diff --git "a/mrc/test.jsonl" "b/mrc/test.jsonl"
new file mode 100644--- /dev/null
+++ "b/mrc/test.jsonl"
@@ -0,0 +1,1741 @@
+{"id":"mrc_6961","question":"jaki kraj reprezentuje miedwiediew?","answer":"Rosj","context":"Sergiejewicz Miedwiediew, (ur. 11 lutego 1996 w Moskwie) \u2013 rosyjski tenisista, triumfator US Open 2021 i ATP Finals 2020, finalista US Open 2019 oraz Australian Open 2021 i 2022, lider rankingu ATP, reprezentant kraju w Pucharze Davisa. == Kariera tenisowa == Zawodowym tenisist\u0105 zosta\u0142 w 2014 roku. W grze pojedynczej zwyci\u0119\u017cy\u0142 w pi\u0119tnastu turniejach rangi ATP Tour z dwudziestu siedmiu osi\u0105gni\u0119tych fina\u0142\u00f3w. W lutym 2017 zadebiutowa\u0142 w reprezentacji Rosji w Pucharze Davisa. W 2021 roku zwyci\u0119\u017cy\u0142 razem z dru\u017cyn\u0105 w turnieju ATP Cup. Miedwiediew zosta\u0142 liderem rankingu singlowego ATP podczas notowania 28 lutego 2022, a w klasyfikacji gry podw\u00f3jnej najwy\u017cej znajdowa\u0142 si\u0119 na 170. pozycji (19 sierpnia 2019). === Fina\u0142y w turniejach ATP Tour === ==== Gra pojedyncza (15\u201312) ====","start_idx":452,"end_idx":456}
+{"id":"mrc_6962","question":"kiedy ustanowiono celibat?","answer":", ale zosta\u0142 usankcjonowany jako jedyna forma \u017cycia duchownego dopiero za czas\u00f3w papie\u017ca Grzegorza VII, w XI wieku, w ramach tzw. reformy gregoria\u0144skiej.","context":"Zachodzie na temat celibatu wypowiedzia\u0142 si\u0119 ju\u017c Synod w Elwirze (dzisiejsza Grenada) ok. 300-303 r. W kanonie 33 mo\u017cemy przeczyta\u0107: Synod w Kartaginie z 390 r. wypowiedzia\u0142 si\u0119 w sprawie celibatu w kanonie 3: ==== \u015aredniowiecze ==== W VIII wieku celibat sta\u0142 si\u0119 prawem powszechnym na Zachodzie, ale zosta\u0142 usankcjonowany jako jedyna forma \u017cycia duchownego dopiero za czas\u00f3w papie\u017ca Grzegorza VII, w XI wieku, w ramach tzw. reformy gregoria\u0144skiej. Celibat by\u0142 wymagany od os\u00f3b wy\u015bwi\u0119conych (niekt\u00f3rych diakon\u00f3w, prezbiter\u00f3w, biskup\u00f3w) w rycie rzymskim od XI\u2013XII wieku i mia\u0142 zwi\u0105zek z reform\u0105 ko\u015bcieln\u0105 papie\u017ca Kaliksta II, w Polsce obowi\u0105zuj\u0105cy od 1197. Pocz\u0105tkowo by\u0142 jednak domen\u0105 zakon\u00f3w, w kt\u00f3rych sk\u0142ada si\u0119 \u015blubowanie czysto\u015bci. Pod koniec \u015bredniowiecza celibat nie by\u0142 przestrzegany przez wszystkich kap\u0142an\u00f3w.","start_idx":295,"end_idx":448}
+{"id":"mrc_6963","question":"jak nazywa si\u0119 program kt\u00f3ry wykonuje instrukcje?","answer":"Program komputerowy b\u0119d\u0105cy w trakcie wykonania nazywany jest procesem lub zadaniem.","context":"go w pami\u0119ci operacyjnej komputera i wskazaniu procesorowi adresu pierwszej instrukcji. Po tych czynno\u015bciach procesor b\u0119dzie wykonywa\u0142 kolejne instrukcje programu, a\u017c do jego zako\u0144czenia. Program mo\u017ce zako\u0144czy\u0107 si\u0119 w dwojaki spos\u00f3b: * poprawnie \u2013 zgodnie z \u017cyczeniem tw\u00f3rcy programu i jego u\u017cytkownika; * b\u0142\u0119dnie \u2013 z powodu awarii sprz\u0119tu b\u0105d\u017a wykonania przez program niedozwolonej operacji, np. dzielenia przez zero lub pr\u00f3by zmiany programu. Program komputerowy b\u0119d\u0105cy w trakcie wykonania nazywany jest procesem lub zadaniem. Specjalnym rodzajem programu komputerowego jest system operacyjny (wyst\u0119puj\u0105cy cz\u0119sto jako zbi\u00f3r program\u00f3w). Odpowiada on za opisan\u0105 wy\u017cej czynno\u015b\u0107 \u0142adowania i uruchamiania programu. System operacyjny jest jedynym programem sprawuj\u0105cym kontrol\u0119 nad sprz\u0119tem. Zarz\u0105dza on zasobami systemu komputerowego (takimi jak pami\u0119\u0107, czas procesora, dost\u0119p do urz\u0105dze\u0144 peryferyjnych), przydzielaj\u0105c","start_idx":444,"end_idx":527}
+{"id":"mrc_6964","question":"jaki zesp\u00f3\u0142 wygra\u0142 eurowizj\u0119?","answer":"ABBA","context":"toi\u201d z 1972 roku), Rolf L\u00f8vland (norweskie piosenki z 1985 i 1995 roku) \u2013 \u201eLa det swinge\u201d i \u201eNocturne\u201d) i Brendan Graham (irlandzkie utwory z 1994 i 1996 roku \u2013 \u201eRock \u2019n\u2019 Roll Kids\u201d i \u201eThe Voice\u201d). Wygranie Konkursu Piosenki Eurowizji zapewni\u0142o mi\u0119dzynarodow\u0105 karier\u0119 i rozg\u0142os wielu wykonawcom. W 1974 w finale konkursu wygra\u0142 szwedzki zesp\u00f3\u0142 ABBA z piosenk\u0105 \u201eWaterloo\u201d, kt\u00f3ra trafi\u0142a na szczyt list przeboj\u00f3w w wielu krajach, m.in. w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Australii oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie grupa wyruszy\u0142a w swoj\u0105 pierwsz\u0105 \u015bwiatow\u0105 tras\u0119 koncertow\u0105. W 1988 konkurs wygra\u0142a C\u00e9line Dion z piosenk\u0105 \u201eNe pas partez sans moi\u201d, kt\u00f3ra dzi\u0119ki zwyci\u0119stwu otrzyma\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 nagrywania kolejnych utwor\u00f3w, a kilka lat p\u00f3\u017aniej rozpocz\u0119\u0142a mi\u0119dzynarodow\u0105 karier\u0119 muzyczn\u0105. W najnowszej historii konkursu","start_idx":344,"end_idx":348}
+{"id":"mrc_6965","question":"w jakim stanie jest las vegas?","answer":"stanie Nowy Meksyk","context":"Las Vegas \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Nowy Meksyk, u podn\u00f3\u017ca pasma Sangre de Cristo (G\u00f3ry Skaliste), na wysoko\u015bci 1961 metr\u00f3w. Wed\u0142ug spisu w 2020 roku liczy 13,2 tys. mieszka\u0144c\u00f3w, w tym blisko 80% to Latynosi. Wed\u0142ug danych z 2010 roku jest najbardziej katolickim miastem w Stanach Zjednoczonych \u2013 73,8% populacji jest cz\u0142onkami Ko\u015bcio\u0142a katolickiego.","start_idx":46,"end_idx":64}
+{"id":"mrc_6966","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o auschwitz?","answer":"Budow\u0119 obozu rozpocz\u0119to w pa\u017adzierniku 1941","context":"1943 do 8 maja 1944 * SS-Hauptsturmf\u00fchrer Josef Kramer \u2013 od 8 maja 1944 do 25 listopada 1944 Budow\u0119 obozu rozpocz\u0119to w pa\u017adzierniku 1941 si\u0142ami wi\u0119\u017ani\u00f3w i je\u0144c\u00f3w radzieckich, osadzonych w Auschwitz, realizuj\u0105c rozkaz Himmlera z czasu jego pierwszej wizytacji obozu Auschwitz w marcu tego roku. W dokumentach niemieckich Auschwitz II nosi\u0142 a\u017c do wiosny 1944 nazw\u0119 obozu jenieckiego (\"Kriegsgefangenenlager\") i cho\u0107 funkcji tej nigdy nie pe\u0142ni\u0142, to plany zak\u0142ada\u0142y wystawienie w nim 174 barak\u00f3w murowanych dla pomieszczenia 100 000 je\u0144c\u00f3w radzieckich. Ob\u00f3z zajmowa\u0142 obszar prostok\u0105ta o powierzchni ok. 140 ha, ogrodzonego z zewn\u0105trz drutem kolczastym pod napi\u0119ciem; tak samo ogrodzone by\u0142y wewn\u0119trzne sektory (odcinki), na kt\u00f3re podzielono ob\u00f3z. Na tym terenie do ko\u0144ca 1944 powsta\u0142o oko\u0142o 300 r\u00f3\u017cnych budynk\u00f3w","start_idx":93,"end_idx":136}
+{"id":"mrc_6967","question":"gdzie le\u017ca\u0142 konstantynopol?","answer":"Miasto zosta\u0142o zbudowane na wybrze\u017cu po\u0142udniowo-wschodniej Tracji, u po\u0142\u0105czenia cie\u015bniny Bosfor z Propontyd\u0105.","context":"Konstantynopol () \u2013 nazwa Bizancjum nadana miastu przez Konstantyna Wielkiego, kt\u00f3ry wybra\u0142 je na swoj\u0105 siedzib\u0119; w latach 330\u2013395 stolica Cesarstwa Rzymskiego, w latach 395\u20131453 stolica Cesarstwa Bizanty\u0144skiego i Cesarstwa \u0141aci\u0144skiego (1204\u20131261), stolica Imperium Osma\u0144skiego w latach 1453\u20131922. Od 1930 miasto nazywa si\u0119 Stambu\u0142. Nazwa Konstantynopola oznacza Miasto Konstantyna, st\u0105d literackie , tak\u017ce po prostu , na wz\u00f3r (Miasto \u2013 Rzym). W \u015bredniowieczu u\u017cywano tak\u017ce nazwy \u201eMiasto Cesarskie\u201d (), st\u0105d , . W tekstach skandynawskich stosowano nazw\u0119 Miklagard. W sensie archaizuj\u0105cym by\u0142a r\u00f3wnie\u017c w u\u017cyciu, w tym okresie, nazwa staro\u017cytna Bizancjum (, ). == Po\u0142o\u017cenie miasta oraz jego ludno\u015b\u0107 w szczytowym okresie rozwoju == Miasto zosta\u0142o zbudowane na wybrze\u017cu po\u0142udniowo-wschodniej Tracji, u po\u0142\u0105czenia cie\u015bniny Bosfor z Propontyd\u0105. Po\u0142o\u017cone by\u0142o na","start_idx":729,"end_idx":838}
+{"id":"mrc_6968","question":"kto wykonywa\u0142 piosenk\u0119 rado\u015b\u0107 o poranku?","answer":"Grupa I","context":"Grupa I \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 wokalny utworzony we wrze\u015bniu 1973 roku przez Juliusza Loranca w sk\u0142adzie: S\u0142awomir Bu\u0142aj, Renata Lewandowska, Ewa Olszewska i Marlena Wi\u015bniewska (po ma\u0142\u017ce\u0144stwie z Janem Drozdowskim wyst\u0119puj\u0105ca jako Marlena Drozdowska). Zadebiutowa\u0142 wiosn\u0105 1974 roku nagraniami radiowymi. W tym samym roku dokona\u0142 pierwszych nagra\u0144 p\u0142ytowych, wyst\u0105pi\u0142 te\u017c na XII Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, gdzie piosenk\u0105 \"Rado\u015b\u0107 o poranku\" (muz. J. Loranc, s\u0142. J. Kofta) zdoby\u0142 nagrod\u0119 Ministra Kultury i Sztuki. Rozpad\u0142 si\u0119 w 1975 roku.","start_idx":0,"end_idx":7}
+{"id":"mrc_6969","question":"kto powiedzia\u0142 niech si\u0119 dzieje wola nieba?","answer":"Rejent Milczek","context":"antagonista Cze\u015bnika. W\u0142a\u015bciciel zamku w Odrzykoniu. Wdowiec, samotnie wychowuj\u0105cy syna, Wac\u0142awa. Skryty, opanowany, spokojny, ma\u0142om\u00f3wny, zawzi\u0119ty i sprytny. Udaje pobo\u017cnego, poprzez cz\u0119ste powtarzanie kwestii:\" \"Niech si\u0119 dzieje wola Nieba, Z ni\u0105 si\u0119 zawsze zgadza\u0107 trzeba\"\". Cz\u0142owiek ten jest r\u00f3wnie\u017c przewrotny, okrutny i surowy. Nie liczy si\u0119 ze zdaniem innych, oraz jest bardzo \u0142asy na pieni\u0105dze. Szczup\u0142y, drobny, lekko si\u0119 garbi, sk\u0142ada r\u0119ce na znak pokory. Pierwowzorem postaci Rejenta by\u0142 kasztelan po\u0142aniecki Jan Skotnicki. == Rejent Milczek w filmie == W filmowej ekranizacji \u201eZemsty\u201d z 2002 r. w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy, w rol\u0119 Rejenta wcieli\u0142 si\u0119 Andrzej Seweryn; wcze\u015bniej, w 1956, w \u201eZem\u015bcie\u201d w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza rol\u0119 t\u0119 zagra\u0142 Jacek Woszczerowicz. Kategoria:Postacie z utwor\u00f3w Aleksandra Fredry Kategoria:Postacie z adaptacji filmowych","start_idx":537,"end_idx":551}
+{"id":"mrc_6970","question":"kiedy jest festiwal w opolu?","answer":"najcz\u0119\u015bciej w czerwcu.","context":"Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu (KFPP Opole) \u2013 polski festiwal muzyczny organizowany od 1963 roku, corocznie w Opolu, najcz\u0119\u015bciej w czerwcu. Stanowi podsumowanie sezonu artystycznego (od Opola do Opola) polskiego \u015brodowiska tw\u00f3rc\u00f3w i wykonawc\u00f3w piosenek. Najpopularniejszy festiwal muzyczny organizowany w Polsce (wraz z posiadaj\u0105cym formu\u0142\u0119 festiwalu mi\u0119dzynarodowego festiwalem w Sopocie). Miejscem organizacji festiwalu jest Amfiteatr Tysi\u0105clecia (w 2010 roku na b\u0142oniach Politechniki Opolskiej). Festiwal tylko raz si\u0119 nie odby\u0142 \u2013 w 1982 roku nie odby\u0142 si\u0119 z powodu wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Natomiast w 1986, 2017, 2020 i 2021 roku odby\u0142y si\u0119 w p\u00f3\u017aniejszym terminie, ni\u017c pierwotnie planowano. Podczas festiwalu dokonywane s\u0105 prezentacj\u0119 utwor\u00f3w premierowych (konkurs \"Premiery\"), debiut\u00f3w estradowych (konkurs \"Debiuty\"), a w przesz\u0142o\u015bci przegl\u0105d osi\u0105gni\u0119\u0107 mijaj\u0105cego sezonu","start_idx":129,"end_idx":151}
+{"id":"mrc_6971","question":"kto by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 imperium akadyjskiego?","answer":"Za\u0142o\u017cyciel pa\u0144stwa akadyjskiego i dynastii Sargon Wielki (akadyjski)","context":"Imperium akadyjskie \u2013 semickie pa\u0144stwo za\u0142o\u017cone przez Sargona Wielkiego, istniej\u0105ce w latach panowania dynastii akadyjskiej: 2334\u20132193 p.n.e., na terenie \u015brodkowej Mezopotamii, kt\u00f3rego stolic\u0105 by\u0142o miasto Akad (Agade). W czasach najwi\u0119kszego rozkwitu zasi\u0119g imperium akadyjskiego wykracza\u0142 poza tereny Mezopotamii, obejmuj\u0105c ca\u0142y jej obszar oraz tereny przyleg\u0142e. == Zasi\u0119g == Za\u0142o\u017cyciel pa\u0144stwa akadyjskiego i dynastii Sargon Wielki (akadyjski), uwa\u017cany powszechnie za tw\u00f3rc\u0119 pierwszego imperium w dziejach \u015bwiata, w stosunkowo kr\u00f3tkim czasie podporz\u0105dkowa\u0142 sobie po\u0142udniow\u0105 i \u015brodkow\u0105 Mezopotami\u0119 (Sumer i Akad), a nast\u0119pnie swoje panowanie rozci\u0105gn\u0105\u0142 znacznie dalej. Ca\u0142kowity zasi\u0119g terytorialny imperium akadyjskiego jest trudny do ustalenia \u2013 na pewno w jego ramach znajdowa\u0142a si\u0119 wi\u0119kszo\u015b\u0107 Mezopotamii. Nie jest natomiast jasne czy takie obszary jak wschodnie wybrze\u017ce Morza \u015ar\u00f3dziemnego, Anatolia, a nawet Cypr,","start_idx":377,"end_idx":445}
+{"id":"mrc_6972","question":"w kt\u00f3rym roku zosta\u0142a napisana zemsta?","answer":"Komedia powsta\u0142a w 1833 roku.","context":"Zemsta \u2013 komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, powsta\u0142a ona w pocz\u0105tku lat 30. XIX wieku. Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe (w zbiorze dzie\u0142 Fredry) mia\u0142o miejsce w 1838 roku we Lwowie. Oba r\u0119kopisy dramatu przechowywane s\u0105 w Zak\u0142adzie Narodowym im. Ossoli\u0144skich we Wroc\u0142awiu. Prapremiera \"Zemsty\" odby\u0142a si\u0119 17 lutego 1834 we Lwowie w teatrze Jana Nepomucena Kami\u0144skiego z Janem Nepomucenem Nowakowskim w roli Cze\u015bnika i Witalisem Smochowskim w roli Rejenta. == Geneza == Komedia powsta\u0142a w 1833 roku. Inspirowana by\u0142a dokumentem znalezionym przez Fredr\u0119 na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 w posagu \u017cony. W dokumencie tym znajduje si\u0119 historia poprzednich w\u0142a\u015bcicieli. Budowla by\u0142a w\u0142asno\u015bci\u0105 dw\u00f3ch sk\u0142\u00f3conych ze sob\u0105 rod\u00f3w: Firlej\u00f3w (dolna cz\u0119\u015b\u0107 zamku) i Skotnickich (g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107). Piotr Firlej \u2013","start_idx":473,"end_idx":502}
+{"id":"mrc_6973","question":"co znaczy okre\u015blenie ucho igielne?","answer":"otw\u00f3r w igle, umieszczony na jednym z jej ko\u0144c\u00f3w, s\u0142u\u017c\u0105cy do przewlekania przeze\u0144 nici; otw\u00f3r ma zwykle kszta\u0142t owalny.","context":"Ucho igielne \u2013 otw\u00f3r w igle, umieszczony na jednym z jej ko\u0144c\u00f3w, s\u0142u\u017c\u0105cy do przewlekania przeze\u0144 nici; otw\u00f3r ma zwykle kszta\u0142t owalny. Ucho igielne wesz\u0142o do metafor jeszcze w staro\u017cytno\u015bci jako skrajna hiperbola, wyra\u017ca\u0142o rzecz niemo\u017cliw\u0105 do wykonania. == Judaizm == Talmud babilo\u0144ski odnosi ucho igielne do niewyra\u017calnych idei. Aby wyja\u015bni\u0107, \u017ce sny ujawniaj\u0105 my\u015bli ukryte w sercu cz\u0142owieka i s\u0105 produktem rozumu, rabini m\u00f3wi\u0105: : \u201eNie pokazuj\u0105 cz\u0142owiekowi palmy ze z\u0142ota, ani s\u0142onia przechodz\u0105cego przez ucho igielne\u201d (\"Berakhot\" 55b). Podobne zastosowanie ucha igielnego znajdujemy w innym traktacie talmudycznym \"Baba Mezi'a\" 38b. Midrasz do Pie\u015bni nad pie\u015bniami u\u017cywa tego wyra\u017cenia dla zobrazowania Bo\u017cej ch\u0119ci oraz mo\u017cliwo\u015bci zbawienia grzesznika. : \u201e\u015awi\u0119ty powiedzia\u0142, otw\u00f3rz dla mnie drzwi tak wielkie jak ucho igielne","start_idx":15,"end_idx":134}
+{"id":"mrc_6974","question":"jakiego pochodzenia jest viki gabor?","answer":"pochodzenia romskiego.","context":"Viki Gabor, w\u0142a\u015bc. Wiktoria Gabor (ur. 10 lipca 2007 w Hamburgu) \u2013 polska piosenkarka, autorka tekst\u00f3w, kompozytorka i celebrytka pochodzenia romskiego. Finalistka drugiej edycji \"The Voice Kids\" (2019). Zwyci\u0119\u017cczyni 17. Konkursu Piosenki Eurowizji dla Dzieci (2019). Wyda\u0142a dwa albumy studyjne: \"Getaway (Into My Imagination)\" (2020) i \"ID\" (2022). == Dzieci\u0144stwo == Urodzi\u0142a si\u0119 10 lipca 2007 w Hamburgu. Jest c\u00f3rk\u0105 Eweliny i Dariusza Gabor\u00f3w. Ma starsz\u0105 o cztery lata siostr\u0119 Melis\u0119, kt\u00f3ra jest kompozytork\u0105 i autork\u0105 tekst\u00f3w. Uczy si\u0119 w Szkole Podstawowej nr 37 w Krakowie; w 2020 rozpocz\u0119\u0142a indywidualny tok nauczania ze wzgl\u0119du na rozw\u00f3j kariery muzycznej. == Kariera == Pod koniec 2018 wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w przes\u0142uchaniach do drugiej edycji programu TVP2 \"The Voice Kids\". W pierwszym etapie konkursu","start_idx":130,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_6975","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest krak\u00f3w?","answer":"wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego","context":"cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa ma\u0142opolskiego nad Wis\u0142\u0105; na jego terenie znajduj\u0105 si\u0119 uj\u015bcia wi\u015blanych dop\u0142yw\u00f3w: Bia\u0142uchy (dolny bieg Pr\u0105dnika), Rudawy, D\u0142ubni, Drwiny D\u0142ugiej i Wilgi. Krak\u00f3w jest po\u0142o\u017cony u zbiegu kilku krain geograficznych: Bramy Krakowskiej, Kotliny O\u015bwi\u0119cimskiej, Kotliny Sandomierskiej, Pog\u00f3rza Zachodniobeskidzkiego, Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. Po\u0142o\u017cenie Krakowa sprawia, \u017ce jest on baz\u0105 dla wycieczek w polskie g\u00f3ry, czy wypad\u00f3w do malowniczej Jury Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. Miasto ma rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikow\u0105 18 kilometr\u00f3w i r\u00f3wnole\u017cnikow\u0105 31 kilometr\u00f3w. W granicach administracyjnych Krakowa przecinaj\u0105 si\u0119 po\u0142udnik 20\u00b0E z r\u00f3wnole\u017cnikiem 50\u00b0N (jedyny przypadek przeci\u0119cia o pe\u0142nych dziesi\u0105tkach stopni w Europie). Z Krakowem s\u0105siaduj\u0105 gminy: Igo\u0142omia-Wawrze\u0144czyce, Kocmyrz\u00f3w-Luborzyca, Koniusza, Liszki, Micha\u0142owice, Mogilany, Niepo\u0142omice, Skawina, \u015awi\u0105tniki G\u00f3rne, Wieliczka, Wielka Wie\u015b, Zabierz\u00f3w, Zielonki. Gminy te nale\u017c\u0105 do trzech powiat\u00f3w s\u0105siaduj\u0105cych z Krakowem: krakowskiego, wielickiego oraz","start_idx":7,"end_idx":32}
+{"id":"mrc_6976","question":"kto wyda\u0142 akt 5 listopada?","answer":"w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie","context":"5 listopada 1916 w wyniku konferencji w Pszczynie w\u0142adze niemieckie i austro-w\u0119gierskie wyda\u0142y proklamacj\u0119, z podpisami swych generalnych gubernator\u00f3w von Beselera i Kuka, zawieraj\u0105c\u0105 obietnic\u0119 powstania Kr\u00f3lestwa Polskiego, pozostaj\u0105cego w niesprecyzowanej \u201e\u0142\u0105czno\u015bci z obu sprzymierzonymi mocarstwami\u201d. W akcie tym nie okre\u015blono granic przysz\u0142ej monarchii, a jej status wyra\u017ca\u0142o s\u0142owo \u201esamodzielne\u201d zamiast \u201eniepodleg\u0142e\u201d, co nie satysfakcjonowa\u0142o m.in. polskich dzia\u0142aczy narodowych na \u015al\u0105sku, kt\u00f3rzy uznali og\u0142oszenie tego aktu za dzia\u0142anie pozorne. Dokument ten zawiera\u0142 natomiast sformu\u0142owania dotycz\u0105ce utworzenia armii polskiej. Po bitwie pod Ko\u015bciuchn\u00f3wk\u0105, w kt\u00f3rej I Brygada Legion\u00f3w Polskich walcz\u0105ca po stronie Austro-W\u0119gier zapobieg\u0142a przerwaniu frontu przez wojska rosyjskie, genera\u0142 Erich Ludendorff, generalny kwatermistrz Armii Cesarstwa Niemieckiego, napisa\u0142 list do w\u0142adz w Berlinie, postuluj\u0105c utworzenie zale\u017cnego od Niemiec pa\u0144stwa polskiego i","start_idx":50,"end_idx":87}
+{"id":"mrc_6977","question":"kiedy atom jest elektrycznie oboj\u0119tny?","answer":"Atom jest elektrycznie oboj\u0119tny, gdy liczba elektron\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie proton\u00f3w.","context":"\u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 w cz\u0105steczki. Atom jest elektrycznie oboj\u0119tny, gdy liczba elektron\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie proton\u00f3w. W przeciwnym przypadku ma \u0142adunek i nazywany jest jonem. G\u0142\u00f3wne w\u0142a\u015bciwo\u015bci chemiczne atom\u00f3w okre\u015bla liczba proton\u00f3w w j\u0105drze (liczba atomowa), gdy\u017c determinuje ona struktur\u0119 chmury elektronowej oraz liczb\u0119 elektron\u00f3w koniecznych do tego, aby atom by\u0142 elektrycznie oboj\u0119tny. Elektrony zwi\u0105zane w atomach roz\u0142o\u017cone s\u0105 na pow\u0142okach, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi mog\u0105 przechodzi\u0107 emituj\u0105c b\u0105d\u017a absorbuj\u0105c fotony o okre\u015blonej energii. Struktura chmury elektronowej wp\u0142ywa na chemiczne w\u0142a\u015bciwo\u015bci atom\u00f3w i wi\u0119kszo\u015b\u0107 ich w\u0142a\u015bciwo\u015bci magnetycznych. Zbiory atom\u00f3w o tej samej liczbie atomowej stanowi\u0105 pierwiastki chemiczne. Atomy maj\u0105ce t\u0119 sam\u0105 liczb\u0119 proton\u00f3w, ale r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 liczb\u0105 neutron\u00f3w w j\u0105drze to izotopy. Suma proton\u00f3w i neutron\u00f3w w j\u0105drze atomu okre\u015blana jest jako liczba","start_idx":25,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_6978","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 lw\u00f3w i kiedy?","answer":"Lw\u00f3w zgodnie z tradycj\u0105 zosta\u0142 za\u0142o\u017cony ok. 1250 przez ksi\u0119cia Daniela I Halickiego","context":"=== Lw\u00f3w w Rusi Halicko-W\u0142odzimierskiej === Lw\u00f3w zgodnie z tradycj\u0105 zosta\u0142 za\u0142o\u017cony ok. 1250 przez ksi\u0119cia Daniela I Halickiego, wywodz\u0105cego si\u0119 z dynastii Rurykowicz\u00f3w, kt\u00f3ry nazwa\u0142 miasto Lwowem na cze\u015b\u0107 swojego syna Lwa. T\u0119 wersj\u0119 przedstawili w XVII wieku burmistrzowie Lwowa: Jan Alnpek i Bart\u0142omiej Zimorowicz, a pogl\u0105d ten ugruntowa\u0142 w 1894 Fryderyk Pap\u00e9e w monografii: \"Historya miasta Lwowa w zarysie\". Wcze\u015bniej istnia\u0142 tam o\u015brodek osadniczy w postaci podgrodzia z charakterystycznym elementem rozplanowania \u2013 wyd\u0142u\u017conym rynkiem. Za\u0142o\u017cenie grodu przez Daniela by\u0142o \"de facto\" jego kolejn\u0105 odbudow\u0105 po naje\u017adzie Batu-chana z 1240. Pierwsza wzmianka o Lwowie pochodzi z Latopisu halicko-wo\u0142y\u0144skiego z 1256, miasto wzmiankowane jest w zwi\u0105zku z po\u017carem Che\u0142ma \u2013 stolicy Rusi Halicko-W\u0142odzimierskiej. Lew I Halicki po \u015bmierci ojca przeni\u00f3s\u0142","start_idx":44,"end_idx":127}
+{"id":"mrc_6979","question":"w jakiej lidze jest psg?","answer":"wyst\u0119puje w rozgrywkach Ligue 1.","context":"Paris Saint-Germain Football Club \u2013 francuski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Pary\u017cu, rozgrywaj\u0105cy mecze na stadionie Parc des Princes. Za\u0142o\u017cony zosta\u0142 w 1970 roku i aktualnie wyst\u0119puje w rozgrywkach Ligue 1. Dru\u017cyna nale\u017cy do najbardziej utytu\u0142owanych w swoim kraju, maj\u0105c na koncie m.in. dziesi\u0119\u0107 mistrzostw Francji, czterna\u015bcie Puchar\u00f3w Francji, dzi\u0119si\u0119\u0107 Superpuchar\u00f3w Francji, dziewi\u0119\u0107 Puchar\u00f3w Ligi Francuskiej oraz Puchar Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w i Puchar Intertoto. == Historia == === Pocz\u0105tki klubu (1970\u20131978) === Klub PSG utworzony zosta\u0142 26 czerwca 1970 roku na skutek fuzji dw\u00f3ch zespo\u0142\u00f3w paryskich: Stade Saint-Germain (istniej\u0105cego od czerwca 1904 do czerwca 1970 \u2013 prawdziwego protoplasty PSG) i Paris FC. Oficjalnie zarejestrowany zosta\u0142 12 sierpnia 1970. Jego nazwa pochodzi od nazwy podparyskiej miejscowo\u015bci Saint-Germain-en-Laye. PSG mia\u0142 status klubu zawodowego","start_idx":172,"end_idx":204}
+{"id":"mrc_6980","question":"jaki protok\u00f3\u0142 warstwy sieciowej stosuj\u0105 programy testuj\u0105ce ping oraz traceroute?","answer":"ICMP","context":"ICMP (, dos\u0142. internetowy protok\u00f3\u0142 komunikat\u00f3w kontrolnych) \u2013 opisany w protok\u00f3\u0142 warstwy sieciowej modelu OSI, wykorzystywany w diagnostyce sieci oraz trasowaniu. Pe\u0142ni przede wszystkim funkcj\u0119 kontroli transmisji w sieci. Jest wykorzystywany w programach ping oraz traceroute. Teoretycznie sieci powinny dzia\u0142a\u0107 poprawnie przez ca\u0142y czas, lecz tak nie jest. Gdy co\u015b dzieje si\u0119 nie tak w warstwie internetowej modelu TCP/IP (w warstwie sieci modelu ISO/OSI), rol\u0119 narz\u0119dzia do rozwi\u0105zywania problem\u00f3w odgrywa protok\u00f3\u0142 komunikacyjny zarz\u0105dzania sieci\u0105 Internet (ICMP \u2014 Internet Control Message Protocol). ICMP jest protoko\u0142em serwisowym, kt\u00f3ry zg\u0142asza b\u0142\u0119dy \u0142\u0105czno\u015bci mi\u0119dzy hostami. W warstwie internetowej datagramy dostarczane s\u0105 w spos\u00f3b bezpo\u0142\u0105czeniowy, na zasadzie \u201enajlepiej, jak si\u0119 da\u201d. Protok\u00f3\u0142 ICMP jest zestawem komunikat\u00f3w, przesy\u0142anych w datagramach IP i zdolnych do zg\u0142aszania b\u0142\u0119d\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":4}
+{"id":"mrc_6981","question":"jakie osi\u0105gni\u0119cia mia\u0142 jan kochanowski?","answer":"Uwa\u017cany jest za jednego z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w renesansu w Europie i poet\u0119, kt\u00f3ry najbardziej przyczyni\u0142 si\u0119 do rozwoju polskiego j\u0119zyka literackiego.","context":"Jan Kochanowski, (ur. ok. 1530 w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) \u2013 polski poeta epoki renesansu, t\u0142umacz, prepozyt kapitu\u0142y katedralnej pozna\u0144skiej w latach 1564\u20131574, poeta nadworny Stefana Batorego w 1579 roku, sekretarz kr\u00f3lewski Zygmunta Augusta i Stefana Batorego, wojski sandomierski w latach 1579\u20131584. Uwa\u017cany jest za jednego z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w renesansu w Europie i poet\u0119, kt\u00f3ry najbardziej przyczyni\u0142 si\u0119 do rozwoju polskiego j\u0119zyka literackiego. == \u017byciorys == Dok\u0142adna data urodzenia Jana Kochanowskiego nie jest znana. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy wskazuje na 1530 rok. Ojcem by\u0142 Piotr Kochanowski herbu Korwin, komornik graniczny radomski i s\u0119dzia ziemski sandomierski a matk\u0105 \u2013 Anna, c\u00f3rka Jakuba Bia\u0142aczowskiego herbu Odrow\u0105\u017c z D\u0105br\u00f3wki Podl\u0119\u017cnej. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa Piotra i Anny urodzi\u0142o si\u0119 jedena\u015bcioro dzieci \u2013 cztery c\u00f3rki","start_idx":320,"end_idx":475}
+{"id":"mrc_6982","question":"kt\u00f3ra planeta nie jest planet\u0105?","answer":"Plutona","context":"Kwesti\u0119 t\u0119 podnoszono wcze\u015bniej w XIX w. Pocz\u0105tkowo ka\u017cd\u0105 odkryt\u0105 planetoid\u0119 ((1) Ceres, (2) Pallas, (3) Juno oraz (4) Westa) \u00f3wcze\u015bni ludzie automatycznie uznawali za planet\u0119 (g\u0142\u00f3wnie za spraw\u0105 braku mo\u017cliwo\u015bci dok\u0142adnego pomiaru wielko\u015bci obiektu). To samo tyczy\u0142o si\u0119 planetoidy (5) Astraea odkrytej w 1845 (na rok przed odkryciem Neptuna), kt\u00f3r\u0105 r\u00f3wnie\u017c potraktowano jako planet\u0119. Jednak w kolejnych latach odkrywanie coraz wi\u0119kszej liczby planetoid (kr\u0105\u017c\u0105cych g\u0142\u00f3wnie mi\u0119dzy orbitami Marsa i Jowisza) spowodowa\u0142o, \u017ce okre\u015blanie ich planetami sta\u0142o si\u0119 nieaktualne i b\u0142\u0119dne. Owe obiekty po prostu przypisano do szerszego grona pasa planetoid. Obecnie podobny los spotka\u0142 Plutona, 24 sierpnia 2006 r. Mi\u0119dzynarodowa Unia Astronomiczna uzna\u0142a, \u017ce zgodnie z now\u0105 definicj\u0105, Pluton nie jest planet\u0105 i utworzy\u0142a kategori\u0119 planet kar\u0142owatych. 13 marca","start_idx":675,"end_idx":682}
+{"id":"mrc_6983","question":"co decyduje o powstaniu narodu?","answer":"w potocznym rozumieniu s\u0142owo \u201enar\u00f3d\u201d oznacza zbiorowo\u015b\u0107, w kt\u00f3rej naturalne wi\u0119zi wyros\u0142y ze wsp\u00f3lnoty przekona\u0144 i terytorium.","context":"zdefiniowania narodu, obecnie cz\u0119\u015bciej wskazuje si\u0119 na r\u00f3\u017cne podej\u015bcia teoretyczne do problem\u00f3w zwi\u0105zanych z tym poj\u0119ciem. === Potoczne uj\u0119cie narodu === Antonina K\u0142oskowska w pracy \"Kultury narodowe u korzeni\", uznaje, \u017ce w potocznym rozumieniu s\u0142owo \u201enar\u00f3d\u201d oznacza zbiorowo\u015b\u0107, w kt\u00f3rej naturalne wi\u0119zi wyros\u0142y ze wsp\u00f3lnoty przekona\u0144 i terytorium. W tym sensie przekonanie o przynale\u017cno\u015bci do okre\u015blonego narodu ma posta\u0107 silnie prze\u017cywanej, emocjonalnej wiary. Jest ona wynikiem procesu kulturowego i spo\u0142ecznego przypisania. O naturalno\u015bci wi\u0119zi decyduje mi\u0119dzy innymi brak jakichkolwiek inicjacyjnych obrz\u0119d\u00f3w podczas przyst\u0119powania do wsp\u00f3lnoty narodowej. Wi\u0119\u017a nie jest wyra\u017anie sformu\u0142owana, ale funkcjonuje w \u015bwiadomo\u015bci wszystkich jednostek i mo\u017ce znajdowa\u0107 wyraz w tw\u00f3rczo\u015bci artystycznej, postawach itp. === Biologiczne uj\u0119cie narodu === Przyj\u0119\u0142o si\u0119 ono w drugiej po\u0142owie XX w. po","start_idx":223,"end_idx":349}
+{"id":"mrc_6984","question":"ile obraz\u00f3w namalowa\u0142 jan matejko?","answer":"By\u0142 autorem ponad trzystu obraz\u00f3w olejnych oraz kilkuset rysunk\u00f3w i szkic\u00f3w.","context":"Jan Alojzy Matejko (ur. 24 czerwca 1838 w Krakowie, zm. 1 listopada 1893 tam\u017ce) \u2013 polski malarz, tw\u00f3rca obraz\u00f3w historycznych i batalistycznych, historiozof. By\u0142 autorem ponad trzystu obraz\u00f3w olejnych oraz kilkuset rysunk\u00f3w i szkic\u00f3w. Jeden z najwybitniejszych polskich malarzy w historii. W latach 1852\u20131858 studiowa\u0142 u W\u0142adys\u0142awa \u0141uszczkiewicza i Wojciecha Stattlera w Szkole Sztuk Pi\u0119knych w Krakowie, kt\u00f3rej p\u00f3\u017aniej by\u0142 dyrektorem (od 1873). Jego uczniami byli m.in. Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, J\u00f3zef Mehoffer i Stanis\u0142aw Wyspia\u0144ski. == \u017byciorys == Ojciec malarza, Franciszek Ksawery Matejko, w\u0142a\u015bc. Franti\u0161ek Xaver Mat\u011bjka (Matieyka), by\u0142 Czechem, urodzonym w Roudnicy ko\u0142o Hradca Kr\u00e1lov\u00e9 jako syn ch\u0142opski. Przyby\u0142 do Galicji w charakterze guwernera i nauczyciela muzyki. Pocz\u0105tkowo pracowa\u0142 u rodziny Wodzickich w Ko\u015bcielnikach, a nast\u0119pnie przeni\u00f3s\u0142 si\u0119","start_idx":158,"end_idx":234}
+{"id":"mrc_6985","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 transformator?","answer":"Transformator sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch zasadniczych element\u00f3w: stalowego rdzenia i uzwoje\u0144 (cewek) wykonanych z miedzi lub aluminium.","context":"(110, 220 lub 400 kV). == Budowa transformatora == Transformator sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch zasadniczych element\u00f3w: stalowego rdzenia i uzwoje\u0144 (cewek) wykonanych z miedzi lub aluminium. Rdze\u0144 jest obwodem magnetycznym transformatora i s\u0142u\u017cy do przewodzenia strumienia magnetycznego. Sk\u0142ada si\u0119 on z kolumn, na kt\u00f3re nawija si\u0119 uzwojenie oraz jarzm, kt\u00f3re \u0142\u0105cz\u0105 kolumny. Najcz\u0119\u015bciej rdze\u0144 transformatora wykonuje si\u0119 z cienkich, odpowiednio izolowanych, silnie nakrzemionych blach, dzi\u0119ki czemu zmniejsza si\u0119 straty powstaj\u0105ce na skutek pr\u0105d\u00f3w wirowych i histerezy. Obwodami elektrycznymi transformatora s\u0105 uzwojenia osadzone na kolumnach. Wykonuje si\u0119 je z izolowanych przewod\u00f3w miedzianych lub aluminiowych. Oba uzwojenia s\u0105 zazwyczaj odseparowane galwanicznie, co oznacza, \u017ce nie ma po\u0142\u0105czenia elektrycznego pomi\u0119dzy uzwojeniami a energia przekazywana jest przez pole magnetyczne. Wyj\u0105tkiem jest autotransformator, w kt\u00f3rym","start_idx":51,"end_idx":178}
+{"id":"mrc_6986","question":"kt\u00f3ry z polskich re\u017cyser\u00f3w otrzyma\u0142 oscara?","answer":"Roman Pola\u0144ski (2002)","context":"nominowany za film \"Ch\u0142opaki z s\u0105siedztwa\" (1991). Najstarszym nominowanym re\u017cyserem by\u0142 John Huston, kt\u00f3ry w wieku 79 lat otrzyma\u0142 nominacj\u0119 za film \"Honor Prizzich\" (1985). John Singleton jest te\u017c jednym z sze\u015bciu Afroamerykan\u00f3w nominowanych w tej kategorii. Poza nim do grona tego nale\u017c\u0105: Lee Daniels, Steve McQueen, Barry Jenkins, Jordan Peele i Spike Lee. Jedynym polskim re\u017cyserem, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 Oscara w tej kategorii jest Roman Pola\u0144ski (2002), nagrodzony za film \"Pianista\". Nominowani w tej kategorii byli r\u00f3wnie\u017c Krzysztof Kie\u015blowski za film \"Trzy kolory. Czerwony\" (1994) oraz Pawe\u0142 Pawlikowski za film \"Zimna wojna\" (2019). == Laureaci i nominowani == === Lata 1920\u20131929 === 1927/28: Lewis Milestone \u2013 \"Awantura arabska\" (komedia) i Frank Borzage \u2013 \"Si\u00f3dme niebo\" (dramat) nominacje: dramat * Herbert","start_idx":431,"end_idx":452}
+{"id":"mrc_6987","question":"kto przet\u0142umaczy\u0142 bibli\u0119 tysi\u0105clecia?","answer":"opactwo benedyktyn\u00f3w tynieckich z Krakowa","context":"Biblia Tysi\u0105clecia (BT) \u2013 polski przek\u0142ad Biblii z j\u0119zyk\u00f3w oryginalnych zainicjowany przez opactwo benedyktyn\u00f3w tynieckich z Krakowa, wydany przez Pallottinum po raz pierwszy w roku 1965. By\u0142o to pierwsze t\u0142umaczenie ca\u0142ej Biblii na j\u0119zyk polski w Ko\u015bciele katolickim od ponad 350 lat, czyli od Biblii Jakuba Wujka. Zrywa\u0142o z tradycyjnym j\u0119zykiem biblijnym, a po up\u0142ywie kilkudziesi\u0119ciu lat samo stworzy\u0142o wzorzec j\u0119zyka biblijnego. Biblia Tysi\u0105clecia mia\u0142a pi\u0119\u0107 g\u0142\u00f3wnych wyda\u0144. Pierwsze, krytykowane za niekonsekwencje i b\u0142\u0119dy t\u0142umacze\u0144 zosta\u0142o w 1971 zast\u0105pione przez wydanie drugie, kt\u00f3re wi\u0119kszo\u015b\u0107 tych b\u0142\u0119d\u00f3w korygowa\u0142o. W latach 1980 i 1999 ukazywa\u0142y si\u0119 kolejne rewizje tekstu. Biblia Tysi\u0105clecia przyj\u0119ta zosta\u0142a jako przek\u0142ad liturgiczny w Ko\u015bciele katolickim w Polsce. Jej \u0142\u0105czny nak\u0142ad do 2003 wyni\u00f3s\u0142 ponad 4 miliony egzemplarzy, pojawia\u0142y","start_idx":91,"end_idx":132}
+{"id":"mrc_6988","question":"jak zmar\u0142 elvis?","answer":"Presley zmar\u0142 z powodu chronicznego zaparcia spowodowanego niedro\u017cno\u015bci\u0105 jelit, kt\u00f3re mog\u0142o by\u0107 uleczone jedynie operacyjnie poprzez zabieg kolostomii (maj\u0105cy na celu usuni\u0119cie cz\u0119\u015bci okr\u0119\u017cnicy chorego), ale muzyk nie zgodzi\u0142 si\u0119 na zabieg, co mog\u0142o kosztowa\u0107 go \u017cycie.","context":"dotrze\u0107 do informacji dotycz\u0105cych okoliczno\u015bci zgonu artysty i dowie\u015b\u0107, \u017ce muzyk nie zmar\u0142 z przyczyn naturalnych; dokument obejrza\u0142o 17 mln telewidz\u00f3w. W 1990 doktor George Nichopoulos, kt\u00f3ry by\u0142 obecny przy znalezieniu martwego artysty, stwierdzi\u0142 w konspekcie swojej ksi\u0105\u017cki \"Who Killed Elvis Presley?\", \u017ce Presley zmar\u0142 wskutek z\u0142amania karku po uderzeniu w ty\u0142 g\u0142owy. 5 maja 2010 stwierdzi\u0142 natomiast, \u017ce Presley zmar\u0142 z powodu chronicznego zaparcia spowodowanego niedro\u017cno\u015bci\u0105 jelit, kt\u00f3re mog\u0142o by\u0107 uleczone jedynie operacyjnie poprzez zabieg kolostomii (maj\u0105cy na celu usuni\u0119cie cz\u0119\u015bci okr\u0119\u017cnicy chorego), ale muzyk nie zgodzi\u0142 si\u0119 na zabieg, co mog\u0142o kosztowa\u0107 go \u017cycie. . === Po 1977 === Jego ostatnia p\u0142yta zrealizowana za \u017cycia, zatytu\u0142owana \"Elvis in Concert\", zosta\u0142a wydana 3 pa\u017adziernika 1977 razem z programem telewizyjnym","start_idx":410,"end_idx":679}
+{"id":"mrc_6989","question":"jakie elektrownie s\u0105 w polsce?","answer":"w Polsce energi\u0119 elektryczn\u0105 produkuj\u0105 elektrownie cieplne, wodne, wiatrowe i s\u0142oneczne.","context":"Lista elektrowni w Polsce \u2013 w Polsce energi\u0119 elektryczn\u0105 produkuj\u0105 elektrownie cieplne, wodne, wiatrowe i s\u0142oneczne. Na pocz\u0105tku stycznia 2021 roku ich \u0142\u0105czna moc elektryczna zainstalowana wynosi\u0142a 45,029 GW. Jest to moc na og\u00f3\u0142 wystarczaj\u0105ca dla zaspokojenia krajowych potrzeb. Najwi\u0119cej energii wytwarzaj\u0105 elektrownie cieplne wykorzystuj\u0105ce w\u0119giel kamienny i brunatny. Elektrowni\u0105 ciepln\u0105 o najwi\u0119kszej zainstalowanej mocy jest Elektrownia Be\u0142chat\u00f3w opalana w\u0119glem brunatnym, druga co do wielko\u015bci si\u0142ownia na w\u0119giel na \u015bwiecie. W Polsce funkcjonuje r\u00f3wnie\u017c wiele elektrowni wodnych. Najwi\u0119ksz\u0105 moc elektryczn\u0105 zainstalowan\u0105 ma szczytowo-pompowa Elektrownia Wodna \u017barnowiec. Elektrownie wodne przep\u0142ywowe ze wzgl\u0119du na ma\u0142e spadki rzek i niewielki przep\u0142yw maj\u0105 w Polsce stosunkowo ma\u0142\u0105 moc. Energetyka wiatrowa w Polsce rozwija si\u0119 od pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Pierwsz\u0105 przemys\u0142ow\u0105 farm\u0105 wiatrow\u0105","start_idx":28,"end_idx":116}
+{"id":"mrc_6990","question":"kiedy zaczynaj\u0105 si\u0119 mistrzostwa \u015bwiata w katarze?","answer":"odby\u0142y si\u0119 w Katarze od 20 listopada do 18 grudnia 2022 roku.","context":"Mistrzostwa \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej 2022 to XXII edycja najwa\u017cniejszej mi\u0119dzynarodowej imprezy pi\u0142karskiej m\u0119\u017cczyzn organizowane przez FIFA, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w Katarze od 20 listopada do 18 grudnia 2022 roku. By\u0142 to pierwszy turniej, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 na Bliskim Wschodzie, pierwszy w kraju, w kt\u00f3rym przewa\u017ca islam i pierwszy turniej, kt\u00f3ry rozgrywano jesieni\u0105, by\u0142o to r\u00f3wnie\u017c najmniejsze pa\u0144stwo, w kt\u00f3rym odbywa\u0142y si\u0119 mistrzostwa. By\u0142 to ostatni mundial, w kt\u00f3rym uczestniczy\u0142y 32 reprezentacje, w nast\u0119pnym mundialu liczba ta zwi\u0119kszy si\u0119 do 48. Reprezentacja Kataru z racji bycia gospodarzem mundialu, by\u0142a jedynym debiutantem w turnieju. Mistrzostwo zdoby\u0142a reprezentacja Argentyny, kt\u00f3ra pokona\u0142a obro\u0144c\u0119 tytu\u0142u, reprezentacj\u0119 Francji po rzutach karnych 4:2 (po 120 minutach by\u0142 wynik 3:3). Gospodarz po raz drugi w historii odpad\u0142","start_idx":145,"end_idx":206}
+{"id":"mrc_6991","question":"kiedy zmar\u0142 david bowie?","answer":"10 stycznia 2016","context":"David Bowie, w\u0142a\u015bc. David Robert Jones (ur. 8 stycznia 1947 w Londynie, zm. 10 stycznia 2016 w Nowym Jorku) \u2013 brytyjski wokalista, kompozytor, autor tekst\u00f3w, multiinstrumentalista, producent muzyczny, aran\u017cer, a tak\u017ce aktor, aktywny w przemy\u015ble muzycznym od 1962. By\u0142 r\u00f3wnie\u017c malarzem i kolekcjonerem sztuki. Zacz\u0105\u0142 wyst\u0119powa\u0107 jako David Bowie, aby nie mylono go z wokalist\u0105 zespo\u0142u The Monkees o nazwisku Davy Jones. Pr\u00f3cz tworzenia nagra\u0144 solowych, pracowa\u0142 te\u017c jako producent artyst\u00f3w, takich jak m.in. Lou Reed, Iggy Pop czy The Stooges. By\u0142 g\u0142\u00f3wn\u0105 postaci\u0105 w muzyce popularnej przez ponad cztery dekady i by\u0142 znany jako innowator, zw\u0142aszcza w latach 70. XX wieku. Zyska\u0142 mi\u0119dzynarodow\u0105 s\u0142aw\u0119 dzi\u0119ki charakterystycznemu barytonowi, eklektyzmowi pracy, g\u0142\u0119bi intelektualnej, a tak\u017ce opanowaniu gry na ponad trzynastu instrumentach.","start_idx":76,"end_idx":92}
+{"id":"mrc_6992","question":"gdzie pracowa\u0142 wa\u0142\u0119sa?","answer":"powr\u00f3ci\u0142 tak\u017ce do pracy jako elektryk w Stoczni Gda\u0144skiej.","context":"Bronis\u0142awa D\u0105browskiego i ksi\u0119dza Alojzego Orszulika. W\u0142adze chcia\u0142y wykorzysta\u0107 Wa\u0142\u0119s\u0119 jako szyld nowej \u201eSolidarno\u015bci\u201d pod kontrol\u0105 SB, jednak odm\u00f3wi\u0142 on z nimi rozm\u00f3w. Przewodnicz\u0105cego zdelegalizowanej NSZZ \u201eS\u201d przewieziono najpierw do o\u015brodka rz\u0105dowego w Chylicach, p\u00f3\u017aniej osadzono w Otwocku Wielkim, a 11 maja 1982 \u2013 w Ar\u0142amowie. Decyzj\u0119 o internowaniu datowano na dzie\u0144 26 stycznia 1982. Od czasu zwolnienia przez kolejne lata obj\u0119ty by\u0142 dozorem milicyjnym i inwigilowany przez funkcjonariuszy s\u0142u\u017cb specjalnych. W\u0142adze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej traktowa\u0142y go jako \u201eosob\u0119 prywatn\u0105\u201d. Do ko\u0144ca lat 80. pozostawa\u0142 przyw\u00f3dc\u0105 zdelegalizowanej NSZZ \u201eS\u201d. Utrzymywa\u0142 liczne kontakty z zakonspirowanymi strukturami zwi\u0105zku, m.in. ju\u017c w kwietniu 1983 spotka\u0142 si\u0119 z przedstawicielami Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej. W tym czasie powr\u00f3ci\u0142 tak\u017ce do pracy jako elektryk w Stoczni Gda\u0144skiej.","start_idx":836,"end_idx":894}
+{"id":"mrc_6993","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 pierwsze nowo\u017cytne igrzyska olimpijskie?","answer":"Atenach","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":123,"end_idx":130}
+{"id":"mrc_6994","question":"czym charakteryzuje sie sonet?","answer":"kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, z\u0142o\u017cona z 14 wers\u00f3w zgrupowanych w dw\u00f3ch czterowierszach (tetrastychach), rymowanych zwykle \"abba abba\" i dw\u00f3ch tr\u00f3jwierszach (tercynach).","context":"Sonet \u2013 kunsztowna kompozycja poetyckiego utworu literackiego, z\u0142o\u017cona z 14 wers\u00f3w zgrupowanych w dw\u00f3ch czterowierszach (tetrastychach), rymowanych zwykle \"abba abba\" i dw\u00f3ch tr\u00f3jwierszach (tercynach). Pierwsza zwrotka zwykle opisuje temat, druga odnosi go do podmiotu wiersza, a tercyny zawieraj\u0105 refleksj\u0119 na jego temat. Forma ta ukszta\u0142towana zosta\u0142a we W\u0142oszech w XIII \u2013 XIV wieku na podstawie wzor\u00f3w z poezji ludowej. Tw\u00f3rc\u0105 sonetu jest poeta szko\u0142y sycylijskiej Iacopo (Giacomo) da Lentini. Po nim sonet rozwijali Guido Cavalcanti, Guido Guinizelli, Dante Alighieri i Francesco Petrarca. W okresie renesansu sonety pisa\u0142 Micha\u0142 Anio\u0142; wymienia\u0142 sonety z Vittori\u0105 Colonn\u0105. W XV \u2013 XVI w. sonet upowszechni\u0142 si\u0119 w ca\u0142ej Europie, staj\u0105c si\u0119 jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych form literackich odrodzenia, zw\u0142aszcza w poezji francuskiej, np. Pierre\u2019a Ronsarda","start_idx":8,"end_idx":201}
+{"id":"mrc_6995","question":"co to kszta\u0142t?","answer":"wygl\u0105d, cecha, opis, forma itp.","context":"* kszta\u0142t: wygl\u0105d, cecha, opis, forma itp. * kszta\u0142t li\u015bcia * kszta\u0142t napi\u0119cia * kszta\u0142t Wszech\u015bwiata * kszta\u0142ty w grze Go * stopy z pami\u0119ci\u0105 kszta\u0142tu * ukszta\u0142towanie terenu","start_idx":11,"end_idx":42}
+{"id":"mrc_6996","question":"ile razy dru\u017cyna chicago bulls zdoby\u0142a mistrzostwo ligi nba?","answer":"Bulls sze\u015bciokrotnie wygrywali mistrzostwo NBA (w latach 1991\u20131993 oraz 1996-1998).","context":"Chicago Bulls \u2013 ameryka\u0144ski klub koszykarski uczestnicz\u0105cy w rozgrywkach ligi NBA (Dywizja Centralna w Konferencji Wschodniej). Bulls sze\u015bciokrotnie wygrywali mistrzostwo NBA (w latach 1991\u20131993 oraz 1996-1998). We wszystkich mistrzowskich sezonach w zespole wyst\u0119powali Michael Jordan i Scottie Pippen, a trenerem by\u0142 Phil Jackson. Klub zosta\u0142 za\u0142o\u017cony 16 stycznia 1966, staj\u0105c si\u0119 uczestnikiem NBA w sezonie 1966/67. W latach 1966\u20131984 Bulls dziesi\u0119ciokrotnie awansowali do fazy play-off, gdzie dwukrotnie dochodzili do fina\u0142\u00f3w konferencji. W drafcie NBA 1984 z numerem trzecim klub ten wybra\u0142 Michaela Jordana. W ka\u017cdym sezonie gry Jordana w ich barwach Bulls docierali do fazy play-off. Najpierw trzykrotnie odpadali w pierwszej rundzie, w play-off 1979 awansowali do p\u00f3\u0142fina\u0142u, a w kolejnych dw\u00f3ch do fina\u0142u konferencji. Od rozgrywek 1989/90 trenerem dru\u017cyny","start_idx":128,"end_idx":211}
+{"id":"mrc_6997","question":"jak\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 ma ocean?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 wynosi 4280 m p.p.m.","context":"Indonezji a Kolumbii i Peru \u2013 jest to 19,8 tys. km, czyli prawie po\u0142owa obwodu kuli ziemskiej i pi\u0119\u0107 razy wi\u0119cej ni\u017c \u015brednica Ksi\u0119\u017cyca. Granicami oceanu s\u0105 wybrze\u017ca: Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i Po\u0142udniowej na wschodzie, Azji i Australii na zachodzie oraz lody Arktyki i Antarktyki odpowiednio na p\u00f3\u0142nocy i po\u0142udniu. Pojemno\u015b\u0107 oceanu szacowana jest na 764,836 mln km\u00b3, co stanowi 46% ziemskich zasob\u00f3w w\u00f3d. Tradycyjnie dzieli si\u0119 go wzd\u0142u\u017c r\u00f3wnika na cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105, ale wyj\u0105tkami s\u0105 tutaj wyspy Gilberta i Galapagos w ca\u0142o\u015bci uznawane za Po\u0142udniowy Pacyfik. Na tym Oceanie znajduje si\u0119 R\u00f3w Maria\u0144ski, kt\u00f3ry osi\u0105ga g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 10 924 m, oraz druga co do wielko\u015bci wyspa \u015bwiata Nowa Gwinea. \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 wynosi 4280 m p.p.m. === Granice === Granice","start_idx":692,"end_idx":730}
+{"id":"mrc_6998","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 einstein?","answer":"Z pochodzenia Albert Einstein by\u0142 niemieckim \u017bydem.","context":"Towarzystwo Kr\u00f3lewskie w Londynie (ang. \"The Royal Society of London\") \u2013 w 1925 roku przyzna\u0142o Einsteinowi Medal Copleya, w uzasadnieniu wprost podaj\u0105c teori\u0119 wzgl\u0119dno\u015bci. W 1923 otrzyma\u0142 niemiecki Order Pour le M\u00e9rite za Nauk\u0119 i Sztuk\u0119, z kt\u00f3rego zrezygnowa\u0142 w 1933. == Narodowo\u015b\u0107 i obywatelstwo == === Stan formalny === Z pochodzenia Albert Einstein by\u0142 niemieckim \u017bydem. Mimo to w ci\u0105gu ca\u0142ego \u017cycia by\u0142 obywatelem \u0142\u0105cznie 4 r\u00f3\u017cnych kraj\u00f3w: Niemiec, Szwajcarii, Austrii i USA. Okresowo bywa\u0142 obywatelem dw\u00f3ch z nich jednocze\u015bnie, a przez pewien czas by\u0142 bezpa\u0144stwowcem. Jego status zmienia\u0142 si\u0119 a\u017c 6 razy: * Do 17. roku \u017cycia by\u0142 poddanym kr\u00f3la Wirtembergii. * 28 stycznia 1896 roku, na wniosek swojego ojca, zosta\u0142 zwolniony z tego podda\u0144stwa, dzi\u0119ki czemu ojciec","start_idx":322,"end_idx":373}
+{"id":"mrc_6999","question":"ilu polak\u00f3w mieszka w chicago?","answer":"180 282 osoby, czyli 6,4% mieszka\u0144c\u00f3w.","context":"3,3% spo\u0142eczno\u015bci USA uwa\u017ca si\u0119 za Polak\u00f3w (9 962 334 os\u00f3b). Dla por\u00f3wnania: do pochodzenia w\u0142oskiego przyznaje si\u0119 5,9%, a do irlandzkiego a\u017c 12,2% spo\u0142ecze\u0144stwa. 92,4% spo\u015br\u00f3d tych, kt\u00f3rzy ankiety wype\u0142nili, posiada obywatelstwo ameryka\u0144skie. W Chicago urodzeni za granic\u0105 stanowi\u0105 9,7% wszystkich mieszka\u0144c\u00f3w (510 980 os\u00f3b). W Chicago uwa\u017ca si\u0119 za Polak\u00f3w 180 282 osoby, czyli 6,4% mieszka\u0144c\u00f3w. W Stanie Illinois jest ich 911 253, co daje 7,4% populacji licz\u0105cej 12 279 027 os\u00f3b. Rozmieszczenie Polak\u00f3w mo\u017cna prze\u015bledzi\u0107, badaj\u0105c dane z poszczeg\u00f3lnych okr\u0119g\u00f3w wyborczych. Po\u0142udniowo-zachodni chicagowski okr\u0119g wyborczy reprezentowany przez kongresmena Billa Lipi\u0144skiego posiada najwi\u0119kszy odsetek wyborc\u00f3w o polskich korzeniach \u2013 17,1%. Nieco tylko mniej mieszka w 5 okr\u0119gu kongr. Rahma Emanuela (15,5%), w 13 okr\u0119gu kongr. Judy Biggert (13,4%),","start_idx":359,"end_idx":397}
+{"id":"mrc_7000","question":"jakie wydarzenie w historii polskiego upami\u0119tnia \u015bwi\u0119to wojska polskiego?","answer":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":0,"end_idx":194}
+{"id":"mrc_7001","question":"kiedy ewelina ma imieniny?","answer":"Ewelina imieniny obchodzi: 26 maja i 24 grudnia.","context":"Ewelina \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie. Ewelina imieniny obchodzi: 26 maja i 24 grudnia. == Pochodzenie imienia == Imi\u0119 wywodzi si\u0119 od irlandzkiego \u201e\u00c9ibhleann\u201d i oznacza rado\u015b\u0107, \u015bwiat\u0142o. Inna mo\u017cliwo\u015b\u0107 to starofrancuskie aveline (ma\u0142y ptak), co jest zdrobnieniem od \u0142aci\u0144skiego avis (ptak). == Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Ewelina == * Evelyn Ashford \u2013 ameryka\u0144ska sprinterka * Evelyn De Morgan \u2013 brytyjska malarka * Ewelina Flinta \u2013 polska piosenkarka * Evelyn Glennie \u2013 szkocka perkusistka * Ewelina Ha\u0144ska \u2013 polska arystokratka, \u017cona Honor\u00e9 de Balzaca * Evelyn Insam \u2013 w\u0142oska skoczkini narciarska * Ewelina Januszewska \u2013 polska szachistka * Evelyn Keyes \u2013 ameryka\u0144ska aktorka * Evelyn Knight \u2013 ameryka\u0144ska piosenkarka * Ewelina Kobryn \u2013 polska koszykarka * Ewelina Kopic \u2013 polska dziennikarka *","start_idx":24,"end_idx":72}
+{"id":"mrc_7002","question":"kto by\u0142 pierwszym avengersem?","answer":"W pierwszym sk\u0142adzie dru\u017cyny znajdowali si\u0119 Tony Stark/Iron Man, Ant-Man (Dr. Henry Pym), Wasp (Janet Van Dyne), Thor oraz Hulk.","context":"Avengers (\"M\u015bciciele\") \u2013 fikcyjna grupa superbohater\u00f3w ze \u015bwiata Marvel Comics. Zostali stworzeni przez Stana Lee i Jacka Kirby\u2019ego i zadebiutowali w \"The Avengers\" #1 we wrze\u015bniu 1963 roku, jako odpowied\u017a na trend dru\u017cyn superbohater\u00f3w, zapocz\u0105tkowany przez \"Justice League\", wydawnictwa DC. 20 pa\u017adziernika 2010, na podstawie komiksu stworzony zosta\u0142 serial \"Avengers: Pot\u0119ga i moc\". W pierwszym sk\u0142adzie dru\u017cyny znajdowali si\u0119 Tony Stark/Iron Man, Ant-Man (Dr. Henry Pym), Wasp (Janet Van Dyne), Thor oraz Hulk. W numerze czwartym do sk\u0142adu do\u0142\u0105czy\u0142, odnaleziony przez dru\u017cyn\u0119, Kapitan Ameryka. Znakiem rozpoznawczym grupy sta\u0142y si\u0119 cz\u0119ste zmiany sk\u0142adu, natomiast nigdy nie zmieni\u0142 si\u0119 motyw przewodni komiksu, czyli walka z \u201ewrogiem, kt\u00f3rego nie jest w stanie pokona\u0107 pojedynczy superbohater\u201d. == Historia publikacji == Komiks \"The Avengers\" zadebiutowa\u0142","start_idx":386,"end_idx":514}
+{"id":"mrc_7003","question":"kogo synem jest mata?","answer":"synem profesora prawa Marcina Matczaka oraz Arletty \u015aliwi\u0144skiej-Matczak","context":"Mata, tak\u017ce Skute Bobo lub M\u0142ody Matczak, w\u0142a\u015bc. Micha\u0142 Matczak (ur. 14 lipca 2000 we Wroc\u0142awiu) \u2013 polski raper, piosenkarz oraz tw\u00f3rca tekst\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z takimi raperami jak: Malik Montana, White 2115, Young Leosia, \u017babson, Quebonafide, Popek, Taco Hemingway czy Bia\u0142as. Za\u0142o\u017cyciel grupy muzycznej Gombao33 (styl. GOMBAO33). == \u017byciorys == Jest synem profesora prawa Marcina Matczaka oraz Arletty \u015aliwi\u0144skiej-Matczak, wsp\u00f3\u0142prowadz\u0105cej szko\u0142\u0119 j\u0119zyka angielskiego. W 2019 zda\u0142 matur\u0119 mi\u0119dzynarodow\u0105 w II Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym z Oddzia\u0142ami Dwuj\u0119zycznymi im. Stefana Batorego w Warszawie. W trakcie egzamin\u00f3w przedstawi\u0142 m.in. esej \"Ewolucja j\u0119zyka w polskim hip-hopie w latach 2001\u20132014 na przyk\u0142adzie tw\u00f3rczo\u015bci Jacka Granieckiego ps. \u201eTede\u201d.\" Otrzyma\u0142 wyr\u00f3\u017cnienie Warszawiaka Roku 2019 w plebiscycie Warszawiaki. Tw\u00f3rc\u0105 jego pseudonimu by\u0142 ojciec, kt\u00f3ry wymy\u015bli\u0142 go podczas wsp\u00f3lnych wakacji","start_idx":352,"end_idx":423}
+{"id":"mrc_7004","question":"kiedy powsta\u0142o powstanie warszawskie?","answer":"1 sierpnia \u2013 3 pa\u017adziernika 1944","context":"Powstanie warszawskie (1 sierpnia \u2013 3 pa\u017adziernika 1944) \u2013 wyst\u0105pienie zbrojne przeciwko okupuj\u0105cym Warszaw\u0119 wojskom niemieckim, zorganizowane przez Armi\u0119 Krajow\u0105 w ramach akcji \u201eBurza\u201d, po\u0142\u0105czone z ujawnieniem si\u0119 i oficjaln\u0105 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 najwy\u017cszych struktur Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego. Najwi\u0119ksza operacja militarna Armii Krajowej. Swoim maksymalnym zasi\u0119giem obj\u0119\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 lewobrze\u017cnych dzielnic miasta, niewielki obszar prawobrze\u017cnej Warszawy, a tak\u017ce Puszcz\u0119 Kampinosk\u0105, Legionowo i okolice Marek. By\u0142a to najwi\u0119ksza bitwa stoczona podczas II wojny \u015bwiatowej przez organizacj\u0119 podziemn\u0105 z wojskami okupacyjnymi. Powstanie warszawskie by\u0142o wymierzone militarnie przeciw Niemcom, a politycznie przeciw ZSRR oraz podporz\u0105dkowanym mu polskim komunistom. Dow\u00f3dztwo AK planowa\u0142o samodzielnie wyzwoli\u0107 stolic\u0119 jeszcze przed wkroczeniem Armii Czerwonej, licz\u0105c, \u017ce uda si\u0119 w ten spos\u00f3b wzmocni\u0107 mi\u0119dzynarodow\u0105 pozycj\u0119 rz\u0105du Rzeczypospolitej Polskiej na uchod\u017astwie oraz powstrzyma\u0107","start_idx":23,"end_idx":55}
+{"id":"mrc_7005","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni hemocyjanina?","answer":"metaloproteiny pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 analogiczn\u0105 do hemoglobiny","context":"Hemocyjaniny \u2013 barwniki krwi, metaloproteiny pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 analogiczn\u0105 do hemoglobiny; zamiast \u017celaza zawieraj\u0105ce mied\u017a. Hemocyjaniny s\u0105 szeroko rozpowszechnione u bezkr\u0119gowc\u00f3w, a zw\u0142aszcza u mi\u0119czak\u00f3w i stawonog\u00f3w. Znajduj\u0105 si\u0119 w stanie rozpuszczonym w hemolimfie, a nie w kom\u00f3rkach krwi. Cz\u0105steczki hemocyjaniny nie zawieraj\u0105 grupy porfirynowej. Zamiast tego zawieraj\u0105 mied\u017a, skompleksowan\u0105 resztami histydyny, dlatego jej po\u0142\u0105czenie z tlenem w procesie utlenowania objawia si\u0119 intensywn\u0105, niebiesk\u0105 barw\u0105 (oksycyjanina). Wolna, odtleniona posta\u0107 hemocyjaniny jest bezbarwna. == Budowa == Hemocyjaniny wyst\u0119puj\u0105ce u mi\u0119czak\u00f3w i u stawonog\u00f3w, cho\u0107 maj\u0105 podobne w\u0142a\u015bciwo\u015bci i funkcje, znacznie r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 budow\u0105 i rozmiarami: *Hemocyjaniny stawonog\u00f3w zbudowane s\u0105 z kompleks\u00f3w kilku heksamer\u00f3w polipeptydowych, przy czym ka\u017cdy mer ma mas\u0119 ok. 75 kDa. Np. u paj\u0105ka \"Eurypelma californicum\" wyst\u0119puje kompleks 4 heksamer\u00f3w","start_idx":30,"end_idx":88}
+{"id":"mrc_7006","question":"ile jest ewangelii w pi\u015bmie \u015bwi\u0119tym?","answer":"cztery","context":"Termin Ewangelia jest tak\u017ce okre\u015bleniem gatunku literatury stosowanej, pisma chrze\u015bcija\u0144skiego opisuj\u0105cego \u017cycie, \u015bmier\u0107 i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Ewangelie kanoniczne wchodz\u0105 w sk\u0142ad Nowego Testamentu. Wsp\u00f3\u0142czesne ko\u015bcio\u0142y chrze\u015bcija\u0144skie za natchnione uznaj\u0105 cztery ewangelie, powsta\u0142e prawdopodobnie w nast\u0119puj\u0105cych latach: * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. Marka: ok. 68\u201373 r. lub ok. 65-70 * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. Mateusza: ok. 70\u2013100 lub ok. 80-85. Niekt\u00f3rzy badacze utrzymuj\u0105, \u017ce powsta\u0142a przed rokiem 70. * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. \u0141ukasza: ok. 80\u2013100, wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy podaje rok 85 lub ok. 80-85 * Ewangelia wed\u0142ug \u015bw. Jana: ok. 90-100 lub ok. 90\u2013110. Przewa\u017ca pogl\u0105d, \u017ce Ewangelia ta by\u0142a pisana etapami, wi\u0119c nie ma konkretnej daty opracowania ca\u0142o\u015bci. Sk\u0142ad ten ukszta\u0142towa\u0142 si\u0119 prawdopodobnie w pierwszej po\u0142owie II wieku. W pismach patrystycznych po","start_idx":272,"end_idx":278}
+{"id":"mrc_7007","question":"ilu niemcow zyje w polsce?","answer":"147,8 tys. os\u00f3b deklaruj\u0105cych przynale\u017cno\u015b\u0107 niemieck\u0105","context":"(69,9% wszystkich zamieszka\u0142ych w Polsce Niemc\u00f3w) oraz w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim \u2013 31 882 os\u00f3b (20,8% og\u00f3\u0142u Niemc\u00f3w w Polsce), w pozosta\u0142ych wojew\u00f3dztwach mieszka ich \u0142\u0105cznie 14 160 (9,3% og\u00f3\u0142u Niemc\u00f3w w Polsce). Znacz\u0105cy udzia\u0142 w og\u00f3le mieszka\u0144c\u00f3w Niemcy maj\u0105 tylko w wojew\u00f3dztwie opolskim \u2013 10%. W pozosta\u0142ych wojew\u00f3dztwach stanowi\u0105 niewielki odsetek mieszka\u0144c\u00f3w: 0,67% w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, 0,32% w warmi\u0144sko-mazurskim i 0,1% w pomorskim. Najni\u017cszy odsetek (0,005%) Niemcy stanowi\u0105 w wojew\u00f3dztwie lubelskim i \u015bwi\u0119tokrzyskim. === Dane statystyczne (2011) === Zgodnie z informacjami zawartymi w Narodowym Spisie Powszechnym Ludno\u015bci i Mieszka\u0144 z 2011 r. odnotowano w sumie 147,8 tys. os\u00f3b deklaruj\u0105cych przynale\u017cno\u015b\u0107 niemieck\u0105 (jak\u0105 jedyn\u0105 narodowo\u015b\u0107 niemieck\u0105 wskaza\u0142o jedynie 44,5 tys. os\u00f3b, 103,3 tys. os\u00f3b po\u0142\u0105czy\u0142o narodowo\u015b\u0107 niemieck\u0105 z polsk\u0105, 74,5 tys.","start_idx":673,"end_idx":726}
+{"id":"mrc_7008","question":"do czego s\u0142u\u017cy procesor?","answer":"sekwencyjne urz\u0105dzenie cyfrowe, kt\u00f3re pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych.","context":"Procesor (ang. \"central processing unit\", \"CPU\") \u2013 sekwencyjne urz\u0105dzenie cyfrowe, kt\u00f3re pobiera dane z pami\u0119ci operacyjnej lub strumienia danych, interpretuje je i wykonuje jako rozkazy, zwracaj\u0105c dane do pami\u0119ci lub wyj\u015bciowego strumienia danych. Termin ten w zaw\u0119\u017conym znaczeniu jest u\u017cywany w odniesieniu do jednostki centralnej (CPU) systemu, ale odnosi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c do innych element\u00f3w przetwarzaj\u0105cych dane zwanych koprocesorami, takich jak jednostki do oblicze\u0144 na liczbach zmiennopozycyjnych, przetwarzania grafiki (GPU). Technika wykonywania procesor\u00f3w zmienia si\u0119 wraz z rozwojem elektroniki. Pierwotnie procesory by\u0142y konstruowane przy u\u017cyciu wielu lamp pr\u00f3\u017cniowych, p\u00f3\u017aniej wielu pojedynczych tranzystor\u00f3w, kt\u00f3re zast\u0119powano uk\u0142adami scalonymi ma\u0142ej skali integracji. W latach 70. XX w. skonstruowano procesory sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z jednego lub kilku uk\u0142ad\u00f3w scalonych wielkiej skali integracji okre\u015blane jako mikroprocesory. Od","start_idx":51,"end_idx":248}
+{"id":"mrc_7009","question":"kto by\u0142 autorem mazurka d\u0105browskiego?","answer":"J\u00f3zefa Wybickiego","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":246,"end_idx":263}
+{"id":"mrc_7010","question":"kto przewodniczy\u0142 wyprawie tysi\u0105ca czerwonych koszul?","answer":"Giuseppe Garibaldi","context":"Wyprawa tysi\u0105ca (w\u0142. \"la spedizione del mille\", tak\u017ce: \"wyprawa sycylijska\") \u2013 zorganizowana w maju 1860 przez Giuseppe Garibaldiego wyprawa tysi\u0105ca ochotnik\u00f3w (Czerwonych koszul) przeciwko Kr\u00f3lestwu Obojga Sycylii. W ci\u0105gu czterech miesi\u0119cy Garibaldi podporz\u0105dkowa\u0142 sobie licz\u0105ce 9 milion\u00f3w ludzi pa\u0144stwo i zmusi\u0142 do ucieczki kr\u00f3la Obojga Sycylii Franciszka II. Sukces akcji by\u0142 skutkiem poparcia miejscowej ludno\u015bci oraz rozk\u0142adu neapolita\u0144skiej armii, kt\u00f3ra pozbawiona by\u0142a woli walki. W efekcie kr\u00f3tkiej kampanii Garibaldi sta\u0142 si\u0119 panem ca\u0142ych po\u0142udniowych W\u0142och, kt\u00f3re odda\u0142 pod w\u0142adz\u0119 Wiktora Emanuela II, kr\u00f3la Sardynii. Na prze\u0142omie 1860/1861 wojska sardy\u0144skie, przy\u0142\u0105czaj\u0105c po drodze cz\u0119\u015b\u0107 Pa\u0144stwa Ko\u015bcielnego, dotar\u0142y do Neapolu. W marcu 1861 proklamowano Kr\u00f3lestwo W\u0142och.","start_idx":111,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7011","question":"dlaczego rze\u017aba grupa laokoona jest dynamiczna?","answer":"Dzie\u0142o to, poprzez sw\u00f3j patos, wybuja\u0142o\u015b\u0107 form, dynamizm, gwa\u0142towne poruszenie, \u017cyw\u0105 mimik\u0119 i podkre\u015blenie muskulatury cia\u0142, stanowi przyk\u0142ad \u201ebarokowych\u201d tendencji, wyst\u0119puj\u0105cych w sztuce hellenistycznej.","context":"a umieszczony po lewej stronie m\u0142odszy zgin\u0105\u0142 ju\u017c w u\u015bciskach w\u0119\u017cy, w ojcu \u2013 figurze \u015brodkowej \u2013 pokazano energi\u0119 w obliczu nieuchronnej \u015bmierci, obraz pe\u0142en wznios\u0142o\u015bci i grozy. Rze\u017aba, wkomponowana w nieforemny pi\u0119ciok\u0105t, jest obliczona na widok z przodu, jak p\u0142askorze\u017aba. Synowie Laokoona maj\u0105 proporcje dojrza\u0142ych os\u00f3b. Dzie\u0142o to, poprzez sw\u00f3j patos, wybuja\u0142o\u015b\u0107 form, dynamizm, gwa\u0142towne poruszenie, \u017cyw\u0105 mimik\u0119 i podkre\u015blenie muskulatury cia\u0142, stanowi przyk\u0142ad \u201ebarokowych\u201d tendencji, wyst\u0119puj\u0105cych w sztuce hellenistycznej. == Dzieje nowo\u017cytne i wsp\u00f3\u0142czesne == Rze\u017aba zosta\u0142a odkryta przypadkowo 14 stycznia 1506 podczas prac w nale\u017c\u0105cej do Felice Fredi winnicy, po\u0142o\u017conej ko\u0142o Sette Saie na Eskwilinie. Znalezisko sta\u0142o si\u0119 wielkim wydarzeniem w \u00f3wczesnym Rzymie, gromadz\u0105c t\u0142um gapi\u00f3w. W\u015br\u00f3d nich znajdowa\u0142 si\u0119 Giuliano da Sangallo, kt\u00f3ry rozpozna\u0142 w zabytku","start_idx":325,"end_idx":530}
+{"id":"mrc_7012","question":"kiedy zlikwidowano gimnazja?","answer":"sierpnia 2019 roku","context":"sierpnia 2019 roku, w wyniku reformy systemu o\u015bwiaty z 2017 roku, gimnazja zosta\u0142y zlikwidowane, a od roku szkolnego 2017/2018 nowe roczniki nie by\u0142y przyjmowane, rozpocz\u0119to wygaszanie gimnazj\u00f3w. Ostatnie roczniki klas w latach 2017\u20132019 by\u0142y nazywane \u201eoddzia\u0142ami gimnazjalnymi\u201d. == Historia == W staro\u017cytnej Grecji gimnazjon by\u0142 najcz\u0119\u015bciej rodzajem parku wraz z budynkiem przeznaczonym do uprawiania \u0107wicze\u0144 fizycznych. Z czasem sta\u0142 si\u0119 miejscem organizowania spotka\u0144 towarzyskich i prowadzenia dysput filozoficznych i naukowych. Od czas\u00f3w Nerona instytucja tego rodzaju funkcjonowa\u0142a tak\u017ce w staro\u017cytnym Rzymie. W epoce renesansu mianem gimnazjum zacz\u0119to okre\u015bla\u0107 r\u00f3\u017cnego rodzaju szko\u0142y \u015brednie, kszta\u0142c\u0105ce uczni\u00f3w z nauk bardziej zaawansowanych ni\u017c znajomo\u015b\u0107 abecad\u0142a i rachunk\u00f3w. Celem kszta\u0142cenia by\u0142 harmonijny rozw\u00f3j zdolno\u015bci ucznia w oparciu o spu\u015bcizn\u0119 kulturow\u0105 antyku poprzez studiowanie tekst\u00f3w staro\u017cytnych","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_7013","question":"co odpowiada za krzepliwo\u015b\u0107 krwi?","answer":"przej\u015bcie rozpuszczonego w osoczu fibrynogenu w sie\u0107 przestrzenn\u0105 skrzepu (fibryny) pod wp\u0142ywem trombiny.","context":"Krzepni\u0119cie krwi \u2013 naturalny, fizjologiczny proces zapobiegaj\u0105cy utracie krwi w wyniku uszkodze\u0144 naczy\u0144 krwiono\u015bnych. Istot\u0105 krzepni\u0119cia krwi jest przej\u015bcie rozpuszczonego w osoczu fibrynogenu w sie\u0107 przestrzenn\u0105 skrzepu (fibryny) pod wp\u0142ywem trombiny. Krzepni\u0119cie krwi jest jednym z mechanizm\u00f3w obronnych organizmu w wypadku przerwania ci\u0105g\u0142o\u015bci tkanek. Dzia\u0142 nauk medycznych zajmuj\u0105cy si\u0119 krzepni\u0119ciem krwi to koagulologia (\u0142ac. \"coagulo\" = powoduj\u0119 krzepni\u0119cie, \"logos\" = nauka). == Przebieg procesu krzepni\u0119cia krwi == W warunkach fizjologicznych proces krzepni\u0119cia krwi zostaje zapocz\u0105tkowany przez przerwanie ci\u0105g\u0142o\u015bci \u0142o\u017cyska naczyniowego i ma za zadanie zapobiec utracie krwi. W miejscu uszkodzenia naczynia dochodzi do ods\u0142oni\u0119cia warstwy pod\u015br\u00f3db\u0142onkowej, do kt\u00f3rej p\u0142ytki krwi (trombocyty) natychmiast przylegaj\u0105, po czym w wyniku zlepiania si\u0119 z sob\u0105 tworz\u0105 tzw. czop p\u0142ytkowy. P\u0142ytki krwi ulegaj\u0105 aktywacji i","start_idx":147,"end_idx":252}
+{"id":"mrc_7014","question":"kto dokona\u0142 drugiego rozbioru polski?","answer":"Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":117,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_7015","question":"jak nazywa si\u0119 niegdy\u015b francuskie miasto troyes?","answer":"Augustobon","context":"Troyes (wym. ) \u2013 miasto i gmina we Francji, po\u0142o\u017cone nad Sekwan\u0105, w regionie Grand Est, w departamencie Aube, w okr\u0119gu (\"arondissement\") Troyes. Miasto by\u0142o historyczn\u0105 stolic\u0105 Szampanii. W 2009 roku gmin\u0119 zamieszkiwa\u0142o 62 812 os\u00f3b a zesp\u00f3\u0142 miejski liczy\u0142 126 000 mieszka\u0144c\u00f3w. Zachowane domy o konstrukcji szachulcowej nadaj\u0105 staremu miastu specyficzny charakter. Posiada ono wiele ciekawych atrakcji turystycznych z XVI \u2013 XVIII w. Kilkana\u015bcie kilometr\u00f3w w kierunku wschodnim znajduje si\u0119 Lac d\u2019Orient, sztuczne jezioro z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 uprawiania sport\u00f3w wodnych, w szczeg\u00f3lno\u015bci \u017ceglarstwa oraz w\u0119dkarstwa z kempingiem 300 metr\u00f3w od piaszczystej pla\u017cy. == Historia == W czasach rzymskich miasto, zwane w\u00f3wczas Augustobon\u0105, zamieszkiwane by\u0142o przez galijskie plemi\u0119 Trykass\u00f3w (\"Tricasses\"), od kt\u00f3rych wywodzi si\u0119 jego obecna nazwa. W III wieku n.e.","start_idx":709,"end_idx":719}
+{"id":"mrc_7016","question":"kiedy powsta\u0142 kapitalizm?","answer":"pierwociny nowo\u017cytnego systemu kapitalistycznego pojawi\u0142y si\u0119 w XIII-XIV wieku we W\u0142oszech.","context":"i w niekt\u00f3rych przypadkach planowaniem gospodarczym. W kapitalizmie wyst\u0119puj\u0105 dwie podstawowe klasy spo\u0142eczne: przedsi\u0119biorcy i zatrudniani przez nich pracownicy. Stosunki mi\u0119dzy nimi opieraj\u0105 si\u0119 na ruchu pieni\u0119dzy, d\u00f3br i us\u0142ug. == Etymologia == S\u0142owo \u201ekapitalizm\u201d pochodzi od \u201ekapita\u0142u\u201d, kt\u00f3rego \u017ar\u00f3d\u0142os\u0142owem jest \u0142aci\u0144skie s\u0142owo \"capitale\", utworzone od \"caput\", czyli g\u0142owa. Pierwotnie okre\u015blenie to odnosi\u0142o si\u0119 do ruchomej w\u0142asno\u015bci. == Historia == Systemy protokapitalistyczne rozwija\u0142y si\u0119 ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci; pierwociny nowo\u017cytnego systemu kapitalistycznego pojawi\u0142y si\u0119 w XIII-XIV wieku we W\u0142oszech. Podstawow\u0105 cech\u0105 wyr\u00f3\u017cniaj\u0105c\u0105 kapitalizm od poprzednich system\u00f3w gospodarowania by\u0142 spos\u00f3b wykorzystania nadwy\u017cek produkcji, zamiast bezpo\u015bredniej konsumpcji, by\u0142y one akumulowane (akumulacja kapita\u0142u), a nast\u0119pnie inwestowane w celu zwi\u0119kszenia mo\u017cliwo\u015bci produkcyjnych w kolejnym cyklu gospodarczym. Cechy takiego obrotu kapita\u0142u mia\u0142 przemys\u0142 w\u0142\u00f3kienniczy w nowo\u017cytnej","start_idx":520,"end_idx":611}
+{"id":"mrc_7017","question":"jaki wirus wywoluje ospe wietrzna?","answer":"Varicellae Zoster Virus","context":"postaci p\u00f3\u0142pa\u015bca wynosi 20%. == Etiologia == Ospa wietrzna spowodowana jest pierwotnym zaka\u017ceniem herpeswirusem VZV (\"Varicellae Zoster Virus\"). Cz\u0142owiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. \u0179r\u00f3d\u0142em zaka\u017cenia jest chory cz\u0142owiek na osp\u0119 wietrzn\u0105, a rzadziej chory na p\u00f3\u0142pasiec. Do zaka\u017cenia dochodzi drog\u0105 kropelkow\u0105 lub poprzez bezpo\u015bredni kontakt, ewentualnie poprzez \u0142o\u017cysko. Wirus wykazuje tropizm do limfocyt\u00f3w T. W sytuacji obni\u017cenia odporno\u015bci wiremia trwa d\u0142u\u017cej, czego konsekwencj\u0105 mo\u017ce by\u0107 rozsiew wewn\u0105trznarz\u0105dowych ospy z zaj\u0119ciem w\u0105troby, p\u0142uc i o\u015brodkowego uk\u0142adu nerwowego. Po zaka\u017ceniu pierwotnym nie dochodzi do ca\u0142kowitej eliminacji wirusa i pozostaje on w postaci latentnej w czuciowych (grzbietowych) zwojach nerw\u00f3w rdzeniowych i czaszkowych. W warunkach obni\u017conej odporno\u015bci mo\u017ce doj\u015b\u0107 do reaktywacji wirusa i rozwoju p\u00f3\u0142pa\u015bca. == Przebieg zaka\u017cenia == Okres wyl\u0119gania wirusa wynosi 10\u201321","start_idx":118,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_7018","question":"kiedy powsta\u0142a poczta elektroniczna?","answer":"E-mail zosta\u0142 wymy\u015blony w roku 1965.","context":"Poczta elektroniczna, e-poczta, pot. mejl (ang. \"electronic mail\", e-mail, w skr\u00f3cie: mail) \u2013 us\u0142uga internetowa, w nomenklaturze prawnej okre\u015blana jako \u015bwiadczenie us\u0142ug drog\u0105 elektroniczn\u0105, s\u0142u\u017c\u0105ca do przesy\u0142ania wiadomo\u015bci tekstowych lub multimedialnych, tzw. list\u00f3w elektronicznych \u2013 st\u0105d zwyczajowa nazwa tej us\u0142ugi. == Nazewnictwo == W Polsce okre\u015blenie \"e-mail\" pr\u00f3bowano zast\u0105pi\u0107 skr\u00f3towcem \"listel\" od \"list elektroniczny\"; starano si\u0119 tak\u017ce upowszechni\u0107 okre\u015blenie \"el-poczta\" \u2013 analogia do okre\u015blenia \"el-muzyka\", czyli \"muzyka elektroniczna\". Okre\u015blenia te jednak nie przyj\u0119\u0142y si\u0119 w codziennym u\u017cyciu. Rada J\u0119zyka Polskiego sankcjonuje wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dwie formy zapo\u017cyczone: \"e-mail\" i \"mejl\". Miros\u0142aw Ba\u0144ko zaleca u\u017cywanie tego drugiego wariantu wsz\u0119dzie, z wyj\u0105tkiem najbardziej oficjalnych tekst\u00f3w. Inne \u017ar\u00f3d\u0142a notuj\u0105 wy\u0142\u0105cznie formy \"e-mail\" i \"mail\". == Rozw\u00f3j us\u0142ugi == E-mail zosta\u0142 wymy\u015blony w roku 1965. Autorami","start_idx":887,"end_idx":923}
+{"id":"mrc_7019","question":"jakie organizmy tworz\u0105 plankton?","answer":"Nawet je\u015bli maj\u0105 narz\u0105dy ruchu, to s\u0105 one zbyt s\u0142abe, by organizm m\u00f3g\u0142 si\u0119 porusza\u0107 i przeciwstawi\u0107 pr\u0105dom wodnym i wiatrom, wystarcz\u0105 natomiast do biernego utrzymywania si\u0119 w stanie zawieszenia. Zazwyczaj plankton stanowi\u0105 drobne organizmy, ale zalicza si\u0119 do niego r\u00f3wnie\u017c meduzy, kt\u00f3re mog\u0105 mie\u0107 znaczne rozmiary.","context":"Plankton (gr. \"plankt\u00f3s\" \u2013 \u201eb\u0142\u0105kaj\u0105cy si\u0119\u201d) \u2013 zesp\u00f3\u0142 organizm\u00f3w unosz\u0105cych si\u0119 w wodzie. == Charakterystyka == Nawet je\u015bli maj\u0105 narz\u0105dy ruchu, to s\u0105 one zbyt s\u0142abe, by organizm m\u00f3g\u0142 si\u0119 porusza\u0107 i przeciwstawi\u0107 pr\u0105dom wodnym i wiatrom, wystarcz\u0105 natomiast do biernego utrzymywania si\u0119 w stanie zawieszenia. Zazwyczaj plankton stanowi\u0105 drobne organizmy, ale zalicza si\u0119 do niego r\u00f3wnie\u017c meduzy, kt\u00f3re mog\u0105 mie\u0107 znaczne rozmiary. Plankton stanowi po\u017cywienie wielu zwierz\u0105t wodnych. Nazwy plankton u\u017cy\u0142 jako pierwszy niemiecki zoolog Victor Hensen w 1887 roku. Badaniami dotycz\u0105cymi planktonu zajmuje si\u0119 planktologia (poszczeg\u00f3lne grupy mog\u0105 by\u0107 obiektem bada\u0144 odpowiednich nauk, takich jak algologia lub mikrobiologia \u015brodowiskowa). Plankton dzieli si\u0119 na: * zooplankton (plankton zwierz\u0119cy) \u2013 plankton z\u0142o\u017cony z heterotroficznych organizm\u00f3w eukariotycznych: pierwotniaki, wrotki, skorupiaki **","start_idx":111,"end_idx":427}
+{"id":"mrc_7020","question":"gdzie jest prezbiterium w ko\u015bciele?","answer":"Prezbiterium, dawniej: ch\u00f3r kap\u0142a\u0144ski \u2013 przestrze\u0144 ko\u015bcio\u0142a przeznaczona dla duchowie\u0144stwa oraz s\u0142u\u017cby liturgicznej (m.in. ministrant\u00f3w). Zwykle jest wydzielone od reszty \u015bwi\u0105tyni podwy\u017cszeniem, balaskami lub \u0142ukiem t\u0119czowym i wyodr\u0119bnia si\u0119 wizualnie z bry\u0142y ko\u015bcio\u0142a.","context":"Prezbiterium, dawniej: ch\u00f3r kap\u0142a\u0144ski \u2013 przestrze\u0144 ko\u015bcio\u0142a przeznaczona dla duchowie\u0144stwa oraz s\u0142u\u017cby liturgicznej (m.in. ministrant\u00f3w). Zwykle jest wydzielone od reszty \u015bwi\u0105tyni podwy\u017cszeniem, balaskami lub \u0142ukiem t\u0119czowym i wyodr\u0119bnia si\u0119 wizualnie z bry\u0142y ko\u015bcio\u0142a. Nazwa pochodzi od s\u0142owa prezbiter (ksi\u0105dz). Przed Soborem Trydenckim by\u0142o skierowane na wsch\u00f3d i zamkni\u0119te apsyd\u0105 lub prost\u0105 \u015bcian\u0105. Jego uk\u0142ad m\u00f3g\u0142 by\u0107 wzbogacony obej\u015bciem, apsydiolami i wie\u0144cem kaplic. Centralne miejsce w prezbiterium zajmuje o\u0142tarz, na kt\u00f3rym jest sprawowana liturgia eucharystyczna. Ponadto kluczowymi miejscami s\u0105: umieszczona nieco z boku ambona, miejsce przewodniczenia (krzes\u0142o celebransa lub katedra biskupa) oraz tabernakulum, kt\u00f3re mo\u017ce te\u017c znajdowa\u0107 si\u0119 w wydzielonej kaplicy Naj\u015bwi\u0119tszego Sakramentu, w innej cz\u0119\u015bci ko\u015bcio\u0142a. Opr\u00f3cz tego w prezbiterium znajduj\u0105 si\u0119 stalle lub \u0142awki dla duchowie\u0144stwa i s\u0142u\u017cby liturgicznej","start_idx":0,"end_idx":269}
+{"id":"mrc_7021","question":"kto odzyska\u0142 niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"Polsk\u0119","context":"Odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918 \u2013 ci\u0105g zdarze\u0144 skutkuj\u0105cych ostatecznie odzyskaniem suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 po 123 latach zabor\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie upami\u0119tniaj\u0105ce ten fakt pa\u0144stwowe Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone jest 11 listopada, w rocznic\u0119 przekazania w\u0142adzy wojskowej J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu, jednak lewica postuluje \u015bwi\u0119towanie w dniu 7 listopada, tj. w rocznic\u0119 utworzenia pierwszego rz\u0105du niepodleg\u0142ej Polski. == Kalendarium == ; 1916 * 5 listopada \u2013 wydanie przez w\u0142adze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada, gwarantuj\u0105cego powstanie marionetkowego Kr\u00f3lestwa Polskiego w 1918 roku * ; ;1917 * 14 stycznia \u2013 rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci Tymczasowej Rady Stanu, oznaczaj\u0105ce formalne zaistnienie Kr\u00f3lestwa Polskiego * 12 wrze\u015bnia \u2013 przej\u0119cie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 ; ;1918 * 8 stycznia \u2013 w swoim or\u0119dziu do Kongresu prezydent","start_idx":32,"end_idx":38}
+{"id":"mrc_7022","question":"co jest celem polityki monetarnej nbp?","answer":"celem finalnym NBP jest \u201eutrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rz\u0105du o ile nie ogranicza to realizacji tego celu\u201d","context":"Polityka pieni\u0119\u017cna, polityka monetarna \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 polityki gospodarczej, polegaj\u0105ca na systematycznych dzia\u0142aniach maj\u0105cych na celu zapewnienie stabilno\u015bci cen, czyli niskiej inflacji. Polityk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 pa\u0144stwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rz\u0105dowa upowa\u017cniona do realizacji tej funkcji. Oddzia\u0142uje ona na poziom poda\u017cy pieni\u0105dza oraz na kursy walutowe. == Cele polityki monetarnej banku centralnego == * Cel finalny (g\u0142\u00f3wny i nadrz\u0119dny) \u2013 jest to odpowiednio zdefiniowany cel og\u00f3lnogospodarczy wynikaj\u0105cy z realizacji polityki gospodarczej danego kraju. Przyk\u0142adowo w Polsce celem finalnym NBP jest \u201eutrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rz\u0105du o ile nie ogranicza to realizacji tego celu\u201d (Ustawa o NBP z 1997 r.). * Cel po\u015bredni \u2013 wyznaczenie okre\u015blonej kategorii ekonomicznej, kt\u00f3ra pozostaje w stabilnej relacji z celem finalnym.","start_idx":588,"end_idx":748}
+{"id":"mrc_7023","question":"jak d\u0142ugi powinien by\u0107 referat?","answer":"Uznaje si\u0119, \u017ce d\u0142ugo\u015b\u0107 prezentacji referatu nie powinna przekracza\u0107 15-20 minut, gdy przeznaczony jest do prezentacji oraz 10 stron A4 znormalizowanego wydruku, gdy si\u0119 go publikuje w formie tekstowej, jednak w zale\u017cno\u015bci od obszerno\u015bci podejmowanego tematu, czas ten ulega wyd\u0142u\u017ceniu.","context":"== Uznaje si\u0119, \u017ce d\u0142ugo\u015b\u0107 prezentacji referatu nie powinna przekracza\u0107 15-20 minut, gdy przeznaczony jest do prezentacji oraz 10 stron A4 znormalizowanego wydruku, gdy si\u0119 go publikuje w formie tekstowej, jednak w zale\u017cno\u015bci od obszerno\u015bci podejmowanego tematu, czas ten ulega wyd\u0142u\u017ceniu. Istotn\u0105 kwesti\u0105 jest zachowanie merytorycznego przekazu pracy. Referat ma charakter odtw\u00f3rczy, a jego zadaniem jest zaprezentowanie w spos\u00f3b logiczny i przemy\u015blany pewnego obszaru tematycznego. == Osoba m\u00f3wi\u0105ca w referacie == Osob\u0105 m\u00f3wi\u0105c\u0105 w referacie jest zawsze sam autor, wzgl\u0119dnie obiektywnie prezentuj\u0105cy dan\u0105 kwesti\u0119, w oparciu na innych tekstach lub wypowiedziach. W zwi\u0105zku z tym esej cechuje m.in. obiektywizm \u2013 referat opisuje konkretne zagadnienie lub zagadnienia. Autor przede wszystkim powinien skupi\u0107 si\u0119 na \u0142atwym w odbiorze zaprezentowaniu tematu. Tw\u00f3rca mo\u017ce","start_idx":3,"end_idx":288}
+{"id":"mrc_7024","question":"jakie \u015bwi\u0119to obchodzono 22 lipca w prl?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Odrodzenia Polski","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Odrodzenia Polski \u2013 najwa\u017cniejsze polskie \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w okresie Polski Ludowej, obchodzone co roku 22 lipca (do 1989), w rocznic\u0119 og\u0142oszenia Manifestu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (1944). == Znaczenie daty == 22 lipca 1944 roku, po prawie 5 latach trwania II wojny \u015bwiatowej og\u0142oszony zosta\u0142 Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. 20 lipca 1944 roku w Moskwie zosta\u0142 podpisany i zatwierdzony przez J\u00f3zefa Stalina, a nast\u0119pnie r\u00f3wnie\u017c tam og\u0142oszony. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego by\u0142 organem marionetkowym, zosta\u0142 powo\u0142any w Moskwie, zdominowany by\u0142 przez komunist\u00f3w polskich i funkcjonowa\u0142 pod polityczn\u0105 kontrol\u0105 J\u00f3zefa Stalina. Na powstanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego mia\u0142o wp\u0142yw tajne Centralne Biuro Komunist\u00f3w Polski przy Komitecie Centralnym Wszechzwi\u0105zkowej Komunistycznej Partii (bolszewik\u00f3w) oraz delegacja Krajowej Rady Narodowej, jednak ostateczn\u0105","start_idx":0,"end_idx":33}
+{"id":"mrc_7025","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 przez twe oczy zielone?","answer":"Marek i Marzanna Zrajkowscy.","context":"Przez twe oczy zielone \u2013 singiel polskiego zespo\u0142u muzycznego Akcent, wydany cyfrowo 2 stycznia 2014 pod szyldem wytw\u00f3rni Green Star i umieszczony na szesnastym albumie studyjnym zespo\u0142u pt. \"Przekorny los\" z 2016. Autorami piosenki s\u0105 Marek i Marzanna Zrajkowscy. Piosenka powsta\u0142a na potrzeby Og\u00f3lnopolskiego Festiwalu Muzyki Tanecznej w Ostr\u00f3dzie, statuetk\u0119 za wygran\u0105 w plebiscycie na najlepsz\u0105 piosenk\u0119 programu \"Disco Polo Live\" w 2016 i \u201eFestiwalow\u0105 Z\u0142ot\u0105 Dwudziestk\u0119\u201d w 2017. Do piosenki zrealizowano oficjalny teledysk, kt\u00f3ry mia\u0142 premier\u0119 13 listopada 2014 w serwisie YouTube. W 2015 zosta\u0142 okrzykni\u0119ty \u201eteledyskiem wszech czas\u00f3w\u201d na 20. Og\u00f3lnopolskim Festiwalu Muzyki Tanecznej w Ostr\u00f3dzie. W lipcu 2017 przekroczy\u0142 pr\u00f3g 100 mln wy\u015bwietle\u0144, staj\u0105c si\u0119 najcz\u0119\u015bciej ogl\u0105danym polskim wideoklipem na YouTube. Piosenka sta\u0142a si\u0119 nieformalnym hymnem m\u0119skiej","start_idx":236,"end_idx":264}
+{"id":"mrc_7026","question":"gdzie le\u017cy miasto \u0142om\u017ca?","answer":"\u0141om\u017ca \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie podlaskim, nad rzek\u0105 Narew.","context":"\u0141om\u017ca \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, w wojew\u00f3dztwie podlaskim, nad rzek\u0105 Narew. Miasto znajduje si\u0119 na historycznym Mazowszu, by\u0142o stolic\u0105 dawnej ziemi \u0142om\u017cy\u0144skiej. \u0141om\u017ca to g\u0142\u00f3wny o\u015brodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy ziemi \u0142om\u017cy\u0144skiej. Miasto kr\u00f3lewskie Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego w wojew\u00f3dztwie mazowieckim. Miejsce obrad sejmik\u00f3w ziemskich ziemi \u0142om\u017cy\u0144skiej od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. W latach 1975\u20131998 by\u0142a stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa \u0142om\u017cy\u0144skiego. Od 1 stycznia 1999 roku jest siedzib\u0105 powiatu \u0142om\u017cy\u0144skiego. Od 28 pa\u017adziernika 1925 jest tak\u017ce stolic\u0105 diecezji \u0142om\u017cy\u0144skiej Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r., \u0141om\u017ca liczy\u0142a 62 573 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == \u0141om\u017ca jest po\u0142o\u017cona w \u015brodkowym biegu Narwi na Nizinie Mazowieckiej na wysoko\u015bci ok. 125 m n.p.m. w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci","start_idx":0,"end_idx":106}
+{"id":"mrc_7027","question":"jakie miasto jest stolic\u0105 kaszub?","answer":"Gda\u0144sk","context":"Stolica Kaszub === Wiele miast kaszubskich pretendowa\u0142o i nadal pretenduje do bycia stolic\u0105 Kaszub. Przedwojenna poetka Maryla Wolska uj\u0119\u0142a sp\u00f3r o miano stolicy Kaszub w humorystycznym wierszyku, w kt\u00f3rym wymieni\u0142a miasta ubiegaj\u0105ce si\u0119 o to miano. W\u015br\u00f3d stolic Kaszub wymieniano m.in.: Kartuzy, Wejherowo, L\u0119bork, Byt\u00f3w, Ko\u015bcierzyn\u0119, Puck, a nawet Gdyni\u0119. Jednak na przestrzeni dziej\u00f3w, zar\u00f3wno badacze, dzia\u0142acze kaszubscy, jak i wielu Kaszub\u00f3w, uznaj\u0105 za stolic\u0119 tej krainy Gda\u0144sk. R\u00f3\u017ca Ostrowska i Izabella Trojanowska pisz\u0105 nawet: \u201eMimo szacunku i sympatii dla wszystkich wymienionych, \u00f3w sp\u00f3r traktowa\u0107 mo\u017cemy tylko jako \u017cart. Pierwsze\u0144stwo bowiem Gda\u0144ska dokumentuje bardzo ju\u017c s\u0119dziwa historia\u201d. W Gda\u0144sku mie\u015bci si\u0119 siedziba Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego \u2013 najwi\u0119kszej kaszubskiej organizacji pozarz\u0105dowej, uwa\u017cany jest te\u017c m.in. za centrum handlowe, administracyjne i kulturalne kaszubskiej","start_idx":477,"end_idx":483}
+{"id":"mrc_7028","question":"jak klasyfikujemy obwody magnetyczne?","answer":"Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 obwody magnetyczne nierozga\u0142\u0119zione (proste) oraz rozga\u0142\u0119zione.","context":"Magnetow\u00f3d lub obw\u00f3d magnetyczny \u2013 rdze\u0144 wykonany z materia\u0142u ferromagnetycznego u\u017cywany do kszta\u0142towania pola magnetycznego. Linie pola magnetycznego tworz\u0105 zamkni\u0119te p\u0119tle wewn\u0105trz magnetowodu. Sk\u0142ada si\u0119 z odpowiednio ukszta\u0142towanych materia\u0142\u00f3w (\u015brodowisk) przez kt\u00f3re zamyka si\u0119 strumie\u0144 magnetyczny oraz z uzwoje\u0144, w kt\u00f3rych p\u0142ynie pr\u0105d niezb\u0119dny do wytworzenia pola magnetycznego. Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 obwody magnetyczne nierozga\u0142\u0119zione (proste) oraz rozga\u0142\u0119zione. == Podobie\u0144stwo do obwodu elektrycznego == Analogicznie do obwodu elektrycznego obw\u00f3d magnetyczny posiada \u017ar\u00f3d\u0142o zasilania, kt\u00f3re dla obwod\u00f3w magnetycznych stanowi zwojnica nawini\u0119ta na rdze\u0144. Pr\u0105d p\u0142yn\u0105cy w tej zwojnicy wytwarza tzw. si\u0142\u0119 magnetomotoryczn\u0105 (odpowiednik si\u0142y elektromotorycznej). Nat\u0119\u017ceniu pr\u0105du w obwodzie elektrycznym, w magnetowodzie odpowiada strumie\u0144 indukcji magnetycznej przep\u0142ywaj\u0105cy przez obw\u00f3d. Obw\u00f3d magnetyczny jest charakteryzowany przez rezystancj\u0119 magnetyczn\u0105 (tzw. reluktancj\u0119). Inaczej ni\u017c w obwodzie elektrycznym,","start_idx":387,"end_idx":463}
+{"id":"mrc_7029","question":"jaka organizacja powsta\u0142a we w\u0142oszech w 1919?","answer":"\"Fascio Italiana di Combattimento\" (Zwi\u0105zek Kombatant\u00f3w W\u0142oskich)","context":"bezrobotnym i kombatantom. Niezadowolonych z sytuacji we W\u0142oszech \u017co\u0142nierzy skupia\u0142y organizacje kombatanckie. 23 marca 1919 roku Mussolini utworzy\u0142 \"Fascio Italiana di Combattimento\" (Zwi\u0105zek Kombatant\u00f3w W\u0142oskich). W zebraniu za\u0142o\u017cycielskim wzi\u0119to udzia\u0142 145 os\u00f3b. Jednak szeregi organizacji szybko ros\u0142y. Czarne koszule i elementy wojskowego rynsztunku (pasy z koalicyjkami, d\u0142ugie buty) mia\u0142y dla wielu swoisty urok. Kombatanci od razu zacz\u0119li tworzy\u0107 boj\u00f3wki i od jesieni 1919 roku rozpocz\u0119li terror wobec socjalist\u00f3w, republikan\u00f3w, a nawet cz\u0142onk\u00f3w prawicowej partii ludowej (\"Partito Popolare\"). Roz\u017caleni kl\u0119sk\u0105 w wyborach z pa\u017adziernika 1919 roku (zdobyli zaledwie 4 tys. g\u0142os\u00f3w w skali kraju), wykorzystuj\u0105c bierno\u015b\u0107 policji i wojska wobec narastaj\u0105cej fali strajk\u00f3w wyrzucali z fabryk przyw\u00f3dc\u00f3w robotniczych, dokonywali zamach\u00f3w, wrzucali bomby do lokali partii socjalistycznej i organizacji zawodowych. W prowincji","start_idx":149,"end_idx":214}
+{"id":"mrc_7030","question":"kto wykonywa\u0142 bia\u0142ego misia?","answer":"wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki.","context":"Bia\u0142y mi\u015b \u2013 kojarzona z popularn\u0105 w Polsce w latach 90. muzyk\u0105 disco polo piosenka, b\u0119d\u0105ca jednym z najwi\u0119kszych hit\u00f3w muzycznych pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Piosenka napisana prawdopodobnie przez Jana \u201ePoldka\u201d Tark\u0119 w Gda\u0144sku w 1959 roku dla \u00f3wczesnej sympatii, wykonywana p\u00f3\u017aniej przez samego Tark\u0119 w zespo\u0142ach Badyle i Bia\u0142e Kruki. Autorem s\u0142\u00f3w do drugiej zwrotki piosenki jest Wies\u0142aw Chrzanowski, cz\u0142onek zespo\u0142u Badyle. Utw\u00f3r nigdy nie zosta\u0142 zarejestrowany w ZAiKS-ie, do rejestracji potrzebny jest prawomocny wyrok s\u0105du. Poczt\u00f3wk\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 i ta\u015bm\u0119 z nagraniem utworu z roku 1964 posiada Janusz Kreft, dawniej Idzik, kt\u00f3ry gra\u0142 z Tark\u0105 w zespole Badyle. W latach 2006\u20132013 ukaza\u0142o si\u0119 kilka dziennikarskich materia\u0142\u00f3w opisuj\u0105cych, \u017ce piosenka zosta\u0142a napisana przez podchor\u0105\u017cego Miros\u0142awa G\u00f3rskiego podczas pe\u0142nienia zasadniczej","start_idx":262,"end_idx":333}
+{"id":"mrc_7031","question":"w jakim klubie gra ronaldo?","answer":"Al-Nassr","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":179,"end_idx":187}
+{"id":"mrc_7032","question":"kim z zawodu by\u0142 autor ma\u0142ego ksi\u0119cia?","answer":"pilot","context":"Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exup\u00e9ry, wym. (ur. 29 czerwca 1900 w Lyonie, zm. 31 lipca 1944 w Marsylii) \u2013 francuski pilot, pisarz i poeta. Autor \"Ma\u0142ego Ksi\u0119cia\" (1943), jednego z najwa\u017cniejszych utwor\u00f3w literackich XX wieku. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Lyonie w rodzinie arystokratycznej jako syn hrabiego Jeana de Saint-Exup\u00e9ry. Gdy mia\u0142 4 lata, zmar\u0142 jego ojciec, a Antoine z matk\u0105 oraz rodze\u0144stwem zamieszkali w zamku u ciotki. Uczy\u0142 si\u0119 w szko\u0142ach katolickich prowadzonych przez jezuit\u00f3w. W wieku 12 lat odby\u0142 pierwszy lot samolotem jako pasa\u017cer, wtedy te\u017c przerobi\u0142 sw\u00f3j rower, dodaj\u0105c mu skrzyd\u0142a. Zamierza\u0142 wst\u0105pi\u0107 do szko\u0142y morskiej, nie zda\u0142 jednak egzaminu wst\u0119pnego. W 1919 podj\u0105\u0142 studia na Wydziale Architektury Akademii Sztuk Pi\u0119knych. W 1921 r. uzyska\u0142","start_idx":130,"end_idx":135}
+{"id":"mrc_7033","question":"kto dowodzi\u0142 w bitwie pod kockiem?","answer":"gen. Franciszka Kleeberga","context":"Bitwa pod Kockiem \u2013 bitwa kampanii wrze\u015bniowej, stoczona od 2 do 6 pa\u017adziernika 1939 pomi\u0119dzy oddzia\u0142ami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej \u201ePolesie\u201d gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddzia\u0142ami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa by\u0142a zwyci\u0119ska dla Polak\u00f3w, jednak strategicznie wygrali Niemcy. By\u0142a to ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej stoczona przez regularne wojsko. == Przed bitw\u0105 == SGO \u201ePolesie\u201d, kt\u00f3ra zorganizowana zosta\u0142a w po\u0142owie wrze\u015bnia z nadwy\u017cek rezerwist\u00f3w i ochotnik\u00f3w oraz poleskich oddzia\u0142\u00f3w, otrzyma\u0142a zadanie os\u0142aniania od p\u00f3\u0142nocy si\u0142 koncentruj\u0105cych si\u0119 we wschodniej cz\u0119\u015bci Polski. Drugim zadaniem by\u0142a os\u0142ona Polesia. Po walkach z niemieck\u0105 2 DZmot pod Kobryniem, toczonych w dniach 16\u201318 wrze\u015bnia grupa ruszy\u0142a w okolice Kamienia Koszyrskiego, sk\u0105d zamierza\u0142a przez W\u0142odaw\u0119 dotrze\u0107 do obl\u0119\u017conej Warszawy. Wobec kapitulacji stolicy","start_idx":155,"end_idx":180}
+{"id":"mrc_7034","question":"jakie kszta\u0142ty maj\u0105 bakterie?","answer":"o kszta\u0142cie kulistym \u2013 ziarenkowce (\u0142ac. \"coccus\", z gr. \"k\u00f3kkos\", czyli ziarno, nasiono) \u2013 stanowi\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107. Cz\u0119sty jest te\u017c kszta\u0142t pa\u0142eczki (\u0142ac. \"baculus\", dr\u0105\u017cek). Niekt\u00f3re bakterie o pod\u0142u\u017cnym kszta\u0142cie s\u0105 lekko wygi\u0119te w kszta\u0142cie przecinka, dlatego nazywane s\u0105 przecinkowcami (\u0142ac. \"vibrio\"). Inne mog\u0105 by\u0107 w kszta\u0142cie spirali \u2013 \u015brubowce (\u0142ac. \"spirilla\") \u2013 lub \u015bci\u015ble zwini\u0119tych spr\u0119\u017cynek \u2013 kr\u0119tki (\u0142ac. \"spirochetae\"). Niewiele gatunk\u00f3w ma inne, specyficzne kszta\u0142ty.","context":"ni\u017c 300 nm \u015brednicy (zazwyczaj jest to ok. 175 nm), nie przekraczaj\u0105 wielko\u015bci\u0105 du\u017cych wirus\u00f3w, Niekt\u00f3re bakterie mog\u0105 by\u0107 jeszcze mniejsze, ale ultramikrobakterie nie zosta\u0142y na razie dok\u0142adnie zbadane. Bakterie o kszta\u0142cie kulistym \u2013 ziarenkowce (\u0142ac. \"coccus\", z gr. \"k\u00f3kkos\", czyli ziarno, nasiono) \u2013 stanowi\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107. Cz\u0119sty jest te\u017c kszta\u0142t pa\u0142eczki (\u0142ac. \"baculus\", dr\u0105\u017cek). Niekt\u00f3re bakterie o pod\u0142u\u017cnym kszta\u0142cie s\u0105 lekko wygi\u0119te w kszta\u0142cie przecinka, dlatego nazywane s\u0105 przecinkowcami (\u0142ac. \"vibrio\"). Inne mog\u0105 by\u0107 w kszta\u0142cie spirali \u2013 \u015brubowce (\u0142ac. \"spirilla\") \u2013 lub \u015bci\u015ble zwini\u0119tych spr\u0119\u017cynek \u2013 kr\u0119tki (\u0142ac. \"spirochetae\"). Niewiele gatunk\u00f3w ma inne, specyficzne kszta\u0142ty. R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 kszta\u0142t\u00f3w zale\u017cna jest od wyst\u0119powania i rodzaju \u015bciany kom\u00f3rkowej bakterii oraz jej cytoszkieletu. Mo\u017ce ona wp\u0142yn\u0105\u0107 na zdolno\u015b\u0107 bakterii do zdobywania sk\u0142adnik\u00f3w od\u017cywczych,","start_idx":213,"end_idx":692}
+{"id":"mrc_7035","question":"kto reprezentowa\u0142 prusy podczas kongresu wiede\u0144skiego?","answer":"ministrowie spraw zagranicznych","context":"roku, gdy podpisany zosta\u0142 \"Akt ko\u0144cowy Kongresu Wiede\u0144skiego\". Pocz\u0105tkowo rol\u0119 dominuj\u0105c\u0105 odgrywali przedstawiciele wy\u0142\u0105cznie czterech mocarstw zwyci\u0119skich, czyli ministrowie spraw zagranicznych Rosji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Prus. Dyplomaci francuscy i hiszpa\u0144scy otrzymali jedynie prawo opiniowania ich decyzji. Spotka\u0142o si\u0119 to ze sprzeciwem Talleyranda, kt\u00f3ry utrzymywa\u0142, \u017ce rz\u0105dzona przez Burbon\u00f3w Francja nale\u017cy do koalicji zwyci\u0119zc\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym utworzono \"Komitet O\u015bmiu\", do kt\u00f3rego dokooptowano pozosta\u0142ych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francj\u0119, Hiszpani\u0119, Portugali\u0119 i Szwecj\u0119. Komitet ten powo\u0142a\u0142 dziesi\u0119\u0107 komisji roboczych: prawn\u0105, statystyczn\u0105, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, W\u0142och, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i \u017ceglugi \u015br\u00f3dl\u0105dowej. Najistotniejsze decyzje nadal jednak zapada\u0142y wy\u0142\u0105cznie przy uzyskaniu aprobaty \"Komitetu Czterech\", a po intrydze styczniowej \"Komitetu Pi\u0119ciu\", gdy na znaczeniu zyska\u0142 g\u0142os","start_idx":164,"end_idx":195}
+{"id":"mrc_7036","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 zakon cysters\u00f3w?","answer":"\u015bw. Roberta z Molesme","context":"Zakon Cysterski (\u0142ac. \"Ordo Cisterciensis\", skr\u00f3t \"OCist.\" lub \"OCSO\" (\"Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae\") dla trapist\u00f3w) \u2013 katolicki zakon monastyczny reformowany, pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 regu\u0142\u0105 benedykty\u0144sk\u0105, za\u0142o\u017cony w 1098 r. przez \u015bw. Roberta z Molesme, pierwszego opata z C\u00eeteaux (z \u0142ac. Cistercium) (obecnie Saint-Nicolas-l\u00e8s-C\u00eeteaux) we Francji. Pierwsze klasztory powsta\u0142y w La Fert\u00e9 (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w po\u0142owie XII w. Cystersi nosz\u0105 bia\u0142y habit z czarnym szkaplerzem przepasanym p\u0142\u00f3ciennym pasem, przez co nazywani s\u0105 czasem \"bia\u0142ymi mnichami\". Zakon wyda\u0142 oko\u0142o 850 \u015bwi\u0119tych i b\u0142ogos\u0142awionych. Z jego szereg\u00f3w pochodzi\u0142o ponad stu biskup\u00f3w. Opactwa i klasztory cysterskie by\u0142y w \u015bredniowieczu wa\u017cnymi o\u015brodkami kultywuj\u0105cymi kultur\u0119, nauk\u0119, medycyn\u0119, wprowadzaj\u0105cymi post\u0119p w rzemio\u015ble i rolnictwie. Najbardziej znane postaci Zakonu","start_idx":239,"end_idx":260}
+{"id":"mrc_7037","question":"sk\u0105d pochodzi awokado?","answer":"Pierwotnie pochodzi z po\u0142udniowego Meksyku","context":"Smaczliwka wdzi\u0119czna, awokado w\u0142a\u015bciwe (\"Persea americana\") \u2013 gatunek wiecznie zielonych drzew z rodziny wawrzynowatych (\"Lauraceae\"). Wykopaliska dowodz\u0105, \u017ce awokado by\u0142o ju\u017c wykorzystywane 7000 lat p.n.e. Pierwotnie pochodzi z po\u0142udniowego Meksyku, lecz stosunkowo szybko rozpowszechni\u0142o si\u0119 z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej \u2013 przez \u015arodkow\u0105 \u2013 a\u017c do Po\u0142udniowej (Peru). == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Drzewo dorastaj\u0105ce do 24 m wysoko\u015bci. ; Li\u015bcie: Sk\u00f3rzaste, lancetowate, ca\u0142obrzegie, o d\u0142ugo\u015bci do 25 cm, 2\u201312 cm szeroko\u015bci, u\u0142o\u017cone na p\u0119dzie skr\u0119tolegle lub naprzemianlegle. ; Kwiaty: \u017b\u00f3\u0142tawozielone, zebrane w wiechy na szczytach p\u0119d\u00f3w. ; Owoce: Owoc o masie do 170 g, nazywany gruszk\u0105 awokado, ma gruszkowaty, rzadziej okr\u0105g\u0142y lub jajowaty kszta\u0142t, z nasionem otoczonym cienk\u0105 \u0142upin\u0105 nasienn\u0105. Z uwagi jednak na podobie\u0144stwo morfologiczne cz\u0119\u015b\u0107 autor\u00f3w zalicza ten owoc","start_idx":207,"end_idx":249}
+{"id":"mrc_7038","question":"na jakiej pozycji gra\u0142 michael jordan?","answer":"na pozycji rzucaj\u0105cego obro\u0144cy","context":"Michael Jeffrey Jordan (ur. 17 lutego 1963 w Nowym Jorku) \u2013 ameryka\u0144ski koszykarz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji rzucaj\u0105cego obro\u0144cy, sze\u015bciokrotny mistrz NBA, dwukrotny z\u0142oty medalista olimpijski, cz\u0142onek Koszykarskiej Galerii S\u0142aw. Od 2006 wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bciciel klubu Charlotte Hornets. Michael Jordan zaj\u0105\u0142 drugie miejsce (za Babe Ruthem) w plebiscycie Associated Press na najwi\u0119kszych sportowc\u00f3w XX wieku. Ta sama agencja wybra\u0142a go najlepszym koszykarzem XX wieku. W g\u0142osowaniu telewizji ESPN grupa dziennikarzy, sportowc\u00f3w i dzia\u0142aczy wybra\u0142a Jordana najwi\u0119kszym sportowcem Ameryki P\u00f3\u0142nocnej XX wieku (przed Babe Ruthem i Muhammadem Ali). == \u017byciorys == Rodzina Jordana pochodzi\u0142a z Karoliny P\u00f3\u0142nocnej, gdzie mieszka\u0142 jego pradziadek, Dawson. W 1962 rodzice Michaela, James i Deloris z d. Peoples, przenie\u015bli si\u0119 do Nowego Jorku, gdzie James ucz\u0119szcza\u0142 na kurs mechaniki i","start_idx":94,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_7039","question":"do czego s\u0142u\u017c\u0105 mapy?","answer":"do u\u017cytkowania przez turyst\u00f3w.","context":"Mapa turystyczna \u2013 mapa tematyczna z grupy map spo\u0142eczno-gospodarczych, przeznaczona do u\u017cytkowania przez turyst\u00f3w. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z dw\u00f3ch warstw: topograficznej i turystyczno-krajoznawczej. Mapy turystyczne istniej\u0105 zar\u00f3wno na papierze, jak i w wersji elektronicznej. == Elementy mapy turystycznej == Poza wybranymi elementami tre\u015bci odpowiednio dobranej mapy topograficznej zawiera naniesione informacje przydatne tury\u015bcie, w tym g\u0142\u00f3wnie: * ukszta\u0142towanie terenu: g\u00f3ry, doliny, rzeki itp. najcz\u0119\u015bciej w formie poziomic; * przebieg znakowanych szlak\u00f3w turystycznych (pieszych, rowerowych, konnych, kajakowych itp.), a tak\u017ce szlak\u00f3w spacerowych, \u015bcie\u017cek przyrodniczych, edukacyjnych itp; * wa\u017cne punkty orientacyjne; * usytuowanie obiekt\u00f3w turystycznych: (schronisk, camping\u00f3w, hoteli, przystani wodnych i in.); * rozmieszczenie obiekt\u00f3w godnych zwiedzenia (obiekt\u00f3w cennych przyrodniczo, zabytk\u00f3w architektury, muze\u00f3w itp.); * granice obszar\u00f3w ograniczaj\u0105cych w pewnym stopniu swobod\u0119 uprawiania turystyki","start_idx":85,"end_idx":115}
+{"id":"mrc_7040","question":"gdzie w polsce jest metro?","answer":"Metro w Warszawie (Polska)","context":"wraz z elementami podmiejskich linii na granicy przedmie\u015b\u0107 i granic miasta. * Metro w Warszawie (Polska) \u2013 jedna d\u0142uga, prosta linia id\u0105c\u0105 przez ca\u0142\u0105 szeroko\u015b\u0107 miasta, umieszczona w 100% pod ziemi\u0105 z poci\u0105gami osi\u0105gaj\u0105cymi pr\u0119dko\u015b\u0107 do 80 km/h, oraz druga r\u00f3\u017cni\u0105ca si\u0119 jedynie mniej prost\u0105 tras\u0105 i tunelem pod powierzchni\u0105 Wis\u0142y. Nie istniej\u0105 skr\u0119ty dla poszczeg\u00f3lnych po\u0142\u0105cze\u0144 w obr\u0119bie torowisk (jedno po\u0142\u0105czenie ma ca\u0142y tunel na wy\u0142\u0105czno\u015b\u0107). Opr\u00f3cz tego dzia\u0142aj\u0105 linie korzystaj\u0105ce z niezale\u017cnej l, krajowej infrastruktury kolejowej, id\u0105c\u0105 przez miasto i okolice, w tym Szybka Kolej Miejska (5 linii), Warszawska Kolej Dojazdowa (2 linie) oraz aglomeracyjne linie Kolei Mazowieckich (po\u0142\u0105czenia mi\u0119dzy innymi do Modlina czy Wo\u0142omina). Istnieje ponadto g\u0119sta sie\u0107 tramwajowa, podobnie jak reszta, niezale\u017cna od pozosta\u0142ych i modernizowana","start_idx":78,"end_idx":104}
+{"id":"mrc_7041","question":"jaka mia\u0142a by\u0107 kara za z\u0142amanie kontraktu o ma\u0142\u017ce\u0144stwie zemsta?","answer":"100 000","context":"zgodnie z kt\u00f3r\u0105 Wac\u0142aw ma o\u017ceni\u0107 si\u0119 z ni\u0105. Za ewentualne zerwanie umowy zrywaj\u0105cy ma zap\u0142aci\u0107 100 000. Zjawia si\u0119 Papkin z listem Cze\u015bnika, wyzywaj\u0105cym Rejenta na pojedynek. Papkin najpierw si\u0119 boi, ale widz\u0105c Rejenta udaj\u0105cego ust\u0119pliwo\u015b\u0107, staje si\u0119 coraz bardziej arogancki. Wreszcie Milczek straszy go wyrzuceniem przez okno i stawia czterech pacho\u0142k\u00f3w przed drzwiami. Teraz Papkin zaczyna si\u0119 panicznie ba\u0107. Ledwie udaje mu si\u0119 przekaza\u0107 list od Cze\u015bnika. Do pokoju wpada Podstolina z podpisan\u0105 umow\u0105. Papkin dowiaduje si\u0119, \u017ce Podstolina wystawi\u0142a Cze\u015bnika do wiatru. Ostatecznie s\u0142u\u017c\u0105cy zrzucaj\u0105 Papkina ze schod\u00f3w. Akt 4. Cze\u015bnik omawia sprawy zwi\u0105zane ze swoim \u015blubem z Podstolin\u0105 i pojedynkiem z Rejentem. Przychodzi Papkin. Najpierw popisuje si\u0119 rzekom\u0105 odwag\u0105 na spotkaniu z Rejentem. Gdy wspomina o","start_idx":95,"end_idx":102}
+{"id":"mrc_7042","question":"na jaki proces wp\u0142ywa hormon antydiuretyczny?","answer":"Powoduje zag\u0119szczanie moczu, pobudzaj\u0105c resorpcj\u0119 wody w kanalikach nerkowych (kanalikach dalszych i cewkach zbiorczych)","context":"Hormon antydiuretyczny, wazopresyna, adiuretyna, ADH (), AVP (ang. \"arginine vasopressin\") \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny z grupy oligopeptyd\u00f3w, pe\u0142ni\u0105cy u ssak\u00f3w (tak\u017ce u cz\u0142owieka) funkcj\u0119 hormonu. == Budowa == Wazopresyna jest cyklicznym nonapeptydem (zbudowany jest z 9 reszt aminokwasowych) o masie cz\u0105steczkowej 1084 Da. Hormon ten wytwarzany jest przez podwzg\u00f3rze w postaci preprowazopresynoneurofizyny i uwalniany w ostatecznej postaci przez tylny p\u0142at przysadki m\u00f3zgowej. == Dzia\u0142anie == Powoduje zag\u0119szczanie moczu, pobudzaj\u0105c resorpcj\u0119 wody w kanalikach nerkowych (kanalikach dalszych i cewkach zbiorczych) poprzez pobudzanie receptor\u00f3w V2. Na akwaporyny dzia\u0142a w dwojaki spos\u00f3b: kr\u00f3tkoterminowa regulacja kieruje AQP2 do b\u0142ony (odpowied\u017a w ci\u0105gu kilku minut), natomiast d\u0142ugoterminowa (efekty widoczne na przestrzeni kilku dni) powoduje ekspresj\u0119 gen\u00f3w koduj\u0105cych kana\u0142 AQP2 (w przeciwie\u0144stwie do AQP1 stale obecnego","start_idx":497,"end_idx":617}
+{"id":"mrc_7043","question":"kim by\u0142 horacy?","answer":"poeta rzymski, cz\u0119sto okre\u015blany mianem najwi\u0119kszego \u0142aci\u0144skiego liryka i mistrza satyry.","context":"Horacy (), w\u0142a\u015bciwie Kwintus Horacjusz Flakkus () (ur. 8 grudnia 65 p.n.e. w Wenuzji, zm. 27 listopada 8 p.n.e.) \u2013 poeta rzymski, cz\u0119sto okre\u015blany mianem najwi\u0119kszego \u0142aci\u0144skiego liryka i mistrza satyry. W czasach cesarza Augusta, w kt\u00f3rych \u017cy\u0142 i tworzy\u0142, s\u0142aw\u0105 przewy\u017csza\u0142 go jedynie Wergiliusz. Napisa\u0142 162 utwory poetyckie, licz\u0105ce \u0142\u0105cznie 7816 wers\u00f3w, zebrane w czterech zbiorach \u2013 \"Epodach, , i \". Wszystko, co wysz\u0142o spod jego pi\u00f3ra, uwa\u017cane by\u0142o przez wieki za doskona\u0142e zar\u00f3wno w swym kszta\u0142cie poetyckim, jak i w przebogatej tre\u015bci \u2013 od b\u0142ahych motyw\u00f3w poezji biesiadnej lub erotycznej, a\u017c do powa\u017cnych problem\u00f3w filozoficznych, moralnych, politycznych, retorycznych. Te ostatnie znalaz\u0142y wyraz zw\u0142aszcza w \"Sztuce poetyckiej\" \u2013 pierwszym \u0142aci\u0144skim podr\u0119czniku teorii literatury. By\u0142 wielbicielem pi\u0119kna \u015bwiata i urok\u00f3w","start_idx":115,"end_idx":203}
+{"id":"mrc_7044","question":"gdzie by\u0142a ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej?","answer":"Bitwa pod Kockiem","context":"Bitwa pod Kockiem \u2013 bitwa kampanii wrze\u015bniowej, stoczona od 2 do 6 pa\u017adziernika 1939 pomi\u0119dzy oddzia\u0142ami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej \u201ePolesie\u201d gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddzia\u0142ami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa by\u0142a zwyci\u0119ska dla Polak\u00f3w, jednak strategicznie wygrali Niemcy. By\u0142a to ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej stoczona przez regularne wojsko. == Przed bitw\u0105 == SGO \u201ePolesie\u201d, kt\u00f3ra zorganizowana zosta\u0142a w po\u0142owie wrze\u015bnia z nadwy\u017cek rezerwist\u00f3w i ochotnik\u00f3w oraz poleskich oddzia\u0142\u00f3w, otrzyma\u0142a zadanie os\u0142aniania od p\u00f3\u0142nocy si\u0142 koncentruj\u0105cych si\u0119 we wschodniej cz\u0119\u015bci Polski. Drugim zadaniem by\u0142a os\u0142ona Polesia. Po walkach z niemieck\u0105 2 DZmot pod Kobryniem, toczonych w dniach 16\u201318 wrze\u015bnia grupa ruszy\u0142a w okolice Kamienia Koszyrskiego, sk\u0105d zamierza\u0142a przez W\u0142odaw\u0119 dotrze\u0107 do obl\u0119\u017conej Warszawy. Wobec kapitulacji stolicy","start_idx":0,"end_idx":17}
+{"id":"mrc_7045","question":"gdzie le\u017cy dzia\u0142dowo?","answer":"w Polsce, w wojew\u00f3dztwie warmi\u0144sko-mazurskim, w powiecie dzia\u0142dowskim.","context":"Dzia\u0142dowo (, prus. ) \u2013 miasto w Polsce, w wojew\u00f3dztwie warmi\u0144sko-mazurskim, w powiecie dzia\u0142dowskim. Po\u0142o\u017cone jest na Wzniesieniach M\u0142awskich, nad rzek\u0105 Dzia\u0142d\u00f3wk\u0105 (nazwa odcinka Wkry); w pobli\u017cu przebiega droga ekspresowa . Dzia\u0142dowo le\u017cy na Mazurach, w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci historycznych Prus G\u00f3rnych, na obszarze dawnej ziemi Sasin\u00f3w. Jest najwi\u0119kszym miastem powiatu dzia\u0142dowskiego, 11. w wojew\u00f3dztwie i 213. w Polsce. Jedyne miasto na Mazurach, kt\u00f3re le\u017ca\u0142o w granicach II Rzeczypospolitej. Wed\u0142ug danych z 1 stycznia 2018 Dzia\u0142dowo liczy\u0142o 21 370 mieszka\u0144c\u00f3w. == Historia == === Pocz\u0105tki miasta === Dzia\u0142dowo zosta\u0142o za\u0142o\u017cone na pocz\u0105tku XIV wieku. Lokacja nast\u0105pi\u0142a na ziemi sasi\u0144skiej, kt\u00f3r\u0105 bez powodzenia pr\u00f3bowali sobie podporz\u0105dkowa\u0107 ksi\u0105\u017c\u0119ta polscy, a ostatecznie podbi\u0142 zakon krzy\u017cacki; wykopaliska z 1983 roku wskazywa\u0142y na osadnictwo pruskie na","start_idx":30,"end_idx":100}
+{"id":"mrc_7046","question":"ile gatunk\u00f3w ptak\u00f3w wyst\u0119puje w polsce?","answer":"467","context":"Liczba gatunk\u00f3w ptak\u00f3w (Aves) stwierdzonych w Polsce i wpisanych na list\u0119 krajowej awifauny wynosi\u0142a 31 grudnia 2021 r. 467 (wed\u0142ug podzia\u0142u przyj\u0119tego przez Komisj\u0119 Faunistyczn\u0105 Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 weryfikacj\u0105 obserwacji). S\u0105 to ptaki, kt\u00f3re wed\u0142ug klasyfikacji AERC zosta\u0142y zaliczone do kategorii A, B i C (pojaw naturalny lub wt\u00f3rnie naturalny). Komisja Faunistyczna przy opracowywaniu swej listy stosuje od 2018 roku taksonomi\u0119 wed\u0142ug Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Ornitologicznego (IOC), kt\u00f3rej zalet\u0105 jest \u0142atwa dost\u0119pno\u015b\u0107 (publikowana w Internecie) i cykliczna aktualizacja. Na li\u015bcie gatunk\u00f3w polskiej awifauny znajduj\u0105 si\u0119 trzy taksony uznawane przez cz\u0119\u015b\u0107 badaczy (np. w \"Kompletnej li\u015bcie ptak\u00f3w \u015bwiata\" P. Mielczarka i M. Kuziemki) za podgatunki: cyraneczka karoli\u0144ska (podgatunek cyraneczki zwyczajnej), g\u0119\u015b tundrowa (podgatunek g\u0119si zbo\u017cowej) i czeczotka","start_idx":120,"end_idx":123}
+{"id":"mrc_7047","question":"kto opracowa\u0142 plan bitwy warszawskiej?","answer":"gen. Tadeusz Rozwadowski","context":"to mia\u0142o by\u0107 wykonane pod os\u0142on\u0105 wojsk stoj\u0105cych nad Bugiem i na po\u0142udniu. W nocy z 8 na 9 sierpnia gen. Tadeusz Rozwadowski opracowa\u0142 \"rozkaz operacyjny specjalny nr 10 000\", b\u0119d\u0105cy ostateczn\u0105 modyfikacj\u0105 planu bitwy warszawskiej. Zak\u0142ada\u0142 on dodatkowe wzmocnienie Frontu P\u00f3\u0142nocnego i nak\u0142ada\u0142 na 5 Armi\u0119 gen. Sikorskiego poza zadaniami defensywnymi, r\u00f3wnie\u017c zadania ofensywne. Rozkaz ko\u0144czy\u0142 si\u0119 s\u0142owami: \"nogami i m\u0119stwem piechura polskiego musimy wygra\u0107 t\u0119 bitw\u0119\". 12 sierpnia J\u00f3zef Pi\u0142sudski opu\u015bci\u0142 Warszaw\u0119 i uda\u0142 si\u0119 do Kwatery G\u0142\u00f3wnej w Pu\u0142awach. Przed wyjazdem z\u0142o\u017cy\u0142 na r\u0119ce premiera Witosa dymisj\u0119 z funkcji Naczelnika Pa\u0144stwa i Naczelnego Wodza. W li\u015bcie do premiera zaznacza\u0142, \u017ce jego zdaniem, skoro rozmowy pokojowe z bolszewikami nic nie da\u0142y, Polska musi liczy\u0107 na pomoc kraj\u00f3w Ententy,","start_idx":100,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_7048","question":"w jakiej miejscowo\u015bci znajduje si\u0119 energylandia?","answer":"Zatorze","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":51,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_7049","question":"pod jakie ministerstwo podlegaj\u0105 lasy pa\u0144stwowe?","answer":"Dzia\u0142alno\u015b\u0107 PGL LP podlega nadzorowi ministerstwa \u015brodowiska.","context":"blokowanie przez samorz\u0105dy zak\u0142adania nowych park\u00f3w narodowych. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 PGL LP podlega nadzorowi ministerstwa \u015brodowiska. \u201ePrzepisy ustawy o lasach ani inne przepisy prawne nie definiuj\u0105 jednak poj\u0119cia nadzoru Ministra \u015arodowiska nad Lasami Pa\u0144stwowymi i nad gospodark\u0105 le\u015bn\u0105. Nie wskazuj\u0105 te\u017c wyra\u017anych \u015brodk\u00f3w kontroli oraz \u015brodk\u00f3w koryguj\u0105cych nadzorowan\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107, co umo\u017cliwia Dyrektorowi Generalnemu Las\u00f3w Pa\u0144stwowych realizacj\u0119 do\u015b\u0107 nieskr\u0119powanej polityki i gwarantuje du\u017c\u0105 samodzielno\u015b\u0107 w podejmowanych dzia\u0142aniach\u201d. Co wi\u0119cej, ustawa o lasach uprawnia PGL LP do prowadzenia w imieniu Skarbu Pa\u0144stwa dzia\u0142alno\u015bci stricte gospodarczej, sugeruj\u0105c dualizm organizacyjno-prawny tej jednostki. Lasy Pa\u0144stwowe s\u0105 wi\u0119c r\u00f3wnocze\u015bnie firm\u0105 nastawion\u0105 na maksymalizacj\u0119 zysk\u00f3w. Przych\u00f3d PGL LP to ok. 8 mld z\u0142 rocznie (dane na rok 2015). Oko\u0142o 90 proc. sumy przychodu pochodzi ze sprzeda\u017cy drewna. W 2019","start_idx":64,"end_idx":125}
+{"id":"mrc_7050","question":"ile medali zdobyli polacy w mistrzostwach europy?","answer":"Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych.","context":"roku \u2013 tylko tr\u00f3jka. Najwi\u0119cej 6 razy na mistrzostwach Starego Kontynentu Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 Szymon Zi\u00f3\u0142kowski (w latach 1998 \u2013 2014). == Dorobek Polski na mistrzostwach Europy == W ci\u0105gu 84-letniej historii mistrzostw Europy Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych. Dotychczas reprezentanci Polski na mistrzostwach Europy zajmowali pozycje medalowe w 26 konkurencjach. Najwi\u0119cej medali, a\u017c 16 (w tym 7 z\u0142otych) wywalczyli w rzucie m\u0142otem. === Wed\u0142ug mistrzostw === \u0179r\u00f3d\u0142o: informator statystyczny organizatora mistrzostw (do 2022). n/s \u2013 nie sklasyfikowano w klasyfikacji medalowej === Wed\u0142ug konkurencji === \u0179r\u00f3d\u0142o: == Multimedali\u015bci == Poni\u017csza tabela prezentuje reprezentant\u00f3w Polski, kt\u00f3rzy zdobyli co najmniej jeden z\u0142oty medal oraz w sumie co najmniej 2 kr\u0105\u017cki podczas lekkoatletycznych mistrzostw Europy.","start_idx":228,"end_idx":300}
+{"id":"mrc_7051","question":"kt\u00f3ry pose\u0142 zas\u0142yn\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0105 zablokowania obrad sejmu rozbiorowego?","answer":"Reytan","context":"Reytan, Korsak i Bohuszewicz ca\u0142y czas jej nie opuszczali. Usi\u0142uj\u0105c zatrzyma\u0107 na sali pos\u0142\u00f3w, kt\u00f3rzy po og\u0142oszeniu solwowania sesji udawali si\u0119 do wyj\u015bcia, Reytan stan\u0105\u0142 w drzwiach rozkrzy\u017cowawszy r\u0119ce, zaklinaj\u0105c na mi\u0142o\u015b\u0107 Boga i ojczyzny, pad\u0142 na ziemi\u0119 wo\u0142aj\u0105c, \u017ceby deptali jego cia\u0142o. Pose\u0142 ziemi nurskiej Jacek Jezierski zawo\u0142a\u0142: \"ja pierwszy\" i przest\u0105pi\u0142 nad le\u017c\u0105cym. Podobnie uczynili pozostali pos\u0142owie. 22 kwietnia Reytan wyczerpany fizycznie i nerwowo po 36 godzinach przebywania bez jedzenia opu\u015bci\u0142 sal\u0119 sejmow\u0105. Uzyska\u0142 na pi\u015bmie gwarancj\u0119 od pos\u0142\u00f3w mocarstw rozbiorczych, \u017ce nie b\u0119dzie podlega\u0107 represjom i \u017ce kondemnata na nim zostanie skasowana. Reytan uda\u0142 si\u0119 po protekcj\u0119 do pruskiego genera\u0142a Ruperta Scipio von Lentulusa, kt\u00f3ry przydzieli\u0142 mu ochron\u0119 huzar\u00f3w pruskich, w ich asy\u015bcie chodzi\u0142 p\u00f3\u017aniej po stolicy.","start_idx":0,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_7052","question":"jakie pierwiastki nale\u017c\u0105 do makroelement\u00f3w?","answer":"wod\u00f3r, w\u0119giel, azot, tlen, s\u00f3d, magnez, siarka, chlor, potas, wap\u0144, brom, \u017celazo i jod, a wed\u0142ug niekt\u00f3rych uj\u0119\u0107 r\u00f3wnie\u017c glin, fluor, krzem i fosfor.","context":"Makroelementy, makrominera\u0142y, makrosk\u0142adniki, pierwiastki g\u0142\u00f3wne, makropierwiastki \u2013 pierwiastki chemiczne, kt\u00f3rych zawarto\u015b\u0107 w danym \u015brodowisku (tak\u017ce organizmie) jest stosunkowo du\u017ca. Poniewa\u017c mi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi typami \u015brodowisk i grupami organizm\u00f3w wyst\u0119puj\u0105 pod tym wzgl\u0119dem r\u00f3\u017cnice, r\u00f3\u017cnie okre\u015blane s\u0105 warto\u015bci graniczne wyr\u00f3\u017cniania makroelement\u00f3w. R\u00f3\u017cna jest te\u017c ich lista. Szczeg\u00f3lnie du\u017ce r\u00f3\u017cnice wyst\u0119puj\u0105 mi\u0119dzy przyrod\u0105 nieo\u017cywion\u0105 a organizmami. W wodach podziemnych makroelementami s\u0105: wod\u00f3r, w\u0119giel, azot, tlen, s\u00f3d, magnez, siarka, chlor, potas, wap\u0144, brom, \u017celazo i jod, a wed\u0142ug niekt\u00f3rych uj\u0119\u0107 r\u00f3wnie\u017c glin, fluor, krzem i fosfor. Niekt\u00f3re z tych pierwiastk\u00f3w nie maj\u0105 wi\u0119kszego znaczenia biologicznego i nie s\u0105 uznawane za makroelementy w biologii. W hydrochemii poj\u0119cie makrosk\u0142adnik\u00f3w mo\u017ce odnosi\u0107 si\u0119 ponadto nie do samych pierwiastk\u00f3w, ale tworzonych przez nie jon\u00f3w. W\u00f3wczas makrosk\u0142adnikami w\u00f3d podziemnych","start_idx":496,"end_idx":645}
+{"id":"mrc_7053","question":"za jakie zas\u0142ugi przyznawano order virtuti militari?","answer":"nadawane za wybitne zas\u0142ugi bojowe.","context":"Order Wojenny Virtuti Militari (VM, \u0142ac. \"M\u0119stwu wojskowemu \u2013 (cnocie) dzielno\u015bci \u017co\u0142nierskiej\") \u2013 najwy\u017csze polskie odznaczenie wojenne, nadawane za wybitne zas\u0142ugi bojowe. Jest jednym z najstarszych order\u00f3w wojennych na \u015bwiecie. Ustanowiony przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego 22 czerwca 1792 dla uczczenia zwyci\u0119stwa w bitwie pod Ziele\u0144cami po rozpocz\u0119ciu wojny polsko-rosyjskiej przeciwko interwencji Imperium Rosyjskiego i konfederacji targowickiej, a w obronie Konstytucji 3 maja. Dewiza orderu brzmi: \"Honor i Ojczyzna\". Order by\u0142 nadawany w okresie Ksi\u0119stwa Warszawskiego. Po utworzeniu tzw. Kr\u00f3lestwa Kongresowego order, zachowuj\u0105c sw\u00f3j statut, otrzyma\u0142 nazw\u0119 Order Wojskowy Polski. Po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci w 1918 roku Sejm Ustawodawczy na mocy Ustawy z dnia 1 sierpnia 1919 roku wskrzesi\u0142 order, nadaj\u0105c mu nazw\u0119 Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Obecnie order mo\u017ce by\u0107","start_idx":138,"end_idx":173}
+{"id":"mrc_7054","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142y wybory prezydenckie?","answer":"2020","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":31,"end_idx":35}
+{"id":"mrc_7055","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 \u017cona kargula?","answer":"Aniela","context":"Kargul\u00f3w) ** Marta \u0141awi\u0144ska jako synowa Pawlaka, \u017cona Paw\u0142a ** Duchyll Martin Smith jako Shirley Gladys Wright (c\u00f3rka nie\u015blubna Johna Pawlaka z Detroit) * Rodzina Kargul\u00f3w ** W\u0142adys\u0142aw Ha\u0144cza jako W\u0142adys\u0142aw Kargul ** Halina Buyno-\u0141oza jako Aniela Kargul (\u017cona) * Pozostali ** Andrzej Wasilewicz jako Zenek, m\u0105\u017c Ani ** Aleksander Fogiel jako so\u0142tys ** Stanley Rogi\u0144ski jako g\u00f3ral ** Irena Karel jako pasa\u017cerka ** Robert Lewandowski jako mister September ** Jan Pietrzak jako Joe, prezenter radiowy ** Bogdan Koca jako September junior ** Henryk Talar jako ksi\u0105dz ** Maria \u017babczy\u0144ska jako s\u0119dzia ** Andrzej Kierc jako listonosz ** Eryk Kulm jako oficer ze statku TSS Stefan Batory ** Stanis\u0142aw Gawlik jako go\u015b\u0107 pogrzebowy ** Juliusz Lubicz-Lisowski jako przedstawiciel Polonii **","start_idx":240,"end_idx":246}
+{"id":"mrc_7056","question":"gdzie le\u017cy amman?","answer":"stolica Jordanii, po\u0142o\u017cona na p\u0142askowy\u017cu w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci kraju na wysoko\u015bci oko\u0142o 850 m n.p.m., na wsch\u00f3d od Rowu Jordanu.","context":"Amman (, hist. Rabbat Ammon, Rabba, Filadelfia) \u2013 stolica Jordanii, po\u0142o\u017cona na p\u0142askowy\u017cu w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci kraju na wysoko\u015bci oko\u0142o 850 m n.p.m., na wsch\u00f3d od Rowu Jordanu. O\u015brodek administracyjny muhafazy Amman. Ludno\u015b\u0107: 2 367 000 mieszka\u0144c\u00f3w (2010), w tym du\u017ca liczba uchod\u017ac\u00f3w palesty\u0144skich. == Historia == Amman to staro\u017cytna osada, wymieniana ju\u017c w Starym Testamencie pod nazw\u0105 Rabbat Ammon (Rabba). By\u0142a stolic\u0105 Ammonit\u00f3w. Za czas\u00f3w kr\u00f3la Dawida by\u0142a oblegana przez jego wodza, Joaba, syna Serui. Ostatecznie zosta\u0142a zdobyta przez Dawida, kt\u00f3ry przy okazji przybra\u0142 tytu\u0142 \u201ekr\u00f3la Ammonit\u00f3w\u201d. W III wieku p.n.e. podbita przez w\u0142adc\u0119 Egiptu, Ptolemeusza II Filadelfosa i przemianowana na Filadelfi\u0119. Pod t\u0105 nazw\u0105 by\u0142a znana w czasach rzymskich i bizanty\u0144skich. P\u00f3\u017aniej osiedlili si\u0119 tu Nabatejczycy i Ghassanidzi,","start_idx":50,"end_idx":175}
+{"id":"mrc_7057","question":"dok\u0105d prowadzi autostrada a1?","answer":"do granicy z Czechami w Gorzyczkach.","context":"Autostrada A1, Autostrada Bursztynowa \u2013 cz\u0119\u015bciowo p\u0142atna autostrada w Polsce le\u017c\u0105ca w ci\u0105gu mi\u0119dzynarodowej trasy E75, le\u017c\u0105ca w VI transeuropejskim korytarzu transportowym. Po rezygnacji z budowy autostrady A3 wzd\u0142u\u017c zachodniej granicy kraju, A1 jest jedyn\u0105 polsk\u0105 autostrad\u0105 o przebiegu po\u0142udnikowym. Trasa \u0142\u0105czy bezpo\u015brednio Tr\u00f3jmiasto z granic\u0105 w Gorzyczkach. Autostrada wiedzie z Tr\u00f3jmiasta przez Grudzi\u0105dz, Toru\u0144, W\u0142oc\u0142awek, \u0141\u00f3d\u017a, Piotrk\u00f3w Trybunalski, Cz\u0119stochow\u0119, Pyrzowice, Gliwice do granicy z Czechami w Gorzyczkach. W w\u0119\u017ale \u0141\u00f3d\u017a P\u00f3\u0142noc (\"d. nazwa Stryk\u00f3w I\"), na p\u00f3\u0142noc od \u0141odzi, krzy\u017cuje si\u0119 z autostrad\u0105 A2. Na w\u0119\u017ale Gliwice-So\u015bnica przecina autostrad\u0119 A4, za\u015b na granicy pa\u0144stwowej w okolicy Wodzis\u0142awia \u015al\u0105skiego i czeskiego Bogumina \u0142\u0105czy si\u0119 z czesk\u0105 autostrad\u0105 D1. Z drog\u0105 krajow\u0105 nr 91 autostrada A1 krzy\u017cuje si\u0119 na trzech w\u0119z\u0142ach","start_idx":490,"end_idx":526}
+{"id":"mrc_7058","question":"w jakim j\u0119zyku zosta\u0142a napisana biblia?","answer":"pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74))","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":122,"end_idx":209}
+{"id":"mrc_7059","question":"gdzie mieszka\u0142 ernest hemingway?","answer":"Hemingway dorasta\u0142 w Oak Park.","context":"Ernest Miller Hemingway (ur. 21 lipca 1899 w Oak Park w Illinois, zm. 2 lipca 1961 w Ketchum w Idaho) \u2013 ameryka\u0144ski pisarz i dziennikarz. Jest autorem takich powie\u015bci jak \"S\u0142o\u0144ce te\u017c wschodzi\", \"Po\u017cegnanie z broni\u0105\", \"Komu bije dzwon\" oraz opowiada\u0144 \"\u015aniegi Kilimand\u017caro\" i \"Stary cz\u0142owiek i morze\". Cz\u0119sto jest przedstawiany jako klasyczny przedstawiciel literatury ameryka\u0144skiej. Styl pisania Hemingwaya sta\u0142 si\u0119 znany jako \u201eiceberg theory\u201d. Mia\u0142 cztery \u017cony i troje dzieci. Jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Hemingway dorasta\u0142 w Oak Park. Po sko\u0144czeniu liceum pracowa\u0142 przez kilka miesi\u0119cy dla gazety \u201eThe Kansas City Star\u201d. W 1918 roku w trakcie I wojny \u015bwiatowej zosta\u0142 ci\u0119\u017cko ranny i po odzyskaniu si\u0142 powr\u00f3ci\u0142 do domu. Jego do\u015bwiadczenia wojenne stanowi\u0142y podstaw\u0119 do napisania","start_idx":521,"end_idx":551}
+{"id":"mrc_7060","question":"kto mo\u017ce by\u0107 radnym?","answer":"Radnym mo\u017ce zosta\u0107 ka\u017cdy obywatel, kt\u00f3ry uko\u0144czy\u0142 18 lat i ma za\u015bwiadczenie o niekaralno\u015bci.","context":"Radny (staropol. \"rad\u017aca\", p\u00f3\u017a. \"rajca\") \u2013 cz\u0142onek rady. Radnym mo\u017ce zosta\u0107 ka\u017cdy obywatel, kt\u00f3ry uko\u0144czy\u0142 18 lat i ma za\u015bwiadczenie o niekaralno\u015bci. W Polsce najcz\u0119\u015bciej mianem radnych okre\u015bla si\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wybieralnych organ\u00f3w samorz\u0105dowych, np. rady gminy czy rady powiatu. W Polsce wybiera si\u0119 radnych czterech szczebli: wojew\u00f3dzkim, powiatowym, gminnym oraz jednostek pomocniczych gminy (so\u0142ectwa, dzielnice, osiedla). Radny jest przedstawicielem w\u0142adzy lokalnej. Wykonuj\u0105c swoje prawa i obowi\u0105zki, powinien kierowa\u0107 si\u0119 przede wszystkim dobrem wsp\u00f3lnoty samorz\u0105dowej. Radnemu jako cz\u0142onkowi organu kolegialnego przys\u0142uguje roszczenie o zwrot koszt\u00f3w podr\u00f3\u017cy i prawo do diety. Wysoko\u015b\u0107 pensji przys\u0142uguj\u0105cej radnemu nie mo\u017ce w ci\u0105gu miesi\u0105ca przekroczy\u0107 p\u00f3\u0142torakrotnej kwoty bazowej okre\u015blonej w ustawie bud\u017cetowej, dla os\u00f3b zajmuj\u0105cych kierownicze stanowiska pa\u0144stwowe. Radny korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.","start_idx":57,"end_idx":149}
+{"id":"mrc_7061","question":"kto u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu gargamelowi?","answer":"Wies\u0142aw Drzewicz","context":"Wies\u0142aw Drzewicz (ur. 19 marca 1927 w Warszawie, zm. 31 grudnia 1996 tam\u017ce) \u2013 polski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny, radiowy i dubbingowy. Na sta\u0142e zapisa\u0142 si\u0119 w pami\u0119ci widz\u00f3w jego dubbing postaci Gargamela z serialu animowanego \"Smerfy\". == \u017byciorys == By\u0142 synem Bronis\u0142awa. W 1948 uko\u0144czy\u0142 studia na Wydziale Aktorskim Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szko\u0142y Teatralnej w Krakowie. W 1946 zadebiutowa\u0142 w przedstawieniu \"Droga do \u015bwitu\" Bohdana Pep\u0142owskiego w re\u017c. J\u00f3zefa Wyszomirskiego na scenie Starego Teatru w Krakowie. W latach 1948\u20131955 wyst\u0119powa\u0142 w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Cz\u0119stochowie. W latach 1955\u20131963 by\u0142 aktorem Teatru Zag\u0142\u0119bia w Sosnowcu. Na sezon 1963/1964 wr\u00f3ci\u0142 do Krakowa zaanga\u017cowany do zespo\u0142u Teatru im. Juliusza S\u0142owackiego. W latach 1963\u20131968 gra\u0142 w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, w sezonie","start_idx":0,"end_idx":16}
+{"id":"mrc_7062","question":"jakiej organizacji nadano kryptonim szare szeregi?","answer":"konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP","context":"Szare Szeregi \u2013 kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP, potocznie tak\u017ce ca\u0142ego Zwi\u0105zku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny \u015bwiatowej 1939\u20131945. Szare Szeregi zosta\u0142y powo\u0142ane 27 wrze\u015bnia 1939 w Warszawie przez grono cz\u0142onk\u00f3w Naczelnej Rady Harcerskiej w mieszkaniu Stanis\u0142awa Borowieckiego, Szefa G\u0142\u00f3wnej Kwatery M\u0119skiej, przy ul. Noakowskiego 12. Szare Szeregi wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142y z Delegatur\u0105 Rz\u0105du Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj oraz Komend\u0105 G\u0142\u00f3wn\u0105 Armii Krajowej. == Struktura == Organizacja harcerzy opiera\u0142a si\u0119 na strukturze przedwojennego ZHP, pos\u0142ugiwano si\u0119 kryptonimami: * G\u0142\u00f3wna Kwatera \u2013 \"pasieka\", * chor\u0105gwie \u2013 \"ule\", * hufce \u2013 \"roje\", * dru\u017cyny \u2013 \"rodziny\", * zast\u0119py \u2013 \"pszczo\u0142y\". Na czele organizacji harcerzy sta\u0142 Naczelnik z G\u0142\u00f3wn\u0105 Kwater\u0105 \"Pasiek\u0105\". Naczelnicy Szarych Szereg\u00f3w: * Florian Marciniak (27 wrze\u015bnia 1939 \u2013","start_idx":26,"end_idx":64}
+{"id":"mrc_7063","question":"co umo\u017cliwiaj\u0105 aparaty szparkowe?","answer":"kontrolowanej wymiany gazowej mi\u0119dzy tkankami wewn\u0119trznymi ro\u015bliny i atmosfer\u0105.","context":"Aparat szparkowy i szparka (gr. \"stoma\" jama, szpara) \u2013 struktury wielokom\u00f3rkowe (aparat) lub dwukom\u00f3rkowe (szparka) pochodzenia epidermalnego ro\u015blin s\u0142u\u017c\u0105ce do kontrolowanej wymiany gazowej mi\u0119dzy tkankami wewn\u0119trznymi ro\u015bliny i atmosfer\u0105. == Budowa == Aparaty szparkowe tworz\u0105 si\u0119 we wczesnych stadiach rozwojowych ro\u015bliny, ju\u017c na zawi\u0105zkach p\u0119d\u00f3w. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z dw\u00f3ch kom\u00f3rek szparkowych, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi znajduje si\u0119 otw\u00f3r \u2013 szparka po\u0142\u0105czona do komory podszparkowej w mi\u0119kiszu g\u0105bczastym wewn\u0105trz organu. Kom\u00f3rki szparkowe w odr\u00f3\u017cnieniu od pozosta\u0142ych kom\u00f3rek epidermy zawieraj\u0105 chloroplasty i s\u0105 zdolne do przeprowadzania fotosyntezy, nie posiadaj\u0105 natomiast plazmodesm. Na kraw\u0119dziach kom\u00f3rek szparkowych (od strony szparki) wykszta\u0142caj\u0105 si\u0119 wyst\u0119py \u015bciany kom\u00f3rkowej zwane listwami szparkowymi. Gdy szparka jest zamkni\u0119ta listwy zachodz\u0105 na siebie zamykaj\u0105c przep\u0142yw gaz\u00f3w. Kom\u00f3rki szparkowe wraz z listwami pokryte s\u0105","start_idx":161,"end_idx":240}
+{"id":"mrc_7064","question":"jak liczna jest armia niemiecka?","answer":"liczebno\u015b\u0107 wojsk b\u0119dzie wynosi\u0107 350 tys. \u017co\u0142nierzy.","context":"kt\u00f3rymi liczebno\u015b\u0107 wojsk b\u0119dzie wynosi\u0107 350 tys. \u017co\u0142nierzy. Niemcy b\u0119d\u0105 mog\u0142y posiada\u0107: 4166 czo\u0142g\u00f3w bojowych, 3446 bojowych woz\u00f3w opancerzonych, 2707 jednostek artylerii o kalibrze powy\u017cej 100 mm, 900 samolot\u00f3w bojowych, 306 \u015bmig\u0142owc\u00f3w uderzeniowych. W zrealizowanej po 1992 r. reformie, p.n. Bundeswehra 2000, si\u0142y zbrojne Niemiec sk\u0142adaj\u0105 z dw\u00f3ch kategorii: wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci przeznaczonej do obrony terytorium Niemiec i obszaru NATO oraz mniejszej \u2013 maksymalnie mobilnych i utrzymuj\u0105cych sta\u0142\u0105 gotowo\u015b\u0107 bojow\u0105 si\u0142 szybkiego reagowania (7 brygad l\u0105dowych, cz\u0119\u015b\u0107 si\u0142 powietrznych i morskich). \u0141\u0105czna liczba \u017co\u0142nierzy wynosi\u0142a w 2000 r. ok. 308,4 tys.; zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa we wszystkich rodzajach wojsk trwa\u0142a 9 mies.; si\u0142y l\u0105dowe liczy\u0142y 211,8 tys. \u017co\u0142nierzy, marynarka \u2013 26 tys., lotnictwo \u2013 70,5 tys. Do roku 2011 nab\u00f3r do Bundeswehry","start_idx":8,"end_idx":59}
+{"id":"mrc_7065","question":"w jakim pa\u0144stwie jest barcelona?","answer":"Hiszpanii","context":"Barcelona (katal. [], hiszp. []) \u2013 miasto w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Hiszpanii, nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym, oko\u0142o 110 km na po\u0142udnie od grzbietu Pirenej\u00f3w i granicy hiszpa\u0144sko-francuskiej. Stolica prowincji o tej samej nazwie oraz wsp\u00f3lnoty autonomicznej Katalonii. Drugie co do wielko\u015bci miasto Hiszpanii, z liczb\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w wynosz\u0105c\u0105 1 620 809 wewn\u0105trz centrum administracyjnego. Ca\u0142a metropolia ma oko\u0142o 5 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Za\u0142o\u017cona jako rzymskie miasto w staro\u017cytno\u015bci, w \u015bredniowieczu Barcelona sta\u0142a si\u0119 stolic\u0105 Hrabstwa Barcelony i Marchii Hiszpa\u0144skiej. Dzi\u015b miasto jest jednym z najwa\u017cniejszych na \u015bwiecie turystycznych, gospodarczych, targowo-wystawienniczych i kulturalno-sportowych centr\u00f3w, staj\u0105c si\u0119 metropoli\u0105 o znaczeniu globalnym. Barcelona jest du\u017cym w\u0119z\u0142em komunikacyjnym z jednym z najwi\u0119kszych port\u00f3w morskich w Europie, mi\u0119dzynarodowym lotniskiem, kt\u00f3re obs\u0142u\u017cy\u0142o w 2019 roku ponad 52 miliony pasa\u017cer\u00f3w, rozbudowan\u0105 sieci\u0105","start_idx":64,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_7066","question":"jak nazywamy wsparcie finansowe mo\u017cnych dla tw\u00f3rc\u00f3w?","answer":"Mecenat","context":"Mecenat \u2212 opieka wp\u0142ywowych i bogatych mi\u0142o\u015bnik\u00f3w, amator\u00f3w literatury i sztuki nad tw\u00f3rcami. Na og\u00f3\u0142 wi\u0105\u017ce si\u0119 to z finansowym wspieraniem tych artyst\u00f3w i ich poczyna\u0144. Samo okre\u015blenie wywodzi si\u0119 od nazwiska Gajusza Cilniusza Mecenasa. Dawny mecenat dworski, kr\u00f3lewski, magnacki, ko\u015bcielny (szczeg\u00f3lnie papieski) zast\u0105pi\u0142y w czasach wsp\u00f3\u0142czesnych formy opieki sprawowanej przez wyspecjalizowane instytucje spo\u0142eczne, np. fundacje pa\u0144stwowe i prywatne. Wielkim mecenasem sztuki w Polsce by\u0142 Stanis\u0142aw August Poniatowski. Finansowa\u0142 liczne przedsi\u0119wzi\u0119cia artystyczne, wielokrotnie zaci\u0105gaj\u0105c w tym celu po\u017cyczki. Wiele os\u00f3b zarzuca\u0142o mu (jako kr\u00f3lowi) trwonienie pieni\u0119dzy na sztuk\u0119, gdy brakowa\u0142o funduszy na wojsko oraz inne potrzeby pa\u0144stwa. W ostatnich czasach mecenasem artyst\u00f3w jest zazwyczaj pa\u0144stwo, co prowokuje rozmaite dyskusje na temat praw obu stron.","start_idx":0,"end_idx":7}
+{"id":"mrc_7067","question":"czym zajmuje si\u0119 geografia?","answer":"nauka przyrodnicza i spo\u0142eczna zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem pow\u0142oki ziemskiej (przestrzeni geograficznej), jej zr\u00f3\u017cnicowaniem przestrzennym pod wzgl\u0119dem przyrodniczym i spo\u0142eczno-gospodarczym, a tak\u017ce powi\u0105zaniami pomi\u0119dzy \u015brodowiskiem przyrodniczym a dzia\u0142alno\u015bci\u0105 spo\u0142ecze\u0144stw ludzkich.","context":"Geografia \u2013 nauka przyrodnicza i spo\u0142eczna zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem pow\u0142oki ziemskiej (przestrzeni geograficznej), jej zr\u00f3\u017cnicowaniem przestrzennym pod wzgl\u0119dem przyrodniczym i spo\u0142eczno-gospodarczym, a tak\u017ce powi\u0105zaniami pomi\u0119dzy \u015brodowiskiem przyrodniczym a dzia\u0142alno\u015bci\u0105 spo\u0142ecze\u0144stw ludzkich. Nazwa geografia (gr. \u03b3\u03b5\u03c9\u03b3\u03c1\u03b1\u03c6\u03af\u03b1) pochodzi od s\u0142\u00f3w \"ge\" \u2013 \u201eziemia\u201d i \"grapho\" \u2013 \u201episz\u0119\u201d. Za tw\u00f3rc\u0119 terminu uwa\u017ca si\u0119 Eratostenesa z Cyreny. Ze wzgl\u0119du na r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 przedmiotu geografii i urozmaiconej metodologii cz\u0119ste s\u0105 dyskusje wok\u00f3\u0142 jej definicji oraz zakresu badawczego; proponuje si\u0119 u\u017cywanie w miejsce dotychczasowej nazwy \u201egeografia\u201d terminu \u201enauki geograficzne\u201d. Definicja wed\u0142ug Stanis\u0142awa Leszczyckiego: \"Geografia jest nauk\u0105 o przestrzennym zr\u00f3\u017cnicowaniu struktur fizycznogeograficznych i spo\u0142eczno-ekonomiczno-geograficznych i ich wzajemnym powi\u0105zaniu\". == Przedmiot bada\u0144 == Przedmiotem bada\u0144 geografii jest \u015brodowisko geograficzne obejmuj\u0105ce zar\u00f3wno przyrod\u0119, jak i gospodark\u0119. Geografia ma wi\u0119c dwa","start_idx":12,"end_idx":294}
+{"id":"mrc_7068","question":"kim by\u0142 kosynier?","answer":"Kosynierzy \u2013 \u017co\u0142nierze pieszych formacji ochotniczych i milicyjnych tworzonych na zasadzie pospolitego ruszenia, kt\u00f3rzy uzbrojeni byli w kosy bojowe.","context":"Kosynierzy \u2013 \u017co\u0142nierze pieszych formacji ochotniczych i milicyjnych tworzonych na zasadzie pospolitego ruszenia, kt\u00f3rzy uzbrojeni byli w kosy bojowe. Nazwa zazwyczaj odnosi si\u0119 do okresu insurekcji ko\u015bciuszkowskiej cho\u0107 podobne oddzia\u0142y bra\u0142y udzia\u0142 tak\u017ce w innych kampaniach wojennych na terenie Polski. Jednostki te ze wzgl\u0119du na improwizowany charakter by\u0142y charakterystyczne dla dzia\u0142a\u0144 wojennych o charakterze partyzanckim i powsta\u0144czym. Dewiz\u0105 kosynier\u00f3w by\u0142o has\u0142o \u201e\u017cywi\u0105 i broni\u0105\u201d, kt\u00f3re umieszczone by\u0142o na ich sztandarze. == Historia formacji == Formacja pojawi\u0142a si\u0119 w Polsce po raz pierwszy w czasie insurekcji ko\u015bciuszkowskiej. Pomys\u0142 na formowanie tego rodzaju jednostek przypisuje si\u0119 Tadeuszowi Ko\u015bciuszce za broszur\u0105 J\u00f3zefa Pawlikowskiego pt. \"\u201eCzy Polacy mog\u0105 si\u0119 wybi\u0107 na niepodleg\u0142o\u015b\u0107\u201d\". Ten sam autor ju\u017c w swojej m\u0142odo\u015bci w anonimowej pracy \"\u201eProjekt wzmocnienia","start_idx":0,"end_idx":149}
+{"id":"mrc_7069","question":"ile dzieci mia\u0142a kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, RPA, Pakistanu i Cejlonu (znanego dzi\u015b jako Sri Lanka), a tak\u017ce i pozosta\u0142\u0105 g\u0142ow\u0105 Kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty. El\u017cbieta panowa\u0142a jako monarcha konstytucyjna w czasie wielkich zmian politycznych, takich jak konflikt w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, decentralizacja w Wielkiej Brytanii, dekolonizacja Afryki oraz przyst\u0105pienie Wielkiej Brytanii do Wsp\u00f3lnot Europejskich i wyst\u0105pienie z Unii Europejskiej. Liczba jej kr\u00f3lestw zmienia\u0142a si\u0119 w","start_idx":204,"end_idx":258}
+{"id":"mrc_7070","question":"z jakiego metalu sa grosze?","answer":"Moneta jest bita w stali powlekanej mosi\u0105dzem","context":"monety znajduje si\u0119 du\u017ca cyfra 1, poni\u017cej poziomy napis: \u201eGROSZ\u201d, nad cyfr\u0105 ga\u0142\u0105zka z li\u015bciem d\u0119bu. == Nak\u0142ad == Moneta jest bita w stali powlekanej mosi\u0105dzem, na kr\u0105\u017cku o \u015brednicy 15,5 mm, masie 1,64 grama, z rantem z\u0105bkowanym, wed\u0142ug projekt\u00f3w: * Sebastiana Miko\u0142ajczaka (awers) oraz * Ewy Tyc-Karpi\u0144skiej (rewers), w mennicach: * The Royal Mint oraz * Mennicy Polskiej S.A. Do 2022 roku nak\u0142ady monety w poszczeg\u00f3lnych latach przedstawia\u0142y si\u0119 nast\u0119puj\u0105co: == Opis == Z dat\u0105 na monecie 2013 i 2014 w obieg wpuszczano jednogrosz\u00f3wki o starym i nowym wzorze awersu. 27 lutego 2019 r. zosta\u0142y wprowadzone do sprzeda\u017cy (obiegu) wersje rocznika 2019 wybite w srebrze (5000 sztuk) i z\u0142ocie (1000 sztuk) b\u0119d\u0105ce cz\u0119\u015bci\u0105 zestaw\u00f3w kolekcjonerskich upami\u0119tniaj\u0105cych stulecie wprowadzenia z\u0142otego.","start_idx":113,"end_idx":158}
+{"id":"mrc_7071","question":"czym jest utw\u00f3r?","answer":"dobro niematerialne istniej\u0105ce niezale\u017cnie od rzeczy, na kt\u00f3rej zosta\u0142o utrwalone (\"corpus mechanicum\"), rezultat tw\u00f3rczej pracy cz\u0142owieka, przedmiot prawa autorskiego.","context":"Utw\u00f3r (dzie\u0142o) \u2013 dobro niematerialne istniej\u0105ce niezale\u017cnie od rzeczy, na kt\u00f3rej zosta\u0142o utrwalone (\"corpus mechanicum\"), rezultat tw\u00f3rczej pracy cz\u0142owieka, przedmiot prawa autorskiego. W r\u00f3\u017cnych pa\u0144stwach obowi\u0105zuj\u0105 r\u00f3\u017cne definicje utworu, a prawo mi\u0119dzynarodowe okre\u015bla tylko minimalne standardy. Nie wszystkie cechy utworu s\u0105 wymienione wprost w ustawach poszczeg\u00f3lnych pa\u0144stw. Niekt\u00f3re ustawy okre\u015blaj\u0105 tylko, \u017ce przedmiotem prawa autorskiego jest utw\u00f3r. Inne wymieniaj\u0105 jedynie rodzaje utwor\u00f3w. Pierwsz\u0105 na \u015bwiecie og\u00f3ln\u0105 (poj\u0119ciow\u0105) definicj\u0119 utworu ukuli polscy prawnicy. Wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w dookre\u015blaniu poj\u0119cia utworu pe\u0142ni praktyka i nauka prawa. Najwi\u0119ksze r\u00f3\u017cnice w definicji wynikaj\u0105 z historii prawa autorskiego i z podzia\u0142u na system \"droit d\u2019auteur\" (g\u0142\u00f3wnie Europa kontynentalna) oraz system \"copyright\" (g\u0142\u00f3wnie kraje anglosaskie). W systemie \"copyright\" wi\u0119cej materia\u0142\u00f3w spe\u0142nia cechy utworu ni\u017c w systemie \"droit","start_idx":17,"end_idx":185}
+{"id":"mrc_7072","question":"w co zamieni\u0142a si\u0119 ukochana apollina?","answer":"Dafne wyprosi\u0142a u ojca, aby zmieni\u0142 j\u0105 w drzewo wawrzynu.","context":"w mitologii greckiej jedna z nimf; ulubienica Artemidy; ukochana Apollina. Uchodzi\u0142a za c\u00f3rk\u0119 boga Penejosa lub boga Ladona i Gai. Daremnie pr\u00f3buj\u0105c uciec od zakochanego w niej Apollina, Dafne wyprosi\u0142a u ojca, aby zmieni\u0142 j\u0105 w drzewo wawrzynu. Symbol mi\u0142o\u015bci niedost\u0119pnej i dziewictwa. == Dafne w kulturze == Temat Dafne interesowa\u0142 tw\u00f3rc\u00f3w kultury od antyku, po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. To w\u0142a\u015bnie imi\u0119 tej nimfy stanowi tytu\u0142 pierwszej opery w historii (Jacopo Peri, \"Dafne\"). W XX wieku podj\u0105\u0142 go w operze na nowo Richard Strauss (\"Dafne\"). Gian Lorenzo Bernini wyrze\u017abi\u0142 w kamieniu scen\u0119 przemiany dziewczyny (\"Apollo i Dafne\" 1622 \u2013 1625 r.). Nicolas Poussin uwieczni\u0142 metamorfoz\u0119 Dafne na obrazie \"Apollo i Dafne\" (1625 r.). S\u0142ynny opis metamorfozy Dafne poda\u0142 rzymski poeta Owidiusz:","start_idx":187,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_7073","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 kakao?","answer":"Jorge Amado","context":"Kakao () \u2013 druga z powie\u015bci brazylijskiego pisarza Jorge Amado, wydana w Rio de Janeiro w 1933 roku. Powie\u015b\u0107 zapocz\u0105tkowuje \u201ecykl kakaowy\u201d (\"ciclo do cacau\") w tw\u00f3rczo\u015bci Amado, w kt\u00f3rym pisarz opisuje \u017cycie spo\u0142eczno\u015bci w interiorze stanu Bahia i prac\u0119 na plantacjach kakao. Ksi\u0105\u017cka by\u0142a zaliczana do literatury socjalistycznej lub te\u017c powie\u015bci proletariackiej, st\u0105d by\u0142a pocz\u0105tkowo ocenzurowana. Pierwszy nak\u0142ad w ilo\u015bci 2 tys. egzemplarzy zosta\u0142 skonfiskowany przez policj\u0119, jednak nast\u0119pnego dnia zwolniony, dzi\u0119ki interwencji \u00f3wczesnego ministra spraw zagranicznych Osvaldo Aranhi. Nak\u0142ad wyczerpa\u0142 si\u0119 w ci\u0105gu miesi\u0105ca. \"Kakao\" jest pierwsz\u0105 z cyklu powie\u015bci autora na temat codziennego \u017cycia spo\u0142eczno\u015bci Ilh\u00e9us, kt\u00f3rego t\u0142em s\u0105 uprawy kakao. Do tego cyklu nale\u017c\u0105 r\u00f3wnie\u017c takie powie\u015bci jak \"Ziemia krwi i przemocy\" (\"Terras do Sem Fim\")","start_idx":51,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7074","question":"kiedy wybrano na papie\u017ca jana paw\u0142a 2?","answer":"16 pa\u017adziernika 1978","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":578,"end_idx":598}
+{"id":"mrc_7075","question":"kiedy zatopi\u0142 sie titanic?","answer":"15 kwietnia 1912 r.","context":"toni\u0119cia, natychmiast posz\u0142a na dno. Przed zatoni\u0119ciem poci\u0105gn\u0119\u0142a ze sob\u0105 ruf\u0119, zanim ostatecznie si\u0119 oderwa\u0142a od cz\u0119\u015bci dziobowej. Rufa ton\u0119\u0142a wolniej z powodu zgromadzonego wewn\u0105trz powietrza, unoszona pod k\u0105tem i przechylona na lew\u0105 burt\u0119. Znikn\u0119\u0142a pod wod\u0105 o godzinie 02:20, 15 kwietnia 1912 r. Wrak statku osiad\u0142 po godzinie na dnie Atlantyku, na g\u0142\u0119boko\u015bci ok. 4000 metr\u00f3w. Rozbitk\u00f3w, kt\u00f3rzy uratowali si\u0119 w szalupach, wzi\u0119\u0142a na pok\u0142ad Carpathia, kt\u00f3ra dop\u0142yn\u0119\u0142a na miejsce katastrofy o godzinie 4:00 nad ranem. === Statki znajduj\u0105ce si\u0119 najbli\u017cej Titanica === === Liczba ofiar === Dane o ofiarach s\u0105 niejednoznaczne \u2013 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3de\u0142. Spo\u015br\u00f3d 2208\u20132228 pasa\u017cer\u00f3w i za\u0142ogi \u201eTitanica\u201d zgin\u0119\u0142o ponad 1500 os\u00f3b. Prze\u017cy\u0142o katastrof\u0119 tylko oko\u0142o 730. W katastrofie zgin\u0119li m.in. kapitan Smith, starszy","start_idx":279,"end_idx":298}
+{"id":"mrc_7076","question":"ilu kierowc\u00f3w zgin\u0119\u0142o w f1?","answer":"W sumie zgin\u0119\u0142o 51 kierowc\u00f3w, trzydziestu trzech podczas weekendu Formu\u0142y 1, siedmiu podczas Indianapolis 500, sze\u015bciu podczas test\u00f3w oraz dwunastu podczas wy\u015bcig\u00f3w nie zaliczanych do mistrzostw Formu\u0142y 1.","context":"Lista \u015bmiertelnych wypadk\u00f3w w Formule 1 \u2013 zawiera wszystkich kierowc\u00f3w, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 podczas weekendu Formu\u0142y 1, lub gdzie indziej za kierownic\u0105 bolidu Formu\u0142y 1. Nie zawiera os\u00f3b obs\u0142uguj\u0105cych wy\u015bcigi, nie s\u0105 wzi\u0119te pod uwag\u0119 r\u00f3wnie\u017c sezony przed 1950 rokiem, czyli przed powstaniem Formu\u0142y 1. W sumie zgin\u0119\u0142o 51 kierowc\u00f3w, trzydziestu trzech podczas weekendu Formu\u0142y 1, siedmiu podczas Indianapolis 500, sze\u015bciu podczas test\u00f3w oraz dwunastu podczas wy\u015bcig\u00f3w nie zaliczanych do mistrzostw Formu\u0142y 1. Pi\u0119tnastu kierowc\u00f3w zgin\u0119\u0142o w latach 50., czternastu w 60., dwunastu w 70., czterech w 80. oraz dw\u00f3ch w ostatnim dziesi\u0119cioleciu poprzedniego wieku. Od roku 2000, za kierownic\u0105 bolidu F1 \u017cycie straci\u0142o czterech kierowc\u00f3w. Najwi\u0119cej tragicznie zmar\u0142ych kierowc\u00f3w (trzynastu) pochodzi\u0142o z Wielkiej Brytanii. Pierwszy w XXI wieku \u015bmiertelny","start_idx":305,"end_idx":510}
+{"id":"mrc_7077","question":"w jakim mie\u015bcie powsta\u0142a pierwsza pizzeria na \u015bwiecie?","answer":"Neapolu","context":"wypiek przyprawiony bazyli\u0105 i serem, a pizz\u0105 \"ai cecinelli\" \u2013 placek z ryb\u0105. Po pojawieniu si\u0119 we W\u0142oszech pomidor\u00f3w (przywiezionych z Ameryki) zacz\u0119to wykorzystywa\u0107 je do przyprawiania pizzy. Lokale gastronomiczne zwane \"pizzeriami\" pojawi\u0142y si\u0119 po raz pierwszy w XVIII wieku w Neapolu. Ich popularno\u015b\u0107 by\u0142a tak du\u017ca, \u017ce wzbudzi\u0142y zainteresowanie kr\u00f3la Ferdynanda II Burbona, kt\u00f3ry odwiedzi\u0142 jeden z nich i tym samym bardzo przyczyni\u0142 si\u0119 do wzrostu popularno\u015bci pizzy. W 1889 roku jeden z kucharzy, Raffaelo Esposito, zadedykowa\u0142 kr\u00f3lowej Ma\u0142gorzacie Sabaudzkiej trzy rodzaje pizzy: \"alla mastunicola\" (z serem i bazyli\u0105), \"marinara\" (z pomidorami) \u2013 te dwa rodzaje by\u0142y ju\u017c dobrze znane \u2013 oraz now\u0105 wersj\u0119: z mozzarell\u0105. Ta trzecia pizza najbardziej przypad\u0142a do gustu kr\u00f3lowej. Wed\u0142ug legendy to od jej","start_idx":279,"end_idx":286}
+{"id":"mrc_7078","question":"ile \u017cyj\u0105 barany?","answer":"\u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia: oko\u0142o 12 lat","context":"46\u2013160 kg (do 190 kg owce gisarskie) * wysoko\u015b\u0107 doros\u0142ej owcy w k\u0142\u0119bie 63\u2013127 cm * dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciowa w wieku kilku miesi\u0119cy do jednego roku (zale\u017cy od rasy) * d\u0142ugo\u015b\u0107 trwania ci\u0105\u017cy: oko\u0142o 148 dni, rodzi si\u0119 1 lub 2 m\u0142ode * wykorzystywane gospodarczo zazwyczaj do 6. roku \u017cycia * \u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia: oko\u0142o 12 lat Wymagania: * Woda jest wa\u017cnym sk\u0142adnikiem pokarmowym w ka\u017cdej diecie, dlatego istotne jest dostarczanie du\u017cych ilo\u015bci \u015bwie\u017cej i czystej wody dla owiec. \u015anieg mo\u017ce zast\u0105pi\u0107 wod\u0119 w miesi\u0105cach zimowych, ale owce b\u0119d\u0105ce 6 tygodni przed wykotem musz\u0105 mie\u0107 codzienny dost\u0119p do \u015bwie\u017cej wody. * Owce wymagaj\u0105 niewielkiego schronienia, poniewa\u017c maj\u0105 we\u0142n\u0119, kt\u00f3ra je izoluje. Maj\u0105 tendencj\u0119 do korzystania z naturalnych wiatrochron\u00f3w takich jak drzewa,","start_idx":280,"end_idx":315}
+{"id":"mrc_7079","question":"ile proton\u00f3w ma w\u0119giel?","answer":"zawiera 6 proton\u00f3w","context":"W\u0119giel-14 (symbol: 14C) \u2013 promieniotw\u00f3rczy izotop w\u0119gla, odkryty 27 lutego 1940 roku przez Martina Kamena i Sama Rubena. J\u0105dro atomowe 14C zawiera 6 proton\u00f3w i 8 neutron\u00f3w. Powstaje w g\u00f3rnych warstwach troposfery i w stratosferze w wyniku poch\u0142oni\u0119cia neutronu przez j\u0105dro atomu azotu 14N. Neutrony te powstaj\u0105 w wyniku oddzia\u0142ywania promieniowania kosmicznego (sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z proton\u00f3w) z j\u0105drami atomowymi pierwiastk\u00f3w obecnych w atmosferze. Reakcja powstawania nuklidu w\u0119gla-14: : n + \u2192 + Powsta\u0142y w\u0119giel pierwiastkowy jest utleniany do dwutlenku w\u0119gla, kt\u00f3ry wchodzi poprzez fotosyntez\u0119 do organicznego obiegu w\u0119gla w przyrodzie. Jego radioaktywno\u015b\u0107 sprawia, \u017ce jego udzia\u0142 w tkankach w momencie ich powstawania jest najwi\u0119kszy, a z czasem maleje. W\u0119giel-14 ulega rozpadowi beta minus tworz\u0105c niepromieniotw\u00f3rczy azot 14N, antyneutrino oraz","start_idx":139,"end_idx":157}
+{"id":"mrc_7080","question":"gdzie mie\u015bci\u0142a si\u0119 siedziba \u015bwiata m\u0142odych?","answer":"Pierwsza siedziba redakcji znajdowa\u0142a si\u0119 w kamienicy Bronis\u0142awa Kryszta\u0142a przy ul. Mokotowskiej 24 w Warszawie.","context":"\u015awiat M\u0142odych \u2013 polskie czasopismo dla m\u0142odzie\u017cy wydawane w latach 1949\u20131993 w Warszawie, utworzone z po\u0142\u0105czenia tygodnika \u201e\u015awiat Przyg\u00f3d\u201d i dwutygodnika \u201eNa Tropie\u201d. == Historia == Pierwszym redaktorem nowo powsta\u0142ego \u201e\u015awiata M\u0142odych\u201d (podtytu\u0142: pismo m\u0142odzie\u017cy harcerskiej i szkolnej) zosta\u0142 Wojciech Krasucki, p\u00f3\u017aniejszy publicysta ekonomiczny. Do 1954 r. \u201e\u015awiat M\u0142odych\u201d by\u0142 tygodnikiem; od nr 34 ukazywa\u0142 si\u0119 2 razy w tygodniu. Pierwsza siedziba redakcji znajdowa\u0142a si\u0119 w kamienicy Bronis\u0142awa Kryszta\u0142a przy ul. Mokotowskiej 24 w Warszawie. Redakcja zajmowa\u0142a dwa naprzeciwleg\u0142e mieszkania na pi\u0105tym pi\u0119trze budynku. W czasopi\u015bmie pracowali m.in. Wanda Chotomska (w latach 1949\u20131951 oraz 1955\u20131971), Miron Bia\u0142oszewski, Krystyna Garwoli\u0144ska, Grzegorz Lasota, Maciej Zimi\u0144ski i Maria Rzemieniecka. Od pa\u017adziernika 1956 do 1968 redaktorem naczelnym by\u0142 pisarz dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy Janusz","start_idx":433,"end_idx":545}
+{"id":"mrc_7081","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0142y piramidy?","answer":"W\u0142adcy spoczywaj\u0105cy w piramidach mieli wraca\u0107 do \u015bwiata \u017cywych, aby czerpa\u0107 z niego energi\u0119. Mia\u0142y by\u0107 te\u017c \"miejscami wniebowst\u0105pienia\".","context":"wylewa\u0142, w pracy kamieniarzy, skalnik\u00f3w i robotnik\u00f3w pomagali rolnicy (kt\u00f3rych liczba dochodzi\u0142a do nawet 10 000). Piramidy by\u0142y cz\u0119\u015bci\u0105 polityki budowlanej faraon\u00f3w. W\u0142adcy spoczywaj\u0105cy w piramidach mieli wraca\u0107 do \u015bwiata \u017cywych, aby czerpa\u0107 z niego energi\u0119. Mia\u0142y by\u0107 te\u017c \"miejscami wniebowst\u0105pienia\". Kszta\u0142t grobowc\u00f3w mia\u0142 im w tym pomaga\u0107, co znajduje swoje potwierdzenie w \"Tekstach piramid\". === Historia === Za jedn\u0105 z pierwszych zachowanych piramid uwa\u017ca si\u0119 piramid\u0119 schodkow\u0105 D\u017cesera, wybudowan\u0105 ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze ko\u0142o Memfis. Zak\u0142ada si\u0119, \u017ce w okresie Starego Pa\u0144stwa powsta\u0142o osiem piramid. Gdy do w\u0142adzy doszed\u0142 Snofru, faraon z IV dynastii, dosz\u0142o do ewolucji i zacz\u0119to tworzy\u0107 piramidy o prostych \u015bcianach. Za panowania VI dynastii si\u0142a faraon\u00f3w os\u0142ab\u0142a, przez co budowle by\u0142y mniej solidne, wykonane","start_idx":167,"end_idx":303}
+{"id":"mrc_7082","question":"kiedy rozpoczyna si\u0119 rok liturgiczny?","answer":"Rok liturgiczny rozpoczyna si\u0119 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu, kt\u00f3ra przypada mi\u0119dzy 27 listopada a 3 grudnia.","context":"Rok liturgiczny \u2013 przyj\u0119ty w danej religii cykliczny podzia\u0142 roku z wyr\u00f3\u017cnieniem obchodzonych dni \u015bwi\u0105tecznych, obrz\u0119d\u00f3w i innych, zwi\u0105zanych z liturgi\u0105 i teologi\u0105 danego wyznania. == Rok liturgiczny w Ko\u015bciele rzymskokatolickim == W Ko\u015bciele rzymskokatolickim rok liturgiczny to cykl wspomnie\u0144 historii zbawienia w oparciu o wydarzenia z \u017cycia i \u015bmierci Jezusa Chrystusa zawarte w ci\u0105gu jednego roku kalendarzowego. Rok liturgiczny rozpoczyna si\u0119 w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu, kt\u00f3ra przypada mi\u0119dzy 27 listopada a 3 grudnia. Ponadto, w cykl wspomnie\u0144 \u017cycia i \u015bmierci Jezusa wpisane s\u0105 wspomnienia \u015bwi\u0119tych i wydarze\u0144 z \u017cycia Ko\u015bcio\u0142a. === Niedziela === Pierwszy dzie\u0144 ka\u017cdego tygodnia nazywa si\u0119 dniem Pa\u0144skim. W tym dniu Ko\u015bci\u00f3\u0142 obchodzi misterium paschalne zgodnie z tradycj\u0105 apostolsk\u0105 wywodz\u0105c\u0105 si\u0119 od samego dnia Zmartwychwstania Chrystusa.","start_idx":417,"end_idx":525}
+{"id":"mrc_7083","question":"w jakim mie\u015bcie rozgrywa si\u0119 akcja katarynki?","answer":"XIX-wiecznej Warszawie","context":"Katarynka \u2013 nowela napisana przez Boles\u0142awa Prusa w 1880 roku. Akcja utworu dzieje si\u0119 w XIX-wiecznej Warszawie. == Opis fabu\u0142y == Pan Tomasz \u2013 z zawodu prawnik \u2013 mieszka\u0142 w pi\u0119knym domu na ulicy Miodowej. Nie mia\u0142 jednak szcz\u0119\u015bcia w mi\u0142o\u015bci. Pr\u00f3bowa\u0142 nawi\u0105zywa\u0107 znajomo\u015bci z r\u00f3\u017cnymi kobietami, lecz po kilku nieudanych pr\u00f3bach zalotnych, postanowi\u0142 zosta\u0107 sam. Prawnik kocha\u0142 ca\u0142y \u015bwiat \u2013 przyrod\u0119, r\u00f3\u017cne zjawiska, muzyk\u0119... By\u0142a jednak rzecz, kt\u00f3ra wprawia\u0142a w gniew uznawanego w \u015bwiecie s\u0105dowym cz\u0142owieka \u2013 katarynka. Nie m\u00f3g\u0142 znie\u015b\u0107 d\u017awi\u0119ku wydawanego przez t\u0119 maszyn\u0119 i nigdy nie \u017cyczy\u0142 sobie, aby jakikolwiek kataryniarz wchodzi\u0142 na jego podw\u00f3rze. Do posiad\u0142o\u015bci obok wprowadzi\u0142y si\u0119 dwie panie z ma\u0142\u0105, mo\u017ce o\u015bmioletni\u0105 dziewczynk\u0105. Po jakim\u015b czasie, pan Tomasz spostrzeg\u0142, i\u017c dziewczynka jest","start_idx":89,"end_idx":111}
+{"id":"mrc_7084","question":"kto przewodniczy\u0142 tymczasowemu rz\u0105dowi ludowemu republiki polskiej w lublinie?","answer":"Ignacego Daszy\u0144skiego","context":"Tymczasowy Rz\u0105d Ludowy Republiki Polskiej (okre\u015blany r\u00f3wnie\u017c jako \u201erz\u0105d lubelski\u201d oraz \u201erz\u0105d ludowy\u201d) \u2013 rada ministr\u00f3w pod przewodnictwem Ignacego Daszy\u0144skiego, utworzona 7 listopada 1918 r. w Lublinie, przez dzia\u0142aczy lewicy niepodleg\u0142o\u015bciowej. Jeden z regionalnych o\u015brodk\u00f3w w\u0142adzy w Polsce w 1918 r. Dymisja rz\u0105du lubelskiego nast\u0105pi\u0142a 11 listopada 1918 r., na r\u0119ce J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 cz\u0142onk\u00f3w rz\u0105du Daszy\u0144skiego stanowili dzia\u0142acze PPS oraz PSL \u201eWyzwolenie\u201d. Siedzib\u0105 rz\u0105du by\u0142 pa\u0142ac Lubomirskich przy placu Litewskim w Lublinie \u2212 wcze\u015bniej siedziba austro-w\u0119gierskiego Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego. == Geneza == Rozpad Austro-W\u0119gier i przewidywana kl\u0119ska Cesarstwa Niemieckiego w 1918 r. przyspieszy\u0142a dzia\u0142ania r\u00f3\u017cnych o\u015brodk\u00f3w politycznych na rzecz obj\u0119cia w\u0142adzy na terytorium Polski. Podczas obrad konspiracyjnego XIV Zjazdu Polskiej Partii Socjalistycznej we wrze\u015bniu 1918 r. uchwalono, i\u017c nale\u017cy","start_idx":138,"end_idx":159}
+{"id":"mrc_7085","question":"jakim gatunkiem literackim jest hobbit?","answer":"Ksi\u0105\u017cka jest cz\u0119sto nazywana i reklamowana jako powie\u015b\u0107 fantasy, ale podobnie jak \"Piotru\u015b Pan\" autorstwa J.M. Barrie i \"Kr\u00f3lewna i goblin\" autorstwa George\u2019a MacDonalda, kt\u00f3re stanowi\u0142y inspiracj\u0119 dla Tolkiena i zawieraj\u0105 elementy fantasy, jest ona przede wszystkim identyfikowana jako literatura dzieci\u0119ca.","context":"ich wojenna natura wynika z opisu w Biblii hebrajskiej. Kalendarz krasnolud\u00f3w wymy\u015blony dla \"Hobbita\" odzwierciedla kalendarz \u017cydowski. == Gatunek == Ksi\u0105\u017cka jest cz\u0119sto nazywana i reklamowana jako powie\u015b\u0107 fantasy, ale podobnie jak \"Piotru\u015b Pan\" autorstwa J.M. Barrie i \"Kr\u00f3lewna i goblin\" autorstwa George\u2019a MacDonalda, kt\u00f3re stanowi\u0142y inspiracj\u0119 dla Tolkiena i zawieraj\u0105 elementy fantasy, jest ona przede wszystkim identyfikowana jako literatura dzieci\u0119ca. Te dwa gatunki nie wykluczaj\u0105 si\u0119 wzajemnie, tak wi\u0119c niekt\u00f3re definicje high fantasy obejmuj\u0105 prace dla dzieci autorstwa takich autor\u00f3w jak L. Frank Baum, Lloyd Alexander czy dzie\u0142a Gene'a Wolfe\u2019a i Jonathana Swifta, kt\u00f3re s\u0105 cz\u0119\u015bciej uznawane za literatur\u0119 dla doros\u0142ych. \"Hobbit\" zosta\u0142 nazwany najbardziej popularn\u0105 spo\u015br\u00f3d wszystkich dwudziestowiecznych ksi\u0105\u017cek fantasy napisanych dla dzieci. == Pierwsze wydanie, zmiany ==","start_idx":150,"end_idx":458}
+{"id":"mrc_7086","question":"kiedy odby\u0142y sie obrady okr\u0105g\u0142ego sto\u0142u?","answer":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989","context":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli w\u0142adz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron ko\u015bcielnych (przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego). Prowadzone by\u0142y w kilku miejscach, a ich rozpocz\u0119cie i zako\u0144czenie odby\u0142o si\u0119 w siedzibie Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w PRL w Pa\u0142acu Namiestnikowskim (obecnie Pa\u0142ac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespo\u0142\u00f3w, podzespo\u0142\u00f3w i grup roboczych bra\u0142o udzia\u0142 ok. 717 os\u00f3b (uczestnik\u00f3w, ekspert\u00f3w i obserwator\u00f3w). Jedno z najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 w najnowszej historii Polski, od kt\u00f3rego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. == Geneza Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u == 3 czerwca 1988 Stanis\u0142aw Ciosek przedstawi\u0142 ks. Alojzemu Orszulikowi zarys reformy politycznej, kt\u00f3ra zak\u0142ada\u0142a cz\u0119\u015bciowo wolne","start_idx":0,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_7087","question":"jakie funkcje pe\u0142ni prezydent?","answer":"Prezydenta nale\u017ca\u0142o m.in.: * desygnowanie Prezesa Rady Ministr\u00f3w i powo\u0142ywanie Rady Ministr\u00f3w * zwo\u0142ywanie posiedze\u0144 Rady Ministr\u00f3w * podpisywanie ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 z moc\u0105 ustawy wydawanych przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w * zarz\u0105dzanie wybor\u00f3w do Sejmu i Senatu * skracanie kadencji Sejmu w przypadku nieuchwalenia bud\u017cetu b\u0105d\u017a uchwalenia wotum nieufno\u015bci dla Rady Ministr\u00f3w * powo\u0142ywanie s\u0119dzi\u00f3w na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa * powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego i prezes\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego * stosowanie prawa \u0142aski * nadawanie order\u00f3w i odznacze\u0144 * nadawanie i zwalnianie z obywatelstwa polskiego * zarz\u0105dzanie referendum.","context":"Prezydenta nale\u017ca\u0142o m.in.: * desygnowanie Prezesa Rady Ministr\u00f3w i powo\u0142ywanie Rady Ministr\u00f3w * zwo\u0142ywanie posiedze\u0144 Rady Ministr\u00f3w * podpisywanie ustaw i rozporz\u0105dze\u0144 z moc\u0105 ustawy wydawanych przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w * zarz\u0105dzanie wybor\u00f3w do Sejmu i Senatu * skracanie kadencji Sejmu w przypadku nieuchwalenia bud\u017cetu b\u0105d\u017a uchwalenia wotum nieufno\u015bci dla Rady Ministr\u00f3w * powo\u0142ywanie s\u0119dzi\u00f3w na wniosek Krajowej Rady S\u0105downictwa * powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie Prezesa Naczelnego S\u0105du Administracyjnego i prezes\u00f3w S\u0105du Najwy\u017cszego * stosowanie prawa \u0142aski * nadawanie order\u00f3w i odznacze\u0144 * nadawanie i zwalnianie z obywatelstwa polskiego * zarz\u0105dzanie referendum. === Akty prawne Prezydenta RP === Prezydent Rzeczypospolitej wydaje rozporz\u0105dzenia i zarz\u0105dzenia w wypadkach przewidzianych ustawami i Konstytucj\u0105 za\u015b w zakresie swoich prerogatyw konstytucyjnych wydaje postanowienia publikowane w Monitorze Polskim.","start_idx":0,"end_idx":656}
+{"id":"mrc_7088","question":"jak przebiega uroczysto\u015b\u0107 weselna?","answer":"przebieg ceremonii rozpoczyna si\u0119 powitaniem nowo\u017ce\u0144c\u00f3w przed domem lub sal\u0105 weseln\u0105. Cz\u0119sto rodzice lub gospodarze (w\u0142a\u015bciciele lokalu) wyg\u0142aszaj\u0105 specjalnie przygotowan\u0105 mow\u0119 powitaln\u0105. Uroczyste powitanie symbolizuje w\u0142\u0105czenie pary m\u0142odej do rodziny, co jest podkre\u015blane wr\u0119czeniem chleba i soli. Nast\u0119pnie para m\u0142oda, rodzina i pozostali go\u015bcie rozpoczynaj\u0105 w\u0142a\u015bciw\u0105 ceremoni\u0119, kt\u00f3ra zazwyczaj przebiega wed\u0142ug nast\u0119puj\u0105cego schematu: * toast wzniesiony szampanem i st\u0142uczenie kieliszk\u00f3w przez m\u0142od\u0105 par\u0119 \"na szcz\u0119\u015bcie\" * wsp\u00f3lne od\u015bpiewania \"sto lat\" przez weselnik\u00f3w * publiczne ca\u0142owanie si\u0119 m\u0142odej pary przy okrzykach go\u015bci \"gorzko!, gorzko!\" * konsumpcja da\u0144 wraz z toastami za pomy\u015blno\u015b\u0107 m\u0142odej pary * bal przy muzyce odtwarzanej lub granej \"na \u017cywo\" przez wynaj\u0119ty zesp\u00f3\u0142 muzyczny lub dj weselnego. * zabawy z udzia\u0142em weselnik\u00f3w i m\u0142odej pary * dzielenie tortu","context":"przebieg ceremonii rozpoczyna si\u0119 powitaniem nowo\u017ce\u0144c\u00f3w przed domem lub sal\u0105 weseln\u0105. Cz\u0119sto rodzice lub gospodarze (w\u0142a\u015bciciele lokalu) wyg\u0142aszaj\u0105 specjalnie przygotowan\u0105 mow\u0119 powitaln\u0105. Uroczyste powitanie symbolizuje w\u0142\u0105czenie pary m\u0142odej do rodziny, co jest podkre\u015blane wr\u0119czeniem chleba i soli. Nast\u0119pnie para m\u0142oda, rodzina i pozostali go\u015bcie rozpoczynaj\u0105 w\u0142a\u015bciw\u0105 ceremoni\u0119, kt\u00f3ra zazwyczaj przebiega wed\u0142ug nast\u0119puj\u0105cego schematu: * toast wzniesiony szampanem i st\u0142uczenie kieliszk\u00f3w przez m\u0142od\u0105 par\u0119 \"na szcz\u0119\u015bcie\" * wsp\u00f3lne od\u015bpiewania \"sto lat\" przez weselnik\u00f3w * publiczne ca\u0142owanie si\u0119 m\u0142odej pary przy okrzykach go\u015bci \"gorzko!, gorzko!\" * konsumpcja da\u0144 wraz z toastami za pomy\u015blno\u015b\u0107 m\u0142odej pary * bal przy muzyce odtwarzanej lub granej \"na \u017cywo\" przez wynaj\u0119ty zesp\u00f3\u0142 muzyczny lub dj weselnego. * zabawy z udzia\u0142em weselnik\u00f3w i m\u0142odej pary * dzielenie tortu","start_idx":0,"end_idx":872}
+{"id":"mrc_7089","question":"co umo\u017cliwiaj\u0105 worki powietrzne u ptak\u00f3w?","answer":"Zmniejszaj\u0105 ci\u0119\u017car cia\u0142a zwierz\u0119cia i u\u0142atwiaj\u0105 oddychanie w locie.","context":"Worki powietrzne (\"Sacci pneumatici\") \u2013 grubo\u015bcienne p\u0119cherzykowate worki po\u0142\u0105czone z p\u0142ucami i rozmieszczone wewn\u0105trz tu\u0142owia ptaka, a nawet wchodz\u0105ce do wn\u0119trza niekt\u00f3rych ko\u015bci. Zmniejszaj\u0105 ci\u0119\u017car cia\u0142a zwierz\u0119cia i u\u0142atwiaj\u0105 oddychanie w locie. Maj\u0105 r\u00f3wnie\u017c znaczenie w termoregulacji ptak\u00f3w. Niekt\u00f3re odnogi oskrzeli ptak\u00f3w id\u0105 wzd\u0142u\u017c p\u0142uc a\u017c do ich ko\u0144ca i tam albo ko\u0144cz\u0105 si\u0119 \u015blepo, albo przechodz\u0105 w worki powietrzne. \u015aciany tych work\u00f3w s\u0105 s\u0142abo unaczynione, tote\u017c nie bior\u0105 udzia\u0142u w samej wymianie gazowej, ale dzia\u0142aj\u0105 podobnie do miech\u00f3w , przenosz\u0105c powietrze jednokierunkowo przez uk\u0142ad oddechowy, spe\u0142niaj\u0105 wi\u0119c bardzo wa\u017cn\u0105 rol\u0119 pomocnicz\u0105 w oddychaniu. Ptaki nie posiadaj\u0105 przepony, wi\u0119c zamiast normalnego rozszerzania i kurczenia organ\u00f3w oddechowych, tak jak to si\u0119 dzieje u ssak\u00f3w, worki powietrzne pozwalaj\u0105 uk\u0142adowi zachowa\u0107 sta\u0142\u0105 obj\u0119to\u015b\u0107","start_idx":181,"end_idx":248}
+{"id":"mrc_7090","question":"do czego s\u0142u\u017cy aparat szparkowy?","answer":"do kontrolowanej wymiany gazowej mi\u0119dzy tkankami wewn\u0119trznymi ro\u015bliny i atmosfer\u0105.","context":"Aparat szparkowy i szparka (gr. \"stoma\" jama, szpara) \u2013 struktury wielokom\u00f3rkowe (aparat) lub dwukom\u00f3rkowe (szparka) pochodzenia epidermalnego ro\u015blin s\u0142u\u017c\u0105ce do kontrolowanej wymiany gazowej mi\u0119dzy tkankami wewn\u0119trznymi ro\u015bliny i atmosfer\u0105. == Budowa == Aparaty szparkowe tworz\u0105 si\u0119 we wczesnych stadiach rozwojowych ro\u015bliny, ju\u017c na zawi\u0105zkach p\u0119d\u00f3w. Sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 z dw\u00f3ch kom\u00f3rek szparkowych, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi znajduje si\u0119 otw\u00f3r \u2013 szparka po\u0142\u0105czona do komory podszparkowej w mi\u0119kiszu g\u0105bczastym wewn\u0105trz organu. Kom\u00f3rki szparkowe w odr\u00f3\u017cnieniu od pozosta\u0142ych kom\u00f3rek epidermy zawieraj\u0105 chloroplasty i s\u0105 zdolne do przeprowadzania fotosyntezy, nie posiadaj\u0105 natomiast plazmodesm. Na kraw\u0119dziach kom\u00f3rek szparkowych (od strony szparki) wykszta\u0142caj\u0105 si\u0119 wyst\u0119py \u015bciany kom\u00f3rkowej zwane listwami szparkowymi. Gdy szparka jest zamkni\u0119ta listwy zachodz\u0105 na siebie zamykaj\u0105c przep\u0142yw gaz\u00f3w. Kom\u00f3rki szparkowe wraz z listwami pokryte s\u0105","start_idx":158,"end_idx":240}
+{"id":"mrc_7091","question":"jak d\u0142ugo trwa ci\u0105\u017ca krowy?","answer":"Ci\u0105\u017ca trwa ok. 280 dni","context":"i krowy jest ciel\u0119. M\u0142ode osobniki byd\u0142a domowego p\u0142ci m\u0119skiej to byczki albo buhajki. Ja\u0142\u00f3wk\u0105 za\u015b jest nazywana m\u0142oda samica, do pierwszego ocielenia. W\u00f3\u0142 to wytrzebiony (pozbawiony operacyjnie j\u0105der) buhaj. Samice osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105 ju\u017c w wieku ok. 6 miesi\u0119cy. Ci\u0105\u017ca trwa ok. 280 dni; regu\u0142\u0105 jest jedno m\u0142ode w miocie. Cykl p\u0142ciowy trwa u kr\u00f3w ok. 21 dni. Sama ruja jedn\u0105 dob\u0119 lub nieco d\u0142u\u017cej. Byd\u0142o domowe u\u017cywane jest do rozp\u0142odu w wieku 15-20 miesi\u0119cy. W rozmna\u017caniu du\u017ce znaczenie ma sztuczne unasiennianie. Porody bli\u017aniacze stanowi\u0105 ok. 2\u20134% wszystkich. Ubarwienie (ma\u015b\u0107): jednobarwne, p\u0142owe, czarne, rudoczerwone, kawowe, niemal bia\u0142e albo \u0142aciate. Byd\u0142o mo\u017ce by\u0107 chowane: * na mi\u0119so * jako si\u0142a robocza * w celu uzyskania mleka. Opr\u00f3cz tych g\u0142\u00f3wnych cel\u00f3w","start_idx":272,"end_idx":294}
+{"id":"mrc_7092","question":"kim by\u0142 menelaos?","answer":"w mitologii greckiej kr\u00f3l Sparty i uczestnik wojny troja\u0144skiej; jeden z heros\u00f3w; bohater \"Iliady\" Homera.","context":"Menelaos (gr. Men\u00e9laos, ) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3l Sparty i uczestnik wojny troja\u0144skiej; jeden z heros\u00f3w; bohater \"Iliady\" Homera. Uchodzi\u0142 za syna Atreusza i Aerope. By\u0142 bratem Agamemnona oraz m\u0119\u017cem Heleny, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 c\u00f3rk\u0119 Hermion\u0119. Po zdobyciu miasta, odzyskawszy Helen\u0119, wr\u00f3ci\u0142 z ni\u0105 do Sparty. Menelaos znajdowa\u0142 si\u0119 pod opiek\u0105 bogini m\u0105dro\u015bci i or\u0119\u017ca \u2013 Ateny. \u017by\u0142 d\u0142ugo u boku Heleny, kt\u00f3ra po jego \u015bmierci zosta\u0142a wygnana z miasta. Wybaczy\u0142 Helenie niewierno\u015b\u0107 po latach. Tytu\u0142owy bohater (wraz z Odyseuszem, czyli Ulisessem) dramatu Jana Kochanowskiego \"Odprawa pos\u0142\u00f3w greckich\".","start_idx":28,"end_idx":133}
+{"id":"mrc_7093","question":"w kt\u00f3rym roku odby\u0142a si\u0119 bitwa pod grunwaldem?","answer":"15 lipca 1410 roku","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":304,"end_idx":322}
+{"id":"mrc_7094","question":"kto rz\u0105dzi we w\u0142oszech?","answer":"Prezydent Republiki i Rada Ministr\u00f3w.","context":"Ustr\u00f3j polityczny W\u0142och opiera si\u0119 na uchwalonej 22 grudnia 1947 \"Konstytucji Republiki W\u0142oskiej\" oraz ustawach konstytucyjnych. W\u0142ochy s\u0105 demokratyczn\u0105 republik\u0105 parlamentarn\u0105 z elementami demokracji bezpo\u015bredniej. Na stra\u017cy przestrzegania ustawy zasadniczej stoi S\u0105d Konstytucyjny. Do g\u0142\u00f3wnych zasad systemu politycznego nale\u017c\u0105 republikanizm, demokracja, parlamentaryzm, decentralizacja, praworz\u0105dno\u015b\u0107 oraz silna pozycja praw i wolno\u015bci jednostki. W\u0142adz\u0119 ustawodawcz\u0105 sprawuje dwuizbowy Parlament, a wykonawcz\u0105 Prezydent Republiki i Rada Ministr\u00f3w. S\u0105downictwo powszechne nale\u017cy do s\u0119dzi\u00f3w pokoju, trybuna\u0142\u00f3w zwyk\u0142ych, s\u0105d\u00f3w apelacyjnych i S\u0105du Kasacyjnego. Gwarantem ich autonomiczno\u015bci i niezawis\u0142o\u015bci jest Najwy\u017csza Rada S\u0105downictwa. System uzupe\u0142niaj\u0105 s\u0105dy administracyjne \u2013 regionalne trybuna\u0142y administracyjne i Rada Stanu oraz prokuratura, zwi\u0105zana z s\u0105downictwem powszechnym. Formalnie jednak konstytucja nie wypowiada si\u0119 o monteskiuszowskiej zasadzie tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy. Kraj podzielony jest na dwadzie\u015bcia region\u00f3w, w","start_idx":513,"end_idx":550}
+{"id":"mrc_7095","question":"ile pi\u0119ter mia\u0142a akademia pana kleksa?","answer":"trzypi\u0119trowy","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":616,"end_idx":628}
+{"id":"mrc_7096","question":"jakiej wielko\u015bci jest kom\u00f3rka jajowa?","answer":"jest stosunkowo du\u017ca i nieruchoma.","context":"Kom\u00f3rka jajowa, jajo (\u0142ac. \"ovum\") \u2013 gameta \u017ce\u0144ska u zwierz\u0105t i ro\u015blin. Cytoplazma kom\u00f3rki jajowej jest nazywana ooplazm\u0105. U zwierz\u0105t kom\u00f3rka jajowa powstaje w wyniku oogenezy w jajniku i jest stosunkowo du\u017ca i nieruchoma. Kom\u00f3rka jajowa mo\u017ce zosta\u0107 zap\u0142odniona przez plemnik, co prowadzi do powstania zygoty. Czasami spermatozoid tylko pobudza jajo do rozwoju, ale bez zap\u0142odnienia (pseudogamia). == Morfologia == Kom\u00f3rki jajowe zwierz\u0105t s\u0105 ma\u0142o zr\u00f3\u017cnicowane morfologicznie, a ewentualne r\u00f3\u017cnice dotycz\u0105 przede wszystkim wielko\u015bci, ilo\u015bci materia\u0142u zapasowego oraz jego lokalizacji. W kom\u00f3rce jajowej znajduj\u0105 si\u0119 mitochondria, wi\u0119c mitochondrialny DNA jest dziedziczone tylko po matce (g\u0142\u00f3wka spermatozoidu nie zawiera mitochondri\u00f3w). Podzia\u0142 kom\u00f3rek jajowych ze wzgl\u0119du na ilo\u015b\u0107 substancji zapasowych: :* jajo alecytalne :* jajo mezolecytalne :* jajo oligolecytalne :* jajo polilecytalne","start_idx":188,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_7097","question":"kiedy odkryto ameryk\u0119?","answer":"w 1492 r.","context":"Odkrycie Ameryki \u2013 popularne okre\u015blenie faktu dotarcia Krzysztofa Kolumba do tego kontynentu, w 1492 r. W rzeczywisto\u015bci pierwszymi lud\u017ami, kt\u00f3rzy dotarli do kontynentu ameryka\u0144skiego, byli cz\u0142onkowie spo\u0142eczno\u015bci \u0142owieckich, przyby\u0142ych z Azji przez Beringi\u0119 w czasie zlodowacenia, mi\u0119dzy 40 000 a 17 000 lat temu. Za pierwszego przedstawiciela cywilizacji europejskiej, kt\u00f3ry dotar\u0142 do Ameryki, uznaje si\u0119 Leifa Erikssona (na pocz\u0105tku XI w.). == Historia == Udoskonalenia dokonane w pierwszej po\u0142owie XV w. w budowie statk\u00f3w (karawela) i nawigacji morskiej (np. wynalezienie busoli magnetycznej, usprawnienie astrolabium do ustalania szeroko\u015bci geograficznej) zwi\u0119kszy\u0142y znacznie zasi\u0119g i mo\u017cliwo\u015bci transportowe \u017ceglugi morskiej. Rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 era podr\u00f3\u017cy oceanicznych do coraz dalszych kraj\u00f3w i l\u0105d\u00f3w, dot\u0105d Europejczykom nieznanych. Pioniersk\u0105 rol\u0119 w tej dziedzinie w XV w. odegra\u0142y zw\u0142aszcza","start_idx":94,"end_idx":103}
+{"id":"mrc_7098","question":"co robi\u0105 wszy?","answer":"\u017bywi\u0105 si\u0119 krwi\u0105 wysysan\u0105 po nak\u0142uciu sk\u00f3ry \u017cywiciela.","context":"Wszy (Anoplura) \u2013 podrz\u0105d owad\u00f3w wt\u00f3rnie bezskrzyd\u0142ych, zaliczany do podgromady owad\u00f3w uskrzydlonych, obejmuj\u0105cy gatunki paso\u017cytuj\u0105ce na ssakach, w tym na ludziach. Wywo\u0142uje u nich chorob\u0119 paso\u017cytnicz\u0105 zwan\u0105 wszawic\u0105. == Opis == Do wszy nale\u017c\u0105 owady niewielkich rozmiar\u00f3w, od 0,35 do 6 mm d\u0142ugo\u015bci, silnie sp\u0142aszczone grzbietowo-brzusznie, pozbawione skrzyde\u0142, okryte sk\u00f3rzastym, chitynowym pancerzem o \u015bci\u015ble zro\u015bni\u0119tych segmentach. Maj\u0105 zredukowane oczy, kr\u00f3tkie czu\u0142ki, k\u0142uj\u0105co-ss\u0105ce narz\u0105dy g\u0119bowe, odn\u00f3\u017ca przednie i \u015brodkowe wyspecjalizowane w poruszaniu si\u0119 wzd\u0142u\u017c w\u0142osa, odn\u00f3\u017ca \u015brodkowe i tylne wyposa\u017cone s\u0105 w pazurki czepne, dzi\u0119ki kt\u00f3rym wesz mo\u017ce utrzyma\u0107 ci\u0119\u017car 2000 razy przewy\u017cszaj\u0105cy ci\u0119\u017car jej cia\u0142a. \u017bywi\u0105 si\u0119 krwi\u0105 wysysan\u0105 po nak\u0142uciu sk\u00f3ry \u017cywiciela. Samice wszy s\u0105 wi\u0119ksze od samc\u00f3w, jaja, tzw. gnidy przyklejaj\u0105 do w\u0142os\u00f3w. Po ok. 6 dniach z","start_idx":717,"end_idx":770}
+{"id":"mrc_7099","question":"sk\u0105d pochodzi okre\u015blenie cesarz?","answer":"Termin \u201ecesarz\u201d pochodzi od przydomka (ostatniego cz\u0142onu nazwiska) dyktatora Republiki Rzymskiej Gajusza Juliusza Cezara.","context":"Cesarz (od ) \u2013 monarcha, kt\u00f3remu przypisuje si\u0119 rang\u0119 i honor wy\u017csze od kr\u00f3la. == Pochodzenie tytu\u0142u == Termin \u201ecesarz\u201d pochodzi od przydomka (ostatniego cz\u0142onu nazwiska) dyktatora Republiki Rzymskiej Gajusza Juliusza Cezara. Pierwszym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rego uznaje si\u0119 za cesarza, jest Oktawian August, kt\u00f3ry u\u017cywa\u0142 tytu\u0142\u00f3w: imperator (co znaczy \"w\u00f3dz\", \"zwierzchnik armii\") i august (\u201eobdarzony autorytetem przez bog\u00f3w w drodze auspicj\u00f3w\u201d, \u201e\u015bwi\u0119ty\u201d). Wbrew obiegowym opiniom termin \"Cezar\", u\u017cywany przez Oktawiana Augusta nie stanowi\u0142 nazwy godno\u015bci, ale funkcjonowa\u0142 jako nazwisko rodowe, co by\u0142o spowodowane faktem, i\u017c jako adoptowany syn Juliusza Cezara odziedziczy\u0142 jego nazwisko (przed adopcj\u0105 nazywa\u0142 si\u0119 Gajusz Oktawiusz, po adopcji \u2013 Gajusz Juliusz Cezar Oktawianus). Nazwisko to naturaln\u0105 kolej\u0105 rzeczy dziedziczyli potomkowie Augusta, czyli kolejni w\u0142adcy z dynastii julijsko-klaudyjskiej. Linia","start_idx":104,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_7100","question":"jaki organ wytwarza \u017c\u00f3\u0142\u0107?","answer":"w\u0105troby","context":"\u017b\u00f3\u0142\u0107 (\u0142ac. \"bilis\" lub \"fel\", gr. \"chole\") \u2013 p\u0142ynna wydzielina w\u0105troby kr\u0119gowc\u00f3w uczestnicz\u0105ca w trawieniu i wch\u0142anianiu t\u0142uszcz\u00f3w. \u017b\u00f3\u0142\u0107 wspomaga trawienie poprzez udzia\u0142 w rozk\u0142adzie t\u0142uszcz\u00f3w oraz poprzez zapewnienie optymalnego pH dla enzym\u00f3w trzustkowych i enzym\u00f3w jelitowych. Jest to wodny roztw\u00f3r o brunatno\u017c\u00f3\u0142tej lub zielonej barwie i gorzkim smaku. Jest wytwarzana przez hepatocyty, z kt\u00f3rych zostaje wydzielona jako \u017c\u00f3\u0142\u0107 kanalikowa. Zawiera kwasy \u017c\u00f3\u0142ciowe, fosfolipidy, pozosta\u0142o\u015bci b\u0142ony kom\u00f3rkowej, cholesterol oraz produkty rozk\u0142adu porfiryn hemu \u2013 barwniki \u017c\u00f3\u0142ciowe (np. bilirubina), a tak\u017ce leki i toksyny. Nab\u0142onek kanalik\u00f3w wyprowadzaj\u0105cych zmienia sk\u0142ad \u017c\u00f3\u0142ci, wzbogacaj\u0105c j\u0105 o dwuw\u0119glany, elektrolity i wod\u0119. Kanalikami \u017c\u00f3\u0142\u0107 dostaje si\u0119 do p\u0119cherzyka \u017c\u00f3\u0142ciowego, gdzie jest odwadniana i magazynowana. Tre\u015b\u0107 pokarmowa bogata w t\u0142uszcze powoduje uwolnienie \u017c\u00f3\u0142ci z p\u0119cherzyka do dwunastnicy.","start_idx":63,"end_idx":70}
+{"id":"mrc_7101","question":"kto wynalaz\u0142 druk?","answer":"cho\u0107 wynalazc\u0105 druku by\u0142 Gutenberg, to du\u017c\u0105 rol\u0119 w jego doskonaleniu mia\u0142 Johann Fust, a w upowszechnieniu Peter Sch\u00f6ffer.","context":"podania jednak jego nazwiska. Trzy lata p\u00f3\u017aniej w wydanym w Pary\u017cu druku \"Ortograhia\" Gasparina Barzizziego Fichet napisa\u0142: O Gutenbergu jako wynalazcy druku wspominali tak\u017ce w pracach XV-wiecznych nast\u0119puj\u0105cy autorzy: Riccobaldus Ferrariensis w \"Chronica summorum pontificum imperatorumque\" (1474), Jacobus Philippus Foresti w \"Supplementum chronicarum\" (1483), Matteo Palmieri, Bossius Donatus, Baptista Fulgosus, Adam Werner von Themar, Johannes Herbst, Jacob Wimpfeling oraz Adam Gelthus. Johannes Trithemius stwierdzi\u0142 natomiast w pracy \"Chronicon Sponheimense\" (1495\u20131509), \u017ce cho\u0107 wynalazc\u0105 druku by\u0142 Gutenberg, to du\u017c\u0105 rol\u0119 w jego doskonaleniu mia\u0142 Johann Fust, a w upowszechnieniu Peter Sch\u00f6ffer. P\u00f3\u017aniej jednak w kr\u0119gu rodziny Sch\u00f6ffera zacz\u0119to marginalizowa\u0107 rol\u0119 Gutenberga, przypisuj\u0105c wynalazek druku Fustowi i Sch\u00f6fferowi, t\u0119 wersj\u0119 rozpowszechnia\u0142 zw\u0142aszcza wnuk pierwszego i syn drugiego, Johannes Sch\u00f6ffer, tak\u017ce drukarz. W","start_idx":583,"end_idx":705}
+{"id":"mrc_7102","question":"sk\u0105d pochodzi elon musk?","answer":"Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki.","context":"Elon Reeve Musk (wym. //; ur. 28 czerwca 1971 w Pretorii) \u2013 przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel lub wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel przedsi\u0119biorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company. Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki, mieszka i pracuje w Stanach Zjednoczonych (posiada obywatelstwo po\u0142udniowoafryka\u0144skie, kanadyjskie oraz ameryka\u0144skie). Dyrektor generalny i techniczny w SpaceX, dyrektor generalny i g\u0142\u00f3wny architekt w Tesla Inc. W styczniu 2021 zosta\u0142 uznany najbogatszym cz\u0142owiekiem \u015bwiata przez magazyn \u201eForbes\u201d i agencj\u0119 Bloomberg. Od pa\u017adziernika 2022 w\u0142a\u015bciciel Twittera. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i edukacja === Pochodzi z Po\u0142udniowej Afryki. Urodzi\u0142 si\u0119 i wychowa\u0142 w sto\u0142ecznej Pretorii w mieszanej narodowo\u015bciowo bia\u0142ej rodzinie. Jego ojciec, in\u017cynier Errol Musk, jest rodowitym Afrykanerem, natomiast matka, modelka i dietetyczka Maye Musk jest Po\u0142udniowoafrykank\u0105 urodzon\u0105 w Kanadzie. Kiedy mia\u0142 10","start_idx":611,"end_idx":641}
+{"id":"mrc_7103","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie jest bydgoszcz?","answer":"wojew\u00f3dztwa kujawsko-pomorskiego","context":"Bydgoszcz (, niem. \"Bromberg\") \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocnej Polsce, siedziba wojewody i jednostek mu podporz\u0105dkowanych oraz najwi\u0119ksze miasto wojew\u00f3dztwa kujawsko-pomorskiego. Stolica Ksi\u0119stwa bydgosko-wyszogrodzkiego, Obwodu Nadnoteckiego, Departamentu, Rejencji oraz wojew\u00f3dztw: pomorskiego, bydgoskiego i ponownie bydgoskiego. Po\u0142o\u017cone na styku czterech makroregion\u00f3w Pojezierzy Po\u0142udniowoba\u0142tyckich, nad rzek\u0105 Brd\u0105 i Kana\u0142em Bydgoskim, od wschodu graniczy z Wis\u0142\u0105, kt\u00f3ra poprzez Prze\u0142om Fordo\u0144ski zwraca si\u0119 ku Morzu Ba\u0142tyckiemu. Miasto po\u0142o\u017cone jest cz\u0119\u015bciowo w pradolinie rzeki Brdy. Ci\u0105gnie si\u0119 od \u0141\u0105k Nadnoteckich a\u017c po Wis\u0142\u0119, gdzie Brda ma swoje uj\u015bcie. Od strony po\u0142udniowej i p\u00f3\u0142nocnej usytuowane s\u0105 pasma wysoczyzn. Bydgoszcz jest jednym z najwi\u0119kszych miast w Polsce, zajmuje 8. miejsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci (337 666 mieszka\u0144c\u00f3w w dniu 31 XII 2021 r.). Du\u017cy o\u015brodek","start_idx":153,"end_idx":185}
+{"id":"mrc_7104","question":"przy jakiej ulicy znajduje si\u0119 stadion bia\u0142ystok jagiellonii?","answer":"ul. S\u0142oneczn","context":"Stadion Miejski w Bia\u0142ymstoku \u2013 stadion pi\u0142karski znajduj\u0105cy si\u0119 w Bia\u0142ymstoku przy ul. S\u0142onecznej 1. Na tym stadionie rozgrywane s\u0105 spotkania, graj\u0105cej w ekstraklasie, Jagiellonii Bia\u0142ystok. == Historia == Stadion Miejski (w\u00f3wczas Gwardii, a od 1991 r. Hetmana Bia\u0142ystok) zosta\u0142 oddany do u\u017cytku w roku 1971. Pocz\u0105tkowo na jego trybunach mog\u0142o zasi\u0105\u015b\u0107 15 tys. os\u00f3b. Po dw\u00f3ch latach obiekt zmodernizowano, podniesiono trybuny, a jego pojemno\u015b\u0107 zwi\u0119kszy\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 30 tys. miejsc. W owym okresie by\u0142 to jeden z dziesi\u0119ciu najwi\u0119kszych i najnowocze\u015bniejszych stadion\u00f3w w Polsce. Pod koniec lat 80. XX w., rozgrywa\u0142a spotkania na tym obiekcie, przy ponad dwudziestotysi\u0119cznej publiczno\u015bci, graj\u0105ca w ekstraklasie Jagiellonia. W latach 90. XX w. obiekt niszcza\u0142, b\u0119d\u0105c jedynie aren\u0105 zmaga\u0144 graj\u0105cego w IV b\u0105d\u017a","start_idx":84,"end_idx":96}
+{"id":"mrc_7105","question":"kim by\u0142 lucjan rydel?","answer":"poeta, prozaik i dramatopisarz okresu M\u0142odej Polski.","context":"Lucjan Antoni Feliks Rydel (ur. 17 maja 1870 w Krakowie, zm. 8 kwietnia 1918 w Bronowicach Ma\u0142ych) \u2013 poeta, prozaik i dramatopisarz okresu M\u0142odej Polski. == \u017byciorys == By\u0142 synem Lucjana (okulisty, profesora i rektora Uniwersytetu Jagiello\u0144skiego) i Heleny z Kremer\u00f3w oraz wnukiem J\u00f3zefa Kremera. W 1888 zda\u0142 egzamin dojrza\u0142o\u015bci w C. K. Gimnazjum \u015bw. Jacka w Krakowie. W latach 1888\u20131894 studiowa\u0142 na Wydziale Prawa UJ \u2013 studia te podj\u0105\u0142 na stanowcze \u017cyczenie ojca. Po uzyskaniu stopnia doktora po\u015bwi\u0119ci\u0142 si\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci literackiej i zagadnieniom z dziedziny historii i historii sztuki. Jesieni\u0105 1895 zamieszka\u0142 w Warszawie. Publikowa\u0142 felietony i artyku\u0142y z historii sztuki oraz krytyki literackie na \u0142amach gazet warszawskich i krakowskich, mi\u0119dzy innymi w \"Gazecie Polskiej\". W 1896 uzyska\u0142 stypendium","start_idx":101,"end_idx":153}
+{"id":"mrc_7106","question":"co znaleziono w mieszkaniu jeffrey dahmer?","answer":"policja znalaz\u0142a jeszcze zakonserwowane w formalinie ludzkie d\u0142onie i inne cz\u0119\u015bci cia\u0142a, kt\u00f3re by\u0142y w s\u0142oikach i du\u017cej beczce, oraz jedena\u015bcie ludzkich czaszek, niekt\u00f3re pomalowane szar\u0105 farb\u0105 maj\u0105c\u0105 imitowa\u0107 plastik. Ponadto w jego szafie odkryto kompletny ludzki szkielet.","context":"zaatakowa\u0107. Jeden z funkcjonariuszy obezw\u0142adni\u0142 go, a drugi zacz\u0105\u0142 przeszukiwa\u0107 jego mieszkanie. W pokoju, na biurku, znalaz\u0142 porozrzucane fotografie, kt\u00f3re przedstawia\u0142y r\u00f3\u017cne stadia \u0107wiartowania ludzkich zw\u0142ok. Nast\u0119pnie policjant w lod\u00f3wce Dahmera znalaz\u0142 odci\u0119t\u0105 ludzk\u0105 g\u0142ow\u0119. Dahmer zosta\u0142 przewieziony do aresztu. Podczas p\u00f3\u017aniejszego przeszukania mieszkania Dahmera, policja znalaz\u0142a jeszcze zakonserwowane w formalinie ludzkie d\u0142onie i inne cz\u0119\u015bci cia\u0142a, kt\u00f3re by\u0142y w s\u0142oikach i du\u017cej beczce, oraz jedena\u015bcie ludzkich czaszek, niekt\u00f3re pomalowane szar\u0105 farb\u0105 maj\u0105c\u0105 imitowa\u0107 plastik. Ponadto w jego szafie odkryto kompletny ludzki szkielet. == Proces == Jeffrey Lionel Dahmer zosta\u0142 oskar\u017cony o 17 morderstw, zarzuty zredukowano p\u00f3\u017aniej do 15. Materia\u0142 procesowy by\u0142 tak obszerny, \u017ce prokurator nawet nie oskar\u017cy\u0142 go o usi\u0142owanie morderstwa ostatniego m\u0119\u017cczyzny. Proces rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w styczniu","start_idx":374,"end_idx":648}
+{"id":"mrc_7107","question":"czym by\u0142a rada ministr\u00f3w?","answer":"konstytucyjny kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej w Polsce.","context":"Rada Ministr\u00f3w (zwyczajowo rz\u0105d) \u2013 konstytucyjny kolegialny organ w\u0142adzy wykonawczej w Polsce. == Historia nazwy == Po raz pierwszy polski rz\u0105d zosta\u0142 okre\u015blony terminem \u201eRada Ministr\u00f3w\u201d w Konstytucji Ksi\u0119stwa Warszawskiego (1807). Ustawa Konstytucyjna Kr\u00f3lestwa Polskiego (1815) zmieni\u0142a termin \u201eRada Ministr\u00f3w\u201d na \u201eRada Administracyjna\u201d. Ponownie Rad\u0105 Ministr\u00f3w zosta\u0142 nazwany rz\u0105d polski w \"dekrecie Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji w\u0142adz naczelnych w Kr\u00f3lestwie Polskiem\" [sic] z 3 stycznia 1918 i ta nazwa obowi\u0105zuje do dzi\u015b. Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministr\u00f3w r\u00f3wnorz\u0119dnym okre\u015bleniem tego organu jest s\u0142owo \"Rz\u0105d\". == Rada Ministr\u00f3w wed\u0142ug Konstytucji z 1997 r. == === Organizacja === Zgodnie z obowi\u0105zuj\u0105c\u0105 Konstytucj\u0105 Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 Rada Ministr\u00f3w sk\u0142ada","start_idx":35,"end_idx":94}
+{"id":"mrc_7108","question":"co to maszyna parowa?","answer":"Maszyna parowa \u2212 parowy silnik t\u0142okowy.","context":"Maszyna parowa \u2212 parowy silnik t\u0142okowy. Czasem do maszyn parowych zalicza si\u0119 pompy parowe powsta\u0142e przed silnikiem t\u0142okowym. Za wynalazc\u0119 maszyny parowej uwa\u017ca si\u0119 Jamesa Watta, kt\u00f3ry w 1763 roku udoskonali\u0142 atmosferyczny silnik parowy zbudowany wcze\u015bniej przez Thomasa Newcomena. == Dzia\u0142anie silnika parowego == Spalaj\u0105c pod nape\u0142nionym kot\u0142em drewno b\u0105d\u017a w\u0119giel, doprowadzano wod\u0119 do wrzenia. Wytworzona w ten spos\u00f3b para by\u0142a doprowadzana przez uk\u0142ad rozrz\u0105du do cylindra. T\u0142ok wprawiany by\u0142 w ruch poprzez naprzemienne wpuszczanie b\u0119d\u0105cej pod wysokim ci\u015bnieniem pary do przedniej i tylnej cz\u0119\u015bci cylindra (rozdzielonych t\u0142okiem). Nast\u0119pnie za po\u015brednictwem korbowodu przenoszono wytworzon\u0105 energi\u0119 na wa\u0142 korbowy i ko\u0142o zamachowe. W celu stabilizacji obrot\u00f3w w maszynach parowych u\u017cywany by\u0142 regulator od\u015brodkowy. == Sprawno\u015b\u0107 == Pierwsze silniki by\u0142y zasilane par\u0105","start_idx":0,"end_idx":39}
+{"id":"mrc_7109","question":"kto namalowa\u0142 pochodnie nerona?","answer":"Siemiradzki","context":"Pochodnie Nerona (inny tytu\u0142 \u015awieczniki chrze\u015bcija\u0144stwa) \u2013 obraz olejny autorstwa Henryka Siemiradzkiego o wymiarach 385 \u00d7 704 cm, namalowany w roku 1876 w Rzymie. Dzie\u0142em malarza o podobnej tematyce jest powsta\u0142a 20 lat p\u00f3\u017aniej \"Dirce chrze\u015bcija\u0144ska\". == Historia == Po raz pierwszy obraz zaprezentowano w maju i czerwcu 1876 roku w Akademii \u015awi\u0119tego \u0141ukasza w Rzymie. W otwarciu wystawy wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 ambasador Rosji i minister o\u015bwiecenia Kr\u00f3lestwa W\u0142och. Doch\u00f3d z bilet\u00f3w Siemiradzki przekaza\u0142 na wsparcie budow\u0119 Pa\u0142acu Wystawienniczego (Palazzo delle Esposizioni) przy via Nazionale. W tym samym roku pokazywano go jeszcze na wystawach w Monachium, Wiedniu, a w nast\u0119pnym w Berlinie, Warszawie i Petersburgu. W 1878 roku zosta\u0142 wystawiony we Lwowie, a potem w pawilonie rosyjskim na wystawie \u015bwiatowej w","start_idx":90,"end_idx":101}
+{"id":"mrc_7110","question":"jak\u0105 \u015bmierci\u0105 zgin\u0105\u0142 neron?","answer":"Neron pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo","context":"nazw\u0119 \"Z\u0142oty Dom\". Wed\u0142ug Tacyta Neron, chc\u0105c odci\u0105gn\u0105\u0107 od siebie podejrzenia, win\u0105 za po\u017car obarczy\u0142 zamieszkuj\u0105cych w Rzymie chrze\u015bcijan, co sta\u0142o si\u0119 przyczyn\u0105 fali krwawych represji. O owych represjach wspomina Swetoniusz: \u201eUkarano torturami chrze\u015bcijan, wyznawc\u00f3w nowego i zbrodniczego zabobonu\u201d. === \u015amier\u0107 Nerona === Despotyzm Nerona wywo\u0142ywa\u0142 coraz wi\u0119ksze niezadowolenie w kr\u0119gach arystokracji, patrycjusz\u00f3w i bogatych warstwach spo\u0142ecznych. W marcu w Galii zbuntowa\u0142 si\u0119 przeciwko niemu Windeks, powstania wybuch\u0142y w Hiszpanii i Judei. Ju\u017c na pocz\u0105tku kwietnia 68 r. wojska w Hiszpanii obwo\u0142a\u0142y cesarzem Galb\u0119. Jak podaje rzymski historyk Eutropiusz: \"\u201e\u015awiat rzymski go przekl\u0105\u0142 i wszyscy jednocze\u015bnie opu\u015bcili, a senat uzna\u0142 go za wroga\u201d\". Opuszczony nawet przez gwardi\u0119 pretoria\u0144sk\u0105, zdradzony przez najbli\u017cszych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w, Neron pope\u0142ni\u0142 samob\u00f3jstwo 9 czerwca. Jego ostatnie s\u0142owa","start_idx":843,"end_idx":869}
+{"id":"mrc_7111","question":"jak nazywa si\u0119 j\u0119zyk g\u0142uchoniemych?","answer":"polskim j\u0119zykiem migowym","context":"nazywanego w\u00f3wczas jeszcze polskim j\u0119zykiem migowym zosta\u0142y zawarte w pierwszym s\u0142owniku j\u0119zyka migowego wydanym w roku 1879 (J. Hollak, T. Jagodzi\u0144ski, \"S\u0142ownik mimiczny dla g\u0142uchoniemych i os\u00f3b z nimi styczno\u015b\u0107 maj\u0105cych\", Warszawa 1879). Polski j\u0119zyk migowy wykorzystuje jednor\u0119czny alfabet manualny starofrancuskiego j\u0119zyka migowego, przez co wydaje si\u0119 by\u0107 powi\u0105zany z francuskim j\u0119zykiem migowym. Mo\u017ce te\u017c mie\u0107 cechy wsp\u00f3lne z rosyjskim i niemieckim j\u0119zykiem migowym co jest zwi\u0105zane z histori\u0105 Polski z okresu zabor\u00f3w, gdy rusyfikacja i germanizacja znacz\u0105co wp\u0142ywa\u0142y na j\u0119zyk polski, a tak\u017ce mo\u017ce posiada\u0107 zapo\u017cyczenia z j\u0119zyka migowego u\u017cywanego w zaborze austriackim. Przez ponad 100 lat, od po\u0142owy XIX w. do po\u0142owy lat 80. XX wieku, w edukacji g\u0142uchych dominowa\u0142a doktryna oralistyczna. Wed\u0142ug niej g\u0142usi mieli uczy\u0107 si\u0119","start_idx":27,"end_idx":51}
+{"id":"mrc_7112","question":"kiedy imieniny obchodzi fabiola?","answer":"Fabiola imieniny obchodzi 27 grudnia.","context":"Fabiola \u2014 imi\u0119 \u017ce\u0144skie, pierwotnie zdrobnia\u0142a forma imienia Fabia. Patronk\u0105 tego imienia jest \u015bw. Fabiola, matrona rzymska, wdowa (IV wiek). Fabiola imieniny obchodzi 27 grudnia. == Osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Fabiola == * Fabiola de Mora \u2014 kr\u00f3lowa belgijska * Fabiola Zuluaga \u2014 tenisistka kolumbijska * \u015awi\u0119ta Fabiola \u2014 \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego","start_idx":141,"end_idx":178}
+{"id":"mrc_7113","question":"kim by\u0142 jaros\u0142aw bieniuk?","answer":"polski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji obro\u0144cy, reprezentant Polski.","context":"Jaros\u0142aw Bieniuk (ur. 4 czerwca 1979 w Gda\u0144sku) \u2013 polski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji obro\u0144cy, reprezentant Polski. == Kariera klubowa == Karier\u0119 rozpoczyna\u0142 w sezonie 1994/95, wyst\u0119puj\u0105c w zespole Ogniwo Sopot. W nast\u0119pnym roku przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Lechii Gda\u0144sk. === Amica Wronki === Przed sezonem 1998/1999 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Amiki Wronki. W polskiej ekstraklasie debiutowa\u0142 22 maja 1999 w spotkaniu Amiki Wronki z Poloni\u0105 Warszawa, zako\u0144czonym zwyci\u0119stwem wronczan 1:0. Wywalczy\u0142 te\u017c z Amik\u0105 Puchar Polski. W sezonie 1999/2000 sta\u0142 si\u0119 podstawowym graczem dru\u017cyny. Zagra\u0142 w niej 21 mecz\u00f3w ligowych (6. miejsce w Ekstraklasie) oraz zdoby\u0142 kolejny Puchar Polski (w finale Amica pokona\u0142a w dwumeczu Wis\u0142\u0119 Krak\u00f3w \u2013 2:2 i 3:0). W sezonie 2000/2001 strzeli\u0142 swoj\u0105 pierwsz\u0105 bramk\u0119 w Ekstraklasie, w","start_idx":50,"end_idx":117}
+{"id":"mrc_7114","question":"kiedy powsta\u0142a grecja?","answer":"mi\u0119dzy VIII a VI w. p.n.e.","context":"m.in. miasta Efez i Milet. \u201eW\u0142a\u015bciwa\u201d staro\u017cytna Grecja ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 mi\u0119dzy VIII a VI w. p.n.e. Uformowa\u0142y si\u0119 w\u00f3wczas pa\u0144stwa-miasta, terytorialne wsp\u00f3lnoty obywateli zwane polis. Powsta\u0142 alfabet, pierwsze zbiory praw, umocni\u0142a si\u0119 wsp\u00f3lnota kulturowa Grek\u00f3w, bazuj\u0105ca na wsp\u00f3lnocie j\u0119zyka, religii i tradycji zawartej w poematach epickich takich jak Iliada i Odyseja, a tak\u017ce na uznaniu og\u00f3lnogreckich o\u015brodk\u00f3w kultu: Zeusa w Olimpii oraz Apollina w Delos i w Delfach, igrzysk w Olimpii i wyroczni delfickiej. Emigracja ludno\u015bci poszukuj\u0105cej lepszych warunk\u00f3w \u017cycia zaowocowa\u0142a powstaniem kolonii greckich w ca\u0142ym basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego (Italia, Sycylia, tereny dzisiejszej Francji i Hiszpanii, Libii, Egiptu, Cypru i pd. Turcji) oraz nad Morzem Czarnym. Pod koniec tego okresu ustali\u0142a si\u0119 ostatecznie odmienno\u015b\u0107 ustrojowa najwi\u0119kszej polis Sparty, stale zagro\u017conej","start_idx":74,"end_idx":100}
+{"id":"mrc_7115","question":"kiedy cz\u0142owiek stan\u0105\u0142 po raz pierwszy na ksi\u0119\u017cycu?","answer":"21 lipca 1969 o 2:56 UTC","context":"Apollo 8, a przede wszystkim dow\u00f3dc\u0105 Apollo 11 i pierwszym cz\u0142owiekiem st\u0105paj\u0105cym po Ksi\u0119\u017cycu (21 lipca 1969 o 2:56 UTC). By\u0142 zast\u0119pc\u0105 administratora do spraw aeronautyki przy NASA od lipca 1970 do sierpnia 1971, gdy z\u0142o\u017cy\u0142 rezygnacj\u0119 w celu pozostania profesorem in\u017cynierii aeronautycznej na Uniwersytecie Cincinnati. By\u0142 cz\u0142onkiem Narodowej Komisji do Spraw Przestrzeni (National Commission on Space) od 1985 do 1986 roku, oraz Prezydenckiej Komisji Badaj\u0105cej Przyczyny Katastrofy Wahad\u0142owca Challenger w 1986 roku. Od 1992 do 2002 pe\u0142ni\u0142 funkcj\u0119 prezesa firmy awioniki AIL Technologies. Na pytanie, czy cz\u0142owiek powinien wyl\u0105dowa\u0107 na Ksi\u0119\u017cycu, odpowiedzia\u0142: Odznaczony m.in. Prezydenckim Medalem Wolno\u015bci, Medalem Lotniczym, Congressional Space Medal of Honor oraz NASA Distinguished Service Medal. Posiada\u0142 z\u0142ot\u0105 odznak\u0119 F\u00e9d\u00e9ration A\u00e9ronautique Internationale (FAI). By\u0142 cz\u0142onkiem Stowarzyszenia","start_idx":95,"end_idx":119}
+{"id":"mrc_7116","question":"kiedy czesi przyjeli chrzest?","answer":"W 925","context":"i m\u0142odszym \u015awi\u0119tope\u0142kiem II wkr\u00f3tce rozpad\u0142o si\u0119. Na gruzach Wielkich Moraw oko\u0142o roku 895 powsta\u0142o pierwsze pa\u0144stwo czeskie, rz\u0105dzone przez Spycigniewa I z lokalnej dynastii Przemy\u015blid\u00f3w, kt\u00f3ry uzna\u0142 zwierzchnictwo Frank\u00f3w. == Pa\u0144stwo Przemy\u015blid\u00f3w == W 925 nowy w\u0142adca Czech Wac\u0142aw I przyj\u0105\u0142 chrze\u015bcija\u0144stwo z kr\u00f3lestwa wschodniofrankijskiego. W 935 jego brat Boles\u0142aw dokona\u0142 przewrotu, w wyniku kt\u00f3rego ksi\u0105\u017c\u0119 zgin\u0105\u0142, a Boles\u0142aw zosta\u0142 w\u0142adc\u0105, zmieniaj\u0105c orientacj\u0119 polityczn\u0105: rozlu\u017ani\u0142 wi\u0119zi z Frankami oraz zahamowa\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 zachodnich misjonarzy. W\u0142adza Boles\u0142awa pr\u00f3cz Czech i Moraw si\u0119ga\u0142a S\u0142owacji, \u015al\u0105ska i Ma\u0142opolski. W 965 c\u00f3rka Boles\u0142awa, Dobrawa zosta\u0142a \u017con\u0105 ksi\u0119cia Polan, Mieszka I, piecz\u0119tuj\u0105c sojusz obu w\u0142adc\u00f3w. Zabity Wac\u0142aw zosta\u0142 uznany za m\u0119czennika przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 i wyniesiony na o\u0142tarze, natomiast Boles\u0142aw zyska\u0142 przydomek \u201eSrogi\u201d. W 950 kr\u00f3l","start_idx":252,"end_idx":257}
+{"id":"mrc_7117","question":"gdzie powsta\u0142a demokracja?","answer":"Pierwsza demokracja powsta\u0142a w\u0142a\u015bnie w Atenach","context":"Namibia, Panama, Papua-Nowa Gwinea, Paragwaj, Peru, Polska, Portugalia, Po\u0142udniowa Afryka, Republika Zielonego Przyl\u0105dka, Rumunia, Salwador, Serbia, S\u0142owacja, S\u0142owenia, Sri Lanka, Surinam, Tajlandia, Tajwan, Timor Wschodni, Trynidad i Tobago, W\u0119gry, W\u0142ochy, Zambia. == Historia == === Staro\u017cytno\u015b\u0107 === Termin \u201edemokracja\u201d wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytnej my\u015bli politycznej i filozoficznej i pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w Atenach. Pierwsza demokracja powsta\u0142a w\u0142a\u015bnie w Atenach pod przyw\u00f3dztwem Klejstenesa w latach 508\u2013507 roku p.n.e. St\u0105d te\u017c Klejstenesa nazywa si\u0119 niekiedy \u201eojcem demokracji ate\u0144skiej\u201d. Demokracja ate\u0144ska mia\u0142a form\u0119 demokracji bezpo\u015bredniej, o dw\u00f3ch cechach charakterystycznych: losowym wyborze obywateli na niekt\u00f3re urz\u0119dy administracyjne i s\u0105dowe, oraz Zgromadzenie Ludowe (Eklezj\u0119) o uprawnieniach prawodawczych, sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z wszystkich obywateli. Z obywatelstwa wykluczone by\u0142y kobiety, niewolnicy, cudzoziemcy (\u03bc\u03ad\u03c4\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03b9, metojkowie) i ch\u0142opcy","start_idx":424,"end_idx":470}
+{"id":"mrc_7118","question":"na co jest antidotum?","answer":"zdolno\u015b\u0107 neutralizacji lub zmniejszenia toksyczno\u015bci trucizny.","context":"Odtrutka, antidotum \u2013 substancja maj\u0105ca zdolno\u015b\u0107 neutralizacji lub zmniejszenia toksyczno\u015bci trucizny. Jej dzia\u0142anie najcz\u0119\u015bciej polega na tworzeniu z trucizn\u0105 niewch\u0142anialnego lub mniej toksycznego zwi\u0105zku chemicznego. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 odtrutki swoiste (skierowane przeciw konkretnej truci\u017anie) i nieswoiste (og\u00f3lne, na przyk\u0142ad mleko lub w\u0119giel aktywny przy zatruciach doustnych). W dawnej medycynie uwa\u017cano, \u017ce mo\u017ce istnie\u0107 uniwersalna odtrutka. Zdolno\u015b\u0107 tak\u0105 przypisywano teriakowi. == Klasyfikacja odtrutek == Odtrutki swoiste (z przyk\u0142adami) * substancje przeprowadzaj\u0105ce trucizn\u0119 w zwi\u0105zki nierozpuszczalne lub chelatowe. Wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z trucizn\u0105 obecn\u0105 w ustroju, dezaktywuj\u0105c j\u0105. ** wersenian dwusodowo-wapniowy \u2013 w zatruciach metalami ci\u0119\u017ckimi ** dimerkaprol i penicylamina \u2013 w zatruciach niekt\u00f3rymi metalami * reaktywatory \u2013 substancje normalizuj\u0105ce procesy metaboliczne, uwalniaj\u0105ce zablokowany enzym przez wi\u0105zanie si\u0119 z toksyn\u0105 obecn\u0105 w ustroju **","start_idx":40,"end_idx":102}
+{"id":"mrc_7119","question":"kto pomaga\u0142 w\u0142adcy egiptu w sprawowaniu rz\u0105d\u00f3w?","answer":"Od czas\u00f3w panowania II dynastii w\u0142adc\u0119 zaj\u0119tego nadzorem nad armi\u0105 i obowi\u0105zkami religijnymi w sprawach administracyjnych wyr\u0119cza\u0142 wezyr.","context":"armi\u0119, polityk\u0119 budowlan\u0105 i kultow\u0105. === Monarchia === Dziedzicznymi w\u0142adcami staro\u017cytnego Egiptu byli faraonowie. Ich w\u0142adza mia\u0142a charakter absolutny i silnie usankcjonowany religijnie. Faraon by\u0142 bowiem nie tylko kr\u00f3lem, g\u0142\u00f3wnodowodz\u0105cym armi\u0105 i najwy\u017cszym kap\u0142anem, ale zarazem ziemskim wcieleniem boga Horusa (uosabiaj\u0105cego Egipt), kt\u00f3ry w konsekwencji po \u015bmierci sam stawa\u0142 si\u0119 bogiem. Mia\u0142o to swoje odzwierciedlenie w egipskim budownictwie religijnym, kt\u00f3rego najbardziej okaza\u0142ymi budowlami by\u0142y monumentalne grobowce panuj\u0105cych. Ta zale\u017cno\u015b\u0107 powodowa\u0142a r\u00f3wnie\u017c silne powi\u0105zanie w\u0142adcy z klerem okre\u015blonych b\u00f3stw oraz siln\u0105 centralizacj\u0119 w\u0142adzy opart\u0105 o hierarchi\u0119 spo\u0142eczn\u0105. === Administracja === Od czas\u00f3w panowania II dynastii w\u0142adc\u0119 zaj\u0119tego nadzorem nad armi\u0105 i obowi\u0105zkami religijnymi w sprawach administracyjnych wyr\u0119cza\u0142 wezyr. By\u0142 to urz\u0119dnik centralny (w okresie \u015aredniego i Nowego Pa\u0144stwa dw\u00f3ch, po jednym","start_idx":707,"end_idx":844}
+{"id":"mrc_7120","question":"jaki utw\u00f3r nazywamy ballad\u0105?","answer":"gatunek synkretyczny, \u0142\u0105cz\u0105cy w sobie cechy liryki (nastrojowo\u015b\u0107, emocjonalno\u015b\u0107), epiki (fabu\u0142a, narrator) i dramatu (dialogi), kt\u00f3rego tematem s\u0105 niezwyk\u0142e wydarzenia.","context":"Ballada \u2013 gatunek synkretyczny, \u0142\u0105cz\u0105cy w sobie cechy liryki (nastrojowo\u015b\u0107, emocjonalno\u015b\u0107), epiki (fabu\u0142a, narrator) i dramatu (dialogi), kt\u00f3rego tematem s\u0105 niezwyk\u0142e wydarzenia. Jej nazwa pochodzi od w\u0142oskiego \"ballare\" (ta\u0144czy\u0107), co wskazuje na w\u0142osko-prowansalskie pocz\u0105tki (zobacz: balada). Romantyczna ballada nawi\u0105zuje do ludowych pie\u015bni, kt\u00f3re mi\u0119dzy XIII a XIV w. pojawi\u0142y si\u0119 w Danii i Szkocji. Pod koniec XVIII w. odkryli je mi\u0142o\u015bnicy folkloru. Wkr\u00f3tce ballada sta\u0142a si\u0119 ulubionym gatunkiem poet\u00f3w. Jej romantyczna forma wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 \u015bpiewno\u015bci\u0105 wiersza, nastrojowo\u015bci\u0105, tajemniczo\u015bci\u0105 niejasno zarysowanych zdarze\u0144 z interwencj\u0105 z\u0142owrogich si\u0142 nadzmys\u0142owych. Uwydatnieniu sensacyjno\u015bci sprzyja konstrukcja narratora \u2013 zdziwionego \u015bwiatem, kt\u00f3ry przedstawia. Ballada by\u0142a charakterystyczna dla epoki romantyzmu. Cechy ballad romantycznych: * ludowo\u015b\u0107 (obecno\u015b\u0107 ludu \u2013 mieszka\u0144c\u00f3w wsi, symbolika ludowa), * liczne dialogi w balladach po\u015bwi\u0119conych","start_idx":10,"end_idx":178}
+{"id":"mrc_7121","question":"ile dzieci posiada kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii, Kanady, Australii, Nowej Zelandii, RPA, Pakistanu i Cejlonu (znanego dzi\u015b jako Sri Lanka), a tak\u017ce i pozosta\u0142\u0105 g\u0142ow\u0105 Kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty. El\u017cbieta panowa\u0142a jako monarcha konstytucyjna w czasie wielkich zmian politycznych, takich jak konflikt w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, decentralizacja w Wielkiej Brytanii, dekolonizacja Afryki oraz przyst\u0105pienie Wielkiej Brytanii do Wsp\u00f3lnot Europejskich i wyst\u0105pienie z Unii Europejskiej. Liczba jej kr\u00f3lestw zmienia\u0142a si\u0119 w","start_idx":204,"end_idx":258}
+{"id":"mrc_7122","question":"kto u\u017cywa\u0142 termin\u00f3w filozofia pierwsza?","answer":"Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota.","context":"Filozofia ( od: \u2013 \u201emi\u0142y, ukochany\u201d i \u2013 \u201em\u0105dro\u015b\u0107\u201d, t\u0142umaczone jako \u201eumi\u0142owanie m\u0105dro\u015bci\u201d) \u2013 systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata. == R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 filozofii == Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e. Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota. Pocz\u0105tkowo oznacza\u0142y szeroko rozumian\u0105 ciekawo\u015b\u0107 intelektualn\u0105 i poszukiwanie wiedzy. \u015aci\u015blejszy sens terminom nada\u0142 Sokrates, Platon, a za nim Arystoteles. Celem filozofii mia\u0142a by\u0107 teoria (, \"theor\u03afa)\", czyli poznanie prawdziwej rzeczywisto\u015bci, w odr\u00f3\u017cnieniu od wiedzy pozornej czy przemijaj\u0105cej (, \"doksa\"), a tak\u017ce od wiedzy praktycznej (, \"praksis\"). W dalszym swoim rozwoju, znaczenie terminu \"filozofia\" ulega\u0142o znacz\u0105cym zmianom i nie mo\u017cna go definiowa\u0107","start_idx":358,"end_idx":401}
+{"id":"mrc_7123","question":"jakie pseudonimy mia\u0142 witold pilecki?","answer":"\u201eWitold\u201d, \u201eDruh\u201d; nazwiska konspiracyjne \u201eRoman Jezierski\u201d, \u201eTomasz Serafi\u0144ski\u201d, \u201eLeon Bryjak\u201d, \u201eJan Uzna\u0144ski\u201d, \u201eWitold Smoli\u0144ski\u201d","context":"Witold Pilecki herbu Leliwa ps. \u201eWitold\u201d, \u201eDruh\u201d; nazwiska konspiracyjne \u201eRoman Jezierski\u201d, \u201eTomasz Serafi\u0144ski\u201d, \u201eLeon Bryjak\u201d, \u201eJan Uzna\u0144ski\u201d, \u201eWitold Smoli\u0144ski\u201d; kryptonim T-IV (ur. 13 maja 1901 w O\u0142o\u0144cu, zm. 25 maja 1948 w Warszawie) \u2013 rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel Tajnej Armii Polskiej, \u017co\u0142nierz Armii Krajowej, wi\u0119zie\u0144 i organizator ruchu oporu w KL Auschwitz. Autor raport\u00f3w o Holocau\u015bcie, tzw. Raport\u00f3w Pileckiego. Oskar\u017cony i skazany przez w\u0142adze komunistyczne Polski Ludowej na kar\u0119 \u015bmierci, stracony w 1948. Uniewa\u017cnienie wyroku nast\u0105pi\u0142o w 1990. Po\u015bmiertnie, w 2006 odznaczony Orderem Or\u0142a Bia\u0142ego, a w 2013 zosta\u0142 awansowany na stopie\u0144 pu\u0142kownika. == \u017byciorys == === Narodziny i m\u0142odo\u015b\u0107 === Urodzi\u0142 si\u0119 w O\u0142o\u0144cu \u2013 mie\u015bcie w Karelii, p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Imperium Rosyjskiego. Pochodzi\u0142 z polskiej rodziny szlacheckiej piecz\u0119tuj\u0105cej","start_idx":32,"end_idx":162}
+{"id":"mrc_7124","question":"kt\u00f3ra wyspa jest najwi\u0119ksza?","answer":"Grenlandia o powierzchni ponad 2,1 mln km\u00b2","context":"Wyspa \u2013 trwa\u0142y fragment l\u0105dowej powierzchni Ziemi, kt\u00f3ry jest otoczony ze wszystkich stron wod\u0105. Wyspy istniej\u0105 na rzekach, jeziorach, stawach, morzach i oceanach. Za wyspy nie uznaje si\u0119 ruchomych \u0142awic piaszczystych ani obszar\u00f3w l\u0105du zalewanych podczas przyp\u0142yw\u00f3w. Nie ma obiektywnego kryterium podzia\u0142u na wyspy oraz kontynenty. Przyj\u0119\u0142o si\u0119 uznawa\u0107, \u017ce najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 jest Grenlandia o powierzchni ponad 2,1 mln km\u00b2, a najmniejszym kontynentem Australia o powierzchni ponad 7,6 mln km\u00b2. Du\u017cych wysp o powierzchni ponad 1 km\u00b2 jest 21 818. Zajmuj\u0105 one powierzchni\u0119 9 938 964 km\u00b2, a \u0142\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 ich linii brzegowej wynosi 1 304 762 km. Ma\u0142ych wysp o powierzchni poni\u017cej 1 km\u00b2 jest 319 tys. Ich \u0142\u0105czna powierzchnia wynosi 20 589 km\u00b2, a d\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej 321","start_idx":379,"end_idx":421}
+{"id":"mrc_7125","question":"jak powstaje rosa?","answer":"Rosa powstaje na przedmiotach wyniku wypromieniowywania (radiacji) przez nie energii cieplej.","context":"rosysymbol rosy bia\u0142ej - osad bia\u0142ych zamarzni\u0119tych kropelek rosy. == Rosa powstaj\u0105ca w wyniku radiacji == Rosa powstaje na przedmiotach wyniku wypromieniowywania (radiacji) przez nie energii cieplej. Ten typ rosy powstaje w warunkach bezchmurnej i bezwietrznej pogody, gdy nast\u0119puje intensywne wypromieniowanie ciep\u0142a z powierzchni ziemi. Je\u017celi temperatura cia\u0142 spadnie poni\u017cej punktu rosy, to b\u0119dzie na nich kondensowa\u0107 para wodna tworz\u0105c krople rosy. Temperatura cia\u0142 o niewielkiej grubo\u015bci, takich jak li\u015bcie, cienkie blachy, najszybciej obni\u017ca si\u0119 z powodu ich ma\u0142ej pojemno\u015bci cieplnej przypadaj\u0105cej na jednostk\u0119 powierzchni, dlatego osad pojawia si\u0119 na nich najwcze\u015bniej. Cia\u0142a o du\u017cej grubo\u015bci wych\u0142adzaj\u0105 si\u0119 wolniej w wyniku nap\u0142ywu energii cieplnej z wn\u0119trza i na nich rosa osiada p\u00f3\u017aniej, a nawet nie osiada. Tempo ch\u0142odzenia zale\u017cy w","start_idx":107,"end_idx":200}
+{"id":"mrc_7126","question":"do jakiego zespo\u0142u nale\u017ca\u0142a somi zanim zosta\u0142a solistk\u0105?","answer":"I.O.I","context":"\"The Show\", wraz z Wooshinem z zespo\u0142u UP10TION. === 2017\u20132018: Kariera solowa i odej\u015bcie z JYPE === 9 stycznia 2017 roku potwierdzono, \u017ce Somi podpisa\u0142a formaln\u0105 umow\u0119 z JYPE na dzia\u0142alno\u015b\u0107 solow\u0105 obejmuj\u0105c\u0105 wyst\u0119py w programach telewizyjnych. Wkr\u00f3tce potem do\u0142\u0105czy\u0142a do obsady \"Sister's Slam Dunk 2\" stacji SBS. Aktywno\u015b\u0107 Somi z I.O.I wkr\u00f3tce p\u00f3\u017aniej zako\u0144czy\u0142a si\u0119 wskutek rozwi\u0105zania zespo\u0142u. 9 marca Eric Nam i Somi wydali wsp\u00f3lny singel cyfrowy zatytu\u0142owany \u201eYou, Who?\u201d (kor. \uc720\ud6c4 (You, Who?)). W marcu 2017 roku Somi zosta\u0142a obsadzona w internetowym programie rozrywkowym \"Idol Drama Operation Team\" stacji KBS. Zagra\u0142a rol\u0119 licealistki o imieniu Bo-ram. Ostateczne zdj\u0119cia do programu odby\u0142y si\u0119 9 maja. Siedmiu cz\u0142onk\u00f3w obsady utworzy\u0142o girlsband o nazwie Girls Next Door i razem wyda\u0142y","start_idx":331,"end_idx":336}
+{"id":"mrc_7127","question":"co tworzy plechy?","answer":"Organizmy zbudowane z plechy okre\u015bla si\u0119 zbiorcz\u0105 nazw\u0105 plechowce (\"Thallophyta\"), do kt\u00f3rych nale\u017c\u0105 glony i grzyby (w szerokim tych poj\u0119\u0107 znaczeniu, \u0142\u0105cznie z protistami).","context":"Plecha (\"thallus\") \u2013 wegetatywne cia\u0142o organizm\u00f3w zaliczanych w dawnych systemach taksonomicznych do ro\u015blin, niezr\u00f3\u017cnicowane na korze\u0144 i p\u0119d. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 botanik\u00f3w za plech\u0119 nie uwa\u017ca cia\u0142 jednokom\u00f3rkowych, z wyj\u0105tkiem kom\u00f3rczak\u00f3w. Rzadziej plech\u0105 okre\u015bla si\u0119 ponadto cia\u0142a jednokom\u00f3rkowych glon\u00f3w i grzyb\u00f3w (lub protist\u00f3w grzybopodobnych) lub beztkankowych ro\u015blin l\u0105dowych, np. w\u0105trobowc\u00f3w. Organizmy zbudowane z plechy okre\u015bla si\u0119 zbiorcz\u0105 nazw\u0105 plechowce (\"Thallophyta\"), do kt\u00f3rych nale\u017c\u0105 glony i grzyby (w szerokim tych poj\u0119\u0107 znaczeniu, \u0142\u0105cznie z protistami). U grzyb\u00f3w plecha nazywana jest grzybni\u0105 i sk\u0142ada si\u0119 z nitkowatych strz\u0119pek. == Stopnie organizacji plechy == Ze wzgl\u0119du na budow\u0119 plechy w\u0142a\u015bciwe (wielokom\u00f3rkowe) dziel\u0105 si\u0119 na kom\u00f3rczakowe, nitkowate, plektenchymatyczne i tkankowe. W fykologii wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce typy organizacji morfologicznej: * jednokom\u00f3rkowe (nie zawsze uznawane za plechy) **","start_idx":390,"end_idx":562}
+{"id":"mrc_7128","question":"kto to tezeusz?","answer":"w mitologii greckiej kr\u00f3lewicz i heros ate\u0144ski.","context":"Tezeusz (gr. Th\u0113se\u00fas, \u0142ac. Theseus) \u2013 w mitologii greckiej kr\u00f3lewicz i heros ate\u0144ski. Uchodzi\u0142 za syna Posejdona i Ajtry (formalnie by\u0142 synem Egeusza, kr\u00f3la Aten). Wychowywany poza domem z obawy przed \u017c\u0105dnymi tronu synami swojego stryja Pallasa. Jego wej\u015bciem w doros\u0142o\u015b\u0107 by\u0142o uniesienie g\u0142azu, pod kt\u00f3rym Egeusz (Ajgeus) zostawi\u0142 dla niego miecz i sanda\u0142y. Przypisuje mu si\u0119 siedem prac (analogicznych do dwunastu prac Heraklesa), kt\u00f3re mia\u0142 wykona\u0107 jeszcze przed przybyciem do Aten: * Zabicie zb\u00f3ja Perifetesa zabijaj\u0105cego ludzi maczug\u0105 (maczugi tej potem sam u\u017cywa\u0142), * Zabicie olbrzyma Sinisa, kt\u00f3ry nagina\u0142 sosny, przywi\u0105zywa\u0142 do nich ludzi, puszcza\u0142, a drzewa rozrywa\u0142y ich na strz\u0119py, * Zabicie Minotaura, * Zabicie olbrzymiej dzikiej \u015bwini Fai w Krommyon, kt\u00f3ra zrobi\u0142a wiele szk\u00f3d i zabi\u0142a wielu","start_idx":38,"end_idx":85}
+{"id":"mrc_7129","question":"kiedy wprowadzono do\u017cywocie w polsce?","answer":"Ponownie wprowadzono kar\u0119 do\u017cywotniego pozbawienia wolno\u015bci w 1995 roku","context":"== Kara do\u017cywotniego wi\u0119zienia istnia\u0142a w polskim prawie karnym do 1970 roku, kiedy to nowy Kodeks karny z 1969 roku zast\u0105pi\u0142 j\u0105 now\u0105 kar\u0105 25 lat pozbawienia wolno\u015bci, b\u0119d\u0105c\u0105 odr\u0119bnym rodzajem kary od tzw. terminowego pozbawienia wolno\u015bci. Ponownie wprowadzono kar\u0119 do\u017cywotniego pozbawienia wolno\u015bci w 1995 roku, nie rezygnuj\u0105c jednak z kary 25 lat pozbawienia wolno\u015bci. Obie te kary, maj\u0105ce na celu g\u0142\u00f3wnie izolacj\u0119 i zabezpieczenie spo\u0142ecze\u0144stwa przed najbardziej niebezpiecznymi przest\u0119pcami, utrzyma\u0142 r\u00f3wnie\u017c obecnie obowi\u0105zuj\u0105cy Kodeks karny z 6 czerwca 1997 roku, znosz\u0105c jednocze\u015bnie kar\u0119 \u015bmierci. Od jego wej\u015bcia w \u017cycie 1 wrze\u015bnia 1998 roku, kara do\u017cywotniego pozbawienia wolno\u015bci jest najsurowsz\u0105 mo\u017cliw\u0105 kar\u0105 w Polsce. Kara do\u017cywotniego pozbawienia wolno\u015bci orzekana jest w przypadku najpowa\u017cniejszych przest\u0119pstw, gdy kara nawet 25 lat pozbawienia","start_idx":240,"end_idx":311}
+{"id":"mrc_7130","question":"jaki obszar zajmuj\u0105 kurpie?","answer":"tereny dw\u00f3ch puszcz mazowieckich: Puszczy Zielonej (zwanej te\u017c: Puszcz\u0105 Kurpiowsk\u0105 lub Zagajnic\u0105) i Puszczy Bia\u0142ej, funkcjonuj\u0105ca r\u00f3wnie\u017c jako okre\u015blenie regionu kurpiowskiego (inaczej: Kurpiowszczyzna).","context":"Kurpie \u2013 grupa etnograficzna ludno\u015bci polskiej, zamieszkuj\u0105ca tereny dw\u00f3ch puszcz mazowieckich: Puszczy Zielonej (zwanej te\u017c: Puszcz\u0105 Kurpiowsk\u0105 lub Zagajnic\u0105) i Puszczy Bia\u0142ej, funkcjonuj\u0105ca r\u00f3wnie\u017c jako okre\u015blenie regionu kurpiowskiego (inaczej: Kurpiowszczyzna). Granica oddzielaj\u0105ca obie puszcze dzieli region na Kurpie Zielone i Kurpie Bia\u0142e. == Nazwa == Nazwa \"Kurp\" wywodzi si\u0119 od noszonych przez miejscow\u0105 ludno\u015b\u0107 but\u00f3w (\"kurpsi\") wyrabianych z lipowego \u0142yka, kt\u00f3re by\u0142y regionaln\u0105 odmian\u0105 \u0142apci. Henryk D\u0105browski, powo\u0142uj\u0105c si\u0119 na relacje m.in. Stanis\u0142awa Ceberka i Stanis\u0142awa Sieruty, twierdzi\u0142, \u017ce s\u0142owo \"kurpie\" pochodzi od gwarowego \"kura\" na okre\u015blenie kory. Obuwie \"kurpie\" mia\u0142o powsta\u0107 z po\u0142\u0105czenia kory drzew (d\u0119bu, topoli, olszyny) i parcianych szmat, kt\u00f3rymi okr\u0119cano stopy. Cz\u0142on \"-psie\" mia\u0142 pochodzi\u0107 o piania koguta, zwanego w gwarze kurpiowskiej \"p\u015bejakem\". Nazwa but\u00f3w mia\u0142a","start_idx":62,"end_idx":265}
+{"id":"mrc_7131","question":"gdzie ko\u0144czy si\u0119 odra?","answer":"Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":695,"end_idx":769}
+{"id":"mrc_7132","question":"ile procent powierzchni polski zajmuj\u0105 u\u017cytki rolne?","answer":"60,3%","context":"u\u017cytk\u00f3w rolnych zalicza si\u0119: grunty orne, trwa\u0142e u\u017cytki zielone (pastwiska, \u0142\u0105ki), ogr\u00f3dki przydomowe, sady i szk\u00f3\u0142ki drzew owocowych, trwa\u0142e plantacje (np. chmielu, wikliny, herbaty, kawy, trzciny cukrowej, winnice itp.). Do u\u017cytk\u00f3w rolnych nie wlicza si\u0119 teren\u00f3w le\u015bnych, szk\u00f3\u0142ek le\u015bnych ani w\u00f3d \u015br\u00f3dl\u0105dowych. Powierzchnia u\u017cytk\u00f3w rolnych na \u015bwiecie wynosi 4868,3 mln ha (1992), w Polsce \u2013 18,87 mln ha (188 700 km\u00b2 w roku 2011), co stanowi 60,3% og\u00f3lnej powierzchni kraju. G\u0142\u00f3wne obszary rolnicze w Polsce: Wy\u017cyna Lubelska, Wy\u017cyna Sandomierska, R\u00f3wnina Wroc\u0142awska, Nizina Po\u0142udniowowielkopolska, Kujawy, \u017bu\u0142awy Wi\u015blane, Nizina Szczeci\u0144ska. == U\u017cytki rolne w ewidencji grunt\u00f3w == W ewidencji grunt\u00f3w stosuje si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce symbole u\u017cytk\u00f3w rolnych: == Powierzchnia u\u017cytk\u00f3w rolnych w Polsce == Powierzchnia u\u017cytk\u00f3w rolnych w Polsce w kolejnych latach wynosi\u0142a:","start_idx":443,"end_idx":448}
+{"id":"mrc_7133","question":"co stabilizuje struktur\u0119 bia\u0142ek?","answer":"Wi\u0105zania stabilizuj\u0105ce struktur\u0119 trzeciorz\u0119dow\u0105 s\u0105 do\u015b\u0107 s\u0142abe, dlatego znaczna wi\u0119kszo\u015b\u0107 bia\u0142ek to substancje wra\u017cliwe na zmiany temperatury (termolabilne).","context":"guanidynowych \u0142a\u0144cuch\u00f3w bocznych aminokwas\u00f3w zasadowych a grupami karboksylanowymi aminokwas\u00f3w kwa\u015bnych (Asp, Glu). * Oddzia\u0142ywania hydrofobowe \u2013 polegaj\u0105 na odpychaniu cz\u0105steczek wody, cz\u0105steczka bia\u0142ka zwija si\u0119 tak, aby grupy hydrofobowe by\u0142y jak najdalej od wody, zwykle do wewn\u0105trz * Oddzia\u0142ywania van der Waalsa Wi\u0105zania stabilizuj\u0105ce struktur\u0119 trzeciorz\u0119dow\u0105 s\u0105 do\u015b\u0107 s\u0142abe, dlatego znaczna wi\u0119kszo\u015b\u0107 bia\u0142ek to substancje wra\u017cliwe na zmiany temperatury (termolabilne). W warunkach ustrojowych podniesienie temperatury powy\u017cej 40-45 \u00b0C prowadzi do zniszczenia struktury trzeciorz\u0119dowej. Zachodzi wtedy proces denaturacji. Nale\u017cy jednak podkre\u015bli\u0107, \u017ce spora cz\u0119\u015b\u0107 bia\u0142ek (od 3% do ponad 30% w zale\u017cno\u015bci od organizmu) w ca\u0142o\u015bci lub cz\u0119\u015bciowo pozbawiona jest stabilnej struktury trzeciorz\u0119dowej. W kom\u00f3rce wyst\u0119puj\u0105 one jako bia\u0142ka w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y zmieniaj\u0105ce struktur\u0119, adaptuj\u0105c si\u0119 w ten spos\u00f3b do \u015brodowiska.","start_idx":318,"end_idx":474}
+{"id":"mrc_7134","question":"co \u0142\u0105czy wszystkie osoby tr\u00f3jcy \u015bwi\u0119tej?","answer":"Wszystkie trzy \"Osoby\" s\u0105 rozumiane jako maj\u0105ce t\u0119 sam\u0105 jedn\u0105 istot\u0119 czyli natur\u0119 (tautuzja)","context":"Tr\u00f3jca \u015awi\u0119ta, \u015awi\u0119ta Tr\u00f3jca (, jak te\u017c samo \"Trinitas\", stgr. \"\u0391\u03b3\u03b9\u03b1 \u03a4\u03c1\u03b9\u03b1\u03c2\", trb. H\u00e1gia Tr\u00edas) \u2013 chrze\u015bcija\u0144ski dogmat uznaj\u0105cy, \u017ce B\u00f3g jest Bogiem Tr\u00f3jjedynym, istniej\u0105cym jako trzy \"Osoby\" \u2013 po grecku \"hipostazy\" \u2013 pozostaj\u0105c jednocze\u015bnie jednym Bytem. Wszystkie trzy \"Osoby\" s\u0105 rozumiane jako maj\u0105ce t\u0119 sam\u0105 jedn\u0105 istot\u0119 czyli natur\u0119 (tautuzja), a nie jedynie podobne natury. Od pocz\u0105tku trzeciego wieku doktryna Tr\u00f3jcy zacz\u0119\u0142a by\u0107 formu\u0142owana nast\u0119puj\u0105co: jest \u201ejeden B\u00f3g istniej\u0105cy w trzech Osobach i jednej substancji, Ojciec, Syn i Duch \u015awi\u0119ty\u201d. Wiara w Tr\u00f3jc\u0119 jest wyznawana przez wszystkie Ko\u015bcio\u0142y katolickie, prawos\u0142awne, wszystkie g\u0142\u00f3wne wyznania wyrastaj\u0105ce z nurtu reformacji takie, jak luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, metodyzm i prezbiterianizm oraz wsp\u00f3lnoty ewangelikalne i w odr\u00f3\u017cnianej od innych grup religijnych wersji bez uznawania wiecznego","start_idx":255,"end_idx":347}
+{"id":"mrc_7135","question":"jak si\u0119 nazywa biskup zarz\u0105dzaj\u0105cy diecezj\u0105?","answer":"Biskup diecezjalny","context":"Biskup diecezjalny \u2013 biskup, kt\u00f3remu powierzono aktualnie istniej\u0105c\u0105 diecezj\u0119. Potocznie wobec biskupa diecezjalnego u\u017cywa si\u0119 r\u00f3wnie\u017c okre\u015blenia biskup ordynariusz. == Biskup diecezjalny w Ko\u015bciele katolickim == W Ko\u015bciele katolickim biskup diecezjalny jest to duchowny katolicki, kt\u00f3ry sprawuje wszelk\u0105 w\u0142adz\u0119 zwyczajn\u0105, w\u0142asn\u0105 i bezpo\u015bredni\u0105 w powierzonej mu diecezji, z wyj\u0105tkiem spraw zastrze\u017conych Stolicy Apostolskiej oraz podlegaj\u0105cych innej w\u0142adzy ko\u015bcielnej. Posiadana w\u0142adza ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142o w przyj\u0119tym sakramencie \u015bwi\u0119ce\u0144 w stopniu episkopatu (\u015bwi\u0119cenia biskupie), a prawo do jej wykonywania nadaje papie\u017c. Termin ten zosta\u0142 wprowadzony przez Kodeks prawa kanonicznego z 1983 roku, gdy\u017c poprzedni kodeks kodeks z 1917 u\u017cywa\u0142 terminu biskup rezydencjalny. Potocznie u\u017cywa si\u0119 wobec biskupa diecezjalnego terminu biskup ordynariusz, chocia\u017c termin ordynariusz jest poj\u0119ciem szerszym i obejmuje mi\u0119dzy innymi wikariuszy","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_7136","question":"kiedy powsta\u0142o polskie pa\u0144stwo podziemne?","answer":"Istnia\u0142o od 27 wrze\u015bnia 1939 roku (utworzenie S\u0142u\u017cby Zwyci\u0119stwu Polski (SZP))","context":"Polskie Pa\u0144stwo Podziemne (PPP) \u2013 tajne struktury pa\u0144stwa polskiego, istniej\u0105ce w czasie II wojny \u015bwiatowej podleg\u0142e Rz\u0105dowi RP na uchod\u017astwie. By\u0142y systemem w\u0142adz pa\u0144stwowych, dzia\u0142aj\u0105cych \"w imieniu Rzeczypospolitej\", w czasie okupowania terytorium pa\u0144stwa polskiego przez III Rzesz\u0119 i ZSRR. Istnia\u0142o od 27 wrze\u015bnia 1939 roku (utworzenie S\u0142u\u017cby Zwyci\u0119stwu Polski (SZP)) do 1 lipca 1945 (samorozwi\u0105zanie Rady Jedno\u015bci Narodowej i Delegatury Rz\u0105du na Kraj w zwi\u0105zku z wycofaniem uznania mi\u0119dzynarodowego dla Rz\u0105du RP na uchod\u017astwie). Okre\u015blenie to po raz pierwszy w okupowanym kraju pojawi\u0142o si\u0119 na \u0142amach \u201eBiuletynu Informacyjnego\u201d 13 stycznia 1944 roku. == Powstanie oraz dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Propozycje kontynuacji walki i oporu metodami konspiracyjnymi sformu\u0142owano na spotkaniach mi\u0119dzy w\u0142adzami cywilnymi Warszawy (prezydentem Stefanem Starzy\u0144skim, Rad\u0105 Obrony stolicy i gen. Juliuszem","start_idx":294,"end_idx":371}
+{"id":"mrc_7137","question":"w wyniku podzia\u0142u mejotycznego z kom\u00f3rki diploidalnej powstan\u0105?","answer":"4 kom\u00f3rki haploidalne.","context":"skupisk chromosom\u00f3w potomnych \u2013 wyodr\u0119bnienie si\u0119 j\u0105der potomnych, despiralizacja chromosom\u00f3w do chromatyny. === Cytokineza === Nast\u0119puje podzia\u0142 cytoplazmy. W rezultacie mejozy I tworz\u0105 si\u0119 2 kom\u00f3rki haploidalne (1n) o podwojonej liczbie materia\u0142u genetycznego (2c), a kolejny podzia\u0142 sprawia, \u017ce w wyniku ca\u0142ej mejozy z jednej kom\u00f3rki diploidalnej powstaj\u0105 4 kom\u00f3rki haploidalne. == Znaczenie mejozy == Podczas mejozy powstaje kom\u00f3rka o zredukowanej liczbie chromosom\u00f3w, dzi\u0119ki czemu w procesie zap\u0142odnienia zostaje odtworzona diploidalna kom\u00f3rka. Kom\u00f3rki haploidalne powstaj\u0105ce po podziale posiadaj\u0105 nowe kombinacje gen\u00f3w. Wynika to z faktu, \u017ce do j\u0105der potomnych w\u0119druj\u0105 przypadkowe chromosomy spo\u015br\u00f3d chromosom\u00f3w homologicznych (anafaza I), a poza tym w trakcie mejozy nast\u0119puje r\u00f3wnie\u017c losowa wymiana cz\u0119\u015bci chromatyd chromosom\u00f3w homologicznych pochodz\u0105cych od obojga rodzic\u00f3w (crossing-over) \u015bwiadcz\u0105ca o zmienno\u015bci genetycznej.","start_idx":359,"end_idx":381}
+{"id":"mrc_7138","question":"jak brzmia\u0142a pe\u0142na nazwa zakonu krzy\u017cackiego?","answer":"Zakon krzy\u017cacki, zakon niemiecki, Zakon Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie","context":"Zakon krzy\u017cacki, zakon niemiecki, Zakon Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie () \u2013 jeden z trzech najwi\u0119kszych, obok joannit\u00f3w i templariuszy, chrze\u015bcija\u0144skich zakon\u00f3w rycerskich, kt\u00f3re powsta\u0142y na fali krucjat w XI i XII wieku. Sprowadzony w 1226 na Mazowsze przez Konrada Mazowieckiego, by zapewni\u0107 obron\u0119 posiad\u0142o\u015bci piastowskich przed Prusami, dokona\u0142 ich podboju i chrystianizacji, opanowa\u0142 militarnie obszary p\u00f3\u017aniejszych Prus Wschodnich oraz dzisiejszej \u0141otwy i Estonii tworz\u0105c z tych ziem w\u0142asne pa\u0144stwo. Zakon podbi\u0142 tak\u017ce niekt\u00f3re tereny Polski i Litwy. == Struktura zakonu w dobie jego rozkwitu w Prusach == Spo\u0142eczno\u015b\u0107 zakonna sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z braci-rycerzy, braci-kap\u0142an\u00f3w i braci-s\u0142u\u017cebnych. Rycerze sprawowali w\u0142adz\u0119 i tworzyli kast\u0119 wy\u017csz\u0105, kap\u0142ani spe\u0142niali swe pos\u0142ugi w poszczeg\u00f3lnych konwentach zakonu, za\u015b s\u0142u\u017cebnikami byli z regu\u0142y","start_idx":0,"end_idx":105}
+{"id":"mrc_7139","question":"jaka religia dominuje w polsce?","answer":"katolicyzm \u2013 86,9%","context":"Dane GUS na koniec 2011 roku: # katolicyzm \u2013 86,9% (g\u0142. Ko\u015bci\u00f3\u0142 rzymskokatolicki \u2013 86,7%, Ko\u015bci\u00f3\u0142 greckokatolicki \u2013 0,14%, starokatolicyzm \u2013 0,12%) # prawos\u0142awie \u2013 1,31% (g\u0142. Polski Autokefaliczny Ko\u015bci\u00f3\u0142 Prawos\u0142awny \u2013 1,31%) # protestantyzm \u2013 0,38% (g\u0142. luteranie i ewangelicy reformowani \u2013 0,18%, zielono\u015bwi\u0105tkowcy \u2013 0,09%, pozostali ewangelikalni chrze\u015bcijanie \u2013 0,07%, adwenty\u015bci i inne grupy \u2013 0,04%) # \u015awiadkowie Jehowy \u2013 0,34% # buddyzm \u2013 ok. 0,04% # islam \u2013 0,013% # rodzimowierstwo \u2013 ok. 0,01% # judaizm \u2013 0,004% Zgodnie z wynikiem bada\u0144 Instytutu Gallupa z 2014 roku Polska nale\u017cy do najbardziej religijnych kraj\u00f3w w Europie. W wyznaniach mniejszo\u015bciowych w zasadzie nie wyst\u0119puje znacz\u0105cy wzrost liczby cz\u0142onk\u00f3w. Nast\u0105pi\u0142 natomiast wyra\u017any wzrost w grupie os\u00f3b szeroko rozumianych jako bezwyznaniowe.","start_idx":32,"end_idx":50}
+{"id":"mrc_7140","question":"w obr\u0119bie kt\u00f3rego w\u0142oskiego miasta po\u0142o\u017cony jest watykan?","answer":"Rzym","context":"Watykan \u2013 jest pa\u0144stwem \u015br\u00f3dl\u0105dowym, po\u0142o\u017conym w po\u0142udniowej Europie, na P\u00f3\u0142wyspie Apeni\u0144skim, na zachodnim brzegu Tybru, jako enklawa we w\u0142oskim mie\u015bcie Rzym. Wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne: 41\u00b054'10\"N, 12\u00b027'9\"E. == Terytorium i granice == Powierzchnia Watykanu 0,44 km\u00b2 (44 ha), zajmuj\u0105 j\u0105 g\u0142\u00f3wnie zabudowania i ogrody. Jest najmniejszym, niepodleg\u0142ym pa\u0144stwem na \u015bwiecie, poza g\u0142\u00f3wnym terytorium Watykan posiada, na zasadzie eksterytorialno\u015bci, 13 budowli w Rzymie oraz kompleks w Castel Gandolfo (letnia siedziba papie\u017cy \u2013 g\u0142owy pa\u0144stwa). Watykan jest enklaw\u0105 na terytorium W\u0142och, granica pomi\u0119dzy tymi dwoma pa\u0144stwami zosta\u0142a wytyczona w 1929 roku traktatami latera\u0144skimi i ma d\u0142ugo\u015b\u0107 3,2 km. Na znacznym odcinku granic\u0119 wyznacza mur rozdzielaj\u0105cy terytoria obu kraj\u00f3w. == Klimat == W Watykanie panuje klimat \u015br\u00f3dziemnomorski, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 wysokimi temperaturami, s\u0142onecznymi i suchymi latami","start_idx":154,"end_idx":158}
+{"id":"mrc_7141","question":"kto \u015bpiewa\u0142 domowe przedszkole?","answer":"Piotr Szewczyk, a w drugiej Ewelina Aleksiewicz i Fasolki.","context":"Domowe przedszkole \u2013 program dla dzieci nadawany w TVP1 w latach 80. i 90. Po ponad sze\u015bciu latach nieobecno\u015bci zosta\u0142 wznowiony, lecz utrzyma\u0142 si\u0119 na antenie niewiele ponad rok. Czo\u0142\u00f3wkow\u0105 piosenk\u0119 programu \"Domowe przedszkole\" w pierwszej wersji \u015bpiewa\u0142 Piotr Szewczyk, a w drugiej Ewelina Aleksiewicz i Fasolki. Bohaterem programu by\u0142 weso\u0142y krasnal Ha\u0142aba\u0142a oraz cztery przedszkolanki jako prowadz\u0105ce. Krasnal Ha\u0142aba\u0142a przybli\u017ca\u0142 ma\u0142ym widzom nieznane dla nich miejsca oraz mieszkaj\u0105cych w nich ludzi i panuj\u0105ce tam zwyczaje. Dzieci mog\u0142y m.in. czyta\u0107 ksi\u0105\u017cki, poznawa\u0107 tajniki matematyki, uczy\u0107 si\u0119 dobrego wychowania itp. Opr\u00f3cz wymienionego powy\u017cej powsta\u0142 program \u2013 \"Bajki Domowego Przedszkola\", kt\u00f3ry by\u0142 emitowany w latach 1996\u20131997 w \"Wieczorynce\" na antenie TVP1. == \"Domowe Przedszkole\" w latach 2006\u20132007 == \"Domowe Przedszkole\" w nowej","start_idx":256,"end_idx":314}
+{"id":"mrc_7142","question":"jak\u0105 szko\u0142\u0119 uko\u0144czy\u0142 jaros\u0142aw kaczy\u0144ski?","answer":"XXXIII Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Miko\u0142aja Kopernika","context":"Rajmund Kaczy\u0144ski, z zawodu in\u017cynier, by\u0142 \u017co\u0142nierzem Armii Krajowej i uczestnikiem powstania warszawskiego. Matka, Jadwiga z domu Jasiewicz, nale\u017ca\u0142a do Szarych Szereg\u00f3w, z wykszta\u0142cenia by\u0142a filologiem polskim (zawodowo zwi\u0105zana z Instytutem Bada\u0144 Literackich Polskiej Akademii Nauk). Jego bratem bli\u017aniakiem by\u0142 Lech Kaczy\u0144ski, p\u00f3\u017aniejszy prezydent RP. W 1962 bracia zagrali role Jacka (Lech) i Placka (Jaros\u0142aw) w filmie \"O dw\u00f3ch takich, co ukradli ksi\u0119\u017cyc\" w re\u017cyserii Jana Batorego, ekranizacji powie\u015bci pod tym samym tytu\u0142em Kornela Makuszy\u0144skiego. === Wykszta\u0142cenie i dzia\u0142alno\u015b\u0107 zawodowa === Ucz\u0119szcza\u0142 pocz\u0105tkowo do XLI Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Joachima Lelewela w Warszawie. Nie zda\u0142 tam do nast\u0119pnej klasy, jednak \u201epo odkr\u0119ceniu tego\u201d zmieni\u0142 szko\u0142\u0119 i ostatecznie uko\u0144czy\u0142 w 1967 XXXIII Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Miko\u0142aja Kopernika w tym\u017ce mie\u015bcie. Studiowa\u0142 na","start_idx":796,"end_idx":849}
+{"id":"mrc_7143","question":"kiedy zaton\u0105\u0142 jan heweliusz?","answer":"14 stycznia 1993","context":"Katastrofa promu Jan Heweliusz \u2013 zatoni\u0119cie polskiego promu MF Jan Heweliusz, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce 14 stycznia 1993 w godzinach wczesnorannych na Morzu Ba\u0142tyckim u wybrze\u017cy niemieckiej wyspy Rugia. Prom MF Jan Heweliusz zaton\u0105\u0142 w czasie rejsu ze \u015awinouj\u015bcia do Ystad podczas bardzo silnego sztormu o sile 12 stopni w skali Beauforta. Przechy\u0142 statku rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 ok. godz. 4:10. O godzinie 4:36 wzr\u00f3s\u0142 on do 35\u00b0 oraz dosz\u0142o do odpadania \u0142adunk\u00f3w od pok\u0142ad\u00f3w; ostatecznie prom obr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do g\u00f3ry dnem o godz. 5:12. == Przed katastrof\u0105 == 10 stycznia 1993 roku, podczas cumowania w Ystad, \u201eJan Heweliusz\u201d uszkodzi\u0142 furt\u0119 rufow\u0105. Awaria nie zosta\u0142a zg\u0142oszona organom administracji morskiej i armator promu \u2013 Euroafrica \u2013 zdecydowa\u0142, \u017ce naprawa b\u0119dzie odbywa\u0142a si\u0119 na raty","start_idx":98,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_7144","question":"w jakich postaciach i zwi\u0105zkach chemicznych wyst\u0119puje w\u0119giel w przyrodzie?","answer":"Najwi\u0119ksze ilo\u015bci nieorganicznego w\u0119gla wyst\u0119puj\u0105 w postaci ska\u0142 wapiennych, dolomit\u00f3w oraz dwutlenku w\u0119gla, natomiast znaczne ilo\u015bci w\u0119gla organicznego znajduj\u0105 si\u0119 w paliwach kopalnych.","context":"alotropowe. Wszystkie formy wyst\u0119powania w\u0119gla s\u0105 wysoce stabilne, wymagaj\u0105 wysokiej temperatury \u017ceby przereagowa\u0107 nawet z tlenem. Najwi\u0119ksze ilo\u015bci nieorganicznego w\u0119gla wyst\u0119puj\u0105 w postaci ska\u0142 wapiennych, dolomit\u00f3w oraz dwutlenku w\u0119gla, natomiast znaczne ilo\u015bci w\u0119gla organicznego znajduj\u0105 si\u0119 w paliwach kopalnych. W\u0119giel tworzy wi\u0119cej zwi\u0105zk\u00f3w ni\u017c wszystkie inne pierwiastki chemiczne. Liczba organicznych zwi\u0105zk\u00f3w w\u0119gla zarejestrowanych w bazie Beilstein w roku 2008 wynosi\u0142a 10 853 341, jednak liczba jego potencjalnych zwi\u0105zk\u00f3w jest nieograniczona. W\u0119giel znajduje si\u0119 na czwartym miejscu najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105cych pierwiastk\u00f3w we Wszech\u015bwiecie, po wodorze, helu i tlenie. Jest obecny we wszystkich organizmach \u017cywych. W ludzkim ciele jest po tlenie najliczniejszym pierwiastkiem ze wzgl\u0119du na mas\u0119 (ok. 18,5%). Ta ilo\u015b\u0107 w po\u0142\u0105czeniu z r\u00f3\u017cnorodno\u015bci\u0105 zwi\u0105zk\u00f3w organicznych czyni w\u0119giel chemiczn\u0105 podstaw\u0105 \u017cycia. ==","start_idx":131,"end_idx":318}
+{"id":"mrc_7145","question":"kto powo\u0142uje s\u0119dzi\u00f3w w niemczech?","answer":"O powo\u0142aniu s\u0119dzi\u00f3w trybuna\u0142\u00f3w decyduje w\u0142a\u015bciwy dla danej dziedziny minister federalny wsp\u00f3lnie z Komisj\u0105 wyboru s\u0119dzi\u00f3w, kt\u00f3ra sk\u0142ada si\u0119 z krajowych ministr\u00f3w w\u0142a\u015bciwych dla danej dziedziny, oraz, w r\u00f3wnej liczbie, z cz\u0142onk\u00f3w, kt\u00f3rych wybiera parlament.","context":"=== Powo\u0142anie s\u0119dzi\u00f3w trybuna\u0142u === O powo\u0142aniu s\u0119dzi\u00f3w trybuna\u0142\u00f3w decyduje w\u0142a\u015bciwy dla danej dziedziny minister federalny wsp\u00f3lnie z Komisj\u0105 wyboru s\u0119dzi\u00f3w, kt\u00f3ra sk\u0142ada si\u0119 z krajowych ministr\u00f3w w\u0142a\u015bciwych dla danej dziedziny, oraz, w r\u00f3wnej liczbie, z cz\u0142onk\u00f3w, kt\u00f3rych wybiera parlament. == Federalny Trybuna\u0142 Konstytucyjny == Federalny Trybuna\u0142 Konstytucyjny (\"Bundesverfassungsgericht\") nale\u017cy do naczelnych organ\u00f3w pa\u0144stwa. Jego pozycja w niemieckim systemie ustrojowym pozostaje wyra\u017anie wyodr\u0119bniona od pozosta\u0142ych s\u0105d\u00f3w oraz uniezale\u017cniona organizacyjnie od wszystkich organ\u00f3w w\u0142adzy. Samodzielnie ustala sw\u00f3j plan wydatk\u00f3w bud\u017cetowych oraz nie podlega (w przeciwie\u0144stwie do pozosta\u0142ych s\u0105d\u00f3w federalnych) nadzorowi federalnego ministra sprawiedliwo\u015bci. Trybuna\u0142, a dok\u0142adniej jego plenum, czyli wszyscy s\u0119dziowie Trybuna\u0142u, uchwala w\u0142asny regulamin pracy. Federalny Trybuna\u0142 Konstytucyjny sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch senat\u00f3w. W ka\u017cdym z tych senat\u00f3w orzeka po","start_idx":36,"end_idx":292}
+{"id":"mrc_7146","question":"kto obali\u0142 olszewskiego?","answer":"prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa","context":"(przy poparciu Sojuszu Lewicy Demokratycznej) zdolna do odwo\u0142ania rz\u0105du Olszewskiego. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 parlamentarzyst\u00f3w uzna\u0142a, \u017ce ujawnienie przesz\u0142o\u015bci niekt\u00f3rych wa\u017cnych os\u00f3b naruszy ich pozycje. Zwolennicy odwo\u0142ania Olszewskiego (politycy, jak i dziennikarze) rozpuszczali plotki o u\u017cyciu przez rz\u0105d Jednostek Nadwi\u015bla\u0144skich, co mia\u0142o by\u0107 elementem rzekomego puczu. P\u00f3\u017aniejsze dochodzenie przeprowadzone przez komisj\u0119 sejmow\u0105 nie potwierdzi\u0142o tego rodzaju zarzut\u00f3w, a p\u00f3\u017aniejsze post\u0119powania lustracyjne potwierdzi\u0142y wi\u0119kszo\u015b\u0107 ustale\u0144 Antoniego Macierewicza. 4 czerwca, w wieczornym przem\u00f3wieniu telewizyjnym premier Olszewski powiedzia\u0142: Rz\u0105d Olszewskiego zosta\u0142 odwo\u0142any w ci\u0105gu 15 godzin od dostarczenia listy Macierewicza do Sejmu. Wniosek o natychmiastowe odwo\u0142anie premiera i rz\u0105du z\u0142o\u017cy\u0142 prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa. 5 czerwca 1992 Waldemar Pawlak zosta\u0142 desygnowany przez Lecha Wa\u0142\u0119s\u0119 i Sejm na stanowisko prezesa Rady Ministr\u00f3w. 19 czerwca 1992 Trybuna\u0142 Konstytucyjny orzek\u0142,","start_idx":793,"end_idx":814}
+{"id":"mrc_7147","question":"jaka jest definicja systemu operacyjnego komputerowego?","answer":"oprogramowanie zarz\u0105dzaj\u0105ce systemem komputerowym, tworz\u0105ce \u015brodowisko do uruchamiania i kontroli zada\u0144.","context":"System operacyjny (, skr\u00f3t ) \u2013 oprogramowanie zarz\u0105dzaj\u0105ce systemem komputerowym, tworz\u0105ce \u015brodowisko do uruchamiania i kontroli zada\u0144. W celu uruchamiania i kontroli zada\u0144 u\u017cytkownika system operacyjny zajmuje si\u0119: * planowaniem oraz przydzia\u0142em czasu procesora poszczeg\u00f3lnym zadaniom, * kontrol\u0105 i przydzia\u0142em pami\u0119ci operacyjnej dla uruchomionych zada\u0144, * dostarczaniem mechanizm\u00f3w do synchronizacji zada\u0144 i komunikacji pomi\u0119dzy zadaniami, * obs\u0142ug\u0105 sprz\u0119tu oraz zapewnieniem r\u00f3wnolegle wykonywanym zadaniom jednolitego, wolnego od interferencji dost\u0119pu do sprz\u0119tu. Dodatkowe przyk\u0142adowe zadania, kt\u00f3rymi mo\u017ce, ale nie musi, zajmowa\u0107 si\u0119 system operacyjny to: * ustalanie po\u0142\u0105cze\u0144 sieciowych, * zarz\u0105dzanie plikami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych system\u00f3w operacyjnych posiada \u015brodowiska graficzne u\u0142atwiaj\u0105ce komunikacj\u0119 maszyny z u\u017cytkownikiem. == Geneza == Wczesne komputery by\u0142y urz\u0105dzeniami bardzo kosztownymi, wobec czego w\u0142a\u015bcicielom tych urz\u0105dze\u0144 zale\u017ca\u0142o na maksymalnym wykorzystaniu","start_idx":31,"end_idx":135}
+{"id":"mrc_7148","question":"jakie numery rejestracyjne sa obecnie wydawane?","answer":"System obowi\u0105zuj\u0105cy obecnie jest modyfikacj\u0105 tego systemu. R\u00f3\u017cnice s\u0105 takie: * mo\u017cliwo\u015b\u0107 stosowania liter B, D, I, O, Z w wyr\u00f3\u017cniku pojazdu; * uk\u0142ad numeru na tablicach z wyr\u00f3\u017cnikiem dwuliterowym: ** - I zas\u00f3b - 3 litery + 4 cyfry (0001-9999), ** - II zas\u00f3b - 3 litery + 3 cyfry (001-999) + 1 litera.","context":"maj\u0105 uk\u0142ad: A-B1 na g\u00f3rze, 2345 na dole. Te dyplomatyczne nadal posiadaj\u0105 euroband po lewej stronie. \"SYSTEM TWORZENIA NUMER\u00d3W:\" ==== Wed\u0142ug rozporz\u0105dzenia z 19.06.1999 r. ==== System obowi\u0105zuj\u0105cy obecnie jest modyfikacj\u0105 tego systemu. R\u00f3\u017cnice s\u0105 takie: * mo\u017cliwo\u015b\u0107 stosowania liter B, D, I, O, Z w wyr\u00f3\u017cniku pojazdu; * uk\u0142ad numeru na tablicach z wyr\u00f3\u017cnikiem dwuliterowym: ** - I zas\u00f3b - 3 litery + 4 cyfry (0001-9999), ** - II zas\u00f3b - 3 litery + 3 cyfry (001-999) + 1 litera. * w tablicach indywidualnych mo\u017cna u\u017cywa\u0107 tylko liter. Zdj\u0119cie tej wersji: . == Dodatkowe elementy rejestracji pojazdu == === Nalepki === ==== Obowi\u0105zuj\u0105ce ==== Nalepka legalizacyjna sk\u0142ada si\u0119 z 3 cz\u0119\u015bci: 2 hologramowych nalepek naklejanych na tablice (30\u00d720 mm)","start_idx":177,"end_idx":477}
+{"id":"mrc_7149","question":"ile jest debiutow szachowych?","answer":"1327","context":"Otwarcie szachowe \u2013 pocz\u0105tkowa faza partii szach\u00f3w, zwana r\u00f3wnie\u017c debiutem. W wi\u0119kszo\u015bci szachowych partii mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 jej trzy fazy: otwarcie (debiut), gr\u0119 \u015brodkow\u0105 i ko\u0144cow\u0105. Zazwyczaj trudno jest jednoznacznie okre\u015bli\u0107, kiedy ko\u0144czy si\u0119 otwarcie, a zaczyna gra \u015brodkowa. Mo\u017cna przyj\u0105\u0107 w uproszczeniu, \u017ce otwarcie to kilkana\u015bcie lub dwadzie\u015bcia kilka pierwszych posuni\u0119\u0107 w partii. Istnieje ca\u0142a obszerna teoria na temat otwar\u0107 szachowych, np. \"The Oxford Companion to Chess\" () podaje 1327 nazwanych i opisanych otwar\u0107 i wariant\u00f3w. Obejmuje ona takie zagadnienia, jak: * kontrola centrum szachownicy * szybkie i sp\u00f3jne rozwijanie figur szachowych * tworzenie prawid\u0142owej struktury pion\u00f3w * zapewnienie ochrony kr\u00f3la Debiuty tradycyjnie dzieli si\u0119 na: * otwarte \u2013 kt\u00f3re zaczynaj\u0105 si\u0119 od ruchu pionem 1.e4 a czarne odpowiadaj\u0105 symetrycznym","start_idx":490,"end_idx":494}
+{"id":"mrc_7150","question":"w ilu filmach zagra\u0142a emma watson?","answer":"W latach 2001\u20132011 zagra\u0142a we wszystkich o\u015bmiu filmach z serii razem z Danielem Radcliffe\u2019em i Rupertem Grintem.","context":"Emma Charlotte Duerre Watson (ur. 15 kwietnia 1990 w Pary\u017cu) \u2013 brytyjska aktorka, modelka i aktywistka. Zadebiutowa\u0142a rol\u0105 Hermiony Granger, jednej z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w w serii film\u00f3w o Harrym Potterze. Do roli Hermiony zosta\u0142a wybrana w wieku dziewi\u0119ciu lat, wcze\u015bniej bra\u0142a udzia\u0142 jedynie w przedstawieniach szkolnych. W latach 2001\u20132011 zagra\u0142a we wszystkich o\u015bmiu filmach z serii razem z Danielem Radcliffe\u2019em i Rupertem Grintem. W tym czasie zdoby\u0142a kilka nagr\u00f3d oraz zarobi\u0142a ponad 10 milion\u00f3w funt\u00f3w. W 2014 roku zaingurowa\u0142a akcj\u0119 HeForShe pod patronatem Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych maj\u0105c\u0105 na celu w\u0142\u0105czenie m\u0119\u017cczyzn w walk\u0119 o prawa kobiet. == \u017byciorys == Emma Watson urodzi\u0142a si\u0119 w Pary\u017cu. Jest c\u00f3rk\u0105 brytyjskich prawnik\u00f3w Jacqueline Luesby i Chrisa Watsona. Emma Watson ma we Francji babci\u0119,","start_idx":321,"end_idx":433}
+{"id":"mrc_7151","question":"czyj\u0105 zwierzchno\u015b\u0107 uznali unici?","answer":"przyjmuje jednocze\u015bnie prymat papie\u017ca.","context":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 unicki (Unici) \u2013 chrze\u015bcija\u0144ska wsp\u00f3lnota wyznaniowa, kt\u00f3ra przy\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do Ko\u015bcio\u0142a katolickiego na podstawie wzajemnej umowy wyzna\u0144 i zachowuj\u0105c w\u0142asny ryt liturgiczny, przyjmuje jednocze\u015bnie prymat papie\u017ca. Obok uznania prymatu papie\u017ca warunkiem koniecznym zawarcia unii jest istnienie sukcesji apostolskiej we wsp\u00f3lnocie aspiruj\u0105cej do katolicyzmu oraz apostolskiego symbolu wiary. Ko\u015bcio\u0142y unickie zachowuj\u0105 cz\u0119\u015bciow\u0105 lub pe\u0142n\u0105 (\"sui iuris\") autonomi\u0119 co do w\u0142asnej organizacji \u2013 zale\u017cnie od ustale\u0144 umowy. Do unii katolickiej mo\u017ce przyst\u0105pi\u0107 ca\u0142a wsp\u00f3lnota wyznaniowa lub tylko jej cz\u0119\u015b\u0107. Praktyka zawierania unii ma d\u0142ugotrwa\u0142\u0105 tradycj\u0119 i zwi\u0105zana by\u0142a ze schizmami oraz separatyzmem pierwszych patriarchat\u00f3w. Nasili\u0142a si\u0119 jednak i przyj\u0119\u0142a form\u0119 formaln\u0105 po schizmie wschodniej w 1054. G\u0142\u00f3wnym zarzutem stawianym przeciwko praktyce unii jest prozelityzm. W Polsce unitami potocznie okre\u015bla si\u0119 wiernych","start_idx":182,"end_idx":220}
+{"id":"mrc_7152","question":"w jakim j\u0119zyku napisano koran?","answer":"Koran zosta\u0142 napisany w klasycznym j\u0119zyku arabskim","context":"Ksi\u0119gi. Dopiero gdy te go nie zaakceptowa\u0142y, Ludy Ksi\u0119gi zosta\u0142y odrzucone i pojawi\u0142a si\u0119 religia islamu. Cz\u0119\u015b\u0107 niemuzu\u0142ma\u0144skich naukowc\u00f3w postuluje p\u00f3\u017aniejsz\u0105 dat\u0119 redakcji Koranu. Wed\u0142ug nich egzemplarze Koranu znalezione w meczecie w mie\u015bcie Sana'a w Jemenie w 1971 wskazuj\u0105, \u017ce w VII w. Koran wci\u0105\u017c jeszcze nie istnia\u0142 w obecnej formie. == J\u0119zyk == Koran zosta\u0142 napisany w klasycznym j\u0119zyku arabskim, skomponowany w formie prozy rytmicznej i rytmizowanej (arab. sad\u017c). Wed\u0142ug muzu\u0142man\u00f3w literacka forma Koranu ma by\u0107 niemo\u017cliwa do na\u015bladowania. Wi\u0105\u017ce si\u0119 to z dogmatem religijnym o \u201ecudowno\u015bci Koranu\u201d (id\u017caz al-kuran), wed\u0142ug kt\u00f3rego Koran jest wzorem poprawnej arabszczyzny. Niekt\u00f3rzy badacze uwa\u017caj\u0105 j\u0119zyk Koranu za identyczny z dialektem Kurajszyt\u00f3w (plemienia do kt\u00f3rego nale\u017ca\u0142 Mahomet), opieraj\u0105c si\u0119 na poni\u017cszym fragmencie: I My","start_idx":353,"end_idx":403}
+{"id":"mrc_7153","question":"od czego powsta\u0142a nazwa zespo\u0142u kwiat jab\u0142oni?","answer":"Nazwa zespo\u0142u pochodzi od piosenki \"Kwiat Jab\u0142oni\", granej pierwotnie przez grup\u0119 Trash Budda, za\u015b sama piosenka opowiada o marce jabola.","context":"Kwiat Jab\u0142oni \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 muzyczny z Warszawy wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 folkow\u0105, popow\u0105, folk pop, bluegrass, indie folk, indie pop i elektronik\u0119. == Nazwa zespo\u0142u == Nazwa zespo\u0142u pochodzi od piosenki \"Kwiat Jab\u0142oni\", granej pierwotnie przez grup\u0119 Trash Budda, za\u015b sama piosenka opowiada o marce jabola. == Historia == Zesp\u00f3\u0142 tworzy rodze\u0144stwo Katarzyna Sienkiewicz i Jacek Sienkiewicz (dzieci Kuby Sienkiewicza), a sama grupa oficjalnie funkcjonuje od marca 2018. Wcze\u015bniej rodze\u0144stwo wyst\u0119powa\u0142o w grupie Hollow Quartet, z kt\u00f3r\u0105 wydali dobrze przyj\u0119ty album \"Chod\u017a ze mn\u0105\" i wyst\u0105pili w telewizyjnym talent show \"Must Be the Music. Tylko muzyka\". Jako duet zadebiutowali 9 listopada 2017 koncertem w Otwartej Pracowni na Osiedlu Jazd\u00f3w. Do sierpnia 2018 ich debiutancki utw\u00f3r \u201eDzi\u015b p\u00f3\u017ano p\u00f3jd\u0119 spa\u0107\u201d zanotowa\u0142 dwa","start_idx":163,"end_idx":300}
+{"id":"mrc_7154","question":"jak ma na imi\u0119 \u017cona kr\u00f3la karola?","answer":"Kamila","context":"Kamila, z domu Camilla Rosemary Shand, \"primo voto\" Parker Bowles (ur. 17 lipca 1947 w Londynie) \u2013 kr\u00f3lowa ma\u0142\u017conka Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, jako \u017cona Karola III, kr\u00f3la Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej, od 8 wrze\u015bnia 2022. Kamila regularnie reprezentuje brytyjsk\u0105 monarchi\u0119 w oficjalnych wyst\u0105pieniach. Od zawarcia ma\u0142\u017ce\u0144stwa z Karolem, w\u00f3wczas ksi\u0119ciem Walii, w 2005 jest patronk\u0105 ponad 100 organizacji charytatywnych i regularnie uczestniczy w r\u00f3\u017cnych wydarzeniach, maj\u0105cych na celu zapewnianie im wsparcia. Przedmiotem jej szczeg\u00f3lnego zainteresowania jest osteoporoza, choroba, na kt\u00f3r\u0105 w 1994 zmar\u0142a jej matka. Od tego czasu Kamila aktywnie dzia\u0142a na rzecz podnoszenia spo\u0142ecznej \u015bwiadomo\u015bci na temat tej choroby. 8 wrze\u015bnia 2022 zmar\u0142a kr\u00f3lowa El\u017cbieta II i jej najstarszy syn Karol zosta\u0142","start_idx":0,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_7155","question":"z czyjej inicjatywy powsta\u0142 gazoport?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczy\u0144skiego w \u015awinouj\u015bciu (popularnie okre\u015blany jako gazoport) \u2013 polski terminal prze\u0142adunkowy i regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego (LNG) w \u015awinouj\u015bciu. Po\u0142o\u017cony jest w prawobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci miasta, Warszowie, na wyspie Wolin, przy ulicy Ku Morzu 1. Otwarty w 2015, pierwszy gazowiec wp\u0142yn\u0105\u0142 11 grudnia 2015. Operatorem terminala jest sp\u00f3\u0142ka OGP Gaz-System S.A. (do 31 marca 2021 r. poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a","start_idx":698,"end_idx":773}
+{"id":"mrc_7156","question":"czym s\u0105 liczby z\u0142o\u017cone?","answer":"Liczba z\u0142o\u017cona \u2013 liczba naturalna wi\u0119ksza od 1 nieb\u0119d\u0105ca liczb\u0105 pierwsz\u0105, tj. maj\u0105ca co najmniej jeden naturalny dzielnik r\u00f3\u017cny od 1 i niej samej.","context":"Liczba z\u0142o\u017cona \u2013 liczba naturalna wi\u0119ksza od 1 nieb\u0119d\u0105ca liczb\u0105 pierwsz\u0105, tj. maj\u0105ca co najmniej jeden naturalny dzielnik r\u00f3\u017cny od 1 i niej samej. Oznacza to, \u017ce liczb\u0119 z\u0142o\u017con\u0105 mo\u017cna roz\u0142o\u017cy\u0107 na iloczyn (co najmniej) dw\u00f3ch liczb naturalnych wi\u0119kszych od 1 i mniejszych od niej. == Przyk\u0142ady == Poni\u017csze liczby naturalne s\u0105 przyk\u0142adami liczb z\u0142o\u017conych: : 4 = 2 \\cdot 2 : 6 = 2 \\cdot 3 : 8 = 2 \\cdot 4 : 9 = 3 \\cdot 3 : 20 = 5 \\cdot 4 : 125 = 5 \\cdot 5 \\cdot 5","start_idx":0,"end_idx":146}
+{"id":"mrc_7157","question":"kto zaprojektowa\u0142 zamo\u015b\u0107?","answer":"Jan Zamoyski zleci\u0142 zaprojektowanie miasta architektowi Bernardo Morando","context":"zamojskiej twierdzy. Niemniej jednak uk\u0142ad miasta przetrwa\u0142 do dzisiaj w stanie praktycznie niezmienionym. To on stanowi g\u0142\u00f3wn\u0105 atrakcj\u0119 dla urbanist\u00f3w i architekt\u00f3w odwiedzaj\u0105cych Zamo\u015b\u0107, jest bowiem przyk\u0142adem realizacji za\u0142o\u017ce\u0144 miasta idealnego. Pierwszy \"pan na Zamo\u015bciu\" Jan Zamoyski zleci\u0142 zaprojektowanie miasta architektowi Bernardo Morando, kt\u00f3ry w opracowanym projekcie nawi\u0105za\u0142 do koncepcji antropomorficznych. G\u0142\u00f3wne osie tego uk\u0142adu to jedne z najruchliwszych ulic zamojskiej Star\u00f3wki: ulica Grodzka na linii wsch\u00f3d-zach\u00f3d (\"kr\u0119gos\u0142up\" miasta), biegn\u0105ca przez Rynek Wielki (\"serce\") w kierunku dawnego pa\u0142acu (\"g\u0142owy\" miasta), oraz ulice Solna i B. Moranda na linii p\u00f3\u0142noc-po\u0142udnie (jego \"ramiona\"), na kt\u00f3rej znajduj\u0105 si\u0119 trzy rynki, a poza g\u0142\u00f3wnym Rynkiem Wielkim s\u0105 to: Rynek Solny (na p\u00f3\u0142noc) o nieregularnych bokach, oraz Rynek Wodny (na po\u0142udnie od Rynku Wielkiego), b\u0119d\u0105ce","start_idx":276,"end_idx":348}
+{"id":"mrc_7158","question":"gdzie p\u0142ynie wis\u0142a?","answer":"Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej","context":"Wis\u0142a () \u2013 najd\u0142u\u017csza rzeka Polski, a tak\u017ce najd\u0142u\u017csza rzeka uchodz\u0105ca do Morza Ba\u0142tyckiego, o d\u0142ugo\u015bci 1047 km. Wp\u0142ywa do Zatoki Gda\u0144skiej, a jej \u015brednioroczny przep\u0142yw w odcinku uj\u015bciowym wynosi 1046 m\u00b3/s. Wed\u0142ug pomiar\u00f3w z 2005 roku Wis\u0142a \u2013 b\u0119d\u0105ca najd\u0142u\u017csz\u0105 rzek\u0105 w Polsce \u2013 ma d\u0142ugo\u015b\u0107 1023,5 km. == Historia nazwy == Hydronim \u201eWis\u0142a\u201d ma ponad 2000 lat. Pierwsza wzmianka spisana po \u0142acinie pochodzi z 7\u20135 r. p.n.e. i znajduje si\u0119 na wystawionej w Porticus Vipsania mapie Marka Agrypy oraz w \"Historii naturalnej\" Pliniusza Starszego, kt\u00f3ry nazwa\u0142 rzek\u0119 \"Viscla\". Od V wieku \"Vistla\" (Divisio orbis terrarum). W okresie tym dorzecze Wis\u0142y zasiedlone by\u0142o od po\u0142udnia przez plemiona celtyckie, a od p\u00f3\u0142nocy przez plemiona wschodniogerma\u0144skie. W wiekach od II do","start_idx":113,"end_idx":139}
+{"id":"mrc_7159","question":"ile most\u00f3w w kaliszu?","answer":"oko\u0142o 30 most\u00f3w drogowych i pieszych","context":"cz\u0119\u015bci Wysoczyzny Kaliskiej, nad Prosn\u0105, u uj\u015bcia Sw\u0119drni; w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci miasta do Prosny uchodzi Pokrzywnica. Kalisz jest najwi\u0119kszym miastem aglomeracji kalisko-ostrowskiej i g\u0142\u00f3wnym o\u015brodkiem przemys\u0142owym Kaliskiego Okr\u0119gu Przemys\u0142owego; w zespole miejskim Kalisza le\u017c\u0105 Nowe Skalmierzyce i Opat\u00f3wek. Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 14 oraz droga krajowa nr 12, droga krajowa nr 25, droga wojew\u00f3dzka nr 442, droga wojew\u00f3dzka nr 450 i droga wojew\u00f3dzka nr 470. Historyczne dzielnice miasta (Stare Miasto, Nowe Miasto, Warszawskie Przedmie\u015bcie, Wroc\u0142awskie Przedmie\u015bcie, Piskorzewie) le\u017c\u0105 w g\u0142\u0119bokiej (do 40 m) dolinie Prosny, w Kaliskim W\u0119\u017ale Wodnym, uregulowanym w latach 1842\u20131843; w mie\u015bcie znajduje si\u0119 oko\u0142o 30 most\u00f3w drogowych i pieszych (st\u0105d Kalisz nazywany jest \u201epolsk\u0105 Wenecj\u0105 P\u00f3\u0142nocy\u201d). \u015ar\u00f3dmie\u015bcie le\u017cy na dw\u00f3ch wyspach rzecznych; na prawym","start_idx":723,"end_idx":759}
+{"id":"mrc_7160","question":"gdzie uchodzi warta?","answer":"w Kostrzynie nad Odr\u0105, przy granicy z Niemcami, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci miasta uchodzi do Odry.","context":"Warta wp\u0142ywa w obszar, na kt\u00f3rym zosta\u0142 utworzony Park Narodowy Uj\u015bcie Warty, po czym w Kostrzynie nad Odr\u0105, przy granicy z Niemcami, w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci miasta uchodzi do Odry. === Zbiorniki na Warcie === * Zbiornik Jeziorsko * Jezioro Porajskie == Warta w sieci mi\u0119dzynarodowych dr\u00f3g wodnych == Warta Dolna (68,2 km, od Santoka do uj\u015bcia do Odry) jest elementem mi\u0119dzynarodowej drogi wodnej E70, ustalonej w 1996 r. w porozumieniu AGN (European Agreement on Main Inland Waterways of International Importance). Zgodnie z Rozporz\u0105dzeniem Rady Ministr\u00f3w z 2002 r. ws. klasyfikacji \u015br\u00f3dl\u0105dowych dr\u00f3g wodnych, Warta ma nast\u0119puj\u0105ce klasy \u017ceglowne: * kl. Ia \u2013 od Kana\u0142u \u015alesi\u0144skiego do miejscowo\u015bci Lubo\u0144, * kl. Ib \u2013 od miejscowo\u015bci Lubo\u0144 do uj\u015bcia rzeki Noteci, *","start_idx":86,"end_idx":186}
+{"id":"mrc_7161","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 3 rozbior?","answer":"1795","context":"III rozbi\u00f3r Polski (1795) \u2013 ostatni z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Ju\u017c w czasie trwania insurekcji ko\u015bciuszkowskiej 11 lipca 1794 pose\u0142 pruski w Petersburgu Leopold Heinrich von der Goltz pisa\u0142 w swym raporcie, \u017ce \"ca\u0142a Rosja domaga si\u0119 rozbioru Polski i wymazania imienia polskiego\". Nieca\u0142y rok po upadku insurekcji, 24 pa\u017adziernika 1795, monarchowie Rosji, Prus i Austrii (a w\u0142a\u015bciwie imperium Habsburg\u00f3w) uzgodnili wzajemnie traktat, zgodnie z kt\u00f3rym przeprowadzili ostatni, pe\u0142ny, III rozbi\u00f3r Rzeczypospolitej. Jedynie Imperium Osma\u0144skie nie uzna\u0142o nigdy rozbior\u00f3w Polski. == Podzia\u0142 terytorialny == Rosji przypad\u0142y wszystkie ziemie na wsch\u00f3d od Niemna i Bugu (120 tys. km\u00b2). Na zabranych terenach utworzono gubernie: wo\u0142y\u0144sk\u0105 ze stolic\u0105 w Izas\u0142awiu, grodzie\u0144sk\u0105, mi\u0144sk\u0105 oraz litewsk\u0105 z siedzib\u0105","start_idx":20,"end_idx":24}
+{"id":"mrc_7162","question":"kim byli waldensi?","answer":"Waldensi \u2013 ugrupowanie chrze\u015bcija\u0144skie, zainicjowane przez Piotra Waldo, zawi\u0105zane w po\u0142udniowej Francji oko\u0142o 1170 jako tzw. \u201eubodzy z Lyonu\u201d","context":"Waldensi \u2013 ugrupowanie chrze\u015bcija\u0144skie, zainicjowane przez Piotra Waldo, zawi\u0105zane w po\u0142udniowej Francji oko\u0142o 1170 jako tzw. \u201eubodzy z Lyonu\u201d, dzia\u0142aj\u0105ce we Francji, W\u0142oszech, Niemczech, Czechach i Polsce (\u015al\u0105sk), wyst\u0119puj\u0105ce przeciw w\u0142adzy i bogactwu Ko\u015bcio\u0142a. Pot\u0119pieni przez papiestwo, ekskomunikowani i prze\u015bladowani przez inkwizycj\u0119. == Historia == Ich ojcem duchowym by\u0142 Vald\u00e8s (st\u0105d nazwa: waldensi), bogaty kupiec z Lyonu, kt\u00f3ry rozda\u0142 sw\u00f3j maj\u0105tek ubogim, g\u0142osz\u0105c has\u0142a wyrzeczenia si\u0119 w\u0142asno\u015bci i \u017cycia w ub\u00f3stwie. Za podstaw\u0119 wiary przyjmowali tylko Bibli\u0119, odrzucaj\u0105c autorytet papie\u017ca, krytykowali zbytek wy\u017cszego duchowie\u0144stwa i \u017c\u0105dali reform w Ko\u015bciele. Waldensi odrzucali r\u00f3wnie\u017c wszelk\u0105 w\u0142adz\u0119, co w efekcie uczyni\u0142o z nich wrog\u00f3w pa\u0144stwa i panuj\u0105cego porz\u0105dku polityczno-spo\u0142ecznego. Zostali ekskomunikowani w 1184 przez papie\u017ca Lucjusza III, byli prze\u015bladowani przez s\u0105dy Inkwizycji. Po","start_idx":0,"end_idx":142}
+{"id":"mrc_7163","question":"kto walczy\u0142 w bitwie pi\u0119ciu armii?","answer":"goblin\u00f3w i warg\u00f3w a po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami ludzi, elf\u00f3w i krasnolud\u00f3w","context":"Bitwa Pi\u0119ciu Armii \u2013 bitwa ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii \u015ar\u00f3dziemia, stoczona 23 listopada 2941 roku Trzeciej Ery pomi\u0119dzy armi\u0105 goblin\u00f3w i warg\u00f3w a po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami ludzi, elf\u00f3w i krasnolud\u00f3w. By\u0142o to starcie, do kt\u00f3rego dosz\u0142o ju\u017c po \u015bmierci smoka Smauga. Podczas gdy ludzie i elfowie toczyli sp\u00f3r z krasnoludami o bogactwa Samotnej G\u00f3ry, nadci\u0105gn\u0119\u0142a wielka armia ork\u00f3w, kt\u00f3rych zamys\u0142em by\u0142o wykorzystanie zamieszania i podbicie ca\u0142o\u015bci okolicznych ziem. W obliczu tego ataku zwa\u015bnione strony stan\u0119\u0142y do wsp\u00f3lnej walki z naje\u017ad\u017acami. Bitwa ta jest jedyn\u0105 batali\u0105 przedstawion\u0105 w \"Hobbicie\" i zarazem jednym z wa\u017cniejszych element\u00f3w fabu\u0142y ksi\u0105\u017cki, opisanym w rozdziale siedemnastym. Wzmianki na jej temat mo\u017cna te\u017c znale\u017a\u0107 we \" W\u0142adcy Pier\u015bcieni\". == Przed starciem == Od 16 listopada elfy","start_idx":145,"end_idx":210}
+{"id":"mrc_7164","question":"jakie lotnisko na bemowie?","answer":"Lotnisko Warszawa-Babice, zwyczajowo Lotnisko Bemowo","context":"Lotnisko Warszawa-Babice, zwyczajowo Lotnisko Bemowo (kod ICAO: EPBC) \u2013 lotnisko w Warszawie, po\u0142o\u017cone w obszarze dzielnicy Bemowo przy granicy z dzielnic\u0105 Bielany. Lotnisko zarz\u0105dzane jest przez Centrum Us\u0142ug Logistycznych \u201eLotnisko Warszawa-Babice\u201d, wchodz\u0105ce w sk\u0142ad grupy Centrum Us\u0142ug Logistycznych (instytucja gospodarki bud\u017cetowej podleg\u0142a Ministerstwu Spraw Wewn\u0119trznych i Administracji, kt\u00f3rej organem za\u0142o\u017cycielskim jest Komendant G\u0142\u00f3wny Policji). Do u\u017cytkownik\u00f3w lotniska nale\u017c\u0105 m.in. Aeroklub Warszawski, Lotnicze Pogotowie Ratunkowe oraz kilka szk\u00f3\u0142 pilota\u017cu. == Infrastruktura == Lotnisko dysponuje betonow\u0105 drog\u0105 startow\u0105 10R/28L, o wymiarach 1301 m \u00d7 90 m, a tak\u017ce, po\u0142o\u017conym r\u00f3wnolegle do niej, pasem trawiastym 10L/28R, o wymiarach 1000 m \u00d7 150 m. Lotnisko powsta\u0142o na bazie dawnego lotniska wojskowego na Bemowie. Posiada\u0142o ono dwie betonowe drogi startowe 5/23 o wymiarach 2000 m","start_idx":0,"end_idx":52}
+{"id":"mrc_7165","question":"gdzie znaleziono olewnika?","answer":"Cia\u0142o Olewnika zosta\u0142o odnalezione 28 pa\u017adziernika 2006 w lesie ko\u0142o R\u00f3\u017cana pod Ostro\u0142\u0119k\u0105","context":"zarzuconej i ponownie analizowanej, Krzysztof Olewnik m\u00f3g\u0142 upozorowa\u0107 w\u0142asne porwanie. Cia\u0142o Olewnika zosta\u0142o odnalezione 28 pa\u017adziernika 2006 w lesie ko\u0142o R\u00f3\u017cana pod Ostro\u0142\u0119k\u0105 i pochowane 4 listopada 2006 na cmentarzu w P\u0142ocku. Miejsce ukrycia zw\u0142ok wskaza\u0142 skazany p\u00f3\u017aniej za to zab\u00f3jstwo S\u0142awomir Ko\u015bciuk. W 2007 roku prokurator Prokuratury Okr\u0119gowej w Olsztynie wszcz\u0105\u0142 \u015bledztwo, w kt\u00f3rym ustalane by\u0142y nieznane okoliczno\u015bci porwania i zab\u00f3jstwa Krzysztofa Olewnika oraz badane nieprawid\u0142owo\u015bci przy dotychczasowych post\u0119powaniach w tej sprawie. W maju 2008 sprawa zosta\u0142a przeniesiona do Gda\u0144ska. Postanowieniem prokuratora z Prokuratury Apelacyjnej w Gda\u0144sku, prowadz\u0105cego post\u0119powanie karne w sprawie nieprawid\u0142owo\u015bci w uprzednim \u015bledztwie w sprawie porwania i zab\u00f3jstwa, 26 stycznia 2010 przeprowadzono ekshumacj\u0119 zw\u0142ok Krzysztofa Olewnika. Zw\u0142oki zosta\u0142y poddane sekcji i badaniom DNA, w celu ich","start_idx":87,"end_idx":176}
+{"id":"mrc_7166","question":"ile zwrotek mia\u0142 hymn polski?","answer":"siedem","context":"oficjalnym hymnem narodowym, promieniowa\u0142a na ludy o\u015bcienne. W czasie powstania listopadowego 1831 roku \"Mazurek D\u0105browskiego\" zaw\u0119drowa\u0142 na \u017bmud\u017a jako pie\u015b\u0144 ludowa pod tytu\u0142em. \u201ePie\u015b\u0144 \u017bmudzin\u00f3w telszewskiego powiatu w wojnie r. 1831\u201d. Do melodii polskiego hymnu napisano siedem zwrotek tekstu po \u017cmudzku. Pierwsza zwrotka w polskim t\u0142umaczeniu brzmi: \u201eJeszcze Polska nie zgin\u0119\u0142a, gdy \u017bmudzini \u017cyj\u0105 I \u017bmud\u017a walk\u0119 rozpoczyna, gdy si\u0119 w Polsce bij\u0105. Polacy z Rusi\u0105, ze \u017bmudzi\u0105 i Litw\u0105 Wywalcz\u0105 swobody tak \u015bwi\u0119t\u0105 bitw\u0105\u201d. == Tekst == == Analiza tekstu == Pierwsza zwrotka hymnu nawi\u0105zuje do ostatniego rozbioru Polski. Po kl\u0119sce insurekcji ko\u015bciuszkowskiej, w 1795 terytorium Rzeczypospolitej zosta\u0142o ca\u0142kowicie rozdzielone pomi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119. Zwrotka wyra\u017ca zatem patriotyzm i wiar\u0119 w odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci. Po III rozbiorze Rzeczypospolitej znaczna","start_idx":272,"end_idx":278}
+{"id":"mrc_7167","question":"kiedy powsta\u0142a polska partia robotnicza?","answer":"Polska Partia Robotnicza (PPR) \u2013 polska partia komunistyczna utworzona 5 stycznia 1942 roku w Warszawie w czasie okupacji niemieckiej przez przyby\u0142ych z ZSRR polskich komunist\u00f3w z tzw. Grupy Inicjatywnej","context":"Polska Partia Robotnicza (PPR) \u2013 polska partia komunistyczna utworzona 5 stycznia 1942 roku w Warszawie w czasie okupacji niemieckiej przez przyby\u0142ych z ZSRR polskich komunist\u00f3w z tzw. Grupy Inicjatywnej (zrzuconych przez lotnictwo sowieckie na spadochronach 28 grudnia 1941 w okolicach Wi\u0105zowny), poprzez po\u0142\u0105czenie organizacji Zwi\u0105zek Walki Wyzwole\u0144czej (utworzonej we wrze\u015bniu 1941) z kilkoma istniej\u0105cymi wcze\u015bniej konspiracyjnymi grupami komunistycznymi, takimi jak: \u201eM\u0142ot i Sierp\u201d, Stowarzyszenie Przyjaci\u00f3\u0142 ZSRR, Grupa Biuletynu Radiowego, Spartakus, Sztandar Wolno\u015bci oraz grupa \u201eProletariusz\u201d. Od 22 lipca 1944 partia rz\u0105dz\u0105ca w Polsce jako pa\u0144stwie niesuwerennym, pozostaj\u0105cym pod dominacj\u0105 ZSRR. == Wprowadzenie == Autorem nazwy partii by\u0142 J\u00f3zef Stalin, kt\u00f3ry 27 sierpnia 1941 przekaza\u0142 sekretarzowi generalnemu Mi\u0119dzynarod\u00f3wki Komunistycznej (Kominternu) Georgi Dymitrowowi wskaz\u00f3wki by nie pos\u0142ugiwa\u0107 si\u0119 nazw\u0105 \u201epartia komunistyczna\u201d, gdy\u017c","start_idx":0,"end_idx":203}
+{"id":"mrc_7168","question":"gdzie ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142o odra?","answer":"Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci .","context":"1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa,","start_idx":637,"end_idx":775}
+{"id":"mrc_7169","question":"kim jest autor ewangelii \u015bw marka?","answer":"Jan Marek, kt\u00f3ry mia\u0142 spisa\u0107 w Rzymie relacj\u0119 Piotra Aposto\u0142a.","context":"Ewangelia Marka [Mk lub Mar] \u2013 lub Ewangelia wed\u0142ug \u015bwi\u0119tego Marka \u2013 druga z kolei, a zarazem najkr\u00f3tsza i najstarsza Ewangelia nowotestamentowa. Jej autorem wed\u0142ug tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej jest Jan Marek, kt\u00f3ry mia\u0142 spisa\u0107 w Rzymie relacj\u0119 Piotra Aposto\u0142a. Jest jedn\u0105 z ewangelii synoptycznych. \u015awi\u0119ty Marek napisa\u0142 Ewangeli\u0119 dla ludzi nieznaj\u0105cych j\u0119zyka aramejskiego oraz zwyczaj\u00f3w \u017cydowskich. W przeciwie\u0144stwie do Mateusza terminy aramejskie zawsze s\u0105 obja\u015bniane, podobnie jak zwyczaje \u017cydowskie. Pod wzgl\u0119dem stylu i j\u0119zyka ust\u0119puje pozosta\u0142ym Ewangeliom. Niewiele jest m\u00f3w Jezusa i s\u0105 one kr\u00f3tkie (poza dwiema, tj. Mk 4,1\u201334 oraz Mk 13,1\u201337). Marek koncentruje si\u0119 na opisie cud\u00f3w i czyn\u00f3w Jezusa. Przez wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojej historii Ewangelia Marka by\u0142a marginalizowana. Stosunek do niej zmieni\u0142 si\u0119 w ko\u0144cu XVIII wieku, kiedy","start_idx":196,"end_idx":258}
+{"id":"mrc_7170","question":"o czym opowiada balladyna?","answer":"Utw\u00f3r S\u0142owackiego to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza.","context":"Balladyna \u2013 dramat romantyczny w pi\u0119ciu aktach, napisany przez Juliusza S\u0142owackiego w Genewie w 1834 roku, a wydany w Pary\u017cu w roku 1839. == Opis dramatu == Dramat mia\u0142 by\u0107 prawdopodobnie jedn\u0105 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci planowanego przez S\u0142owackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuacj\u0119 zamys\u0142u stanowi\u0142a \"Lilla Weneda\"). Na pocz\u0105tku utworu znajduje si\u0119 list dedykacyjny (\"Apologon\") po\u015bwi\u0119caj\u0105cy \"Balladyn\u0119\" Zygmuntowi Krasi\u0144skiemu, autorowi \"Irydiona\", kt\u00f3ry wysoko ceni\u0142 utw\u00f3r S\u0142owackiego. Prapremiera sceniczna \"Balladyny\" odby\u0142a si\u0119 7 marca 1862 w Teatrze im. Stanis\u0142awa hr. Skarbka we Lwowie. Balladyna to r\u00f3wnie\u017c imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki wspomnianego utworu. Utw\u00f3r S\u0142owackiego to opowie\u015b\u0107 o \u017c\u0105dzy w\u0142adzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Nie przypadkiem imi\u0119 g\u0142\u00f3wnej bohaterki nawi\u0105zuje do ballady, w kt\u00f3rej zazwyczaj pojawiaj\u0105 si\u0119 motywy fantastyczne","start_idx":673,"end_idx":753}
+{"id":"mrc_7171","question":"co to arsena\u0142?","answer":"budynek lub zesp\u00f3\u0142 budynk\u00f3w o cechach obronnych, w kt\u00f3rym przechowywano bro\u0144 oraz sprz\u0119t wojenny (zbrojownia).","context":"Arsena\u0142 (w\u0142. \"arsenale\", fr. \"arsenal\") \u2013 budynek lub zesp\u00f3\u0142 budynk\u00f3w o cechach obronnych, w kt\u00f3rym przechowywano bro\u0144 oraz sprz\u0119t wojenny (zbrojownia). Arsena\u0142y posiada\u0142y tak\u017ce warsztaty, w kt\u00f3rych naprawiano i wytwarzano bro\u0144 r\u0119czn\u0105 oraz odlewano dzia\u0142a (w ludwisarni). Termin pochodzi od arabskiego \u062f\u0627\u0631 \u0627\u0644\u0635\u0646\u0627\u0639\u0629 (d\u0101r-a\u1e63-\u1e63in\u0101\u0295a) \u2013 dom wytw\u00f3rczo\u015bci/produkcji. Pierwszym polskim arsena\u0142em by\u0142 wzniesiony w 1533 arsena\u0142 krakowski. W Polsce nazwa arsena\u0142 przyj\u0119\u0142a si\u0119 w XVIII wieku. Wcze\u015bniej u\u017cywano nazwy cekhauz (od niem. \"das Zeughaus\" \u2013 zbrojownia). Istnia\u0142y arsena\u0142y prywatne, magnackie oraz koronne. Dow\u00f3dc\u0105 arsena\u0142u byli tzw. cejgwarci. Poj\u0119cie arsena\u0142u ewoluowa\u0142o z czasem, stopniowo przejmuj\u0105c znaczenie og\u00f3\u0142u broni znajduj\u0105cego si\u0119 w dyspozycji pa\u0144stwa. Jednymi z najbardziej znanych polskich arsena\u0142\u00f3w s\u0105: * Arsena\u0142 Kr\u00f3lewski w Warszawie, * Wielka Zbrojownia w Gda\u0144sku, * Ma\u0142a","start_idx":42,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_7172","question":"kto zdoby\u0142 pierwszy z\u0142oty medal olimpijski dla polski?","answer":"Halina Konopacka","context":"Podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1928 Polska zdoby\u0142a sw\u00f3j pierwszy z\u0142oty medal olimpijski - w rzucie dyskiem zdoby\u0142a go Halina Konopacka. == Opis == Reprezentanci Polski startowali w 10 dyscyplinach. Tylko w p\u0142ywaniu, \u017ceglarstwie i pi\u0119cioboju nowoczesnym nie uda\u0142o si\u0119 im ani razu zaj\u0105\u0107 miejsca w pierwszej \u00f3semce. Polacy zdobyli \u0142\u0105cznie 5 medali. Br\u0105zowe wywalczyli: wio\u015blarze - czw\u00f3rka ze sternikiem (Franciszek Bronikowski, Edmund Jankowski, Leon Birkholz, Bernard Ormanowski i Boles\u0142aw Drewek), dru\u017cyna szermierzy w konkurencji szabla (Tadeusz Friedrich, Kazimierz Laskowski, W\u0142adys\u0142aw Segda, Adam Pap\u00e9e, Aleksander Ma\u0142ecki i Jerzy Zabielski) pokonuj\u0105c w finale Niemc\u00f3w 9:7 oraz dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji WKKW (Karol R\u00f3mmel, J\u00f3zef Trenkwald, Micha\u0142 Woysym-Antoniewicz). Srebrny medal wywalczy\u0142a dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji skok\u00f3w przez przeszkody ulegaj\u0105c jedynie dru\u017cynie Hiszpanii. W","start_idx":124,"end_idx":140}
+{"id":"mrc_7173","question":"jaki obszar zajmuje kielecki ogr\u00f3d botaniczny?","answer":"ogr\u00f3d botaniczny o powierzchni ponad 13,72 ha","context":"Ogr\u00f3d Botaniczny w Kielcach \u2013 ogr\u00f3d botaniczny o powierzchni ponad 13,72 ha po\u0142o\u017cony u zbiegu ulic Karcz\u00f3wkowskiej i Jagiello\u0144skiej w Kielcach. Otwarty w lipcu 2018 jako oddzia\u0142 le\u017c\u0105cego we wschodnim sektorze miasta Geoparku Kielce. == Historia powstania == Powstanie ogrodu wi\u0105\u017ce si\u0119 z propozycj\u0105 jego za\u0142o\u017cenia wysuni\u0119t\u0105 w 1985 r. przez prof. Stanis\u0142awa Cie\u015bli\u0144skiego i zaakceptowan\u0105 przez w\u0142adze miasta. Pocz\u0105tkowo zamierzano za\u0142o\u017cy\u0107 ogr\u00f3d na wzg\u00f3rzach Grabina i Dalnia oraz obszarach przyleg\u0142ych o \u0142\u0105cznej powierzchni ok. 90 ha. Do 1989 r. wykonano projekt budowy ogrodu. Ostatecznie jednak za\u0142o\u017cenie ogrodu w tym rejonie kaza\u0142o si\u0119 to niemo\u017cliwe ze wzgl\u0119du na problemy z w\u0142asno\u015bci\u0105 grunt\u00f3w. Do idei powstania ogrodu w Kielcach wr\u00f3cono w 2004 r. Prezydent miasta Wojciech Lubawski wytypowa\u0142 mniejsz\u0105 dzia\u0142k\u0119 (ok.","start_idx":30,"end_idx":75}
+{"id":"mrc_7174","question":"jakie okr\u0119ty ma polska marynarka wojenna?","answer":"Marynarka Wojenna posiada: * Barki ** B-3, B-11, B-7 * 12 jacht\u00f3w pe\u0142nomorskich, 5 jacht\u00f3w zatokowych, 7 \u0142odzi motorowych","context":"nazw\u0105, zazwyczaj pe\u0142ni\u0105ca pomocnicz\u0105 rol\u0119 w stosunku do okr\u0119t\u00f3w bojowych. Okr\u0119ty te nosz\u0105 bander\u0119 PJP. Ponadto, Marynarka Wojenna posiada: * Barki ** B-3, B-11, B-7 * 12 jacht\u00f3w pe\u0142nomorskich, 5 jacht\u00f3w zatokowych, 7 \u0142odzi motorowych === Lotnictwo Marynarki Wojennej === === Bro\u0144 przeciwlotnicza === === Stacje radiolokacyjne i systemy dowodzenia === === Morska Jednostka Rakietowa === == Symbole i insygnia == === Bandery i flagi === Ka\u017cda jednostka p\u0142ywaj\u0105ca, wchodz\u0105ca w sk\u0142ad Marynarki Wojennej, nosi nale\u017cn\u0105 jej bander\u0119 wojenn\u0105. Bandera wojenna przys\u0142uguje jednostce p\u0142ywaj\u0105cej od daty wcielenia w sk\u0142ad Marynarki Wojennej do daty skre\u015blenia z jej sk\u0142adu. Bandera wojenna podniesiona na jednostce p\u0142ywaj\u0105cej jest znakiem przynale\u017cno\u015bci tej jednostki do Marynarki Wojennej. W \u017cadnym wypadku nie wolno opu\u015bci\u0107 bandery przed przeciwnikiem.","start_idx":112,"end_idx":233}
+{"id":"mrc_7175","question":"jakie by\u0142y wybory w 2019?","answer":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika wybory do Sejmu i Senatu","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika wybory do Sejmu i Senatu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dud\u0119 dnia 6 sierpnia. By\u0142 to najwcze\u015bniejszy mo\u017cliwy termin (na podstawie art. 194 kodeksu wyborczego, wybory w tym wypadku mog\u0142y si\u0119 odby\u0107 najp\u00f3\u017aniej 11 listopada). Wybory przeprowadzone zosta\u0142y na podstawie kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011. Obywatele Polski uprawnieni do g\u0142osowania wybrali w nich 460 pos\u0142\u00f3w i 100 senator\u00f3w. Wybory do Sejmu zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. Do Sejmu dosta\u0142y si\u0119 tak\u017ce Koalicja Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe, Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Konfederacja Wolno\u015b\u0107 i Niepodleg\u0142o\u015b\u0107, jeden mandat przypad\u0142 te\u017c Mniejszo\u015bci Niemieckiej. W Senacie mandaty uzyska\u0142y komitety PiS, KO, PSL i SLD oraz czworo kandydat\u00f3w niezale\u017cnych (komitety wyborcze","start_idx":0,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7176","question":"kiedy jest pierwszy dzie\u0144 tygodnia?","answer":"niedziela (pierwszy dzie\u0144 tygodnia wed\u0142ug Biblii)","context":"jest dniem \u015bwi\u0119tym, po\u015bwi\u0119conym Bogu. W judaizmie i niekt\u00f3rych wyznaniach chrze\u015bcija\u0144skich \u015bwi\u0119tym dniem odpoczynku, zgodnie z powy\u017cszym, jest sobota, jednak w katolicyzmie za dzie\u0144 odpoczynku uznawana jest niedziela (pierwszy dzie\u0144 tygodnia wed\u0142ug Biblii), na pami\u0105tk\u0119 zmartwychwstania Jezusa. Dla wyznawc\u00f3w islamu dniem odpoczynku jest pi\u0105tek, cho\u0107 dzie\u0144 w Koranie nie zawsze jest traktowany dos\u0142ownie; sura 70 wers 4 sugeruje, \u017ce dzie\u0144 mo\u017ce by\u0107 er\u0105 trwaj\u0105c\u0105 50 000 lat. === Hellenizm === W religiach greckiej i rzymskiej planetom (poza S\u0142o\u0144cem i Ksi\u0119\u017cycem) nadano imiona bog\u00f3w. W wi\u0119kszo\u015bci europejskich j\u0119zyk\u00f3w nazwy dni tygodnia wywodz\u0105 si\u0119 w\u0142a\u015bnie od nazw tych siedmiu cia\u0142 niebieskich, bog\u00f3w rzymskich, b\u0105d\u017a te\u017c b\u00f3stw b\u0119d\u0105cych ich lokalnymi odpowiednikami (np. germa\u0144skie). Wyj\u0105tkiem s\u0105 j\u0119zyki s\u0142owia\u0144skie, w kt\u00f3rych nazwy dni tygodnia maj\u0105","start_idx":207,"end_idx":256}
+{"id":"mrc_7177","question":"gdzie c\u00f3rka faraona znalaz\u0142a ma\u0142ego moj\u017cesza?","answer":"w sitowiu koszyk","context":"c\u00f3rk\u0105 faraona o imieniu Bitia (\u05d1\u05b4\u05bc\u05ea\u05b0\u05d9\u05b8\u05d4), \u017con\u0105 Mereda. Tradycja rabiniczna widzi w niej czcicielk\u0119 Jahwe, prawdopodobn\u0105 potajemn\u0105 konwertytk\u0119 na judaizm, jej m\u0119\u017ca Mereda uto\u017csamia za\u015b z Kalebem. Mia\u0142a zosta\u0107 jako jedyna pierworodna w Egipcie oszcz\u0119dzona podczas 10 plagi. Wed\u0142ug Ksi\u0119gi Jubileusz\u00f3w c\u00f3rka faraona nosi\u0142a imi\u0119 Tarmut, u Artapanosa z Aleksandrii Merris, za\u015b u J\u00f3zefa Flawiusza Termutis. W tradycji islamskiej nosi imi\u0119 Asija i jest \u017con\u0105, a nie c\u00f3rk\u0105 faraona. Tak\u017ce islamscy egzegeci przypisuj\u0105 jej potajemne czczenie Boga Izraela. Motyw c\u00f3rki faraona odnajduj\u0105cej w sitowiu koszyk z ma\u0142ym Moj\u017ceszem cz\u0119sto pojawia si\u0119 w sztuce chrze\u015bcija\u0144skiej, gdzie stanowi prefiguracj\u0119 ucieczki \u015awi\u0119tej Rodziny do Egiptu. Ubranej zazwyczaj w bogate szaty c\u00f3rce faraona towarzysz\u0105 cz\u0119sto s\u0142u\u017c\u0105ce i obserwuj\u0105ca ca\u0142\u0105 scen\u0119 z ukrycia Miriam. ==","start_idx":577,"end_idx":593}
+{"id":"mrc_7178","question":"gdzie najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105 tornada?","answer":"Teksas, Oklahoma, Kansas, Nebraska, Iowa i Dakota Po\u0142udniowa.","context":"Aleja Tornad \u2013 nieoficjalne okre\u015blenie obszaru w Stanach Zjednoczonych, na kt\u00f3rym ze zwi\u0119kszon\u0105 cz\u0119stotliwo\u015bci\u0105 wyst\u0119puj\u0105 tr\u0105by powietrzne. Rozci\u0105ga si\u0119 on przez stany: Teksas, Oklahoma, Kansas, Nebraska, Iowa i Dakota Po\u0142udniowa. Tornada najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105 tam p\u00f3\u017an\u0105 wiosn\u0105 oraz, rzadko, wczesn\u0105 jesieni\u0105.","start_idx":169,"end_idx":230}
+{"id":"mrc_7179","question":"ile \u017con mia\u0142 henryk viii?","answer":"Sze\u015b\u0107","context":"\"Sze\u015b\u0107 \u017con Henryka VIII\" * David Starkey \"Cnotliwy ksi\u0105\u017c\u0119\" * Philippa Gregory \"The other Boleyn girl\" * Philippa Gregory \"The Boleyn inheritance\" * Hilary Mantel \"W komnatach Wolf Hall\" * Hilary Mantel \"Na szafocie\" === Film === * \u201ePrywatne \u017cycie Henryka VIII\u201d (\"The Private Life of Henry VIII\") z 1933 w re\u017c. Alexandra Kordy. W roli Henryka wyst\u0105pi\u0142 Charles Laughton * \u201eOto jest g\u0142owa zdrajcy\u201d (\"A Man for All Seasons\") z 1966 w re\u017c. Freda Zinnermanna. W roli Henryka wyst\u0105pi\u0142 Robert Shaw * \u201eAnna tysi\u0105ca dni\u201d (\"Anne of the Thousand Days\") z 1969 w re\u017c. Charlesa Jarrota. W roli Henryka wyst\u0105pi\u0142 Richard Burton * \u201e6 \u017con Henryka VIII\u201d (\"Henry VIII and His Six Wives\"), serial z 1972 w re\u017c. Warisa","start_idx":1,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_7180","question":"kto przewodniczy\u0142 mks podczas strajku w sierpniu 1980 r?","answer":"Lecha Wa\u0142\u0119sy","context":"Mi\u0119dzyzak\u0142adowy Komitet Strajkowy przekszta\u0142cony z Miejskiego Komitetu Strajkowego 16 sierpnia 1980 pod przewodnictwem Lecha Wa\u0142\u0119sy. 17 sierpnia 1980 w Stoczni Gda\u0144skiej im. Lenina sformu\u0142owa\u0142 21 postulat\u00f3w MKS. == Prezydium MKS == ; Przewodnicz\u0105cy * Lech Wa\u0142\u0119sa \u2013 elektromonter (bezrobotny) ; Wiceprzewodnicz\u0105cy * Andrzej Ko\u0142odziej \u2013 spawacz (Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni) * Bogdan Lis \u2013 pracownik fizyczny (Elmor) ; Cz\u0142onkowie * Lech B\u0105dkowski \u2013 publicysta, * Joanna Duda-Gwiazda \u2013 in\u017cynier (CETO) * Wojciech Gruszecki \u2013 nauczyciel akademicki (Politechnika Gda\u0144ska) * Andrzej Gwiazda \u2013 in\u017cynier (Elmor) * Stefan Izdebski \u2013 doker (Port Gdynia) * Lech Jendruszewski \u2013 monter (Stocznia im. Komuny Paryskiej w Gdyni) * Jerzy Kmiecik \u2013 kad\u0142ubowiec (Stocznia P\u00f3\u0142nocna) * Zdzis\u0142aw Kobyli\u0144ski \u2013 magazynier (PKS Gda\u0144sk) * Henryka","start_idx":119,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_7181","question":"kto uchwala ustawy w polsce?","answer":"Sejm","context":"W Polsce ustawy uchwala Sejm zazwyczaj zwyk\u0142\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci przynajmniej po\u0142owy konstytucyjnej liczby pos\u0142\u00f3w (tj. 230), a nast\u0119pnie przekazywane s\u0105 Senatowi, kt\u00f3ry w terminie 30 dni mo\u017ce je przyj\u0105\u0107 bez zmian, uchwali\u0107 poprawki albo uchwali\u0107 odrzucenie w ca\u0142o\u015bci. Je\u017celi Senat w ci\u0105gu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwa\u0142y, ustaw\u0119 uznaje si\u0119 za uchwalon\u0105 w brzmieniu przyj\u0119tym przez Sejm. W przypadku odrzucenia ustawy przez Senat lub wprowadzenia do niej poprawek wraca ona do Sejmu, kt\u00f3ry mo\u017ce odrzuci\u0107 tak\u0105 decyzj\u0119 Senatu bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci minimum po\u0142owy konstytucyjnej liczby pos\u0142\u00f3w. Kolejnym krokiem jest przedstawienie przez Marsza\u0142ka Sejmu ustawy Prezydentowi RP, kt\u00f3ry podpisuje j\u0105 w przeci\u0105gu 21 dni i zarz\u0105dza jej publikacj\u0119 w Dzienniku Ustaw. Prezydentowi","start_idx":24,"end_idx":28}
+{"id":"mrc_7182","question":"czego nale\u017cy u\u017cy\u0107 do zoboj\u0119tnienia zasady?","answer":"kwasem","context":"Reakcja zoboj\u0119tniania (neutralizacji) \u2013 reakcja chemiczna mi\u0119dzy kwasem a zasad\u0105, kt\u00f3ra prowadzi do zmiany pH \u015brodowiska reakcji w kierunku odczynu bardziej oboj\u0119tnego. W jej wyniku powstaje s\u00f3l i cz\u0119sto, cho\u0107 nie zawsze, woda. W innym sensie zoboj\u0119tnianie to ka\u017cda reakcja, kt\u00f3ra prowadzi do zmiany pH \u015brodowiska, niekoniecznie mi\u0119dzy kwasem i zasad\u0105, ale tak\u017ce mi\u0119dzy sol\u0105 i kwasem lub zasad\u0105, mi\u0119dzy dwoma kwasami, dwiema zasadami, a nawet dwiema solami. Reakcja zoboj\u0119tniania (neutralizacji) mo\u017ce zachodzi\u0107 w r\u00f3\u017cnych \u015brodowiskach i mie\u0107 w zwi\u0105zku z tym r\u00f3\u017cny przebieg. Jej przebieg zale\u017cy te\u017c od tego, czy do roztworu kwasu dodaje si\u0119 zasad\u0119, czy te\u017c na odwr\u00f3t, do zasady dodaje si\u0119 kwas. W tym pierwszym przypadku nast\u0119puje spadek st\u0119\u017cenia jon\u00f3w hydroniowych (H3O+), za\u015b w tym drugim","start_idx":65,"end_idx":71}
+{"id":"mrc_7183","question":"jakie zadania mia\u0142 prorok?","answer":"osoba b\u0119d\u0105ca w kontakcie z Bogiem, kt\u00f3rej zadaniem jest przede wszystkim objawia\u0107 wol\u0119 Bo\u017c\u0105 wobec ludzi, r\u00f3wnie\u017c zapowiada\u0107 nadej\u015bcie Mesjasza lub przewidywa\u0107 przysz\u0142e wydarzenia.","context":"Termin \u201eprorok\u201d jest kalk\u0105 greckiego \u03c0\u03c1\u03bf\u03c6\u03ae\u03c4\u03b7\u03c2 (proph\u1e17t\u0113s, \u201erzecznika\u201d, \u201eadwokata\u201d) u\u017cywanego w kontek\u015bcie religijnym, kt\u00f3re z kolei jest t\u0142umaczeniem hebrajskiego s\u0142owa \u201enabi\u201d, oznaczaj\u0105cego osob\u0119 przemawiaj\u0105c\u0105 w imieniu Boga. W\u015br\u00f3d m\u00f3w prorok\u00f3w pojawia\u0142y si\u0119 m.in. zapowiedzi S\u0105du Ostatecznego, kt\u00f3ry poprzedzi seria wydarze\u0144. Z tego powodu s\u0142owo \u201eprorok\u201d zacz\u0119\u0142o by\u0107 z czasem uto\u017csamiane z \u201eprzepowiadaczem przysz\u0142o\u015bci\u201d i obecnie jest potocznie uto\u017csamiane z \u201ejasnowidzem\u201d lub \u201ewr\u00f3\u017cbit\u0105\u201d. W religiach abrahamowych prorokiem jest osoba b\u0119d\u0105ca w kontakcie z Bogiem, kt\u00f3rej zadaniem jest przede wszystkim objawia\u0107 wol\u0119 Bo\u017c\u0105 wobec ludzi, r\u00f3wnie\u017c zapowiada\u0107 nadej\u015bcie Mesjasza lub przewidywa\u0107 przysz\u0142e wydarzenia. Nierzadko prorok jest jednocze\u015bnie za\u0142o\u017cycielem jakiej\u015b religii. W ka\u017cdej jednak jego rola i znaczenie s\u0105 nieco inne. == Prorocy w Biblii == === Stary Testament \u2013 Biblia hebrajska ===","start_idx":531,"end_idx":710}
+{"id":"mrc_7184","question":"jakie \u015brodki ra\u017cenia wchodz\u0105 w sk\u0142ad broni masowego ra\u017cenia?","answer":"bro\u0144 ABC (od pierwszych liter: atomowa, biologiczna, chemiczna) lub bro\u0144 NBC (nuklearna, biologiczna, chemiczna). Rodzaje broni ABC to: * bro\u0144 j\u0105drowa, zwana te\u017c atomow\u0105 lub nuklearn\u0105 * bro\u0144 biologiczna * bro\u0144 chemiczna * bro\u0144 radiologiczna * toksyczne \u015brodki przemys\u0142owe","context":"Bro\u0144 masowego ra\u017cenia, bro\u0144 masowej zag\u0142ady (\"BMR\", \"BMZ\") \u2013 wsp\u00f3\u0142czesne \u015brodki walki przeznaczone do ra\u017cenia organizm\u00f3w \u017cywych i cz\u0119\u015bciowo sprz\u0119tu bojowego na ogromn\u0105 (masow\u0105 \u2013 st\u0105d nazwa) skal\u0119, tzn. na wielkich obszarach. Stosowany jest skr\u00f3towiec: bro\u0144 ABC (od pierwszych liter: atomowa, biologiczna, chemiczna) lub bro\u0144 NBC (nuklearna, biologiczna, chemiczna). Rodzaje broni ABC to: * bro\u0144 j\u0105drowa, zwana te\u017c atomow\u0105 lub nuklearn\u0105 * bro\u0144 biologiczna * bro\u0144 chemiczna * bro\u0144 radiologiczna * toksyczne \u015brodki przemys\u0142owe","start_idx":252,"end_idx":523}
+{"id":"mrc_7185","question":"w obr\u0119bie kt\u00f3rych stref klimatycznych le\u017cy afryka?","answer":"W Afryce wed\u0142ug podzia\u0142u Koppena znajduj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce strefy klimatyczne: wszystkie gor\u0105ce, wszystkie bardzo gor\u0105ce oraz niekt\u00f3re podstrefy klimatu umiarkowanego, nawet lokalnie klimat umiarkowany, oceaniczny ch\u0142odny.","context":"Klimat Afryki \u2013 Afryka znajduje si\u0119 w strefach klimat\u00f3w gor\u0105cych, bardzo gor\u0105cych oraz lokalnie umiarkowanych. Na kontynencie wyst\u0119puje znaczne zr\u00f3\u017cnicowanie warunk\u00f3w klimatycznych. Po\u0142o\u017cenie po obu stronach r\u00f3wnika powoduje, i\u017c teoretycznie p\u00f3\u0142noc oraz po\u0142udnie maj\u0105 identyczny klimat. Jednak\u017ce rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa na p\u00f3\u0142nocy sprawia, \u017ce wewn\u0105trz Sahary tworzy si\u0119 klimat kontynentalny. Dzi\u0119ki zwartej linii brzegowej du\u017ce znaczenie maj\u0105 pr\u0105dy morskie. == Strefy klimatyczne == W Afryce wed\u0142ug podzia\u0142u Koppena znajduj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce strefy klimatyczne: wszystkie gor\u0105ce, wszystkie bardzo gor\u0105ce oraz niekt\u00f3re podstrefy klimatu umiarkowanego, nawet lokalnie klimat umiarkowany, oceaniczny ch\u0142odny. Natomiast wed\u0142ug podzia\u0142u Oko\u0142owicza i Martyn Afryka le\u017cy w strefach: I \u2013 oko\u0142or\u00f3wnikowa, II \u2013 zwrotnikowa (na p\u00f3\u0142nocy prowincja: 5a \u2013 \u015br\u00f3dziemnomorska i 5c \u2013 saharyjsko-arabska; na po\u0142udniu prowincja: 4a \u2013 afryka\u0144sko-madagaskarska).","start_idx":483,"end_idx":704}
+{"id":"mrc_7186","question":"kto napisa\u0142 n\u0119dznik\u00f3w?","answer":"Wiktora Hugo","context":"N\u0119dznicy (oryg. ) \u2013 pi\u0119ciocz\u0119\u015bciowa powie\u015b\u0107 Wiktora Hugo, napisana w czasie, gdy Hugo przebywa\u0142 na wygnaniu na wyspie Guernsey, opublikowana zosta\u0142a w roku 1862. W tym samym roku ukaza\u0142o si\u0119 pierwsze wydanie polskie. Utw\u00f3r w planach Wiktora Hugo mia\u0142 by\u0107 panoramicznym obrazem ca\u0142ego spo\u0142ecze\u0144stwa francuskiego XIX wieku oraz wyk\u0142adni\u0105 pogl\u0105d\u00f3w autora na kwestie sprawiedliwego porz\u0105dku spo\u0142ecznego, walki z n\u0119dz\u0105 i wykluczeniem. Na kartach \"N\u0119dznik\u00f3w\", poprzez g\u0142\u00f3wne w\u0105tki fabularne oraz liczne dygresje o charakterze filozoficznym i historycznym, Hugo prezentuje sw\u00f3j program polityczny i spo\u0142eczny, oparty na warto\u015bciach chrze\u015bcija\u0144skich, wierze w mo\u017cliwo\u015b\u0107 pozytywnej przemiany ka\u017cdego cz\u0142owieka oraz w ci\u0105g\u0142y, obejmuj\u0105cy wszystkie dziedziny \u017cycia post\u0119p. Praca nad utworem trwa\u0142a blisko dwadzie\u015bcia lat, jego szczeg\u00f3\u0142owa koncepcja ulega\u0142a w tym okresie wielokrotnym zmianom i rozszerzeniom.","start_idx":44,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_7187","question":"gdzie jest azja mniejsza?","answer":"Azja Mniejsza \u2013 rozleg\u0142y p\u00f3\u0142wysep na zachodniej granicy Azji, otoczony morzami Czarnym od p\u00f3\u0142nocy, Marmara od p\u00f3\u0142nocnego zachodu, Egejskim od zachodu i \u015ar\u00f3dziemnym od po\u0142udnia.","context":"Azja Mniejsza \u2013 rozleg\u0142y p\u00f3\u0142wysep na zachodniej granicy Azji, otoczony morzami Czarnym od p\u00f3\u0142nocy, Marmara od p\u00f3\u0142nocnego zachodu, Egejskim od zachodu i \u015ar\u00f3dziemnym od po\u0142udnia. Od Europy oddziela go Morze Marmara oraz cie\u015bniny Bosfor i Dardanele. Azja Mniejsza ma oko\u0142o 0,5 mln km\u00b2 powierzchni i stanowi oko\u0142o dw\u00f3ch trzecich terytorium Turcji. Cz\u0119\u015bciowo pokrywa si\u0119 z krain\u0105 historyczn\u0105 Anatolii. Region fizycznogeograficzny w Azji Zachodniej. Azja Mniejsza jest regionem w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci wy\u017cynno-g\u00f3rskim; niziny s\u0105 niewielkie i le\u017c\u0105 na wybrze\u017cach. Wn\u0119trze Azji Mniejszej zajmuje Wy\u017cyna Anatolijska, maj\u0105ca charakter p\u0142askowy\u017cu, kt\u00f3ry podnosi si\u0119 z zachodu na wsch\u00f3d od 800 do 1500 m n.p.m. Wy\u017cyn\u0119 ograniczaj\u0105 rozleg\u0142e \u0142a\u0144cuchy g\u00f3rskie G\u00f3r Pontyjskich na p\u00f3\u0142nocnym wybrze\u017cu i g\u00f3r Taurus na po\u0142udniowym, o wysoko\u015bci ponad 2000 m","start_idx":0,"end_idx":176}
+{"id":"mrc_7188","question":"u boku jakiej armii walczy\u0142y legiony polskie?","answer":"wojsk francuskich i w\u0142oskich","context":"Legiony Polskie we W\u0142oszech \u2013 polskie formacje wojskowe, tworzone na terenie wsp\u00f3\u0142czesnych W\u0142och, kt\u00f3rych celem by\u0142a walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski. Walcz\u0105ce u boku wojsk francuskich i w\u0142oskich w latach 1797\u20131807, utworzone z inicjatywy Jana Henryka D\u0105browskiego przez Francuz\u00f3w w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech. == Legiony polskie posi\u0142kuj\u0105ce Lombardi\u0119 == Po III rozbiorze nast\u0105pi\u0142a emigracja \u017co\u0142nierzy i oficer\u00f3w z Polski do W\u0142och i Francji. Dzi\u0119ki wp\u0142ywom Napoleona, za po\u015brednictwem Agencji (polska organizacja emigracyjna za\u0142o\u017cona w Pary\u017cu po upadku powstania ko\u015bciuszkowskiego w 1794) Jan Henryk D\u0105browski podpisa\u0142 9 stycznia 1797 umow\u0119 z nowym rz\u0105dem Republiki Lombardzkiej. Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcami Legion\u00f3w byli Karol Kniaziewicz, J\u00f3zef Wybicki i Antoni Amilkar Kosi\u0144ski. Oddzia\u0142y otrzyma\u0142y nazw\u0119 Legion\u00f3w Polskich. Mundury i sztandary by\u0142y zbli\u017cone do polskich, j\u0119zyk komend i stopnie wojskowe","start_idx":163,"end_idx":191}
+{"id":"mrc_7189","question":"ile europa ma pa\u0144stw?","answer":"46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej.","context":"Lista pa\u0144stw Europy \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Europy. Na terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista","start_idx":97,"end_idx":144}
+{"id":"mrc_7190","question":"kto rz\u0105dzi w zabrzu?","answer":"Obecnie urz\u0119duj\u0105cym Prezydentem Miasta Zabrze jest Ma\u0142gorzata Ma\u0144ka-Szulik","context":"Obecnie urz\u0119duj\u0105cym Prezydentem Miasta Zabrze jest Ma\u0142gorzata Ma\u0144ka-Szulik, pe\u0142ni\u0105ca t\u0119 funkcj\u0119 od 6 grudnia 2006 roku. == Starostowie powiatu zabrskiego (1874\u20131926) == * Hans von Holwede (1874 \u2013 15 lutego 1887) * Arthur Sebastian von Falkenhayn (9 kwietnia 1887 \u2013 9 stycznia 1891) * Theodor Parisius (16 stycznia 1891 \u2013 28 listopada 1892) * Alfred Scheche (grudzie\u0144 1892 \u2013 15 wrze\u015bnia 1902) * Max Hermann Freiherr von Ziller (7 pa\u017adziernika 1902 \u2013 9 marca 1907) * Hermann Dihle (10 marca 1907 \u2013 15 sierpnia 1912) * Georg Suermondt (9 stycznia 1913 \u2013 4 grudnia 1920) * Albrecht M\u00fcller von Blumencron (4 grudnia 1920 \u2013 1 stycznia 1927) == Nadburmistrzowie Zabrza (1923\u20131945) == * Kurt Jeenel (1 grudnia 1923 \u2013 5","start_idx":0,"end_idx":74}
+{"id":"mrc_7191","question":"gdzie le\u017cy katar?","answer":"we wschodniej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego (na p\u00f3\u0142wyspie Katar) nad Zatok\u0105 Persk\u0105.","context":"Katar ( (wym. [\u02c8q\u0251t\u02e4\u0251r]) \u2013 trl. \"Qa\u0163ar\", trb. \"Katar\"), oficjalnie Pa\u0144stwo Katar ( \u2013 trl. \"Dawlat Qa\u0163ar\", trb. \"Daulat Katar\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone we wschodniej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego (na p\u00f3\u0142wyspie Katar) nad Zatok\u0105 Persk\u0105. Stolic\u0105 Kataru jest Doha. Inne wi\u0119ksze miasta to Ar-Rajjan, Musajid, Al-Wakra, Chaur, Duchan, Umm Bab. Powierzchnia Kataru wynosi 11,6 tys. km\u00b2; graniczy on tylko z Arabi\u0105 Saudyjsk\u0105. J\u0119zykiem urz\u0119dowym jest j\u0119zyk arabski, ale w u\u017cyciu jest tak\u017ce angielski. Katar podzielony jest na siedem okr\u0119g\u00f3w. Katar jest pa\u0144stwem cz\u0142onkowskim Ligi Pa\u0144stw Arabskich, Mi\u0119dzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Mi\u0119dzynarodowej Organizacji Pracy, Banku \u015awiatowego, Mi\u0119dzynarodowego Funduszu Walutowego, Organizacji Wsp\u00f3\u0142pracy Islamskiej, Organizacji Kraj\u00f3w Eksportuj\u0105cych Rop\u0119 Naftow\u0105, Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych (na podstawie Rezolucji Rady Bezpiecze\u0144stwa ONZ nr 297 z 15 wrze\u015bnia 1971),","start_idx":146,"end_idx":226}
+{"id":"mrc_7192","question":"czym jest antymateria?","answer":"Antymateria \u2013 uk\u0142ad antycz\u0105stek.","context":"Antymateria \u2013 uk\u0142ad antycz\u0105stek. Antycz\u0105stki to cz\u0105stki elementarne podobne do wyst\u0119puj\u0105cych w \u201ezwyk\u0142ej\u201d materii (koinomaterii), ale o przeciwnym znaku \u0142adunku elektrycznego oraz wszystkich addytywnych liczb kwantowych (np. izospinu, dziwno\u015bci, liczby barionowej itp). W momencie kontaktu antymaterii z materi\u0105 (zwyk\u0142\u0105) obie ulegaj\u0105 anihilacji. Energia zwi\u0105zana z mas\u0105 spoczynkow\u0105 anihiluj\u0105cych cz\u0105stek ulega przy tym zamianie na energi\u0119 promieniowania elektromagnetycznego lub energi\u0119 kinetyczn\u0105 l\u017cejszych cz\u0105stek. W 2013 roku wst\u0119pnie eksperymentalnie wykazano, \u017ce antymateria oddzia\u0142uje grawitacyjnie tak samo jak koinomateria. W kwantowej teorii pola antycz\u0105stki maj\u0105 przeciwne w stosunku do cz\u0105stek \u0142adunki (symetria C) oraz parzysto\u015b\u0107 (symetria P). == Historia == W 1928 roku Paul Dirac wprowadzi\u0142 relatywistyczne r\u00f3wnanie elektronu, nazwane p\u00f3\u017aniej r\u00f3wnaniem Diraca. Z rozwi\u0105zania tego r\u00f3wnania wynika\u0142o, \u017ce powinna istnie\u0107 cz\u0105stka przeciwna","start_idx":0,"end_idx":32}
+{"id":"mrc_7193","question":"w jaki spos\u00f3b powstaje t\u0119cza?","answer":"w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego.","context":"T\u0119cza \u2013 zjawisko optyczne i meteorologiczne (fotometeor), wyst\u0119puj\u0105ce w postaci charakterystycznego wielobarwnego \u0142uku powstaj\u0105cego w wyniku rozszczepienia \u015bwiat\u0142a widzialnego, zwykle promieniowania s\u0142onecznego, za\u0142amuj\u0105cego si\u0119 i odbijaj\u0105cego wewn\u0105trz licznych kropli wody (np. deszczu i mg\u0142y) maj\u0105cych kszta\u0142t zbli\u017cony do kulistego. Rozszczepienie \u015bwiat\u0142a jest wynikiem zjawiska dyspersji, powoduj\u0105cego r\u00f3\u017cnice w k\u0105cie za\u0142amania \u015bwiat\u0142a o r\u00f3\u017cnej d\u0142ugo\u015bci fali przy przej\u015bciu z powietrza do wody i z wody do powietrza. \u015awiat\u0142o widzialne jest postrzegaln\u0105 wzrokiem cz\u0119\u015bci\u0105 widma promieniowania elektromagnetycznego i w zale\u017cno\u015bci od d\u0142ugo\u015bci fali postrzegane jest w r\u00f3\u017cnych barwach. Kiedy \u015bwiat\u0142o s\u0142oneczne przenika przez kropelki deszczu, woda rozprasza \u015bwiat\u0142o bia\u0142e (mieszanin\u0119 fal o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach) na sk\u0142adowe o r\u00f3\u017cnych d\u0142ugo\u015bciach fal (r\u00f3\u017cnych barwach) i oko ludzkie postrzega wielokolorowy \u0142uk. Pomimo faktu, \u017ce w","start_idx":132,"end_idx":334}
+{"id":"mrc_7194","question":"co to znaczy artefakty?","answer":"mi\u0119dzy innymi przedmiot, zdarzenie itp. b\u0119d\u0105ce sztucznym wytworem, tj. b\u0119d\u0105ce wynikiem dzia\u0142alno\u015bci ludzkiej, nieistniej\u0105ce w naturze.","context":"Artefakt (\u0142ac. \"arte factum\" 'sztucznie wykonane', \"ars\" narz\u0119dnik \"arte\" \u2013 \"sztuka\", \"technika\"; \"factum\" od \"facio, facere\" 'czyni\u0107') \u2013 mi\u0119dzy innymi przedmiot, zdarzenie itp. b\u0119d\u0105ce sztucznym wytworem, tj. b\u0119d\u0105ce wynikiem dzia\u0142alno\u015bci ludzkiej, nieistniej\u0105ce w naturze.","start_idx":138,"end_idx":272}
+{"id":"mrc_7195","question":"kiedy zmar\u0142 rysiek riedel?","answer":"30 lipca 1994","context":"Ryszard Henryk Riedel (ur. 7 wrze\u015bnia 1956 w Chorzowie, zm. 30 lipca 1994 tam\u017ce) \u2013 polski wokalista i autor tekst\u00f3w piosenek, wieloletni frontman zespo\u0142u D\u017cem. Gra\u0142 tak\u017ce na harmonijce ustnej. Uznawany za jednego z najlepszych wokalist\u00f3w w historii polskiej muzyki rozrywkowej. == \u017byciorys == By\u0142 drugim dzieckiem Krystyny i Jana Riedl\u00f3w, mia\u0142 starsz\u0105 o rok siostr\u0119, Ma\u0142gorzat\u0119. Edukacj\u0119 zako\u0144czy\u0142 na si\u00f3dmej klasie szko\u0142y podstawowej. Nigdy nie pobiera\u0142 lekcji \u015bpiewu, by\u0142 samoukiem. W grudniu 1973 do\u0142\u0105czy\u0142 do zespo\u0142u Jam, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zmieni\u0142 nazw\u0119 na D\u017cem. W pierwszych latach nie dopu\u015bci\u0142 do rozpadu zespo\u0142u. Na pocz\u0105tku kariery w D\u017cemie zesp\u00f3\u0142 Kombi z\u0142o\u017cy\u0142 mu propozycj\u0119 przej\u015bcia do nich, ale Riedel j\u0105 odrzuci\u0142. Teksty jego piosenek zwykle mia\u0142y charakter autobiograficzny. Przez wiele lat wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142","start_idx":60,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_7196","question":"w jaki spos\u00f3b zgin\u0105\u0142 achilles?","answer":"zgin\u0105\u0142, zanim Troja zosta\u0142a zdobyta, gdy w jedyne miejsce \u201e\u015bmiertelne\u201d \u2013 tam, gdzie matka trzyma\u0142a go za pi\u0119t\u0119, ugodzi\u0142a go strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku przez Parysa, brata Hektora.","context":"Achilles obrazi\u0142 si\u0119 na Agamemnona za odebranie mu branki Bryzeidy i Trojanie wdarli si\u0119 ju\u017c do obozu Achaj\u00f3w i zacz\u0119li podpala\u0107 ich okr\u0119ty, Patroklos poprosi\u0142 Achillesa o po\u017cyczenie jego zbroi. Ubrany w ni\u0105 uderzy\u0142 na czele Myrmidon\u00f3w na Trojan, pobi\u0142 ich i odp\u0119dzi\u0142 pod mury Troi. Tam jednak pad\u0142 od ciosu Hektora, kt\u00f3ry zdar\u0142 z niego zbroj\u0119 i pozna\u0142, \u017ce to nie Achilles. Na drugi dzie\u0144, ubrany w now\u0105 zbroj\u0119 wykut\u0105 w nocy przez Hefajstosa Achilles pom\u015bci\u0142 jego \u015bmier\u0107 zabijaj\u0105c Hektora. Achilles zgin\u0105\u0142, zanim Troja zosta\u0142a zdobyta, gdy w jedyne miejsce \u201e\u015bmiertelne\u201d \u2013 tam, gdzie matka trzyma\u0142a go za pi\u0119t\u0119, ugodzi\u0142a go strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku przez Parysa, brata Hektora. St\u0105d wzi\u0119\u0142o si\u0119 wyra\u017cenie \u201epi\u0119ta Achillesa\u201d oraz nazwa \u015bci\u0119gno Achillesa.","start_idx":499,"end_idx":678}
+{"id":"mrc_7197","question":"jaka jest oficjalna nazwa holandii?","answer":"Kr\u00f3lestwo Niderland\u00f3w","context":"Holandia (, wym. ), oficjalnie Kr\u00f3lestwo Niderland\u00f3w () \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w zachodniej Europie i po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Karaiby), b\u0119d\u0105ce monarchi\u0105 konstytucyjn\u0105, z\u0142o\u017cone z czterech kraj\u00f3w sk\u0142adowych: Holandii (cz\u0119\u015b\u0107 europejska), Aruby, Cura\u00e7ao i Sint Maarten oraz trzech gmin zamorskich: Bonaire, Saba i Sint Eustatius (cz\u0119\u015b\u0107 karaibska). Jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej (UE), Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych (ONZ) i Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego (NATO). Europejska cz\u0119\u015b\u0107 Holandii stanowi obszar g\u0119sto zaludniony, a oko\u0142o jednej czwartej tego terytorium le\u017cy poni\u017cej poziomu morza \u2013 na terenie depresji. W Holandii maj\u0105 swoj\u0105 siedzib\u0119: Sta\u0142y Trybuna\u0142 Arbitra\u017cowy, Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Sprawiedliwo\u015bci, Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Karny oraz Mi\u0119dzynarodowy Trybuna\u0142 Karny dla by\u0142ej Jugos\u0142awii. == Etymologia nazwy pa\u0144stwa == Nazwa \"Holandia\" (w j\u0119zyku niderlandzkim: \"Holland)\" wywodzi si\u0119 z wczesnego \u015bredniowiecza; pierwszy","start_idx":31,"end_idx":52}
+{"id":"mrc_7198","question":"ile jest \u015bwi\u0119tych na \u015bwiecie?","answer":"Ich liczb\u0119 oszacowuje si\u0119 na oko\u0142o 10 tysi\u0119cy;","context":"\u015awi\u0119ci i b\u0142ogos\u0142awieni () \u2013 uznani przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki za osoby szczeg\u00f3lnie realizuj\u0105ce okre\u015blone cnoty i warto\u015bci, w\u0142a\u015bciwe dla katolicyzmu lub chrze\u015bcija\u0144stwa og\u00f3\u0142em. Ich liczb\u0119 oszacowuje si\u0119 na oko\u0142o 10 tysi\u0119cy; \"Martyrologium Rzymskie\" z 2001 roku odnotowuje 6538 imion. \u015awi\u0119ci maj\u0105 pe\u0142ni\u0107 funkcj\u0119 wzorca osobowego i s\u0105 obiektem kultu. == W Biblii == W Pi\u015bmie \u015awi\u0119tym poj\u0119cie \u201e\u015bwi\u0119ty\u201d odnoszone jest do osoby \u017cyj\u0105cej, kt\u00f3ra post\u0119puje zgodnie z naukami Boga. \u201e\u015awi\u0119ty\u201d to ten, kt\u00f3ry poszed\u0142 za Chrystusem. W Nowym Testamencie okre\u015blenie chrze\u015bcijan jako \u201e\u015bwi\u0119tych\u201d pojawia si\u0119 wielokrotnie, m.in.: * \u201eI sta\u0142o si\u0119, \u017ce Piotr, obchodz\u0105c wszystkich, przyszed\u0142 te\u017c do \"\u015bwi\u0119tych\", kt\u00f3rzy mieszkali w Lyddzie. A Piotr, usun\u0105wszy wszystkich, pad\u0142 na kolana i modli\u0142 si\u0119; potem zwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do cia\u0142a i rzek\u0142:","start_idx":173,"end_idx":219}
+{"id":"mrc_7199","question":"na ktory stopien wojskowy mianuje prezydent?","answer":"stopie\u0144 podporucznika","context":"Podporucznik (ppor.) \u2013 najni\u017cszy stopie\u0144 oficerski w Wojsku Polskim, z korpusu oficer\u00f3w m\u0142odszych. Ni\u017cszym stopniem jest starszy chor\u0105\u017cy sztabowy, a wy\u017cszym porucznik. Polski oficer w stopniu podporucznika na naramiennikach nosi dwie gwiazdki. Na stopie\u0144 podporucznika (jako pierwszy stopie\u0144 oficerski) mianuje Prezydent RP na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Uroczyste mianowanie zawodowych oficer\u00f3w WP odbywa si\u0119 podczas promocji wie\u0144cz\u0105cych uko\u0144czenie uczelni wojskowej. Stopie\u0144 podporucznika mog\u0105 otrzyma\u0107 r\u00f3wnie\u017c \u017co\u0142nierze rezerwy ze zdanym egzaminem na oficera, posiadaj\u0105cy nadany przydzia\u0142 mobilizacyjny albo kt\u00f3rym przewiduje si\u0119 nadanie takiego przydzia\u0142u oraz spe\u0142niaj\u0105cy jeden z poni\u017cszych warunk\u00f3w: a) odbyte przeszkolenie wojskowe przed dniem 1 stycznia 2004 r. oraz \u0107wiczenia wojskowe o \u0142\u0105cznym wymiarze co najmniej pi\u0119ciu dni, b) odbyty kurs oficerski realizowany w ramach \u0107wicze\u0144 wojskowych, c) odbyta","start_idx":247,"end_idx":268}
+{"id":"mrc_7200","question":"ile jest obiekt\u00f3w unesco na \u015bwiecie?","answer":"1154 obiekty","context":"o uniwersalnej warto\u015bci z punktu widzenia nauki i konserwacji. == Obiekty UNESCO wed\u0142ug region\u00f3w == === Lista \u015bwiatowego dziedzictwa === Lista obejmuje (stan na rok 2021) 1154 obiekty w 167 Pa\u0144stwach-Stronach Konwencji, w tym 897 obiekt\u00f3w dziedzictwa kulturowego (K), 218 przyrodniczego (P) i 39 mieszanych (K, P).. Wed\u0142ug stanu na rok 2021 liczba obiekt\u00f3w \u015bwiatowego dziedzictwa w poszczeg\u00f3lnych regionach przedstawia si\u0119 nast\u0119puj\u0105co: Szczeg\u00f3\u0142owy opis obiekt\u00f3w z listy \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO na poszczeg\u00f3lnych kontynentach: * w Afryce * w Ameryce Po\u0142udniowej * w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej i \u015arodkowej * w Australii i Oceanii * w Azji * w Europie Najwi\u0119cej obiekt\u00f3w wpisanych na list\u0119 znajduje si\u0119 we W\u0142oszech (58), Chinach (56), Niemczech (51), Hiszpanii (49) i we Francji (49) (stan na 2021).","start_idx":171,"end_idx":183}
+{"id":"mrc_7201","question":"jak\u0105 ro\u015blin\u0119 bada\u0142 grzegorz mendel?","answer":"grochu zwyczajnego","context":"Gregor Johann Mendel OSA, Grzegorz Mendel (ur. 20 lipca 1822 w Heinzendorf bei Odrau, zm. 6 stycznia 1884 w Brnie) \u2212 czeski przyrodnik, zakonnik, opat zakonu augustian\u00f3w w Brnie na Morawach, prekursor genetyki. Zajmowa\u0142 si\u0119 badaniami nad dziedziczeniem cech grochu zwyczajnego. Mendel udowodni\u0142, \u017ce dziedziczenie cech grochu oparte jest na zestawie praw (kt\u00f3re p\u00f3\u017aniej zosta\u0142y nazwane od jego nazwiska prawami Mendla). Znaczenie obserwacji Mendla nie zosta\u0142o docenione a\u017c do prze\u0142omu XX wieku, kiedy ponowne \u201eodkrycie\u201d prawide\u0142 przez niego obserwowanych zapocz\u0105tkowa\u0142o powstanie nowej dziedziny nauki \u2013 genetyki. == \u017byciorys == Pochodzi\u0142 z rodziny niemieckoj\u0119zycznej, a jego rodzicami byli Anton i Rosine Mendlowie. Mia\u0142 dwie siostry \u2013 starsz\u0105 i m\u0142odsz\u0105 od niego. W latach 1834\u20131840 ucz\u0119szcza\u0142 do liceum w Opawie, a nast\u0119pnie","start_idx":258,"end_idx":276}
+{"id":"mrc_7202","question":"kiedy usa open?","answer":"na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia.","context":"US Open, \"United States Open\" \u2013 mi\u0119dzynarodowe mistrzostwa USA w tenisie; jeden z czterech turniej\u00f3w zaliczanych do Wielkiego Szlema, rozgrywany w Stanach Zjednoczonych od 1881 roku, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia. Od 1978 odbywa si\u0119 w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens na twardych kortach USTA Billie Jean King National Tennis Center we Flushing Meadows\u2013Corona Park. Pula nagr\u00f3d w 2021 roku wynosi\u0142a 60,1 mln dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Zasada wyp\u0142acania r\u00f3wnych wynagrodze\u0144 dla obu p\u0142ci zosta\u0142a przyj\u0119ta w 1973 roku. Kortem g\u0142\u00f3wnym jest Arthur Ashe Stadium z widowni\u0105 ponad 22,5 tys. os\u00f3b, nazwany na cze\u015b\u0107 Arthura Ashe\u2019a, wybitnego afro-ameryka\u0144skiego tenisisty, zmar\u0142ego w 1993 roku. Nast\u0119pny pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci obiekt, Louis Armstrong Stadium, o pojemno\u015bci 10 tys. widz\u00f3w. Kompleks sportowy sk\u0142ada si\u0119 z 33","start_idx":183,"end_idx":216}
+{"id":"mrc_7203","question":"kiedy powsta\u0142o pierwsze zdj\u0119cie?","answer":"1826 lub 1827 roku","context":"== === Proces monochromatyczny === Pierwsz\u0105 trwa\u0142\u0105 fotografi\u0105 by\u0142 obraz wyprodukowany w 1826 lub 1827 roku przez Josepha-Nic\u00e9phore'a Ni\u00e9pce'a, francuskiego wynalazc\u0119. Obraz powsta\u0142 na wypolerowanej cynkowej p\u0142ytce pokrytej asfaltem syryjskim. Produkcja tego zdj\u0119cia wymaga\u0142a przynajmniej o\u015bmiogodzinnej ekspozycji w s\u0142oneczny dzie\u0144 (przy pr\u00f3bach odtworzenia eksperymentu uzyskiwano zwykle czasy rz\u0119du kilkunastu godzin, a w ekstremalnych przypadkach nawet 40\u201360 godzin). Bitum twardnieje pod wp\u0142ywem ekspozycji na \u015bwiat\u0142o. Nieutwardzony materia\u0142 mo\u017ce by\u0107 zmyty olejkiem lawendowym, otrzymany w ten spos\u00f3b negatyw mo\u017cna pokry\u0107 farb\u0105 litograficzn\u0105 i odcisn\u0105\u0107 na papierze tworz\u0105c druk. P\u00f3\u017aniej Ni\u00e9pce eksperymentowa\u0142 ze zwi\u0105zkami srebra, bazuj\u0105c na odkryciu Johanna Heinrich Schultza z 1724 roku. Odkrycie to polega\u0142o na tym, \u017ce chlorek srebra zmieszany z kred\u0105 ciemnieje po wystawieniu na dzia\u0142anie \u015bwiat\u0142a. Joseph-Nic\u00e9phore Ni\u00e9pce","start_idx":88,"end_idx":106}
+{"id":"mrc_7204","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 kapibary?","answer":"Rodzaj obejmuje gatunki wyst\u0119puj\u0105ce w Ameryce \u015arodkowej (Panama) i Po\u0142udniowej (Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Brazylia, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj, Argentyna i Urugwaj).","context":"Kapibara (\"Hydrochoerus\") \u2013 rodzaj ssaka z podrodziny kapibar (Hydrochoerinae) w rodzinie kawiowatych (Caviidae). == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Rodzaj obejmuje gatunki wyst\u0119puj\u0105ce w Ameryce \u015arodkowej (Panama) i Po\u0142udniowej (Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Brazylia, Ekwador, Peru, Boliwia, Paragwaj, Argentyna i Urugwaj). == Morfologia == D\u0142ugo\u015b\u0107 cia\u0142a (bez ogona) 1025\u20131340 mm, d\u0142ugo\u015b\u0107 ogona 10\u201320 mm, d\u0142ugo\u015b\u0107 tylnej stopy 200\u2013250 mm, d\u0142ugo\u015b\u0107 ucha 60\u201370 mm; masa cia\u0142a 35\u201365 kg. == Systematyka == === Etymologia === * \"Hydrochoerus\" (\"Hydrochaeris\", \"Hydrochaerus\", \"Hydrocherus\", \"Hydrocheirus\"): \"hudro-\" \u201ewodny\u201d, od \u1f51\u03b4\u03c9\u03c1 \"hud\u014dr\", \u1f51\u03b4\u03b1\u03c4\u03bf\u03c2 \"hudatos\" \u201ewoda\u201d; \u03c7\u03bf\u03b9\u03c1\u03bf\u03c2 \"khoiros\" \u201e\u015bwinia\u201d. * \"Capiguara\": tupi \"cabi\" lub \"capim\" \u201eziele, zio\u0142o\u201d; \"guara\" czasownik \u201eu\u201d oznacza tego, kto je. Nowa nazwa dla \"Hydrochoerus\" . * \"Xenohydrochoerus\": gr. \u03be\u03b5\u03bd\u03bf\u03c2 \"xenos\" \u201edziwny\u201d; rodzaj \"Hydrochoerus\" . Gatunek typowy: \u2020\"Xenohydrochoerus ballesterensis\"","start_idx":140,"end_idx":314}
+{"id":"mrc_7205","question":"kto by\u0142 dyrektorem teatru narodowego?","answer":"Kazimierz Dejmek","context":"Kazimierz Dejmek. Re\u017cyser przej\u0105\u0142 teatr po W\u0142adys\u0142awie Daszewskim, scenografie, kt\u00f3ry prowadzi\u0142 Scen\u0119 Narodow\u0105 po \u015bmierci Horzycy, czyni\u0105c z niej scen\u0119 popularn\u0105. Dyrekcja Dejmka to jeden z mit\u00f3w polskiego \u015brodowiska teatralnego. Zapewne dlatego, \u017ce lata 1962\u20131968 sta\u0142y si\u0119 w historii tej sceny rewolucj\u0105. Dejmek stara\u0142 si\u0119 stworzy\u0107 \u017celazny repertuar, z\u0142o\u017cony z kanonu \u015bwiatowej (Sofokles, Moli\u00e8re, Shakespeare, Czechow) i polskiej klasyki (S\u0142owacki, Mickiewicz, Norwid), najlepszego dramatu wsp\u00f3\u0142czesnego, zbudowa\u0107 (przy pomocy krytyk\u00f3w teatralnych i historyk\u00f3w teatru) model organizacyjny teatru, jak i okre\u015bli\u0107 zadania Sceny Narodowej (np. kszta\u0142cenie aktor\u00f3w, tworzenie wzorc\u00f3w wymowy, gromadzenie dokumentacji teatralnej, prace wydawnicze itd.). Dejmek, przesi\u0105kni\u0119ty ideami socjalistycznymi, zafrapowany schillerowskim teatrem popularnym i monumentalnym, sprawi\u0142, \u017ce scena Narodowego znalaz\u0142a si\u0119 w centrum polskiego \u017cycia artystycznego i szerzej \u2013 spo\u0142ecznego. Powsta\u0142y","start_idx":0,"end_idx":16}
+{"id":"mrc_7206","question":"sk\u0105d wzi\u0119\u0142a si\u0119 nazwa europa?","answer":"Nazwa Europy wywodzi si\u0119 z greckiego s\u0142owa (\"Europe\") i zwykle poprzez \u0142aci\u0144sk\u0105 form\u0119 \"Europa\" wesz\u0142o do niemal wszystkich j\u0119zyk\u00f3w \u015bwiata.","context":"Europa \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 \u015bwiata le\u017c\u0105ca na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej, na pograniczu p\u00f3\u0142kuli wschodniej i zachodniej. Jest uznawana za kontynent, albo za cz\u0119\u015b\u0107 \u015bwiata tworz\u0105c\u0105 wraz z Azj\u0105 kontynent Eurazj\u0119. == Nazwa == Nazwa Europy wywodzi si\u0119 z greckiego s\u0142owa (\"Europe\") i zwykle poprzez \u0142aci\u0144sk\u0105 form\u0119 \"Europa\" wesz\u0142o do niemal wszystkich j\u0119zyk\u00f3w \u015bwiata. Etymologia samego terminu jest niejasna: by\u0107 mo\u017ce pochodzi ono od (\"europos\") \u2013 \u201e\u0142agodnie wznosz\u0105cy si\u0119\u201d, albo od asyryjskiego \"ereb\", \u201ezach\u00f3d\u201d. Inne teorie wywodz\u0105 pochodzenia nazwy od semickiego s\u0142owa oznaczaj\u0105cego \u201eciemny\u201d. U\u017cywane jest te\u017c okre\u015blenie Stary Kontynent. == Granice Europy == Przebieg umownej granicy Europy z Azj\u0105 na wschodzie i po\u0142udniowym wschodzie wzbudza kontrowersje. Kwestia ta jest r\u00f3\u017cnie rozstrzygana w nauce poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w, a najwi\u0119cej rozbie\u017cno\u015bci w tej sprawie wyst\u0119puje","start_idx":199,"end_idx":337}
+{"id":"mrc_7207","question":"kiedy wybuch\u0142a druga wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
+{"id":"mrc_7208","question":"jakie s\u0142u\u017cby wchodz\u0105 w sk\u0142ad obrony cywilnej?","answer":"oddzia\u0142\u00f3w przeznaczonych do wykonywania zada\u0144 og\u00f3lnych, jak i jednostek specjalistycznych (np. ratownictwa)","context":"wojewoda, na poziomie powiatu lub miasta na prawach powiatu \u2013 starosta lub prezydent miasta, na poziomie gminy \u2013 w\u00f3jt, burmistrz, prezydent miasta. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi by\u0142y formacje obrony cywilnej, kt\u00f3re sk\u0142ada\u0107 si\u0119 mog\u0142y z oddzia\u0142\u00f3w przeznaczonych do wykonywania zada\u0144 og\u00f3lnych, jak i jednostek specjalistycznych (np. ratownictwa). By\u0142y tworzone decyzj\u0105 terenowych organ\u00f3w administracyjnych oraz pracodawc\u00f3w. S\u0142u\u017cba w strukturach Obrony Cywilnej Kraju by\u0142a obowi\u0105zkiem obywatela RP, na mocy ustawy z dnia z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowi\u0105zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Odbywa\u0142a si\u0119 ona na zasadach zbli\u017conych do s\u0142u\u017cby wojskowej. Mog\u0142a by\u0107 zarz\u0105dzona jako s\u0142u\u017cba zast\u0119pcza. == Znak graficzny == Mi\u0119dzynarodowym znakiem graficznym obrony cywilnej jest niebieski tr\u00f3jk\u0105t r\u00f3wnoboczny na pomara\u0144czowym tle, nie dotykaj\u0105cy wierzcho\u0142kami kraw\u0119dzi. Na mocy norm prawa","start_idx":246,"end_idx":353}
+{"id":"mrc_7209","question":"gdzie by\u0142a kr\u0119cona akademia pana kleksa?","answer":"Zdj\u0119cia do filmu realizowano w pa\u0142acu w Nieborowie, w Arkadii (przy akwedukcie), w parku przy zamku w Go\u0142uchowie (wojew\u00f3dztwo wielkopolskie), na ulicach Piotrkowa Trybunalskiego (ul. Rycerska, ul. Sieradzka i pl. Ko\u015bciuszki) oraz w Jask\u00f3\u0142czym Gnie\u017adzie na Krymie.","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 polsko-radziecki muzyczny film fantasy z 1983 roku w re\u017cyserii Krzysztofa Gradowskiego, b\u0119d\u0105cy adaptacj\u0105 ksi\u0105\u017cki o tym samym tytule autorstwa Jana Brzechwy. Film jest dwucz\u0119\u015bciowy: cz. I \"Przygoda ksi\u0119cia Mateusza\", cz. II \"Tajemnica Golarza Filipa\". Film w Polsce by\u0142 emitowany tak\u017ce w telewizji. Wydany zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c w wersji zrekonstruowanej cyfrowo. == Lokalizacje == Zdj\u0119cia do filmu realizowano w pa\u0142acu w Nieborowie, w Arkadii (przy akwedukcie), w parku przy zamku w Go\u0142uchowie (wojew\u00f3dztwo wielkopolskie), na ulicach Piotrkowa Trybunalskiego (ul. Rycerska, ul. Sieradzka i pl. Ko\u015bciuszki) oraz w Jask\u00f3\u0142czym Gnie\u017adzie na Krymie. Ada\u015b leci nad Dunajcem (prze\u0142om Dunajca). Zdj\u0119cia do \"Przygody Ksi\u0119cia Mateusza\" powsta\u0142y w Pa\u0142acu Woroncowa w A\u0142upce. == Opis fabu\u0142y == Dziesi\u0119cioletni Ada\u015b Niezg\u00f3dka (S\u0142awomir Wronka) wst\u0119puje","start_idx":396,"end_idx":659}
+{"id":"mrc_7210","question":"gdzie przebywa\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"latarni\u0119 morsk\u0105","context":"latarni\u0119 morsk\u0105, gdzie rozpocz\u0105\u0142 ciche, spokojne \u017cycie. Wiele rozmy\u015bla\u0142 i wspomina\u0142, nie zaniedbuj\u0105c nigdy swoich obowi\u0105zk\u00f3w. Podziwia\u0142 tropikaln\u0105 przyrod\u0119, zaprzyja\u017ani\u0142 si\u0119 z odwiedzaj\u0105cymi jego latarni\u0119 mewami. Pewnego dnia opr\u00f3cz zapas\u00f3w \u017cywno\u015bci Skawi\u0144ski otrzyma\u0142 paczk\u0119 z ksi\u0105\u017ckami. Znalaz\u0142 w\u015br\u00f3d nich \"Pana Tadeusza\" Mickiewicza. Podczas lektury zapomnia\u0142 o tym, gdzie jest. Poczu\u0142 si\u0119 znowu jak w swojej ojczy\u017anie, za kt\u00f3r\u0105 bardzo t\u0119skni\u0142. W ko\u0144cu zapad\u0142 w mocny sen o Polsce. Nast\u0119pnego ranka otrzyma\u0142 wiadomo\u015b\u0107, \u017ce przez jego zaniedbanie rozbi\u0142a si\u0119 \u0142\u00f3d\u017a. Dopiero wtedy u\u015bwiadomi\u0142 sobie, \u017ce nie zapali\u0142 latarni. Zosta\u0142 zwolniony z posady i musia\u0142 wyruszy\u0107 na nowe tu\u0142acze szlaki. Tym razem mia\u0142 jednak przy sobie cz\u0105stk\u0119 swojej ojczyzny \u2013 \"Pana Tadeusza\". == Ekranizacja == * \"Latarnik\" \u2013 film z 1976 roku.","start_idx":0,"end_idx":15}
+{"id":"mrc_7211","question":"jak\u0105 ryb\u0119 z\u0142owi\u0142 santiago?","answer":"gigantycznego marlina","context":"opowiadania rozgrywa si\u0119 w ci\u0105gu czterech wrze\u015bniowych dni, w okresie silnych huragan\u00f3w na morzu, podczas kt\u00f3rych mo\u017cna z\u0142apa\u0107 wi\u0119ksze ryby ni\u017c zwykle. Stary kuba\u0144ski rybak Santiago, kt\u00f3ry od 84 dni nie z\u0142owi\u0142 ryby, wyrusza na po\u0142\u00f3w ryb. Chce udowodni\u0107, \u017ce chocia\u017c jest stary, to nie jest bezu\u017cytecznym i kiepskim rybakiem. W przygotowaniach do wyprawy pomaga mu kilkunastoletni Manolin. Santiago zabiera swoj\u0105 \u0142\u00f3d\u017a na g\u0142\u0119bokie wody, gdzie zauwa\u017ca gigantycznego marlina. Rybak, wykorzystuj\u0105c ca\u0142\u0105 swoj\u0105 si\u0142\u0119 i do\u015bwiadczenie, \u0142owi go po trzech dniach i przywi\u0105zuje do swojej \u0142odzi. W drodze powrotnej zmuszony jest walczy\u0107 z rekinami. Chocia\u017c Santiago zabija kilka z nich, rekiny zjadaj\u0105 ryb\u0119, pozostawiaj\u0105c z niej tylko szkielet. Po powrocie do portu zniech\u0119cony Santiago idzie do swojego domu spa\u0107. W","start_idx":448,"end_idx":469}
+{"id":"mrc_7212","question":"jak by\u0142 nazywany jacek soplica?","answer":"\"Wojewoda, W\u0105sal, ksi\u0105dz Robak, Bernardyn","context":"Jacek Soplica (\"Wojewoda, W\u0105sal, ksi\u0105dz Robak, Bernardyn\") \u2013 posta\u0107 literacka, jeden z bohater\u00f3w poematu epickiego \"Pan Tadeusz\" (1834) Adama Mickiewicza; szlachcic litewski, g\u0142owa rodu Soplic\u00f3w, zab\u00f3jca Stolnika Horeszki, ojciec Tadeusza, brat S\u0119dziego, kap\u0142an z zakonu bernardyn\u00f3w. Umiera po swojej spowiedzi Gerwazemu przez gangren\u0119 spowodowan\u0105 otworzeniem starych ran. == \u017byciorys == Soplica pochodzi\u0142 ze szlachty \u015brednio zamo\u017cnej. W m\u0142odo\u015bci s\u0142yn\u0105\u0142 z zawadiactwa, awanturnictwa i hulanki. By\u0142 nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 rodu Soplic\u00f3w, prawdopodobnie dzi\u0119ki fantazji, bitno\u015bci i inteligencji. Zrezygnowany Soplica p\u00f3\u017aniej po\u015blubi\u0142 przypadkow\u0105 ubog\u0105 szlachciank\u0119, kt\u00f3ra da\u0142a mu syna Tadeusza. Niekochana przez m\u0119\u017ca, zmar\u0142a wkr\u00f3tce po porodzie. Tymczasem Jacek popad\u0142 w pija\u0144stwo. Pewnego dnia, gnany gniewem, przyby\u0142 pod zamek Horeszk\u00f3w, kt\u00f3ry by\u0142 w\u00f3wczas atakowany przez Moskali. Widz\u0105c rado\u015b\u0107 Horeszki po odpartym ataku, Soplica","start_idx":15,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_7213","question":"od kiedy trwa konflikt?","answer":"trwaj\u0105cy od po\u0142owy XX wieku","context":"Konflikt izraelsko-palesty\u0144ski (, , \"An-Niz\u0101\u02bf al-Filas\u1e6d\u012bn\u012b \u0103l-Isr\u0101\u2019\u012bl\u012b\") \u2013 d\u0142ugotrwa\u0142y konflikt pomi\u0119dzy \u017bydami/Izraelczykami a Palesty\u0144czykami trwaj\u0105cy od po\u0142owy XX wieku, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 konfliktu izraelsko-arabskiego. == T\u0142o Historyczne == Powstanie pod koniec XIX wieku ruchu syjonistycznego zaowocowa\u0142o kolejnymi alijami, czyli \u017cydowsk\u0105 migracj\u0105 do Palestyny, b\u0119d\u0105cej w\u00f3wczas cz\u0119\u015bci\u0105 Imperium Osma\u0144skiego. W 1917 powsta\u0142a tzw. Deklaracja Balfoura, czyli deklaracja brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Arthura Balfoura w sprawie utworzenia w Palestynie \u017cydowskiej siedziby narodowej. W okresie mi\u0119dzywojennym Palestyna stanowi\u0142a brytyjski mandat, nasili\u0142a si\u0119 migracja \u017byd\u00f3w do Erec Jisra\u2019el (trzecia, czwarta i pi\u0105ta alija), a w latach 1936\u20131939 trwa\u0142o arabskie powstanie przeciw w\u0142adzy Brytyjczyk\u00f3w i \u017cydowskiej migracji. II wojna \u015bwiatowa i trwaj\u0105cy Holocaust ludno\u015bci \u017cydowskiej spowodowa\u0142y dalsz\u0105 fal\u0119 migracji, pomimo sprzeciwu w\u0142adz brytyjskich. == Pocz\u0105tek konfliktu","start_idx":144,"end_idx":171}
+{"id":"mrc_7214","question":"ile dyscyplin zawiera ironman?","answer":"sk\u0142ada si\u0119 z 3 dyscyplin z p\u0142ywania \u2013 1,5 km, jazdy na rowerze \u2013 40 km, biegania \u2013 10 km","context":"(sk\u0142ada si\u0119 z 3 dyscyplin z p\u0142ywania \u2013 1,5 km, jazdy na rowerze \u2013 40 km, biegania \u2013 10 km). Sportowcy zaczynaj\u0105 i ko\u0144cz\u0105 bieg we wschodniej zatoce jeziora W\u00f6rthersee. W 1999 zawody odby\u0142y si\u0119 pod nazw\u0105 \u201eIronman\u201d zrzeszaj\u0105c 803 zawodnik\u00f3w, z roku na rok liczba ch\u0119tnych ci\u0105gle wzrasta (w 2001 roku si\u0119gn\u0119\u0142a 1,5 tysi\u0105ca uczestnik\u00f3w). Dzisiaj Triangle wsp\u00f3\u0142pracuje z ponad 20 000 sportowcami zar\u00f3wno w Austrii (opr\u00f3cz 11. edycji w Klagenfurt am W\u00f6rthersee \u201eIronman\u201d odbywa\u0142 si\u0119 po raz trzeci w St. P\u00f6lten), jak i na arenie mi\u0119dzynarodowej (w roku 2009 zmagania sportowe odbywa\u0142y si\u0119 w Afryce, 27 czerwca bie\u017c\u0105cego roku w Nicei igrzyska odb\u0119d\u0105 si\u0119 ju\u017c po raz sz\u00f3sty). W triatlonie mo\u017ce wzi\u0105\u0107 udzia\u0142 ka\u017cdy (wyznacznikiem jest liczba zg\u0142osze\u0144).","start_idx":1,"end_idx":89}
+{"id":"mrc_7215","question":"ile g\u0142os\u00f3w ma konfederacja?","answer":"a zdoby\u0142a 6,81% g\u0142os\u00f3w","context":"og\u0142oszonymi wcze\u015bniej \u015brodowiskami na listach Konfederacji znale\u017ali si\u0119 tak\u017ce liderzy Ligi Narodowej, czy te\u017c nieliczni cz\u0142onkowie LPR, WiS i KNP. 21 wrze\u015bnia odby\u0142a si\u0119 konwencja programowa Konfederacji, na kt\u00f3rej og\u0142oszono jej postulaty. W wyborach, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 13 pa\u017adziernika, partia zdoby\u0142a 6,81% g\u0142os\u00f3w i wprowadzi\u0142a do Sejmu 11 pos\u0142\u00f3w (po pi\u0119ciu przedstawicieli KORWiN i RN oraz jednego KKP). W Senacie nie uzyska\u0142a mandat\u00f3w. Konfederacja ponownie powo\u0142a\u0142a jednolite ko\u0142o poselskie, kt\u00f3rego przewodnicz\u0105cym pozosta\u0142 Jakub Kulesza. 18 listopada 2019 Konfederacja przedstawi\u0142a 9 kandydat\u00f3w maj\u0105cych wzi\u0105\u0107 udzia\u0142 w zorganizowanych przez t\u0119 parti\u0119 prawyborach prezydenckich. Zostali nimi Krzysztof Bosak (RN), Grzegorz Braun (KKP), Pawe\u0142 Skutecki (STOP NOP, zak\u0142adaj\u0105cy tak\u017ce w\u00f3wczas parti\u0119 Zjednoczeni \u2013 ostatecznie nie zarejestrowan\u0105, w 2021 znalaz\u0142 si\u0119 w KKP), Krzysztof To\u0142wi\u0144ski","start_idx":291,"end_idx":313}
+{"id":"mrc_7216","question":"jakie barwy ostrzegawcze ma w\u0105\u017c koralowy?","answer":"poprzecznych czerwonych, \u017c\u00f3\u0142tych i czarnych pas\u00f3w","context":"poprzecznych czerwonych, \u017c\u00f3\u0142tych i czarnych pas\u00f3w. Prowadz\u0105 nocny tryb \u017cycia. Poluj\u0105 na drobne w\u0119\u017ce i jaszczurki. S\u0105 powolne i nieagresywne, k\u0105saj\u0105 dopiero brane do r\u0119ki lub napadni\u0119te. Ich jad zawiera gro\u017ane neurotoksyny pora\u017caj\u0105ce uk\u0142ad nerwowy. Drapie\u017cniki rzadko decyduj\u0105 si\u0119 atakowa\u0107 w\u0119\u017ce koralowe, gdy\u017c sam ich intensywny kolor ostrzega ich, \u017ce w\u0142a\u015bciciel jest gro\u017any. Niekt\u00f3re w\u0119\u017ce koralowe (m.in. \"Micrurus corallinus\") stosuj\u0105 swoisty spos\u00f3b obrony. Zaskoczone przez wroga zwijaj\u0105 si\u0119 w k\u0142\u0119bek i unosz\u0105 do g\u00f3ry t\u0119po \u015bci\u0119ty ogon, przypominaj\u0105cy g\u0142ow\u0119, nast\u0119pnie poruszaj\u0105 nim jednostajnie, wykonuj\u0105c ruchy jakie zwykle w\u0119\u017ce wykonuj\u0105 g\u0142ow\u0105. Taka \"gro\u017aba\" cz\u0119sto wystarczy by drapie\u017cnik zaniecha\u0142 ataku. W Ameryce mo\u017cna spotka\u0107 szereg niejadowitych w\u0119\u017cy \u0142udz\u0105co przypominaj\u0105cych w\u0119\u017ce koralowe, dla kt\u00f3rych taki \u201ekamufla\u017c\u201d jest bardzo skuteczn\u0105 ochron\u0105. Do najbardziej znanych","start_idx":0,"end_idx":49}
+{"id":"mrc_7217","question":"kt\u00f3ry aktor zagra\u0142 w najwi\u0119kszej ilo\u015bci film\u00f3w?","answer":"Tom London","context":"Tom London, pierw. Leonard Clapham (ur. 24 sierpnia 1889 w Louisville, zm. 5 grudnia 1963 w Los Angeles) \u2013 ameryka\u0144ski aktor. Wed\u0142ug \"The Guinness Book of Movie Records\" aktor, kt\u00f3ry zagra\u0142 w najwi\u0119kszej liczbie film\u00f3w w historii Hollywood. Swoj\u0105 przygod\u0119 z filmem rozpoczyna\u0142 jako rekwizytor w Chicago. Zadebiutowa\u0142 w 1915 w westernie \"Lone Larry\", graj\u0105c pod swoim w\u0142asnym nazwiskiem. W 1925 po zagraniu w wielu niemych filmach, zmieni\u0142 imi\u0119 i nazwisko na Tom London, kt\u00f3rego u\u017cywa\u0142 do ko\u0144ca swojej kariery. Pierwszym filmem, w kt\u00f3rym zosta\u0142 zapisany pod nowym nazwiskiem by\u0142 film dotycz\u0105cy I wojny \u015bwiatowej \"Winds of Chance\", w kt\u00f3rym zagra\u0142 sier\u017canta Rocka. Przez ca\u0142e \u017cycie uda\u0142o mu si\u0119 zagra\u0107 w ponad 600 filmach. Jego ostatnim filmem by\u0142 \"Underworld U.S.A.\"","start_idx":0,"end_idx":10}
+{"id":"mrc_7218","question":"jakie organizmy nie maja jadra komorkowego?","answer":"Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne","context":"Prokarionty, prokarioty, organizmy prokariotyczne (Prokaryota, Procaryota) \u2013 mikroorganizmy, w wi\u0119kszo\u015bci jednokom\u00f3rkowe, kt\u00f3rych kom\u00f3rka nie zawiera j\u0105dra kom\u00f3rkowego oraz organelli kom\u00f3rkowych charakterystycznych dla eukariont\u00f3w. Nazwa pochodzi od greckich s\u0142\u00f3w \"pros\" (\u201eprzed\u201d) i \"karyon\" (\u201eorzech\u201d, \u201ej\u0105dro\u201d). Pozosta\u0142e synonimy to: akariobionty, akariota, organizmy akariotyczne, anukleobionty, bezj\u0105drowce, bezj\u0105drowe, prokariota, protokarionty, przedj\u0105drowce. Nazwa Prokaryota zosta\u0142a zaproponowana przez \u00c9douarda Chattona w 1925. Jednak w sensie taksonomicznym Chatton nie zdefiniowa\u0142 tego terminu, tzn. nie postawi\u0142 diagnozy taksonomicznej. Pomimo tego w klasyfikacjach biologicznych zaproponowany przez niego podzia\u0142 organizm\u00f3w na prokariotyczne i eukariotyczne utrzyma\u0142 si\u0119 do lat 90. XX wieku. Pocz\u0105tkowo pod nazw\u0105 prokarionty \u0142\u0105czono uwa\u017cane za odr\u0119bne grupy bakterie i sinice. Nast\u0119pnie sinice uznano za grup\u0119 bakterii, a inn\u0105 ga\u0142\u0105\u017a bakterii zacz\u0119to wyodr\u0119bnia\u0107 jako tzw. archebakterie (obecnie archeony","start_idx":0,"end_idx":49}
+{"id":"mrc_7219","question":"kiedy obchodzony jest halloween?","answer":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika.","context":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika. Odniesienia do Halloween s\u0105 cz\u0119sto widoczne w kulturze popularnej, g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce dzie\u0144 nie jest \u015bwi\u0119tem urz\u0119dowym, cieszy si\u0119 po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Narodzenia najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015bci\u0105. \u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w. G\u0142\u00f3wnym symbolem \u015bwi\u0119ta jest wydr\u0105\u017cona i pod\u015bwietlona od \u015brodka dynia z wyszczerbionymi z\u0119bami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, paj\u0119czyny itp. == Historia == Dok\u0142adna geneza Halloween nie jest znana. Mo\u017ce ni\u0105 by\u0107 rzymskie \u015bwi\u0119to na cze\u015b\u0107 b\u00f3stwa owoc\u00f3w i nasion (Pomony) albo celtyckie \u015bwi\u0119to na powitanie zimy.","start_idx":0,"end_idx":95}
+{"id":"mrc_7220","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142a denominacja?","answer":"1995 roku","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":22,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_7221","question":"gdzie wyst\u0119puje koala?","answer":"Koala australijski wyst\u0119puje we wschodniej i po\u0142udniowo-wschodniej Australii, gdzie jest rozpowszechniony, ale w nieco niejednolitej dystrybucji od okolic Cairns w p\u00f3\u0142nocnym Queensland w d\u00f3\u0142 wschodniej Australii, przez Now\u0105 Po\u0142udniow\u0105 Wali\u0119, Wiktori\u0119 i poprzez po\u0142udniowo-wschodni\u0105 Australi\u0119 Po\u0142udniow\u0105.","context":"Koala australijski (\"Phascolarctos cinereus\") \u2013 gatunek ssaka z rodziny koalowatych (Phascolarctidae), nadrzewne zwierz\u0119 ro\u015blino\u017cerne, zamieszkuj\u0105ce wschodni\u0105 Australi\u0119. Koala schodzi na ziemi\u0119 tylko po to, aby przej\u015b\u0107 na kolejne drzewo. \u017byje samotnie lub w niewielkich grupach z\u0142o\u017conych z samca i kilku samic. Jest jedynym wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie \u017cyj\u0105cym przedstawicielem rodzaju koala (\"Phascolarctos\") i rodziny koalowatych (Phascolarctidae). == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Koala australijski wyst\u0119puje we wschodniej i po\u0142udniowo-wschodniej Australii, gdzie jest rozpowszechniony, ale w nieco niejednolitej dystrybucji od okolic Cairns w p\u00f3\u0142nocnym Queensland w d\u00f3\u0142 wschodniej Australii, przez Now\u0105 Po\u0142udniow\u0105 Wali\u0119, Wiktori\u0119 i poprzez po\u0142udniowo-wschodni\u0105 Australi\u0119 Po\u0142udniow\u0105. Introdukowany na r\u00f3\u017cnych wyspach w okolicach Queensland i Wiktorii oraz w kilku miejscach w Australii Po\u0142udniowej. == Etymologia nazwy == S\u0142owo \"koala\" pochodzi od s\u0142owa \"gula\" z","start_idx":461,"end_idx":764}
+{"id":"mrc_7222","question":"ile trwa\u0142o obl\u0119\u017cenie troi?","answer":"wed\u0142ug Homera i antycznych historyk\u00f3w dziesi\u0119cioletnie","context":"Wojna troja\u0144ska \u2013 wed\u0142ug Homera i antycznych historyk\u00f3w dziesi\u0119cioletnie obl\u0119\u017cenie Troi przez Achaj\u00f3w. Mitycznym powodem konfliktu by\u0142o porwanie Heleny, \u017cony kr\u00f3la Sparty Menelaosa, przez troja\u0144skiego ksi\u0119cia Parysa, syna kr\u00f3la Priama. Menelaos odwo\u0142a\u0142 si\u0119 do pomocy swego brata Agamemnona, kr\u00f3la Argos i Myken oraz wszystkich ksi\u0105\u017c\u0105t achajskich. Na le\u017c\u0105c\u0105 w Anatolii i dot\u0105d niezdobyt\u0105 Troj\u0119 na okr\u0119tach wyruszyli wojownicy achajscy. Cz\u0119\u015b\u0107 wieloletnich zmaga\u0144 o Troj\u0119 opisa\u0142 Homer w \"Iliadzie\". == \u0179r\u00f3d\u0142a == G\u0142\u00f3wnymi \u017ar\u00f3d\u0142ami do wojny troja\u0144skiej pozostaj\u0105 dzie\u0142a Homera \"Iliada\" i \"Odyseja\", spisane w VIII wieku p.n.e. Istnieje tak\u017ce wiele mit\u00f3w, kt\u00f3re p\u00f3\u017aniej zosta\u0142y po\u0142\u0105czone w poematy cykliczne. Do spisania poemat\u00f3w Homer przypuszczalnie wykorzysta\u0142 obszerny cykl ustnych narracji, odnosz\u0105cych si\u0119 do wojny troja\u0144skiej. W staro\u017cytno\u015bci istnia\u0142y ponadto inne dzie\u0142a po\u015bwi\u0119cone","start_idx":18,"end_idx":72}
+{"id":"mrc_7223","question":"co to hydropolis?","answer":"Centrum Edukacji Ekologicznej \u201eHydropolis\u201d \u2013 centrum wiedzy o wodzie, kt\u00f3re zlokalizowane jest we Wroc\u0142awiu, w Polsce.","context":"Centrum Edukacji Ekologicznej \u201eHydropolis\u201d \u2013 centrum wiedzy o wodzie, kt\u00f3re zlokalizowane jest we Wroc\u0142awiu, w Polsce. O\u015brodek \u0142\u0105czy walory edukacyjne z nowoczesn\u0105 form\u0105 wystawiennicz\u0105. Jest to jedyny obiekt tego typu w Polsce i jeden z nielicznych na \u015bwiecie. Wystawa znajduje si\u0119 w zabytkowym, XIX-wiecznym neogotyckim podziemnym zbiorniku wody czystej o powierzchni 4600 m\u00b2. Od 2002 roku obiekt znajduje si\u0119 na li\u015bcie zabytk\u00f3w. Zbiornik pe\u0142ni\u0142 sw\u0105 pierwotn\u0105 funkcj\u0119 do 2011 roku, gdy zosta\u0142 wy\u0142\u0105czony z u\u017cytku. W grudniu 2015 roku wroc\u0142awskie Miejskie Przedsi\u0119biorstwo Wodoci\u0105g\u00f3w i Kanalizacji S.A. po przeprowadzeniu niezb\u0119dnych remont\u00f3w i rewitalizacji przekszta\u0142ci\u0142o budowl\u0119 w Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis. Hydropolis jest dostosowane do potrzeb os\u00f3b niepe\u0142nosprawnych. == Historia == W XIX wieku wodoci\u0105gi we Wroc\u0142awiu pobiera\u0142y wod\u0119 z Odry, a","start_idx":0,"end_idx":118}
+{"id":"mrc_7224","question":"gdzie powstaje mocz?","answer":"p\u0142yn wytwarzany w nerkach","context":"Mocz () \u2013 uryna, p\u0142yn wytwarzany w nerkach i wydalany z organizmu, zawieraj\u0105cy produkty metabolizmu bezu\u017cyteczne lub szkodliwe dla ustroju. Powstaje podczas filtracji i resorpcji. Dobowa ilo\u015b\u0107 moczu wydalanego przez zdrowego cz\u0142owieka waha si\u0119 od 600 do 2500 ml. Zale\u017cy ona od wielu czynnik\u00f3w, m.in. ilo\u015bci spo\u017cytych p\u0142yn\u00f3w i temperatury otoczenia. W sk\u0142ad moczu wchodzi: * 96% wody; * 2,5% azotowych produkt\u00f3w przemiany materii (mocznik, kwas moczowy, amoniak); * 1,5% soli mineralnych (chlorki, fosforany, w\u0119glany); * minimalne ilo\u015bci innych substancji, np. barwnik\u00f3w \u017c\u00f3\u0142ciowych (nadaj\u0105 moczowi kolor, zapach i smak). W moczu zdrowego cz\u0142owieka nie powinny znajdowa\u0107 si\u0119 w\u0119glowodany (cukry), bia\u0142ka, krwinki czerwone i krwinki bia\u0142e oraz bakterie. Obecno\u015b\u0107 kt\u00f3rego\u015b z tych czynnik\u00f3w mo\u017ce by\u0107 objawem choroby: * cukier w moczu","start_idx":17,"end_idx":42}
+{"id":"mrc_7225","question":"kto odkry\u0142 drog\u0119 morsk\u0105 do indii?","answer":"Vasco da Gama","context":"Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) \u2013 portugalski odkrywca, kt\u00f3ry jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Niewiele wiadomo o jego m\u0142odo\u015bci. Wed\u0142ug Antonio de Limy, autora \"Nobiliario\", Vasco da Gama wywodzi\u0142 si\u0119 z rodziny szlacheckiej, o kt\u00f3rej istniej\u0105 wzmianki ju\u017c z 1166 roku, jednak\u017ce m\u0119ska linia rodu bez \u201ebia\u0142ych plam\u201d prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, kt\u00f3rego potomkiem by\u0142 ojciec Vasco \u2013 Est\u00eav\u00e3o da Gama, piastuj\u0105cy funkcj\u0119 gubernatora (\"alcaide mor\") miasta Sines i s\u0119dziego (\"commendador\") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel","start_idx":0,"end_idx":13}
+{"id":"mrc_7226","question":"kto odkry\u0142 machu picchu?","answer":"Odkrycie Machu Picchu przypisywane jest ameryka\u0144skiemu uczonemu, profesorowi Uniwersytetu Yale, Hiramowi Binghamowi.","context":"Picchu znajdowa\u0142o si\u0119 jedynie 80 km od stolicy Ink\u00f3w, Cusco, Hiszpanie nigdy nie odnale\u017ali miasta. Konkwistadorzy mieli notatki o istnieniu miejsca zwanego \u201ePiccho\u201d, ale nigdy go nie znale\u017ali. \u015awi\u0119te ska\u0142y, kt\u00f3re w innych regionach Peru zosta\u0142y zbezczeszczone przez konkwistador\u00f3w, by\u0142y w Machu Picchu nietkni\u0119te. === Hiram Bingham III === Odkrycie Machu Picchu przypisywane jest ameryka\u0144skiemu uczonemu, profesorowi Uniwersytetu Yale, Hiramowi Binghamowi. Bingham trafi\u0142 tam 24 lipca 1911 z w\u0142adaj\u0105cym j\u0119zykiem keczua przewodnikiem Melchorem Arteaga. Wraca\u0142 na miejsce odkrycia kilkukrotnie. W 1912 prowadzi\u0142 tam wykopaliska archeologiczne finansowane przez Uniwersytet Yale oraz National Geographic Society. Kolejne, szersze wykopaliska prowadzi\u0142 w 1915 roku. P\u00f3\u017aniej Machu Picchu by\u0142o tak\u017ce badane przez peruwia\u0144skich archeolog\u00f3w: w 1934 przez Luisa E. Valcarcela, za\u015b w latach 1940\u20131941 przez","start_idx":340,"end_idx":456}
+{"id":"mrc_7227","question":"kt\u00f3re grzyby s\u0105 jadalne?","answer":"borowiki, podgrzybki i ko\u017alarze, rydze, pieprzniki, czubajki, go\u0142\u0105bki, g\u0105ski i opie\u0144ki, a tak\u017ce rosn\u0105ce pod ziemi\u0105 trufle.","context":"popularnych grzyb\u00f3w jadalnych nale\u017c\u0105: borowiki, podgrzybki i ko\u017alarze, rydze, pieprzniki, czubajki, go\u0142\u0105bki, g\u0105ski i opie\u0144ki, a tak\u017ce rosn\u0105ce pod ziemi\u0105 trufle. Nie wolno zbiera\u0107 grzyb\u00f3w chronionych prawnie (zobacz: grzyby chronione). Mi\u0119dzy r\u00f3\u017cnymi kr\u0119gami kulturowymi wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3\u017cnice w uznawaniu grzyb\u00f3w za jadalne. Pewne spo\u0142ecze\u0144stwa (np. z Europy Po\u0142udniowej i Wschodniej, Chin) s\u0105 okre\u015blane jako mykofiliczne, podczas gdy inne (np. z Europy Zachodniej) jako mykofobiczne. W kulturach mykofobicznych jedzone s\u0105 jedynie nieliczne gatunki grzyb\u00f3w, cz\u0119sto przede wszystkim pochodz\u0105ce z uprawy. W pewnych kuchniach regionalnych stosowane s\u0105 sposoby na neutralizowanie truj\u0105cych w\u0142a\u015bciwo\u015bci niekt\u00f3rych gatunk\u00f3w. W zwi\u0105zku z tym gatunki uznane za truj\u0105ce w jednym kraju, s\u0105 wykorzystywane w innych (np. piestrzenica kasztanowata we wsp\u00f3\u0142czesnej kuchni polskiej jest uwa\u017cana za truj\u0105c\u0105, podczas gdy po","start_idx":38,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_7228","question":"jakiego pisarza jest rok 2021?","answer":"Stefan Wyszy\u0144ski, Krzysztof Kamil Baczy\u0144ski, Cyprian Kamil Norwid, Konstytucja 3 maja, Stanis\u0142aw Lem, Tadeusz R\u00f3\u017cewicz,","context":"2015: Jan D\u0142ugosz, Polski Teatr, Jan Pawe\u0142 II, Jan Potocki. * 2016: Jubileusz 1050-lecia Chrztu Polski, Cichociemni, Henryk Sienkiewicz, Feliks Nowowiejski; solidarno\u015b\u0107 polsko-w\u0119gierska. * 2017: rzeka Wis\u0142a (Rok Rzeki Wis\u0142y), Joseph Conrad Korzeniowski, Adam Chmielowski i Honorat Ko\u017ami\u0144ski, Tadeusz Ko\u015bciuszko, Marsza\u0142ek J\u00f3zef Pi\u0142sudski, W\u0142adys\u0142aw Biega\u0144ski, 300-lecie Koronacji Obrazu Matki Bo\u017cej Cz\u0119stochowskiej. * 2018: Jubileusz 100-lecia odzyskania przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci, prawa kobiet, konfederacja barska, Irena Sendlerowa, Ignacy Tokarczuk, Pami\u0119\u0107 Powstania Wielkopolskiego, Zbigniew Herbert. * 2019: Gustaw Herling-Grudzi\u0144ski, powstania \u015bl\u0105skie, Stanis\u0142aw Moniuszko, Anna Walentynowicz, unia lubelska. * 2020: Leopold Tyrmand, Jan Pawe\u0142 II, Roman Ingarden, Stanis\u0142aw \u017b\u00f3\u0142kiewski, Bitwa Warszawska, za\u015blubiny Polski z Morzem w Pucku. * 2021: Stefan Wyszy\u0144ski, Krzysztof Kamil Baczy\u0144ski, Cyprian Kamil Norwid, Konstytucja 3 maja, Stanis\u0142aw Lem, Tadeusz R\u00f3\u017cewicz,","start_idx":855,"end_idx":974}
+{"id":"mrc_7229","question":"ile kraj\u00f3w w europie?","answer":"46 pa\u0144stw","context":"Lista pa\u0144stw Europy \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Europy. Na terenie Europy znajduje si\u0119 46 pa\u0144stw uznawanych na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza si\u0119 siedem terytori\u00f3w zale\u017cnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Najwi\u0119kszym europejskim pa\u0144stwem jest Rosja (17 098 242 km\u00b2), natomiast najwi\u0119kszym pa\u0144stwem znajduj\u0105cym si\u0119 w ca\u0142o\u015bci na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km\u00b2). Najludniejszym pa\u0144stwem na kontynencie europejskim r\u00f3wnie\u017c jest Rosja (142 021 981 mieszka\u0144c\u00f3w), a najludniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym w ca\u0142o\u015bci w Europie s\u0105 Niemcy (84 316 622 mieszka\u0144c\u00f3w). Najmniejszym zar\u00f3wno pod wzgl\u0119dem powierzchni, jak i liczby ludno\u015bci jest Watykan (0,44 km\u00b2; 825 mieszka\u0144c\u00f3w). == Mapa polityczna == == Lista pa\u0144stw == == Lista","start_idx":97,"end_idx":106}
+{"id":"mrc_7230","question":"czym zajmuje si\u0119 oficer w wojsku?","answer":"zazwyczaj s\u0142u\u017cb\u0119 na stanowisku dow\u00f3dcy, instruktora, cz\u0142onka sztabu, a tak\u017ce na stanowisku szczeg\u00f3lnym (np. s\u0119dzia s\u0105du wojskowego, prokurator wojskowy, lekarz, pilot) lub na innym stanowisku.","context":"Oficer (z \u0142ac. \"officialis\" 'urz\u0119dowy' od \"officium\" 'grzeczno\u015b\u0107; powinno\u015b\u0107; s\u0142u\u017cba; funkcja; urz\u0105d') \u2212 \u017co\u0142nierz zawodowy lub \u017co\u0142nierz rezerwy posiadaj\u0105cy stopie\u0144 wojskowy co najmniej podporucznika, pe\u0142ni\u0105cy zazwyczaj s\u0142u\u017cb\u0119 na stanowisku dow\u00f3dcy, instruktora, cz\u0142onka sztabu, a tak\u017ce na stanowisku szczeg\u00f3lnym (np. s\u0119dzia s\u0105du wojskowego, prokurator wojskowy, lekarz, pilot) lub na innym stanowisku. W wieku XVIII oraz w ludowym Wojsku Polskim w latach 1943-1957 najni\u017cszym stopniem oficerskim by\u0142 stopie\u0144 chor\u0105\u017cego. W XXI wieku wszyscy oficerowie s\u0142u\u017cby czynnej s\u0105 \u017co\u0142nierzami zawodowymi i tworz\u0105 korpus oficer\u00f3w zawodowych, do kt\u00f3rego zalicza si\u0119: : a) oficer\u00f3w m\u0142odszych, : b) oficer\u00f3w starszych, : c) genera\u0142\u00f3w i admira\u0142\u00f3w. Na pierwszy stopie\u0144 oficerski \u017co\u0142nierz jest pasowany szabl\u0105 przez genera\u0142a w czasie uroczystej promocji oficerskiej w nawi\u0105zaniu do tradycji rycerskiej. Dawniej","start_idx":208,"end_idx":400}
+{"id":"mrc_7231","question":"co robi si\u0119 z prosa?","answer":"Z ziarna robi si\u0119 tak\u017ce m\u0105k\u0119 u\u017cywana jako dodatek do kleik\u00f3w i niekt\u00f3rych rodzaj\u00f3w pieczywa.","context":"potas, s\u00f3d, magnez, brom) i dwukrotnie wi\u0119cej ni\u017c \u017cyto i pszenica witaminy B1 i B2. * Z ziarna robi si\u0119 tak\u017ce m\u0105k\u0119 u\u017cywana jako dodatek do kleik\u00f3w i niekt\u00f3rych rodzaj\u00f3w pieczywa. Nie zawiera glutenu. * Ziarniaki prosa s\u0105 dodawane do gulaszy, warzyw, s\u0142odkich ziemniak\u00f3w. * Ma du\u017ce zastosowanie w \u017cywieniu zwierz\u0105t, a zw\u0142aszcza ptactwa, jak dr\u00f3b czy ptaki egzotyczne. * Zbo\u017ce to mo\u017cna te\u017c wykorzysta\u0107 do produkcji skrobi i cukru gronowego. * W Chinach, Afryce i Nepalu proso jest wykorzystywane do warzenia piwa oraz p\u0119dzenia alkoholi. == Udzia\u0142 w kulturze == W Biblii proso wymienione jest dwa razy. W Ksi\u0119dze Ezechiela (4,9) jest werset: \"\u201eWe\u017a sobie pszenicy i j\u0119czmienia, bobu i soczewicy, prosa i orkiszu\u201d\". W Ksi\u0119dze Izajasza (28:25): \"\u201eCzy","start_idx":86,"end_idx":178}
+{"id":"mrc_7232","question":"na jakiej gitarze gra\u0142 jimi hendrix?","answer":"Fender Stratocaster","context":"sp\u0119dzi\u0142 ca\u0142y dzie\u0144 graj\u0105c i \u0107wicz\u0105c, ale nie wydawa\u0142 si\u0119 tego \u015bwiadomy\u201d. ==== Gitary ==== Najwa\u017cniejsz\u0105 gitar\u0105 Hendrixa by\u0142 Fender Stratocaster, korzysta\u0142 te\u017c z innych modeli np. z Gibson Flying V czy Gibson SG. Sporadycznie gra\u0142 na innych gitarach. Hendrix prawdopodobnie przyczyni\u0142 si\u0119 w wi\u0119kszym stopniu od innych gitarzyst\u00f3w do uczynienia gitary Fender Stratocaster najlepiej sprzedaj\u0105c\u0105 si\u0119 w historii spo\u015br\u00f3d gitar elektrycznych. Zanim \u201epojawi\u0142\u201d si\u0119 Hendrix firma Fender powa\u017cnie rozwa\u017ca\u0142a zawieszenie produkcji tego modelu. Przed jego przybyciem do Anglii wi\u0119kszo\u015b\u0107 czo\u0142owych gitarzyst\u00f3w korzysta\u0142a z gitar Gibson i Rickenbacker, dopiero pod wp\u0142ywem Hendrixa prawie wszyscy w\u0142\u0105czaj\u0105c w to Erica Claptona i Jeffa Becka zacz\u0119li u\u017cywa\u0107 Stratocastera ; .. \u0141\u0105cznie w trakcie swojej kr\u00f3tkiej kariery korzysta\u0142 prawdopodobnie z setek gitar. Korzysta\u0142 z","start_idx":124,"end_idx":143}
+{"id":"mrc_7233","question":"podczas i wojny \u015bwiatowej do walki wykorzystywano?","answer":"sterowce i samoloty","context":"czo\u0142g\u00f3w, kt\u00f3re zacz\u0119\u0142y si\u0119 pojawia\u0107 w coraz wi\u0119kszej liczbie na polach bitew. Ich najwi\u0119kszym sukcesem okaza\u0142a si\u0119 bitwa pod Cambrai w listopadzie 1917, gdzie prze\u0142ama\u0142y one lini\u0119 Hindenburga, zdoby\u0142y 100 dzia\u0142 i 8 tys. je\u0144c\u00f3w. ==== Lotnictwo ==== W czasie I wojny \u015bwiatowej po raz pierwszy w celach wojskowych zosta\u0142y u\u017cyte sterowce i samoloty. Na pocz\u0105tku wojny podstawowym zadaniem lotnictwa by\u0142o rozpoznanie i korygowanie ognia artyleryjskiego. To w\u0142a\u015bnie rekonesans lotniczy by\u0142 jedn\u0105 z przyczyn impasu na froncie zachodnim, bo uniemo\u017cliwia\u0142 wyprowadzenie zaskakuj\u0105cego natarcia. Bombardowanie cel\u00f3w strategicznych g\u0142\u00f3wnie przy u\u017cyciu samolot\u00f3w wykonywali jednak tylko Niemcy i Brytyjczycy przy, do tych cel\u00f3w u\u017cywane by\u0142y tak\u017ce sterowce zwane zeppelinami, kt\u00f3re jednak nie okaza\u0142y si\u0119 zbyt skuteczne. Podczas I wojny \u015bwiatowej dosz\u0142o r\u00f3wnie\u017c do","start_idx":325,"end_idx":344}
+{"id":"mrc_7234","question":"jak du\u017ca by\u0142a arka noego?","answer":"135 metr\u00f3w","context":"one podobne, i literali\u015bci zgadzaj\u0105 si\u0119, \u017ce d\u0142ugo\u015b\u0107 arki wynosi\u0142a oko\u0142o 135 metr\u00f3w. By\u0142by to najprawdopodobniej najwi\u0119kszy drewniany statek zbudowany kiedykolwiek w historii: wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142, \u017cyj\u0105cy na pocz\u0105tku XV wieku chi\u0144ski admira\u0142 Zheng He u\u017cywa\u0142 d\u017conek d\u0142ugo\u015bci oko\u0142o 122 metr\u00f3w, ale najd\u0142u\u017cszy udokumentowany statek drewniany, szkuner Wyoming, mia\u0142 d\u0142ugo\u015b\u0107 jedynie 329,5 st\u00f3p (100 m) i wymaga\u0142 \u017celaznego usztywnienia dla zapobiegania wyginaniu si\u0119 drewna oraz pompy parowej z powodu nieszczelno\u015bci. \u201eKonstrukcja i historia u\u017cycia tych [drewnianych, pochodz\u0105cych z ko\u0144ca XIX wieku, europejskich] statk\u00f3w wskazuj\u0105, \u017ce istniej\u0105 techniczne limity maksymalnej wielko\u015bci statk\u00f3w drewnianych\u201d. Niekt\u00f3rzy literalistyczni bibli\u015bci twierdz\u0105, \u017ce Noe musia\u0142 u\u017cywa\u0107 zaawansowanych technik, jakie zacz\u0119to powszechnie u\u017cywa\u0107 po XIX wieku, takich jak rama przestrzenna. * \"Pojemno\u015b\u0107 i logistyka\": Arka mia\u0142a mie\u0107","start_idx":72,"end_idx":82}
+{"id":"mrc_7235","question":"z jakiego kraju pochodz\u0105 pierogi?","answer":"pomys\u0142 nadziewania kawa\u0142k\u00f3w ciasta makaronowego r\u00f3\u017cnymi rodzajami farszu i ich gotowania, pieczenia lub sma\u017cenia pochodzi z Chin, sk\u0105d przez Ru\u015b dotar\u0142 do Polski, a nast\u0119pnie rozpowszechni\u0142 si\u0119 dalej na Zach\u00f3d a\u017c do Francji.","context":"zosta\u0142o powi\u0105zane przez etymologi\u0119 ludow\u0105 ze s\u0142owem \"pir\" - \u015bwi\u0119to.\" === Historia === Wed\u0142ug legendy Jacek Odrow\u0105\u017c zachwyci\u0142 si\u0119 ich smakiem podczas bytno\u015bci w Kijowie i dzi\u0119ki niemu zago\u015bci\u0142y w Polsce. Mia\u0142 on karmi\u0107 pierogami polsk\u0105 biedot\u0119. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie pierogi s\u0105 uwa\u017cane przez Polak\u00f3w, jak i cudzoziemc\u00f3w, za potraw\u0119 typowo polsk\u0105, narodow\u0105, jednak przyjmuje si\u0119, \u017ce pomys\u0142 nadziewania kawa\u0142k\u00f3w ciasta makaronowego r\u00f3\u017cnymi rodzajami farszu i ich gotowania, pieczenia lub sma\u017cenia pochodzi z Chin, sk\u0105d przez Ru\u015b dotar\u0142 do Polski, a nast\u0119pnie rozpowszechni\u0142 si\u0119 dalej na Zach\u00f3d a\u017c do Francji. Podobno pierogi znano ju\u017c w XIII wieku. Pocz\u0105tkowo przygotowywano je wy\u0142\u0105cznie na specjalne okazje i \u015bwi\u0119ta. Takie od\u015bwi\u0119tne i specjalne pirogi r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 mi\u0119dzy sob\u0105 smakiem i kszta\u0142tem oraz posiada\u0142y w\u0142asne nazwy,","start_idx":372,"end_idx":596}
+{"id":"mrc_7236","question":"w kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci europy le\u017cy polska?","answer":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":0,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_7237","question":"z jakiego plemienia pochodzi\u0142 mieszko i?","answer":"Polan","context":"Mieszko I (ur. 922\u2013945, zm. 25 maja 992) \u2013 w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w sprawuj\u0105cy w\u0142adz\u0119 od ok. 960 roku. Ojciec Boles\u0142awa I Chrobrego, \u015awi\u0119tos\u0142awy-Sygrydy, Mieszka, Lamberta i \u015awi\u0119tope\u0142ka. Brat Czcibora. Po k\u0105dzieli dziadek Kanuta Wielkiego. Mieszko I to historyczny pierwszy w\u0142adca Polan, uwa\u017cany zarazem za faktycznego tw\u00f3rc\u0119 pa\u0144stwowo\u015bci polskiej. Kontynuowa\u0142 polityk\u0119 swojego ojca i dziadka, kt\u00f3rzy jako w\u0142adcy poga\u0144skiego ksi\u0119stwa znajduj\u0105cego si\u0119 na terenach obecnej Wielkopolski, poprzez sojusze lub si\u0142\u0119 militarn\u0105 podporz\u0105dkowali sobie Kujawy oraz prawdopodobnie Pomorze Wschodnie i Mazowsze. Przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 okresu swojego panowania toczy\u0142 walki o Pomorze Zachodnie, zajmuj\u0105c je po rzek\u0119 Odr\u0119. W ostatnich latach \u017cycia przyst\u0105pi\u0142 tak\u017ce do wojny z Czechami, zdobywaj\u0105c \u015al\u0105sk i prawdopodobnie Ma\u0142opolsk\u0119. Poprzez \u015blub w 965 roku z Dobraw\u0105 Przemy\u015blidk\u0105 i","start_idx":289,"end_idx":294}
+{"id":"mrc_7238","question":"po co tworzy si\u0119 parki narodowe?","answer":"Park narodowy tworzy si\u0119 w celu zachowania r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej, zasob\u00f3w, twor\u00f3w i sk\u0142adnik\u00f3w przyrody nieo\u017cywionej i walor\u00f3w krajobrazowych, przywr\u00f3cenia w\u0142a\u015bciwego stanu zasob\u00f3w i sk\u0142adnik\u00f3w przyrody oraz odtworzenia zniekszta\u0142conych siedlisk przyrodniczych, siedlisk ro\u015blin, siedlisk zwierz\u0105t lub siedlisk grzyb\u00f3w.","context":"Park narodowy \u2013 jedna z form ochrony przyrody w Polsce. Zgodnie z \"ustaw\u0105 o ochronie przyrody\" z 2004 r. obejmuje obszar wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cy si\u0119 szczeg\u00f3lnymi warto\u015bciami przyrodniczymi, naukowymi, spo\u0142ecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej ni\u017c 1000 ha, na kt\u00f3rym ochronie podlega ca\u0142a przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy si\u0119 w celu zachowania r\u00f3\u017cnorodno\u015bci biologicznej, zasob\u00f3w, twor\u00f3w i sk\u0142adnik\u00f3w przyrody nieo\u017cywionej i walor\u00f3w krajobrazowych, przywr\u00f3cenia w\u0142a\u015bciwego stanu zasob\u00f3w i sk\u0142adnik\u00f3w przyrody oraz odtworzenia zniekszta\u0142conych siedlisk przyrodniczych, siedlisk ro\u015blin, siedlisk zwierz\u0105t lub siedlisk grzyb\u00f3w. Zasoby przyrodnicze park\u00f3w narodowych zalicza si\u0119 do strategicznych zasob\u00f3w naturalnych Polski zgodnie z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasob\u00f3w naturalnych kraju. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Powierzchnia","start_idx":339,"end_idx":662}
+{"id":"mrc_7239","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze nowo\u017cytne igrzyska olimpijskie?","answer":"od 6 do 15 kwietnia 1896 roku.","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":131,"end_idx":161}
+{"id":"mrc_7240","question":"w jakich miejscach by\u0142 skawi\u0144ski?","answer":"w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy.","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":249,"end_idx":308}
+{"id":"mrc_7241","question":"jak nazywa si\u0119 firma kt\u00f3ra stworzy\u0142a euro truck simulator?","answer":"SCS Software","context":"Euro Truck Simulator 2 (w skr\u00f3cie ETS 2) \u2013 komputerowa gra symulacyjna stworzona przez SCS Software, b\u0119d\u0105ca kontynuacj\u0105 \"Euro Truck Simulator\". Wydana zosta\u0142a przez przedsi\u0119biorstwo Rondomedia, a dystrybutorem w Polsce jest cdp.pl. Premiera gry odby\u0142a si\u0119 19 pa\u017adziernika 2012 roku. Redaktor czasopisma \u201ePC Gamer\u201d przyzna\u0142 grze nagrod\u0119 symulatora roku. 16 kwietnia 2013 ukaza\u0142a si\u0119 wersja beta na Linuksa, a 29 stycznia 2015 wydano pe\u0142n\u0105 wersj\u0119 na macOS-a. == Rozgrywka == Rozgrywka rozpoczyna si\u0119 od za\u0142o\u017cenia przedsi\u0119biorstwa przewozowego i wyboru pierwszej ci\u0119\u017car\u00f3wki. W przeciwie\u0144stwie do \"Euro Truck Simulator\" gracz od pocz\u0105tku mo\u017ce je\u017adzi\u0107 po ca\u0142ej Europie, zamiast odblokowywa\u0107 kolejne kraje kontynentu, jak to mia\u0142o miejsce w pierwszej cz\u0119\u015bci serii. G\u0142\u00f3wnym zadaniem gracza jest przetransportowanie okre\u015blonego \u0142adunku, kt\u00f3ry nale\u017cy odebra\u0107 w danej","start_idx":87,"end_idx":99}
+{"id":"mrc_7242","question":"gdzie wyst\u0119puje \u017cmija zygzakowata w polsce?","answer":"W Polsce wyst\u0119puje na ca\u0142ym obszarze, w kilku odmianach, z kt\u00f3rych najbardziej charakterystyczne s\u0105: jasna (szara lub rudobr\u0105zowa z czarnym zygzakiem wzd\u0142u\u017c ca\u0142ego grzbietu) i czarna.","context":"godowa przypada na kwiecie\u0144-maj. Zaloty i sama kopulacja s\u0105 d\u0142ugotrwa\u0142e (kilka godzin). Samica sk\u0142ada 5-15 jaj, z kt\u00f3rych wykluwaj\u0105 si\u0119 m\u0142ode, kt\u00f3re od pocz\u0105tku prowadz\u0105 samodzielny tryb \u017cycia. ; Wyst\u0119powanie: \u017bmija zygzakowata wyst\u0119puje na terenach od p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Francji po wschodni\u0105 Syberi\u0119 i Sachalin. W Skandynawii przekracza ko\u0142o podbiegunowe, a na po\u0142udnie si\u0119ga do W\u0142och i Azji Mniejszej. W Polsce wyst\u0119puje na ca\u0142ym obszarze, w kilku odmianach, z kt\u00f3rych najbardziej charakterystyczne s\u0105: jasna (szara lub rudobr\u0105zowa z czarnym zygzakiem wzd\u0142u\u017c ca\u0142ego grzbietu) i czarna. : \u017bmija zygzakowata podlega w Polsce cz\u0119\u015bciowej ochronie gatunkowej. ; Dzia\u0142anie jadu i leczenie uk\u0105sze\u0144:\u017bmije rzadko k\u0105saj\u0105 cz\u0142owieka, staraj\u0105c si\u0119 raczej uciec. Je\u015bli zostan\u0105 zmuszone do obrony, ich uk\u0105szenie cz\u0119sto (30\u201360% przypadk\u00f3w) jest suche (tj. bez wstrzykni\u0119cia","start_idx":405,"end_idx":588}
+{"id":"mrc_7243","question":"jak wygl\u0105da uk\u0142ad krwiono\u015bny?","answer":"uk\u0142ad zamkni\u0119ty, w kt\u00f3rym krew kr\u0105\u017cy w systemie naczy\u0144 krwiono\u015bnych, a serce jest pomp\u0105 wymuszaj\u0105c\u0105 nieustanny obieg krwi.","context":"Uk\u0142ad krwiono\u015bny cz\u0142owieka (\u0142ac. \"sistema sanguiferum hominis\") \u2013 uk\u0142ad zamkni\u0119ty, w kt\u00f3rym krew kr\u0105\u017cy w systemie naczy\u0144 krwiono\u015bnych, a serce jest pomp\u0105 wymuszaj\u0105c\u0105 nieustanny obieg krwi. Uk\u0142ad ten wraz z uk\u0142adem limfatycznym (\u0142ac. \"sistema lyphaticum\") tworz\u0105 uk\u0142ad kr\u0105\u017cenia (\u0142ac. \"sistema circulatorium\"). Kr\u0105\u017cenie krwi odkry\u0142 William Harvey. Rola serca w kr\u0105\u017ceniu krwi nie by\u0142a rozpoznana a\u017c do opublikowania pracy Harveya w 1628 roku. Metod\u0105 eksperymentaln\u0105, Harvey ustali\u0142 to, co teraz wiemy o kr\u0105\u017ceniu krwi. Typowe jego do\u015bwiadczenie polega\u0142o na zak\u0142adaniu opaski uciskowej na rami\u0119 i kiedy \u017cy\u0142y nabrzmia\u0142y, naciska\u0142 je, w celu przekonania si\u0119, w kt\u00f3rym kierunku p\u0142ynie krew. W ten spos\u00f3b odkry\u0142, \u017ce krew w \u017cy\u0142ach zawsze p\u0142ynie w kierunku serca. Naczynia krwiono\u015bne (\u0142ac. \"vasa\") mo\u017cna podzieli\u0107 na: * \u017cy\u0142y","start_idx":66,"end_idx":188}
+{"id":"mrc_7244","question":"kto napisa\u0142 eneid\u0119?","answer":"Publiusza Wergiliusza","context":"Eneida () \u2013 rzymski poemat epicki, napisany heksametrem przez Publiusza Wergiliusza Marona, opiewaj\u0105cy w 12 ksi\u0119gach o \u0142\u0105cznym rozmiarze 9892 wierszy dzieje Troja\u0144czyka Eneasza, legendarnego protoplasty Rzymian. == Historia i znaczenie poematu == Wergiliusz rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 nad poematem, korzystaj\u0105c z mecenatu Oktawiana Augusta. Komponowa\u0142 dziesi\u0119\u0107 lat (29\u201319 p.n.e.) kre\u015bl\u0105c najpierw scenariusz proz\u0105, a potem przek\u0142adaj\u0105c go na wiersz. Zmar\u0142 zanim uko\u0144czy\u0142 utw\u00f3r. Uwa\u017caj\u0105c, \u017ce w bie\u017c\u0105cym stanie poemat nie nadaje si\u0119 do publikacji, Wergiliusz na \u0142o\u017cu \u015bmierci poleci\u0142 spali\u0107 autograf. Zapobieg\u0142 temu Oktawian August rozkazuj\u0105c nada\u0107 utworowi, na ile to mo\u017cliwe, ostateczny szlif i przygotowa\u0107 go do wydania. Wydawcy, poeci Lucjusz Wariusz Rufus i Plocjusz Tukka, zmienili kolejno\u015b\u0107 niekt\u00f3rych ksi\u0105g i usun\u0119li wiersze, kt\u00f3re uznali za zb\u0119dne. \u015awiadectwem niewyko\u0144czenia \u201eEneidy\u201d","start_idx":62,"end_idx":83}
+{"id":"mrc_7245","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki miko\u0142ajek?","answer":"Ren\u00e9 Goscinny","context":"Miko\u0142ajek () \u2013 pierwsza ksi\u0105\u017cka z serii o Miko\u0142ajku. Autorem ksi\u0105\u017cki jest Ren\u00e9 Goscinny. Ilustracje stworzy\u0142 Jean-Jacques Semp\u00e9. Na j\u0119zyk polski zosta\u0142a przet\u0142umaczona przez Tol\u0119 Markuszewicz i El\u017cbiet\u0119 Staniszkis. W Pary\u017cu Miko\u0142ajek zosta\u0142 wydany w 1960, za\u015b w Warszawie w 1964 i w 1996. == Lista opowiada\u0144 == Kategoria:Francuskie utwory dla dzieci i m\u0142odzie\u017cy Kategoria:Utwory literackie z 1960","start_idx":74,"end_idx":87}
+{"id":"mrc_7246","question":"jaki pseudonim mia\u0142 karol wojty\u0142a w m\u0142odo\u015bci?","answer":"Andrzej Jawie\u0144, AJ i Piotr Jasie\u0144","context":"wiernymi; * bezpo\u015brednie spotkania z lud\u017ami w trakcie pielgrzymek; * \u017carty i bezpo\u015brednio\u015b\u0107 w kontaktach z lud\u017ami. Wprawdzie ju\u017c od Jana XXIII papiestwo zacz\u0119\u0142o rezygnowa\u0107 z niekt\u00f3rych element\u00f3w ceremonia\u0142u, jednak\u017ce Jan Pawe\u0142 II zniwelowa\u0142 wi\u0119kszo\u015b\u0107 barier, przyjmuj\u0105c postaw\u0119 papie\u017ca bliskiego wszystkim ludziom, papie\u017ca-aposto\u0142a. Nie zmieni\u0142o si\u0119 to nawet po zamachu. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 i publikacje == === Poezja === Karol Wojty\u0142a jako poeta by\u0142 najpierw zafascynowany Bibli\u0105 i renesansem, o czym \u015bwiadczy m\u0142odzie\u0144czy zbi\u00f3r wierszy (wydany po latach) \"Renesansowy psa\u0142terz\", nawi\u0105zuj\u0105cy do Jana Kochanowskiego. Potem przedmiotem trwa\u0142ej fascynacji sta\u0142 si\u0119 romantyzm, zw\u0142aszcza Juliusz S\u0142owacki oraz Cyprian Kamil Norwid. Wczesne utwory publikowa\u0142 od 1950 w prasie katolickiej pod pseudonimami literackimi Andrzej Jawie\u0144, AJ i Piotr Jasie\u0144, a po 1961 \u2013 Stanis\u0142aw Andrzej","start_idx":804,"end_idx":837}
+{"id":"mrc_7247","question":"przez ile pa\u0144stw przep\u0142ywa dunaj?","answer":"Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119","context":"kamienn\u0105 fontann\u0119, kt\u00f3ra symbolizuje pocz\u0105tek Dunaju. D\u0142ugo\u015b\u0107 mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od \u017ar\u00f3de\u0142 Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km. Dunaj przep\u0142ywa przez 10 kraj\u00f3w europejskich: Niemcy, Austri\u0119, S\u0142owacj\u0119, W\u0119gry, Chorwacj\u0119, Serbi\u0119, Bu\u0142gari\u0119, Rumuni\u0119, Mo\u0142dawi\u0119 i Ukrain\u0119 (Mo\u0142dawia ma dost\u0119p tylko do jednego brzegu), aby w Rumunii i na Ukrainie rozbudowan\u0105 delt\u0105 uj\u015b\u0107 do Morza Czarnego. W delcie, kt\u00f3ra jest dawn\u0105 zatok\u0105 wype\u0142nion\u0105 osadami rzecznymi, Dunaj dzieli si\u0119 na 3 g\u0142\u00f3wne ramiona: Kilia, Sulina i \u015awi\u0119ty Jerzy (\"Bra\u021bul Sf\u00e2ntu Gheorghe\"). W czasach staro\u017cytnych Dunaj () stanowi\u0142 p\u00f3\u0142nocn\u0105 granic\u0119 Cesarstwa Rzymskiego. == Hydrografia == Dunaj jest jedyn\u0105 w Europie wi\u0119ksz\u0105 rzek\u0105, kt\u00f3ra p\u0142ynie z zachodu na wsch\u00f3d. Po przep\u0142yni\u0119ciu 2888 km na pograniczu Rumunii i","start_idx":167,"end_idx":303}
+{"id":"mrc_7248","question":"kto wyre\u017cyserowa\u0142 dziewczyny z dubaju?","answer":"Marii Sadowskiej","context":"Dziewczyny z Dubaju, ang. Girls to Buy \u2013 dramat erotyczno-sensacyjny z 2021 w re\u017cyserii Marii Sadowskiej, ekranizacja ksi\u0105\u017cki Piotra Krysiaka o tym samym tytule. Inspiracj\u0105 do powstania filmu by\u0142a tzw. afera dubajska. Film mia\u0142 premier\u0119 26 listopada 2021. W pierwszy weekend po premierze obejrza\u0142o go 278 tys. 893 widz\u00f3w, co by\u0142o najlepszym wynikiem polskiego filmu w 2021. 4 stycznia 2022 poinformowano, \u017ce film obejrza\u0142o w kinach ponad 1 mln os\u00f3b; ostatecznie by\u0142 najcz\u0119\u015bciej ogl\u0105dan\u0105 polsk\u0105 produkcj\u0105 w kinach w 2021, za co zosta\u0142 nagrodzony Bursztynowymi Lwami podczas 47. FPFF w Gdyni. == Obsada == * Paulina Ga\u0142\u0105zka-Sandemo jako Emi * Katarzyna Figura jako Dorota Kinia * Katarzyna Sawczuk jako Marianna Kinia, c\u00f3rka Doroty * Olga Kalicka jako Kamila * Giulio","start_idx":88,"end_idx":104}
+{"id":"mrc_7249","question":"co zobaczy teleskop jamesa webba?","answer":"Najwa\u017cniejszymi celami misji s\u0105: obserwacje pierwszych gwiazd powsta\u0142ych po Wielkim Wybuchu, badanie formowania si\u0119 i ewolucji galaktyk, badanie powstawania gwiazd i system\u00f3w planetarnych.","context":"Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (, JWST) \u2013 budowany w latach 2007\u20132021 teleskop kosmiczny do obserwacji w podczerwieni. Ma by\u0107 dope\u0142nieniem Kosmicznego Teleskopu Hubble\u2019a. Projekt nadzorowany i w znacznej cz\u0119\u015bci finansowany przez agencje: ameryka\u0144sk\u0105 NASA, we wsp\u00f3\u0142pracy z europejsk\u0105 ESA i kanadyjsk\u0105 CSA. Teleskop zosta\u0142 nazwany na cze\u015b\u0107 Jamesa Webba, drugiego administratora NASA. Najwa\u017cniejszymi celami misji s\u0105: obserwacje pierwszych gwiazd powsta\u0142ych po Wielkim Wybuchu, badanie formowania si\u0119 i ewolucji galaktyk, badanie powstawania gwiazd i system\u00f3w planetarnych. 11 lipca 2022 roku NASA przedstawi\u0142a publiczne pierwsze zdj\u0119cie wykonane po uruchomieniu Teleskopu Webba. == Budowa == W strukturze teleskopu wyst\u0119puj\u0105 nast\u0119puj\u0105ce komponenty: * Statek kosmiczny (\"Spacecraft Element\", SE) # Platforma satelitarna (\"Spacecraft Bus\", SB) # Os\u0142ona s\u0142oneczna # Panele s\u0142oneczne # Antena wysokiego zysku","start_idx":383,"end_idx":571}
+{"id":"mrc_7250","question":"w wyniku jakiego podzia\u0142u kom\u00f3rkowego powstaj\u0105 gamety?","answer":"Mejoza","context":"Mejoza, skr\u00f3t: R! (R \u2013 od redukcji) \u2013 proces podzia\u0142u redukcyjnego j\u0105dra kom\u00f3rkowego, z kt\u00f3rego powstaj\u0105 4 j\u0105dra o po\u0142owie chromosom\u00f3w (po jednym z ka\u017cdej pary) kom\u00f3rki wyj\u015bciowej. Mejoza jest wykorzystywana w ludzkim ciele do produkcji gamet \u2013 kom\u00f3rek p\u0142ciowych: plemnik\u00f3w i kom\u00f3rek jajowych. Jej celem jest stworzenie kom\u00f3rek potomnych z dok\u0142adnie po\u0142ow\u0105 liczby chromosom\u00f3w kom\u00f3rki macierzystej. Inaczej ujmuj\u0105c, mejoza u ludzi jest procesem podzia\u0142u, kt\u00f3ry przeprowadza nas od kom\u00f3rki diploidalnej (tej z dwoma zestawami chromosom\u00f3w), do kom\u00f3rek haploidalnych (tych z pojedynczym zestawem chromosom\u00f3w). U ludzi plemniki i kom\u00f3rki jajowe s\u0105 kom\u00f3rkami haploidalnymi wytworzonymi w mejozie. Wszystkie gamety wytworzone w mejozie s\u0105 haploidalne, ale nie s\u0105 identyczne genetycznie. Kiedy plemnik i kom\u00f3rka jajowa \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 w procesie zap\u0142odnienia, dwa haploidalne","start_idx":0,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_7251","question":"kto zaprojektowa\u0142 god\u0142o czechos\u0142owacji?","answer":"Alfons Mucha.","context":"Czechos\u0142owacji u\u017cywany by\u0142 w trzech wersjach: herbu ma\u0142ego, \u015bredniego i wielkiego. Zosta\u0142 ustanowiony 30 marca 1920 r. Projektowa\u0142 go Alfons Mucha. \"Ma\u0142y herb\" przedstawia historycznego czeskiego lwa z dwoma ogonami, ze s\u0142owackim herbem na piersiach. S\u0142owacki symbol przedstawia g\u00f3ry z krzy\u017cem Cyryla i Metodego. \"\u015aredni herb\" jest na tarczy czterodzielnej w krzy\u017c, z tarcz\u0105 sercow\u0105. W polu pierwszym czerwonym, srebrny krzy\u017c lotary\u0144ski na b\u0142\u0119kitnym tr\u00f3jwzg\u00f3rzu (herb S\u0142owacji); w polu drugim dwudzielnym w s\u0142up, z prawej (heraldycznie) na b\u0142\u0119kitnym trzy z\u0142ote pasy, z lewej na srebrnym tle czerwony wspi\u0119ty nied\u017awied\u017a (herb Zakarpacia); w trzecim polu b\u0142\u0119kitnym orze\u0142 w szachownic\u0119 srebrno-czerwon\u0105, dzi\u00f3b i szpony z\u0142ote (herb Moraw); w czwartym, z\u0142otym, czarny orze\u0142 ze srebrn\u0105 przepask\u0105 z krzy\u017cem na piersi, szpony i dzi\u00f3b","start_idx":134,"end_idx":147}
+{"id":"mrc_7252","question":"jakie przest\u0119pstwa si\u0119 nie przedawniaj\u0105?","answer":"Zbrodnie przeciwko ludzko\u015bci i zbrodnie wojenne nie ulegaj\u0105 przedawnieniu.","context":"czyn stanowi wyst\u0119pek zagro\u017cony kar\u0105 pozbawienia wolno\u015bci przekraczaj\u0105c\u0105 3 lata, * 5 lat \u2013 gdy chodzi o pozosta\u0142e wyst\u0119pki. Zbrodnie przeciwko ludzko\u015bci i zbrodnie wojenne nie ulegaj\u0105 przedawnieniu. Karalno\u015b\u0107 przest\u0119pstwa \u015bciganego z oskar\u017cenia prywatnego ustaje z up\u0142ywem roku od dowiedzenia si\u0119 pokrzywdzonego o osobie sprawcy przest\u0119pstwa, lecz nie p\u00f3\u017aniej ni\u017c z up\u0142ywem 3 lat od pope\u0142nienia czynu. Wymienione wy\u017cej terminy niekiedy s\u0105 nazywane w literaturze przedawnieniem \u015bcigania (art. 101 \u00a7 2 k.k.). Do 1 lipca 2015 w razie wszcz\u0119cia post\u0119powania przeciwko osobie termin przedawnienia wyd\u0142u\u017ca\u0142 si\u0119 o 10 lat dla zbrodni i wyst\u0119pk\u00f3w zagro\u017conych kar\u0105 pozbawienia wolno\u015bci przekraczaj\u0105c\u0105 3 lata, albo o 5 lat w wypadku innych przest\u0119pstw. Od 1 lipca 2015 do 1 marca 2016 r. obowi\u0105zywa\u0142 ujednolicony termin","start_idx":124,"end_idx":198}
+{"id":"mrc_7253","question":"co abraham dosta\u0142 od boga?","answer":"ziemie izraelskie","context":"dolin\u0119 Jordanu i wyruszy\u0142 ku wschodowi, I tak roz\u0142\u0105czyli si\u0119 obaj. Po odej\u015bciu Lota Abram dosta\u0142 od swojego Pana ziemie izraelskie i mia\u0142 za zadanie obej\u015b\u0107 je \u201ewzd\u0142u\u017c i wszerz\u201d. Po tych wydarzeniach B\u00f3g obieca\u0142 Abramowi potomka, ale wyja\u015bni\u0142 mu r\u00f3wnie\u017c, \u017ce jego spadkobiercy b\u0119d\u0105 w obcym kraju niewolnikami przez przesz\u0142o czterysta lat. Wtedy to Jahwe zawar\u0142 przymierze z Abramem, m\u00f3wi\u0105c: \"Potomstwu twemu daj\u0119 ten kraj, od Rzeki Egipskiej a\u017c do rzeki wielkiej, rzeki Eufrat\". === Otrzymanie imienia === Gdy Abram mia\u0142 99 lat, ponownie objawi\u0142 mu si\u0119 Jahwe i obieca\u0142 niezmiernie liczne potomstwo. Nada\u0142 mu imi\u0119 Abraham, gdy\u017c zamierza\u0142 uczyni\u0107 go ojcem narod\u00f3w. Abram, a odt\u0105d ju\u017c Abraham, mia\u0142 zapocz\u0105tkowa\u0107 dynasti\u0119 kr\u00f3lewsk\u0105. Swoj\u0105 \u017con\u0119 Saraj mia\u0142 zacz\u0105\u0107 te\u017c inaczej","start_idx":113,"end_idx":130}
+{"id":"mrc_7254","question":"jak\u0105 rol\u0119 pe\u0142ni\u0105 do\u0142ki \u017cebrowe?","answer":"Kr\u0119gi odcinka piersiowego maj\u0105 powierzchnie stawowe \u0142\u0105cz\u0105ce si\u0119 z \u017cebrami \u2013 do\u0142ki \u017cebrowe doczaszkowe i doogonowe na trzonach kr\u0119g\u00f3w oraz do\u0142ki \u017cebrowe wyrostka poprzecznego.","context":"Kr\u0119gi piersiowe (, skr\u00f3t Th) \u2013 kr\u0119gi nale\u017c\u0105ce do odcinka piersiowego kr\u0119gos\u0142upa. Kr\u0119gi odcinka piersiowego maj\u0105 powierzchnie stawowe \u0142\u0105cz\u0105ce si\u0119 z \u017cebrami \u2013 do\u0142ki \u017cebrowe doczaszkowe i doogonowe na trzonach kr\u0119g\u00f3w oraz do\u0142ki \u017cebrowe wyrostka poprzecznego. Na wyrostkach poprzecznych ulokowane s\u0105 wyrostki suteczkowate. Kr\u0119gi tego odcinka charakteryzuje kr\u00f3tki trzon oraz sp\u0142aszczone g\u0142owy i do\u0142y. Zwi\u0105zane jest to ze s\u0142ab\u0105 ruchomo\u015bci\u0105 tego odcinka kr\u0119gos\u0142upa. Wyrostki kolczyste przewa\u017cnie s\u0105 wysokie oraz odchylone w ty\u0142. Istniej\u0105 r\u00f3wnie\u017c kr\u0119gi przeciwpochy\u0142e (\"vertebra anticlinalis\") czy te\u017c przeponowe (\"vertebra diaphragmatica\"), kt\u00f3rych wyrostki kolczyste nie s\u0105 odchylone. U cz\u0142owieka to kr\u0119g XI, u owcy i psa X, u kozy i \u015bwini XII, u byd\u0142a XIII, natomiast u konia XVI. W odr\u00f3\u017cnieniu od kr\u0119g\u00f3w szyjnych liczba kr\u0119g\u00f3w piersiowych u","start_idx":81,"end_idx":255}
+{"id":"mrc_7255","question":"kiedy zosta\u0142 podpisany konkordat?","answer":"28 lipca 1993","context":"Konkordat mi\u0119dzy Stolic\u0105 Apostolsk\u0105 i Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa zawarta 28 lipca 1993 w siedzibie Rady Ministr\u00f3w przez arcybiskupa J\u00f3zefa Kowalczyka, \u00f3wczesnego nuncjusza apostolskiego w Polsce, i Krzysztofa Skubiszewskiego, \u00f3wczesnego ministra spraw zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w rz\u0105dzie Hanny Suchockiej. Ustawa o wyra\u017ceniu zgody na ratyfikacj\u0119 konkordatu zosta\u0142a zg\u0142oszona do Sejmu III kadencji w dniu 8 stycznia 1998 r. i poddana pod g\u0142osowanie w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji RP, co oznacza\u0142o, \u017ce przyj\u0119cie ustawy wymaga\u0142o zwyk\u0142ej wi\u0119kszo\u015bci g\u0142os\u00f3w. Za przyj\u0119ciem ustawy g\u0142osowali g\u0142\u00f3wnie pos\u0142owie koalicji rz\u0105dowej AWS-UW oraz PSL, ROP i pos\u0142\u00f3w niezrzeszonych. Przeciw zag\u0142osowali pos\u0142owie SLD (273 za, 161 przeciw, 2 g\u0142osy wstrzymuj\u0105ce si\u0119). Ustawa zosta\u0142a nast\u0119pnie przyj\u0119ta przez Senat (bez poprawek, 67 g\u0142os\u00f3w za, 24 przeciw,","start_idx":92,"end_idx":105}
+{"id":"mrc_7256","question":"na kt\u00f3rym kontynencie le\u017cy elbrus?","answer":"W zale\u017cno\u015bci od interpretacji przebiegu granicy Europa-Azja mo\u017ce by\u0107 zaliczany do Korony Ziemi jako najwy\u017cszy szczyt Europy.","context":"Elbrus (, ) \u2013 najwy\u017cszy szczyt Kaukazu o wysoko\u015bci 5642 m n.p.m. Po\u0142o\u017cony jest na terenie Kabardo-Ba\u0142karii w Rosji niedaleko granicy z Gruzj\u0105. Jest najwy\u017cszym szczytem Rosji. W zale\u017cno\u015bci od interpretacji przebiegu granicy Europa-Azja mo\u017ce by\u0107 zaliczany do Korony Ziemi jako najwy\u017cszy szczyt Europy. == Nazwa == Nazwa pochodzi prawdopodobnie z j\u0119zyka perskiego i powsta\u0142a jako przestawka s\u0142owa \u201eAlborz\u201d. S\u0142owo to ma \u017ar\u00f3d\u0142o w nazwie mitologicznej perskiej g\u00f3ry \u2013 Har\u0101 B\u0259r\u0259zait\u012b (w swobodnym t\u0142umaczeniu \u2013 wysoki stra\u017cnik, wartownik). Szczyt posiada te\u017c okre\u015blenia w j\u0119zykach narod\u00f3w zamieszkuj\u0105cych jego okolice. Nazwa karaczajsko-ba\u0142karska \"Mingi tau\" oznacza Wieczn\u0105 G\u00f3r\u0119, a kabardyjska \u0399\u0443\u044d\u0449\u0445\u044c\u044d\u043c\u0430\u0445\u0443\u044d \"Oszchamacho\" \u2013 \u201eG\u00f3r\u0119 Szcz\u0119\u015bcia\", \u201eG\u00f3r\u0119 \u015awiat\u0142a\", \u201eB\u0142ogos\u0142awion\u0105 G\u00f3r\u0119\". Liczne okre\u015blenia g\u00f3ry przytacza Julius von Klaproth (Travels in Caucasus and Georgia. Performed in","start_idx":175,"end_idx":299}
+{"id":"mrc_7257","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi\u0142a ostatnia twierdza krzy\u017cowc\u00f3w w ziemi \u015bwi\u0119tej?","answer":"Akka","context":"w\u00f3wczas III wyprawa krzy\u017cowa umo\u017cliwi\u0142a rozpocz\u0119cie d\u0142ugotrwa\u0142ego obl\u0119\u017cenia Akki (1189-1191) zako\u0144czonego odzyskaniem przez krzy\u017cowc\u00f3w miasta. Od 1191 roku stolica Kr\u00f3lestwa Jerozolimskiego znajdowa\u0142a si\u0119 w Akce. Miasto zyska\u0142o dzi\u0119ki temu na znaczeniu. W 1229 roku Akka przesz\u0142a pod opiek\u0119 Zakonu Rycerskiego Szpitalnik\u00f3w. Gdy w 1244 roku muzu\u0142manie zaj\u0119li Jerozolim\u0119, Akka pozosta\u0142a ostatni\u0105 twierdz\u0105 krzy\u017cowc\u00f3w w Ziemi \u015awi\u0119tej. W nast\u0119pnych latach najwi\u0119kszym zagro\u017ceniem dla rozwoju miasta stanowili chrze\u015bcijanie. Republika Wenecji i Republika Genui rozpocz\u0119\u0142y I wojn\u0119 wenecko-genue\u0144sk\u0105, przenosz\u0105c cz\u0119\u015b\u0107 walk do Akki. W dniu 24 czerwca 1258 roku dosz\u0142o do bitwy morskiej pod Akk\u0105, kt\u00f3ra zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 floty genue\u0144skiej. Miasto znalaz\u0142o si\u0119 pod wp\u0142ywami Republiki Weneckiej, a wszyscy Genue\u0144czycy musieli je opu\u015bci\u0107. Koniec miasta przynie\u015bli Mamelucy, kt\u00f3rzy 6 kwietnia 1291 roku","start_idx":266,"end_idx":270}
+{"id":"mrc_7258","question":"kto utworzy\u0142 uniwersytet?","answer":"zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego","context":"Uniwersytet Jagiello\u0144ski, skr. UJ \u2013 polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytet\u00f3w na \u015bwiecie. Uniwersytet (\"studium generale\") zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo z trzech wydzia\u0142\u00f3w: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazw\u0119 \u201eJagiello\u0144ski\u201d, by podkre\u015bli\u0107 zwi\u0105zki uniwersytetu z dynasti\u0105 Jagiellon\u00f3w. W XV i na pocz\u0105tku XVI w. Akademia Krakowska prze\u017cywa\u0142a okres rozkwitu, jednak ju\u017c w wieku XVI znalaz\u0142a si\u0119 w kryzysie, trac\u0105c pozycj\u0119 i presti\u017c. Kryzys ten pog\u0142\u0119bia\u0142 si\u0119 w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj, wyst\u0119puj\u0105c jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podj\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0119 zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni \u2013 w\u00f3wczas Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Koronnej. Reforma","start_idx":185,"end_idx":261}
+{"id":"mrc_7259","question":"kto dowodzi\u0142 bitw\u0105 pod wiedniem?","answer":"wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego","context":"Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsiecz\u0105 Wiede\u0144sk\u0105 lub rzadziej Wiktori\u0105 Wiede\u0144sk\u0105) \u2013 bitwa stoczona 12 wrze\u015bnia 1683 pod Wiedniem mi\u0119dzy wojskami polsko-cesarskimi pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Jana III Sobieskiego a armi\u0105 Imperium Osma\u0144skiego pod wodz\u0105 wezyra Kara Mustafy. Bitwa by\u0142a prze\u0142omowym wydarzeniem w wojnie \u2013 zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 Osman\u00f3w, kt\u00f3rzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowi\u0107 zagro\u017cenie dla chrze\u015bcija\u0144skiej cz\u0119\u015bci Europy. == Geneza == Imperium Osma\u0144skie od chwili powstania opiera\u0142o si\u0119 na podbojach. Na przestrzeni wiek\u00f3w kolejne pa\u0144stwa by\u0142y naje\u017cd\u017cane i podbijane przez su\u0142tanat turecki. W po\u0142owie XIV wieku Turcy podj\u0119li planowy podb\u00f3j Ba\u0142kan\u00f3w opanowuj\u0105c Bizancjum, Bu\u0142gari\u0119, Albani\u0119 i Serbi\u0119. W roku 1541 interweniowali na W\u0119grzech w czasie wojny mi\u0119dzy Habsburgami a Zapolyami, wspieraj\u0105c najpierw tych drugich, a","start_idx":143,"end_idx":211}
+{"id":"mrc_7260","question":"czym jest suma gwarancyjna?","answer":"okre\u015blona w umowie ubezpieczenia kwota stanowi\u0105ca g\u00f3rn\u0105 granic\u0119 odpowiedzialno\u015bci zak\u0142adu ubezpiecze\u0144 z tytu\u0142u umowy ubezpieczenia odpowiedzialno\u015bci cywilnej.","context":"Suma gwarancyjna - okre\u015blona w umowie ubezpieczenia kwota stanowi\u0105ca g\u00f3rn\u0105 granic\u0119 odpowiedzialno\u015bci zak\u0142adu ubezpiecze\u0144 z tytu\u0142u umowy ubezpieczenia odpowiedzialno\u015bci cywilnej. Inaczej m\u00f3wi\u0105c jest maksymaln\u0105 wysoko\u015bci\u0105 odszkodowania, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 wyp\u0142acone z konkretnego ubezpieczenia. Suma gwarancyjna okre\u015blana jest przez ubezpieczyciela. Jej wysoko\u015b\u0107 stanowi jedn\u0105 z podstaw do naliczenia wysoko\u015bci sk\u0142adki. W obowi\u0105zkowym ubezpieczeniu odpowiedzialno\u015bci cywilnej posiadaczy pojazd\u00f3w mechanicznych minimalne sumy gwarancyjne wynosz\u0105: * w przypadku szk\u00f3d na osobie \u2013 5 210 000 EUR w odniesieniu do jednego zdarzenia, kt\u00f3rego skutki s\u0105 obj\u0119te ubezpieczeniem, bez wzgl\u0119du na liczb\u0119 poszkodowanych, *w przypadku szk\u00f3d w mieniu \u2013 1 050 000 EUR w odniesieniu do jednego zdarzenia, kt\u00f3rego skutki s\u0105 obj\u0119te ubezpieczeniem, bez wzgl\u0119du na liczb\u0119 poszkodowanych. W umowach ubezpieczenia mienia g\u00f3rn\u0105 granic\u0119 odpowiedzialno\u015bci stanowi","start_idx":19,"end_idx":177}
+{"id":"mrc_7261","question":"jaka jest polska gazeta?","answer":"Gazeta Polska","context":"Gazeta Polska \u2013 og\u00f3lnopolski tygodnik (wcze\u015bniej miesi\u0119cznik) o tematyce spo\u0142eczno-polityczno-historycznej. == Historia == Pomys\u0142odawc\u0105 za\u0142o\u017cenia tygodnika by\u0142 Tomasz Sakiewicz w 1992. \u201eGazeta Polska\u201d jest wydawana od 1993. Od tego czasu do 2005 redaktorem naczelnym by\u0142 Piotr Wierzbicki, a od 2005 stanowisko sprawuje Tomasz Sakiewicz. Do zmiany na tym stanowisku dosz\u0142o w rezultacie konfliktu Wierzbickiego z Sakiewiczem. Od 1997 funkcjonuje strona internetowa tygodnika pod adresem gazetapolska.pl. Od marca 2006 wydawnictwo i dziennikarze zwi\u0105zani z \u201eGazet\u0105 Polsk\u0105\u201d wydawali r\u00f3wnie\u017c miesi\u0119cznik \u201eNiezale\u017cna Gazeta Polska\u201d, kt\u00f3ry po scaleniu z kwartalnikiem \u201eNowe Pa\u0144stwo\u201d od wrze\u015bnia 2009 ukazuje si\u0119 jako \u201eNiezale\u017cna Gazeta Polska \u2013 Nowe Pa\u0144stwo\u201d. Od wrze\u015bnia 2011 niekt\u00f3rzy dziennikarze tygodnika publikuj\u0105 tak\u017ce w dzienniku \u201eGazeta Polska Codziennie\u201d, a ponadto w internetowym portalu informacyjnym Niezalezna.pl.","start_idx":0,"end_idx":13}
+{"id":"mrc_7262","question":"od imienia kt\u00f3rego greckiego b\u00f3stwa pochodzi nazwa naszej planety?","answer":"Gaja","context":"i sk\u0142adem s\u0105 do\u015b\u0107 podobne do Ziemi. Pozosta\u0142e cztery planety (zewn\u0119trzne) to gazowe olbrzymy, znacz\u0105co wi\u0119ksze od planet skalistych, z\u0142o\u017cone g\u0142\u00f3wnie z materia\u0142u gazowego; posiadaj\u0105 pier\u015bcienie planetarne. === Nazwy === Nazwy wszystkich planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego, z wyj\u0105tkiem Ziemi i Urana, pochodz\u0105 od imion rzymskich bog\u00f3w. U\u017cywane s\u0105 w niemal ca\u0142ym zachodnim \u015bwiecie. Wyj\u0105tkiem jest Grecja, gdzie funkcjonuj\u0105 imiona b\u00f3stw greckich \u2013 Hermes (zast\u0119puje Merkurego), Afrodyta (Wenus), Gaja (Ziemia), Ares (Mars), Zeus (Jowisz), Kronos (Saturn), Uranos (Uran), Posejdon (Neptun). Tak\u017ce w niekt\u00f3rych nieeuropejskich j\u0119zykach, jak np. chi\u0144ski, u\u017cywa si\u0119 innych nazw. Nazwy wi\u0119kszo\u015bci ksi\u0119\u017cyc\u00f3w planet r\u00f3wnie\u017c pochodz\u0105 od imion postaci z mitologii. === Charakterystyka === Wszystkie planety kr\u0105\u017c\u0105 wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca w tym samym kierunku \u2013 przeciwnym do ruchu wskaz\u00f3wek zegara, patrz\u0105c","start_idx":483,"end_idx":487}
+{"id":"mrc_7263","question":"kiedy hubertus?","answer":"zwykle w okolicach 3 listopada.","context":"Hubertus, hubertowiny \u2013 \u015bwi\u0119to my\u015bliwych, le\u015bnik\u00f3w i je\u017ad\u017ac\u00f3w, organizowane przez je\u017ad\u017ac\u00f3w na zako\u0144czenie sezonu, a przez my\u015bliwych na pocz\u0105tku sezonu polowania jesienno-zimowego, zwykle w okolicach 3 listopada. Nazwa pochodzi od \u015bwi\u0119tego Huberta (patrona my\u015bliwych i je\u017ad\u017ac\u00f3w), kt\u00f3rego wspomnienie liturgiczne w Ko\u015bciele katolickim obchodzone jest w\u0142a\u015bnie 3 listopada. == Historia == \u015awi\u0119to po raz pierwszy obchodzono oko\u0142o 1444 roku. Pocz\u0105tkowo by\u0142y to wielkie polowania. W Polsce kult \u015bw. Huberta, nazywany \"hubertowinami\" lub \"hubertusem\", si\u0119ga XVIII wieku. Z jego wprowadzeniem zwi\u0105zane s\u0105 dzieje dynastii w\u0142adc\u00f3w saskich, kt\u00f3rzy zasiadali na tronie polskim. Z kolei w czasach II Rzeczypospolitej, pierwszym organizatorem polowa\u0144 hubertowskich w Spale by\u0142 prezydent Ignacy Mo\u015bcicki. Odby\u0142o si\u0119 ono w 1930 roku 3 listopada. Bardzo podobne do pierwotnych Hubertus\u00f3w polowania mo\u017cna","start_idx":180,"end_idx":211}
+{"id":"mrc_7264","question":"jakie by\u0142y zwierz\u0119ta w stajence?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej elementem szopki polskiej s\u0105 tak\u017ce postaci Trzech M\u0119drc\u00f3w, pasterzy, a tak\u017ce byd\u0142o (w\u00f3\u0142 \u2013 zob. Iz 1,3), osio\u0142 i owce","context":"Szopka bo\u017conarodzeniowa \u2013 makieta lub diorama przedstawiaj\u0105ca wyobra\u017cenie miejsca narodzin Jezusa Chrystusa (stajni, jaskini lub groty). Sceny obrazuj\u0105 moment przybycia pasterzy lub Trzech M\u0119drc\u00f3w. W ka\u017cdej szopce znajduje si\u0119 przedstawienie \u015awi\u0119tej Rodziny (ma\u0142y Jezus, Maria oraz J\u00f3zef). Najcz\u0119\u015bciej elementem szopki polskiej s\u0105 tak\u017ce postaci Trzech M\u0119drc\u00f3w, pasterzy, a tak\u017ce byd\u0142o (w\u00f3\u0142 \u2013 zob. Iz 1,3), osio\u0142 i owce, Gwiazda Betlejemska, anio\u0142y. == Historia == Tradycja szopek kol\u0119dniczych wywodzi si\u0119 od obno\u015bnych teatrzyk\u00f3w kukie\u0142kowych i ludowych jase\u0142ek, kt\u00f3re z kolei maj\u0105 swoje \u017ar\u00f3d\u0142o w ko\u015bcielnych misteriach \u015bredniowiecznych. Szopki r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 konstrukcj\u0105, doborem postaci, czasem wystawiania w zale\u017cno\u015bci od regionu \u015bwiata, z kt\u00f3rego pochodz\u0105, np. szopka neapolita\u0144ska (od 8 XII), szopka krakowska (pierwszy czwartek grudnia). == Formy == Szopka bywa wykonywana jako","start_idx":290,"end_idx":418}
+{"id":"mrc_7265","question":"kiedy wesz\u0142o rodo w polsce?","answer":"ustaw\u0105 z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych.","context":"ten temat. == Prezes Urz\u0119du Ochrony Danych Osobowych == Prezes Urz\u0119du Ochrony Danych Osobowych (PUODO) zast\u0105pi\u0142 (w Polsce) Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO). W zakresie wykonywania swoich zada\u0144 podlega jedynie ustawie. Jest powo\u0142ywany przez Sejm za zgod\u0105 Senatu. Zosta\u0142 on utworzony ustaw\u0105 z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych. Prezes Urz\u0119du jako niezale\u017cny organ zyska\u0142 szereg nowych uprawnie\u0144. Mo\u017ce wyst\u0119powa\u0107 z wnioskami o podj\u0119cie inicjatywy ustawodawczej albo o wydanie b\u0105d\u017a zmian\u0119 akt\u00f3w prawnych w sprawach dotycz\u0105cych ochrony danych osobowych. Uzyska\u0142 tak\u017ce uprawnienie do nak\u0142adania kar finansowych bezpo\u015brednio po stwierdzeniu naruszenia przepis\u00f3w. Zast\u0119pcy Prezesa Urz\u0119du s\u0105 powo\u0142ywani przez Prezesa Urz\u0119du. Zosta\u0142a wprowadzona certyfikacja. Zgodnie z przepisami, zar\u00f3wno Prezes Urz\u0119du, jak i przedsi\u0119biorcy s\u0105 uprawnieni do wydawania certyfikat\u00f3w.","start_idx":305,"end_idx":365}
+{"id":"mrc_7266","question":"kt\u00f3re lata by\u0142y przest\u0119pne?","answer":"Dotychczas wed\u0142ug tej regu\u0142y lata 1600 i 2000 by\u0142y przest\u0119pnymi, a lata 1700, 1800, 1900 nie.","context":"powszechnie stosuje si\u0119 rachub\u0119 zgodn\u0105 z kalendarzem gregoria\u0144skim, wprowadzonym w 1582 roku bull\u0105 papie\u017ca Grzegorza XIII (\u201eInter gravissimas\u201d), w kt\u00f3rej wprowadzono nast\u0119puj\u0105c\u0105 modyfikacj\u0119 kalendarza julia\u0144skiego: nie uznaje si\u0119 lat przest\u0119pnych wypadaj\u0105cych na koniec wieku, z wyj\u0105tkiem tych, w kt\u00f3rych liczba stuleci jest podzielna przez 4. Inaczej m\u00f3wi\u0105c w my\u015bl tej regu\u0142y latami przest\u0119pnymi s\u0105 te, kt\u00f3rych numeracja: * jest podzielna przez 4 i niepodzielna przez 100 lub * jest podzielna przez 400 Dotychczas wed\u0142ug tej regu\u0142y lata 1600 i 2000 by\u0142y przest\u0119pnymi, a lata 1700, 1800, 1900 nie. W przysz\u0142o\u015bci rok 2100 nie b\u0119dzie rokiem przest\u0119pnym. Modyfikacja kasuje 15 lat przest\u0119pnych na ka\u017cde 2000 lat co zmniejsza b\u0142\u0105d kalendarza julia\u0144skiego o 1 dob\u0119 na 133 lata, dlatego b\u0142\u0105d tej rachuby","start_idx":504,"end_idx":597}
+{"id":"mrc_7267","question":"w jaki spos\u00f3b straci\u0142a \u017cycie wied\u017ama horpyna?","answer":"Zgin\u0119\u0142a w Czarcim Jarze zastrzelona przez Rz\u0119dziana, kt\u00f3ry podst\u0119pem zyska\u0142 jej zaufanie.","context":"Horpyna \u2013 bohaterka powie\u015bci \"Ogniem i mieczem\" Henryka Sienkiewicza. Siostra kozackiego pu\u0142kownika Do\u0144ca i przyjaci\u00f3\u0142ka Bohuna. Znana jako wied\u017ama zamieszkuj\u0105ca potem w Czarcim Jarze (dzisiejsza dolina Wa\u0142adynki w Mo\u0142dawii). Wed\u0142ug opisu Sienkiewicza by\u0142a to \"ogromna dziewka wr\u00f3\u017c\u0105ca z ko\u0142a m\u0142y\u0144skiego\". Po zdobyciu Baru, wraz ze s\u0142u\u017c\u0105cym jej kar\u0142em, opiekowa\u0142a si\u0119 ukrywan\u0105 Helen\u0105 Kurcewicz\u00f3wn\u0105. Bohunowi wywr\u00f3\u017cy\u0142a \u015blub z kniazi\u00f3wn\u0105 i godno\u015b\u0107 hetmana, ostrzegaj\u0105c go te\u017c przed \"Ma\u0142ym rycerzem\" i tajemniczym zdrajc\u0105. Mia\u0142a wizje okropno\u015bci wywo\u0142anych powstaniem Chmielnickiego. Zgin\u0119\u0142a w Czarcim Jarze zastrzelona przez Rz\u0119dziana, kt\u00f3ry podst\u0119pem zyska\u0142 jej zaufanie. W przeno\u015bni okre\u015blenie ros\u0142ej, mocarnej kobiety o cechach gro\u017anych lub niepokoj\u0105cych * W filmowej adaptacji \"Ogniem i mieczem\" z 1962 roku w roli Horpyny wyst\u0119powa\u0142a Eleonora Vargas. * W filmowej adaptacji \"Ogniem","start_idx":580,"end_idx":669}
+{"id":"mrc_7268","question":"ile os\u00f3b zgin\u0119\u0142o w ataku na world trade center?","answer":"\u0141\u0105cznie w zamachu zgin\u0119\u0142o 2996 os\u00f3b \u2013 2977 os\u00f3b cywilnych oraz wielu funkcjonariuszy policji i innych s\u0142u\u017cb przyby\u0142ych na miejsce i 19 zamachowc\u00f3w-samob\u00f3jc\u00f3w","context":"Street zosta\u0142a zamkni\u0119ta do 17 wrze\u015bnia. Po atakach wybuch\u0142a panika w Nowym Jorku i okolicach \u2013 ludzie pr\u00f3bowali si\u0119 rozpaczliwie ewakuowa\u0107 z jego centrum i z centr innych du\u017cych miast w USA. Oczyszczanie z licznych gruz\u00f3w terenu zawalonych wie\u017c trwa\u0142o 8 miesi\u0119cy i zosta\u0142o zako\u0144czone w maju 2002 roku, a Pentagon by\u0142 remontowany przez oko\u0142o rok. Odnowienie World Trade Center zaj\u0119\u0142o kilkana\u015bcie lat. Rozpocz\u0119cie odbudowy pierwszej wie\u017c, w zmodyfikowanej wersji, rozpocz\u0119to w listopadzie 2006 roku, a otwarto j\u0105 oficjalnie w listopadzie 2014 roku po kilku przer\u00f3bkach naniesionych w trakcie odbudowy. \u0141\u0105cznie w zamachu zgin\u0119\u0142o 2996 os\u00f3b \u2013 2977 os\u00f3b cywilnych oraz wielu funkcjonariuszy policji i innych s\u0142u\u017cb przyby\u0142ych na miejsce i 19 zamachowc\u00f3w-samob\u00f3jc\u00f3w, a wi\u0119cej ni\u017c 25 000 zosta\u0142o rannych,","start_idx":601,"end_idx":758}
+{"id":"mrc_7269","question":"kto ustali\u0142 granice polski?","answer":"trzy zwyci\u0119skie mocarstwa: Stany Zjednoczone, Zwi\u0105zek Radziecki i Wielka Brytania.","context":"Wsp\u00f3\u0142czesne granice Polski zosta\u0142y ustalone w 1945 roku na konferencjach w Poczdamie i Ja\u0142cie. O kszta\u0142cie powojennych granic zdecydowa\u0142y trzy zwyci\u0119skie mocarstwa: Stany Zjednoczone, Zwi\u0105zek Radziecki i Wielka Brytania. Ustalono wschodni\u0105 granic\u0119 na Bugu, zachodni\u0105 na Odrze i Nysie \u0141u\u017cyckiej, p\u00f3\u0142nocn\u0105 wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Ba\u0142tyku i po\u0142udniow\u0105 wzd\u0142u\u017c pasm g\u00f3rskich Sudet\u00f3w i Karpat. Po II wojnie \u015bwiatowej s\u0105siadami Polski zostali: Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich, Czechos\u0142owacja i od 1949 roku Niemiecka Republika Demokratyczna. Po zako\u0144czeniu wojny nast\u0105pi\u0142o r\u00f3wnie\u017c kilka niewielkich korekt granic. W wyniku zjednoczenia Niemiec w 1990 roku, rozpadu ZSRR w 1991 roku i podzia\u0142u Czechos\u0142owacji w 1993 roku, Polska graniczy z siedmioma krajami. Polskie obszary morskie to og\u00f3\u0142em 30 560 km\u00b2. Polska wy\u0142\u0105czna strefa ekonomiczna na morzu obejmuje obszar 19","start_idx":138,"end_idx":220}
+{"id":"mrc_7270","question":"kiedy konkordat wszed\u0142 w \u017cycie?","answer":"Konkordat wszed\u0142 w \u017cycie miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej, 25 kwietnia 1998 r.","context":"2 g\u0142osy wstrzymuj\u0105ce si\u0119). Dokument ratyfikacyjny zosta\u0142 podpisany przez prezydenta Aleksandra Kwa\u015bniewskiego 23 lutego 1998. Tego samego dnia konkordat ratyfikowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c papie\u017c Jan Pawe\u0142 II. Wymiana dokument\u00f3w ratyfikacyjnych nast\u0105pi\u0142a 25 marca. Konkordat wszed\u0142 w \u017cycie miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej, 25 kwietnia 1998 r. Konkordat sk\u0142ada si\u0119 z preambu\u0142y i 29 artyku\u0142\u00f3w. == Krytyka konkordatu == Przeciw ratyfikowaniu konkordatu protestowa\u0142o Stowarzyszenie na Rzecz Praw i Wolno\u015bci Barbary Labudy z UD. Cz\u0142onkowie stowarzyszenia stwierdzili, \u017ce \"\"czytaj\u0105c konkordat odnosi si\u0119 wra\u017cenie jakoby Ko\u015bci\u00f3\u0142 by\u0142 zwierzchnikiem pa\u0144stwa\"\" a \"\"umowa ta wspiera aspiracje Ko\u015bcio\u0142a do uczynienia z Polski pa\u0144stwa wyznaniowego\"\". Ich zdaniem umowa z Watykanem gwarantuje ksi\u0119\u017com, \u017ce nadal b\u0119d\u0105 p\u0142aci\u0107 podatek w postaci niskiego rycza\u0142tu, a nie rozlicza\u0107 si\u0119 z fiskusem jak zwykli obywatele. Konkordat przewiduje,","start_idx":249,"end_idx":310}
+{"id":"mrc_7271","question":"jaki kszta\u0142t ma \u015bwieca?","answer":"zazwyczaj wykonane z paliwa sta\u0142ego uformowanego w walec","context":"\u015awieca \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142o \u015bwiat\u0142a, zazwyczaj wykonane z paliwa sta\u0142ego uformowanego w walec, wewn\u0105trz kt\u00f3rego, przez ca\u0142\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107, umieszczony jest knot. Dawniej \u015bwiece wykonywane by\u0142y g\u0142\u00f3wnie z wosku pszczelego, przez co w tej formie by\u0142y dost\u0119pne dla wy\u017cszych sfer. Biedniejsi u\u017cywali \u017ar\u00f3de\u0142 o\u015bwietlenia wykonanych z ta\u0144szego t\u0142uszczu zwierz\u0119cego. Obecnie \u015bwiece najcz\u0119\u015bciej produkowane s\u0105 z parafiny lub stearyny. Najprawdopodobniej wywodzi si\u0119 od p\u00f3\u0142pochodni. == Wykorzystanie == Przed wprowadzeniem elektryczno\u015bci \u015bwiece by\u0142y powszechnym \u017ar\u00f3d\u0142em \u015bwiat\u0142a; szczeg\u00f3lnie w p\u00f3\u0142nocnej Europie a\u017c do XIX wieku by\u0142y cz\u0119\u015bciej u\u017cywane ni\u017c lampki oliwne. Obecnie \u015bwiece wykorzystywane s\u0105 g\u0142\u00f3wnie ze wzgl\u0119du na walory estetyczne (np. dla wytworzenia romantycznego nastroju) lub w nag\u0142ych przypadkach, w razie przerw w dop\u0142ywie energii elektrycznej. \u015awiec u\u017cywano ju\u017c co najmniej 3000 lat temu.","start_idx":25,"end_idx":81}
+{"id":"mrc_7272","question":"gdzie \u017cyj\u0105 antylopy?","answer":"w Eurazji, Afryce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej.","context":"Antylopy (Antilopinae) \u2013 podrodzina ssak\u00f3w z rodziny wo\u0142owatych (Bovidae). == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Podrodzina obejmuje gatunki wyst\u0119puj\u0105ce w Eurazji, Afryce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. === Podzia\u0142 systematyczny === Do podrodziny nale\u017c\u0105 nast\u0119puj\u0105ce plemiona: * Neotragini * Aepycerotini \u2013 impale * Antilopini * Reduncini \u2013 koby * Hippotragini \u2013 antylopowce * Alcelaphini \u2013 bawolce * Caprini \u2013 kozioro\u017cce * Cephalophini \u2013 dujkery * Oreotragini","start_idx":141,"end_idx":179}
+{"id":"mrc_7273","question":"czym w m\u0142odo\u015bci zajmowa\u0142 si\u0119 mark twain?","answer":"Pocz\u0105tkowo by\u0142 ch\u0142opcem na posy\u0142ki w drukarni, p\u00f3\u017aniej kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 na zecera. Nast\u0119pnie uzyska\u0142 uprawnienia pilota parostatk\u00f3w p\u0142ywaj\u0105cych na Missisipi.","context":"osadzie Florida 30 listopada 1835 roku. Gdy mia\u0142 5 lat, jego rodzina przenios\u0142a si\u0119 do innej ma\u0142ej miejscowo\u015bci \u2013 Hannibal. W wieku dwunastu lat z powodu \u015bmierci ojca musia\u0142 przerwa\u0107 nauk\u0119 i rozpocz\u0105\u0107 prac\u0119 zarobkow\u0105. Pocz\u0105tkowo by\u0142 ch\u0142opcem na posy\u0142ki w drukarni, p\u00f3\u017aniej kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 na zecera. Nast\u0119pnie uzyska\u0142 uprawnienia pilota parostatk\u00f3w p\u0142ywaj\u0105cych na Missisipi. Opisa\u0142 to p\u00f3\u017aniej w autobiograficznej powie\u015bci \"\u017bycie na Missisipi\". Jego pseudonim literacki pochodzi z tego okresu \u2013 w \u017cargonie pilot\u00f3w parowc\u00f3w rzecznych \"mark twain\" oznacza \u201ezaznacz dwa (s\u0105\u017cnie g\u0142\u0119boko\u015bci)\u201d. Pisarz przej\u0105\u0142 ten pseudonim od bardzo starego pilota, kt\u00f3rego tekst sparodiowa\u0142. Razem z nim pracowa\u0142 jego m\u0142odszy brat Henry, kt\u00f3ry zmar\u0142 w wyniku wybuchu kot\u0142a parowca. W czasie wojny secesyjnej kolejno by\u0142 \u017co\u0142nierzem obu walcz\u0105cych stron.","start_idx":218,"end_idx":372}
+{"id":"mrc_7274","question":"co to s\u0105 liczby wymierne?","answer":"Liczby wymierne \u2013 liczby, kt\u00f3re mo\u017cna zapisa\u0107 w postaci ilorazu dw\u00f3ch liczb ca\u0142kowitych, w kt\u00f3rym dzielnik jest r\u00f3\u017cny od zera.","context":"Liczby wymierne \u2013 liczby, kt\u00f3re mo\u017cna zapisa\u0107 w postaci ilorazu dw\u00f3ch liczb ca\u0142kowitych, w kt\u00f3rym dzielnik jest r\u00f3\u017cny od zera. S\u0105 to wi\u0119c liczby, kt\u00f3re mo\u017cna przedstawi\u0107 za pomoc\u0105 u\u0142amka zwyk\u0142ego. Zbi\u00f3r liczb wymiernych oznaczany jest zazwyczaj symbolem \\mathbb Q. Wobec tego: : \\mathbb Q = \\left\\{ \\frac{m}{n} : m, n \\in \\mathbb Z, n \\ne 0 \\right\\}. Liczby wymierne s\u0105 szczeg\u00f3lnym przypadkiem liczb rzeczywistych. Liczb\u0119 rzeczywist\u0105, kt\u00f3ra nie jest wymierna nazywamy liczb\u0105 niewymiern\u0105. Szczeg\u00f3lnym przypadkiem liczb wymiernych s\u0105 m.in. liczby ca\u0142kowite i liczby naturalne. Liczby wymierne tworz\u0105 cia\u0142o u\u0142amk\u00f3w pier\u015bcienia liczb ca\u0142kowitych. Konstrukcj\u0119 t\u0119 mo\u017cemy przedstawi\u0107 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: Niech w zbiorze par liczb ca\u0142kowitych (a,b) \\in \\mathbb Z \\times \\mathbb Z, kt\u00f3rych nast\u0119pnik jest r\u00f3\u017cny od zera, dana","start_idx":0,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_7275","question":"jakie trudno\u015bci mia\u0142 stefan batory \u017ce sprawowaniem w\u0142adzy?","answer":"stawi\u0107 czo\u0142o opozycji, kt\u00f3ra nie uznaj\u0105c jego tytu\u0142u kr\u00f3lewskiego liczy\u0142a na rych\u0142e przybycie Maksymiliana II.","context":"ponowne o\u017cenienie Batorego i wydanie potomstwa. Ten jednak zdecydowanie odm\u00f3wi\u0142. === Pocz\u0105tek rz\u0105d\u00f3w === 1 maja 1576 w katedrze wawelskiej biskup kujawski Stanis\u0142aw Karnkowski udzieli\u0142 Stefanowi Batoremu \u015blubu z Ann\u0105 Jagiellonk\u0105 i koronowa\u0142 na kr\u00f3la Polski. Jednak Batory musia\u0142 wkr\u00f3tce stawi\u0107 czo\u0142o opozycji, kt\u00f3ra nie uznaj\u0105c jego tytu\u0142u kr\u00f3lewskiego liczy\u0142a na rych\u0142e przybycie Maksymiliana II. Nadal wierne Habsburgowi pozosta\u0142o Wielkie Ksi\u0119stwo Litewskie i Prusy Kr\u00f3lewskie. Dopiero demonstracja zbrojna wojsk batoria\u0144skich zmusi\u0142a jego przeciwnik\u00f3w do pogodzenia si\u0119 z nowym w\u0142adc\u0105. 24 maja wojska kr\u00f3lewskie zdoby\u0142y zamek w Lanckoronie, opanowany wcze\u015bniej przez wojewod\u0119 sieradzkiego Olbrachta \u0141askiego, kt\u00f3ry zamierza\u0142 uczyni\u0107 z niego punkt oparcia dla si\u0142 prohabsburskich w Ma\u0142opolsce. Batorego uzna\u0142a wkr\u00f3tce Litwa i Prusy, a przysi\u0119g\u0119 wierno\u015bci przez swoich wys\u0142annik\u00f3w z\u0142o\u017cy\u0142 mu","start_idx":287,"end_idx":397}
+{"id":"mrc_7276","question":"na czym polega poca\u0142unek francuski?","answer":"nami\u0119tna i erotyczna odmiana poca\u0142unku, w czasie wykonywania kt\u00f3rego j\u0119zyki obojga partner\u00f3w dotykaj\u0105 si\u0119 nawzajem i wchodz\u0105 w kontakt z wewn\u0119trzn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 ust partnera.","context":"Poca\u0142unek francuski, \u201epoca\u0142unek z j\u0119zyczkiem\u201d \u2013 nami\u0119tna i erotyczna odmiana poca\u0142unku, w czasie wykonywania kt\u00f3rego j\u0119zyki obojga partner\u00f3w dotykaj\u0105 si\u0119 nawzajem i wchodz\u0105 w kontakt z wewn\u0119trzn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 ust partnera. W odr\u00f3\u017cnieniu od zwyczajnego poca\u0142unku, kt\u00f3ry cz\u0119sto nie ma \u017cadnych konotacji seksualnych, poca\u0142unek francuski z regu\u0142y jest wykonywany tylko przez osoby blisko i zazwyczaj romantycznie ze sob\u0105 zwi\u0105zane, cz\u0119sto stanowi element gry wst\u0119pnej przed stosunkiem p\u0142ciowym oraz mo\u017ce by\u0107 wykonywany w trakcie samego stosunku. Poca\u0142unki francuskie s\u0105 zachowaniem spotykanym tak\u017ce w\u015br\u00f3d zwierz\u0105t, zaobserwowano je np. w\u015br\u00f3d szympans\u00f3w kar\u0142owatych. == Aspekt zdrowotny == Przy tego typu poca\u0142unku nast\u0119puje wymiana \u015bliny pomi\u0119dzy ustami partner\u00f3w. Szwedzcy uczeni zajmuj\u0105cy si\u0119 higien\u0105 jamy ustnej obliczyli, \u017ce podczas jednego poca\u0142unku francuskiego dochodzi wraz ze \u015blin\u0105 do","start_idx":48,"end_idx":217}
+{"id":"mrc_7277","question":"gdzie zgin\u0105\u0142 aleksander doba?","answer":"na Kilimand\u017caro w Tanzanii","context":"Aleksander Ludwik Doba (ur. 9 wrze\u015bnia 1946 w Swarz\u0119dzu, zm. 22 lutego 2021 na Kilimand\u017caro w Tanzanii) \u2013 polski podr\u00f3\u017cnik, kajakarz. W plebiscycie \u201eNational Geographic\u201d zdoby\u0142 tytu\u0142 \u201ePodr\u00f3\u017cnika Roku 2015\u201d. Jako pierwszy cz\u0142owiek w historii samotnie przep\u0142yn\u0105\u0142 kajakiem Ocean Atlantycki z kontynentu na kontynent (z Afryki do Ameryki Po\u0142udniowej), wy\u0142\u0105cznie dzi\u0119ki sile mi\u0119\u015bni. Op\u0142yn\u0105\u0142 kajakiem Morze Ba\u0142tyckie i Bajka\u0142. R\u00f3wnie\u017c jako pierwszy przep\u0142yn\u0105\u0142 wzd\u0142u\u017c polskiej morskiej granicy z Polic do Elbl\u0105ga oraz Polsk\u0119 po przek\u0105tnej z Przemy\u015bla do \u015awinouj\u015bcia. Dwukrotny z\u0142oty, srebrny i br\u0105zowy medalista Otwartych Akademickich Mistrzostw Polski w kajakarstwie g\u00f3rskim. 24 lutego 2015 zosta\u0142 honorowym obywatelem Swarz\u0119dza. Zmar\u0142 tu\u017c po zdobyciu najwy\u017cszego szczytu Afryki \u2013 Uhuru na wulkanie Kibo (Kilimand\u017caro). == \u017byciorys == Syn Wincentego i Eugenii. Dzieci\u0144stwo","start_idx":76,"end_idx":102}
+{"id":"mrc_7278","question":"gdzie dzieje si\u0119 akcja latarnika?","answer":"Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy.","context":"latarnika Skawi\u0144skiego by\u0142 Polak o nazwisku Siellawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika by\u0142o zaniedbanie obowi\u0105zk\u00f3w na skutek lektury \"Murdelio\" Zygmunta Kaczkowskiego. == Czas i miejsce akcji == Akcja utworu toczy si\u0119 w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce le\u017c\u0105cej niedaleko Panamy. We fragmentach, w kt\u00f3rych pisarz zastosowa\u0142 retrospekcj\u0119, opowiedziano wydarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 od 1830, czyli od powstania listopadowego, w kt\u00f3rym Skawi\u0144ski bra\u0142 udzia\u0142. == Bohaterowie == === Skawi\u0144ski === G\u0142\u00f3wny bohater to stary Polak, tu\u0142acz poszukuj\u0105cy spokojnej posady w miejscu, gdzie m\u00f3g\u0142by zamieszka\u0107 na sta\u0142e. Urodzi\u0142 si\u0119 w Polsce. Wi\u00f3d\u0142 burzliwe \u017cycie, walczy\u0142 w wielu wojnach oraz powstaniach (powstanie listopadowe, wojna secesyjna itd). Nast\u0119pnym etapem jego \u017cycia by\u0142o \u201eszukanie swego miejsca\u201d \u2013 podejmowa\u0142 si\u0119 w\u00f3wczas","start_idx":203,"end_idx":308}
+{"id":"mrc_7279","question":"dlaczego styl barokowy mia\u0142 du\u017ce znaczenie dla ko\u015bcio\u0142a katolickiego?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 sztuki barokowej by\u0142a zainspirowana religi\u0105. \u0141\u0105czy si\u0119 to z ponownym rozkwitem Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, jaki odnotowuje si\u0119 w czasach kontrreformacji.","context":"Society (1662) oraz francuska Acad\u00e9mie Royale des Sciences (1666). === Neostoicyzm === === Teologia === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 sztuki barokowej by\u0142a zainspirowana religi\u0105. \u0141\u0105czy si\u0119 to z ponownym rozkwitem Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, jaki odnotowuje si\u0119 w czasach kontrreformacji. Jej sztandarow\u0105 postaci\u0105 sta\u0142 si\u0119 Karol Boromeusz, wielk\u0105 rol\u0119 odegrali tak\u017ce papie\u017ce: Pius V, Grzegorz XIII, Sykstus V i Klemens VIII, a w p\u00f3\u017aniejszym okresie Innocenty XI. Istotne znaczenie mia\u0142a te\u017c kultura duchowa kraj\u00f3w protestanckich (np. Holandia) oraz katolicko-protestanckie spory teologiczne. Strona protestancka doprowadzi\u0142a do rozdrobnienia nauki chrze\u015bcija\u0144skiej poprzez mnogo\u015b\u0107 interpretacji jednego ust\u0119pu Biblii, podczas gdy katolicyzm d\u0105\u017cy\u0142 do ujednolicenia wyk\u0142adni wiary w oparciu o tomizm. XVII wiek sta\u0142 si\u0119 czasem rozkwitu chrze\u015bcija\u0144skiej mistyki (Ignacy Loyola, Ludwik z Grenady, Franciszek Salezy, Ludwik Maria Grignion de","start_idx":104,"end_idx":262}
+{"id":"mrc_7280","question":"kto jest g\u0142\u00f3wnym bohaterem w pustyni i w puszczy?","answer":"Sta\u015b Tarkowski","context":"Sta\u015b Tarkowski, w\u0142a\u015bc. Stanis\u0142aw Tarkowski \u2013 fikcyjna posta\u0107, g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci \"W pustyni i w puszczy\" (1911) Henryka Sienkiewicza i jej filmowych adaptacji. == Charakterystyka postaci == Bohater powie\u015bci by\u0142 14-letnim ch\u0142opcem, synem polskiego in\u017cyniera zatrudnionego przy budowie i konserwacji Kana\u0142u Sueskiego. Jego matka, z pochodzenia Francuzka, zmar\u0142a przy jego porodzie. Na tle swoich r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 zar\u00f3wno zr\u0119czno\u015bci\u0105 i si\u0142\u0105, jak i zdolno\u015bci\u0105 do \u0142atwego uczenia si\u0119, w tym nauki j\u0119zyk\u00f3w obcych. Dobrze je\u017adzi\u0142 konno i p\u0142ywa\u0142. By\u0142 on tak\u017ce wy\u017cszy od r\u00f3wie\u015bnik\u00f3w. Zdawa\u0142 sobie spraw\u0119 ze swych zdolno\u015bci, zdarza\u0142o mu si\u0119 wi\u0119c popada\u0107 w zarozumia\u0142o\u015b\u0107. Postawa Stasia uleg\u0142a stopniowej przemianie po porwaniu jego oraz jego towarzyszki, Nel Rawlison, przez derwisz\u00f3w. Do wychodzenia z kolejnych opresji i przezwyci\u0119\u017cania problem\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_7281","question":"gdzie stoi statua wolno\u015bci?","answer":"pos\u0105g na wyspie Liberty Island u uj\u015bcia rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego w regionie metropolitalnym Nowego Jorku","context":"Statua Wolno\u015bci (ang. \"Statue of Liberty\"), w\u0142a\u015bciwie Wolno\u015b\u0107 Opromieniaj\u0105ca \u015awiat (ang. \"Liberty Enlightening the World\", fr. \"La libert\u00e9 \u00e9clairant le monde\") \u2013 pos\u0105g na wyspie Liberty Island u uj\u015bcia rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego w regionie metropolitalnym Nowego Jorku, nieoficjalny symbol wolno\u015bci, Nowego Jorku i Stan\u00f3w Zjednoczonych. Wyspa Liberty wraz z wysp\u0105 Ellis stanowi kompleks b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 federaln\u0105 i zarz\u0105dzany przez National Park Service. Administracyjnie nale\u017cy do stanu Nowy Jork. Monumentalna, neoklasycystyczna statua zosta\u0142a wzniesiona w latach 1884\u20131886 wed\u0142ug projektu Fr\u00e9d\u00e9rica Auguste\u2019a Bartholdiego, Gustave\u2019a Eiffela (konstrukcja) i Richarda Morrisa Hunta (postument). Jest to dar narodu francuskiego dla narodu ameryka\u0144skiego, upami\u0119tniaj\u0105cy przymierze obu narod\u00f3w w czasie wojny o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Stan\u00f3w Zjednoczonych. W 1924 zosta\u0142 uznany za narodowy pomnik Stan\u00f3w Zjednoczonych, a","start_idx":162,"end_idx":278}
+{"id":"mrc_7282","question":"z jakimi pa\u0144stwami graniczy francja?","answer":"Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105. Terytoria zamorskie granicz\u0105 r\u00f3wnie\u017c z Brazyli\u0105, Surinamem i Holandi\u0105.","context":"\u2013 pochodzi to od kszta\u0142tu Francji metropolitalnej. Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105. Terytoria zamorskie granicz\u0105 r\u00f3wnie\u017c z Brazyli\u0105, Surinamem i Holandi\u0105. Kraj jest po\u0142\u0105czony z Wielk\u0105 Brytani\u0105 przez Eurotunel przebiegaj\u0105cy pod kana\u0142em La Manche. Republika Francuska jest unitarnym pa\u0144stwem demokratycznym, w kt\u00f3rym wa\u017cn\u0105 rol\u0119 odgrywa prezydent. Jest r\u00f3wnie\u017c pi\u0105tym spo\u015br\u00f3d najlepiej rozwini\u0119tych kraj\u00f3w \u015bwiata i dziewi\u0105tym w rankingu warunk\u00f3w \u017cycia. Najwa\u017cniejsze idea\u0142y Francji sformu\u0142owane zosta\u0142y w Deklaracji Praw Cz\u0142owieka i Obywatela i w wyst\u0119puj\u0105cym na drukach urz\u0119dowych i monetach ha\u015ble rewolucji francuskiej \"libert\u00e9, \u00e9galit\u00e9, fraternit\u00e9\" (\u201ewolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo\u201d). Kraj nale\u017cy do grona za\u0142o\u017cycieli Unii Europejskiej. Ma najwi\u0119ksz\u0105 powierzchni\u0119 spo\u015br\u00f3d pa\u0144stw Wsp\u00f3lnoty. Francja jest tak\u017ce cz\u0142onkiem za\u0142o\u017cycielem Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych oraz wchodzi w sk\u0142ad","start_idx":70,"end_idx":223}
+{"id":"mrc_7283","question":"gdzie wiele?","answer":"\u2013 wie\u015b kaszubska w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w powiecie ko\u015bcierskim, w gminie Karsin, na po\u0142udniowym kra\u0144cu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego i nad jeziorem Wielewskim.","context":"Wiele (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Wiel\u00e9; niem. \"Wielle\") \u2013 wie\u015b kaszubska w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w powiecie ko\u015bcierskim, w gminie Karsin, na po\u0142udniowym kra\u0144cu Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego i nad jeziorem Wielewskim. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 nale\u017ca\u0142a administracyjnie do wojew\u00f3dztwa gda\u0144skiego. W obszar wsi wchodz\u0105 ponadto: == Opis miejscowo\u015bci == Najstarsza po\u015brednia wzmianka pochodzi z 1352, gdzie mowa jest o \u201epuszczy wielewskiej\u201d (niem. Velymschen heyde) nad Wd\u0105, w tek\u015bcie przywileju nadania wsi G\u00f3rki Wangeriszowi z Cisewia. Pierwszy zapis nazwy \"Wiele\" pochodzi z 1382, z przywileju nadania tej miejscowo\u015bci prawa niemieckiego przez komtura z Tucholi \u2013 brata Henryka von Bullendorfa. Miejsce urodzin kaszubskich dzia\u0142aczy: Hieronima Derdowskiego oraz Tomasza i Wincentego Rogal\u00f3w. Wiele to miejscowo\u015b\u0107 letniskowo - wypoczynkowa i rolnicza.","start_idx":59,"end_idx":243}
+{"id":"mrc_7284","question":"jak liczna jest armia bia\u0142oruska?","answer":"Wojska bia\u0142oruskie w 2021 roku liczy\u0142y 45,5 tys. \u017co\u0142nierzy zawodowych oraz 290 tys. rezerwist\u00f3w.","context":"* w wojskach l\u0105dowych \u2013 29 600 * w si\u0142ach powietrznych i obrony powietrznej \u2013 18 170 * w sztabach, Ministerstwie Obrony, o\u015brodkach szkoleniowych, wojskach wewn\u0119trznych MWD RB \u2013 25 170. Wojska bia\u0142oruskie w 2021 roku liczy\u0142y 45,5 tys. \u017co\u0142nierzy zawodowych oraz 290 tys. rezerwist\u00f3w. == Uzbrojenie == Sprz\u0119t posiadany przez wojsko bia\u0142oruskie jest w znacznej wi\u0119kszo\u015bci produkcji radzieckiej b\u0105d\u017a rosyjskiej, cz\u0119\u015b\u0107 sprz\u0119tu jest z ChRL. W posiadaniu wojsk l\u0105dowych znajduj\u0105 si\u0119 m.in. czo\u0142gi T-72 i T-80, pojazdy BMP-1, BMP-2, BTR-60, BTR-70 i BTR-80, wyrzutnie rakiet BM-21 Grad, BM-30 Smiercz, oraz \u201ePolonez\u201d,samobie\u017cn\u0105 haubicoarmat\u0119 2S3 Akacja, samobie\u017cn\u0105 haubic\u0119 2S1 Go\u017adzik. W posiadaniu Si\u0142 Powietrznych RB znajduj\u0105 si\u0119 m.in. MiG-29, Su-27, Su-25, An-24, An-26, I\u0142-76 oraz Mi-24. == Pojazdy wojsk l\u0105dowych ==","start_idx":185,"end_idx":281}
+{"id":"mrc_7285","question":"kto zbudowa\u0142 pierwsz\u0105 szopk\u0119?","answer":"\u015bw. Franciszek","context":"anio\u0142y. == Historia == Tradycja szopek kol\u0119dniczych wywodzi si\u0119 od obno\u015bnych teatrzyk\u00f3w kukie\u0142kowych i ludowych jase\u0142ek, kt\u00f3re z kolei maj\u0105 swoje \u017ar\u00f3d\u0142o w ko\u015bcielnych misteriach \u015bredniowiecznych. Szopki r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 konstrukcj\u0105, doborem postaci, czasem wystawiania w zale\u017cno\u015bci od regionu \u015bwiata, z kt\u00f3rego pochodz\u0105, np. szopka neapolita\u0144ska (od 8 XII), szopka krakowska (pierwszy czwartek grudnia). == Formy == Szopka bywa wykonywana jako miniatura \u2013 jako taka cz\u0119sto jest obiektem kolekcjonerskim, a tak\u017ce jako konstrukcja rzeczywistej wielko\u015bci. Tak zwana \u201e\u017cywa szopka\u201d, to wykonana w naturalnej skali konstrukcja, w kt\u00f3rej zamiast figur owiec i byd\u0142a znajduj\u0105 si\u0119 \u017cywe zwierz\u0119ta. Zdarza si\u0119 tak\u017ce, \u017ce postacie ludzkie s\u0105 grane przez \u017cywe osoby. Pierwsz\u0105 tak\u0105 scen\u0119 zaaran\u017cowa\u0142 \u015bw. Franciszek w 1223 roku w Greccio. == Galeria ==","start_idx":779,"end_idx":793}
+{"id":"mrc_7286","question":"o co oskar\u017ca boga konrad w improwizacji?","answer":"Zarzuca mu oboj\u0119tno\u015b\u0107 przez wielokrotnie powtarzane oskar\u017cenie \u201emilczysz\u201d.","context":"ludzi g\u0142os i j\u0119zyk trudzi\". Nieco dalej Konrad wyznaje z dum\u0105, \u017ce prawdziwa g\u0142\u0119bia jego my\u015bli jest ludziom nie przyst\u0119pna (\"Ty Bo\u017ce, ty naturo! dajcie pos\u0142uchanie.\"). Ta wizja w\u0142asnej niezwyk\u0142o\u015bci (\"Ja mistrz!\") prowadzi go do walki z Bogiem-Losem o pe\u0142ni\u0119 w\u0142adzy. Konrad zarzuca stw\u00f3rcy, \u017ce ten swej w\u0142adzy dla dobra ludzi, narodu nie chce lub nie potrafi u\u017cy\u0107. Zarzuca mu oboj\u0119tno\u015b\u0107 przez wielokrotnie powtarzane oskar\u017cenie \u201emilczysz\u201d. W ostatnich s\u0142owach monologu wyczerpany Konrad zda si\u0119 oskar\u017ca\u0107 Boga o najwi\u0119ksz\u0105 ze zbrodni: o bycie carem, synonimem tyrana. S\u0142owo \"car\" wypowiedziane jest w ostatnim wersie przez diab\u0142a, gdy Konrad pada wycie\u0144czony walk\u0105 z Bogiem. W czasie Wielkiej Improwizacji o Konrada walcz\u0105 dobre i z\u0142e duchy co sugeruje, \u017ce jego kl\u0119ska nie jest ostateczna.","start_idx":363,"end_idx":437}
+{"id":"mrc_7287","question":"gdzie naturalnie wyst\u0119puje rt\u0119\u0107?","answer":"Rt\u0119\u0107 wyst\u0119puje w skorupie ziemskiej","context":"|commons = |wikis\u0142ownik = rt\u0119\u0107 }} Rt\u0119\u0107 (Hg, , z \u2018wodne srebro\u2019) \u2013 pierwiastek chemiczny z grupy metali przej\u015bciowych. Uznana za pierwiastek przez Lavoisiera. Rt\u0119\u0107 jest jedynym metalem wyst\u0119puj\u0105cym w warunkach normalnych w stanie ciek\u0142ym. Rt\u0119\u0107 wyst\u0119puje w skorupie ziemskiej w ilo\u015bci 0,05 ppm. Najwa\u017cniejszymi minera\u0142ami rt\u0119ci s\u0105: * cynober, HgS * kalomel, * rt\u0119\u0107 rodzima. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == Rozpuszcza metale, tworz\u0105c amalgamaty (z wyj\u0105tkiem \u017celaza, platyny, wolframu i molibdenu). Wykazuje du\u017c\u0105 lotno\u015b\u0107 \u2013 w stanie nasycenia w temperaturze w powietrzu znajduje si\u0119 14 mg Hg na m\u00b3. Dawka progowa rt\u0119ci, czyli najwy\u017csze st\u0119\u017cenie uwa\u017cane za bezpieczne, wynosi 0,05 mg Hg na m\u00b3 powietrza, dlatego rozlana rt\u0119\u0107 stanowi potencjalne niebezpiecze\u0144stwo zatrucia. Zawarto\u015b\u0107 rt\u0119ci w powietrzu w ng/cm\u00b3 (co odpowiada \u03bcg/dm\u00b3","start_idx":238,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_7288","question":"jak wygl\u0105da flaga anglii?","answer":"Flaga Anglii \u2013 czerwony krzy\u017c \u015bwi\u0119tego Jerzego na bia\u0142ym polu.","context":"Flaga Anglii \u2013 czerwony krzy\u017c \u015bwi\u0119tego Jerzego na bia\u0142ym polu. Legenda o \u015bw. Jerzym, kt\u00f3ry zabi\u0142 smoka, pochodzi z XII wieku. Wed\u0142ug niej, zamoczy\u0142 sw\u00f3j miecz w krwi bestii i narysowa\u0142 krzy\u017c. \u015aw. Jerzy zosta\u0142 \u015bwi\u0119tym patronem Anglii w XIII wieku. Czerwony krzy\u017c pojawi\u0142 si\u0119 ju\u017c podczas krucjat i jest znanym od dawna znakiem reprezentuj\u0105cym Angli\u0119. Proporcje flagi wynosz\u0105 5:3. Krzy\u017c umieszczony jest centralnie i jego ramiona dotykaj\u0105 wszystkich kraw\u0119dzi flagi.","start_idx":0,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7289","question":"kiedy jan pawe\u0142 ii si\u0119 urodzi\u0142?","answer":"18 maja 1920","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":31,"end_idx":43}
+{"id":"mrc_7290","question":"jak zako\u0144czy\u0142 si\u0119 konflikt mi\u0119dzy patrycjuszami a plebejuszami?","answer":"Za ostateczny koniec konfliktu pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami uwa\u017ca si\u0119 uchwalenie w roku 287 \"lex Hortensia\", zgodnie z kt\u00f3r\u0105 uchwa\u0142y komicj\u00f3w plebejskich (\"plebiscitia\") uzyska\u0142y moc ustaw (\"leges\") wi\u0105\u017c\u0105cych ca\u0142e pa\u0144stwo bez obowi\u0105zkowego dotychczas zatwierdzenia senatu.","context":"roku 367* plebejuszy dopuszczono do konsulatu, za\u015b w 326* zniesiono niewol\u0119 za d\u0142ugi. Za ostateczny koniec konfliktu pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami uwa\u017ca si\u0119 uchwalenie w roku 287 \"lex Hortensia\", zgodnie z kt\u00f3r\u0105 uchwa\u0142y komicj\u00f3w plebejskich (\"plebiscitia\") uzyska\u0142y moc ustaw (\"leges\") wi\u0105\u017c\u0105cych ca\u0142e pa\u0144stwo bez obowi\u0105zkowego dotychczas zatwierdzenia senatu. Ostatecznie pewna cz\u0119\u015b\u0107 g\u00f3rnej warstwy plebsu zespoli\u0142a si\u0119 z patrycjuszami poprzez mieszane ma\u0142\u017ce\u0144stwa i wsp\u00f3lne sprawowanie urz\u0119d\u00f3w, tak \u017ce \u201ezacz\u0119\u0142a si\u0119 wytwarza\u0107 nowa arystokracja senatorska, okre\u015blana cz\u0119sto mianem \"nobilitas\". === Podb\u00f3j Italii === Kompromis pomi\u0119dzy patrycjuszami a plebejuszami zosta\u0142 zawarty w obliczu konieczno\u015bci wsp\u00f3lnego prowadzenia wojen, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y Rzym do podboju ca\u0142ej Italii. Po upadku monarchii Rzym od nowa uregulowa\u0142 stosunki z Latynami zawieraj\u0105c z nimi w roku 493* przymierze znane jako","start_idx":86,"end_idx":367}
+{"id":"mrc_7291","question":"ile goli zdobyl lewandowski w bundeslidze?","answer":"312 goli w 384 meczach Bundesligi.","context":"427 meczach Bundesligi. * Najskuteczniejszy strzelec w jednym sezonie: Robert Lewandowski (sezon 2020/2021) \u2013 41 goli * Najskuteczniejszy strzelec w jednym roku kalendarzowym: Robert Lewandowski (rok 2021) \u2013 43 gole * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w historii: Robert Lewandowski \u2013 312 goli w 384 meczach Bundesligi. * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w jednym sezonie: Robert Lewandowski (Bayern Monachium, sezon 2020/2021) \u2013 41 goli * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w jednym roku kalendarzowym: Robert Lewandowski (rok 2021) \u2013 43 gole * Najskuteczniejszy duet strzelc\u00f3w w jednym sezonie: 54 gole \u2013 Edin D\u017eeko i Grafite (VfL Wolfsburg, sezon 2008/2009). * Najwi\u0119cej goli zdobytych przez zawodnika w jednym meczu: 6 \u2013 Dieter M\u00fcller (1. FC K\u00f6ln \u2013 Werder Brema 7:2, 17 sierpnia 1977). * Najwi\u0119cej goli zdobytych przez zawodnika","start_idx":292,"end_idx":326}
+{"id":"mrc_7292","question":"kto podzieli\u0142 r\u00f3\u017caniec na dziesi\u0105tki?","answer":"Henryk Egher de Kalcar","context":"przypomina\u0142y \"r\u00f3\u017caniec 7 Bole\u015bci Matki Bo\u017cej\", z t\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105, \u017ce paciorki stanowi\u0142y jeden ci\u0105g i nie by\u0142y podzielone na \"tajemnice\". ; Historia tajemnic r\u00f3\u017ca\u0144cowych Prekursorem tajemnic r\u00f3\u017ca\u0144cowych jest teolog i mnich Kartuz\u00f3w w Kolonii Henryk Egher de Kalcar (zm. 1408 r.); podzieli\u0142 on r\u00f3\u017caniec na \u201edziesi\u0105tki\u201d, na zako\u0144czenie \u201eAve Maria\u201d doda\u0142 imi\u0119 \u201eJezus\u201d, oraz uzupe\u0142ni\u0142 tzw. dopowiedzeniami, klauzulami (clausulae) z \u017cycia Jezusa i Maryi. B\u0142. Dominik z Prus, mnich kartuski z klasztoru w Trewirze w 1409 roku wyr\u00f3\u017cni\u0142 w \u017cyciu Jezusa i Maryi 50 moment\u00f3w (tajemnic), i sformu\u0142owa\u0142 kilka serii po 50 klauzuli odpowiadaj\u0105cych trzem etapom \u017cycia Jezusa: narodzenia i dzieci\u0144stwa, dzia\u0142alno\u015bci publicznej oraz m\u0119ki i \u015bmierci. W latach 1435\u20131445 rozes\u0142a\u0142 r\u00f3\u017caniec do klasztor\u00f3w w Belgii, gdzie praktykowano \u201ePsa\u0142terz Maryi\u201d.","start_idx":236,"end_idx":258}
+{"id":"mrc_7293","question":"jakie krwinki odpowiadaja za krzepniecie krwi?","answer":"P\u0142ytki krwi nazywane s\u0105 inaczej krwinkami p\u0142ytkowymi lub trombocytami.","context":"ulega rozpadowi oko\u0142o 7,5 g hemoglobiny, tyle samo te\u017c jej powstaje. == Trombocyty == P\u0142ytki krwi nazywane s\u0105 inaczej krwinkami p\u0142ytkowymi lub trombocytami. S\u0105 to ma\u0142e fragmenty cytoplazmy oderwane od wielkich kom\u00f3rek szpiku nazywanych megakariocytami. Ich \u015brednica wynosi od 2 do 4 mikrometr\u00f3w. Bior\u0105 one udzia\u0142 w procesie krzepni\u0119cia krwi \u2013 zawieraj\u0105 one du\u017ce ilo\u015bci serotoniny, kt\u00f3ra obkurcza naczynia krwiono\u015bne. Krwinki te gromadz\u0105 si\u0119 w miejscach uszkodze\u0144 naczy\u0144, gdzie \u201eprzyczepiaj\u0105 si\u0119\u201d do uszkodzonej \u015bciany naczyniowej, a nast\u0119pnie uwalniaj\u0105 serotonin\u0119. Substancja ta powoduje lokalny skurcz \u015bciany naczyniowej, co zmniejsza krwawienie. Zapocz\u0105tkowuje ona tworzenie w\u0142\u00f3kienek bia\u0142kowych, czopuj\u0105c ran\u0119. W utworzon\u0105 wcze\u015bniej sie\u0107 wpadaj\u0105 krwinki, tworz\u0105c skrzep, kt\u00f3ry po wyschni\u0119ciu zmienia si\u0119 w strup i umo\u017cliwia rozpocz\u0119cie procesu odbudowy uszkodzonych tkanek. 1 mm3","start_idx":86,"end_idx":156}
+{"id":"mrc_7294","question":"kim z zawodu by\u0142 krzysztof komeda?","answer":"lekarz laryngolog.","context":"Krzysztof Komeda, w\u0142a\u015bc. Krzysztof Trzci\u0144ski (ur. 27 kwietnia 1931 w Poznaniu, zm. 23 kwietnia 1969 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor i pianista jazzowy, tw\u00f3rca znanych na ca\u0142ym \u015bwiecie standard\u00f3w jazzowych i muzyki filmowej. Pionier jazzu nowoczesnego w Polsce. Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119powa\u0142 z w\u0142asnym sekstetem (za\u0142o\u017conym w 1956). Napisa\u0142 muzyk\u0119 do 65 film\u00f3w. Pierwszym filmem zilustrowanym muzycznie przez Komed\u0119 by\u0142a etiuda filmowa Romana Pola\u0144skiego \"Dwaj ludzie z szaf\u0105\" (1958), ostatnim za\u015b r\u00f3wnie\u017c film tego re\u017cysera \u2013 \"Dziecko Rosemary\" (USA, 1968), ze s\u0142ynn\u0105 \u201eKo\u0142ysank\u0105\u201d jako motywem przewodnim. Z wykszta\u0142cenia lekarz laryngolog. Jako muzyk jazzowy wywar\u0142 istotny wp\u0142yw na ukszta\u0142towanie si\u0119 oryginalnego stylu, okre\u015blanego jako polska szko\u0142a jazzu, kt\u00f3ry ju\u017c po tragicznej \u015bmierci artysty mia\u0142 wp\u0142yw na rozw\u00f3j mi\u0119dzynarodowej sceny jazzowej, zw\u0142aszcza awangardy lat","start_idx":614,"end_idx":632}
+{"id":"mrc_7295","question":"kim jest jamal?","answer":"polski zesp\u00f3\u0142 wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 z pogranicza reggae i dancehallu oraz muzyki niezale\u017cnej.","context":"Jamal \u2013 polski zesp\u00f3\u0142 wykonuj\u0105cy muzyk\u0119 z pogranicza reggae i dancehallu oraz muzyki niezale\u017cnej. Powsta\u0142 w 1999 roku w Radomiu z inicjatywy \u0141ukasza Borowieckiego i Tomka Mioduszewskiego. Za wydany w 2005 roku debiutancki album pt. \"Rewolucje\" formacja uzyska\u0142a nominacj\u0119 do nagrody polskiego przemys\u0142u fonograficznego Fryderyka w kategorii \"Album Roku Hip-Hop / R&B\". == Historia == Zesp\u00f3\u0142 powsta\u0142 w Radomiu \u2013 rodzinnym mie\u015bcie jego za\u0142o\u017cycieli \u2013 \u0141ukasza Borowieckiego i Tomasza Mioduszewskiego. Pocz\u0105tkowo duet zajmowa\u0142 si\u0119 tylko rapem, ale z biegiem czasu cz\u0142onkowie zainteresowali si\u0119 muzyk\u0105 reggae. W 2001 roku zesp\u00f3\u0142 zawiesi\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107, a jego cz\u0142onkowie po\u015bwi\u0119cili si\u0119 innym projektom. W\u00f3wczas pewien sukces odni\u00f3s\u0142 nowy zesp\u00f3\u0142 Mioduszewskiego Le Illjah. W 2004 roku grupa Jamal wznowi\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107. Przez pewien czas oba zespo\u0142y funkcjonowa\u0142y","start_idx":8,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_7296","question":"jaki stopie\u0144 wojskowy mia\u0142 pi\u0142sudski?","answer":"Pierwszego Marsza\u0142ka Polski","context":"Marsza\u0142ek Polski \u2013 najwy\u017cszy stopie\u0144 wojskowy w Si\u0142ach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Poni\u017cej stopnia marsza\u0142ka w hierarchii wojskowej znajduj\u0105 si\u0119 stopnie generalskie i admiralskie. == Historia == 19 marca 1920 roku J\u00f3zef Pi\u0142sudski przyj\u0105\u0142 dla siebie i zatwierdzi\u0142 jako Naczelny W\u00f3dz unikatowy stopie\u0144 Pierwszego Marsza\u0142ka Polski. W niedziel\u0119 14 listopada 1920 roku na Placu Zamkowym w Warszawie mia\u0142o miejsce uroczyste wr\u0119czenie bu\u0142awy marsza\u0142kowskiej Pierwszemu Marsza\u0142kowi Polski J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu. Bu\u0142aw\u0119, symbol w\u0142adzy i bezwzgl\u0119dnego pos\u0142uchu, Naczelnemu Wodzowi Polskich Si\u0142 Zbrojnych wr\u0119czy\u0142 \u017co\u0142nierz frontowy. Bu\u0142awa zosta\u0142a po\u015bwi\u0119cona przez biskupa polowego Stanis\u0142awa Galla w czasie polowej mszy \u015bwi\u0119tej. 13 kwietnia 1923 roku prezydent Stanis\u0142aw Wojciechowski na wniosek ministra spraw wojskowych gen. Kazimierza Sosnkowskiego i premiera gen. W\u0142adys\u0142awa Sikorskiego mianowa\u0142 gen. Ferdinanda Focha marsza\u0142kiem Polski.","start_idx":309,"end_idx":336}
+{"id":"mrc_7297","question":"gdzie le\u017cy pakistan?","answer":"Pakistan jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Azji Po\u0142udniowej nad wybrze\u017cem Morza Arabskiego, b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Indyjskiego.","context":"Pakistan jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Azji Po\u0142udniowej nad wybrze\u017cem Morza Arabskiego, b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Indyjskiego. Pakistan jest muzu\u0142ma\u0144skim krajem stanowi\u0105cym pomost mi\u0119dzy zachodni\u0105 muzu\u0142ma\u0144sk\u0105 Azj\u0105 a wschodni\u0105, orientaln\u0105 Azj\u0105, gdzie przewa\u017caj\u0105 takie religie, jak hinduizm czy buddyzm. Na terytorium tego kraju znajduje si\u0119 s\u0142ynny o\u015bmiotysi\u0119cznik K2, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 \u0142a\u0144cucha g\u00f3rskiego Karakorum. Kraj jest atrakcyjny turystycznie, a turystyka stanowi wa\u017cn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 gospodarki Pakistanu. Mimo to kraj ten nale\u017cy do s\u0142abo rozwini\u0119tych pa\u0144stw \u015bwiata. == Powierzchnia i granice == Powierzchnia \u2013 796 100 km\u00b2 Skrajne punkty \u2013 p\u00f3\u0142nocny 37\u00b000'N, po\u0142udniowy 23\u00b045'N, zachodni 60\u00b055'E, wschodni 75\u00b020'E. Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa kraju wynosi oko\u0142o 1500 km, a r\u00f3wnole\u017cnikowa oko\u0142o 1100 km. Pakistan graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Iran \u2013 909 km * Afganistan \u2013 2430 km","start_idx":0,"end_idx":118}
+{"id":"mrc_7298","question":"jaki system rz\u0105d\u00f3w obowi\u0105zuje w polsce?","answer":"Rzeczpospolita Polska jest republik\u0105 parlamentarn\u0105 i realizuje zasady suwerenno\u015bci narodu, niepodleg\u0142o\u015bci i suwerenno\u015bci pa\u0144stwa, demokratycznego pa\u0144stwa prawnego, spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego, tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy, pluralizmu, praworz\u0105dno\u015bci, spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godno\u015bci cz\u0142owieka.","context":"Ustr\u00f3j polityczny Rzeczypospolitej Polskiej (\"Trzeciej Rzeczypospolitej\") \u2013 struktura organizacyjna pa\u0144stwa polskiego, okre\u015blona Konstytucj\u0105 Rzeczypospolitej Polskiej uchwalon\u0105 przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z jej tre\u015bci\u0105 Rzeczpospolita Polska jest republik\u0105 parlamentarn\u0105 i realizuje zasady suwerenno\u015bci narodu, niepodleg\u0142o\u015bci i suwerenno\u015bci pa\u0144stwa, demokratycznego pa\u0144stwa prawnego, spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego, tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy, pluralizmu, praworz\u0105dno\u015bci, spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godno\u015bci cz\u0142owieka. Rzeczpospolita okre\u015blona jest tak\u017ce jako pa\u0144stwo unitarne. W\u0142adz\u0119, wed\u0142ug tr\u00f3jpodzia\u0142u na rodzaje, sprawuj\u0105: * ustawodawcz\u0105: Sejm i Senat, * wykonawcz\u0105: Rada Ministr\u00f3w i Prezydent, * s\u0105downicz\u0105: s\u0105dy i trybuna\u0142y. == Geneza == === Dwudziestolecie mi\u0119dzywojenne === W rozwoju wsp\u00f3\u0142czesnego konstytucjonalizmu w Polsce wa\u017cnym elementem by\u0142o ustanowienie nowego \u0142adu ustrojowego po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci w 1918 roku. Tymczasowym rozwi\u0105zaniem w pierwszych latach by\u0142a \"Uchwa\u0142a Sejmu","start_idx":249,"end_idx":560}
+{"id":"mrc_7299","question":"co to fabryka?","answer":"zak\u0142ad przemys\u0142owy, w kt\u00f3rym produkcja odbywa si\u0119 przy u\u017cyciu maszyn.","context":"Fabryka ( \u2018warsztat rzemie\u015blniczy\u2019) \u2013 zak\u0142ad przemys\u0142owy, w kt\u00f3rym produkcja odbywa si\u0119 przy u\u017cyciu maszyn. W uj\u0119ciu historycznym, przej\u015bcie od wytwarzania produkt\u00f3w w manufakturach do ich produkcji w fabrykach oznacza\u0142o pocz\u0105tek kapitalizmu. W latach siedemdziesi\u0105tych XX wieku okre\u015blenie \u201efabryka dom\u00f3w\u201d u\u017cywane by\u0142o w odniesieniu do zak\u0142ad\u00f3w zajmuj\u0105cych si\u0119 produkcj\u0105 p\u0142yt i element\u00f3w przestrzennych potrzebnych do budowy prefabrykowanych, \u017celbetowych dom\u00f3w mieszkalnych w technologii \u201ewielkiej p\u0142yty\u201d.","start_idx":38,"end_idx":107}
+{"id":"mrc_7300","question":"w jakiej strefie czasowej jest warszawa?","answer":"UTC+01:00","context":"UTC+01:00 (A \u2013 Alpha) \u2013 strefa czasowa, odpowiadaj\u0105ca czasowi s\u0142onecznemu po\u0142udnika 15\u00b0E. Do strefy czasowej UTC+01:00 nale\u017cy czas \u015brodkowoeuropejski (\"CET\", \"Central European Time\"), czas zachodnioafryka\u0144ski (\"WAT\", \"West Africa Time\"), czas zachodnioeuropejski letni (\"WEST\", \"Western European Summer Time\"), czas brytyjski letni (\"BST\", \"British Summer Time\"). W strefie znajduje si\u0119 m.in. Amsterdam, Berlin, Bruksela, Casablanca, Kinszasa, Lagos, Madryt, Oslo, Pary\u017c, Rzym, Warszawa i Wiede\u0144. == Strefa ca\u0142oroczna == Afryka: * * * * * (Kinszasa oraz prowincje: Kongo \u015arodkowe, Kwango, Kwilu, Mai-Ndombe, Mongala, Prowincja R\u00f3wnikowa, Tshuapa, Ubangi P\u00f3\u0142nocne i Ubangi Po\u0142udniowe) * * * * * (opr\u00f3cz Ramadanu) * * * * == Czas standardowy (zimowy) na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej == Europa: * * * * * * * * * * *","start_idx":0,"end_idx":9}
+{"id":"mrc_7301","question":"co to jest rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107?","answer":"Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107, gonochoryzm \u2013 zjawisko wyst\u0119powania w obr\u0119bie jednego gatunku osobnik\u00f3w dw\u00f3ch odmiennych p\u0142ci: samca i samicy.","context":"Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107, gonochoryzm \u2013 zjawisko wyst\u0119powania w obr\u0119bie jednego gatunku osobnik\u00f3w dw\u00f3ch odmiennych p\u0142ci: samca i samicy. Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107 wyst\u0119puje tak\u017ce u niekt\u00f3rych ro\u015blin telomowych, najcz\u0119\u015bciej u ro\u015blin nagonasiennych, rzadziej okrytonasiennych, gdzie na jednym osobniku wyst\u0119puj\u0105 rozdzielnop\u0142ciowe kwiaty, tzn. m\u0119skie, zawieraj\u0105ce tylko pr\u0119ciki i \u017ce\u0144skie zawieraj\u0105cych tylko s\u0142upki (jednopienno\u015b\u0107). Rzadziej zdarza si\u0119, \u017ce s\u0105 osobne osobniki tylko z kwiatami m\u0119skimi b\u0105d\u017a tylko z \u017ce\u0144skimi (dwupienno\u015b\u0107). Kategoria:P\u0142e\u0107","start_idx":0,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_7302","question":"kiedy zbudowano katedr\u0119 notre dame?","answer":"Jej budowa trwa\u0142a ponad 180 lat (1163\u20131345).","context":"Notre-Dame de Paris \u2013 gotycka archikatedra w Pary\u017cu. Jedna z najbardziej znanych katedr na \u015bwiecie, mi\u0119dzy innymi dzi\u0119ki powie\u015bci \"Katedra Marii Panny w Pary\u017cu\" francuskiego pisarza Victora Hugo. Jej nazwa oznacza \"Nasz\u0105 Pani\u0105\" i odnosi si\u0119 do Marii, Matki Bo\u017cej. Wzniesiono j\u0105 na wyspie na Sekwanie, zwanej \u00cele de la Cit\u00e9 w 4. okr\u0119gu Pary\u017ca, w miejscu po dw\u00f3ch ko\u015bcio\u0142ach powsta\u0142ych jeszcze w IX wieku. Jej budowa trwa\u0142a ponad 180 lat (1163\u20131345). Od 10 sierpnia 1806 roku w skarbcu katedry \u2013 pod opiek\u0105 kanonik\u00f3w Kapitu\u0142y Bazyliki Metropolitalnej \u2013 przechowywane by\u0142y relikwie korony cierniowej. Ko\u015bci\u00f3\u0142 zwiedza\u0142o 14 milion\u00f3w os\u00f3b rocznie. == Historia == === T\u0142o historyczne === \u00d3wczesny Pary\u017c stanowi\u0142 centrum nowo kszta\u0142tuj\u0105cej si\u0119 pot\u0119gi europejskiej. Jego korzystne po\u0142o\u017cenie pozwala\u0142o kontrolowa\u0107","start_idx":404,"end_idx":448}
+{"id":"mrc_7303","question":"kiedy umar\u0142 rysiek z dzemu?","answer":"30 lipca 1994","context":"Ryszard Henryk Riedel (ur. 7 wrze\u015bnia 1956 w Chorzowie, zm. 30 lipca 1994 tam\u017ce) \u2013 polski wokalista i autor tekst\u00f3w piosenek, wieloletni frontman zespo\u0142u D\u017cem. Gra\u0142 tak\u017ce na harmonijce ustnej. Uznawany za jednego z najlepszych wokalist\u00f3w w historii polskiej muzyki rozrywkowej. == \u017byciorys == By\u0142 drugim dzieckiem Krystyny i Jana Riedl\u00f3w, mia\u0142 starsz\u0105 o rok siostr\u0119, Ma\u0142gorzat\u0119. Edukacj\u0119 zako\u0144czy\u0142 na si\u00f3dmej klasie szko\u0142y podstawowej. Nigdy nie pobiera\u0142 lekcji \u015bpiewu, by\u0142 samoukiem. W grudniu 1973 do\u0142\u0105czy\u0142 do zespo\u0142u Jam, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zmieni\u0142 nazw\u0119 na D\u017cem. W pierwszych latach nie dopu\u015bci\u0142 do rozpadu zespo\u0142u. Na pocz\u0105tku kariery w D\u017cemie zesp\u00f3\u0142 Kombi z\u0142o\u017cy\u0142 mu propozycj\u0119 przej\u015bcia do nich, ale Riedel j\u0105 odrzuci\u0142. Teksty jego piosenek zwykle mia\u0142y charakter autobiograficzny. Przez wiele lat wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142","start_idx":60,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_7304","question":"do czego stosowana jest echolokacja?","answer":"Metoda stosowana przez niekt\u00f3re zwierz\u0119ta (nietoperze, walenie, niekt\u00f3re ryj\u00f3wkowate, tenrekowate i ptaki) do nawigacji, wykrywania i chwytania zdobyczy oraz w komunikacji mi\u0119dzyosobniczej.","context":"Echolokacja \u2013 system okre\u015blania po\u0142o\u017cenia przeszk\u00f3d lub poszukiwanych obiekt\u00f3w w otoczeniu z u\u017cyciem zjawiska echa akustycznego. Metoda stosowana przez niekt\u00f3re zwierz\u0119ta (nietoperze, walenie, niekt\u00f3re ryj\u00f3wkowate, tenrekowate i ptaki) do nawigacji, wykrywania i chwytania zdobyczy oraz w komunikacji mi\u0119dzyosobniczej. Znane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c przypadki wykorzystania echolokacji przez ludzi, g\u0142\u00f3wnie niewidomych. Urz\u0105dzenie stosuj\u0105ce echolokacj\u0119 w nawigacji morskiej to echosonda lub sonar. Termin \"echolokacja\" wprowadzi\u0142 w 1944 Donald Griffin, ameryka\u0144ski zoolog zajmuj\u0105cy si\u0119 badaniem nietoperzy. U nietoperzy wyst\u0119puje \u201eklaskanie j\u0119zykiem\u201d co wydaje echo, kt\u00f3re jest odbierane potem przez uszy ssaka. == Zasada dzia\u0142ania == Korzystaj\u0105cy z echolokacji wytwarza kr\u00f3tkotrwa\u0142y d\u017awi\u0119k o wysokiej cz\u0119stotliwo\u015bci, a nast\u0119pnie odbiera fale odbite od przeszk\u00f3d. Na podstawie kierunku, czasu powrotu, nat\u0119\u017cenia powracaj\u0105cego d\u017awi\u0119ku, okre\u015blany jest kierunek, odleg\u0142o\u015b\u0107 i wielko\u015b\u0107","start_idx":129,"end_idx":318}
+{"id":"mrc_7305","question":"kto napisa\u0142 wesele?","answer":"Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego","context":"Wesele \u2013 dramat autorstwa Stanis\u0142awa Wyspia\u0144skiego, wystawiony po raz pierwszy w Teatrze Miejskim w Krakowie 16 marca 1901 roku w re\u017cyserii Adolfa Walewskiego. Dramat ten uwa\u017cany jest za jedno z najwa\u017cniejszych dzie\u0142 epoki M\u0142odej Polski. == Pierwowz\u00f3r == Utw\u00f3r nawi\u0105zuje do autentycznego wydarzenia, jakim by\u0142o wesele poety Lucjana Rydla i ch\u0142opki Jadwigi Miko\u0142ajczyk\u00f3wny. \u015alub mia\u0142 miejsce 20 listopada 1900 roku w bazylice Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Krakowie, wesele za\u015b w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105. \u015alub by\u0142 przedmiotem du\u017cych kontrowersji. Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego. == Budowa i styl dramatu == \"Wesele\" sk\u0142ada si\u0119 z trzech akt\u00f3w. Akt I jest aktem realistycznym, napisanym w","start_idx":26,"end_idx":50}
+{"id":"mrc_7306","question":"jak\u0105 rol\u0119 odegra\u0142a kartagina w trakcie kolonizacji fenickiej?","answer":"Kartagina istnia\u0142a pocz\u0105tkowo jako pa\u0144stwo-miasto, p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a stolic\u0105 imperium kartagi\u0144skiego. W\u00f3wczas bardzo wa\u017cny o\u015brodek handlowy i polityczny.","context":"Kartagina (\"Nowe Miasto\"; , \"Karchedon\", fen. \"Qrt-\u1e25d\u0161t\", \"Kart Hadaszt\", \"Kartad\u017c\", \"Kartago\") \u2013 staro\u017cytne miasto w Afryce P\u00f3\u0142nocnej, po\u0142o\u017cone na wybrze\u017cu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Za\u0142o\u017cone w IX w. p.n.e. przez Fenicjan z Tyru. Kartagina istnia\u0142a pocz\u0105tkowo jako pa\u0144stwo-miasto, p\u00f3\u017aniej zosta\u0142a stolic\u0105 imperium kartagi\u0144skiego. W\u00f3wczas bardzo wa\u017cny o\u015brodek handlowy i polityczny. Obecnie stanowisko archeologiczne w pobli\u017cu Tunisu. Szczyt pot\u0119gi Kartagina osi\u0105gn\u0119\u0142a w III w. p.n.e. W tym stuleciu wda\u0142a si\u0119 w seri\u0119 wojen z Rzymem (wojny punickie), kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do zag\u0142ady miasta w 146 roku p.n.e. Po kilkudziesi\u0119ciu latach Kartagina odrodzi\u0142a si\u0119 jako rzymska kolonia. Dostarcza\u0142a zbo\u017ca do Rzymu do 439 roku, kiedy zaj\u0119li j\u0105 Wandalowie i ustanowili w niej stolic\u0119 swego pa\u0144stwa. Kartagina ponownie przesz\u0142a pod panowanie rzymsko-bizanty\u0144skie w 533 roku. Po","start_idx":224,"end_idx":375}
+{"id":"mrc_7307","question":"gdzie by\u0142a burza?","answer":"prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej.","context":"Akcja \u201eBurza\u201d \u2013 operacja wojskowa zorganizowana i podj\u0119ta przez oddzia\u0142y Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim w ko\u0144cowej fazie okupacji niemieckiej, bezpo\u015brednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej. Trwa\u0142a od 4 stycznia 1944, kiedy Armia Czerwona przekroczy\u0142a na Wo\u0142yniu ustalon\u0105 w traktacie ryskim granic\u0119 polsko-radzieck\u0105, do stycznia 1945. Rozkaz do jej rozpocz\u0119cia wyda\u0142 w listopadzie 1943 komendant g\u0142\u00f3wny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski. Po przekroczeniu przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 wschodniej granicy II Rzeczypospolitej i odrzuceniu wysuni\u0119tej przez w\u0142adze RP oferty wsp\u00f3\u0142dzia\u0142ania wojskowego z ZSRR, 12 stycznia 1944 komendant g\u0142\u00f3wny Armii Krajowej wyda\u0142 rozkaz nr 126, zapowiadaj\u0105cy wsparcie Armii Czerwonej w walce z Niemcami \"w miar\u0119 naszych si\u0142 i interes\u00f3w pa\u0144stwowych\". 26 pa\u017adziernika 1944 jego nast\u0119pca gen. Leopold Okulicki wyda\u0142","start_idx":202,"end_idx":245}
+{"id":"mrc_7308","question":"kim byl saladyn?","answer":"su\u0142tan, za\u0142o\u017cyciel dynastii Ajjubid\u00f3w","context":"Saladyn, fr. Saladin, od arab. \u0635\u0644\u0627\u062d \u0627\u0644\u062f\u064a\u0646 (pe\u0142ne imi\u0119: al-Malik an-Nasir Salah ad-Dunja wa-ad-Din Abu al-Muzaffar Jusuf ibn Ajjub ibn Szazi al-Kurdi), ur. 1138 w Tikricie, zm. 4 marca 1193 w Damaszku \u2013 su\u0142tan, za\u0142o\u017cyciel dynastii Ajjubid\u00f3w, panuj\u0105cy w latach 1174\u20131193. By\u0142 synem Ajjuba ibn Szaziego, Kurda s\u0142u\u017c\u0105cego wraz ze swoim bratem Szirkuhem najpierw Seld\u017cukom, a nast\u0119pnie Zengidom. Wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w wyprawach swojego wuja do Egiptu i po jego \u015bmierci w 1169 przej\u0105\u0142 po nim urz\u0105d wezyra u ostatniego Fatymidy Al-Adida, za\u015b po jego obaleniu zosta\u0142 namiestnikiem Nur ad-Dina w tym kraju. Po \u015bmierci w\u0142adcy w 1174, Saladyn wykorzysta\u0142 Egipt jako baz\u0119 do opanowania lub podporz\u0105dkowania sobie w ci\u0105gu nast\u0119pnych dwunastu lat posiad\u0142o\u015bci Zengid\u00f3w, a tak\u017ce Artukid\u00f3w i Begteginid\u00f3w, tworz\u0105c","start_idx":202,"end_idx":239}
+{"id":"mrc_7309","question":"ile akcji ma firma?","answer":"a 120 akcji o nominale 360 czerwonych z\u0142otych","context":"ziemiach polskich by\u0142a akcja dywidendowa Kompanii Manufaktur We\u0142nianych wydana w Warszawie w czerwcu 1768 roku (wyemitowa\u0142a ona 120 akcji o nominale 360 czerwonych z\u0142otych). W\u015br\u00f3d udzia\u0142owc\u00f3w pierwszych kompanii akcyjnych przewa\u017ca\u0142a szlachta i magnateria, poza tym byli to mieszczanie: bankierzy i kupcy. == Rodzaje akcji == Kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych rozr\u00f3\u017cnia nast\u0119puj\u0105ce akcje: * imienne \u2013 z kt\u00f3rych uprawnienia przys\u0142uguj\u0105 osobie (fizycznej, prawnej) wskazanej w tre\u015bci akcji. Wobec sp\u00f3\u0142ki za akcjonariusza uwa\u017ca si\u0119 osob\u0119 wpisan\u0105 do rejestru akcjonariuszy, z uwzgl\u0119dnieniem przepis\u00f3w o publicznym obrocie papierami warto\u015bciowymi. Wskazanie w tre\u015bci akcji konkretnej osoby b\u0119dzie skutkowa\u0142o bez ograniczenia tylko wzgl\u0119dem os\u00f3b trzecich. W stosunku do sp\u00f3\u0142ki realizacja praw z akcji mo\u017ce mie\u0107 miejsce tylko przy zgodno\u015bci wpisu do rejestru akcjonariuszy. Rejestr akcjonariuszy jest prowadzony","start_idx":126,"end_idx":171}
+{"id":"mrc_7310","question":"gdzie le\u017cy rog\u00f3w?","answer":"Rog\u00f3w (niem. \"Rogau\") \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w powiecie wodzis\u0142awskim, w gminie Gorzyce.","context":"Rog\u00f3w (niem. \"Rogau\") \u2013 wie\u015b w Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w powiecie wodzis\u0142awskim, w gminie Gorzyce. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 po\u0142o\u017cona by\u0142a w wojew\u00f3dztwie katowickim. Miejscowo\u015b\u0107 po\u0142o\u017cona jest w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci powiatu wodzis\u0142awskiego, oko\u0142o 11 km na po\u0142udnie od Wodzis\u0142awia \u015al\u0105skiego. == Sport == W miejscowo\u015bci dzia\u0142a Klub Sportowy Przysz\u0142o\u015b\u0107 Rog\u00f3w.","start_idx":0,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_7311","question":"kto napisal przedwiosnie?","answer":"Stefana \u017beromskiego","context":"Przedwio\u015bnie \u2013 powie\u015b\u0107 polityczna Stefana \u017beromskiego wydana w 1924 (datowana 1925) w Warszawie w wydawnictwie Jakuba Mortkowicza. Utw\u00f3r podzielony na trzy cz\u0119\u015bci (\u201eSzklane domy\u201d, \u201eNaw\u0142o\u0107\u201d, \u201eWiatr od wschodu\u201d), opowiada o \u017cyciu Cezarego Baryki \u2013 przedstawiciela m\u0142odego pokolenia, urodzonego i wychowanego w carskiej Rosji (Baku), kt\u00f3ry przybywa do \u201ePolski marze\u0144\u201d, odrodzonej po I wojnie \u015bwiatowej. \"Przedwio\u015bnie\" jest powie\u015bci\u0105 ukazuj\u0105c\u0105 konkretne \u00f3wczesne opcje polityczne. == Tytu\u0142 == Ma charakter wybitnie metaforyczny. W dos\u0142ownym rozumieniu \u201eprzedwio\u015bnie\u201d jest okresem po\u015brednim pomi\u0119dzy zim\u0105 a wiosn\u0105, kiedy mimo niskich temperatur i wci\u0105\u017c zalegaj\u0105cego \u015bniegu pojawiaj\u0105 si\u0119 pierwsze oznaki powrotu przyrody do \u017cycia. Znaczenie przeno\u015bne mo\u017cna rozumie\u0107 jako czas, w kt\u00f3rym kszta\u0142towa\u0142o si\u0119 pa\u0144stwo polskie po okresie zabor\u00f3w, a w kraju panowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015bciowy entuzjazm. Okoliczno\u015bci\u0105 nie bez","start_idx":34,"end_idx":53}
+{"id":"mrc_7312","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja stranger things?","answer":"Akcja serialu osadzona jest w latach 80. w ameryka\u0144skim stanie Indiana","context":"Stranger Things \u2013 ameryka\u0144ski serial telewizji internetowej, \u0142\u0105cz\u0105cy elementy przygodowe z horrorem i science fiction. Zosta\u0142 stworzony dla platformy Netflix przez braci Duffer\u00f3w, b\u0119d\u0105cych jego showrunnerami. Akcja serialu osadzona jest w latach 80. w ameryka\u0144skim stanie Indiana, a form\u0105 i tre\u015bci\u0105 nawi\u0105zuje do popkultury tamtego okresu, w tym tak\u017ce do tw\u00f3rczo\u015bci Stevena Spielberga, Johna Carpentera, Stephena Kinga, Roba Reinera, George\u2019a Lucasa, Ridleya Scotta i Jamesa Camerona. \u015awiatowa premiera serialu mia\u0142a miejsce 15 lipca 2016 na platformie Netflix. \"Stranger Things\" zosta\u0142o pozytywnie przyj\u0119te przez krytyk\u00f3w, chwal\u0105cych przede wszystkim stylizacj\u0119 na lata 80., klimat, aktorstwo, re\u017cyseri\u0119, scenariusz oraz liczne nawi\u0105zania do film\u00f3w z lat 80. == Fabu\u0142a == === Sezon 1 === W nocy 6 listopada 1983, w Hawkins w stanie Indiana,","start_idx":209,"end_idx":279}
+{"id":"mrc_7313","question":"w kt\u00f3rym roku wybory parlamentarne?","answer":"2019 roku","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika wybory do Sejmu i Senatu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dud\u0119 dnia 6 sierpnia. By\u0142 to najwcze\u015bniejszy mo\u017cliwy termin (na podstawie art. 194 kodeksu wyborczego, wybory w tym wypadku mog\u0142y si\u0119 odby\u0107 najp\u00f3\u017aniej 11 listopada). Wybory przeprowadzone zosta\u0142y na podstawie kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011. Obywatele Polski uprawnieni do g\u0142osowania wybrali w nich 460 pos\u0142\u00f3w i 100 senator\u00f3w. Wybory do Sejmu zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. Do Sejmu dosta\u0142y si\u0119 tak\u017ce Koalicja Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe, Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Konfederacja Wolno\u015b\u0107 i Niepodleg\u0142o\u015b\u0107, jeden mandat przypad\u0142 te\u017c Mniejszo\u015bci Niemieckiej. W Senacie mandaty uzyska\u0142y komitety PiS, KO, PSL i SLD oraz czworo kandydat\u00f3w niezale\u017cnych (komitety wyborcze","start_idx":32,"end_idx":41}
+{"id":"mrc_7314","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 doda?","answer":"15 lutego 1984","context":"Doda, w\u0142a\u015bc. Dorota Aqualiteja Rabczewska (ur. 15 lutego 1984 w Ciechanowie) \u2013 polska piosenkarka wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza popu i rocka, autorka tekst\u00f3w, producentka, aktorka i osobowo\u015b\u0107 medialna. W latach 1998\u20132000 aktorka musicalowa teatru Buffo. W latach 2000\u20132006, a nast\u0119pnie 2014 i 2016\u20132019 wokalistka zespo\u0142u Virgin, z kt\u00f3rym nagra\u0142a i wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Virgin\" (2002), \"Bimbo\" (2004), \"Ficca\" (2005) i \"Choni\" (2016). Z zespo\u0142em wypromowa\u0142a m.in. przeboje \u201eZnak pokoju\u201d czy \u201eSzansa\u201d, za kt\u00f3re otrzymali nagrody kolejno na festiwalu sopockim i Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, a tak\u017ce \u201eD\u017caga\u201d i \u201e2 bajki\u201d. Od 2007 artystka solowa, wyda\u0142a cztery albumy studyjne: \"Diamond Bitch\" (2007), \"7 pokus g\u0142\u00f3wnych\" (2011), \"Dorota\" (2019) i \"Aquaria\" (2022). Pierwszy z nich promowany by\u0142 m.in. singlem","start_idx":47,"end_idx":61}
+{"id":"mrc_7315","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 zakon templariuszy?","answer":"rycerz z Szampanii Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Godfryd d\u2019Eygorande, Nicolas de Neuvic, Jean d\u2019Ussel, Jean de Meymac i Pierre d\u2019Orlean","context":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona () \u2013 \u015bredniowieczny katolicki zakon rycerski, dzia\u0142aj\u0105cy od XII do XIV wieku. == Pocz\u0105tki == Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku), kiedy rycerz z Szampanii Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Godfryd d\u2019Eygorande, Nicolas de Neuvic, Jean d\u2019Ussel, Jean de Meymac i Pierre d\u2019Orlean z\u0142o\u017cyli przed Gormondem de Picquigny, patriarch\u0105 Jerozolimy, \u015bluby ub\u00f3stwa, czysto\u015bci, pos\u0142usze\u0144stwa i walki za wiar\u0119 wed\u0142ug regu\u0142y cysterskiej (\u015bw. Bernarda z Clairvaux). Rycerze-zakonnicy zobowi\u0105zali si\u0119 broni\u0107 pielgrzym\u00f3w i chroni\u0107 szlaki pielgrzymkowe. W 1120 roku od kr\u00f3la Jerozolimy, Baldwina II, otrzymali stoj\u0105cy na wzg\u00f3rzu \u015bwi\u0105tynnym, przebudowany","start_idx":314,"end_idx":476}
+{"id":"mrc_7316","question":"gdzie le\u017ca\u0142 wo\u0142y\u0144?","answer":"w dorzeczu g\u00f3rnego Bugu oraz dop\u0142yw\u00f3w Dniepru: Prypeci, Styru, Horynia i S\u0142uczy, obecnie cz\u0119\u015b\u0107 Ukrainy \u2013 obwody wo\u0142y\u0144ski i r\u00f3wie\u0144ski, zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 \u017cytomierskiego i p\u00f3\u0142nocne cz\u0119\u015bci tarnopolskiego i chmielnickiego.","context":"Wo\u0142y\u0144 () \u2013 kraina historyczna w dorzeczu g\u00f3rnego Bugu oraz dop\u0142yw\u00f3w Dniepru: Prypeci, Styru, Horynia i S\u0142uczy, obecnie cz\u0119\u015b\u0107 Ukrainy \u2013 obwody wo\u0142y\u0144ski i r\u00f3wie\u0144ski, zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 \u017cytomierskiego i p\u00f3\u0142nocne cz\u0119\u015bci tarnopolskiego i chmielnickiego. Wed\u0142ug Jana D\u0142ugosza nazwa pochodzi od zamku Wo\u0142y\u0144 nad Bugiem (obecnie Gr\u00f3dek ko\u0142o Hrubieszowa). Wed\u0142ug Nestora nazwa wywodzi si\u0119 od s\u0142owia\u0144skiego plemienia Wo\u0142ynian. Patronem Wo\u0142ynia jest \u015bw. Jacek Odrow\u0105\u017c. G\u0142\u00f3wne miasta: \u0141uck, Kowel, Dubno, R\u00f3wne, Krzemieniec, Zwiahel, W\u0142odzimierz, Ostr\u00f3g, Owrucz, Zas\u0142aw, Starokonstantyn\u00f3w. == Geografia == === Klimat === Klimat kontynentalny, ze znaczn\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105 temperatur mi\u0119dzy upalnym latem a mro\u017an\u0105 zim\u0105. Wiosna i jesie\u0144 bardzo kr\u00f3tkie. W ci\u0105gu roku cz\u0119sto nag\u0142e skoki temperatury zale\u017cne od kierunku wiatr\u00f3w. === Krainy geograficzne === W cz\u0119\u015bci p\u00f3\u0142nocnej znajduje si\u0119 Polesie","start_idx":30,"end_idx":245}
+{"id":"mrc_7317","question":"kim by\u0142 autor ma\u0142ego ksi\u0119cia?","answer":"Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exup\u00e9ry,","context":"Antoine Marie Jean-Baptiste Roger de Saint-Exup\u00e9ry, wym. (ur. 29 czerwca 1900 w Lyonie, zm. 31 lipca 1944 w Marsylii) \u2013 francuski pilot, pisarz i poeta. Autor \"Ma\u0142ego Ksi\u0119cia\" (1943), jednego z najwa\u017cniejszych utwor\u00f3w literackich XX wieku. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Lyonie w rodzinie arystokratycznej jako syn hrabiego Jeana de Saint-Exup\u00e9ry. Gdy mia\u0142 4 lata, zmar\u0142 jego ojciec, a Antoine z matk\u0105 oraz rodze\u0144stwem zamieszkali w zamku u ciotki. Uczy\u0142 si\u0119 w szko\u0142ach katolickich prowadzonych przez jezuit\u00f3w. W wieku 12 lat odby\u0142 pierwszy lot samolotem jako pasa\u017cer, wtedy te\u017c przerobi\u0142 sw\u00f3j rower, dodaj\u0105c mu skrzyd\u0142a. Zamierza\u0142 wst\u0105pi\u0107 do szko\u0142y morskiej, nie zda\u0142 jednak egzaminu wst\u0119pnego. W 1919 podj\u0105\u0142 studia na Wydziale Architektury Akademii Sztuk Pi\u0119knych. W 1921 r. uzyska\u0142","start_idx":0,"end_idx":51}
+{"id":"mrc_7318","question":"w kt\u00f3rym roku wynaleziono \u017car\u00f3wk\u0119?","answer":"1878","context":"w ba\u0144ce, z kt\u00f3rej wypompowano powietrze (Joseph Wilson Swan) * 1878 \u2013 pierwsza nadaj\u0105ca si\u0119 do praktycznego wykorzystania \u017car\u00f3wka, patent brytyjski (Joseph Wilson Swan) * 1878 \u2013 masowa produkcja \u017car\u00f3wek w USA (Hiram Stevens Maxim utworzy\u0142 \"United States Electric Lighting Company\") * 1879 \u2013 patent Thomasa Edisona * 1883 \u2013 po raz pierwszy na Mazowszu zastosowano o\u015bwietlenie elektryczne, mia\u0142o to miejsce w Markach w prz\u0119dzalni sp\u00f3\u0142ki Briggs & Posselt * 1890 \u2013 wolframowy \u017carnik (Aleksandr \u0141odygin) == \u015awiat\u0142o \u017car\u00f3wki == \u015awiat\u0142o uzyskiwane z \u017car\u00f3wek jest \u015bwiat\u0142em zbli\u017conym do s\u0142onecznego i cechuje si\u0119 dobrym wska\u017anikiem oddawania barw ogl\u0105danych w tym \u015bwietle przedmiot\u00f3w, \u015bwieci ca\u0142y czas jednakowo, nie powoduj\u0105c efektu stroboskopowego. Widmo \u015bwiat\u0142a emitowanego przez \u017car\u00f3wk\u0119 jest ci\u0105g\u0142e, o ni\u017cszej temperaturze barwowej","start_idx":63,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_7319","question":"kto powo\u0142a\u0142 granatowa policja?","answer":"Zosta\u0142a powo\u0142ana w grudniu 1939 na terenie Generalnego Gubernatorstwa (GG) na podstawie rozporz\u0105dzenia Generalnego Gubernatora Hansa Franka z dnia 17 grudnia 1939.","context":"Policja Polska Generalnego Gubernatorstwa (niem. \"Polnische Polizei im Generalgouvernement\"), potocznie okre\u015blana jako policja granatowa \u2013 policja komunalna, finansowana przez polskie samorz\u0105dy (szcz\u0105tkowe struktury samorz\u0105dowe, pozostaj\u0105ce pod nadzorem niemieckiej administracji cywilnej), podporz\u0105dkowana lokalnym komendantom niemieckiej policji porz\u0105dkowej \u2013 \"Ordnungspolizei\"; najwy\u017cszym szczeblem struktury Policji Polskiej by\u0142o stanowisko komendanta miejskiego lub powiatowego. == Nazwa == Zwyczajowa nazwa formacji pochodzi od granatowego koloru noszonych mundur\u00f3w. Analogiczne formacje policyjne istnia\u0142y we wszystkich okupowanych krajach. Tym niemniej, umundurowanie polskiej Policji Pa\u0144stwowej sprzed 1932 tak\u017ce by\u0142o w kolorze granatowym i tak byli opisywani funkcjonariusze. == Powstanie formacji == Zosta\u0142a powo\u0142ana w grudniu 1939 na terenie Generalnego Gubernatorstwa (GG) na podstawie rozporz\u0105dzenia Generalnego Gubernatora Hansa Franka z dnia 17 grudnia 1939. Wcze\u015bniej, 30 pa\u017adziernika 1939 r., dow\u00f3dca SS","start_idx":811,"end_idx":974}
+{"id":"mrc_7320","question":"kto jest proboszczem?","answer":"duchowny, na og\u00f3\u0142 w stopniu prezbitera, zarz\u0105dzaj\u0105cy gmin\u0105 ko\u015bcieln\u0105 (parafi\u0105).","context":"Proboszcz (z niem. \"Propst\", a to od \u0142ac. \"praepositus\", prze\u0142o\u017cony; \u0142ac. odpowiednik to \"parochus\", z gr. \"\u03c0\u03ac\u03c1\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03c2\" \"paroikos\", s\u0105siad), pleban (\u0142ac. \"plebanus\" od \"plebs\" lud) \u2013 duchowny, na og\u00f3\u0142 w stopniu prezbitera, zarz\u0105dzaj\u0105cy gmin\u0105 ko\u015bcieln\u0105 (parafi\u0105). == Stan obecny == === Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki === W Ko\u015bciele katolickim proboszcz jest mianowanym przez biskupa duszpasterzem i zarz\u0105dc\u0105 parafii. Jest wi\u0119c odpowiedzialny za duszpasterstwo parafian i dobra materialne parafii. Status proboszcza prawo kanoniczne okre\u015bla sformu\u0142owaniem: \"W\u0142asny pasterz zleconej sobie parafii pod w\u0142adz\u0105 biskupa\" (\"Pastor proprius paroeciae sibi commissae sub auctoritate Episcopi\" \u2013 kan. 519). Proboszczem zosta\u0107 mo\u017ce wy\u0142\u0105cznie prezbiter, kt\u00f3rego pogl\u0105dy s\u0105 zgodne z magisterium Ko\u015bcio\u0142a i kt\u00f3ry nie budzi zastrze\u017ce\u0144 obyczajowych i moralnych. Je\u017celi prezbiter \u017cyje w ma\u0142\u017ce\u0144stwie, jego \u017cona i dzieci","start_idx":181,"end_idx":260}
+{"id":"mrc_7321","question":"jak rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 ptaki?","answer":"Rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 przez sk\u0142adanie i wysiadywanie otoczonych tward\u0105 skorup\u0105 jaj.","context":"przystosowane do tej zdolno\u015bci. Poza tym odznaczaj\u0105 si\u0119 wysok\u0105 aktywno\u015bci\u0105 metaboliczn\u0105. Rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 przez sk\u0142adanie i wysiadywanie otoczonych tward\u0105 skorup\u0105 jaj. Niekt\u00f3re ptaki, szczeg\u00f3lnie krukowate i papugowe, nale\u017c\u0105 do najbardziej inteligentnych gatunk\u00f3w zwierz\u0105t, zdolnych do tworzenia i u\u017cywania przyrz\u0105d\u00f3w pomocniczych, jak i przekazuj\u0105cych t\u0119 wiedz\u0119 nast\u0119pnym pokoleniom. Wiele gatunk\u00f3w odbywa dalekodystansowe w\u0119dr\u00f3wki, inne przemieszczaj\u0105 si\u0119 mniej regularnie na kr\u00f3tsze odleg\u0142o\u015bci. S\u0105 zwierz\u0119tami spo\u0142ecznymi \u2013 porozumiewaj\u0105 si\u0119 przy pomocy wizualnych sygna\u0142\u00f3w oraz zawo\u0142a\u0144 kontaktowych, jak i \u015bpiewem, bior\u0105 udzia\u0142 we wsp\u00f3lnych l\u0119gach, polowaniach, przep\u0119dzaniu drapie\u017cnik\u00f3w, zgrupowaniach migracyjnych. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 gatunk\u00f3w ptak\u00f3w \u017cyje monogamicznie, najcz\u0119\u015bciej na czas jednego sezonu, czasami na okres kilku lat, rzadziej tworz\u0105 t\u0119 sam\u0105 par\u0119 przez ca\u0142e \u017cycie. Inne gatunki tworz\u0105 l\u0119gowe systemy poligyniczne \u2013 z kilkoma samicami przypadaj\u0105cymi","start_idx":89,"end_idx":165}
+{"id":"mrc_7322","question":"gdzie ma pocz\u0105tek wis\u0142a?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142a rzeki znajduj\u0105 si\u0119 w po\u0142udniowej Polsce, na wysoko\u015bci 1107 m n.p.m. (Czarna Wise\u0142ka) i 1080 m n.p.m. (Bia\u0142a Wise\u0142ka), na zachodnim stoku Baraniej G\u00f3ry w Beskidzie \u015al\u0105skim.","context":"czyli kronikach s\u0142awnego Kr\u00f3lestwa Polskiego\" (1455\u20131480) nazywa Wis\u0142\u0119 \u201erzek\u0105 Bia\u0142\u0105\u201d: \"a nationibus orientalibus Polonis vicinis, ab aquae condorem Alba aqua... nominatur\". Najdawniejsz\u0105 form\u0119 mo\u017cna pr\u00f3bowa\u0107 odtwarza\u0107 jako \"*W\u012bstl\u0101\", czy wykaza\u0107 zwi\u0105zek z pierwiastkiem \"*weys\" \u201ep\u0142yn\u0105\u0107\u201d, lecz z braku nawi\u0105za\u0144 w toponimii i braku morfemu \"*W\u012bstl-\" w historycznych j\u0119zykach, mo\u017cna przyj\u0105\u0107, \u017ce jest to nazwa przej\u0119ta przez ludy indoeuropejskie od wcze\u015bniejszych mieszka\u0144c\u00f3w. == Przebieg i dorzecza == \u0179r\u00f3d\u0142a rzeki znajduj\u0105 si\u0119 w po\u0142udniowej Polsce, na wysoko\u015bci 1107 m n.p.m. (Czarna Wise\u0142ka) i 1080 m n.p.m. (Bia\u0142a Wise\u0142ka), na zachodnim stoku Baraniej G\u00f3ry w Beskidzie \u015al\u0105skim. W sensie geograficznym Wis\u0142a ma dwa potoki \u017ar\u00f3d\u0142owe: Bia\u0142\u0105 Wise\u0142k\u0119 i Czarn\u0105 Wise\u0142k\u0119. Natomiast w sensie hydrologicznym rzeka Wis\u0142a zaczyna si\u0119 w miejscu po\u0142\u0105czenia potoku Malinka","start_idx":499,"end_idx":677}
+{"id":"mrc_7323","question":"kt\u00f3ry pisarz nie reprezentuje epoki renesansu?","answer":"W\u0142adys\u0142aw z Gielniowa","context":"postronni znaj\u0105, i\u017c Polacy nie g\u0119si, i\u017c sw\u00f3j j\u0119zyk maj\u0105\". W pos\u0142aniu tym autor, zgodnie z idea\u0142ami reformacji, daje do zrozumienia, \u017ce Polacy maj\u0105 nie j\u0119zyk g\u0119si (\u0142acin\u0119, nazywan\u0105 tak od brzmienia jej wymowy, od g\u0119sich pi\u00f3r u\u017cywanych \u00f3wcze\u015bnie do pisania, a w kontek\u015bcie legendy o g\u0119siach, kt\u00f3re obroni\u0142y Rzym), lecz sw\u00f3j w\u0142asny, polski i tym samym deklaruje kulturow\u0105 i polityczn\u0105 niezale\u017cno\u015b\u0107 Rzeczypospolitej od papieskiego Rzymu. Dzisiaj docenia si\u0119 tworz\u0105cych wcze\u015bniej po polsku autor\u00f3w \u015bredniowiecza (W\u0142adys\u0142aw z Gielniowa) i renesansu (Biernat z Lublina), jednak Rej jako pierwszy ujawni\u0142 tak wyra\u017an\u0105 samo\u015bwiadomo\u015b\u0107 jako pisarz. Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 Reja powsta\u0142a na pograniczu epok literackich, reprezentuje r\u00f3\u017cne idee: \u015bredniowieczn\u0105 moralistyk\u0119 i dydaktyk\u0119 \u0142\u0105czy z renesansowym pos\u0142annictwem pisarza jako propagatora j\u0119zyka narodowego, zamiast \u0142aciny lub greki","start_idx":508,"end_idx":529}
+{"id":"mrc_7324","question":"czym \u017cywi si\u0119 kret?","answer":"Od\u017cywia si\u0119 d\u017cd\u017cownicami, larwami owad\u00f3w i drobnymi kr\u0119gowcami","context":"Od\u017cywia si\u0119 d\u017cd\u017cownicami, larwami owad\u00f3w i drobnymi kr\u0119gowcami, kt\u00f3re lokalizuje dzi\u0119ki czu\u0142emu s\u0142uchowi oraz w\u0142osom czuciowym na pysku i ogonie, czu\u0142ym na drgania (st\u0105d odstraszanie kret\u00f3w polega na montowaniu odstraszaczy wibracyjno-akustycznych). Na g\u0142\u0119boko\u015bci 20\u201350 cm wykopuje system podziemnych tuneli o \u015brednicy 6 cm, rozci\u0105gaj\u0105cych na d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 100\u2013200 m (czasem do 1 km) i terytorium ok. 2000\u20136000 m\u00b2, stanowi\u0105cy rodzaj pu\u0142apki na faun\u0119 glebow\u0105 (preferuje gleby \u017cyzne i wilgotne). Korytarze dr\u0105\u017cy z pr\u0119dko\u015bci\u0105 12\u201315 m/dob\u0119, wypychaj\u0105c jednorazowo 100\u2013150 g ziemi (tzw. kretowina), kt\u00f3re nast\u0119pnie patroluje co kilka godzin. Najwi\u0119ksze kopce pojawiaj\u0105 si\u0119 na glebach bagiennych, dochodz\u0105 nawet do 90 cm wysoko\u015bci. Na powierzchni ziemi porusza si\u0119 niezdarnie i rzadko si\u0119 na niej pojawia. Buduje podziemne gniazdo z mchu i trawy","start_idx":0,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7325","question":"jakie pseudonimy mia\u0142 aleksander kami\u0144ski?","answer":"przybrane nazwisko: \"Aleksander K\u0119dzierski\", ps. \"D\u0105browski\", \"J. D\u0105browski\", \"Fabrykant\", \"Faktor\", \"Juliusz G\u00f3recki\", \"Hubert\", \"Kamyk\", \"Ka\u017amierczak\", \"Bambaju\"","context":"Aleksander Kami\u0144ski, przybrane nazwisko: \"Aleksander K\u0119dzierski\", ps. \"D\u0105browski\", \"J. D\u0105browski\", \"Fabrykant\", \"Faktor\", \"Juliusz G\u00f3recki\", \"Hubert\", \"Kamyk\", \"Ka\u017amierczak\", \"Bambaju\" (ur. 28 stycznia 1903 w Warszawie, zm. 15 marca 1978 tam\u017ce. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 === Urodzony w Warszawie, syn Jana Kami\u0144skiego (farmaceuty) i Petroneli Ka\u017amierczak. W 1905 wyjecha\u0142 wraz z rodzicami do Kijowa, gdzie uko\u0144czy\u0142 rosyjsk\u0105 4-klasow\u0105 szko\u0142\u0119 powszechn\u0105, potem w 1914 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Rostowa, a w 1916 do Humania. Trudne warunki materialne (jego ojciec zmar\u0142 w 1911) sprawi\u0142y, \u017ce ju\u017c od 1916 pracowa\u0142 jako goniec w banku. Od stycznia 1918 cz\u0142onek 1. M\u0119skiej Dru\u017cyny Skautowej im. Tadeusza Ko\u015bciuszki w Humaniu. By\u0142 tam potem kolejno zast\u0119powym, przybocznym, od lata 1919 dru\u017cynowym i przybocznym hufca, a od maja","start_idx":21,"end_idx":184}
+{"id":"mrc_7326","question":"czym charakteryzuje si\u0119 przypowie\u015b\u0107?","answer":"gatunek literatury moralistyczno-dydaktycznej, kt\u00f3rego cechy formalne (schematyzm fabu\u0142y, uproszczona konstrukcja postaci, obiektywny narrator, selekcja reali\u00f3w) s\u0142u\u017c\u0105 w\u0142a\u015bciwemu odczytaniu alegorycznego lub symbolicznego znaczenia przedstawionego \u015bwiata, przekazaniu prawdy moralnej.","context":"Przypowie\u015b\u0107, parabola \u2013 gatunek literatury moralistyczno-dydaktycznej, kt\u00f3rego cechy formalne (schematyzm fabu\u0142y, uproszczona konstrukcja postaci, obiektywny narrator, selekcja reali\u00f3w) s\u0142u\u017c\u0105 w\u0142a\u015bciwemu odczytaniu alegorycznego lub symbolicznego znaczenia przedstawionego \u015bwiata, przekazaniu prawdy moralnej. Pos\u0142uguje si\u0119 narracj\u0105, w kt\u00f3rej postacie i zdarzenia pe\u0142ni\u0105 role nosicieli i zarazem przyk\u0142ad\u00f3w prawd uniwersalnych. Fabu\u0142a ulega zwykle schematyzacji, realia za\u015b wyst\u0119puj\u0105 w postaci zredukowanej. Interpretacja przypowie\u015bci wymaga si\u0119gni\u0119cia do znacze\u0144 alegorycznych lub symbolicznych. Przypowie\u015b\u0107 by\u0142a szczeg\u00f3lnie cz\u0119sto stosowana w literaturze religijnej Dalekiego i Bliskiego Wschodu. Wiele znanych przypowie\u015bci znajduje si\u0119 w Biblii, np. przypowie\u015b\u0107 o synu marnotrawnym. Stosowana cz\u0119sto w homiletyce i literaturze parenetycznej, inspirowa\u0142a wielu pisarzy, np. Adama Mickiewicza (\"Ksi\u0119gi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego\") czy Alberta Camusa (\"D\u017cuma\"). Wed\u0142ug Andr\u00e9 Jollesa przypowie\u015b\u0107 jest jednym z morfologicznych","start_idx":24,"end_idx":308}
+{"id":"mrc_7327","question":"jakie cele przy\u015bwieca\u0142y tw\u00f3rcom karty narod\u00f3w zjednoczonych?","answer":". Za jej najwa\u017cniejsze cele uznano prawo wszystkich narod\u00f3w do posiadania w\u0142asnych rz\u0105d\u00f3w i w\u0142asnego niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, do rozwoju gospodarczego i \u017cycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej","context":"Karta Atlantycka (ang. \"Atlantic Charter\") \u2013 o\u015bmiopunktowa deklaracja podpisana 14 sierpnia 1941 roku przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta na pok\u0142adzie okr\u0119tu HMS \u201ePrince of Wales\u201d, kotwicz\u0105cego u wybrze\u017cy Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim (st\u0105d pochodzi nazwa). Okre\u015bla\u0142a cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych. == Historia == Deklaracj\u0119 podpisali premier Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej Winston Churchill oraz prezydent Stan\u00f3w Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej Franklin Delano Roosevelt. Za jej najwa\u017cniejsze cele uznano prawo wszystkich narod\u00f3w do posiadania w\u0142asnych rz\u0105d\u00f3w i w\u0142asnego niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, do rozwoju gospodarczego i \u017cycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej. Zdecydowanie eksponowa\u0142a zasad\u0119 pokojowego rozstrzygania spor\u00f3w mi\u0119dzynarodowych, zgodnie","start_idx":657,"end_idx":858}
+{"id":"mrc_7328","question":"jakie utwory komponowa\u0142 stanis\u0142aw moniuszko?","answer":"autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej.","context":"Stanis\u0142aw Moniuszko herbu Krzywda (ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) \u2013 polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pie\u015bni, wielu oper (najs\u0142ynniejsze to \"Halka\", \"Straszny dw\u00f3r\" i \"Paria\"), operetek, balet\u00f3w i muzyki ko\u015bcielnej. Tworzy\u0142 muzyk\u0119 nacechowan\u0105 narodowo, wplataj\u0105c w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i ta\u0144ce ludowe) oraz wykorzystuj\u0105c utwory polskich poet\u00f3w (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Jeden z najwybitniejszych kompozytor\u00f3w polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem \u201epolskiej opery narodowej\u201d. == Edukacja == Pocz\u0105tkowo w kierunku muzycznym kszta\u0142ci\u0142a go matka, El\u017cbieta z domu Mad\u017carska, m.in. graj\u0105c swemu synowi na klawikordzie \"\u015apiewy historyczne\" Juliana Ursyna Niemcewicza. Gdy w 1827 rodzina przenios\u0142a si\u0119 do Warszawy, o\u015bmioletni Moniuszko rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 muzyki u Augusta Freyera, organisty","start_idx":144,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_7329","question":"kiedy przypadaj\u0105 imieniny marleny?","answer":"Marlena imieniny obchodzi 12 wrze\u015bnia i 23 pa\u017adziernika.","context":"Magdalena; tak ukszta\u0142towa\u0142a sw\u00f3j pseudonim artystyczny aktorka Marlena Dietrich, w\u0142a\u015bc. Maria Magdalena Dietrich von Losch; * poprzez po\u0142\u0105czenie nazwisk Marksa i Lenina; w ten spos\u00f3b kszta\u0142towano to imi\u0119 zw\u0142. w ZSRR. Marlena imieniny obchodzi 12 wrze\u015bnia i 23 pa\u017adziernika. Znane osoby o imieniu Marlena: * Marlene Ahrens \u2013 chilijska lekkoatletka * Marlena Dietrich \u2013 niemiecka aktorka * Marlena Drozdowska \u2013 polska piosenkarka * Marlene Favela \u2013 meksyka\u0144ska aktorka * Marlena Mal\u0105g \u2013 pos\u0142anka na Sejm RP IX kadencji, minister rodziny i polityki spo\u0142ecznej * Marlee Matlin \u2013 ameryka\u0144ska aktorka * Marlena Miesza\u0142a \u2013 polska siatkarka * Marlene Moses \u2013 polityk * Merlene Ottey \u2013 jamajska lekkoatletka * Marlene Streeruwitz \u2013 austriacka pisarka * Marlene Weing\u00e4rtner \u2013 niemiecka tenisistka Kategoria:Imiona \u017ce\u0144skie","start_idx":218,"end_idx":274}
+{"id":"mrc_7330","question":"w jakim regionie le\u017cy pozna\u0144?","answer":"Pozna\u0144 znajduje si\u0119 w \u015brodkowo-zachodniej Polsce, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego.","context":"obchodzone jest 29 czerwca. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie === Pozna\u0144 znajduje si\u0119 w \u015brodkowo-zachodniej Polsce, w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa wielkopolskiego. Miasto po\u0142o\u017cone jest na obszarze trzech mezoregion\u00f3w fizjograficznych: zachodnia cz\u0119\u015b\u0107 na Pojezierzu Pozna\u0144skim, wschodnia na R\u00f3wninie Wrzesi\u0144skiej, a najstarsza cz\u0119\u015b\u0107 miasta znajduje si\u0119 na dnie zorientowanego wzd\u0142u\u017c osi p\u00f3\u0142noc-po\u0142udnie Pozna\u0144skiego Prze\u0142omu Warty. Te trzy obszary s\u0105 cz\u0119\u015bciami makroregionu Pojezierze Wielkopolskie. Pozna\u0144 po\u0142o\u017cony jest w dolinie rzeki Warty, a tak\u017ce w dolinach mniejszych ciek\u00f3w: Bogdanki, Cybiny i G\u0142\u00f3wnej. Wed\u0142ug danych z 1 stycznia 2012 r. powierzchnia miasta wynosi 261,91 km\u00b2. Pozna\u0144 stanowi centraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 aglomeracji pozna\u0144skiej. Miasto graniczy z 11 gminami powiatu pozna\u0144skiego, w tym z dwoma miastami \u2013 Luboniem i Swarz\u0119dzem. === Ukszta\u0142towanie terenu i geologia === Ponad 56%","start_idx":62,"end_idx":159}
+{"id":"mrc_7331","question":"ile okr\u0119t\u00f3w podwodnych ma usa?","answer":"Marynarka Wojenna Stan\u00f3w Zjednoczonych dysponuje 72 okr\u0119tami podwodnymi o nap\u0119dzie j\u0105drowym","context":"581 marynarzy ni\u017cszych stopni; * 4433 kadet\u00f3w marynarki wojennej. Dodatkowo, w rezerwie pozostaje 109 596 os\u00f3b. Departament Marynarki Stan\u00f3w Zjednoczonych, zatrudnia tak\u017ce ponad 185 tysi\u0119cy pracownik\u00f3w cywilnych. == Stopnie == Hierarchia stopni oficerskich US Navy == Okr\u0119ty == Dla wykonywania swoich zada\u0144, Marynarka Wojenna Stan\u00f3w Zjednoczonych dysponuje 72 okr\u0119tami podwodnymi o nap\u0119dzie j\u0105drowym, 11 lotniskowcami uderzeniowymi (wszystkie o nap\u0119dzie j\u0105drowym), 9 uniwersalnymi okr\u0119tami desantowymi, 22 kr\u0105\u017cownikami rakietowymi, 60 niszczycielami, 27 fregatami, 19 okr\u0119tami desantowymi i ponad 100 mniejszymi jednostkami. W 2011 posiada\u0142a \u0142\u0105cznie 286 okr\u0119ty bojowe. W 2021 roku posiada\u0142a 296 okr\u0119t\u00f3w. US Navy dysponuje r\u00f3wnie\u017c oko\u0142o 4000 samolot\u00f3w i \u015bmig\u0142owc\u00f3w, dzia\u0142aj\u0105cymi z lotniskowc\u00f3w i w ramach skrzyde\u0142 l\u0105dowych. S\u0142u\u017cy w niej 353,5 tys. ludzi w s\u0142u\u017cbie czynnej (czerwiec 2006).","start_idx":308,"end_idx":399}
+{"id":"mrc_7332","question":"ile minut ma doba?","answer":"1440 minut","context":"Doba \u2013 astronomiczna jednostka miary up\u0142ywu czasu zwi\u0105zana z obrotem Ziemi wok\u00f3\u0142 w\u0142asnej osi (ale nie jest r\u00f3wna jednemu pe\u0142nemu obrotowi, kt\u00f3ry trwa 23 h 56 min 4,091 s). Jako urz\u0119dowa jednostka czasu zdefiniowana jest jako czas trwania 24 godzin = 1440 minut = 86 400 sekund. Pocz\u0105tek doby astronomicznej mo\u017ce wypada\u0107, w zale\u017cno\u015bci od przyj\u0119tego za\u0142o\u017cenia, w r\u00f3\u017cnych porach ziemskiego dnia: * Doba s\u0142oneczna \u2013 okres pomi\u0119dzy dwoma kolejnymi g\u00f3rowaniami S\u0142o\u0144ca. Pocz\u0105tek doby s\u0142onecznej wypada w tym samym momencie dla wszystkich miejsc le\u017c\u0105cych na tej samej d\u0142ugo\u015bci geograficznej (d\u0142ugo\u015b\u0107 doby s\u0142onecznej zmienia si\u0119 w ci\u0105gu roku, \u015brednia d\u0142ugo\u015b\u0107, przyj\u0119ta umownie za warto\u015b\u0107 sta\u0142\u0105, wynosi 24 godziny). Z uwagi na hamowanie obrotu Ziemi wskutek p\u0142yw\u00f3w \u015brednia doba s\u0142oneczna jest coraz","start_idx":250,"end_idx":260}
+{"id":"mrc_7333","question":"na czym polega zesp\u00f3\u0142 tourette'a?","answer":"wrodzone lub nabyte zaburzenie neurologiczne charakteryzuj\u0105ce si\u0119 przede wszystkim wyst\u0119powaniem licznych tik\u00f3w ruchowych i werbalnych","context":"Zesp\u00f3\u0142 Tourette\u2019a, zesp\u00f3\u0142 tik\u00f3w g\u0142osowych i ruchowych \u2013 wrodzone lub nabyte zaburzenie neurologiczne charakteryzuj\u0105ce si\u0119 przede wszystkim wyst\u0119powaniem licznych tik\u00f3w ruchowych i werbalnych, opisane w 1885 przez francuskiego neurologa Georges\u2019a Gilles\u2019a de la Tourette\u2019a. == Charakterystyka == Zesp\u00f3\u0142 Tourette\u2019a jest organicznym schorzeniem m\u00f3zgu, wyst\u0119puj\u0105cym cz\u0119sto rodzinnie \u2013 badania nad bli\u017ani\u0119tami wskazuj\u0105 na dziedziczenie typu autosomalnego dominuj\u0105cego z niepe\u0142n\u0105 penetracj\u0105 genu, jednak do dzi\u015b nie uda\u0142o si\u0119 ustali\u0107 miejsca zmian genetycznych le\u017c\u0105cych u podstaw tej choroby. Cz\u0119\u015b\u0107 przypadk\u00f3w mo\u017cna wyja\u015bni\u0107 zaburzeniami w syntezie histaminy. Wyst\u0119puje w nim szereg neurologiczno-psychiatrycznych objaw\u00f3w o niewyja\u015bnionym pod\u0142o\u017cu, a przebieg schorzenia ma charakter przewlek\u0142y. Zesp\u00f3\u0142 Tourette\u2019a dotyka przeci\u0119tnie 4,3 os\u00f3b na 10 tysi\u0119cy, zdecydowanie cz\u0119\u015bciej m\u0119\u017cczyzn ni\u017c kobiety (w proporcji 4 do 1). U dzieci wyst\u0119puje","start_idx":56,"end_idx":190}
+{"id":"mrc_7334","question":"ile mecz\u00f3w w ekstraklasie?","answer":"rozegrano 296 spotka\u0144.","context":"Ekstraklasa 2019/2020 \u2013 94. edycja oficjalnych mistrzostw Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn, po raz 86. przeprowadzona w formule ligowej, jako najwy\u017cszy szczebel w hierarchii. Organizatorem rozgrywek by\u0142a Ekstraklasa SA, a bra\u0142y w nich udzia\u0142 dru\u017cyny 16 profesjonalnych klub\u00f3w pi\u0142karskich. Sponsorem tytularnym by\u0142a Powszechna Kasa Oszcz\u0119dno\u015bci Bank Polski, w zwi\u0105zku z czym obowi\u0105zuje nazwa marketingowa PKO BP Ekstraklasa. Wzorem sze\u015bciu wcze\u015bniejszych edycji sezon sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: fazy zasadniczej (30 kolejek, 240 spotka\u0144) oraz \u2013 nast\u0119puj\u0105cej po niej \u2013 fazy fina\u0142owej w dw\u00f3ch grupach (7 kolejek, 56 mecz\u00f3w), po raz trzeci nie by\u0142y jednak dzielone punkty pomi\u0119dzy obiema fazami. Zmagania rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 19 lipca 2019, a zako\u0144czy\u0142y 19 lipca 2020. \u0141\u0105cznie rozegrano 296 spotka\u0144. Beniaminkami byli: Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa (powr\u00f3t do","start_idx":766,"end_idx":788}
+{"id":"mrc_7335","question":"co znaczy szymon?","answer":"Szymon (hebr. \"\u05e9\u05de\u05e2\u05d5\u05df\" \"Szim\u2019on\", lub \"\u05e9\u05b4\u05c1\u05de\u05b0\u05e2\u05d5\u05b9\u05df\" \"Szime\u2019on\", \u201eJahwe wys\u0142ucha\u0142\u201d) \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia hebrajskiego, biblijnego.","context":"Szymon (hebr. \"\u05e9\u05de\u05e2\u05d5\u05df\" \"Szim\u2019on\", lub \"\u05e9\u05b4\u05c1\u05de\u05b0\u05e2\u05d5\u05b9\u05df\" \"Szime\u2019on\", \u201eJahwe wys\u0142ucha\u0142\u201d) \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia hebrajskiego, biblijnego. Pocz\u0105tkowo stosowana w polskich przek\u0142adach Biblii forma tego imienia Symeon to rzadziej dzi\u015b u\u017cywana forma, bardziej rozpowszechniona na Wschodzie. Niekt\u00f3rzy autorzy uznaj\u0105 imi\u0119 za greckie, widz\u0105c w nim b\u0105d\u017a tylko zhellenizowan\u0105 form\u0119 semickiego Szimeon, b\u0105d\u017a rzeczywiste imi\u0119 pochodzenia greckiego. W hagiografii istnieje podzia\u0142 na \u015bwi\u0119tych o imieniu Szymon i Symeon b\u0119d\u0105cego oboczn\u0105 form\u0105 pierwszego imienia. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Szymon w 2017 r. zajmowa\u0142 4. miejsce w grupie imion m\u0119skich. W ca\u0142ej populacji Polak\u00f3w Szymon zajmowa\u0142 w 2017 r. 33 miejsce (198 889 nada\u0144). \u017be\u0144skimi odpowiednikami s\u0105 Szymona i Ksymena. Najpopularniejsze zdrobnienia imienia Szymon to: Szymek i Szymonek Szymon imieniny obchodzi 5 stycznia,","start_idx":0,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_7336","question":"ile milion\u00f3w lat temu \u017cy\u0142y dinozaury?","answer":"oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu.","context":"Dinozaury (Dinosauria) \u2013 zr\u00f3\u017cnicowany klad zauropsyd\u00f3w. Pojawi\u0142y si\u0119 w triasie, oko\u0142o 237 milion\u00f3w lat temu. Stanowi\u0142y dominuj\u0105c\u0105 grup\u0119 kr\u0119gowc\u00f3w l\u0105dowych od pocz\u0105tku jury (oko\u0142o 201 milion\u00f3w lat temu) przez 135 milion\u00f3w lat, do ko\u0144ca kredy (66 milion\u00f3w lat temu), kiedy wymieranie kredowe (wyznaczaj\u0105ce granic\u0119 kreda-trzeciorz\u0119d i koniec mezozoiku) doprowadzi\u0142o do znikni\u0119cia wi\u0119kszo\u015bci linii. Zapis kopalny wskazuje, \u017ce w jurze ptaki wyewoluowa\u0142y z dinozaur\u00f3w zaliczanych do teropod\u00f3w, wobec czego przez literatur\u0119 przedmiotu wydan\u0105 w XXI wieku uznawane s\u0105 za grup\u0119 dinozaur\u00f3w. Prze\u017cywaj\u0105c katastrof\u0119 sprzed 66 milion\u00f3w lat, dzi\u0119ki swym potomkom sta\u0142y si\u0119 kontynuatorami linii dinozaur\u00f3w po czasy wsp\u00f3\u0142czesne. Do ostatnich dziesi\u0119cioleci XX wieku wszystkie grupy dinozaur\u00f3w uznawano za wymar\u0142e. Jednak\u017ce zapis kopalny wskazuje, \u017ce ptaki, nazywane dzi\u015b w j\u0119zyku angielskim \"avian","start_idx":80,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_7337","question":"czym jest obrona cywilna?","answer":"system, kt\u00f3rego celem jest ochrona ludno\u015bci, zak\u0142ad\u00f3w pracy i urz\u0105dze\u0144 u\u017cyteczno\u015bci publicznej, d\u00f3br kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz wsp\u00f3\u0142dzia\u0142anie w zwalczaniu skutk\u00f3w kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i katastrof.","context":"Obrona cywilna \u2013 system, kt\u00f3rego celem jest ochrona ludno\u015bci, zak\u0142ad\u00f3w pracy i urz\u0105dze\u0144 u\u017cyteczno\u015bci publicznej, d\u00f3br kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz wsp\u00f3\u0142dzia\u0142anie w zwalczaniu skutk\u00f3w kl\u0119sk \u017cywio\u0142owych i katastrof. == Obrona cywilna w Polsce == === Aktualny stan prawny === Z dniem 23 kwietnia 2022 r. wesz\u0142a w \u017cycie ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (, z p\u00f3\u017an. zm.). Nowa ustawa uchyli\u0142a star\u0105 ustaw\u0119 z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowi\u0105zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (, z p\u00f3\u017an. zm.), kt\u00f3ra w Dziale IV wyczerpuj\u0105co regulowa\u0142a problematyk\u0119 obrony cywilnej. Nowa ustawa nie zawiera takich zapis\u00f3w, i tym samym, obecnie w Polsce nie ma podstaw prawnych funkcjonowania obrony cywilnej. === Rys historyczny","start_idx":17,"end_idx":257}
+{"id":"mrc_7338","question":"w jaki spos\u00f3b poruszaj\u0105 si\u0119 wszystkie planety?","answer":"Cia\u0142a poruszaj\u0105 si\u0119 wok\u00f3\u0142 wsp\u00f3lnego \u015brodka masy.","context":"spos\u00f3b opisa\u0107 ruch wi\u0119kszo\u015bci planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego. W przypadku du\u017cych mas po\u0142o\u017conych blisko siebie lub poruszaj\u0105cych si\u0119 ze znacznymi pr\u0119dko\u015bciami konieczne jest zastosowanie og\u00f3lnej teorii wzgl\u0119dno\u015bci. Przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 tutaj Merkury, kt\u00f3rego ruch orbitalny odbiega na tyle od praw newtonowskich, \u017ce jest to widoczne w pomiarach astronomicznych. Izaak Newton poda\u0142 analityczne rozwi\u0105zanie r\u00f3wna\u0144 ruchu dla uk\u0142adu dw\u00f3ch punkt\u00f3w materialnych oddzia\u0142uj\u0105cych pomi\u0119dzy sob\u0105 si\u0142\u0105 grawitacji. Uzyskano te\u017c rozwi\u0105zanie dla p\u0142askiego, ograniczonego problemu trzech cia\u0142 (rozwi\u0105zanie Lagrange\u2019a); dla wi\u0119kszej ilo\u015bci cia\u0142 \u015bcis\u0142e rozwi\u0105zanie analityczne jest niewyprowadzone. Cia\u0142a poruszaj\u0105 si\u0119 wok\u00f3\u0142 wsp\u00f3lnego \u015brodka masy. Staje si\u0119 to wyra\u017anie widoczne, gdy masy cia\u0142 s\u0105 por\u00f3wnywalne jak to ma miejsce w przypadku np. gwiazd podw\u00f3jnych. Gdy jedno cia\u0142o jest znacznie masywniejsze ni\u017c pozosta\u0142e (jak np.","start_idx":674,"end_idx":722}
+{"id":"mrc_7339","question":"kto sta\u0142 na czele drugiego powstania przeciwko rzymowi?","answer":"Kr\u00f3lem powsta\u0144c\u00f3w obwo\u0142a\u0142 si\u0119 Salwiusz, kt\u00f3ry przybra\u0142 imi\u0119 Tryfona.","context":"gro\u017aniejsze powstanie na Sycylii, okre\u015blane w historii mianem drugiego powstania sycylijskiego. Jego przyczyn\u0119 historycy upatruj\u0105 w uprowadzeniu wielu mieszka\u0144c\u00f3w sprzymierzonej z Rzymem Bitynii i sprzedanie ich w niewol\u0119. Nikomedes, kr\u00f3l bity\u0144ski, odm\u00f3wi\u0142 udzielenia Rzymianom pomocy zbrojnej w czasie najazdu Cymbr\u00f3w i Teuton\u00f3w, twierdz\u0105c, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 jego poddanych sta\u0142a si\u0119 rzymskimi niewolnikami. Senat rzymski wyda\u0142 zarz\u0105dzenie o przywr\u00f3ceniu wolno\u015bci poddanym pa\u0144stw sprzymierzonych, kt\u00f3rych bezprawnie pozbawiono wolno\u015bci. Kiedy namiestnik Sycylii rozpocz\u0105\u0142 wype\u0142nianie postanowie\u0144 senatu, spotka\u0142 si\u0119 z oporem ze strony w\u0142a\u015bcicieli ziemskich. W tej sytuacji niewolnicy chwycili za bro\u0144. Kr\u00f3lem powsta\u0144c\u00f3w obwo\u0142a\u0142 si\u0119 Salwiusz, kt\u00f3ry przybra\u0142 imi\u0119 Tryfona. Powsta\u0144cy przyj\u0119li hellenistyczne i rzymskie symbole w\u0142adzy. Powstanie trwa\u0142o trzy lata i ostatecznie zosta\u0142o st\u0142umione przez konsula rzymskiego Maniusza Akwiliusza. Od tej pory zakazano","start_idx":698,"end_idx":766}
+{"id":"mrc_7340","question":"kto gra\u0142 w samych swoich?","answer":"Wac\u0142aw Kowalski i W\u0142adys\u0142aw Ha\u0144cza","context":"tytu\u0142 \"I by\u0142o \u015bwi\u0119to\", jednak ostatecznie przyj\u0119to nazw\u0119 \"Sami swoi\", kt\u00f3r\u0105 antropolog Krzysztof Pe\u0142czy\u0144ski wyja\u015bnia\u0142 nast\u0119puj\u0105co: W g\u0142\u00f3wne role k\u0142\u00f3c\u0105cych si\u0119 ze sob\u0105 kresowiak\u00f3w wcielili si\u0119 Wac\u0142aw Kowalski i W\u0142adys\u0142aw Ha\u0144cza. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 scen kr\u0119cono w Dobrzykowicach pod Wroc\u0142awiem, gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 zagrody. Sceny w miasteczku kr\u0119cono w Lubomierzu, gdzie obecnie znajduje si\u0119 muzeum Kargula i Pawlaka. == Premiera == Premiera filmu odby\u0142a si\u0119 15 wrze\u015bnia 1967 roku wraz z kr\u00f3tkometra\u017cowym dokumentem \"Stocznia\" produkcji WFD. == Odbi\u00f3r == Posta\u0107 Kazimierza Pawlaka, swojaka zza Buga, by\u0142a w recenzjach filmu jednoznacznie uto\u017csamiana z etosem sarmackim ze wzgl\u0119du na pasuj\u0105ce do wizerunku szlachcica pieniactwo i awanturnictwo. Cz\u0119sto wysuwano sugestie, i\u017c \"Sami swoi\" przypominaj\u0105 pod wzgl\u0119dem zarysu fabu\u0142y \"Zemst\u0119\" Aleksandra Fredry. Widownia odczyta\u0142a film jako","start_idx":192,"end_idx":226}
+{"id":"mrc_7341","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a konstytucja 3 maja?","answer":"uchwalona 3 maja 1791 roku","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":58,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_7342","question":"w kt\u00f3rym roku wypuszczono jailbreak?","answer":"Zosta\u0142 wydany 26 marca 1976 roku","context":"Jailbreak \u2013 sz\u00f3sty studyjny album irlandzkiej grupy Thin Lizzy. Zosta\u0142 wydany 26 marca 1976 roku przez wytw\u00f3rni\u0119 p\u0142ytow\u0105 Mercury Records. Producentem kr\u0105\u017cka jest John Alcock. Materia\u0142 zarejestrowano w Londynie, mi\u0119dzy grudniem 1975, a styczniem 1976. Ca\u0142o\u015b\u0107 trwa 35 minut i 52 sekundy. Na p\u0142ycie znajduje si\u0119 9 rockowych utwor\u00f3w. Najwi\u0119kszy sukces osi\u0105gn\u0119\u0142y dwa single, \"The Boys Are Back in Town\" i tytu\u0142owy \"Jailbreak\". Kr\u0105\u017cek promowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c utw\u00f3r \"Cowboy Song\". Album zosta\u0142 pozytywnie oceniony, dosta\u0142 m.in. not\u0119 5/5 od AllMusic oraz 4/5 od Rolling Stone. == Lista utwor\u00f3w == == Tw\u00f3rcy == * Brian Downey \u2013 perkusja * Scott Gorham \u2013 gitara * Phil Lynott \u2013 wokal, bass i gitara akustyczna * Brian Robertson \u2013 gitara * John Alcock \u2013 produkcja","start_idx":64,"end_idx":96}
+{"id":"mrc_7343","question":"czego dotyczy\u0142a karta atlantycka?","answer":"Okre\u015bla\u0142a cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych.","context":"Karta Atlantycka (ang. \"Atlantic Charter\") \u2013 o\u015bmiopunktowa deklaracja podpisana 14 sierpnia 1941 roku przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta na pok\u0142adzie okr\u0119tu HMS \u201ePrince of Wales\u201d, kotwicz\u0105cego u wybrze\u017cy Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim (st\u0105d pochodzi nazwa). Okre\u015bla\u0142a cele polityki Wielkiej Brytanii i USA w okresie II wojny \u015bwiatowej i po jej zako\u0144czeniu oraz zasady powojennych stosunk\u00f3w mi\u0119dzynarodowych. == Historia == Deklaracj\u0119 podpisali premier Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej Winston Churchill oraz prezydent Stan\u00f3w Zjednoczonych z ramienia Partii Demokratycznej Franklin Delano Roosevelt. Za jej najwa\u017cniejsze cele uznano prawo wszystkich narod\u00f3w do posiadania w\u0142asnych rz\u0105d\u00f3w i w\u0142asnego niepodleg\u0142ego pa\u0144stwa, do rozwoju gospodarczego i \u017cycia w pokoju po pokonaniu tyranii faszystowskiej. Zdecydowanie eksponowa\u0142a zasad\u0119 pokojowego rozstrzygania spor\u00f3w mi\u0119dzynarodowych, zgodnie","start_idx":288,"end_idx":437}
+{"id":"mrc_7344","question":"ile metr\u00f3w g\u0142\u0119boko\u015bci ma ocean atlantycki?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107: 3339 m; najwi\u0119ksza \u2013 R\u00f3w Portoryka\u0144ski \u2013 8605 m.","context":"i km\u00b3 (bez m\u00f3rz). \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107: 3339 m; najwi\u0119ksza \u2013 R\u00f3w Portoryka\u0144ski \u2013 8605 m. D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej: km (najbardziej urozmaicona w cz\u0119\u015bci p\u00f3\u0142nocnej). Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 r\u00f3wnole\u017cnikowa w najwi\u0119kszym przew\u0119\u017ceniu mi\u0119dzy wybrze\u017cami Ameryki Po\u0142udniowej i Afryki wynosi 2800 km, a km licz\u0105c od zachodnich kra\u0144c\u00f3w Zatoki Meksyka\u0144skiej do wschodniego brzegu Morza Czarnego. Najwi\u0119ksze rzeki uchodz\u0105ce do Oceanu Atlantyckiego to: Amazonka, Kongo, Missisipi-Missouri. Morza uk\u0142adu oceanicznego \u2013 Ocean Atlantycki: == Ukszta\u0142towanie dna == Niemal wszystkie kraw\u0119dzie blok\u00f3w kontynentalnych ograniczaj\u0105ce baseny Oceanu Atlantyckiego s\u0105 pasywne; rowy oceaniczne, typowe dla aktywnych kraw\u0119dzi kontynent\u00f3w wyst\u0119puj\u0105 tylko w s\u0105siedztwie dw\u00f3ch \u0142uk\u00f3w wyspowych, s\u0105 to R\u00f3w Sandwichu Po\u0142udniowego i R\u00f3w Portoryka\u0144ski (pr\u00f3cz tego na dnie Morza Karaibskiego jest R\u00f3w Kajma\u0144ski, a w Morzu \u015ar\u00f3dziemnym R\u00f3w Helle\u0144ski). ===","start_idx":18,"end_idx":85}
+{"id":"mrc_7345","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 bia\u0142ka?","answer":"Wyst\u0119puj\u0105 we wszystkich \u017cywych organizmach oraz wirusach.","context":"Bia\u0142ka, proteiny \u2013 wielkocz\u0105steczkowe (masa cz\u0105steczkowa od ok. 10 tys. do kilku mln Dalton\u00f3w) biopolimery, a w\u0142a\u015bciwie biologiczne polikondensaty, zbudowane z aminokwas\u00f3w po\u0142\u0105czonych ze sob\u0105 wi\u0105zaniami peptydowymi \u2212CONH\u2212. Wyst\u0119puj\u0105 we wszystkich \u017cywych organizmach oraz wirusach. Synteza bia\u0142ek odbywa si\u0119 przy udziale specjalnych struktur kom\u00f3rkowych, zwanych rybosomami. G\u0142\u00f3wnymi pierwiastkami wchodz\u0105cymi w sk\u0142ad bia\u0142ek s\u0105 C, O, H, N, S, tak\u017ce P oraz niekiedy kationy metali Mn2+, Zn2+, Mg2+, Fe2+, Cu2+, Co2+ i inne. Sk\u0142ad ten nie pokrywa si\u0119 ze sk\u0142adem aminokwas\u00f3w. Wynika to st\u0105d, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 bia\u0142ek (s\u0105 to tzw. bia\u0142ka z\u0142o\u017cone lub proteidy) ma do\u0142\u0105czone do reszt aminokwasowych r\u00f3\u017cne inne cz\u0105steczki. Regu\u0142\u0105 jest przy\u0142\u0105czanie cukr\u00f3w, a ponadto kowalencyjnie lub za pomoc\u0105 wi\u0105za\u0144 wodorowych do\u0142\u0105czane mo\u017ce by\u0107 wiele r\u00f3\u017cnych zwi\u0105zk\u00f3w organicznych","start_idx":223,"end_idx":280}
+{"id":"mrc_7346","question":"jak mierzono czas w staro\u017cytno\u015bci?","answer":"W staro\u017cytno\u015bci czas mierzono zegarem s\u0142onecznym, a tak\u017ce zegarem wodnym, kt\u00f3ry nie by\u0142 zale\u017cny od pory doby czy pogody.","context":"jak w sp\u0142uczkach ubikacji). Staro\u017cytni Grecy i Rzymianie dzielili dzie\u0144 na dwana\u015bcie godzin od wschodu do zachodu s\u0142o\u0144ca; poniewa\u017c dni letnie s\u0105 d\u0142u\u017csze ni\u017c zimowe, godziny letnie by\u0142y d\u0142u\u017csze ni\u017c zimowe. Do wskazywania czasu zgodnie z przyj\u0119tym systemem s\u0142u\u017cy\u0142 obracaj\u0105cy si\u0119 b\u0119ben z odpowiednio zaznaczonymi liniami do wskazywania godzin. Woda wyp\u0142ywaj\u0105ca z zegara na koniec dnia spada\u0142a na ko\u0142o wodne, kt\u00f3re poprzez przek\u0142adnie obraca\u0142o b\u0119ben o niewielki k\u0105t, tak \u017ce wykonywa\u0142 on jeden obr\u00f3t na rok. Zegar Ktesibiosa wyposa\u017cony by\u0142 r\u00f3wnie\u017c w system d\u017awi\u0119kowy i wizualny do sygnalizacji up\u0142ywu godzin bazuj\u0105cy na uk\u0142adzie m.in. k\u00f3\u0142 z\u0119batych. == Historia == W staro\u017cytno\u015bci czas mierzono zegarem s\u0142onecznym, a tak\u017ce zegarem wodnym, kt\u00f3ry nie by\u0142 zale\u017cny od pory doby czy pogody. Pierwsze \u015bwiadectwo","start_idx":659,"end_idx":779}
+{"id":"mrc_7347","question":"jak islam nazwa boga?","answer":"W islamie wyst\u0119puje wiara w jednego boga, kt\u00f3ry w Koranie nazywany jest Allah.","context":"ameryka\u0144ska interwencja. Pozostaje kwesti\u0105 sporn\u0105, jak dalece islamski fundamentalizm jest mechanicznym odrzuceniem modernizacji, a w jakim stopniu podejmowan\u0105 przez spo\u0142ecze\u0144stwa muzu\u0142ma\u0144skie pr\u00f3b\u0105 poszukiwania w\u0142asnego miejsca w nowoczesnym \u015bwiecie. == Wiara == === B\u00f3g === W islamie wyst\u0119puje wiara w jednego boga, kt\u00f3ry w Koranie nazywany jest Allah. Jak m\u00f3wi sura \"al-Ichlas\" z Koranu: \"On jest Bogiem jedynym Bogiem wiekuistym! Nie zrodzi\u0142 nikogo, ani te\u017c nie zosta\u0142 zrodzony, a nikt nie jest Jemu r\u00f3wny.\" Wed\u0142ug muzu\u0142man\u00f3w B\u00f3g (arab. \"Allah\") jest wszechwiedz\u0105cy, doskona\u0142y, jest \u017ar\u00f3d\u0142em wszelkiej wiedzy i sprawiedliwo\u015bci, ma znajomo\u015b\u0107 prawa doskona\u0142ego. Jest niepodobny do nikogo i niczego nie mo\u017cna z nim por\u00f3wnywa\u0107. Islam zabrania przedstawiania go w jakiejkolwiek postaci. === Wyznanie wiary === Aby zosta\u0107 muzu\u0142maninem, czyli \u201epoddanym Allahowi\u201d, nale\u017cy","start_idx":276,"end_idx":354}
+{"id":"mrc_7348","question":"ilu \u017co\u0142nierzy zgin\u0119\u0142o podczas kampanii wrze\u015bniowej?","answer":"16 343 zabitych","context":"taktycznych. Wed\u0142ug Burkharta M\u00fcller-Hildebrandta, straty samych wojsk l\u0105dowych (Heer) wynios\u0142y 16 343 zabitych, 320 zaginionych i 27 280 rannych; spotykane s\u0105 te\u017c inne dane, r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 nieznacznie. == Mity dotycz\u0105ce kampanii wrze\u015bniowej == Wok\u00f3\u0142 wydarze\u0144 kampanii wrze\u015bniowej przez szereg lat naros\u0142o wiele mit\u00f3w, wynikaj\u0105cych po cz\u0119\u015bci z zafa\u0142szowa\u0144 wojennej propagandy nazistowskiej oraz powojennej propagandy komunistycznej okresu PRL, jak r\u00f3wnie\u017c braku rzetelno\u015bci cz\u0119\u015bci polskich i zagranicznych historyk\u00f3w: * Wojsko Polskie by\u0142o tak zacofane, i\u017c atakowa\u0142o czo\u0142gi niemieckie przy u\u017cyciu kawalerii \u2013 nieprawdziwe stwierdzenia o atakowaniu przez polsk\u0105 kawaleri\u0119 niemieckich czo\u0142g\u00f3w podtrzymywa\u0142a przez okres II wojny \u015bwiatowej propaganda niemiecka, rozpowszechniaj\u0105c specjalnie nakr\u0119cony w tym celu film propagandowy \"Kampfgeschwader L\u00fctzow\" z 1941. W Polsce, po zako\u0144czonej II wojnie \u015bwiatowej, mit ten zosta\u0142 podchwycony","start_idx":96,"end_idx":111}
+{"id":"mrc_7349","question":"jak nazywa sie ukochana marcina borowicza?","answer":"Anna Stogowska","context":"Biruta (\"Birut\u0117\") \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie pochodzenia litewskiego. Znane osoby o imieniu Biruta: * Biruta, \u017cona ksi\u0119cia Kiejstuta; * Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska, prawniczka polska, by\u0142a s\u0119dzia Trybuna\u0142u Konstytucyjnego. Przezwisko \u201eBiruta\u201d nosi\u0142a Anna Stogowska \u2013 ukochana Marcina Borowicza, bohatera \"Syzyfowych prac\". Pseudonim \u201eBiruta\u201d nosi\u0142a r\u00f3wnie\u017c (1863\u20131891) \u2013 polska i bia\u0142oruska etnografka. Biruta imieniny obchodzi 24 listopada.","start_idx":243,"end_idx":257}
+{"id":"mrc_7350","question":"dlaczego zesp\u00f3\u0142 modern talking si\u0119 rozpad\u0142?","answer":"G\u0142\u00f3wnym t\u0142em nieporozumie\u0144 by\u0142y kwestie podzia\u0142u zysk\u00f3w z koncert\u00f3w, na kt\u00f3rych Anders wyst\u0119powa\u0142 samodzielnie oraz zaanga\u017cowanie si\u0119 Bohlena w program \"Deutschland sucht den Superstar\".","context":"2001 wypu\u015bcili 10. album w swojej dyskografii pt. \"America\", w 2002 p\u0142yt\u0119 pt. \"Victory\", a w 2003 album pt. \"Universe\". W tym samym roku stosunki mi\u0119dzy cz\u0142onkami zespo\u0142u ponownie uleg\u0142y pogorszeniu, co doprowadzi\u0142o do kolejnego rozpadu grupy. G\u0142\u00f3wnym t\u0142em nieporozumie\u0144 by\u0142y kwestie podzia\u0142u zysk\u00f3w z koncert\u00f3w, na kt\u00f3rych Anders wyst\u0119powa\u0142 samodzielnie oraz zaanga\u017cowanie si\u0119 Bohlena w program \"Deutschland sucht den Superstar\". Po\u017cegnalny koncert Modern Talking odby\u0142 si\u0119 21 czerwca 2003 w parku Wuhlheide w Berlinie, a na pocz\u0105tku sierpnia ukaza\u0142a si\u0119 p\u0142yta kompilacyjna pt. \"The Final Album\" zawieraj\u0105ca najwi\u0119ksze przeboje duetu. W latach 1998\u20132001 w singlowych utworach zespo\u0142u go\u015bcinnie pojawia\u0142 si\u0119 raper Eric Singleton, a jego partie zast\u0119powa\u0142y wokalne zwrotki wykonywane oryginalnie przez Andersa. Raper wyst\u0119powa\u0142 r\u00f3wnie\u017c w teledyskach oraz","start_idx":244,"end_idx":430}
+{"id":"mrc_7351","question":"za co by\u0142 odpowiedzialny helios?","answer":"Stanowi\u0142 \u017ar\u00f3d\u0142o \u017cycia i \u015bwiat\u0142a. Regulowa\u0142 bieg dni, miesi\u0119cy, lat i stuleci.","context":"Helios (tak\u017ce S\u0142o\u0144ce; gr. H\u1e17lios \u2018S\u0142o\u0144ce\u2019, \u0142ac. Sol \u2018S\u0142o\u0144ce\u2019) \u2013 w mitologii greckiej b\u00f3g i uosobienie S\u0142o\u0144ca; jeden z tytan\u00f3w; uto\u017csamiany z rzymskim Solem. Nale\u017ca\u0142 do drugiego pokolenia tytan\u00f3w. By\u0142 b\u00f3stwem zwi\u0105zanym z kultem S\u0142o\u0144ca. Wed\u0142ug wierze\u0144 staro\u017cytnych Grek\u00f3w przemierza\u0142 dzienne niebo na z\u0142otym rydwanie, zaprz\u0119\u017conym w cztery bia\u0142e konie \u2013 Ajtona, Eoosa, Flegona i Pyroeisa. Sw\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0119 rozpoczyna\u0142 (wynurza\u0142 si\u0119 z fal Okeanosa) na Wschodzie i ko\u0144czy\u0142 (zanurza\u0142 si\u0119 w falach Okeanosa) po drugiej stronie widnokr\u0119gu, na Zachodzie, gdzie k\u0105pa\u0142 swoje konie w Okeanosie. Drog\u0119 powrotn\u0105 (wiod\u0142a pod Okeanosem) pokonywa\u0142 na wielkiej czaszy. Jego nadej\u015bcie zwiastowa\u0142a Eos. Stanowi\u0142 \u017ar\u00f3d\u0142o \u017cycia i \u015bwiat\u0142a. Regulowa\u0142 bieg dni, miesi\u0119cy, lat i stuleci. Wzywano go na \u015bwiadka podczas przysi\u0119gi, poniewa\u017c przed jego obliczem","start_idx":679,"end_idx":756}
+{"id":"mrc_7352","question":"gdzie znajdowa\u0142 si\u0119 dw\u00f3r ksi\u0119cia kiejstuta?","answer":"przeni\u00f3s\u0142 stolic\u0119 swojego ksi\u0119stwa do Nowych Trok","context":"roku Kiejstut, przeni\u00f3s\u0142 stolic\u0119 swojego ksi\u0119stwa do Nowych Trok, buduj\u0105c w nich murowany zamek na p\u00f3\u0142wyspie. Nast\u0119pnie zamieszka\u0142 w nim i przeni\u00f3s\u0142 do niego sw\u00f3j skarb ksi\u0105\u017c\u0119cy. W 1377 roku zamek poni\u00f3s\u0142 powa\u017cne straty po ataku krzy\u017cackim. W 1381 roku po zdobyciu Wilna popad\u0142 w konflikt ze swoim bratankiem, W\u0142adys\u0142awem Jagie\u0142\u0142\u0105, synem Olgierda. Po tym wydarzeniu Jagie\u0142\u0142o uwi\u0119zi\u0142 stryja w Krewie i nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej Kiejstut zmar\u0142. Podejrzewano \u017ce m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 zabity z rozkazu bratanka, jednak nie ma na to dowod\u00f3w, a Jagie\u0142\u0142o zapewni\u0142 Kiejstutowi odpowiedni poga\u0144ski pogrzeb. Powy\u017csze wydarzenia sta\u0142y si\u0119 pocz\u0105tkiem litewskiej wojny domowej, trwaj\u0105cej od 1381 do 1384 roku. Z ma\u0142\u017ce\u0144stwa z Birut\u0105 Kiejstut pozostawi\u0142 syn\u00f3w: Witolda i Zygmunta, a tak\u017ce c\u00f3rk\u0119, Rynga\u0142\u0142\u0119. == Wyprawy ma\u0142opolskie == Kiejstut","start_idx":15,"end_idx":64}
+{"id":"mrc_7353","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 zesp\u00f3\u0142 abba?","answer":"1972","context":"ABBA, tak\u017ce Abba \u2013 szwedzki zesp\u00f3\u0142 muzyczny graj\u0105cy muzyk\u0119 pop, za\u0142o\u017cony w 1972 przez Anni-Frid Lyngstad, Benny\u2019ego Anderssona, Bj\u00f6rna Ulvaeusa i Agneth\u0119 F\u00e4ltskog. Uwa\u017cani za jeden z najbardziej znacz\u0105cych na rynku oraz kasowych zespo\u0142\u00f3w muzycznych w historii, sprzedali ponad 300 mln p\u0142yt na \u015bwiecie. Jako zesp\u00f3\u0142 zadebiutowali w 1972 singlem \u201ePeople Need Love\u201d, rok p\u00f3\u017aniej wydali debiutancki album studyjny pt. \"Ring Ring\". W 1974, reprezentuj\u0105c Szwecj\u0119 z utworem \u201eWaterloo\u201d, zwyci\u0119\u017cyli w finale 19. Konkursu Piosenki Eurowizji. W kolejnych latach koncertowali po ca\u0142ym \u015bwiecie oraz lansowali kolejne przeboje. Do 1981 wydali jeszcze siedem album\u00f3w studyjnych: \"Waterloo\" (1974), \"ABBA\" (1975), \"Arrival\" (1976), \"The Album\" (1977), \"Voulez-Vous\" (1979), \"Super Trouper\" (1980) i \"The Visitors\" (1981), kt\u00f3re dotar\u0142y do pierwszego miejsca na szwedzkiej li\u015bcie","start_idx":75,"end_idx":79}
+{"id":"mrc_7354","question":"jaki tytu\u0142 po politechnice?","answer":"uzyskania tytu\u0142\u00f3w zawodowych in\u017cynier i magister in\u017cynier oraz stopni naukowych doktor nauk technicznych i doktor habilitowany nauk technicznych.","context":"Politechnika ( \u2013 bieg\u0142y w wielu sztukach) \u2013 rodzaj uczelni akademickiej o profilu technicznym, nastawionej na interdyscyplinarny kierunek kszta\u0142cenia, zapewniaj\u0105ca mo\u017cliwo\u015b\u0107 uzyskania tytu\u0142\u00f3w zawodowych in\u017cynier i magister in\u017cynier oraz stopni naukowych doktor nauk technicznych i doktor habilitowany nauk technicznych. Pierwsze uczelnie techniczne powsta\u0142y w Pary\u017cu w XVIII wieku. Jedn\u0105 z nich by\u0142a \u00c9cole polytechnique za\u0142o\u017cona w 1794 r. == Politechniki w Polsce == Pierwsz\u0105 uczelni\u0105 techniczn\u0105 prowadz\u0105c\u0105 od 1816 r. nauk\u0119 w j\u0119zyku polskim by\u0142a Szko\u0142a Akademiczno-G\u00f3rnicza, natomiast najstarsz\u0105 polsk\u0105 politechnik\u0105 jest Politechnika Lwowska, za\u0142o\u017cona w 1844 r. jako Akademia Techniczna (z niemieckim j\u0119zykiem wyk\u0142adowym, spolonizowana po uzyskaniu autonomii przez Galicj\u0119). Na obecnym terenie Polski najstarsz\u0105 politechnik\u0105 jest Politechnika Gda\u0144ska za\u0142o\u017cona w 1904 r. (do 1945 z niemieckim j\u0119zykiem wyk\u0142adowym),","start_idx":174,"end_idx":319}
+{"id":"mrc_7355","question":"jaka d\u0142uga jest odra?","answer":"Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona).","context":"Odra (, , , ) \u2013 rzeka w Europie \u015arodkowej, w zlewisku Morza Ba\u0142tyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod wzgl\u0119dem ca\u0142kowitej d\u0142ugo\u015bci jest drug\u0105 (po Wi\u015ble) rzek\u0105 Polski. Bior\u0105c pod uwag\u0119 tylko jej cz\u0119\u015b\u0107 w granicach Polski, jest trzeci\u0105 rzek\u0105 pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci (po jej dop\u0142ywie Warcie). Rzeka ma d\u0142ugo\u015b\u0107 854,3 km w Polsce (dawniej Odra mia\u0142a ponad 1000 km d\u0142ugo\u015bci, jednak w wyniku regulacji zosta\u0142a skr\u00f3cona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km\u00b2, z czego 106 056 km\u00b2 w Polsce. \u0179r\u00f3d\u0142o Odry znajduje si\u0119 we wschodnich Czechach, w G\u00f3rach Odrza\u0144skich w Sudetach, na wysoko\u015bci 634 m n.p.m., na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libav\u00e1. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrza\u0144skiej, b\u0119d\u0105cej zatok\u0105 Zalewu Szczeci\u0144skiego, w","start_idx":298,"end_idx":421}
+{"id":"mrc_7356","question":"kto to astronom?","answer":"naukowiec, kt\u00f3rego obszarem bada\u0144 jest astronomia lub astrofizyka.","context":"Astronom lub astrofizyk \u2013 naukowiec, kt\u00f3rego obszarem bada\u0144 jest astronomia lub astrofizyka. Zajmuje si\u0119 badaniem kosmosu oraz otaczaj\u0105cego go \u015bwiata w przestrzeni kosmicznej.","start_idx":26,"end_idx":92}
+{"id":"mrc_7357","question":"kto jest proboszczem w \u015bwi\u0105tyni opatrzno\u015bci bo\u017cej w warszawie?","answer":"ks. Tadeusz Aleksandrowicz","context":"Parafia Opatrzno\u015bci Bo\u017cej w Warszawie (Wilan\u00f3w) \u2013 parafia rzymskokatolicka w Warszawie (dekanat wilanowski). Obs\u0142ugiwana przez ksi\u0119\u017cy archidiecezjalnych. Parafia zosta\u0142a erygowana w 2005. Ko\u015bci\u00f3\u0142 parafialny w budowie od 2003. == Proboszczowie == * ks. pra\u0142at Bogus\u0142aw Bijak 2005-2006 * ks. pra\u0142at Zdzis\u0142aw Struzik 2006\u20132008 * ks. Krzysztof Mindewicz 2008\u20132011 * ks. Pawe\u0142 Gwiazda 2011\u20132015 * ks. Tadeusz Aleksandrowicz od 2015","start_idx":392,"end_idx":418}
+{"id":"mrc_7358","question":"gdzie mieszka\u0142a balladyna?","answer":"Balladyna i Alina to siostry, mieszkaj\u0105ce wraz z matk\u0105 w ubogiej chacie w lesie.","context":"zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO \u201ePami\u0119\u0107 \u015awiata\u201d. == Tre\u015b\u0107 == Balladyna i Alina to siostry, mieszkaj\u0105ce wraz z matk\u0105 w ubogiej chacie w lesie. Nimfa, kr\u00f3lowa jeziora Gop\u0142a, Goplana, zakochana w kochanku Balladyny, Grabcu, przez sw\u0105 zazdro\u015b\u0107 miesza si\u0119 w ludzkie sprawy i gmatwa ich losy. Do chaty si\u00f3str przyje\u017cd\u017ca bogaty hrabia Kirkor, wiedziony tam przez s\u0142ug\u0119 Goplany, Skierk\u0119. Goplana ma nadziej\u0119, \u017ce Kirkor zakocha si\u0119 w Balladynie, a wtedy Grabiec zostanie tylko dla niej. Jednak jej s\u0142uga, Skierka, sprawia, \u017ce hrabia zakochuje si\u0119 w obu siostrach. \u017beby zdoby\u0107 m\u0119\u017ca, dziewcz\u0119ta wsp\u00f3\u0142zawodnicz\u0105 w zbieraniu malin. Ta z si\u00f3str, kt\u00f3ra pierwsza zbierze pe\u0142ny dzbanek, ma wzi\u0105\u0107 Kirkora za m\u0119\u017ca. Gdy okazuje si\u0119, \u017ce Alina wygrywa, Balladyna zabija j\u0105","start_idx":84,"end_idx":164}
+{"id":"mrc_7359","question":"kiedy uk wysz\u0142a z ue?","answer":"Wielka Brytania opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105 31 stycznia 2020 o godz. 24:00 CET (o godzinie 23:00 czasu lokalnego \u2013 GMT).","context":"Brexit (, od \"British\" \u2013 brytyjskie i \"exit\" \u2013 wyj\u015bcie) \u2013 proces opuszczania przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 struktur Unii Europejskiej. Wielka Brytania opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105 31 stycznia 2020 o godz. 24:00 CET (o godzinie 23:00 czasu lokalnego \u2013 GMT). Do 21 marca 2019 zgodnie z traktatem lizbo\u0144skim terminem tym by\u0142 29 marca 2019, po czym, zgodnie z przyj\u0119tymi porozumieniami, do 10 kwietnia 2019 terminem by\u0142 12 kwietnia 2019, a do 28 pa\u017adziernika 2019 terminem by\u0142 31 pa\u017adziernika. == Geneza poj\u0119cia == Po raz pierwszy po\u0142\u0105czenie s\u0142\u00f3w \u201eBritain\u201d i \u201eexit\u201d pojawi\u0142o si\u0119 w 2012. Za tw\u00f3rc\u0119 terminu uznaje si\u0119 Petera Wildinga, prezesa zespo\u0142u doradc\u00f3w Influence, prowadz\u0105cego kampani\u0119 na rzecz dalszej obecno\u015bci Wielkiej Brytanii w UE. Wilding po raz pierwszy u\u017cy\u0142 tego wyra\u017cenia,","start_idx":127,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_7360","question":"kiedy ustanowiono eucharysti\u0119?","answer":"Eucharystia zosta\u0142a ustanowiona przez Jezusa Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy spo\u017cytej z Aposto\u0142ami w Wielki Czwartek.","context":"Ustanowienie Eucharystii \u2013 wed\u0142ug doktryn ewangelickich i katolickiej Eucharystia zosta\u0142a ustanowiona przez Jezusa Chrystusa podczas Ostatniej Wieczerzy spo\u017cytej z Aposto\u0142ami w Wielki Czwartek. W trakcie wieczerzy Chrystus \u0142ama\u0142 i rozdawa\u0142 chleb ze s\u0142owami \u201eBierzcie i jedzcie, to jest Cia\u0142o moje\u201d (Mt 26,26). Po wieczerzy poda\u0142 Aposto\u0142om kielich wype\u0142niony winem ze s\u0142owami \u201ePijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, kt\u00f3ra za wielu b\u0119dzie wylana na odpuszczenie grzech\u00f3w\u201d (Mt 26,27-28). R\u00f3wnoleg\u0142e opisy ustanowienia Eucharystii znajduj\u0105 si\u0119 w pozosta\u0142ych Ewangeliach synoptycznych (Mk 14,22-24; \u0141k 22,19-20) oraz w 1 Kor 11, 24-26. == Opisy ustanowienia == Cztery fragmenty Nowego Testamentu m\u00f3wi\u0105 o Ostatniej Wieczerzy i ustanowieniu Eucharystii w trakcie jej trwania. Ze wzgl\u0119du na podobie\u0144stwa i r\u00f3\u017cnice, egzegeci uznaj\u0105, \u017ce opisy","start_idx":70,"end_idx":193}
+{"id":"mrc_7361","question":"dlaczego australia w eurowizji?","answer":"Zwolennicy decyzji uznali natomiast, \u017ce australijski nadawca publiczny jest bardzo zaanga\u017cowany w konkurs, a jego \u201eprofesjonalne podej\u015bcie mo\u017ce prze\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 na zwi\u0119kszenie konkurencyjno\u015bci i mobilizacj\u0119 innych nadawc\u00f3w\u201d.","context":"pa\u0144stwa, uznaj\u0105c, \u017ce Konkurs Piosenki Eurowizji jest \u201ewidowiskiem przeznaczonym g\u0142\u00f3wnie dla kraj\u00f3w Europy\u201d, a pojawienie si\u0119 Australii \u201ezagra\u017ca to\u017csamo\u015bci Konkursu\u201d. Zwolennicy decyzji uznali natomiast, \u017ce australijski nadawca publiczny jest bardzo zaanga\u017cowany w konkurs, a jego \u201eprofesjonalne podej\u015bcie mo\u017ce prze\u0142o\u017cy\u0107 si\u0119 na zwi\u0119kszenie konkurencyjno\u015bci i mobilizacj\u0119 innych nadawc\u00f3w\u201d. Na pocz\u0105tku marca og\u0142oszono, \u017ce Australi\u0119 reprezentowa\u0107 b\u0119dzie Dami Im z utworem \u201eSound of Silence\u201d. 12 maja wyst\u0105pi\u0142a w drugim p\u00f3\u0142finale konkursu i zaj\u0119\u0142a pierwsze miejsce po zdobyciu 330 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w, dzi\u0119ki czemu awansowa\u0142a do fina\u0142u rozgrywanego 14 maja. Zaprezentowa\u0142a si\u0119 w nim jako 13. w kolejno\u015bci i zaj\u0119\u0142a drugie miejsce z wynikiem 511 punkt\u00f3w, zwyci\u0119\u017caj\u0105c w g\u0142osowaniu juror\u00f3w (320 punkt\u00f3w) i plasuj\u0105c si\u0119 na czwartym miejscu u telewidz\u00f3w","start_idx":166,"end_idx":387}
+{"id":"mrc_7362","question":"kto jest ojcem dziecka martyny wojciechowskiej?","answer":"Jerzy B\u0142aszczyk","context":"Jerzy B\u0142aszczyk (ur. 1970, zm. 27 lutego 2016) \u2013 polski konsultant, informatyk, p\u0142etwonurek, by\u0142y rekordzista Polski w nurkowaniu g\u0142\u0119binowym. == \u017byciorys == By\u0142 absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego. 30 czerwca 2007 w egipskim Dahab zanurkowa\u0142 na g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 231 metr\u00f3w. Za\u0142o\u017cy\u0142 grup\u0119 nurkow\u0105 DeepExplorers badaj\u0105c\u0105 g\u0142\u0119biny Morza Czerwonego. By\u0142 w zwi\u0105zku z dziennikark\u0105 i podr\u00f3\u017cniczk\u0105 Martyn\u0105 Wojciechowsk\u0105, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 c\u00f3rk\u0119, Marysi\u0119 B\u0142aszczyk (ur. 17 kwietnia 2008). Zmar\u0142 z powodu choroby nowotworowej.","start_idx":0,"end_idx":15}
+{"id":"mrc_7363","question":"na czym polega\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 kor u?","answer":"Dzia\u0142alno\u015b\u0107 KOR-u obejmowa\u0142a trzy zasadnicze p\u0142aszczyzny: pomoc finansow\u0105, pomoc prawn\u0105 i lekarsk\u0105 oraz informowanie opinii publicznej o represjach.","context":"wydarzeniami. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 KOR-u obejmowa\u0142a trzy zasadnicze p\u0142aszczyzny: pomoc finansow\u0105, pomoc prawn\u0105 i lekarsk\u0105 oraz informowanie opinii publicznej o represjach. W szczeg\u00f3lno\u015bci cz\u0142onkowie i wsp\u00f3\u0142pracownicy KOR-u stworzyli dwie tzw. ekipy \u2013 ursusk\u0105 (kierowan\u0105 przez A. Macierewicza, nast\u0119pnie W. Onyszkiewicza i H. Wujca) i radomsk\u0105 (kierowan\u0105 przez M. Chojeckiego, a nast\u0119pnie Zbigniewa i Zofi\u0119 Romaszewskich), w ramach kt\u00f3rych starali si\u0119 dotrze\u0107 do rodzin represjonowanych robotnik\u00f3w, przekaza\u0107 im pomoc materialn\u0105, skontaktowa\u0107 z adwokatami, kt\u00f3rzy gotowi byli udzieli\u0107 obrony w procesach karnych i reprezentowa\u0107 w procesach pracowniczych. Uczestniczyli tak\u017ce w rozprawach s\u0105dowych w charakterze publiczno\u015bci i walczyli o ich jawno\u015b\u0107. \u0141\u0105cznie udzielono pomocy co najmniej kilkuset rodzinom w Radomiu, Ursusie, P\u0142ocku, Grudzi\u0105dzu, Gda\u0144sku i \u0141odzi. Nap\u0142yw informacji o naruszaniu prawa w ca\u0142ej Polsce sk\u0142oni\u0142","start_idx":14,"end_idx":162}
+{"id":"mrc_7364","question":"kto przywi\u00f3z\u0142 kaw\u0119 do europy?","answer":"Jej import by\u0142 zas\u0142ug\u0105 dw\u00f3ch kompanii wschodnioindyjskich: brytyjskiej i holenderskiej.","context":"\"coffee\", fr. \"caf\u00e9\"). Trudno okre\u015bli\u0107 dok\u0142adnie kiedy kawa po raz pierwszy trafi\u0142a do Europy. W oparciu o zapiski Leonarda Rauwulfa z 1583 roku mo\u017cna stwierdzi\u0107, \u017ce sta\u0142a si\u0119 ona dost\u0119pna jeszcze w XVI wieku. Jej import by\u0142 zas\u0142ug\u0105 dw\u00f3ch kompanii wschodnioindyjskich: brytyjskiej i holenderskiej. Pierwsz\u0105 kawiarni\u0119 w Anglii otwarto w Oksfordzie w roku 1650. Nale\u017ca\u0142a ona do osma\u0144skiego \u017byda imieniem Jakub (ang. Jacob lub Jacobs). W Londynie podobny przybytek rozpocz\u0105\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 dwa lata p\u00f3\u017aniej przy alei \u015bwi\u0119tego Micha\u0142a. Na kontynencie kawa rozpowszechni\u0142a si\u0119 ze sporym op\u00f3\u017anieniem. Pierwszy raz sprowadzono j\u0105 do Francji prawdopodobnie dopiero w roku 1644. W 1669 roku nap\u00f3j pozna\u0142y elity paryskie na przyj\u0119ciu wydanym przez pos\u0142a osma\u0144skiego Mustaf\u0119 Pasz\u0119. Pierwszy kafehaus w stolicy kraju otwarto w 1671","start_idx":210,"end_idx":297}
+{"id":"mrc_7365","question":"w jakim stanie jest nowy jork?","answer":"Nowy Jork (ang. \"State of New York\" lub \"New York State\")","context":"Nowy Jork (ang. \"State of New York\" lub \"New York State\") () \u2013 stan w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Stan\u00f3w Zjednoczonych. Graniczy z jeziorami Ontario i Erie, z kanadyjskimi prowincjami Ontario i Quebec, a tak\u017ce ze stanami Vermont, Massachusetts, Connecticut, New Jersey i Pensylwania. Od po\u0142udniowego wschodu dotyka Oceanu Atlantyckiego. Najwi\u0119kszym miastem stanu jest Nowy Jork, gdzie mieszka prawie po\u0142owa jego mieszka\u0144c\u00f3w. Inne du\u017ce miasta to Buffalo, Rochester, Syracuse i stolica stanu \u2013 Albany. == Historia == Przed przybyciem Europejczyk\u00f3w obszary te zamieszkiwali Indianie Mohegan, Munsee i Delawarowie (grupa algonki\u0144ska) oraz Mohawk, Oneida, Onondaga, Kajugowie i Seneka (z Ligi Irokez\u00f3w). Pierwszym Europejczykiem kt\u00f3ry odwiedzi\u0142 terytorium przysz\u0142ego Nowego Jorku by\u0142 Giovanni da Verrazzano w 1524. Henry Hudson w 1609 odkry\u0142 g\u0142\u00f3wn\u0105 rzek\u0119 stanu,","start_idx":0,"end_idx":57}
+{"id":"mrc_7366","question":"gdzie le\u017cy pakistan mapa?","answer":"Pakistan jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Azji Po\u0142udniowej nad wybrze\u017cem Morza Arabskiego, b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Indyjskiego.","context":"Pakistan jest pa\u0144stwem le\u017c\u0105cym w Azji Po\u0142udniowej nad wybrze\u017cem Morza Arabskiego, b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 Oceanu Indyjskiego. Pakistan jest muzu\u0142ma\u0144skim krajem stanowi\u0105cym pomost mi\u0119dzy zachodni\u0105 muzu\u0142ma\u0144sk\u0105 Azj\u0105 a wschodni\u0105, orientaln\u0105 Azj\u0105, gdzie przewa\u017caj\u0105 takie religie, jak hinduizm czy buddyzm. Na terytorium tego kraju znajduje si\u0119 s\u0142ynny o\u015bmiotysi\u0119cznik K2, b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 \u0142a\u0144cucha g\u00f3rskiego Karakorum. Kraj jest atrakcyjny turystycznie, a turystyka stanowi wa\u017cn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 gospodarki Pakistanu. Mimo to kraj ten nale\u017cy do s\u0142abo rozwini\u0119tych pa\u0144stw \u015bwiata. == Powierzchnia i granice == Powierzchnia \u2013 796 100 km\u00b2 Skrajne punkty \u2013 p\u00f3\u0142nocny 37\u00b000'N, po\u0142udniowy 23\u00b045'N, zachodni 60\u00b055'E, wschodni 75\u00b020'E. Rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikowa kraju wynosi oko\u0142o 1500 km, a r\u00f3wnole\u017cnikowa oko\u0142o 1100 km. Pakistan graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Iran \u2013 909 km * Afganistan \u2013 2430 km","start_idx":0,"end_idx":118}
+{"id":"mrc_7367","question":"jaki numer mia\u0142 na wie\u017cy rudy?","answer":"Czo\u0142g ten nosi\u0142 numer taktyczny (boczny) \"102\".","context":"Rudy \u2013 nazwa fikcyjnego czo\u0142gu, w kt\u00f3rym walczyli g\u0142\u00f3wni bohaterowie powie\u015bci Janusza Przymanowskiego oraz serialu telewizyjnego pod tytu\u0142em \"Czterej pancerni i pies\". Czo\u0142g ten nosi\u0142 numer taktyczny (boczny) \"102\". == Pochodzenie nazwy == Nazwa ta zosta\u0142a nadana na cze\u015b\u0107 rudow\u0142osej Marusi Ogoniok (zagranej przez Pol\u0119 Raks\u0119), rosyjskiej sanitariuszki, narzeczonej Janka (zagranego przez Janusza Gajosa). W serialu nadana zosta\u0142a w pi\u0105tym odcinku pt. \"Rudy, mi\u00f3d i krzy\u017ce\". == \u201eRudy\u201d i czo\u0142gi go graj\u0105ce == \u201eRudy\u201d by\u0142 radzieckim czo\u0142giem T-34 model 1941/42. Do 1 Brygady Pancernej im. Bohater\u00f3w Westerplatte dostarczyli go oficer polsko-rosyjskiego pochodzenia por. Olgierd Jarosz (w ksi\u0105\u017cce nazywa si\u0119 Wasyl Semen i jest Rosjaninem o korzeniach ukrai\u0144skich) oraz Gruzin plut. Grigorij Saakaszwili. Na pocz\u0105tku 1944 otrzyma\u0142 on numer boczny (taktyczny)","start_idx":168,"end_idx":215}
+{"id":"mrc_7368","question":"kim wed\u0142ug ciebie jest artysta?","answer":"osoba tworz\u0105ca (wykonuj\u0105ca) przedmioty materialne lub utwory niematerialne, maj\u0105ce cechy dzie\u0142a sztuki.","context":"Artysta (pd \u0142ac. \"ars\" dpn. \"artis\" 'sztuka') \u2013 osoba tworz\u0105ca (wykonuj\u0105ca) przedmioty materialne lub utwory niematerialne, maj\u0105ce cechy dzie\u0142a sztuki. Artysta \u2013 tw\u00f3rca tym r\u00f3\u017cni si\u0119 od rzemie\u015blnika \u2013 odtw\u00f3rcy, \u017ce swoje dzie\u0142a tworzy w oparciu o w\u0142asn\u0105 koncepcj\u0119, nadaj\u0105c im niepowtarzalny charakter. Dzi\u0119ki temu dzie\u0142a znanych artyst\u00f3w rozpoznawane s\u0105 bez potrzeby ogl\u0105dania ich sygnatur. Arty\u015bci mog\u0105 jednak tworzy\u0107 w oparciu o konwencje stylistyczne (np. konwencje literackie), nadaj\u0105ce ich dzie\u0142om cechy wsp\u00f3lne, pozwalaj\u0105ce je zaklasyfikowa\u0107 np. do danego stylu, nurtu artystycznego czy epoki. Granica mi\u0119dzy rzemios\u0142em a sztuk\u0105 (a wi\u0119c te\u017c mi\u0119dzy artyst\u0105 a rzemie\u015blnikiem) jest nieostra, o czym \u015bwiadcz\u0105 cho\u0107by terminy \"rzemios\u0142o artystyczne\" czy \"sztuka u\u017cytkowa\". Artyst\u0105 mo\u017ce by\u0107 ka\u017cdy, bez wzgl\u0119du na stopie\u0144 profesjonalizmu w uprawianiu jakiejkolwiek sztuki.","start_idx":48,"end_idx":151}
+{"id":"mrc_7369","question":"jaki podzia\u0142 stref wp\u0142yw\u00f3w na \u015bwiecie przewidywa\u0142 pakt trzech?","answer":"Pakt okre\u015bli\u0142 podzia\u0142 stref wp\u0142yw\u00f3w. Stref\u0105 wp\u0142yw\u00f3w Niemiec i W\u0142och, ze szczeg\u00f3lnym uwzgl\u0119dnieniem tych pierwszych, pozostawa\u0142a Europa, a Japonii \u2013 Azja Po\u0142udniowo-Wschodnia.","context":"Niemcy uzyskali mo\u017cliwo\u015b\u0107 swobodnego opuszczania teren\u00f3w okupowanych przez ZSRR. Pakt trzech by\u0142 rozszerzeniem podpisanego 22 maja 1939 przez Niemcy i W\u0142ochy paktu stalowego. Sygnatariuszami paktu byli ministrowie spraw zagranicznych: Joachim von Ribbentrop \u2013 Niemcy, Galeazzo Ciano \u2013 W\u0142ochy oraz Y\u014dsuke Matsuoka \u2013 Japonia. Przy podpisywaniu paktu obecny by\u0142 r\u00f3wnie\u017c Hitler. Porozumienie okre\u015bli\u0142o wzajemne zobowi\u0105zania militarne stron, a w szczeg\u00f3lno\u015bci zasady udzielania pomocy sojusznikom prowadz\u0105cym wojn\u0119 z innymi pa\u0144stwami. Pakt okre\u015bli\u0142 podzia\u0142 stref wp\u0142yw\u00f3w. Stref\u0105 wp\u0142yw\u00f3w Niemiec i W\u0142och, ze szczeg\u00f3lnym uwzgl\u0119dnieniem tych pierwszych, pozostawa\u0142a Europa, a Japonii \u2013 Azja Po\u0142udniowo-Wschodnia. Populacja Japonii w 1940 roku wynosi\u0142a oko\u0142o 72 mln os\u00f3b. Ju\u017c od lipca 1937 Japonia prowadzi\u0142a wojn\u0119 na Pacyfiku i liczy\u0142a, \u017ce przymierze z europejskimi pot\u0119gami faszystowskimi wzmocni jej pozycj\u0119","start_idx":530,"end_idx":704}
+{"id":"mrc_7370","question":"jak nazywano zamieszki na tle wyznaniowym w 16 wieku?","answer":"Pogromy wyznaniowe","context":"Na prze\u0142omie XVI i XVII w. dosz\u0142o w nich jednak do stopniowej likwidacji zbor\u00f3w r\u00f3\u017cnowierc\u00f3w; towarzyszy\u0142y temu napady na sklepy, mieszkania, a nawet pogromy ludzi wyznaj\u0105cych odmienne religie. Pogromy wyznaniowe, dokonywane z aprobat\u0105 i z inicjatywy kleru katolickiego, przebiega\u0142y przy ca\u0142kowitej niemal bierno\u015bci w\u0142adz \u015bwieckich. Do takiego pogromu dosz\u0142o 10 lipca 1591 w Wilnie, gdzie mot\u0142och katolicki spali\u0142 ko\u015bci\u00f3\u0142, dom, przytu\u0142ek i szko\u0142\u0119 ewangelik\u00f3w reformowanych. W tym\u017ce Wilnie w 1639 roku dosz\u0142o do kolejnych zamieszek na tle religijnym. Ich ofiar\u0105 ponownie padli kalwini, kt\u00f3rzy zostali zmuszeni do opuszczenia miasta, a ich zb\u00f3r na ulicy \u015awi\u0119tomichalskiej zosta\u0142 zburzony. Zawirowania i prze\u015bladowania religijne w Polsce wynik\u0142y m.in. z nieuchwalenia przez sejm, w kt\u00f3rym przewa\u017ca\u0107 zacz\u0119li katolicy, przepis\u00f3w wykonawczych do postanowie\u0144 konfederacji warszawskiej,","start_idx":194,"end_idx":212}
+{"id":"mrc_7371","question":"na jakich p\u0142ytach le\u017cy europa?","answer":"P\u0142yta eurazjatycka","context":"P\u0142yta eurazjatycka \u2013 kontynentalna p\u0142yta tektoniczna, obejmuj\u0105ca swoim zasi\u0119giem Europ\u0119 i znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Azji (bez P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego, Indyjskiego oraz wschodniej Syberii). Od wschodu, zachodu i p\u00f3\u0142nocy p\u0142yta eurazjatycka graniczy z p\u0142yt\u0105 p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144sk\u0105. Na zachodzie i p\u00f3\u0142nocy granica ta ma charakter granicy rozbie\u017cnej, na kt\u00f3rej uformowa\u0142 si\u0119 Grzbiet \u015ar\u00f3datlantycki i Grzbiet Gakkela. Natomiast na wschodzie jest to granica zbie\u017cna \u2013 p\u0142yta p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144ska i niewielka p\u0142yta filipi\u0144ska wci\u0105gane s\u0105 pod p\u0142yt\u0119 eurazjatyck\u0105 w strefach subdukcji. Jej po\u0142udniow\u0105 granic\u0119 z p\u0142ytami afryka\u0144sk\u0105, arabsk\u0105 i indoaustralijsk\u0105 wyznacza ci\u0105gn\u0105cy si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci kilkunastu tysi\u0119cy kilometr\u00f3w \u0142a\u0144cuch alpejsko-himalajski. eurazjatycka Kategoria:Geologia Azji Kategoria:Geologia regionalna Europy Kategoria:Ocean Atlantycki Kategoria:Ocean Arktyczny Kategoria:Ocean Indyjski","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_7372","question":"jakie s\u0105 zasady siatk\u00f3wki?","answer":"Siatk\u00f3wka polega na odbijaniu pi\u0142ki dowoln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cia\u0142a (najcz\u0119\u015bciej r\u0119koma) tak, aby przelecia\u0142a nad siatk\u0105 i dotkn\u0119\u0142a po\u0142owy boiska nale\u017c\u0105cej do przeciwnika. Ka\u017cdy zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce wykona\u0107 trzy odbicia \u2013 odbi\u00f3r, wystawa i atak \u2013 ka\u017cde nast\u0119pne jest b\u0142\u0119dem. Punkty zdobywa si\u0119 na wiele sposob\u00f3w, na przyk\u0142ad, gdy pi\u0142ka dotknie po\u0142owy boiska przeciwnika lub gdy upadnie ona poza boiskiem, a rywal dotkn\u0105\u0142 jej jako ostatni. Gra toczy si\u0119 do momentu, gdy jedna z dru\u017cyn wygra 3 sety (w grupach m\u0142odzie\u017cowych 2 \u2013 m\u0142odziczki i m\u0142odzicy) \u2013 w ka\u017cdym z nich rywalizacja toczy si\u0119 do zdobycia 25","context":"lat hegemoni\u0119 tej dru\u017cyny, oraz w 2018 we W\u0142oszech i Bu\u0142garii, pokonuj\u0105c w meczu fina\u0142owym zesp\u00f3\u0142 Brazylii 3:0. == Zasady gry == === Wst\u0119p === Siatk\u00f3wka polega na odbijaniu pi\u0142ki dowoln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cia\u0142a (najcz\u0119\u015bciej r\u0119koma) tak, aby przelecia\u0142a nad siatk\u0105 i dotkn\u0119\u0142a po\u0142owy boiska nale\u017c\u0105cej do przeciwnika. Ka\u017cdy zesp\u00f3\u0142 mo\u017ce wykona\u0107 trzy odbicia \u2013 odbi\u00f3r, wystawa i atak \u2013 ka\u017cde nast\u0119pne jest b\u0142\u0119dem. Punkty zdobywa si\u0119 na wiele sposob\u00f3w, na przyk\u0142ad, gdy pi\u0142ka dotknie po\u0142owy boiska przeciwnika lub gdy upadnie ona poza boiskiem, a rywal dotkn\u0105\u0142 jej jako ostatni. Gra toczy si\u0119 do momentu, gdy jedna z dru\u017cyn wygra 3 sety (w grupach m\u0142odzie\u017cowych 2 \u2013 m\u0142odziczki i m\u0142odzicy) \u2013 w ka\u017cdym z nich rywalizacja toczy si\u0119 do zdobycia 25","start_idx":143,"end_idx":727}
+{"id":"mrc_7373","question":"gdzie le\u017cy cie\u015bnina gibraltarska?","answer":"pomi\u0119dzy dzisiejszym Marokiem i Ceut\u0105 (posiad\u0142o\u015bci\u0105 hiszpa\u0144sk\u0105) a Hiszpani\u0105 i Gibraltarem (posiad\u0142o\u015bci\u0105 brytyjsk\u0105).","context":"Cie\u015bnina Gibraltarska (arab. \u062c\u0628\u0644 \u0637\u0627\u0631\u0642, hiszp. \"Estrecho de Gibraltar\" lub \"Estrecho\") \u2013 cie\u015bnina \u0142\u0105cz\u0105ca Morze \u015ar\u00f3dziemne z Oceanem Atlantyckim, oddzielaj\u0105ca Afryk\u0119 od Europy, pomi\u0119dzy dzisiejszym Marokiem i Ceut\u0105 (posiad\u0142o\u015bci\u0105 hiszpa\u0144sk\u0105) a Hiszpani\u0105 i Gibraltarem (posiad\u0142o\u015bci\u0105 brytyjsk\u0105). W cie\u015bninie znajduje si\u0119 kilka ma\u0142ych wysp, m.in. terytorium sporne Perejil. Cie\u015bnina ma oko\u0142o 300 m g\u0142\u0119boko\u015bci, jej najmniejsza szeroko\u015b\u0107 wynosi 14 km, a wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne \u2013 . W staro\u017cytno\u015bci wzniesienia po obu stronach cie\u015bniny, Ska\u0142a Gibraltarska i Abyle, nosi\u0142y nazw\u0119 S\u0142up\u00f3w Herkulesa i oznacza\u0142y koniec znanego w\u00f3wczas \u015bwiata. Cie\u015bnina Gibraltarska stanowi\u0142a od dawna bardzo wa\u017cny punkt strategiczny, jej opanowanie zapewnia\u0142o bowiem kontrol\u0119 nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym. Podczas II wojny \u015bwiatowej cie\u015bnina znajdowa\u0142a si\u0119 pod kontrol\u0105 brytyjsk\u0105. Tym samym niemieckie okr\u0119ty podwodne, kt\u00f3re wp\u0142yn\u0119\u0142y wcze\u015bniej","start_idx":176,"end_idx":291}
+{"id":"mrc_7374","question":"kiedy zacz\u0119to spisywa\u0107 bibli\u0119?","answer":"dzia\u0142alno\u015b\u0107 pi\u015bmiennicza na szersz\u0105 skal\u0119 zacz\u0119\u0142a si\u0119 w Izraelu i Judzie w latach 750\u2013680 p.n.e.","context":"p.n.e., najnowsze pochodz\u0105 z II lub nawet I wieku p.n.e. (Ksi\u0119ga Daniela). Wed\u0142ug Alberta de Pury i Antoona Schoorsa dzia\u0142alno\u015b\u0107 pi\u015bmiennicza na szersz\u0105 skal\u0119 zacz\u0119\u0142a si\u0119 w Izraelu i Judzie w latach 750\u2013680 p.n.e. Rosn\u0105ca liczba badaczy datuje spisanie wi\u0119kszo\u015bci Starego Testamentu na okres panowania perskiego, pomi\u0119dzy 539 p.n.e. a 330 p.n.e. Zgodno\u015b\u0107 ksi\u0105g Starego Testamentu z wydarzeniami zale\u017cy od ich gatunku literackiego. Odkrycia archeologiczne, jak te\u017c badanie stylu literackiego tzw. ksi\u0105g historycznych (np. Ksi\u0105g Samuela i Kr\u00f3lewskich) potwierdzaj\u0105 ich wczesne pochodzenie i warto\u015b\u0107 jako \u017ar\u00f3d\u0142a historycznego. Z kolei niekt\u00f3re ksi\u0119gi m\u0105dro\u015bciowe np. Ksi\u0119ga Rut maj\u0105 charakter midraszy i lu\u017any zwi\u0105zek z rzeczywistymi zdarzeniami. Wed\u0142ug Gerharda von Rada pi\u015bmiennictwo historyczne staro\u017cytnego Izraela r\u00f3\u017cni si\u0119 charakterem od wsp\u00f3\u0142czesnego naukowego sposobu opisywania","start_idx":117,"end_idx":213}
+{"id":"mrc_7375","question":"czego dotyczy\u0142y artyku\u0142y henrykowskie?","answer":"By\u0142y prawami niezmiennymi, zawieraj\u0105cymi najwa\u017cniejsze uregulowania dotycz\u0105ce sprawowania w\u0142adzy w pa\u0144stwie oraz okre\u015bla\u0142y stosunki mi\u0119dzy sejmem walnym a monarch\u0105.","context":"Artyku\u0142y henrykowskie (\u0142ac. \"Articuli Henriciani\") \u2013 polsko-litewskie akty prawne sformu\u0142owane w czasie bezkr\u00f3lewia po \u015bmierci Zygmunta II Augusta, spisane na sejmie elekcyjnym 1573 roku, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym zadaniem by\u0142o wybranie monarchy. ==Znaczenie== By\u0142y prawami niezmiennymi, zawieraj\u0105cymi najwa\u017cniejsze uregulowania dotycz\u0105ce sprawowania w\u0142adzy w pa\u0144stwie oraz okre\u015bla\u0142y stosunki mi\u0119dzy sejmem walnym a monarch\u0105. By\u0142 to zbi\u00f3r przepis\u00f3w prawnych, kt\u00f3rych przestrzega\u0107 musia\u0142 ka\u017cdy kr\u00f3l Rzeczypospolitej (b\u0119d\u0105cy r\u00f3wnocze\u015bnie Wielkim Ksi\u0119ciem Litwy) wybrany w drodze wolnej elekcji. Poprzez podpisanie tych artyku\u0142\u00f3w kr\u00f3l uzale\u017cnia\u0142 si\u0119 od szlachty. Wraz z \"pacta conventa\" stanowi\u0142y podstaw\u0119 ustroju Rzeczypospolitej w dobie wolnych elekcji. Nazwa pochodzi od imienia pierwszego w\u0142adcy, kt\u00f3ry musia\u0142 ten dokument podpisa\u0107, by wst\u0105pi\u0107 na tron \u2013 Henryka Walezego. ==Tre\u015b\u0107== Artyku\u0142y: * gwarantowa\u0142y szlachcie zachowanie przywilej\u00f3w; * okre\u015bla\u0142y zasady","start_idx":251,"end_idx":415}
+{"id":"mrc_7376","question":"gdzie zmar\u0142 adam mickiewicz?","answer":"26 listopada 1855 w Stambule","context":"Adam Bernard Mickiewicz (ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogr\u00f3dku, zm. 26 listopada 1855 w Stambule) \u2013 polski poeta, dzia\u0142acz polityczny, publicysta, t\u0142umacz, filozof, dzia\u0142acz religijny, mistyk, organizator i dow\u00f3dca wojskowy, nauczyciel akademicki. Obok Juliusza S\u0142owackiego i Zygmunta Krasi\u0144skiego uwa\u017cany za najwi\u0119kszego poet\u0119 polskiego romantyzmu (zaliczany do grona tzw. Trzech Wieszcz\u00f3w) oraz literatury polskiej, a nawet za jednego z najwi\u0119kszych na skal\u0119 europejsk\u0105. Okre\u015blany te\u017c przez innych, jako \"poeta przeobra\u017ce\u0144\" oraz \"bard s\u0142owia\u0144ski\". Cz\u0142onek i za\u0142o\u017cyciel Towarzystwa Filomatycznego, mesjanista zwi\u0105zany z Ko\u0142em Sprawy Bo\u017cej Andrzeja Towia\u0144skiego. Jeden z najwybitniejszych tw\u00f3rc\u00f3w dramatu romantycznego w Polsce, zar\u00f3wno w ojczy\u017anie, jak i w zachodniej Europie por\u00f3wnywany do Byrona i Goethego. W okresie pobytu w Pary\u017cu by\u0142 wyk\u0142adowc\u0105 literatury s\u0142owia\u0144skiej w Coll\u00e8ge de","start_idx":74,"end_idx":102}
+{"id":"mrc_7377","question":"gdzie \u017cyj\u0105 tygrysy?","answer":"Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tygrys\u00f3w \u017cyje w lasach tropikalnych oraz na terenach poro\u015bni\u0119tych przez zaro\u015bla trawiaste, trzcinowe i bambusowe.","context":"jak bia\u0142e tygrysy. == Tryb \u017cycia == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tygrys\u00f3w \u017cyje w lasach tropikalnych oraz na terenach poro\u015bni\u0119tych przez zaro\u015bla trawiaste, trzcinowe i bambusowe. S\u0105 bardzo aktywnymi drapie\u017cnikami naziemnymi, rzadko wchodz\u0105 na drzewa. Na miejsce odpoczynku najch\u0119tniej wybieraj\u0105 cie\u0144 pod drzewami, a na stepach syberyjskich \u2013 rozpadliny skalne. === Pokarm i strategia polowania === Tygrys jest drapie\u017cnikiem stoj\u0105cym na najwy\u017cszym poziomie piramidy ekologicznej. Poluje na wszelkie zwierz\u0119ta niezale\u017cnie od wielko\u015bci. Jedynie doros\u0142e, zdrowe nosoro\u017cce i s\u0142onie potrafi\u0105 skutecznie obroni\u0107 si\u0119 przed jego atakiem, a mimo tego zdarzaj\u0105 si\u0119 utarczki pomi\u0119dzy nimi a tygrysem. Podobnie wygl\u0105daj\u0105 konfrontacje z wi\u0119kszymi od tygrysa nied\u017awiedziami brunatnymi. Chocia\u017c obydwa olbrzymy wzajemnie si\u0119 unikaj\u0105 (obecnie obydwa gatunki s\u0105 bardzo rzadkie) dochodzi mi\u0119dzy nimi do walk, w kt\u00f3rych","start_idx":36,"end_idx":159}
+{"id":"mrc_7378","question":"ilu wi\u0119\u017ani\u00f3w w polsce?","answer":"Osadzonych jest ok. 81 tys.","context":"z lawinowym wzrostem wydawanych wyrok\u00f3w pozbawienia wolno\u015bci. == System wi\u0119zienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zak\u0142ad\u00f3w karnych oraz 34 oddzia\u0142y zewn\u0119trzne zak\u0142ad\u00f3w karnych r\u00f3\u017cnego typu, na kt\u00f3re \u0142\u0105cznie przypada oko\u0142o 83 tys. miejsc wi\u0119ziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekuj\u0105cych na osadzenie 30 tys. W polskich wi\u0119zieniach jest wi\u0119c przestrzegane prawo minimum 3 m\u00b2 w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zak\u0142ady karne w Polsce opuszcza oko\u0142o 90 tys. os\u00f3b \u015brednio w miesi\u0105cu 7650 a przyjmowanych jest oko\u0142o 7400 skazanych. Problemem s\u0105 narkomani, kt\u00f3rzy na leczenie w specjalnym zak\u0142adzie musz\u0105 czeka\u0107 nawet 2 lata. Opr\u00f3cz kary pozbawienia wolno\u015bci polskie ustawodawstwo przewiduje inne \u015brodki walki z przest\u0119pczo\u015bci\u0105: kar\u0119 ograniczenia wolno\u015bci i doz\u00f3r kuratora.","start_idx":272,"end_idx":299}
+{"id":"mrc_7379","question":"dlaczego grupa krwi 0 jest uniwersalnym dawc\u0105?","answer":"Osoba z grup\u0105 krwi 0 RhD ujemny jest uniwersalnym dawc\u0105 (brak antygen\u00f3w A i B).","context":"Transfuzja krwi (przetoczenie krwi) \u2013 zabieg polegaj\u0105cy na przetaczaniu pewnej ilo\u015bci krwi lub sk\u0142adnik\u00f3w krwi. Ma na celu substytucj\u0119 utraconych sk\u0142adnik\u00f3w. == Zgodno\u015b\u0107 grup krwi == W przypadku transfuzji niezb\u0119dne jest stosowanie krwi zgodnej grupowo. Opr\u00f3cz zgodno\u015bci g\u0142\u00f3wnej (uk\u0142ad AB0) nale\u017cy tak\u017ce wzi\u0105\u0107 pod uwag\u0119 zgodno\u015b\u0107 czynnika Rh. * Osoba z grup\u0105 krwi 0 RhD ujemny jest uniwersalnym dawc\u0105 (brak antygen\u00f3w A i B). * Osoba z grup\u0105 krwi AB jest uniwersalnym biorc\u0105 (brak przeciwcia\u0142 anty-A i anty-B). * Grupa A ma antygeny A i przeciwcia\u0142a anty-B * Grupa B ma antygeny B i przeciwcia\u0142a anty-A Legenda: X - prawid\u0142owe krzy\u017cowanie grup krwi. Je\u015bli w krwi biorcy znajduj\u0105 si\u0119 przeciwcia\u0142a przeciwko antygenom dawcy to nast\u0119puj\u0105 powik\u0142ania potransfuzyjne. Krwinki dawcy zostaj\u0105","start_idx":344,"end_idx":423}
+{"id":"mrc_7380","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 rozpad jugos\u0142awii?","answer":"stopniowo od 1991 roku","context":"Rozpad Jugos\u0142awii () \u2013 proces, w wyniku kt\u00f3rego stopniowo od 1991 roku dosz\u0142o do rozpadu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugos\u0142awii i w konsekwencji do powstania niepodleg\u0142ych pa\u0144stw i konflikt\u00f3w zbrojnych. Przed rozpadem pa\u0144stwa Socjalistyczna Federalna Republika Jugos\u0142awii (SFRJ) obejmowa\u0142a sze\u015b\u0107 republik: Bo\u015bni\u0119 i Hercegowin\u0119, Chorwacj\u0119, Macedoni\u0119, Czarnog\u00f3r\u0119, Serbi\u0119 i S\u0142oweni\u0119. Ponadto w sk\u0142ad Serbii wchodzi\u0142y dwie prowincje autonomiczne Kosowo i Wojwodina. Podzia\u0142 ten wprowadzi\u0142 Josip Broz Tito w konstytucji z 31 stycznia 1946 roku. Rozpad Jugos\u0142awii wynika\u0142 z wielu niezale\u017cnych od siebie czynnik\u00f3w. Najwa\u017cniejszymi z nich s\u0105: problemy ekonomiczne, o\u017cywienie idei narodowych (szczeg\u00f3lnie po nowelizacji konstytucji 21 lutego 1974 roku i \u015bmierci Broz Tity), animozje historyczne oraz wp\u0142yw przemian ustrojowych w Europie \u015arodkowo-Wschodniej. Po \u015bmierci Broz Tity (4 maja 1980 roku)","start_idx":48,"end_idx":70}
+{"id":"mrc_7381","question":"kim by\u0142a eurydyka?","answer":"w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza.","context":"Eurydyka (tak\u017ce Eurydike; gr. Euryd\u00edk\u0113, \u0142ac. Eurydice) \u2013 w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, kt\u00f3re nocami spotyka\u0142y si\u0119 w\u015br\u00f3d trackich pustkowi i oddawa\u0142y cze\u015b\u0107 Dionizosowi, urz\u0105dzaj\u0105c bachanalie. Uchodzi\u0142a za \u017con\u0119 Orfeusza. Zmar\u0142a od uk\u0105szenia jadowitego w\u0119\u017ca. Nast\u0105pi\u0142a na w\u0119\u017ca podczas zbierania zi\u00f3\u0142 w lesie w dolinie rzeki Penejos w pobli\u017cu Tempe w Tesalii, uciekaj\u0105c przed my\u015bliwym Aristajosem. Nimfy le\u015bne opowiedzia\u0142y o tym Orfeuszowi, kt\u00f3ry to niezw\u0142ocznie uda\u0142 si\u0119 do podziemnego \u015bwiata zmar\u0142ych. Orfeusz b\u0142aga\u0142 Hadesa o jej powr\u00f3t na ziemi\u0119: zmi\u0119kczy\u0142 wol\u0119 boga podziemi i jego \u017cony Persefony \u017ca\u0142osn\u0105 pie\u015bni\u0105. Pluton zgodzi\u0142 si\u0119 wyda\u0107 Eurydyk\u0119 pod jednym warunkiem \u2013 Orfeusz mia\u0142 z ni\u0105 wyj\u015b\u0107 z podziemi, id\u0105c pierwszy i nie ogl\u0105daj\u0105c si\u0119 za siebie. Gdy jednak ma\u0142\u017conkowie zbli\u017cali","start_idx":57,"end_idx":238}
+{"id":"mrc_7382","question":"jaki jest czas w polsce?","answer":"Obecnie czas \u015brodkowoeuropejski obowi\u0105zuje w Polsce, tak jak w ca\u0142ej Unii Europejskiej, od ostatniej niedzieli pa\u017adziernika do ostatniej niedzieli marca, a w pozosta\u0142ym okresie roku obowi\u0105zuje czas \u015brodkowoeuropejski letni, UTC+2, jest nazywany tak\u017ce czasem wschodnioeuropejskim.","context":"pa\u0144stwa \u2013 Kresy Wschodnie \u2013 znajdowa\u0142a si\u0119 w strefie odpowiadaj\u0105cej temu czasowi) na \u015brodkowoeuropejski. Po II wojnie \u015bwiatowej stosowanie na obszarze Polski na przemian czasu letniego i czasu standardowego (zimowego) wprowadzono w 1946 roku; uchwa\u0142\u0105 Rady Ministr\u00f3w z 21 wrze\u015bnia 1949 uchylono t\u0119 decyzj\u0119 i wprowadzono stosowanie czasu \u015brodkowoeuropejskiego bez zmian w ci\u0105gu roku. Czas letni obowi\u0105zywa\u0142 ponownie w latach 1957\u20131964 i od 1977 roku. Obecnie czas \u015brodkowoeuropejski obowi\u0105zuje w Polsce, tak jak w ca\u0142ej Unii Europejskiej, od ostatniej niedzieli pa\u017adziernika do ostatniej niedzieli marca, a w pozosta\u0142ym okresie roku obowi\u0105zuje czas \u015brodkowoeuropejski letni, UTC+2, jest nazywany tak\u017ce czasem wschodnioeuropejskim. == Planowane zmiany == W Anglii, Walii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej rozwa\u017cano ponowne przej\u015bcie na czas \u015brodkowoeuropejski, ale ostatecznie zarzucono t\u0119","start_idx":449,"end_idx":728}
+{"id":"mrc_7383","question":"kt\u00f3ry cyklon spowodowa\u0142 najwi\u0119ksze straty?","answer":"cyklon Bhola, kt\u00f3ry w 1970 spustoszy\u0142 Bangladesz.","context":"== Straty Materialne == Najbardziej katastrofalnym cyklonem tropikalnym w udokumentowanej historii by\u0142 cyklon Bhola, kt\u00f3ry w 1970 spustoszy\u0142 Bangladesz. Nie ma dok\u0142adnych danych dotycz\u0105cych liczby ofiar, ale ostro\u017cne szacunki podaj\u0105 liczb\u0119 co najmniej 300 tys. zabitych, g\u0142\u00f3wnie w wyniku zalania nisko po\u0142o\u017conych teren\u00f3w przez fale przyp\u0142ywu. Pot\u0119\u017cny huragan Mitch zaatakowa\u0142 jesieni\u0105 1998 Ameryk\u0119 \u015arodkow\u0105, powoduj\u0105c kilkana\u015bcie tysi\u0119cy ofiar \u015bmiertelnych i kolosalne straty materialne, g\u0142\u00f3wnie na skutek katastrofalnych opad\u00f3w i spowodowanych nimi osuni\u0119\u0107 ziemi oraz powodzi. Z kolei we wrze\u015bniu 2005 roku huragan Katrina spowodowa\u0142 zalanie Nowego Orleanu oraz spustoszy\u0142 stan Missisipi. Cyklony tropikalne, kt\u00f3re spowodowa\u0142y najwi\u0119ksze straty w USA: == Pomiary == W wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w nawiedzanych przez cyklony tropikalne jednym z najwa\u017cniejszych zada\u0144 s\u0142u\u017cb meteorologicznych jest obserwacja i prognozowanie tych","start_idx":103,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_7384","question":"kto namalowa\u0142 obraz mona lisa?","answer":"da Vinci","context":"Mona Lisa (w\u0142. \"Gioconda\") \u2013 obraz olejny namalowany na topolowej desce przez Leonarda da Vinci, artyst\u0119 w\u0142oskiego renesansu. Jego nazwa pochodzi od s\u0142owa \"mona,\" kt\u00f3re w dialekcie toska\u0144skim jest skr\u00f3tem od tytu\u0142u \"ma donna\" (\u201emoja pani\u201d) oraz imienia domniemanego tematu portretu, za\u015b we w\u0142. i hiszp. znany jest jako \"La Gioconda,\" a we fr. \"La Joconde,\" od nazwy rodu kupca zamawiaj\u0105cego to dzie\u0142o. Obraz powsta\u0142 w latach 1503\u20131507; obecnie znajduje si\u0119 w paryskim Luwrze, pozostaj\u0105c w\u0142asno\u015bci\u0105 rz\u0105du Francji. Dzie\u0142o trafi\u0142o na sta\u0142\u0105 ekspozycj\u0119 do Luwru w 1797 roku. Jest to jeden z najs\u0142ynniejszych i najbardziej cenionych obraz\u00f3w z czas\u00f3w renesansu. Podczas przenosin na tymczasow\u0105 wystaw\u0119 w Waszyngtonie w 1962 roku obraz zosta\u0142 ubezpieczony na kwot\u0119 100 milion\u00f3w dolar\u00f3w, co \u015bwiadczy","start_idx":87,"end_idx":95}
+{"id":"mrc_7385","question":"ile klub\u00f3w awansuje do ekstraklasy?","answer":"Do Ekstraklasy awansuj\u0105 trzy zespo\u0142y","context":"2022 roku rozegra\u0142y 34 kolejki mecz\u00f3w. Sezon zako\u0144czy\u0142y bara\u017ce o miejsce w Ekstraklasie w nast\u0119pnym sezonie. Pierwsz\u0105 bramk\u0119 zdoby\u0142 Krzysztof Drzazga w 11. minucie meczu Odra Opole - Mied\u017a Legnica (mecz zako\u0144czony wynikiem 1:4). Awans do Ekstraklasy uzyska\u0142y zespo\u0142y Miedzi Legnica, Widzewa \u0141\u00f3d\u017a i Korony Kielce. == Dru\u017cyny == == Rozgrywki == W sezonie 2021/2022 dru\u017cyny rozegraj\u0105 34 kolejki ligowe po dziewi\u0119\u0107 mecz\u00f3w (razem 306 spotka\u0144) w dw\u00f3ch rundach \u2013 jesiennej i wiosennej. Do Ekstraklasy awansuj\u0105 trzy zespo\u0142y \u2013 dwa czo\u0142owe miejsca w ko\u0144cowej tabeli premiowane b\u0119d\u0105 awansem bezpo\u015brednim, za\u015b ostatniego awansuj\u0105cego wy\u0142oni\u0105 bara\u017ce mi\u0119dzy dru\u017cynami z miejsc 3\u20136. Natomiast do II ligi spadn\u0105 3 najgorsze zespo\u0142y. === Tabela === === Lider kolejka po kolejce === ImageSize = width:1020 height:80","start_idx":479,"end_idx":515}
+{"id":"mrc_7386","question":"jaki charakter mia\u0142o pismo chi\u0144skie?","answer":"sylabowe pismo logograficzne (ideograficzno-fonetyczne)","context":"Pismo chi\u0144skie (chi\u0144. \"h\u00e0nz\u00ec\", jap. \"kanji\", kor. \"hancha\", ) \u2013 sylabowe pismo logograficzne (ideograficzno-fonetyczne), stworzone najwcze\u015bniej 8 tys. lat temu, a najp\u00f3\u017aniej 4\u00bd tys. lat temu w Chinach, zaadaptowane do zapisu innych j\u0119zyk\u00f3w Azji Wschodniej, obecnie przede wszystkim japo\u0144skiego. Pismo chi\u0144skie sk\u0142ada si\u0119 ze znak\u00f3w, kt\u00f3re w j\u0119zykach chi\u0144skich na og\u00f3\u0142 odpowiadaj\u0105 poszczeg\u00f3lnym sylabom, dlatego nazywa si\u0119 je tak\u017ce \"pismem logosylabowym\" lub \"monosylabowym\". Przewa\u017caj\u0105ca wi\u0119kszo\u015b\u0107 znak\u00f3w ma r\u00f3wnie\u017c odr\u0119bne znaczenie jako wyraz (s\u0142owo) lub morfem. Lekcja ka\u017cdego z nich mo\u017ce si\u0119 bardzo r\u00f3\u017cni\u0107 w zale\u017cno\u015bci od dialektu lub j\u0119zyka u\u017cytkownika, jednak jego znaczenie pozostaje na og\u00f3\u0142 niezmienne. Na przyk\u0142ad znak \u201ecz\u0142owiek\u201d \u2013 \u4eba, mo\u017ce by\u0107 odczytany jako \"r\u00e9n\" (mand.), \"yan\u2074\" (kant.), \"j\u00een, l\u00een, l\u00e2ng\" (minnan), \"hito, jin, nin\" (jap.), \"in\"","start_idx":64,"end_idx":119}
+{"id":"mrc_7387","question":"kiedy upad\u0142 komunizm w polsce?","answer":"do obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u w 1989 roku.","context":"Historia Polski (1945\u20131989) \u2013 historia Polski obejmuj\u0105ca okres komunizmu zwanego demokracj\u0105 ludow\u0105 od 1945 roku, poprzez powstanie PRL, do obrad Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u w 1989 roku. == Okres stalinowski (1944\u20131956) == W nocy z 31 grudnia 1943 roku na 1 stycznia 1944 roku powo\u0142ano w Warszawie Krajow\u0105 Rad\u0119 Narodow\u0105, ta pozornie ponadpartyjna organizacja, w rzeczywisto\u015bci reprezentowa\u0142a jedynie PPR i partie satelickie RPPS i SL \u201eWola Ludu\u201d. Jednocze\u015bnie przekszta\u0142cono Gwardi\u0119 Ludow\u0105 w Armi\u0119 Ludow\u0105 \u2013 w jej sk\u0142ad mia\u0142y wej\u015b\u0107 wojska 1 Korpusu. W odpowiedzi ugrupowania niepodleg\u0142o\u015bciowe powo\u0142a\u0142y 9 stycznia Rad\u0119 Jedno\u015bci Narodowej, na jej czele stan\u0105\u0142 przewodnicz\u0105cy PPS-WRN Kazimierz Pu\u017cak. Utworzona w lipcu 1944 Krajowa Rada Ministr\u00f3w jako integralna cz\u0119\u015b\u0107 rz\u0105du RP na uchod\u017astwie mia\u0142a przej\u0105\u0107 w\u0142adz\u0119 w kraju momencie zako\u0144czenia","start_idx":136,"end_idx":173}
+{"id":"mrc_7388","question":"kto dowodzi\u0142 wypraw\u0105 kt\u00f3ra w 1519 roku rozpocz\u0119\u0142a podb\u00f3j pa\u0144stwa aztek\u00f3w?","answer":"Hern\u00e1n Cort\u00e9s","context":"Wielu rycerzy by\u0142o ogarni\u0119tych zapa\u0142em religijnym i jecha\u0142o do nowo odkrytej Ameryki, by wzi\u0105\u0107 udzia\u0142 w nawracaniu nowych dusz na wiar\u0119 chrze\u015bcija\u0144sk\u0105. Organizacj\u0105 i finansowaniem wi\u0119kszych wypraw zajmowa\u0142a si\u0119 pocz\u0105tkowo korona hiszpa\u0144ska lub pe\u0142nomocnicy kr\u00f3lewscy. Z czasem organizacj\u0105 wypraw zaj\u0119li si\u0119 te\u017c bogatsi szlachcice. U podstaw konkwisty i zapa\u0142u osadniczego w Nowym \u015awiecie le\u017cy przede wszystkim zako\u0144czenie rekonkwisty na P\u00f3\u0142wyspie Iberyjskim. Zako\u0144czenie walk i zdobycie Grenady w 1492 pozostawi\u0142o po sobie ogromn\u0105 (oko\u0142o 7% populacji ca\u0142ej Hiszpanii) klas\u0119 szlachty za\u015bciankowej, kt\u00f3ra przez pokolenia zajmowa\u0142a si\u0119 g\u0142\u00f3wnie wojn\u0105. Mi\u0119dzy innymi nale\u017celi do niej Hern\u00e1n Cort\u00e9s i Francisco Pizarro. Pierwszy, z oddzia\u0142em 500 \u017co\u0142nierzy, podbi\u0142 i opanowa\u0142 w latach 1519\u201324 terytorium pa\u0144stwa Aztek\u00f3w, le\u017c\u0105ce w Meksyku, w Ameryce \u015arodkowej. Drugi w latach","start_idx":679,"end_idx":692}
+{"id":"mrc_7389","question":"jak rozwija\u0142 si\u0119 rzym?","answer":"rozpocz\u0119\u0142o ekspansj\u0119, rozszerzaj\u0105c swoje panowanie na znaczne obszary i wch\u0142aniaj\u0105c m.in. kultur\u0119 staro\u017cytnej Grecji.","context":"Staro\u017cytny Rzym \u2013 cywilizacja rozwijaj\u0105ca si\u0119 w basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego i cz\u0119\u015bci Europy. Jej kolebk\u0105 by\u0142o miasto i p\u00f3\u017aniejsza stolica: Rzym le\u017c\u0105ce w Italii, kt\u00f3re w pewnym momencie swoich dziej\u00f3w rozpocz\u0119\u0142o ekspansj\u0119, rozszerzaj\u0105c swoje panowanie na znaczne obszary i wch\u0142aniaj\u0105c m.in. kultur\u0119 staro\u017cytnej Grecji. Cywilizacja rzymska, nazywana te\u017c niekiedy grecko-rzymsk\u0105, razem z pochodz\u0105c\u0105 z Bliskiego Wschodu religi\u0105 \u2013 chrze\u015bcija\u0144stwem, stworzy\u0142a podstawy p\u00f3\u017aniejszej cywilizacji europejskiej. Miasto Rzym zacz\u0119\u0142o kszta\u0142towa\u0107 si\u0119 w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie pa\u0144stwa nast\u0105pi\u0142 formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizanty\u0144skiego), cho\u0107 dosy\u0107 cz\u0119sto jako koniec staro\u017cytnego Rzymu przyjmuje si\u0119 rok 476 n.e., w kt\u00f3rym upad\u0142o Cesarstwo zachodniorzymskie. == Periodyzacja dziej\u00f3w == * Kr\u00f3lestwo rzymskie \u2013 od","start_idx":199,"end_idx":316}
+{"id":"mrc_7390","question":"ile republik nale\u017cy do federacji rosyjskiej?","answer":"w sk\u0142ad Rosji wchodzi 21 republik","context":"== Republiki wchodz\u0105ce w sk\u0142ad Federacji Rosyjskiej == Zgodnie z artyku\u0142em 65 rozdzia\u0142u 3. Konstytucji Federacji Rosyjskiej, w sk\u0142ad Rosji wchodzi 21 republik: Nie wliczaj\u0105c Republiki Krymu, powy\u017csze republiki stanowi\u0105 ok. 28,6% powierzchni Federacji Rosyjskiej. Ka\u017cda republika posiada w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0119. === Nieutworzone republiki === W latach 90. XX wieku podejmowano pr\u00f3by podniesienia niekt\u00f3rych jednostek administracyjnych Rosji do rangi republiki, jak np. Kraj Nadmorski, Petersburska Republika Autonomiczna lub proklamowana 13 listopada 1990 roku Nieniecka Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka, jednak nie osi\u0119gni\u0119to tego celu. ==Zobacz te\u017c== * Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka * Rezolucja Zgromadzenia Og\u00f3lnego ONZ nr 68/262 ==Przypisy== ==Linki zewn\u0119trzne== * Kategoria:Podzia\u0142 administracyjny Rosji !","start_idx":125,"end_idx":158}
+{"id":"mrc_7391","question":"gdzie orlen ma swoje stacje?","answer":"w Polsce, Niemczech, Czechach i S\u0142owacji","context":"zarz\u0105dzaj\u0105cej rafineri\u0105 ropy naftowej w Gda\u0144sku sp\u00f3\u0142ce joint venture z Aramco Overseas Company B.V. \u0141\u0105czne moce przerobowe rafinerii w 2020 roku wynios\u0142y 35,2 mln ton ropy naftowej rocznie (16,3 mln t w Polsce, 8,7 mln t w Czechach i 10,2 mln t na Litwie). W ramach sp\u00f3\u0142ki ORLEN Po\u0142udnie realizowana jest dzia\u0142alno\u015b\u0107 produkcyjna m.in. w zakresie biopaliw i r\u00f3\u017cnych chemikali\u00f3w w zak\u0142adach produkcyjnych w Jedliczu i Trzebini, w kt\u00f3rych na niewielk\u0105 skal\u0119 realizowany jest tak\u017ce przer\u00f3b ropy naftowej (poni\u017cej 0,3 mln ton surowca rocznie). W 2021 roku sp\u00f3\u0142ka posiada\u0142a ponad 2900 stacji paliw w Polsce, Niemczech, Czechach i S\u0142owacji, a w ramach grupy kapita\u0142owej 3,3 GW zainstalowanej mocy elektrycznej i 6,2 GW zainstalowanej mocy cieplnej. Sp\u00f3\u0142ka jest notowana na Gie\u0142dzie","start_idx":592,"end_idx":632}
+{"id":"mrc_7392","question":"kto by\u0142 ostatnim w\u0142adc\u0105 rzeczypospolitej obojga narod\u00f3w?","answer":"Stanis\u0142aw II August","context":"Stanis\u0142aw II August, urodzony jako Stanis\u0142aw Antoni Poniatowski herbu Cio\u0142ek (ur. 17 stycznia 1732 w Wo\u0142czynie, zm. 12 lutego 1798 w Petersburgu) \u2013 kr\u00f3l Polski w latach 1764\u20131795, ostatni w\u0142adca Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Ocena jego panowania pozostaje przedmiotem spor\u00f3w. Doceniany jako inicjator i wsp\u00f3\u0142autor reform ustrojowych przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni, jeden z g\u0142\u00f3wnych autor\u00f3w Konstytucji 3 maja oraz jako mecenas nauki i sztuki, Stanis\u0142aw August by\u0142 r\u00f3wnocze\u015bnie krytykowany jako kr\u00f3l wybrany na tron polski dzi\u0119ki poparciu cesarzowej Imperium Rosyjskiego Katarzyny II, oraz za to, \u017ce nie zdo\u0142a\u0142 zapobiec rozbiorom Rzeczypospolitej i przyst\u0105pi\u0142 do konfederacji targowickiej. Od 1755 by\u0142 stolnikiem wielkim litewskim, a nast\u0119pnie w latach 1756\u20131764 starost\u0105 przemyskim. W latach 1755\u20131758, przebywaj\u0105c na dworze petersburskim, nawi\u0105za\u0142 romans z ksi\u0119\u017cn\u0105 Katarzyn\u0105","start_idx":0,"end_idx":19}
+{"id":"mrc_7393","question":"kto nada\u0142 maryi tytu\u0142 kr\u00f3lowej polski?","answer":"Grzegorz z Sambora po raz pierwszy nazywa Maryj\u0119 Kr\u00f3low\u0105 Polski i Polak\u00f3w.","context":"Naj\u015bwi\u0119tsza Maryja Panna \"Kr\u00f3lowa Polski\" \u2013 tytu\u0142 Marii z Nazaretu, u\u017cywany przez polskich katolik\u00f3w. Kult Maryi jako \"Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny Kr\u00f3lowej Polski\" wyr\u00f3\u017cnia Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki spo\u015br\u00f3d innych wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich w Polsce. Kult ma charakter og\u00f3lny i wyst\u0119puje w Polsce oraz w polskich parafiach przy skupiskach Polonii. Tytu\u0142 \"NMP Kr\u00f3lowej Polski\" m\u00f3wi o obecno\u015bci NMP w historii polskiego narodu. Jan D\u0142ugosz nazwa\u0142 Maryj\u0119 \"Pani\u0105 \u015bwiata i nasz\u0105\". Tytu\u0142 Matki Bo\u017cej jako Kr\u00f3lowej Polski si\u0119ga drugiej po\u0142owy XVI wieku. Wtedy to Grzegorz z Sambora po raz pierwszy nazywa Maryj\u0119 Kr\u00f3low\u0105 Polski i Polak\u00f3w. 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej kr\u00f3l Jan Kazimierz w spos\u00f3b oficjalny \u015blubowa\u0142 przed wizerunkiem Matki Bo\u017cej \u0141askawej: \u201eCiebie za patronk\u0119 moj\u0105 i za Kr\u00f3low\u0105 pa\u0144stw moich dzisiaj","start_idx":542,"end_idx":616}
+{"id":"mrc_7394","question":"kto prowadzi programy kulinarne?","answer":"prowadz\u0105cy program (cz\u0119sto kucharz celebryta)","context":"Program kulinarny \u2013 gatunek programu telewizyjnego, kt\u00f3ry prezentuje przygotowanie jedzenia, najcz\u0119\u015bciej w kuchni restauracji, w studio telewizyjnym lub w domu osoby prowadz\u0105cej. Zazwyczaj, prowadz\u0105cy program (cz\u0119sto kucharz celebryta) przygotowuje jedno lub wi\u0119cej da\u0144 w trakcie trwania pojedynczego odcinka. Prowadz\u0105cy przeprowadza odbiorc\u00f3w przez pomys\u0142 na posi\u0142ek, przygotowanie sk\u0142adnik\u00f3w i poszczeg\u00f3lne etapy przyrz\u0105dzania dania. Programy kulinarne s\u0105 popularn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 dziennej ram\u00f3wki telewizyjnej od zarania telewizji. S\u0105 co do zasady niedrogie do wyprodukowania, co sprawia, \u017ce s\u0105 ekonomicznie \u0142atwym sposobem dla stacji telewizyjnych na wype\u0142nienie 30-minutowego, czasem 60-minutowego czasu antenowego. Du\u017ca liczba program\u00f3w kulinarnych trwa wiele sezon\u00f3w, szczeg\u00f3lnie je\u015bli s\u0105 sponsorowane przez lokalne stacje telewizyjne lub publiczne media. Znane programy kulinarne w polskiej telewizji i polskim internecie to \u201eKuchenne rewolucje\u201d, \u201eMasterChef\u201d, \u201eMak\u0142owicz w","start_idx":190,"end_idx":235}
+{"id":"mrc_7395","question":"ile jest wariant\u00f3w w szachach?","answer":"1327","context":"szachowych, np. \"The Oxford Companion to Chess\" () podaje 1327 nazwanych i opisanych otwar\u0107 i wariant\u00f3w. Obejmuje ona takie zagadnienia, jak: * kontrola centrum szachownicy * szybkie i sp\u00f3jne rozwijanie figur szachowych * tworzenie prawid\u0142owej struktury pion\u00f3w * zapewnienie ochrony kr\u00f3la Debiuty tradycyjnie dzieli si\u0119 na: * otwarte \u2013 kt\u00f3re zaczynaj\u0105 si\u0119 od ruchu pionem 1.e4 a czarne odpowiadaj\u0105 symetrycznym ruchem 1...e5 * p\u00f3\u0142otwarte \u2013 w kt\u00f3rych po ruchu bia\u0142ych 1.e4 nast\u0119puje inna ni\u017c 1...e5 odpowied\u017a czarnych * zamkni\u0119te \u2013 w kt\u00f3rych bia\u0142e zaczynaj\u0105 ruchem innym ni\u017c 1.e4 Konkretne rodzaje debiut\u00f3w posiadaj\u0105 nazwy tradycyjne takie jak partia hiszpa\u0144ska lub pochodz\u0105ce od szachist\u00f3w, kt\u00f3rzy albo je wymy\u015blili, albo szczeg\u00f3lnie sobie upodobali, takie jak np. obrona Alechina. == Teoria otwar\u0107 szachowych ==","start_idx":58,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7396","question":"w jakiej cz\u0119\u015bci polski znajduj\u0105 si\u0119 niziny?","answer":"Nizina Mazowiecka \u2013 kraina po\u0142o\u017cona w \u015brodkowo-wschodniej Polsce","context":"Nizina Mazowiecka \u2013 kraina po\u0142o\u017cona w \u015brodkowo-wschodniej Polsce, a dok\u0142adniej \u2013 we wschodniej cz\u0119\u015bci Nizin \u015arodkowopolskich, u zbiegu Wis\u0142y oraz Narwi. == Ukszta\u0142towanie i struktura geologiczna == Nizina Mazowiecka jest jedn\u0105 z najwi\u0119kszych pod wzgl\u0119dem powierzchni krain Polski. Stanowi ona fragment rozleg\u0142ego, r\u00f3wnole\u017cnikowego pasa nizinnego zwanego Krain\u0105 Wielkich Dolin. Spo\u015br\u00f3d wielu czynnik\u00f3w wp\u0142ywaj\u0105cych na dzisiejszy obraz tego obszaru nale\u017cy wymieni\u0107 kilka o najwi\u0119kszym znaczeniu. Nizina Mazowiecka stanowi pod wzgl\u0119dem ukszta\u0142towania powierzchni rozleg\u0142\u0105, ale p\u0142ask\u0105 kotlin\u0119, kt\u00f3rej centraln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 zajmuje Kotlina Warszawska. Otaczaj\u0105 j\u0105 liczne wzniesienia poprzecinane dolinami rzek, kt\u00f3re sp\u0142ywaj\u0105 do Wis\u0142y. Tektonicznie obszar ten le\u017cy w strefie niecki brze\u017cnej, zwanej w tej cz\u0119\u015bci nieck\u0105 mazowieck\u0105. Niecka mazowiecka utworzona w osadach mezozoicznych, wype\u0142niona jest naprzemianleg\u0142ymi, przepuszczalnymi i nieprzepuszczalnymi osadami trzeciorz\u0119dowymi.","start_idx":0,"end_idx":64}
+{"id":"mrc_7397","question":"ile by\u0142o republik radzieckich?","answer":"W momencie rozpadu ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych","context":"Republika Radziecka, Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka. W momencie rozpadu ZSRR sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z pi\u0119tnastu republik zwi\u0105zkowych, kt\u00f3re w konsekwencji sta\u0142y si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Republiki ZSRR zgodnie z konstytucj\u0105 == Kolejno\u015b\u0107, w jakiej republiki zwi\u0105zkowe wymienione by\u0142y w Konstytucji Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich. # Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka # Ukrai\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Bia\u0142oruska Socjalistyczna Republika Radziecka # Uzbecka Socjalistyczna Republika Radziecka # Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka # Gruzi\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Azerbejd\u017ca\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka # Mo\u0142dawska Socjalistyczna Republika Radziecka # \u0141otewska Socjalistyczna Republika Radziecka # Kirgiska Socjalistyczna Republika Radziecka # Tad\u017cycka Socjalistyczna Republika Radziecka # Arme\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Turkme\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka # Esto\u0144ska Socjalistyczna Republika Radziecka","start_idx":80,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_7398","question":"jak wysokie s\u0105 \u017cyrafy?","answer":"si\u0119ga do wysoko\u015bci odpowiednio 4,5 m i 5,5 m.","context":"si\u0119ga do wysoko\u015bci odpowiednio 4,5 m i 5,5 m. Doros\u0142y samiec osi\u0105ga 154% masy doros\u0142ej samicy. Pomimo d\u0142ugich szyi i n\u00f3g cia\u0142o \u017cyrafy jest wzgl\u0119dnie kr\u00f3tkie. Ze wzgl\u0119du na r\u00f3\u017cnic\u0119 w d\u0142ugo\u015bci ko\u0144czyn grzbiet opada od przodu ku zadowi. G\u0142owa w proporcji do reszty cia\u0142a jest ma\u0142a. Po\u0142o\u017cone po bokach g\u0142owy, du\u017ce, wy\u0142upiaste oczy zapewniaj\u0105 \u017cyrafie dobre widzenie o du\u017cym k\u0105cie ze znacznej wysoko\u015bci. \u017byrafy widz\u0105 w kolorze, cechuj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c wyostrzonymi zmys\u0142ami s\u0142uchu i w\u0119chu. Zwierz\u0119 potrafi zamkn\u0105\u0107 swe umi\u0119\u015bnione nozdrza zewn\u0119trzne, by chroni\u0107 si\u0119 przed burzami piaskowymi czy mr\u00f3wkami. D\u0142ugie ko\u0144czyny i szyja pe\u0142ni\u0105 funkcje termoregulacyjne, tak\u017ce przez zwi\u0119kszenie odleg\u0142o\u015bci g\u0142owy od nagrzewanej s\u0142o\u0144cem powierzchni ziemi. Cia\u0142o \u017cyrafy pokryte jest sier\u015bci\u0105, co odr\u00f3\u017cnia j\u0105 od innych ssak\u00f3w o","start_idx":0,"end_idx":45}
+{"id":"mrc_7399","question":"jakie wydarzenie rozpocz\u0119\u0142o \u015bredniowiecze?","answer":"upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego","context":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych. Jest \u015brodkowym okresem w tradycyjnym podziale historii Europy na staro\u017cytno\u015b\u0107, \u015bredniowiecze i nowo\u017cytno\u015b\u0107. Dzieli si\u0119 na wczesne, pe\u0142ne (dojrza\u0142e) i p\u00f3\u017ane \u015bredniowiecze. Schy\u0142ek staro\u017cytno\u015bci i pocz\u0105tek \u015bredniowiecza charakteryzowa\u0142y si\u0119 spadkiem liczby ludno\u015bci, upadkiem miast i najazdami plemion barbarzy\u0144skich. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzy\u0144skie (w tym r\u00f3\u017cne ludy germa\u0144skie) tworzy\u0142y nowe pa\u0144stwa. W VII wieku Afryka P\u00f3\u0142nocna i Bliski Wsch\u00f3d, b\u0119d\u0105ce dot\u0105d cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa wschodniorzymskiego (Cesarstwa Bizanty\u0144skiego), zosta\u0142y podbite przez Arab\u00f3w i sta\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 kalifatu. Chocia\u017c nast\u0105pi\u0142a znacz\u0105ca zmiana stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych i struktur politycznych, nie dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zerwania z","start_idx":95,"end_idx":133}
+{"id":"mrc_7400","question":"kto walczy\u0142 pod grunwaldem?","answer":"S\u0142owianie (z Prus, Pomorza oraz \u015al\u0105ska m.in. ksi\u0105\u017c\u0119 ole\u015bnicki Konrad VII Bia\u0142y), a tak\u017ce Prusowie i Litwini zamieszkali na terenie Prus Zakonnych.","context":"Anglii, Francji, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, \u015al\u0105ska, Pomorza, Czech, Moraw, W\u0119gier oraz Inflant. Udzia\u0142 w bitwie po stronie zakonnej wzi\u0119li m.in. Fryderyk von Wallenrode, Konrad Lichtenstein, Thomas von Morheim, Wilhelm von Helfenstein, Heinrich von Schwelborn, Godfryd von Hatzlfeld, Burchard Wobeke, Arnold von Baden, Arnold Stapil, Markward von Salzbach i Werner Tettingen. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych badaczy samych braci-rycerzy krzy\u017cackich by\u0142o pod Grunwaldem tylko oko\u0142o 250, reszt\u0119 stanowili go\u015bcie i zaci\u0119\u017cni. Wed\u0142ug najnowszych bada\u0144, po stronie krzy\u017cackiej walczyli r\u00f3wnie\u017c S\u0142owianie (z Prus, Pomorza oraz \u015al\u0105ska m.in. ksi\u0105\u017c\u0119 ole\u015bnicki Konrad VII Bia\u0142y), a tak\u017ce Prusowie i Litwini zamieszkali na terenie Prus Zakonnych. == Sprawy niewyja\u015bnione == === Liczebno\u015b\u0107 wojsk obu stron === W literaturze podawane s\u0105 r\u00f3\u017cne \u2013 do\u015b\u0107 rozbie\u017cne \u2013 szacunki liczebno\u015bci wojsk (m\u00f3wi","start_idx":581,"end_idx":727}
+{"id":"mrc_7401","question":"kto napisa\u0142 tekst pod papugami?","answer":"Bogus\u0142aw Choi\u0144ski i Jan Ga\u0142kowski.","context":"Pod papugami \u2013 utw\u00f3r skomponowany na pocz\u0105tku lat 60. XX w. przez prezentera radiowego Mateusza \u015awi\u0119cickiego, do kt\u00f3rego s\u0142owa napisali Bogus\u0142aw Choi\u0144ski i Jan Ga\u0142kowski. Pierwotnym wykonawc\u0105 by\u0142 zesp\u00f3\u0142 Czerwono-Czarni z wokalist\u0105 J\u00f3zefem Ledeckim, ale przeb\u00f3j ten zyska\u0142 popularno\u015b\u0107 dzi\u0119ki wykonaniom Czes\u0142awa Niemena. == Wersje nagrane przez Niemena == W 1963 w studiu Programu III Polskiego Radia grupa Bossa Nova Combo z go\u015bcinnym udzia\u0142em Czes\u0142awa Niemena nagra\u0142a swoj\u0105 wersj\u0119 utworu, w szybszym tempie i z lekko zmienionym tekstem. Ta wersja zosta\u0142a wydana dopiero na kompilacji Gwiazdy mocnego uderzenia: Czes\u0142aw Niemen w 1991 oraz na p\u0142ycie z utworami radiowymi i koncertowymi \"Pami\u0119tam ten dzie\u0144\" z 2011. Jesieni\u0105 1968 Czes\u0142aw Niemen z zespo\u0142em Akwarele nagra\u0142 now\u0105, bardziej soulow\u0105 wersj\u0119 utworu, kt\u00f3ry zosta\u0142","start_idx":136,"end_idx":170}
+{"id":"mrc_7402","question":"gdzie jest mi\u0144sk?","answer":"stolica i najwi\u0119ksze miasto Bia\u0142orusi, po\u0142o\u017cone nad \u015awis\u0142ocz\u0105","context":"Mi\u0144sk (, hist. ; ; ) \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Bia\u0142orusi, po\u0142o\u017cone nad \u015awis\u0142ocz\u0105, miasto wydzielone i obwodowe, najwi\u0119kszy o\u015brodek gospodarczy, kulturalny i naukowy kraju. Mie\u015bci si\u0119 w nim sekretariat za\u0142o\u017conej w 1991 Wsp\u00f3lnoty Niepodleg\u0142ych Pa\u0144stw. By\u0142 miastem kr\u00f3lewskim Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego I Rzeczypospolitej. Miejsce obrad sejmik\u00f3w ziemskich powiatu mi\u0144skiego od XVI wieku do pierwszej po\u0142owy XVIII wieku. W I Rzeczypospolitej u\u017cywano te\u017c nazwy Mi\u0144sk Litewski, dla odr\u00f3\u017cnienia od Mi\u0144ska Mazowieckiego. == Nazwa == === Pochodzenie === Wi\u0119kszo\u015b\u0107 badaczy toponimii uwa\u017ca, \u017ce nazwa miasta pochodzi od niewielkiej rzeki o nazwie Mie\u0144ka (Mie\u0144, Mienia), nad kt\u00f3r\u0105 zosta\u0142 za\u0142o\u017cony Mi\u0144sk. Bia\u0142oruski historyk Miko\u0142a Ku\u017aniacou postawi\u0142 tez\u0119, \u017ce nazwa rzeczki pochodzi od s\u0142owa \"mie\u0144\" oznaczaj\u0105cego ryb\u0119 \u2013 mi\u0119tusa lub inn\u0105 g\u0142adk\u0105, \u015bluzist\u0105","start_idx":23,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_7403","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do sejmu i senatu?","answer":"wybory w 1989 by\u0142y tylko cz\u0119\u015bciowo wolne.","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku \u2013 odby\u0142y si\u0119 27 pa\u017adziernika i by\u0142y to pierwsze w Polsce po II wojnie \u015bwiatowej ca\u0142kowicie wolne wybory parlamentarne, gdy\u017c wybory w 1989 by\u0142y tylko cz\u0119\u015bciowo wolne. Walka o wszystkie mandaty poselskie (460) i senatorskie (100) mia\u0142a charakter otwarty i demokratyczny. Wybory te zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Unii Demokratycznej. Polska sta\u0142a si\u0119 jednym z ostatnich pa\u0144stw tzw. bloku wschodniego, w kt\u00f3rym przeprowadzono wolne wybory. W wyniku wybor\u00f3w do Sejmu wesz\u0142o 29 komitet\u00f3w, z czego 11 posiada\u0142o zaledwie jednego pos\u0142a. Fragmentacja sceny politycznej spowodowa\u0142a destabilizacj\u0119, kt\u00f3ra spowodowa\u0142a zmiany w ordynacji wyborczej w nast\u0119pnych wyborach parlamentarnych. == T\u0142o wybor\u00f3w == Mi\u0119dzy rokiem 1928 a 1989 w Polsce nie by\u0142o wolnych wybor\u00f3w. System partyjny po II wojnie","start_idx":166,"end_idx":207}
+{"id":"mrc_7404","question":"ile kosztowa\u0142 twitter?","answer":"po pierwotnej cenie 54,20 dolar\u00f3w za akcj\u0119, czyli oko\u0142o 44 miliardy dolar\u00f3w.","context":"po pierwotnej cenie 54,20 dolar\u00f3w za akcj\u0119, czyli oko\u0142o 44 miliardy dolar\u00f3w. Umowa zosta\u0142a zamkni\u0119ta 27 pa\u017adziernika, czyni\u0105c Muska w\u0142a\u015bcicielem sp\u00f3\u0142ki i usuwaj\u0105c Twittera z nowojorskiej gie\u0142dy. Tego samego dnia miliarder zwolni\u0142 dyrektora generalnego Paraga Agrawala oraz dyrektora finansowego Neda Segala. === Logo === Oficjalne logo Twittera zosta\u0142o nazwane Larry the Bird. Nazwa zosta\u0142a nadana na cze\u015b\u0107 ameryka\u0144skiego koszykarza Larry\u2019ego Birda. == Wykorzystanie == Twitter jest ch\u0119tnie wykorzystywany przez osoby publiczne, w tym m.in. przez polityk\u00f3w, dyplomat\u00f3w, publicyst\u00f3w i dziennikarzy. Swoje profile na Twitterze maj\u0105 tak\u017ce gazety, czasopisma, instytucje pa\u0144stwowe, przedsi\u0119biorstwa i celebryci. Konta na Twitterze nale\u017c\u0105ce do znanych os\u00f3b mog\u0105 prowadzi\u0107 specjali\u015bci ds. komunikacji. Od pocz\u0105tku dzia\u0142alno\u015bci Twittera testuje si\u0119 mo\u017cliwo\u015b\u0107 wykorzystania wpis\u00f3w jako \u017ar\u00f3d\u0142a danych socjologicznych. Testowane jest","start_idx":0,"end_idx":76}
+{"id":"mrc_7405","question":"ilu izraelit\u00f3w wysz\u0142o z egiptu?","answer":"Wed\u0142ug Wj 12,37 (wraz z nieznaczn\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105 w Wj 38,25, Lb 1,46 i Lb 2,32) z Egiptu uciek\u0142o 600 tysi\u0119cy m\u0119\u017cczyzn, co w obliczeniu daje oko\u0142o 2,5 mln os\u00f3b.","context":"nagroda za pos\u0142usze\u0144stwo. == Liczba Izraelit\u00f3w == Wed\u0142ug Wj 12,37 (wraz z nieznaczn\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105 w Wj 38,25, Lb 1,46 i Lb 2,32) z Egiptu uciek\u0142o 600 tysi\u0119cy m\u0119\u017cczyzn, co w obliczeniu daje oko\u0142o 2,5 mln os\u00f3b. Z tego powodu bibli\u015bci staraj\u0105 si\u0119 zmniejszy\u0107 t\u0119 ogromn\u0105 liczb\u0119. Niekt\u00f3rzy podejrzewaj\u0105 ska\u017cenie tekstu, inni przychylaj\u0105 si\u0119 do babilo\u0144skiego sze\u015b\u0107dziesi\u0105tnego systemu liczenia (co daje wynik 36 tysi\u0119cy). Jeszcze inni t\u0142umacz\u0105 hebrajskie s\u0142owo \u201eelef\u201d nie jako tysi\u0105c, ale jako \u201erodzina\u201d, \u201egrupa\u201d, \u201epokolenie\u201d. Jednak znaczna cz\u0119\u015b\u0107 badaczy twierdzi, \u017ce liczba ta jest celowo ahistoryczna i ma wymiar teologiczny \u2013 to ca\u0142y nar\u00f3d Izraela wychodzi\u0142 z Egiptu, wszyscy wierz\u0105cy, tak\u017ce wsp\u00f3\u0142cze\u015bni (jak si\u0119 modl\u0105 do dzi\u015b \u017bydzi podczas sederu paschalnego). Istnieje te\u017c interpretacja, \u017ce taka liczba ma","start_idx":50,"end_idx":203}
+{"id":"mrc_7406","question":"kto pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykiem migowym?","answer":"g\u0142usi w Polsce","context":"Polski j\u0119zyk migowy (PJM) \u2013 j\u0119zyk migowy, kt\u00f3rym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 g\u0142usi w Polsce, stanowi\u0105cy ich naturalny j\u0119zyk komunikacji. Jest to j\u0119zyk wizualno-przestrzenny. Od 1 kwietnia 2012 roku na mocy \u201eUstawy o j\u0119zyku migowym\u201d osoby g\u0142uche w Polsce mog\u0105 deklarowa\u0107 Polski J\u0119zyk Migowy jako wybran\u0105 przez siebie form\u0119 komunikowania si\u0119. PJM jest w Polsce pierwszym j\u0119zykiem dzieci, kt\u00f3rych obydwoje rodzice s\u0105 g\u0142usi. Jest powi\u0105zany z francuskim j\u0119zykiem migowym utworzonym przez Charlesa-Michela de L\u2019\u00c9p\u00e9e, kt\u00f3ry jako pierwszy rozpozna\u0142 naturalny j\u0119zyk g\u0142uchych. Wykorzystuje jednor\u0119czny alfabet manualny starofrancuskiego j\u0119zyka migowego. W Polsce wed\u0142ug szacunk\u00f3w j\u0119zykiem migowym pos\u0142uguje si\u0119 od 40 do 50 tysi\u0119cy os\u00f3b, dla kt\u00f3rych jest to j\u0119zyk podstawowy, ojczysty. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich ma uszkodzony s\u0142uch w stopniu g\u0142\u0119bokim. == Historia == Pierwsze","start_idx":63,"end_idx":77}
+{"id":"mrc_7407","question":"kto zdoby\u0142 najwi\u0119cej medali olimpijskich dla polski?","answer":"Justyna Kowalczyk \u2013 dwa z\u0142ote, jeden srebrny i dwa br\u0105zowe.","context":"medali (trzy z\u0142ote i dwa srebrne). W poni\u017cszym zestawieniu ukazano liczb\u0119 medali zdobytych przez polskich olimpijczyk\u00f3w wed\u0142ug dyscyplin i konkurencji. == Klasyfikacja medalist\u00f3w == Medale zimowych igrzysk olimpijskich zdobywa\u0142o \u0142\u0105cznie 15 polskich zawodnik\u00f3w, z czego o\u015bmioro dokona\u0142o tego wy\u0142\u0105cznie w startach dru\u017cynowych. Najwi\u0119cej medali olimpijskich zdoby\u0142a Justyna Kowalczyk \u2013 dwa z\u0142ote, jeden srebrny i dwa br\u0105zowe. Jest tak\u017ce jedyn\u0105 Polk\u0105, kt\u00f3ra zdobywa\u0142a medale na trzech kolejnych zimowych igrzyskach (2006, 2010 i 2014). Jedynym polskim zawodnikiem, kt\u00f3ry zdoby\u0142 dwa tytu\u0142y mistrza olimpijskiego podczas jednych igrzysk, jest natomiast Kamil Stoch, kt\u00f3ry dokona\u0142 tego w 2014 roku. Stoch zajmuje r\u00f3wnie\u017c pierwsze miejsce w indywidualnej klasyfikacji medalowej z dorobkiem trzech z\u0142otych medali i jednego br\u0105zowego. Poni\u017csza tabela jest klasyfikacj\u0105 polskich medalist\u00f3w zimowych igrzysk olimpijskich.","start_idx":363,"end_idx":422}
+{"id":"mrc_7408","question":"do jakiej grupy instrument\u00f3w nale\u017c\u0105 dzwonki?","answer":"rodziny idiofon\u00f3w","context":"Dzwonki (orkiestrowe) (w\u0142. \"campanelli\", skr\u00f3t: \"cmpl\".) \u2013 instrument muzyczny z rodziny idiofon\u00f3w, znany r\u00f3wnie\u017c jako Glockenspiel (z niem. \"gra dzwonk\u00f3w\"). Dzwonki bywaj\u0105 mylnie nazywane cymba\u0142kami (cymba\u0142y to instrument strunowy, a nie idiofon). D\u017awi\u0119k wydobywa si\u0119 przez uderzanie metalowych p\u0142ytek zwykle pa\u0142k\u0105 o twardej, metalowej zwykle g\u0142\u00f3wce. Roz\u0142o\u017cenie p\u0142ytek przypomina uk\u0142ad klawiszy fortepianu, ca\u0142o\u015b\u0107 wygl\u0105dem zbli\u017cona jest do zminiaturyzowanego wibrafonu, r\u00f3\u017cni si\u0119 jednak od niego brakiem rur rezonuj\u0105cych oraz wy\u017cszym zasi\u0119giem skali chromatycznej (g\" \u2013 c\"\"'). Brzmieniem przypomina klarowno\u015b\u0107 i dynamik\u0119 tr\u00f3jk\u0105ta o kr\u00f3tkim ataku d\u017awi\u0119ku i d\u0142ugim wybrzmiewaniu. Dzwonki mog\u0105 by\u0107 r\u00f3wnie\u017c t\u0142umione d\u0142oni\u0105 lub t\u0142umikiem filcowym, po\u0142o\u017conym i pokrywaj\u0105cym jednocze\u015bnie dwa rz\u0119dy p\u0142ytek. Stosowane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c techniki rozszerzone jak np. gra smyczkiem dla uzyskania przeci\u0105g\u0142ych, wysoko brzmi\u0105cych cz\u0119stotliwo\u015bci lub","start_idx":81,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7409","question":"gdzie le\u017cy dzia\u0142oszyn?","answer":"w \u015brodkowo-po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie paj\u0119cza\u0144skim","context":"Dzia\u0142oszyn \u2013 miasto w \u015brodkowo-po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u0142\u00f3dzkim, w powiecie paj\u0119cza\u0144skim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Dzia\u0142oszyn, po\u0142o\u017cone na obszarze historycznej ziemi wielu\u0144skiej. W latach 1975\u20131998 miasto administracyjnie nale\u017ca\u0142o do wojew\u00f3dztwa sieradzkiego. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r. miasto liczy\u0142o 5746 mieszka\u0144c\u00f3w Dzia\u0142oszyn le\u017cy nad Wart\u0105, tu\u017c przy jej prze\u0142omie. == Historia == === Do 1939 === Wa\u017cna osada na szlaku handlowym mi\u0119dzy Rusi\u0105 a \u015al\u0105skiem. Osada lokowana na prawie magdeburskim, prawa miejskie uzyska\u0142a w 1412. Wa\u017cny o\u015brodek kalwinizmu i braci polskich. Doszcz\u0119tnie zniszczony podczas Potopu Szwedzkiego. Podczas rozbior\u00f3w pod panowaniem pruskim, od 1809 w Ksi\u0119stwie Warszawskim. A\u017c do wielkiego po\u017caru, w kt\u00f3rym sp\u0142on\u0119\u0142a \u2013 z powodu drewnianych zabudowa\u0144 \u2013 ca\u0142a osada, w Dzia\u0142oszynie istnia\u0142a synagoga o bardzo du\u017cym","start_idx":20,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7410","question":"jak wygl\u0105daj\u0105 wagony sypialne?","answer":"Wagon sypialny \u2013 wagon kolejowy z miejscami do spania. W przedzia\u0142ach zamiast miejsc siedz\u0105cych znajduj\u0105 si\u0119 miejsca sypialne, najcz\u0119\u015bciej od jednego do trzech.","context":"Wagon sypialny \u2013 wagon kolejowy z miejscami do spania. W przedzia\u0142ach zamiast miejsc siedz\u0105cych znajduj\u0105 si\u0119 miejsca sypialne, najcz\u0119\u015bciej od jednego do trzech. Wagony sypialne s\u0105 w\u0142\u0105czane do poci\u0105g\u00f3w dalekobie\u017cnych kursuj\u0105cych w porze nocnej. Wagony sypialne mog\u0105 mie\u0107 zwyk\u0142e przedzia\u0142y 3- (turystyczny, Touriste), 2- (podw\u00f3jny, Double) i 1-osobowe (pojedynczy, Single) oraz przedzia\u0142y LUX (inaczej DeLuxe lub Business) 2- (Double Lux) i 1-osobowe (Single Lux) \u2013 przedzia\u0142y LUX wyst\u0119puj\u0105 zwykle w komunikacji mi\u0119dzynarodowej. Konstrukcyjnie s\u0105 to te same przedzia\u0142y, w kt\u00f3rych konduktor wagonu sypialnego zmienia uk\u0142ad \u0142\u00f3\u017cek w zale\u017cno\u015bci od potrzeb. Wyj\u0105tkowo mog\u0105 istnie\u0107 przedzia\u0142y 4-osobowe (w przypadku cz\u0119\u015bci wagon\u00f3w w komunikacji mi\u0119dzynarodowej przyje\u017cd\u017caj\u0105cych z kraj\u00f3w by\u0142ego ZSRR) \u2013 s\u0105 to wtedy tzw. przedzia\u0142y T4. W niekt\u00f3rych typach wagon\u00f3w istnieje mo\u017cliwo\u015b\u0107","start_idx":0,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_7411","question":"ile obecnie jest pa\u0144stw w unii europejskiej?","answer":"27","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":29,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_7412","question":"kto by\u0142 pierwszym prezydentem rosji?","answer":"Pierwszym prezydentem niepodleg\u0142ej Rosji zosta\u0142 Borys Jelcyn","context":"w sk\u0142ad ZSRR jako jedna z wielu jego republik zwi\u0105zkowych. Centralny Komitet Wykonawczy straci\u0142 wi\u0119kszo\u015b\u0107 formalnych kompetencji na rzecz Centralnego Komitetu Wykonawczego ZSRR. == \"Rosyjska FSRR w ramach ZSRR\" (1922\u20131991) == \"W latach 1922-1991 urz\u0105d g\u0142owy pa\u0144stwa pe\u0142ni\u0142 organ kolegialny, jego przewodnicz\u0105cy pe\u0142ni\u0142 jedynie m.in. funkcje reprezentacyjne i protokolarne\" * == Federacja Rosyjska (od 1991) == 26 grudnia 1991 rozwi\u0105za\u0142 si\u0119 ZSRR i wchodz\u0105ce w jego sk\u0142ad republiki odzyska\u0142y niepodleg\u0142o\u015b\u0107, w tym najwi\u0119ksza dotychczasowa Republika Rad \u2013 Rosja. Pierwszym prezydentem niepodleg\u0142ej Rosji zosta\u0142 Borys Jelcyn, wybrany ju\u017c 12 czerwca 1991 na Prezydenta Rosyjskiej FSRR. Obj\u0105\u0142 urz\u0105d 10 lipca 1991. 26 grudnia 1991 tytu\u0142 przekszta\u0142ci\u0142 si\u0119 wraz ze zmian\u0105 nazwy pa\u0144stwa w \"Prezydenta Federacji Rosyjskiej\". == Szefowie Partii Komunistycznej == *","start_idx":558,"end_idx":618}
+{"id":"mrc_7413","question":"kto to henryk sienkiewicz?","answer":"polski nowelista, powie\u015bciopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905) za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy prze\u0142omu XIX i XX w.","context":"Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk, pseudonim \u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d (ur. 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej, zm. 15 listopada 1916 w Vevey) \u2013 polski nowelista, powie\u015bciopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905) za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy prze\u0142omu XIX i XX w. == \u017byciorys == === Rodzina === Henryk Sienkiewicz urodzi\u0142 si\u0119 we wsi Wola Okrzejska, w zubo\u017ca\u0142ej rodzinie szlacheckiej, piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem Oszyk, znanej na \u017bmudzi od XVI wieku, wedle niekt\u00f3rych genealog\u00f3w po mieczu wywodz\u0105cej si\u0119 z Tatar\u00f3w osiad\u0142ych na Litwie, czego nie potwierdzaj\u0105 jednak zachowane dokumenty. Jego rodzicami byli J\u00f3zef Sienkiewicz (1813\u20131896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820\u20131873). Matka, Stefania pochodzi\u0142a ze starej i maj\u0119tnej rodziny","start_idx":193,"end_idx":386}
+{"id":"mrc_7414","question":"jakie samoloty ma ryanair?","answer":"Flota Ryanair liczy 412 samolot\u00f3w typu Boeing 737-800.","context":"Ryanair \u2013 irlandzkie tanie linie lotnicze (najwi\u0119ksze w Europie i jedne z najwi\u0119kszych na \u015bwiecie) z siedzib\u0105 w Dublinie. Flota Ryanair liczy 412 samolot\u00f3w typu Boeing 737-800. == Historia == Sp\u00f3\u0142ka zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w 1985 r. przez Tony\u2019ego Ryana i jego dzieci. Pierwsze po\u0142\u0105czenie z irlandzkiego miasta Waterford (WAT) do portu lotniczego Londyn-Gatwick (LGW) zosta\u0142o uruchomione w lipcu 1985 r. Obecnie (dane za rok 2012) Ryanair przewozi oko\u0142o 80 mln pasa\u017cer\u00f3w rocznie w 25 krajach Europy oraz Izraelu, Cyprze i Maroku. Linie od samego pocz\u0105tku rozwijaj\u0105 si\u0119 dynamicznie. W 1985 r. przewioz\u0142y 5 tys. pasa\u017cer\u00f3w, w 1986 r. \u2013 82 tys. pasa\u017cer\u00f3w, w 2005 \u2013 27,6 mln pasa\u017cer\u00f3w, w 2012 \u2013 79,6 mln pasa\u017cer\u00f3w, a w 2014 - 90,6 mln","start_idx":122,"end_idx":176}
+{"id":"mrc_7415","question":"gdzie jest pocz\u0105tek warty?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142a Warty znajduj\u0105 si\u0119 na Wy\u017cynie Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej w Kromo\u0142owie (w kaplicy \u015bw. Jana Nepomucena)","context":"Warta \u2013 trzecia pod wzgl\u0119dem d\u0142ugo\u015bci rzeka Polski, druga w pe\u0142ni w jej granicach; g\u0142\u00f3wny, prawy dop\u0142yw Odry. == Przebieg rzeki == === Odcinek g\u00f3rny === \u0179r\u00f3d\u0142a Warty znajduj\u0105 si\u0119 na Wy\u017cynie Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej w Kromo\u0142owie (w kaplicy \u015bw. Jana Nepomucena), dawnym mie\u015bcie, obecnie przy\u0142\u0105czonym do Zawiercia. P\u0142ynie tektonicznym Obni\u017ceniem G\u00f3rnej Warty wzd\u0142u\u017c kraw\u0119dzi Wy\u017cyny Krakowsko-Cz\u0119stochowskiej. W Cz\u0119stochowie rzeka zmienia kierunek biegu na wschodni, by za miastem spotka\u0107 si\u0119 z Wy\u017cyn\u0105 Wielu\u0144sk\u0105 (miejsce styku z Wy\u017cyn\u0105 Cz\u0119stochowsk\u0105), prze\u0142amuj\u0105c si\u0119 przez ni\u0105 g\u0142\u0119bok\u0105 na 70 m dolin\u0105 \u2013 jest to Mirowski Prze\u0142om Warty. Pokonawszy go, \u0142agodnie skr\u0119ca na p\u00f3\u0142noc, a w okolicach Radomska na zach\u00f3d. Nast\u0119pnie ponownie prze\u0142amuje si\u0119 przez Wy\u017cyn\u0119 Wielu\u0144sk\u0105 poprzez Dzia\u0142oszy\u0144ski Prze\u0142om Warty, by nieco dalej prze\u0142ama\u0107 si\u0119 przez","start_idx":153,"end_idx":260}
+{"id":"mrc_7416","question":"kim januszewski?","answer":"polski duchowny katolicki, przeor klasztoru Karmelit\u00f3w na Piasku w Krakowie, b\u0142ogos\u0142awiony Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, m\u0119czennik II wojny \u015bwiatowej.","context":"Hilary Pawe\u0142 Januszewski OCarm (ur. 11 czerwca 1907 w Krajenkach, zm. 25 marca 1945 w Dachau) \u2013 polski duchowny katolicki, przeor klasztoru Karmelit\u00f3w na Piasku w Krakowie, b\u0142ogos\u0142awiony Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, m\u0119czennik II wojny \u015bwiatowej. == \u017byciorys == Szko\u0142\u0119 podstawow\u0105 uko\u0144czy\u0142 w Gr\u0119blinie (parafia Wielki Garc). Nast\u0119pnie ucz\u0119szcza\u0142 do palloty\u0144skiego gimnazjum w Sucharach, lecz z powodu braku \u015brodk\u00f3w finansowych nauk\u0119 przerwa\u0142 po uko\u0144czeniu 2. klasy. Przez rok przy pomocy siostry Marty, kt\u00f3ra by\u0142a nauczycielk\u0105, przerobi\u0142 w domu materia\u0142 trzeciej klasy gimnazjalnej. Nauk\u0119 kontynuowa\u0142 w Zak\u0142adzie Wychowawczym dla sierot i opuszczonych ch\u0142opc\u00f3w, prowadzonym przez ksi\u0119\u017cy Michalit\u00f3w w Pawlikowicach. W 1926 zamieszka\u0142 w Krakowie, gdzie podj\u0105\u0142 prac\u0119, ucz\u0119szczaj\u0105c jednocze\u015bnie na kursy przygotowuj\u0105ce do matury. Do Zakonu Karmelit\u00f3w Trzewiczkowych wst\u0105pi\u0142 w 1927 w Krakowie,","start_idx":96,"end_idx":239}
+{"id":"mrc_7417","question":"w kt\u00f3rym dziele mickiewicza wyst\u0119puje posta\u0107 cypriana micha\u0142a janczewskiego?","answer":"jeden z bohater\u00f3w III cz\u0119\u015bci mickiewiczowskich \u201eDziad\u00f3w\u201d","context":"Cyprian Micha\u0142 Janczewski (ur. 21 lutego 1805 w Dzier\u017canach na \u017bmudzi, zm. 19 wrze\u015bnia 1853) \u2013 jeden z bohater\u00f3w III cz\u0119\u015bci mickiewiczowskich \u201eDziad\u00f3w\u201d, wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel tajnego stowarzyszenia \u201eCzarnych Braci\u201d, zes\u0142aniec, syn Franciszka Janczewskiego, s\u0119dziego granicznego powiatu rosie\u0144skiego. W pa\u017adzierniku 1823 r. jako osiemnastoletni ucze\u0144 gimnazjum w Kro\u017cach na \u017bmudzi wraz z Janem Witkiewiczem za\u0142o\u017cy\u0142 tajne antycarskie stowarzyszenie uczni\u00f3w \u201eCzarnych Braci\u201d. Po wykryciu spisku przys\u0142ana komisja \u015bledcza zacz\u0119\u0142a swe urz\u0119dowanie od przes\u0142uchania Cypriana Janczewskiego, kt\u00f3ry z pocz\u0105tku stanowczo odmawia\u0142 wszelkich zezna\u0144. Dopiero pod wp\u0142ywem licznych aresztowa\u0144, \u201enie mog\u0105c znie\u015b\u0107, nie maj\u0105c serca do tyla skamienia\u0142ego, aby \u015bcierpie\u0107 \u0142zy tylu niewinnych os\u00f3b\u201d, przyzna\u0142 si\u0119. W procesie \u201eodpryskowym\u201d filomat\u00f3w razem z Witkiewiczem otrzyma\u0142 kar\u0119 \u015bmierci, kt\u00f3r\u0105 p\u00f3\u017aniej zamieniono na osadzenie w twierdzy w Bobrujsku.","start_idx":95,"end_idx":151}
+{"id":"mrc_7418","question":"w wyniku jakiej reakcji otrzymujemy skrobie?","answer":"na skutek absorpcji wody przez ziarna skrobiowe, powoduj\u0105c p\u0119cznienie ziaren skrobiowych, a nast\u0119pnie rozerwanie mi\u0119dzycz\u0105steczkowych wi\u0105za\u0144 wodorowych skrobi, z ziaren wyp\u0142ywa amyloza i kolejno amylopektyna.","context":"na skutek absorpcji wody przez ziarna skrobiowe, powoduj\u0105c p\u0119cznienie ziaren skrobiowych, a nast\u0119pnie rozerwanie mi\u0119dzycz\u0105steczkowych wi\u0105za\u0144 wodorowych skrobi, z ziaren wyp\u0142ywa amyloza i kolejno amylopektyna. Aby otrzyma\u0107 kleik skrobiowy nale\u017cy podgrza\u0107 wodn\u0105 zawiesin\u0119 skrobi powy\u017cej temperatury kleikowania, kt\u00f3ra jest zale\u017cna m.in. od pochodzenia botanicznego skrobi i jej modyfikacji. Proces kleikowania naturalnej skrobi ziemniaczanej zaczyna si\u0119 ju\u017c w temperaturze oko\u0142o 65 \u00b0C. == Zastosowania == Skrobia i niekt\u00f3re jej pochodne (skrobie modyfikowane np. estry, produkty degradacji, utlenienia i cz\u0119\u015bciowej hydrolizy) s\u0105 przede wszystkim wykorzystywane na potrzeby przemys\u0142u spo\u017cywczego, papierniczego oraz farmaceutycznego, co stanowi ok. 90% ich wykorzystania na terenie UE. W mniejszym stopniu skrobia i jej pochodne znajduj\u0105 zastosowanie w innych ga\u0142\u0119ziach gospodarki m.in. w przemy\u015ble w\u0142\u00f3kienniczym, kosmetycznym, tekstylnym oraz do","start_idx":0,"end_idx":208}
+{"id":"mrc_7419","question":"jakie jezioro jest w mr\u0105gowie?","answer":"jeziorem Czos","context":"nr 16 a jeziorem Czos. * Osiedle Mazurskie \u2013 po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta przy linii kolejowej. * Osiedle Medyk \u2013 po\u0142o\u017cone w p\u00f3\u0142nocnej-zachodniej cz\u0119\u015bci miasta mi\u0119dzy jeziorem Juno a Le\u015bn\u0105 Drog\u0105. * Osiedle Metalowc\u00f3w \u2013 po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci miasta na wzg\u00f3rzu mi\u0119dzy tras\u0105 nr 16 a lini\u0105 kolejow\u0105. * Osiedle Nikutowo \u2013 po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci miasta mi\u0119dzy jeziorem Sutapie Ma\u0142e a lini\u0105 kolejow\u0105. * Osiedle Parkowe \u2013 po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta mi\u0119dzy ulicami Brzozow\u0105, Rynkow\u0105, a lini\u0105 kolejow\u0105. == Demografia == Mr\u0105gowo zacz\u0119\u0142o rozwija\u0107 si\u0119 od pocz\u0105tku swojego istnienia. Najpierw by\u0142a to niewielka nie przekraczaj\u0105ca 100 mieszka\u0144c\u00f3w osada. Po nadaniu w 1444 przywileju lokacyjnego rozw\u00f3j miasta nast\u0119powa\u0142 znacznie szybciej. Przeszkod\u0105 by\u0142y ci\u0105g\u0142e po\u017cary, epidemie i wojny.","start_idx":8,"end_idx":21}
+{"id":"mrc_7420","question":"kiedy powsta\u0142 bia\u0142owieski park narodowy?","answer":"11 sierpnia 1932 r.","context":"Bia\u0142owieski Park Narodowy \u2013 polski park narodowy po\u0142o\u017cony w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci Polski, w wojew\u00f3dztwie podlaskim, utworzony z Nadle\u015bnictwa Rezerwat jako Park Narodowy w Bia\u0142owie\u017cy obowi\u0105zuj\u0105cym od 11 sierpnia 1932 r. Rozporz\u0105dzeniem Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych, restytuowany w obecnej formie z mocy rozporz\u0105dzenia Rady Ministr\u00f3w z dnia 21 listopada 1947 roku. Jest to drugi po Pieni\u0144skim Parku Narodowym park narodowy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie. Znany z ochrony najlepiej zachowanego fragmentu Puszczy Bia\u0142owieskiej, ostatniego w Europie fragmentu lasu pierwotnego oraz licz\u0105cej kilkaset sztuk, najwi\u0119kszej na \u015bwiecie wolno\u015bciowej populacji \u017cubra. Siedzib\u0105 dyrekcji parku jest Bia\u0142owie\u017ca. Obecnie w sk\u0142ad parku wchodz\u0105 dwie jednostki administracyjne: Obr\u0119b Ochronny Rezerwat i Obr\u0119b Ochronny O\u015brodka Hodowli \u017bubr\u00f3w. Obr\u0119b Ochronny Rezerwat (pow. 10242,71 ha),","start_idx":204,"end_idx":223}
+{"id":"mrc_7421","question":"kto opracowa\u0142 metod\u0119 druku?","answer":"Johannes Gutenberg","context":"Johannes Gutenberg, w\u0142a\u015bc. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok. 1400 w Moguncji, zm. 3 lutego 1468 tam\u017ce) \u2013 niemiecki rzemie\u015blnik, z\u0142otnik i drukarz, tw\u00f3rca pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie. Nie ma zgody w\u015br\u00f3d badaczy, czy pierwsze druki powsta\u0142y ju\u017c podczas jego pobytu w Strasburgu (1434\u20131444), czy dopiero w drukarni za\u0142o\u017conej przez niego w 1448 roku w Moguncji. R\u00f3\u017cne lata s\u0105 przyjmowane umownie jako rok, w kt\u00f3rym po raz pierwszy Gutenberg u\u017cy\u0142 ruchomej czcionki \u2013 najcz\u0119\u015bciej 1440 albo 1450. Jego najdoskonalsz\u0105 publikacj\u0105 by\u0142a Biblia 42-wierszowa, znana jako Biblia Gutenberga, drukowana w latach 1452\u20131455. Gutenberg opracowa\u0142 w\u0142asn\u0105 wersj\u0119 czcionek, wykonanych z metalu, ale ich technika pozostaje niejasna. Skonstruowa\u0142 aparat do ich odlewania, w kt\u00f3rym nowo\u015bci\u0105 by\u0142o u\u017cywanie wymiennych matryc.","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_7422","question":"kto ukaza\u0142 si\u0119 dzieciom?","answer":"Matka Bo\u017ca","context":"niedziel\u0119 lipca. == Dzieci \u2013 wizjonerzy z Fatimy == W chwili objawie\u0144 Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, \u0141ucja dos Santos, Franciszek i Hiacynta Marto mieli dziesi\u0119\u0107, dziewi\u0119\u0107 i siedem lat. Ca\u0142a tr\u00f3jka mieszka\u0142a w Aljustrel, w miejscu nale\u017c\u0105cym do parafii fatimskiej. Dzieci nigdy nie chodzi\u0142y do szko\u0142y i by\u0142y niepi\u015bmienne. Zajmowa\u0142y si\u0119 wypasaniem owiec na wzg\u00f3rzach. Objawienia mia\u0142y miejsce w Cova da Iria (Dolina Pokoju), ma\u0142ym skrawku ziemi nale\u017c\u0105cym do rodzic\u00f3w \u0141ucji, znajduj\u0105cym si\u0119 dwa i p\u00f3\u0142 kilometra od Fatimy na drodze do Leirii. Matka Bo\u017ca ukaza\u0142a si\u0119 dzieciom na ostrokrzewie (ilex \u2013 kar\u0142owatej odmianie d\u0119bu), kt\u00f3ry mia\u0142 nieco ponad metr wysoko\u015bci. Objawienia Matki Bo\u017cej by\u0142o poprzedzone przez objawienia anio\u0142a, kt\u00f3re mia\u0142o miejsce przy wzg\u00f3rzu Cabe\u00e7o (Loca do Cabe\u00e7o). Franciszek widzia\u0142 anio\u0142a","start_idx":534,"end_idx":544}
+{"id":"mrc_7423","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 spongebob?","answer":"1999","context":"SpongeBob Kanciastoporty ( 1999-obecnie) \u2013 ameryka\u0144ski serial animowany stworzony przez biologa morskiego i animatora Stephena Hillenburga (kt\u00f3ry zmar\u0142 w 2018 roku) dla telewizji Nickelodeon. Emitowany z przerwami od 1999 roku. Popularno\u015b\u0107 serialu przyczyni\u0142a si\u0119 do stworzenia wielu produkt\u00f3w pobocznych, a z czasem zyska\u0142 on najwy\u017csze wska\u017aniki ogl\u0105dalno\u015bci w historii kana\u0142u i sta\u0142 si\u0119 najcz\u0119\u015bciej dystrybuowan\u0105 w\u0142asno\u015bci\u0105 Viacom Media Networks. Ca\u0142a marka wygenerowa\u0142a ponad osiem miliard\u00f3w dolar\u00f3w zysku. Wiele pomys\u0142\u00f3w na serial pochodzi z nieopublikowanego komiksu edukacyjnego \"The Intertidal Zone\", stworzonego przez Hillenburga w 1989 roku. Prace nad serialem rozpocz\u0105\u0142 w 1996 roku po zako\u0144czeniu serialu \"Rocko i jego \u015bwiat\". G\u0142\u00f3wny bohater pocz\u0105tkowo nazywa\u0107 mia\u0142 si\u0119 SpongeBoy, a serial \"SpongeBoy Ahoy!\", ale poniewa\u017c nazwa by\u0142a ju\u017c zarezerwowana przez producenta mop\u00f3w, konieczna","start_idx":27,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_7424","question":"co powsta\u0142o w chinach?","answer":"rolnictwo","context":"Chin mo\u017cna rozpocz\u0105\u0107 dopiero od neolitu, wtedy bowiem na ich terenie pojawiaj\u0105 si\u0119 kultury, kt\u00f3rych kultura materialna i organizacja spo\u0142eczna wykazuj\u0105 ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 z p\u00f3\u017aniej istniej\u0105cymi pa\u0144stwami chi\u0144skimi. Nale\u017cy przy tym pami\u0119ta\u0107, i\u017c ludzie tworz\u0105cy te kultury niekoniecznie pos\u0142ugiwali si\u0119 jak\u0105kolwiek form\u0105 wczesnego j\u0119zyka chi\u0144skiego i nie musieli te\u017c ani w etnicznym, ani kulturalnym sensie uwa\u017ca\u0107 si\u0119 za Chi\u0144czyk\u00f3w. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenie Chin neolit rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 ok. 8500 lat temu, jednak procesy, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do powstania rolnictwa i przej\u015bcia do osiad\u0142ej formy \u017cycia si\u0119gaj\u0105 20 tys. lat wstecz. Chiny s\u0105 jednym z kilku miejsc na Ziemi, gdzie rolnictwo rozwin\u0119\u0142o si\u0119 niezale\u017cnie i z kt\u00f3rego rozprzestrzenia\u0142o si\u0119 na inne tereny. Jednocze\u015bnie jednak jest jedynym z miejsc tego rodzaju, w przypadku","start_idx":664,"end_idx":673}
+{"id":"mrc_7425","question":"kiedy j\u00f3zef ma imieniny?","answer":"J\u00f3zef imieniny obchodzi: 1 stycznia, 19 stycznia, 29 stycznia, 4 lutego, 14 lutego, 15 lutego, 19 lutego, 28 lutego, 1 marca, 17 marca, 19 marca, 23 marca, 24 marca, 3 kwietnia, 4 kwietnia, 7 kwietnia, 17 kwietnia, 27 kwietnia, 30 kwietnia, 1 maja, 9 czerwca, 23 czerwca, 28 czerwca, 3 lipca, 4 lipca, 7 lipca, 22 lipca, 25 sierpnia, 27 sierpnia, 31 sierpnia, 18 wrze\u015bnia, 24 pa\u017adziernika, 27 pa\u017adziernika, 8 listopada, 14 listopada, 15 listopada","context":"J\u00f3zef (hebr. \u05d9\u05d5\u05e1\u05e3 \u2013 Josef) \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia biblijnego. Wywodzi si\u0119 od patriarchy J\u00f3zefa, syna Jakuba i Racheli; oznacza ono \u201eniech przyda Jahwe\u201d. Jest to skr\u00f3cona forma imienia Josifiasz: \u201e(by) Jah doda\u0142 (pomno\u017cy\u0142)\u201d. W zdrobnieniach wyst\u0119puje w formach: J\u00f3zek, J\u00f3zefek, J\u00f3zu\u015b, Ziutek, J\u00f3zio. J\u00f3zef imieniny obchodzi: 1 stycznia, 19 stycznia, 29 stycznia, 4 lutego, 14 lutego, 15 lutego, 19 lutego, 28 lutego, 1 marca, 17 marca, 19 marca, 23 marca, 24 marca, 3 kwietnia, 4 kwietnia, 7 kwietnia, 17 kwietnia, 27 kwietnia, 30 kwietnia, 1 maja, 9 czerwca, 23 czerwca, 28 czerwca, 3 lipca, 4 lipca, 7 lipca, 22 lipca, 25 sierpnia, 27 sierpnia, 31 sierpnia, 18 wrze\u015bnia, 24 pa\u017adziernika, 27 pa\u017adziernika, 8 listopada, 14 listopada, 15 listopada, 25","start_idx":302,"end_idx":748}
+{"id":"mrc_7426","question":"ile planet wchodzi w sk\u0142ad uk\u0142adu s\u0142onecznego?","answer":"o\u015bmiu planet","context":"Uk\u0142ad S\u0142oneczny \u2013 uk\u0142ad planetarny w Drodze Mlecznej, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 ze S\u0142o\u0144ca i powi\u0105zanych z nim grawitacyjnie cia\u0142 niebieskich: o\u015bmiu planet, co najmniej 205 ich ksi\u0119\u017cyc\u00f3w, pi\u0119ciu planet kar\u0142owatych i miliard\u00f3w (a by\u0107 mo\u017ce nawet bilion\u00f3w) ma\u0142ych cia\u0142, do kt\u00f3rych zalicza si\u0119 planetoidy, komety i meteoroidy, a tak\u017ce py\u0142 mi\u0119dzyplanetarny. Zbadane regiony Uk\u0142adu S\u0142onecznego zawieraj\u0105, licz\u0105c od S\u0142o\u0144ca: cztery planety skaliste (Merkury, Wenus, Ziemia, Mars), pas planetoid sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z ma\u0142ych skalistych cia\u0142, cztery zewn\u0119trzne gazowe olbrzymy (Jowisz, Saturn, Uran, Neptun) oraz drugi pas sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z obiekt\u00f3w skalno-lodowych, tak zwany Pas Kuipera. Za Pasem Kuipera znajduje si\u0119 dysk rozproszony, du\u017co dalej heliopauza i w ko\u0144cu hipotetyczny Ob\u0142ok Oorta. Pi\u0119\u0107 obiekt\u00f3w zaliczonych do klasy planet kar\u0142owatych to: Ceres (najwi\u0119kszy obiekt","start_idx":131,"end_idx":143}
+{"id":"mrc_7427","question":"czym trudni\u0142 si\u0119 w okresie polski ludowej g\u0142\u00f3wny urz\u0105d kontroli prasy publikacji i widowisk?","answer":"kontrol\u0105 i weryfikacj\u0105 publikacji prasowych, radiowych i telewizyjnych, wydawnictw ksi\u0105\u017ckowych, film\u00f3w, spektakli teatralnych, widowisk oraz wystaw.","context":"G\u0142\u00f3wny Urz\u0105d Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, od 1981 G\u0142\u00f3wny Urz\u0105d Kontroli Publikacji i Widowisk \u2013 centralny urz\u0105d cenzury pa\u0144stwowej w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Instytucja pa\u0144stwowa utworzona w 1946 (pierwotnie, od 19 stycznia 1945, pod nazw\u0105 Centralne Biuro KPPiW), kt\u00f3ra zajmowa\u0142a si\u0119 kontrol\u0105 i weryfikacj\u0105 publikacji prasowych, radiowych i telewizyjnych, wydawnictw ksi\u0105\u017ckowych, film\u00f3w, spektakli teatralnych, widowisk oraz wystaw. Jego siedziba g\u0142\u00f3wna znajdowa\u0142a si\u0119 przy ul. Mysiej 5 w Warszawie. == Opis == By\u0142 to organ cenzury (analogiczne instytucje by\u0142y obecne we wszystkich krajach tzw. bloku wschodniego), badaj\u0105cy wszelkie formy oficjalnego przekazu informacji z punktu widzenia ich zgodno\u015bci z aktualn\u0105 polityk\u0105 pa\u0144stwa i zakazuj\u0105cy rozpowszechniania informacji i tre\u015bci niepo\u017c\u0105danych przez rz\u0105dz\u0105c\u0105 monoparti\u0119 komunistyczn\u0105. Monopol informacyjny pa\u0144stwa zosta\u0142 prze\u0142amany przez powstanie niezale\u017cnego,","start_idx":304,"end_idx":452}
+{"id":"mrc_7428","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a sie 2 wojna \u015bwiatowa?","answer":"1 wrze\u015bnia 1939 roku","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":91,"end_idx":111}
+{"id":"mrc_7429","question":"jak nazywa si\u0119 ojciec kuby wojew\u00f3dzkiego?","answer":"Bogus\u0142awa Wojew\u00f3dzkich","context":"jako aktor g\u0142osowy. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 Wojew\u00f3dzkiego jest powszechnie komentowana w mediach, m.in. za spraw\u0105 skandali obyczajowych i g\u0142oszenia publicznie krytycznych opinii w kierunku innych celebryt\u00f3w. Uznawany za skandalist\u0119 i jedn\u0105 z najpopularniejszych postaci polskiego show-biznesu. W 2007 zaj\u0105\u0142 drugie miejsce w rankingu \u201e100 najcenniejszych gwiazd polskiego show-biznesu\u201d sporz\u0105dzonym przez \u201eForbes Polska\u201d. W 2011 znalaz\u0142 si\u0119 na trzecim miejscu rankingu \u201e100 najbardziej wp\u0142ywowych Polak\u00f3w\u201d sporz\u0105dzonym przez \u201eWprost\u201d. Jest dwukrotnym laureatem \u015awir\u00f3w, a tak\u017ce zdobywc\u0105 Wiktora w kategorii \u201eosobowo\u015b\u0107 telewizyjna\u201d. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Koszalinie, a dorasta\u0142 w Warszawie. Jest synem Marii i Bogus\u0142awa Wojew\u00f3dzkich. Ma starszego o dwa lata brata Tomasza. Ich ojciec by\u0142 prokuratorem. Kuba uczy\u0142 si\u0119 w Szkole Podstawowej im. W\u0142adimira Komarowa w Warszawie, a nast\u0119pnie uko\u0144czy\u0142 XXVII","start_idx":702,"end_idx":724}
+{"id":"mrc_7430","question":"ile medali zdoby\u0142a polska na mistrzostwach europy w lekkoatletyce?","answer":"Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych.","context":"roku \u2013 tylko tr\u00f3jka. Najwi\u0119cej 6 razy na mistrzostwach Starego Kontynentu Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 Szymon Zi\u00f3\u0142kowski (w latach 1998 \u2013 2014). == Dorobek Polski na mistrzostwach Europy == W ci\u0105gu 84-letniej historii mistrzostw Europy Polacy zdobyli w sumie 166 medali \u2013 54 z\u0142ote, 52 srebrne i 60 br\u0105zowych. Dotychczas reprezentanci Polski na mistrzostwach Europy zajmowali pozycje medalowe w 26 konkurencjach. Najwi\u0119cej medali, a\u017c 16 (w tym 7 z\u0142otych) wywalczyli w rzucie m\u0142otem. === Wed\u0142ug mistrzostw === \u0179r\u00f3d\u0142o: informator statystyczny organizatora mistrzostw (do 2022). n/s \u2013 nie sklasyfikowano w klasyfikacji medalowej === Wed\u0142ug konkurencji === \u0179r\u00f3d\u0142o: == Multimedali\u015bci == Poni\u017csza tabela prezentuje reprezentant\u00f3w Polski, kt\u00f3rzy zdobyli co najmniej jeden z\u0142oty medal oraz w sumie co najmniej 2 kr\u0105\u017cki podczas lekkoatletycznych mistrzostw Europy.","start_idx":228,"end_idx":300}
+{"id":"mrc_7431","question":"co zapewnia krajom bezpiecze\u0144stwo energetyczne?","answer":"stan gospodarki umo\u017cliwiaj\u0105cy pokrycie perspektywicznego zapotrzebowania odbiorc\u00f3w na paliwa i energi\u0119, w spos\u00f3b technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymaga\u0144 ochrony \u015brodowiska.","context":"Bezpiecze\u0144stwo energetyczne \u2013 stan gospodarki umo\u017cliwiaj\u0105cy pokrycie perspektywicznego zapotrzebowania odbiorc\u00f3w na paliwa i energi\u0119, w spos\u00f3b technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymaga\u0144 ochrony \u015brodowiska. Stan ten zapewnia dywersyfikacja dostaw importowanych paliw oraz zwi\u0119kszanie udzia\u0142u energii ze \u017ar\u00f3de\u0142 odnawialnych, zdolno\u015bci wydobywczej ze z\u0142\u00f3\u017c krajowych \u2013 ropy naftowej, gazu ziemnego oraz wykorzystanie krajowych z\u0142\u00f3\u017c w\u0119gla, co pozwala na nieprzerwan\u0105 prac\u0119 systemu energetycznego kraju w sytuacji przerwania dostaw z jednego \u017ar\u00f3d\u0142a. Do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c przyczynia\u0107 si\u0119 rozproszenie \u017ar\u00f3de\u0142 energii. == Dywersyfikacja w Polsce == === Dywersyfikacja dostaw paliw === ==== Ropa naftowa ==== Obok dostaw ruroci\u0105gami (\u201ePrzyja\u017a\u0144\u201d) Polska dysponuje naftoportem w Gda\u0144sku. Planowane jest przed\u0142u\u017cenie ropoci\u0105gu Odessa-Brody z Ukrainy do Polski (\u201eSarmatia\u201d, w pa\u017adzierniku 2007 planowano powo\u0142anie sp\u00f3\u0142ki \u201eNowa","start_idx":30,"end_idx":226}
+{"id":"mrc_7432","question":"kt\u00f3ry kr\u00f3l zrzek\u0142 si\u0119 tronu?","answer":"kr\u00f3la Jana Kazimierza","context":"Abdykacja (\u0142ac. \"abdicatio\" \u2013 zrzeczenie si\u0119) \u2013 przedwczesna rezygnacja panuj\u0105cego monarchy z tronu i zrzeczenie si\u0119 przys\u0142uguj\u0105cych mu z tego tytu\u0142u praw. Mo\u017ce by\u0107 dobrowolna, np. cesarza rzymskiego Dioklecjana, cesarza Karola V, kr\u00f3lowych Niderland\u00f3w Wilhelminy, Juliany i Beatrycze, kr\u00f3la Jana Kazimierza, lub wymuszona przez okoliczno\u015bci, uniemo\u017cliwiaj\u0105ce dalsze skuteczne sprawowanie w\u0142adzy, np. cara Miko\u0142aja II, Gustawa IV Adolfa, Napoleona I, Wilhelma II, Edwarda VIII, Augusta Mocnego, Stanis\u0142awa Leszczy\u0144skiego, Stanis\u0142awa Augusta. Pozbawienia w\u0142adzy nie zaakceptowali i abdykacji nie podpisali np. cesarz Austrii i kr\u00f3l W\u0119gier Karol I, kr\u00f3l Grecji Konstantyn II, car Bu\u0142garii Symeon II, kr\u00f3l W\u0142och Humbert II, kt\u00f3rzy nadal uwa\u017cali si\u0119 za prawowitych monarch\u00f3w. == W\u0142adcy, kt\u00f3rzy abdykowali (przyk\u0142ady) == == Abdykacja a papiestwo == Termin \"abdykacja\" nie jest znany","start_idx":286,"end_idx":307}
+{"id":"mrc_7433","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 tesla?","answer":"serbsko-ameryka\u0144ski","context":"Nikola Tesla, (ur. 10 lipca 1856 w Smiljanie, zm. 7 stycznia 1943 w Nowym Jorku) \u2013 serbsko-ameryka\u0144ski in\u017cynier pochodz\u0105cy z Chorwacji; elektrotechnik, radiotechnik i wynalazca. Tesla by\u0142 konstruktorem wielu urz\u0105dze\u0144 do wytwarzania i wykorzystania pr\u0105du przemiennego, konkuruj\u0105c skutecznie z Thomasem A. Edisonem, kt\u00f3ry uznawa\u0142 tylko pr\u0105d sta\u0142y. By\u0142 autorem blisko 300 patent\u00f3w, kt\u00f3re chroni\u0142y jego 125 wynalazk\u00f3w w 26 krajach (spotykana informacja o ponad 700 patentach jest sprzeczna z danymi literaturowymi), g\u0142\u00f3wnie rozmaitych urz\u0105dze\u0144 elektrycznych, w\u015br\u00f3d nich s\u0105 silnik elektryczny i pr\u0105dnica pr\u0105du przemiennego, autotransformator, dynamo rowerowe, radio, elektrownia wodna (na wodospadzie Niagara), bateria s\u0142oneczna, turbina talerzowa i transformator Tesli (\"rezonansowa cewka wysokonapi\u0119ciowa\"). Nikola Tesla by\u0142 m.in. tw\u00f3rc\u0105 pierwszych urz\u0105dze\u0144 zdalnie sterowanych drog\u0105 radiow\u0105. Pocz\u0105tkowo za tw\u00f3rc\u0119 radia uwa\u017cano Guglielma","start_idx":83,"end_idx":102}
+{"id":"mrc_7434","question":"jaki jest najszybszy cz\u0142owiek na \u015bwiecie?","answer":"Usain St. Leo Bolt","context":"Usain St. Leo Bolt (ur. 21 sierpnia 1986 w Sherwood Content, Trelawny) \u2013 jamajski lekkoatleta, sprinter, o\u015bmiokrotny mistrz olimpijski z Pekinu, Londynu oraz Rio de Janeiro, jedenastokrotny mistrz, dwukrotny wicemistrz oraz br\u0105zowy medalista mistrzostw \u015bwiata. Obecny rekordzista \u015bwiata w sprincie na dystansie 100 i 200 m. Mierzy 195 cm wzrostu, wa\u017cy oko\u0142o 94 kg. Jest nazywany \"B\u0142yskawica\" == \u017byciorys == 16 sierpnia 2008 podczas letnich igrzysk olimpijskich w Pekinie ustanowi\u0142 nowy rekord \u015bwiata w biegu na 100 m (9,69 s), poprawiaj\u0105c sw\u00f3j dotychczasowy najlepszy rezultat (9,72 s). W biegu tym, rozegranym w bezwietrznych warunkach, niezagro\u017cony ze strony przeciwnik\u00f3w (drugiego na mecie Richarda Thompsona pokona\u0142 o 0,20 s), zwolni\u0142 na ostatnich kilkunastu metrach i podni\u00f3s\u0142 w ge\u015bcie zwyci\u0119stwa r\u0119ce. Cztery dni","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_7435","question":"jaki sport uprawia iga \u015bwi\u0105tek?","answer":"tenisa","context":"Foundation, UNICEF Polska) wspar\u0142y dzieci dotkni\u0119te wojn\u0105 w Ukrainie. We wrze\u015bniu Iga \u015awi\u0105tek zosta\u0142a zaproszona do inicjatywy pomocowej dla Ukrainy Tennis Plays For Peace organizowanej przez ameryka\u0144sk\u0105 federacj\u0119 tenisa USTA. Na stadionie US Open zagra\u0142a miksta w parze z Rafaelem Nadalem przeciwko Coco Gauff i Johnowi McEnroe. Z okazji \u015awiatowego Dnia Zdrowia Psychicznego w 2022 roku zawodniczka po raz drugi zdecydowa\u0142a si\u0119 wesprze\u0107 finansowo organizacj\u0119 zwi\u0105zan\u0105 z obszarem zdrowia psychicznego dzieci. Po finale turnieju WTA 500 w Ostrawie (Agel Open) og\u0142osi\u0142a, \u017ce przeka\u017ce nagrod\u0119 z turnieju na ten cel. Kwot\u0105 280 tysi\u0119cy z\u0142otych zdecydowa\u0142a si\u0119 wesprze\u0107 SOS Wioski Dzieci\u0119ce. Szlachetn\u0105 Paczk\u0119 w 2022 roku wspar\u0142a po raz trzeci, pomagaj\u0105c jednej z potrzebuj\u0105cych rodzin, a tak\u017ce zach\u0119caj\u0105c innych do zaanga\u017cowania si\u0119.","start_idx":214,"end_idx":220}
+{"id":"mrc_7436","question":"co robi dennis rodman?","answer":"koszykarz, graj\u0105cy na pozycji silnego skrzyd\u0142owego.","context":"Dennis Keith Rodman (ur. 13 maja 1961 w Trenton) \u2013 ameryka\u0144ski koszykarz, graj\u0105cy na pozycji silnego skrzyd\u0142owego. Wyst\u0119powa\u0142 w NBA, w takich zespo\u0142ach jak: Chicago Bulls, Detroit Pistons, San Antonio Spurs, Los Angeles Lakers oraz Dallas Mavericks. == Wczesne lata == Urodzi\u0142 si\u0119 w Trenton w stanie New Jersey jako syn Shirley i Philandera Rodmana Jr., cz\u0142onka Air Force, kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej walczy\u0142 w wojnie wietnamskiej. Kiedy mia\u0142 trzy lata, ojciec opu\u015bci\u0142 rodzin\u0119, w ko\u0144cu osiad\u0142 w Filipinach. Wtedy Rodman wraz z matk\u0105 oraz dwiema siostrami, Debr\u0105 i Kim, przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Dallas w stanie Teksas. Pochodzi\u0142 z ubogiej rodziny; jego matka musia\u0142a sama utrzyma\u0107 siebie i tr\u00f3jk\u0119 dzieci. Ucz\u0119szcza\u0142 do Cooke County Junior College, a nast\u0119pnie studiowa\u0142 w Southeastern Oklahoma","start_idx":63,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_7437","question":"co proponuje ruch czystych serc?","answer":"cz\u0142onkowie decyduj\u0105 si\u0119 na zachowanie dziewictwa przed zawarciem ma\u0142\u017ce\u0144stwa.","context":"Ruch Czystych Serc (RCS) \u2013 m\u0142odzie\u017cowy ruch katolicki zainicjowany przez czasopismo \u201eMi\u0142ujcie si\u0119!\u201d, kt\u00f3rego cz\u0142onkowie decyduj\u0105 si\u0119 na zachowanie dziewictwa przed zawarciem ma\u0142\u017ce\u0144stwa. Patronk\u0105 ruchu jest b\u0142. Karolina K\u00f3zka, kt\u00f3ra zgin\u0119\u0142a w 1914 roku, broni\u0105c si\u0119 przed gwa\u0142tem. == Geneza == W latach dziewi\u0119\u0107dziesi\u0105tych XX wieku powsta\u0142o wiele organizacji promuj\u0105cych wstrzemi\u0119\u017aliwo\u015b\u0107 seksualn\u0105 a\u017c do \u015blubu. Ruch ten by\u0142 odpowiedzi\u0105 na swobod\u0119 seksualn\u0105, kt\u00f3ra opanowa\u0142a Ameryk\u0119 w latach sze\u015b\u0107dziesi\u0105tych XX wieku. Jego rozw\u00f3j w wielu rejonach USA wprowadzi\u0142 tzw. mod\u0119 na czysto\u015b\u0107. W Ko\u015bciele baptystycznym ruch ten zapocz\u0105tkowano w Nashville w stanie Tennessee pod kierunkiem pastora Richarda Rossa. W 1997 r. w Denver w stanie Kolorado katolicki duchowny William Carmody uruchomi\u0142 ruch propaguj\u0105cy czysto\u015b\u0107 przedma\u0142\u017ce\u0144sk\u0105. Ruch zosta\u0142 nazwany \"Czysty z wyboru\".","start_idx":109,"end_idx":185}
+{"id":"mrc_7438","question":"czym jest medytacja?","answer":"praktyki polegaj\u0105ce na \u0107wiczeniu umys\u0142u lub wprowadzaniu si\u0119 w odmienny stan \u015bwiadomo\u015bci dla uzyskania dobroczynnego skutku, albo aby umys\u0142 uzna\u0142 tre\u015b\u0107 odmiennego stanu bez identyfikowania si\u0119 z nim lub jako cel sam w sobie.","context":"Medytacja ( \u2013 zag\u0142\u0119bianie si\u0119 w my\u015blach, rozwa\u017canie, namys\u0142) \u2013 praktyki polegaj\u0105ce na \u0107wiczeniu umys\u0142u lub wprowadzaniu si\u0119 w odmienny stan \u015bwiadomo\u015bci dla uzyskania dobroczynnego skutku, albo aby umys\u0142 uzna\u0142 tre\u015b\u0107 odmiennego stanu bez identyfikowania si\u0119 z nim lub jako cel sam w sobie. Termin medytacja odnosi si\u0119 do wielu r\u00f3\u017cnych praktyk, wliczaj\u0105c w to techniki maj\u0105ce na celu zwi\u0119kszenie wewn\u0119trznej energii si\u0142y \u017cyciowej (\"qi\", \"ki\", \"prana\" itp.) i aby rozwin\u0105\u0107 wsp\u00f3\u0142czucie, mi\u0142o\u015b\u0107, cierpliwo\u015b\u0107, wielkoduszno\u015b\u0107 i przebaczenie. Medytacja by\u0142a praktykowana od czas\u00f3w antycznych jako cz\u0119\u015b\u0107 tradycji religijnych i wierze\u0144. Jest stosowana zw\u0142aszcza w jodze oraz w religiach i duchowo\u015bci Wschodu (buddyzm, taoizm, konfucjanizm, hinduizm, d\u017cinizm), a ostatnio tak\u017ce przez niekt\u00f3re szko\u0142y psychoterapeutyczne. Elementy medytacji daj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c zauwa\u017cy\u0107 w chrze\u015bcija\u0144stwie","start_idx":63,"end_idx":287}
+{"id":"mrc_7439","question":"co wed\u0142ug arystotelesa wyr\u00f3\u017cnia sztuk\u0119 poet\u00f3w?","answer":"Arystoteles charakteryzuje literatur\u0119 (\u201epoezj\u0119\u201d, do kt\u00f3rej filozof nie w\u0142\u0105cza jednak liryki) jako sztuk\u0119 mimetyczn\u0105 (na\u015bladowcz\u0105)","context":"Poetyka (gr. \u03a0\u03b5\u03c1\u1f76 \u03c0\u03bf\u03b9\u03b7\u03c4\u03b9\u03ba\u1fc6\u03c2, \"Peri poietik\u0113s\", w\u0142a\u015bciwie \"O sztuce poetyckiej\"), ok. 335 p.n.e. \u2013 niezachowane w ca\u0142o\u015bci dzie\u0142o Arystotelesa przedstawiaj\u0105ce teori\u0119 struktury i odbioru dzie\u0142a literackiego. Pierwszy w historii podr\u0119cznik poetyki opisowej i poetyki normatywnej. Arystoteles charakteryzuje literatur\u0119 (\u201epoezj\u0119\u201d, do kt\u00f3rej filozof nie w\u0142\u0105cza jednak liryki) jako sztuk\u0119 mimetyczn\u0105 (na\u015bladowcz\u0105) oraz opisuje jej trzy gatunki: tragedi\u0119, epos oraz komedi\u0119. W zachowanej cz\u0119\u015bci traktatu brakuje om\u00f3wienia tej ostatniej, kt\u00f3rej prawdopodobnie po\u015bwi\u0119cono zaginion\u0105 ksi\u0119g\u0119 drug\u0105. Z antycznych \u017ar\u00f3de\u0142 wynika, \u017ce Arystoteles napisa\u0142 wiele innych dzie\u0142 po\u015bwi\u0119conych poetyce i konkretnym utworom poetyckim. \u017badne z nich nie ocala\u0142o. Pogl\u0105dy Arystotelesa s\u0105 po\u015bredni\u0105 polemik\u0105 z trzeci\u0105 ksi\u0119g\u0105 dialogu \"Pa\u0144stwo\" Platona, gdzie Plato\u0144ski Sokrates pr\u00f3buje dociec istoty poezji. Platon krytycznie wyra\u017ca\u0142 si\u0119 o poetach (\u201ez lichym","start_idx":276,"end_idx":405}
+{"id":"mrc_7440","question":"jak du\u017ce jest monako?","answer":"Ca\u0142kowita powierzchnia pa\u0144stwa wynosi 2,02 km\u00b2.","context":"Monako \u2013 miasto-pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Europy, nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym, na Lazurowym Wybrze\u017cu. Znajduje si\u0119 18 km na wsch\u00f3d od francuskiej Nicei. == Powierzchnia, punkty skrajne i granice == === Powierzchnia === Ca\u0142kowita powierzchnia pa\u0144stwa wynosi 2,02 km\u00b2. === Punkty skrajne === * p\u00f3\u0142nocny \u2013 avenue Varavilla (43\u00b045\u203207\u2033N 07\u00b026\u203213\u2033E) * po\u0142udniowy \u2013 Fontvielle park (43\u00b043\u203229\u2033N 07\u00b025\u203205\u2033E) * zachodni \u2013 Boulevard du Jardin Exotique (43\u00b043\u203248\u2033N 07\u00b024\u203233\u2033E) * wschodni \u2013 Monte-Carlo Sporting Club d'\u00c9t\u00e9 (43\u00b044\u203250\u2033N 07\u00b026\u203223\u2033E) === Granice === Monako graniczy jedynie z Francj\u0105, d\u0142ugo\u015b\u0107 tej granicy wynosi 5,469 km. Po\u0142o\u017cone jest nad brzegiem Morza \u015ar\u00f3dziemnego, d\u0142ugo\u015b\u0107 jego wybrze\u017ca wynosi 4,1 km. == Budowa geologiczna i rze\u017aba == Monako geologicznie jest nadbrze\u017cnym przed\u0142u\u017ceniem Alp, a dok\u0142adnie Alp Nadmorskich, kt\u00f3re jako obszar","start_idx":226,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_7441","question":"w jakim mie\u015bcie znajdowa\u0142a sie swi\u0105tynia?","answer":"Jerozolimie","context":"Pierwsza \u015awi\u0105tynia (hebr. \u05d1\u05b5\u05bc\u05d9\u05ea \u05d4\u05b7\u05de\u05b4\u05bc\u05e7\u05b0\u05d3\u05b8\u05bc\u05e9\u05c1, \"Bet ha-Mikdasz\"), tak\u017ce: \u015awi\u0105tynia Salomona \u2013 pierwotna, opisana w Biblii i Tanachu g\u0142\u00f3wna \u015bwi\u0105tynia Izraelit\u00f3w w Jerozolimie, zbudowana przez kr\u00f3la Salomona na potrzeby przechowywania Arki Przymierza. Zosta\u0142a zniszczona podczas obl\u0119\u017cenia Jerozolimy przez babilo\u0144skie wojska kr\u00f3la Nabuchodonozora II, a nast\u0119pnie na jej miejscu wybudowano Drug\u0105 \u015awi\u0105tyni\u0119. == Geneza == Po zdobyciu Jerozolimy kr\u00f3l Dawid sprowadzi\u0142 do miasta Ark\u0119 Przymierza, kt\u00f3ra przez oko\u0142o 300 lat by\u0142a przechowywana w znajduj\u0105cej si\u0119 w mie\u015bcie Szilo pierwotnej \u015bwi\u0105tyni Izraelit\u00f3w, zwanej Namiot Spotkania i b\u0119d\u0105cej w istocie konstrukcj\u0105 drewniano-namiotow\u0105 wykonan\u0105 z pali oraz sukna tkanego z we\u0142ny wielb\u0142\u0105dziej. W\u0142adca postanowi\u0142 zbudowa\u0107 w Jerozolimie wielk\u0105 \u015bwi\u0105tyni\u0119, w kt\u00f3rej mog\u0142aby zosta\u0107 z\u0142o\u017cona Arka Przymierza, lecz jego planom sprzeciwi\u0142 si\u0119 B\u00f3g: \u201eNie zbudujesz domu","start_idx":161,"end_idx":172}
+{"id":"mrc_7442","question":"kto po \u015bmierci stalina przej\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 w zsrr?","answer":"Chruszczow","context":"KC WKP(b). W latach 1941\u20131945 by\u0142 cz\u0142onkiem rad wojennych wielu front\u00f3w. \u015amier\u0107 J\u00f3zefa Stalina doprowadzi\u0142a w nast\u0119pstwie do zaciek\u0142ej walki o w\u0142adz\u0119, z kt\u00f3rej Chruszczow wyszed\u0142 zwyci\u0119sko. Pocz\u0105tkowo awansowano go z szefa Obwodowego Komitetu KPZR w Moskwie do stanowiska sekretarza KC KPZR, czyli jednego z pi\u0119ciu r\u00f3wnoprawnych szef\u00f3w partii. Do zada\u0144 Chruszczowa nale\u017ca\u0142o koordynowanie ich pracy, jednak nie mia\u0142 wzgl\u0119dem nich dodatkowych uprawnie\u0144. 7 wrze\u015bnia 1953 roku obj\u0105\u0142 nowo ustanowiony urz\u0105d pierwszego sekretarza KC KPZR, czyli przywr\u00f3cone pod zmienion\u0105 nazw\u0105 stanowisko generalnego sekretarza. W grudniu tego roku zosta\u0142 wicepremierem. Proces przejmowania w\u0142adzy sfinalizowa\u0142, obejmuj\u0105c stanowisko premiera w 1958. W 1956 na XX zje\u017adzie KPZR Chruszczow wyst\u0105pi\u0142 z referatem \"O\" \"kulcie jednostki i jego nast\u0119pstwach\" (), w kt\u00f3rej ujawni\u0142 cz\u0119\u015b\u0107 prawdy","start_idx":160,"end_idx":170}
+{"id":"mrc_7443","question":"kim by\u0142a demeter?","answer":"w mitologii greckiej bogini p\u0142odno\u015bci ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zb\u00f3\u017c, rolnictwa; matka Kory-Persefony.","context":"Demeter (tak\u017ce Demetra; D\u0113m\u1e17t\u0113r, D\u1e17m\u0113tra, ) \u2013 w mitologii greckiej bogini p\u0142odno\u015bci ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zb\u00f3\u017c, rolnictwa; matka Kory-Persefony. Siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa, Hestii i Hery. Kochanka Zeusa \u2013 mia\u0142a z nim c\u00f3rk\u0119 Kor\u0119-Persefon\u0119. C\u00f3rka Rei i Kronosa. == Istota b\u00f3stwa == Imi\u0119 Demeter sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0142on\u00f3w: \u201emeter\u201d \"m\u1e17t\u0113r\" oznacza matk\u0119, za\u015b \u201ede\u201d \"d\u0113\u0302\" (w dialekcie doryckim \"da\") to prawdopodobnie \"g\u0113\u0302\", czyli \u2018ziemia\u2019. Taka interpretacja nie jest pewna z powodu braku potwierdzenia w \u017ar\u00f3d\u0142ach pisanych. Demeter by\u0142a jednym z pradawnych b\u00f3stw przyrody. By\u0142a czczona nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym, a jej kult zosta\u0142 w\u0142\u0105czony przez Grek\u00f3w do ich religii. Demeter by\u0142a nazywana \u201epani\u0105 ziarna\u201d, \u201epani\u0105 zb\u00f3\u017c\u201d (gr. \"(S\u00edt\u014dn) P\u00f3tnia\"). By\u0142a po\u0142\u0105czona z \"Kore\" (\u201eDziewczyna\u201d), swoj\u0105 c\u00f3rk\u0105, dlatego m\u00f3wi\u0142o si\u0119","start_idx":46,"end_idx":155}
+{"id":"mrc_7444","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze mistrzostwa europy w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"Mistrzostwa Europy w Pi\u0142ce No\u017cnej 1960 \u2013 pierwsza edycja pi\u0142karskich Mistrzostw Europy m\u0119skich reprezentacji krajowych","context":"Mistrzostwa Europy w Pi\u0142ce No\u017cnej 1960 \u2013 pierwsza edycja pi\u0142karskich Mistrzostw Europy m\u0119skich reprezentacji krajowych (w\u00f3wczas pod nazw\u0105 \"Puchar Europy Narod\u00f3w\"). == T\u0142o zawod\u00f3w == === Realizacja idei pi\u0142karskich mistrzostw Europy === Idea rozgrywania mistrzostw Europy w pi\u0142ce no\u017cnej narodzi\u0142a si\u0119 w latach 20. XX wieku. Jej or\u0119downikiem by\u0142 francuski dzia\u0142acz sportowy Henri Delaunay - cz\u0142onek FIFA oraz jeden z kreator\u00f3w zainaugurowanych w 1930 roku pi\u0142karskich mistrzostw \u015bwiata. W 1927 roku Henri Delaunay wsp\u00f3lnie z austriackim dzia\u0142aczem Hugo Meislem z\u0142o\u017cyli do FIFA wniosek w sprawie utworzenia turnieju, maj\u0105cego wy\u0142oni\u0107 najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0119 starego kontynentu. Zaprezentowana koncepcja zak\u0142ada\u0142a realizacj\u0119 turnieju przez europejsk\u0105 komisj\u0119 zorganizowan\u0105 w ramach struktur FIFA. Pomys\u0142 nie zyska\u0142 w\u00f3wczas jednak zainteresowania w\u015br\u00f3d dzia\u0142aczy \u015bwiatowej federacji pi\u0142karskiej i zosta\u0142 odrzucony","start_idx":0,"end_idx":118}
+{"id":"mrc_7445","question":"kt\u00f3ry nied\u017awied\u017a jest najwi\u0119kszy?","answer":"nied\u017awied\u017a polarny i jeden z podgatunk\u00f3w nied\u017awiedzia brunatnego \u2013 kodiak","context":"ogonie i kr\u00f3tkimi, silnymi ko\u0144czynami. Najmniejszy w rodzinie jest wa\u017c\u0105cy 30\u201365 kg biruang malajski, natomiast nied\u017awied\u017a polarny i jeden z podgatunk\u00f3w nied\u017awiedzia brunatnego \u2013 kodiak uwa\u017cane s\u0105 za najwi\u0119ksze z l\u0105dowych ssak\u00f3w drapie\u017cnych (Carnivora), najwi\u0119ksze samce osi\u0105gaj\u0105 do 800 kg masy cia\u0142a. Uz\u0119bienie charakteryzuj\u0105ce si\u0119 du\u017cymi siekaczami, mocnymi k\u0142ami i szerokimi, p\u0142askimi trzonowcami jest przystosowane do rozgryzania i rozcierania po\u017cywienia zar\u00f3wno ro\u015blinnego, jak i mi\u0119snego. Ko\u0144czyny stopochodne, 5-palczaste (u pandy wielkiej wyst\u0119puje wyrostek ko\u015bci nadgarstka funkcjonuj\u0105cy jak sz\u00f3sty palec), podeszwy go\u0142e lub ow\u0142osione, pazury d\u0142ugie, mocne i niewysuwalne, wykorzystywane do kopania i w czasie walki. Ubarwienie zazwyczaj jednobarwne w odcieniach br\u0105zu, czerni lub bieli. Sier\u015b\u0107 d\u0142uga i g\u0119sta. Nied\u017awiedzie s\u0105 wszystko\u017cerne, ale najcz\u0119\u015bciej zjadaj\u0105 pokarm ro\u015blinny, zw\u0142aszcza jagody. Nie gardz\u0105","start_idx":111,"end_idx":184}
+{"id":"mrc_7446","question":"co to znaczy placebo?","answer":"substancja lub dzia\u0142anie (np. zabieg chirurgiczny) oboj\u0119tne, niemaj\u0105ce wp\u0142ywu na stan zdrowia pacjenta, podawane choremu jako terapia.","context":"Placebo (\u0142ac. \u201eb\u0119d\u0119 si\u0119 podoba\u0142\u201d) \u2013 substancja lub dzia\u0142anie (np. zabieg chirurgiczny) oboj\u0119tne, niemaj\u0105ce wp\u0142ywu na stan zdrowia pacjenta, podawane choremu jako terapia. Chory nie wie, \u017ce to, co zastosowano, nie jest prawdziwym leczeniem, za\u015b wszystko (dla leku g\u0142\u00f3wnie: wygl\u0105d, zapach, smak, konsystencja), opr\u00f3cz leczniczych w\u0142a\u015bciwo\u015bci placebo jest takie samo, jak rzeczywistej terapii. Cz\u0119sto zastosowanie prawdziwego leku mog\u0142oby by\u0107 szkodliwe dla pacjenta, ale oszukanie go przez wm\u00f3wienie, \u017ce przyj\u0105\u0142 lek, mo\u017ce poprawi\u0107 jego sytuacj\u0119 psychiczn\u0105. Placebo stosuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w badaniach nad dzia\u0142aniem lek\u00f3w, zabieg\u00f3w medycznych i niekonwencjonalnych, u\u017cywaj\u0105c go w \u015blepych i podw\u00f3jnie \u015blepych pr\u00f3bach. == Historia == Placebo jest prawdopodobnie tak stare, jak sama medycyna. By\u0142o g\u0142\u00f3wnie wykorzystywane, aby poprawi\u0107 si\u0142y pacjenta. Pocz\u0105wszy od drobnych operacji usuni\u0119cia migda\u0142k\u00f3w,","start_idx":36,"end_idx":170}
+{"id":"mrc_7447","question":"kto wykonywa\u0142 piosenk\u0119 konik na biegunach?","answer":"Micha\u0142a Hochmana","context":"teledyskiem wyre\u017cyserowanym przez Kub\u0119 Wojew\u00f3dzkiego oraz nagra\u0142a cover szlagieru Micha\u0142a Hochmana \u201eKonik na biegunach\u201d, kt\u00f3ry przywr\u00f3ci\u0142 j\u0105 na szczyt. W tym czasie znalaz\u0142a sponsora \u2013 firm\u0119 Iveco, kt\u00f3ra cz\u0119\u015bciowo pokry\u0142a koszty nagrania jej nowej p\u0142yty. Sesje nagraniowe artystka op\u0142aci\u0142a r\u00f3wnie\u017c z honorarium, kt\u00f3re otrzyma\u0142a za nagrania piosenek do spot\u00f3w reklamowych producenta kawy Jacobs oraz Mleka Bia\u0142ego. W 1995 zaprezentowa\u0142a ballad\u0119 \u201eWoodstock \u201994\u201d, kt\u00f3ra zyska\u0142a umiarkowany sukces na rynku, a tak\u017ce zagra\u0142a koncert na pierwszym Przystanku Woodstock. W 1996 wyda\u0142a utw\u00f3r \u201eNa sen\u201d, kt\u00f3ry trafi\u0142 na listy przeboj\u00f3w i sta\u0142 si\u0119 jednym z jej najwi\u0119kszych hit\u00f3w w karierze. Wytw\u00f3rnie muzyczne nie by\u0142y jednak zainteresowane wydaniem jej nowego materia\u0142u, co by\u0142o zwi\u0105zane z obraniem przez artystk\u0119 nowego, znacznie mocniejszego kierunku muzycznego ni\u017c","start_idx":82,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7448","question":"ile kraj\u00f3w jest na \u015bwiecie?","answer":"194 pa\u0144stwa","context":"Lista pa\u0144stw \u015bwiata \u2013 zawiera list\u0119 pa\u0144stw niepodleg\u0142ych oraz wykaz pa\u0144stw nieuznawanych, uszeregowanych w kolejno\u015bci alfabetycznej pod wzgl\u0119dem nazwy kr\u00f3tkiej (o ile taka istnieje). U\u017cyte nazwy pa\u0144stw s\u0105 formami zalecanymi przez Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. == Pa\u0144stwa \u015bwiata == Wykaz obejmuje 194 pa\u0144stwa: 193 b\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych oraz Watykan. == Pa\u0144stwa nieuznawane (quasi-pa\u0144stwa, pa\u0144stwa \"de facto\" niepodleg\u0142e) == Wykaz pa\u0144stw nieuznawanych (quasi-pa\u0144stw, pa\u0144stw \"de facto\" niepodleg\u0142ych) obejmuje kraje, kt\u00f3re posiadaj\u0105 swoje terytoria, ludno\u015b\u0107 i rz\u0105dy sprawuj\u0105ce suwerenn\u0105 nad nimi kontrol\u0119, lecz nie uzyska\u0142y uznania swojej pa\u0144stwowo\u015bci na arenie mi\u0119dzynarodowej lub t\u0119 pa\u0144stwowo\u015b\u0107 uznaje niewielka liczba pa\u0144stw. * \u2013 Republika Abchazji * \u2013 Turecka Republika Cypru P\u00f3\u0142nocnego * \u2013 Republika G\u00f3rskiego Karabachu\u201eTerytorium, formalnie stanowi\u0105ce cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":350,"end_idx":361}
+{"id":"mrc_7449","question":"kt\u00f3ry z aposto\u0142\u00f3w nazywany jest niewiernym lub niedowiarkiem?","answer":"Tomasz","context":"Tomasz Aposto\u0142 (, \"t\u00f4ma\" \u2018bli\u017aniak\u2019, ) \u2013 posta\u0107 biblijna, jeden z 12 aposto\u0142\u00f3w Chrystusa, m\u0119czennik chrze\u015bcija\u0144ski, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, anglika\u0144skiego, lutera\u0144skiego, ormia\u0144skiego, koptyjskiego, syryjskiego i prawos\u0142awnego. \u015awi\u0119ty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (\"Communicantes\") Kanonu rzymskiego. == \u017byciorys == Wed\u0142ug Biblii nie by\u0142o go podczas ukazania si\u0119 zmartwychwsta\u0142ego Chrystusa aposto\u0142om. Gdy potem opowiadali mu o tym, nie chcia\u0142 im uwierzy\u0107, ale postawi\u0142 warunek, \u017ce uwierzy, kiedy sam zobaczy Jezusa i dotknie Jego ran. Gdy Jezus pojawi\u0142 si\u0119 ponownie, poprosi\u0142 nieufnego Tomasza, aby w\u0142o\u017cy\u0142 palce w miejsca po zadanych ranach. Tomasz zdumiony wypowiedzia\u0142 s\u0142owa: \"Pan m\u00f3j i B\u00f3g m\u00f3j\". W j\u0119zyku potocznym \"niewierny Tomasz\" sta\u0142 si\u0119 synonimem sceptyka. Papie\u017c Grzegorz Wielki skomentowa\u0142 to wydarzenie: \"\u201eWi\u0119cej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza ni\u017c","start_idx":0,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_7450","question":"ilu zawodnik\u00f3w jest w siatk\u00f3wce?","answer":"dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym","context":"Pi\u0142ka siatkowa, siatk\u00f3wka \u2013 sport dru\u017cynowy, w kt\u00f3rym bior\u0105 udzia\u0142 dwa zespo\u0142y po 7 zawodnik\u00f3w w ka\u017cdym (rozgrywaj\u0105cy, atakuj\u0105cy, dw\u00f3ch \u015brodkowych i dw\u00f3ch przyjmuj\u0105cych, libero). Na boisku przebywa jednak tylko sze\u015bciu zawodnik\u00f3w, libero zmienia si\u0119 ze \u015brodkowym b\u0119d\u0105cym w linii obrony, gdy dru\u017cyna przyjmuje zagrywk\u0119. == Historia == Pomys\u0142odawc\u0105 regu\u0142 gry w pi\u0142k\u0119 siatkow\u0105 by\u0142 William G. Morgan \u2013 na co dzie\u0144 nauczyciel wychowania fizycznego w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts. 9 lutego 1895 odby\u0142 si\u0119 w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz stworzonej przez niego dyscypliny, kt\u00f3r\u0105 w\u00f3wczas nazywano \"Minonette\". W dniach 18\u201320 kwietnia 1947, podczas Kongresu w Pary\u017cu, powo\u0142ano do \u017cycia Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Pi\u0142ki Siatkowej (FIVB). Jej pierwszym prezesem zosta\u0142 Paul Libaud (sprawowa\u0142 on t\u0119","start_idx":67,"end_idx":103}
+{"id":"mrc_7451","question":"jakie w\u0142a\u015bciwo\u015bci powinien posiada\u0107 p\u0142yn ch\u0142odz\u0105cy?","answer":"si\u0119 znacznie ni\u017csz\u0105 od wody temperatur\u0105 krzepni\u0119cia i wy\u017csz\u0105 temperatur\u0105 wrzenia.","context":"Samochodowe p\u0142yny ch\u0142odz\u0105ce \u2013 p\u0142yny stosowane w samochodowych uk\u0142adach ch\u0142odzenia zamiast wody, charakteryzuj\u0105ce si\u0119 znacznie ni\u017csz\u0105 od wody temperatur\u0105 krzepni\u0119cia i wy\u017csz\u0105 temperatur\u0105 wrzenia. Wytwarzane s\u0105 na bazie glikolu etylenowego lub glikolu propylenowego w kilku odmianach, r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 sk\u0142adem i przeznaczeniem (np. w wersji szczeg\u00f3lnie zalecanej dla ch\u0142odnic wykonanych z aluminium). Lepszymi w\u0142a\u015bciwo\u015bciami charakteryzuje si\u0119 glikol etylenowy, ale coraz szerzej jest stosowany glikol propylenowy. Wynika to z du\u017cej toksyczno\u015bci glikolu etylenowego oraz nietoksyczno\u015bci propylenowego. P\u0142yny z glikolem propylenowym wymagaj\u0105 dodatk\u00f3w antykorozyjnych w wi\u0119kszej ilo\u015bci i o lepszej jako\u015bci oraz wymagaj\u0105 substancji zapobiegaj\u0105cych wzrostowi drobnoustroj\u00f3w (w glikolu etylenowym z powodu toksyczno\u015bci zjawisko takie nie zachodzi), co zwi\u0119ksza ich koszt. Inne bazy to alkohole (metanol, etanol) i glicerol. Alkohole obecnie nie s\u0105","start_idx":113,"end_idx":194}
+{"id":"mrc_7452","question":"kto to by\u0142 freud?","answer":"Sigmund Freud (ur. jako Sigismund Schlomo Freud 6 maja 1856 w P\u0159\u00edborze, zm. 23 wrze\u015bnia 1939 w Londynie) \u2013 austriacki lekarz \u017cydowskiego pochodzenia, neurolog, tw\u00f3rca psychoanalizy.","context":"Sigmund Freud (ur. jako Sigismund Schlomo Freud 6 maja 1856 w P\u0159\u00edborze, zm. 23 wrze\u015bnia 1939 w Londynie) \u2013 austriacki lekarz \u017cydowskiego pochodzenia, neurolog, tw\u00f3rca psychoanalizy. Od 1938 mieszka\u0142 w Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce Freud nie by\u0142 filozofem w \u015bcis\u0142ym tego s\u0142owa znaczeniu, jego koncepcje funkcjonowania umys\u0142u ludzkiego, odrzucaj\u0105ce racjonalno\u015b\u0107 ludzkich wybor\u00f3w i zachowa\u0144 na rzecz czynnik\u00f3w irracjonalnych i emocjonalnych, wywar\u0142y ogromny wp\u0142yw na filozof\u00f3w, uczonych i artyst\u00f3w prze\u0142omu XIX i XX wieku. Ma te\u017c ogromny, wci\u0105\u017c \u017cywy, wp\u0142yw na nauki o kulturze, religioznawstwo i inne nauki spo\u0142eczne. == \u017byciorys == === Pochodzenie i m\u0142odo\u015b\u0107 === W szkicu autobiograficznym pt. \"Moje \u017cycie i psychoanaliza\" Freud pisze, \u017ce jego przodkowie \u017cyli przez wiele lat w Kolonii. W wyniku prze\u015bladowa\u0144 \u017byd\u00f3w w","start_idx":0,"end_idx":181}
+{"id":"mrc_7453","question":"jak\u0105 polityk\u0119 wobec rz\u0105d\u00f3w zaborczych zamierzali prowadzi\u0107 biali?","answer":"\u201eBiali\u201d postulowali skupienie si\u0119 na pracy organicznej, pokojowych manifestacjach patriotycznych, negocjacjach z zaborc\u0105, zacie\u015bnianiu wi\u0119zi mi\u0119dzy zaborami, ale te\u017c ugodowej polityce Aleksandra Wielopolskiego.","context":"ruch narodowy (pocz\u0105tek 1862). \u201eBiali\u201d postulowali skupienie si\u0119 na pracy organicznej, pokojowych manifestacjach patriotycznych, negocjacjach z zaborc\u0105, zacie\u015bnianiu wi\u0119zi mi\u0119dzy zaborami, ale te\u017c ugodowej polityce Aleksandra Wielopolskiego. \u201eBiali\u201d dopuszczali ostatecznie mo\u017cliwo\u015b\u0107 zorganizowania kolejnego powstania narodowowyzwole\u0144czego, ale jedynie w przypadku niepowodzenia zabieg\u00f3w dyplomatycznych. Powstanie mia\u0142oby zosta\u0107 starannie przygotowane i wsparte przez mocarstwa zachodnie. Lewym skrzyd\u0142em \u201ebia\u0142ych\u201d byli millenerzy. \u201eBiali\u201d poparli powstanie styczniowe dopiero w lutym 1863, d\u0105\u017c\u0105c do przej\u0119cia w nim kierownictwa. W marcu 1863 uda\u0142o im si\u0119 doprowadzi\u0107 do obj\u0119cia dyktatury przez Mariana Langiewicza, jednak\u017ce zapad\u0142a decyzja o rozwi\u0105zaniu organizacji \u201ebia\u0142ych\u201d. Po upadku Langiewicza \u201ebiali\u201d uzyskali zdecydowan\u0105 przewag\u0119 w Rz\u0105dzie Narodowym. Wa\u017cniejsi dzia\u0142acze \u201ebia\u0142ych\u201d: * Leopold Kronenberg * Andrzej Artur Zamoyski * Karol Ruprecht * Edward J\u00fcrgens * Karol Majewski","start_idx":31,"end_idx":241}
+{"id":"mrc_7454","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017cy malta?","answer":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej","context":"Malta, Republika Malty (malt. \"Repubblika ta\u2019 Malta\", ang. \"Republic of Malta\") \u2013 wyspiarskie pa\u0144stwo-miasto po\u0142o\u017cone w Europie Po\u0142udniowej, na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym, 81 km na po\u0142udnie od W\u0142och. Obejmuje ca\u0142y archipelag Wysp Malta\u0144skich, jednak\u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludno\u015bci mieszka na g\u0142\u00f3wnej wyspie o tej samie nazwie, w zespole miejskim Valletty \u2013 stolicy Malty. Malta ma histori\u0119 si\u0119gaj\u0105c\u0105 tysi\u0119cy lat. Cywilizacja na Malcie zacz\u0119\u0142a rozwija\u0107 si\u0119 ponad 7000 lat temu Pierwsze wi\u0119ksze budowle na Malcie \u2013 megalityczne \u015bwi\u0105tynie zacz\u0119to budowa\u0107 oko\u0142o 3600 r. p.n.e. S\u0105 one najstarszymi stoj\u0105cymi budowlami w Europie i jednymi z najstarszych na \u015bwiecie, s\u0105 starsze ni\u017c piramidy w Egipcie. W podobnym okresie powsta\u0142o Hypogeum \u0126al Saflieni. Spu\u015bcizn\u0105 tych budowli jest kilkana\u015bcie ruin, z czego siedem zosta\u0142o wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego","start_idx":0,"end_idx":139}
+{"id":"mrc_7455","question":"z jak\u0105 cz\u0119stotliwo\u015bci\u0105 widzi ludzkie oko?","answer":"Dla ludzi zakres \u015bwiat\u0142a widzialnego wynosi oko\u0142o 380\u2013740 nm.","context":"Postrzeganie barw \u2013 zdolno\u015b\u0107 organizmu lub maszyny do rozr\u00f3\u017cniania przedmiot\u00f3w oparta na wra\u017cliwo\u015bci na d\u0142ugo\u015b\u0107 fali (lub cz\u0119stotliwo\u015b\u0107) \u015bwiat\u0142a, kt\u00f3re przedmioty te odbijaj\u0105, emituj\u0105 lub przepuszczaj\u0105. Uk\u0142ad nerwowy rejestruje kolor poprzez por\u00f3wnanie odpowiedzi na \u015bwiat\u0142o kilku rodzaj\u00f3w czopk\u00f3w w oku. Czopki te s\u0105 wra\u017cliwe na r\u00f3\u017cne d\u0142ugo\u015bci \u015bwiat\u0142a widzialnego. Dla ludzi zakres \u015bwiat\u0142a widzialnego wynosi oko\u0142o 380\u2013740 nm. Zazwyczaj istniej\u0105 3 rodzaje czopk\u00f3w. Zakres widzialno\u015bci oraz liczba rodzaj\u00f3w czopk\u00f3w r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od gatunku. Czerwone jab\u0142ko wcale nie emituje czerwonego \u015bwiat\u0142a. Jab\u0142ko poch\u0142ania wszystkie fale \u015bwietlne o cz\u0119stotliwo\u015bci z wyj\u0105tkiem \u015bwiat\u0142a z pewnych zakres\u00f3w cz\u0119stotliwo\u015bci \u0142\u0105cznie postrzeganych przez nas jako kolor czerwony. Jab\u0142ko jest postrzegane jako czerwone tylko dlatego, \u017ce ludzkie oko potrafi rozr\u00f3\u017cnia\u0107 r\u00f3\u017cne d\u0142ugo\u015bci fal. Zalet\u0105 koloru,","start_idx":366,"end_idx":427}
+{"id":"mrc_7456","question":"czego dokona\u0142 romuald traugutt?","answer":"podj\u0105\u0142 si\u0119 pr\u00f3by reorganizacji si\u0142 powsta\u0144czych i przekszta\u0142cenia s\u0142abo uzbrojonych i lu\u017ano zorganizowanych oddzia\u0142\u00f3w partyzanckich w regularn\u0105 armi\u0119.","context":"wysun\u0119li jego kandydatur\u0119 na dyktatora powstania. Po upadku Rz\u0105du Narodowego \"czerwonych\" 17 pa\u017adziernika 1863 Romuald Traugutt zosta\u0142 dow\u00f3dc\u0105 powstania. Jego przyw\u00f3dztwo mia\u0142o charakter tajny. Siedzib\u0105 dyktatora by\u0142o mieszkanie przy ul. Smolnej 3 (w \u00f3wczesnym jej dolnym ci\u0105gu, obecnie jest to okolica ulicy Czerwonego Krzy\u017ca), a sam Traugutt przybra\u0142 pseudonim Micha\u0142 Czarnecki. Przyj\u0105\u0142 r\u00f3wnie\u017c wymy\u015blon\u0105 to\u017csamo\u015b\u0107 konspiracyjn\u0105, podaj\u0105c si\u0119 za kupca pochodz\u0105cego z Galicji. Traugutt podj\u0105\u0142 si\u0119 pr\u00f3by reorganizacji si\u0142 powsta\u0144czych i przekszta\u0142cenia s\u0142abo uzbrojonych i lu\u017ano zorganizowanych oddzia\u0142\u00f3w partyzanckich w regularn\u0105 armi\u0119. 27 grudnia 1863 wyda\u0142 dekret powo\u0142uj\u0105cy delegat\u00f3w terenowych w celu uw\u0142aszczenia ch\u0142op\u00f3w. Jako jeden z g\u0142\u00f3wnych cel\u00f3w wskazywa\u0142 tak\u017ce konieczno\u015b\u0107 poprawy sytuacji finansowej oddzia\u0142\u00f3w powsta\u0144czych. Jego zabiegi o udzielenie po\u017cyczki w kraju i za granic\u0105 sko\u0144czy\u0142y si\u0119 jednak","start_idx":486,"end_idx":636}
+{"id":"mrc_7457","question":"jak wcze\u015bniej nazywano tajwan?","answer":"Tajwan (dawniej Formoza)","context":"* Tajwan \u2013 kr\u00f3tka nazwa pa\u0144stwa obejmuj\u0105cego wysp\u0119 Tajwan i wyspy s\u0105siednie, nosz\u0105cego oficjaln\u0105 nazw\u0119 Republika Chi\u0144ska *Tajwan (dawniej Formoza) \u2013 wyspa u wschodnich wybrze\u017cy Chin * Tajwan \u2013 jedna z dw\u00f3ch prowincji Republiki Chi\u0144skiej (Tajwanu) * Tajwan \u2013 prowincja Chi\u0144skiej Republiki Ludowej * Republika Tajwanu \u2013 pa\u0144stwo historyczne == Pozosta\u0142e == * Tajwan \u2013 osada w woj. kujawsko-pomorskim, w pow. tucholskim, w gminie Tuchola","start_idx":122,"end_idx":146}
+{"id":"mrc_7458","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 c\u00f3reczka kr\u00f3lowej jadwigi?","answer":"El\u017cbieta Bonifacja","context":"sugerowa\u0107, \u017ce kr\u00f3lewna urodzi\u0142a si\u0119 przedwcze\u015bnie: \"Tempus erat nondum maturae prolis ab alvo,/ Cum venit matris regia nata suae\". Z horoskopu pocz\u0119cia kr\u00f3lewskiego dziecka wynika jednak, \u017ce por\u00f3d by\u0142 raczej op\u00f3\u017aniony. === Chrzest === C\u00f3rka Jadwigi i Jagie\u0142\u0142y otrzyma\u0142a imiona El\u017cbieta Bonifacja. Swoje pierwsze imi\u0119 odziedziczy\u0142a po babce macierzystej El\u017cbiecie Bo\u015bniaczce, a drugie otrzyma\u0142a na cze\u015b\u0107 papie\u017ca Bonifacego IX, kt\u00f3ry w li\u015bcie z 5 maja 1399 r. zgodzi\u0142 si\u0119 by\u0107 ojcem chrzestnym dziecka. Papie\u017c jako swojego zast\u0119pc\u0119 wyznaczy\u0142 Wojciecha Jastrz\u0119bca, wyra\u017caj\u0105c przy tym \u017cyczenie, aby dziecko nazwano Bonifacym lub Bonifacj\u0105. Obrz\u0119du chrztu kr\u00f3lewny polskiej i ksi\u0119\u017cniczki litewskiej mia\u0142 dokona\u0107 Piotr Wysz. === D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia === Najstarszym \u017ar\u00f3d\u0142em przekazuj\u0105cym dat\u0119 \u015bmierci kr\u00f3lewny El\u017cbiety Bonifacji jest nekrolog jej matki w \"Kalendarium Capituli","start_idx":277,"end_idx":295}
+{"id":"mrc_7459","question":"jakie s\u0105 protestanckie religie?","answer":"W\u015br\u00f3d Ko\u015bcio\u0142\u00f3w protestanckich wyr\u00f3\u017cni\u0107 mo\u017cna kilka wiod\u0105cych wyzna\u0144, z czego g\u0142\u00f3wne to: luteranizm, kalwinizm (w tym kalwinizm kontynentalny, prezbiterianizm i kongregacjonalizm), anglikanizm (ko\u015bci\u00f3\u0142 niski w ca\u0142o\u015bci, cz\u0119\u015bciowo ko\u015bci\u00f3\u0142 szeroki), baptyzm, metodyzm, adwentyzm i pentekostalizm (ruch zielono\u015bwi\u0105tkowy).","context":"Protestantyzm \u2013 jedna z g\u0142\u00f3wnych ga\u0142\u0119zi chrze\u015bcija\u0144stwa, obok katolicyzmu i prawos\u0142awia, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 wsp\u00f3lnoty religijne powsta\u0142e na skutek ruch\u00f3w reformacyjnych wewn\u0105trz Ko\u015bcio\u0142a rzymskokatolickiego rozpocz\u0119tych wyst\u0105pieniem Marcina Lutra w XVI wieku oraz ruch\u00f3w przebudzeniowych w \u0142onie macierzystych wyzna\u0144 protestanckich w kolejnych stuleciach. W\u015br\u00f3d Ko\u015bcio\u0142\u00f3w protestanckich wyr\u00f3\u017cni\u0107 mo\u017cna kilka wiod\u0105cych wyzna\u0144, z czego g\u0142\u00f3wne to: luteranizm, kalwinizm (w tym kalwinizm kontynentalny, prezbiterianizm i kongregacjonalizm), anglikanizm (ko\u015bci\u00f3\u0142 niski w ca\u0142o\u015bci, cz\u0119\u015bciowo ko\u015bci\u00f3\u0142 szeroki), baptyzm, metodyzm, adwentyzm i pentekostalizm (ruch zielono\u015bwi\u0105tkowy). Na \u015bwiecie \u017cyje obecnie ok. 800 milion\u00f3w protestant\u00f3w, co stanowi ok. 40% wszystkich chrze\u015bcijan. Stawia to protestantyzm na drugim miejscu po katolicyzmie pod wzgl\u0119dem liczby wiernych zwi\u0105zanych z tym nurtem chrze\u015bcija\u0144stwa. Protestantyzm jest najdynamiczniej rozwijaj\u0105c\u0105 si\u0119 ga\u0142\u0119zi\u0105 chrze\u015bcija\u0144stwa. Ka\u017cdego dnia przybywa","start_idx":359,"end_idx":676}
+{"id":"mrc_7460","question":"kto jest autorem hobbita?","answer":"J.R.R. Tolkien","context":"Hobbit, czyli tam i z powrotem () \u2212 powie\u015b\u0107 fantasy dla dzieci autorstwa J.R.R. Tolkiena, wydana 21 wrze\u015bnia 1937 przez firm\u0119 Allen & Unwin. Polskie wydanie ukaza\u0142o si\u0119 w 1960 w t\u0142umaczeniu Maria Skibniewskiej. Opowiada o wyprawie podj\u0119tej przez krasnolud\u00f3w tworz\u0105cych kompani\u0119 Thorina i towarzysz\u0105cego im hobbita o nazwisku Bilbo Baggins do zajmowanej przez smoka Smauga Samotnej G\u00f3ry w celu odzyskania zagarni\u0119tych skarb\u00f3w i dawnej siedziby krasnolud\u00f3w. Po drodze, w jaskini Golluma, Bilbo Baggins znajduje pier\u015bcie\u0144, kt\u00f3ry daje mu moc bycia niewidzialnym. Po wydaniu powie\u015b\u0107 szybko zyska\u0142a uznanie czytelnik\u00f3w. Wydawca poprosi\u0142 autora o kontynuacj\u0119 zdarze\u0144, kt\u00f3ra ostatecznie ukaza\u0142a si\u0119 jako \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\". Zar\u00f3wno \"Hobbit\", jak i \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" powsta\u0142y pod wp\u0142ywem staroskandynawskich legend, kt\u00f3rymi zajmowa\u0142 si\u0119 Tolkien. Analiza literaturoznawcza sugeruje,","start_idx":73,"end_idx":87}
+{"id":"mrc_7461","question":"kiedy wojska radzieckie wkroczy\u0142y do polski?","answer":"moment ataku z nocy 12/13 wrze\u015bnia na \u015bwit 17 wrze\u015bnia.","context":"wewn\u0119trznych \u0141awrientij Beria wyda\u0142 rozkaz, okre\u015blaj\u0105cy zadania specjalnych grup operacyjnych NKWD, kt\u00f3re jako pierwsze mia\u0142y wkroczy\u0107 na ziemie II Rzeczypospolitej. Prawdopodobnie jednocze\u015bnie zosta\u0142a przygotowana z dat\u0105 wydania 9 wrze\u015bnia dyrektywa nr 16633 ludowego komisarza obrony Klimienta Woroszy\u0142owa oraz szefa Sztabu Generalnego Armii Czerwonej Borysa Szaposznikowa do Rady Wojennej Bia\u0142oruskiego Specjalnego Okr\u0119gu Wojskowego (11 wrze\u015bnia zosta\u0142 przekszta\u0142cony we Front Bia\u0142oruski) o rozpocz\u0119ciu w nocy 12/13 wrze\u015bnia 1939 roku ofensywy przeciwko Polsce \u2013 ostatecznie data wydania zosta\u0142a zmieniona na 14 wrze\u015bnia, a moment ataku z nocy 12/13 wrze\u015bnia na \u015bwit 17 wrze\u015bnia. 9 wrze\u015bnia po po\u0142udniu Wiaczes\u0142aw Mo\u0142otow poinformowa\u0142 niemieckiego ambasadora Friedricha-Wernera von der Schulenburga o rozpocz\u0119ciu przez Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich dzia\u0142a\u0144 zbrojnych w najbli\u017cszych dniach. Jednak 10 wrze\u015bnia zawiadomi\u0142, Schulenburga,","start_idx":627,"end_idx":682}
+{"id":"mrc_7462","question":"czym jest stan wojenny?","answer":"jeden ze stan\u00f3w nadzwyczajnych, polegaj\u0105cy na przej\u0119ciu administracji przez wojsko.","context":"Stan wojenny \u2013 jeden ze stan\u00f3w nadzwyczajnych, polegaj\u0105cy na przej\u0119ciu administracji przez wojsko. Stan ten mo\u017ce by\u0107 wprowadzony przez rz\u0105d danego kraju w celu przywr\u00f3cenia porz\u0105dku publicznego w wypadku takich zdarze\u0144 jak zamach stanu czy w celu zd\u0142awienia opozycji politycznej. == Stan wojenny w Australii == Ani konstytucja Australii, ani \u017caden inny dokument legislacyjny nie precyzuj\u0105, w jaki spos\u00f3b mo\u017ce zosta\u0107 wprowadzony stan wojenny w tym kraju. Tradycyjnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 wprowadzenia stanu wojennego stanowi nieod\u0142\u0105czn\u0105 prerogatyw\u0119 rz\u0105du wynikaj\u0105c\u0105 z potrzeby chwili, a nie z litery prawa. Wprowadzenie stanu wojennego nie oznacza automatycznego wprowadzenia administracji wojskowej, lecz zawieszenie obowi\u0105zuj\u0105cych praw \"habeas corpus\" i pracy s\u0105d\u00f3w powszechnych; stan wojenny to stan, w kt\u00f3rym nie obowi\u0105zuj\u0105 normalne prawa. W historii Australii","start_idx":15,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7463","question":"jak dawniej nazywano tokaj?","answer":"w\u0119grzynami","context":"Tokaj (w\u0119g. \"tokaji\" \u2013 z Tokaju) \u2013 bia\u0142e deserowe wino w\u0119gierskie produkowane z podsuszonych winogron (cibeba) w regionie winiarskim Tokaj-Hegyalja (p\u00f3\u0142nocno-wschodnie W\u0119gry i po\u0142udniowo-wschodnia S\u0142owacja). Wina tokajskie s\u0105 znane i cenione w ca\u0142ej Europie ju\u017c od XV wieku. W Polsce nazywano je w\u00f3wczas w\u0119grzynami. Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 dwa g\u0142\u00f3wne rodzaje tokaju: szamorodni, otrzymywany z moszczu t\u0142oczonego z niesortowanych winogron i asz\u00fa \u2013 dos\u0142adzany wybranymi podsuszonymi winogronami. Tokaj powstaje przede wszystkim z owoc\u00f3w szczepu furmint (nazywa si\u0119 tak tak\u017ce l\u017cejsz\u0105 odmian\u0119 wina), kt\u00f3ry stanowi 70% uprawianych w rejonie winoro\u015bli. Pozosta\u0142e szczepy produkowane u podn\u00f3\u017cy G\u00f3r Tokajskich to: h\u00e1rslevel\u0171 (ok. 30%), s\u00e1rgamuskot\u00e1ly (\u017c\u00f3\u0142ty muscat), z\u00e9ta (dawniej oremus - krzy\u017c\u00f3wka szczep\u00f3w furmint i bouvier), k\u00f6v\u00e9rsz\u0151l\u0151 oraz kabar (krzy\u017c\u00f3wka szczep\u00f3w h\u00e1rslevel\u0171 i bouvier). Do 2006","start_idx":304,"end_idx":314}
+{"id":"mrc_7464","question":"z czego pozyskuje sie cukier?","answer":"oko\u0142o 38 milion\u00f3w ton pochodzi\u0142o z burak\u00f3w cukrowych, a oko\u0142o 95 milion\u00f3w ton z trzciny cukrowej.","context":"si\u0119 jako 1 \u0142y\u017cka/ rok, obecnie jest dobrem pierwszej potrzeby, a jego konsumpcja przekroczy\u0142a ju\u017c 50 kg/ rok. Cukier jest jednym z podstawowych surowc\u00f3w dla przemys\u0142u spo\u017cywczego, g\u0142\u00f3wnie cukiernictwa. Obserwowany jest stale wzrastaj\u0105cy trend konsumpcji cukru przez polskie spo\u0142ecze\u0144stwo, kt\u00f3ry jest najcz\u0119\u015bciej spo\u017cywany w produktach przetworzonych. == Produkcja cukru == Produkcja \u015bwiatowa cukru w 2000 roku wynosi\u0142a 133 miliony ton, z czego oko\u0142o 38 milion\u00f3w ton pochodzi\u0142o z burak\u00f3w cukrowych, a oko\u0142o 95 milion\u00f3w ton z trzciny cukrowej. Wprowadzona w 2006 reforma rynku cukru w UE spowodowa\u0142a, \u017ce produkcja w Polsce spad\u0142a z 2 milion\u00f3w ton (przed 2004) do 1,4 miliona w 2010 (liczba cukrowni uleg\u0142a w tym czasie zmniejszeniu z 43 do 18), natomiast w ca\u0142ej UE z 21","start_idx":444,"end_idx":541}
+{"id":"mrc_7465","question":"iloma krajami graniczy polska?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_7466","question":"kto zosta\u0142 nast\u0119pc\u0105 sulejmana?","answer":"Mustafa (zarz\u0105dca prowincji Manisa od 1533)","context":"Trzecia \u017cona \u2013 M\u00e2hidevr\u00e2n \u2013 by\u0142a bardziej znana jako G\u00fclbahar (\u201ewiosenna r\u00f3\u017ca\u201d). Po \u015bmierci Mahmuda jej syn Mustafa (zarz\u0105dca prowincji Manisa od 1533), pocz\u0105tkowo uznany przez Sulejmana za nast\u0119pc\u0119 tronu, zosta\u0142 stracony na rozkaz ojca, gdy\u017c su\u0142tan zacz\u0105\u0142 obawia\u0107 si\u0119 jego rosn\u0105cych wp\u0142yw\u00f3w w armii. Czwarta \u017cona \u2013 Roksolana \u2013 znana r\u00f3wnie\u017c jako H\u00fcrrem, mia\u0142a z Sulejmanem sz\u00f3stk\u0119 dzieci: Mehmeda, Mihrimah, Abdullaha, Selima, Bayezida i Cihangira. W 1534 r. zosta\u0142a jako jedyna prawowit\u0105 \u017con\u0105 Sulejmana. === Siostry Sulejmana === === Konkubiny Sulejmana === === Zwi\u0105zek Sulejmana z Roksolan\u0105 (H\u00fcrrem) === Nieznane jest pochodzenie Roksolany, wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 mog\u0142a ona pochodzi\u0107 z ruskiej cz\u0119\u015bci Kr\u00f3lestwa Polskiego i prawdopodobnie zosta\u0142a ofiarowana su\u0142tanowi jako niewolnica przez pasz\u0119 Ibrahima z Pargi. Pierwszy syn Sulejmana","start_idx":108,"end_idx":151}
+{"id":"mrc_7467","question":"ile gmin w wielkopolsce?","answer":"226 gmin","context":"Wojew\u00f3dztwo wielkopolskie \u2013 wojew\u00f3dztwo utworzone w 1999 w \u015brodkowo-zachodniej Polsce, na Pojezierzu Wielkopolskim i Nizinie Po\u0142udniowowielkopolskiej, w dorzeczu \u015brodkowej Warty; dzieli si\u0119 na 4 miasta na prawach powiatu, 31 powiat\u00f3w i 226 gmin, kt\u00f3re zamieszkuje oko\u0142o 3,5 mln os\u00f3b (30 czerwca 2020); siedzib\u0105 wojewody i w\u0142adz samorz\u0105du wojew\u00f3dztwa jest Pozna\u0144. Wojew\u00f3dztwo wielkopolskie zajmuje drugie miejsce w kraju pod wzgl\u0119dem powierzchni i trzecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. Na obszarze wojew\u00f3dztwa le\u017cy aglomeracja kalisko-ostrowska i aglomeracja pozna\u0144ska oraz Kaliski Okr\u0119g Przemys\u0142owy, Koni\u0144skie Zag\u0142\u0119bie W\u0119gla Brunatnego i Pozna\u0144ski Okr\u0119g Przemys\u0142owy. == Historia == Wojew\u00f3dztwo wielkopolskie utworzono 1 stycznia 1999 z wojew\u00f3dztw poprzedniego podzia\u0142u administracyjnego: * pozna\u0144skiego (\"w ca\u0142o\u015bci\") * koni\u0144skiego (\"opr\u00f3cz gmin Uniej\u00f3w, Grab\u00f3w i \u015awinice Warckie\") * pilskiego (\"opr\u00f3cz gmin powiatu wa\u0142eckiego\")","start_idx":236,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_7468","question":"jaki organ sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 we francji w 1795?","answer":"Dyrektoriat","context":"Dyrektoriat (fr. \"Directoire\") \u2013 pi\u0119cioosobowy rz\u0105dowy organ egzekutywy w schy\u0142kowym okresie rewolucji francuskiej (1789\u20131799), ustanowiony w 1795 r. przez Konwent Narodowy, kt\u00f3ry nast\u0119pnie, na mocy konstytucji roku III rozwi\u0105za\u0142 i przekszta\u0142ci\u0142 w dwuizbowy parlament z\u0142o\u017cony z Rady Starszych i Rady Pi\u0119ciuset. Funkcjonowa\u0142 do przewrotu 18 brumaire\u2019a, dokonanego 18 brumaire\u2019a VIII roku Republiki (tj. 9 XI 1799) przez Napoleona Bonapartego. W szerszym znaczeniu \u2013 okres w dziejach Francji od obalenia jakobin\u00f3w na czele z Robespierre'em do zamachu stanu Napoleona (1794\u20131799). == Lista dyrektor\u00f3w == Lista dyrektor\u00f3w Republiki francuskiej (jednocze\u015bnie urz\u0119dowa\u0142o pi\u0119ciu):","start_idx":0,"end_idx":11}
+{"id":"mrc_7469","question":"kim by\u0142 w\u0142odzimierz nowak?","answer":"genera\u0142 brygady Wojska Polskiego (od 1 lipca 2016 gen. bryg. rez.)","context":"W\u0142odzimierz Nowak (ur. 5 stycznia 1962 w Go\u0142dapi) \u2013 genera\u0142 brygady Wojska Polskiego (od 1 lipca 2016 gen. bryg. rez.). == \u017byciorys == Absolwent Wojskowej Akademii Technicznej (1986) i podyplomowych studi\u00f3w w zakresie organizacji i zarz\u0105dzania na Politechnice Bia\u0142ostockiej (1997). S\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w 1986 roku jako dow\u00f3dca plutonu dowodzenia w Pomorskiej Brygadzie WOP w Szczecinie. W latach 1991-1994 szef s\u0142u\u017cb technicznych-zast\u0119pca dow\u00f3dcy 33 Batalionu \u0141\u0105czno\u015bci w Szczecinie. W latach 1995-2006 s\u0142u\u017cy\u0142 w Sztabie Generalnym WP, przechodz\u0105c kolejne szczeble od specjalisty przez starszego specjalist\u0119, szefa oddzia\u0142u, zast\u0119pc\u0119 szefa Zarz\u0105du do szefa Zarz\u0105du \u0141\u0105czno\u015bci i Informatyki w Generalnym Zarz\u0105dzie Dowodzenia i \u0141\u0105czno\u015bci \u2013 P6. W latach 1998\u20132003 kierownik projektu zapewnienia \u0142\u0105czno\u015bci pomi\u0119dzy Polsk\u0105 i NATO na pierwszy dzie\u0144 akcesji oraz przedstawiciel","start_idx":52,"end_idx":118}
+{"id":"mrc_7470","question":"jaki aktor gra\u0142 spidermana?","answer":"Thomas Stanley Holland","context":"Thomas Stanley Holland (ur. 1 czerwca 1996 w Kingston upon Thames) \u2013 brytyjski aktor, odtw\u00f3rca m.in. roli Spider-Mana. Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Rodzina i edukacja === Urodzi\u0142 si\u0119 w Kingston upon Thames w Londynie, jako syn Nicoli \u201eNikki\u201d Elizabeth (z domu Frost) i Dominica Anthony\u2019ego Hollanda. Jego matka by\u0142a fotografk\u0105, a ojciec \u2013 komikiem i autorem. Jego dziadkowie ze strony ojca urodzili si\u0119 odpowiednio na wyspie Man i Tipperary w Irlandii. Ma trzech m\u0142odszych braci: bli\u017aniak\u00f3w \u2013 Harry\u2019ego i Sama (ur. 1999) oraz Patricka \u201ePaddy\u2019ego\u201d (ur. 2004). Ucz\u0119szcza\u0142 do","start_idx":0,"end_idx":22}
+{"id":"mrc_7471","question":"jakie s\u0105 formacje ro\u015blinne?","answer":"Przyk\u0142adami formacji ro\u015blinnych s\u0105: tundra, b\u00f3r, las li\u015bciasty strefy umiarkowanej, las deszczowy, step, sawanna.","context":"Formacja ro\u015blinna - najbardziej og\u00f3lnie ujmowany typ zbiorowiska ro\u015blinnego, typowy dla danego regionu \u015bwiata, o przewadze form ro\u015blinnych o tym samym typie wzrostu. Ro\u015bliny wchodz\u0105ce w jego sk\u0142ad maj\u0105 podobne wymagania w stosunku do gleby, klimatu i czynnik\u00f3w abiotycznych. Przyk\u0142adami formacji ro\u015blinnych s\u0105: tundra, b\u00f3r, las li\u015bciasty strefy umiarkowanej, las deszczowy, step, sawanna. G\u0142\u00f3wne strefy klimatyczne pokryte s\u0105 charakterystycznymi dla siebie formacjami ro\u015blinnymi, kt\u00f3re mo\u017cna te\u017c okre\u015bli mianem \"stanowisk zdominowanych przez okre\u015blone formy ro\u015blinne, \u017cyj\u0105ce w podobnym \u015brodowisku\". Formacja ro\u015blinna wraz z charakterystycznymi \u017cyj\u0105cymi na jej obszarze, i wywieraj\u0105cymi istotny wp\u0142yw na sam\u0105 formacj\u0119, zwierz\u0119tami i innymi organizmami tworzy zesp\u00f3\u0142 biotyczny, kt\u00f3ry jest okre\u015blany og\u00f3lnie jako \"du\u017cy zesp\u00f3\u0142 ro\u015blin i zwierz\u0105t\", a jego szczeg\u00f3lnym przypadkiem, mniej og\u00f3lnym jest biom. Ekolodzy","start_idx":275,"end_idx":388}
+{"id":"mrc_7472","question":"w ktorym roku odbudowano zamek krolewski?","answer":"1984","context":"lipca o godzinie 11:15 (o tej godzinie wskaz\u00f3wki zegara zatrzyma\u0142y si\u0119 17 wrze\u015bnia 1939).W 1977 roku przekazano do eksploatacji pierwsze wn\u0119trza. W 1979 roku utworzono muzeum \"Zamek Kr\u00f3lewski w Warszawie \u2013 Pomnik Historii i Kultury Narodowej\". W 1980 roku razem ze Starym Miastem odbudowany Zamek Kr\u00f3lewski w Warszawie zosta\u0142 wpisany na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO. 31 sierpnia 1984 zako\u0144czono odbudow\u0119 gmachu i przekazano zamek spo\u0142ecze\u0144stwu. W czasie uroczysto\u015bci, w kt\u00f3rej wzi\u0119li udzia\u0142 przedstawiciele najwy\u017cszych w\u0142adz pa\u0144stwowych z Henrykiem Jab\u0142o\u0144skim i Wojciechem Jaruzelskim, do kaplicy zamkowej wniesiono urn\u0119 z sercem Tadeusza Ko\u015bciuszki. Wyposa\u017canie wn\u0119trz (meble, obrazy, zbiory dzie\u0142 sztuki itp.) i prace wyko\u0144czeniowe trwa\u0142y do 1988. Dodatkowego wsparcia finansowego w odbudowie udzieli\u0142 Spo\u0142eczny Fundusz Odbudowy Stolicy. === XXI wiek === W","start_idx":386,"end_idx":390}
+{"id":"mrc_7473","question":"kim by\u0142 francisco pizarro?","answer":"hiszpa\u0144ski konkwistador, kt\u00f3ry podbi\u0142 imperium Ink\u00f3w","context":"Francisco Pizarro (ur. 16 marca 1478 w Trujillo, zm. 26 czerwca 1541 w Limie) \u2013 hiszpa\u0144ski konkwistador, kt\u00f3ry podbi\u0142 imperium Ink\u00f3w, a tak\u017ce za\u0142o\u017cy\u0142 miasto Lima, wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 stolic\u0119 Peru. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === Francisco Pizarro by\u0142 nie\u015blubnym dzieckiem ze zwi\u0105zku hiszpa\u0144skiej wie\u015bniaczki, Franciski Gonz\u00e1lez Mateos, z Gonzalo Pizarro Rodriguezem de Aguilar, szlachcicem i kapitanem hiszpa\u0144skiej armii. Nie ma pewno\u015bci co do daty jego urodzenia (najbardziej prawdopodobna jest data 16 marca 1478, ale s\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105ce nawet rok 1471), niewiele wiadomo o najwcze\u015bniejszym okresie jego \u017cycia. Pojawi\u0142y si\u0119 plotki, \u017ce tu\u017c po urodzeniu Francisco matka porzuci\u0142a go na schodach ko\u015bcio\u0142a pod wezwaniem Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Trujillo. Zanim zosta\u0142 \u017co\u0142nierzem pracowa\u0142 jako \u015bwiniopas. Informacj\u0119 t\u0119 przekaza\u0142 nieprzychylny mu sekretarz","start_idx":80,"end_idx":132}
+{"id":"mrc_7474","question":"do jakiej grupy materia\u0142\u00f3w zalicza si\u0119 karborund?","answer":"materia\u0142 ceramiczny z grupy w\u0119glik\u00f3w","context":"W\u0119glik krzemu (karborund) \u2013 materia\u0142 ceramiczny z grupy w\u0119glik\u00f3w o og\u00f3lnym wzorze SiC. Wyst\u0119puje w naturze jako niezwykle rzadki minera\u0142 moissanit. Istniej\u0105 jego dwie odmiany krystaliczne \u03b1 i \u03b2. W\u0119glik krzemu znalaz\u0142 si\u0119 w obszarze zainteresowa\u0144 nauki pod koniec XIX w., w zwi\u0105zku z poszukiwaniami nowych, niedrogich materia\u0142\u00f3w \u015bciernych. Pierwsza metoda, opatentowana przez jej wynalazc\u0119, E. G. Achesona, polega\u0142a na reakcji krzemionki i w\u0119gla w piecu elektrycznym. Do dzisiaj jest stosowana ona w nieznacznie tylko zmodyfikowanej formie. W\u0119glik krzemu mo\u017cna te\u017c otrzymywa\u0107 w wyniku pirolizy polikarbosilan\u00f3w. W\u0119glik krzemu zwany jest czasami karborundem ze wzgl\u0119du na jego twardo\u015b\u0107, kt\u00f3ra zawiera si\u0119 pomi\u0119dzy twardo\u015bci\u0105 diamentu i korundu. G\u0142\u00f3wn\u0105 zalet\u0105 w\u0119gliku krzemu jest jego twardo\u015b\u0107, kt\u00f3rej warto\u015b\u0107 wynosi wed\u0142ug skali Brinella 1150, wed\u0142ug","start_idx":28,"end_idx":64}
+{"id":"mrc_7475","question":"czym jest filozofia?","answer":"systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata.","context":"Filozofia ( od: \u2013 \u201emi\u0142y, ukochany\u201d i \u2013 \u201em\u0105dro\u015b\u0107\u201d, t\u0142umaczone jako \u201eumi\u0142owanie m\u0105dro\u015bci\u201d) \u2013 systematyczne i krytyczne rozwa\u017cania na temat podstawowych problem\u00f3w i idei, d\u0105\u017c\u0105ce do poznania ich istoty, a tak\u017ce do ca\u0142o\u015bciowego zrozumienia \u015bwiata. == R\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 filozofii == Poj\u0119cia \"filozofii\" i \"filozofa\" pojawi\u0142y si\u0119 w staro\u017cytnej Grecji ok. VI/V w. p.n.e. Po raz pierwszy po\u015bwiadczone s\u0105 u Herodota. Pocz\u0105tkowo oznacza\u0142y szeroko rozumian\u0105 ciekawo\u015b\u0107 intelektualn\u0105 i poszukiwanie wiedzy. \u015aci\u015blejszy sens terminom nada\u0142 Sokrates, Platon, a za nim Arystoteles. Celem filozofii mia\u0142a by\u0107 teoria (, \"theor\u03afa)\", czyli poznanie prawdziwej rzeczywisto\u015bci, w odr\u00f3\u017cnieniu od wiedzy pozornej czy przemijaj\u0105cej (, \"doksa\"), a tak\u017ce od wiedzy praktycznej (, \"praksis\"). W dalszym swoim rozwoju, znaczenie terminu \"filozofia\" ulega\u0142o znacz\u0105cym zmianom i nie mo\u017cna go definiowa\u0107","start_idx":91,"end_idx":242}
+{"id":"mrc_7476","question":"kim by\u0142 kalif?","answer":"w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami.","context":"Kalif (arab. \"\u0127alifa\", \u201enast\u0119pca\u201d) \u2013 w islamie sunnickim tytu\u0142 nast\u0119pc\u00f3w Mahometa, czyli przyw\u00f3dc\u00f3w muzu\u0142ma\u0144skich spo\u0142eczno\u015bci pa\u0144stwowo-religijnych zwanych kalifatami. Wed\u0142ug sunnit\u00f3w pierwszym kalifem po \u015bmierci Mahometa w 632 roku zosta\u0142 Abu Bakr, po kt\u00f3rego wyborze dosz\u0142o do sporu o sukcesj\u0119, a nast\u0119pnie do roz\u0142amu wewn\u0105trz wyznawc\u00f3w islamu na szyit\u00f3w i sunnit\u00f3w. Kalifowie szybko zacz\u0119li traci\u0107 w\u0142adz\u0119 polityczn\u0105 nad rozrastaj\u0105cym si\u0119 imperium muzu\u0142ma\u0144skim. W 909 powsta\u0142 szyicki kalifat w Kairze, zniszczony przez Saladyna w 1171. W 929 roku emir Kordoby, Abd ar-Rahman III, og\u0142osi\u0142 si\u0119 kalifem, jednak jego kalifat rozpad\u0142 si\u0119 ju\u017c w 1031. W 1258 po zdobyciu Bagdadu przez Mongo\u0142\u00f3w zgin\u0105\u0142 kalif Al-Mustasim. Instytucj\u0119 kalifatu przywr\u00f3cono dopiero trzy lata p\u00f3\u017aniej w Kairze, jednak odt\u0105d kalif nie sprawowa\u0142 ju\u017c \u017cadnej w\u0142adzy politycznej.","start_idx":37,"end_idx":168}
+{"id":"mrc_7477","question":"ile linii metra ma londyn?","answer":"Metro londy\u0144skie liczy 12 linii","context":"Metro w Londynie () \u2013 system lokalnych linii kolejowych przebiegaj\u0105cych w podziemnych tunelach oraz na powierzchni, obs\u0142uguj\u0105cych wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru Wielkiego Londynu. Jest najstarszym metrem na \u015bwiecie \u2013 pierwsi podr\u00f3\u017cni skorzystali z niego 10 stycznia 1863 roku. Angielska nazwa wskazuje na podziemne po\u0142o\u017cenie, jednak oko\u0142o 55% d\u0142ugo\u015bci tras nie znajduje si\u0119 pod ziemi\u0105. Metro londy\u0144skie liczy 12 linii, 272 stacji (w tym 14 poza administracyjnymi granicami Wielkiego Londynu) oraz 402 km tras. Codziennie korzysta z niego ok. 3,67 miliona podr\u00f3\u017cnych. Od 2003 jest podporz\u0105dkowane jednostce organizacyjnej zwanej Transport for London, zarz\u0105dzaj\u0105cej w imieniu w\u0142adz Wielkiego Londynu wi\u0119kszo\u015bci\u0105 komunikacji miejskiej. == Historia == Pierwsze po\u0142\u0105czenie podziemnej kolejki w Londynie zosta\u0142o uruchomione 10 stycznia 1863 przez sp\u00f3\u0142k\u0119 \"Metropolitan Railway\". Decyzja o budowie tuneli","start_idx":373,"end_idx":404}
+{"id":"mrc_7478","question":"czym jest pozadanie?","answer":"Po\u017c\u0105danie \u2013 silne pragnienie czego\u015b lub fizyczny poci\u0105g do kogo\u015b","context":"Po\u017c\u0105danie \u2013 silne pragnienie czego\u015b lub fizyczny poci\u0105g do kogo\u015b (np. po\u017c\u0105da\u0107 snu, spokoju, osoby). Po\u017c\u0105danie jest emocj\u0105 zwi\u0105zan\u0105 z dzia\u0142aniem uk\u0142adu dopaminergicznego (zob. mezolimbiczny szlak dopaminergiczny). Najbardziej wnikliwe naukowe badania neurochemii tej emocji dotyczy\u0142y narkomanii i zwi\u0105zanych z ni\u0105 zaburze\u0144 wydzielania dopaminy (zob. te\u017c uk\u0142ad nagrody). Podobne do g\u0142odu narkotycznego objawy po\u017c\u0105dania wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3wnie\u017c w przypadkach innych uzale\u017cnie\u0144, np. od hazardu. Pojawienie si\u0119 po\u017c\u0105dania mog\u0105 wywo\u0142ywa\u0107 bod\u017ace lub przedmioty pozornie oboj\u0119tne, kt\u00f3re nabieraj\u0105 znaczenia w procesie warunkowania (np. w m\u00f3zgach narkoman\u00f3w, kt\u00f3rym pokazywano zdj\u0119cia przybor\u00f3w, kt\u00f3rych u\u017cywali w czasie za\u017cywania kokainy, obserwowano zmiany podobne do wywo\u0142ywanych przez ten narkotyk). Specjali\u015bci przytaczaj\u0105 liczne przyk\u0142ady sytuacji, w kt\u00f3rych \u201euk\u0142ad upodobania\u201d przekszta\u0142ca si\u0119 w uzale\u017cnienie (np. upodobanie do papieros\u00f3w w uzale\u017cnienie od","start_idx":0,"end_idx":64}
+{"id":"mrc_7479","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 pierwsza la vuelta?","answer":"Po raz pierwszy wy\u015bcig ten zorganizowano w roku 1935","context":"La Vuelta a Espa\u00f1a (Wy\u015bcig dooko\u0142a Hiszpanii) \u2013 kolarski wy\u015bcig zaliczany do wielkich tour\u00f3w, po Tour de France i Giro d\u2019Italia. Nale\u017cy do cyklu World Tour Mi\u0119dzynarodowej Unii Kolarskiej (UCI). == Historia == Po raz pierwszy wy\u015bcig ten zorganizowano w roku 1935, a nieprzerwanie jest on obecny w \u015bwiecie kolarskim od 1955 roku. Impreza trwa trzy tygodnie i prowadzi po trasach Hiszpanii, jak i kraj\u00f3w o\u015bciennych. Przez wiele lat rozgrywano ten wy\u015bcig w okresie wiosennym, ale w latach 90. przeniesiono go na termin jesienny (pocz\u0105tek wrze\u015bnia), aby Vuelta nie kolidowa\u0142a z Giro d\u2019Italia. Pierwsza Vuelta go\u015bci\u0142a 50 kolarzy, kt\u00f3rzy musieli pokona\u0107 3411 km podzielonych na 14 etap\u00f3w, \u015brednio po 240 km na etap. Organizatorzy inspirowali si\u0119 sukcesem Tour de France","start_idx":210,"end_idx":262}
+{"id":"mrc_7480","question":"ilu jest laureat\u00f3w nagrody nobla?","answer":"Do 2022 r. w\u0142\u0105cznie Nagrod\u0119 otrzyma\u0142o \u0142\u0105cznie 959 laureat\u00f3w i 30 instytucji.","context":"Zgromadzenie Noblowskie przy Instytucie Karolinska, w dziedzinie literatury Akademia Szwedzka. Pokojowa Nagroda Nobla przyznawana jest (zgodnie z wol\u0105 fundatora) przez Norweski Komitet Noblowski z\u0142o\u017cony z pi\u0119ciu cz\u0142onk\u00f3w powo\u0142ywanych przez Storting. Nagroda im. Alfreda Nobla jest wyr\u00f3\u017cnieniem przyznawanym w dziedzinie nauk ekonomicznych. Nagroda ta ufundowana zosta\u0142a w 1968 przez Szwedzki Bank Narodowy z okazji jubileuszu 300-lecia jego istnienia. Nagrod\u0119 w tej dziedzinie przyznaje Kr\u00f3lewska Szwedzka Akademia Nauk w oparciu o zasady ustanowione wol\u0105 fundatora. Pierwsza Nagroda zosta\u0142a przyznana w 1969. == Statystyki == Do 2022 r. w\u0142\u0105cznie Nagrod\u0119 otrzyma\u0142o \u0142\u0105cznie 959 laureat\u00f3w i 30 instytucji. Do 2022 r. 5 laureat\u00f3w zosta\u0142o odznaczonych dwukrotnie: Maria Sk\u0142odowska-Curie w 1903 i 1911, John Bardeen w 1956 i 1972, Linus Pauling w 1954 i 1962,","start_idx":627,"end_idx":703}
+{"id":"mrc_7481","question":"ile wysp ma szwecja?","answer":"267 570","context":"W 2013 do Szwecji nale\u017ca\u0142o, wed\u0142ug definicji \"Statistiska centralbyr\u00e5n\" (SCB), 267 570 wysp o \u0142\u0105cznej powierzchni 12 112,43 km\u00b2 (ok. 3% ca\u0142kowitej powierzchni Szwecji) i linii brzegowej o d\u0142ugo\u015bci 67 251 km. Wyspy i wysepki morskie (ponad 100 000) stanowi\u0142y ok. 38% og\u00f3lnej liczby. Pozosta\u0142e to wyspy na jeziorach lub rzekach. Najwi\u0119cej wysp i wysepek znajduje si\u0119 w granicach trzech region\u00f3w administracyjnych (\"l\u00e4n\"): Norrbotten (34 607), Sztokholm (32 952 z czego ok. 93% to wyspy morskie) i V\u00e4stra G\u00f6taland (31 172). Liczba ludno\u015bci na 984 zamieszkanych wyspach (ok. 0,4% wszystkich wysp Szwecji), wed\u0142ug danych z 2013, wynosi\u0142a 1 602 930 mieszka\u0144c\u00f3w (ok. 17% ludno\u015bci Szwecji). Na 8093 wyspach istnia\u0142y zabudowania. \u0141\u0105czna liczba budynk\u00f3w wynosi\u0142a 905 268. Jako mieszkania klasyfikowano 414","start_idx":79,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_7482","question":"za co odpowiadaj\u0105 w\u0119z\u0142y ch\u0142onne?","answer":"G\u0142\u00f3wn\u0105 funkcj\u0105 w\u0119z\u0142\u00f3w jest filtracja zawartej w nich limfy oraz udzia\u0142 w wytwarzaniu przeciwcia\u0142. Likwiduj\u0105c drobnoustroje stanowi\u0105 wa\u017cny element uk\u0142adu immunologicznego.","context":"W\u0119z\u0142y ch\u0142onne, w\u0119z\u0142y limfatyczne (\u0142ac. \"nodi lymphatici\") \u2013 licznie wyst\u0119puj\u0105ce struktury le\u017c\u0105ce na przebiegu naczy\u0144 limfatycznych. G\u0142\u00f3wn\u0105 funkcj\u0105 w\u0119z\u0142\u00f3w jest filtracja zawartej w nich limfy oraz udzia\u0142 w wytwarzaniu przeciwcia\u0142. Likwiduj\u0105c drobnoustroje stanowi\u0105 wa\u017cny element uk\u0142adu immunologicznego. == Budowa w\u0119z\u0142a == W\u0119z\u0142y ch\u0142onne s\u0105 otoczone torebk\u0105 \u0142\u0105cznotkankow\u0105, pod ni\u0105 za\u015b znajduje si\u0119 zatoka brze\u017cna. W ka\u017cdym w\u0119\u017ale mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 (patrz rysunek obok) cz\u0119\u015b\u0107 wypuk\u0142\u0105 oraz wkl\u0119s\u0142\u0105, nazywan\u0105 tak\u017ce wn\u0119k\u0105. Ch\u0142onka jest doprowadzana od strony wypuk\u0142ej, odprowadzana za\u015b z wn\u0119ki. Do wn\u0119ki wnikaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c naczynia od\u017cywcze oraz nerwy biegn\u0105ce wzd\u0142u\u017c tych naczy\u0144. W\u0119z\u0142y mog\u0105 si\u0119 bardzo r\u00f3\u017cni\u0107 mi\u0119dzy sob\u0105 kszta\u0142tem, wielko\u015bci\u0105 oraz stosunkami poszczeg\u00f3lnych stref. Zaobserwowano jednak og\u00f3ln\u0105 tendencj\u0119, \u017ce w\u0119z\u0142y powierzchowne posiadaj\u0105 bardziej rozbudowan\u0105 kor\u0119, a g\u0142\u0119bokie \u2013 rdze\u0144. ===","start_idx":132,"end_idx":302}
+{"id":"mrc_7483","question":"w jakim mie\u015bcie znajduje si\u0119 koloseum?","answer":"Rzymie","context":"Koloseum (, ), w\u0142a\u015bciwie amfiteatr Flawiusz\u00f3w (\u0142ac. \"Amphitheatrum Flavium\") \u2013 amfiteatr w Rzymie, wzniesiony w latach 70-72 do 80 n.e. przez Wespazjana i Tytusa \u2013 cesarzy z dynastii Flawiusz\u00f3w. Jest to du\u017ca, eliptyczna budowla o d\u0142ugo\u015bci 188 m i szeroko\u015bci 156 m, obwodzie 524 m, wysoko\u015bci 48,5 m, z pojemn\u0105 widowni\u0105, kt\u00f3ra mog\u0142a pomie\u015bci\u0107 od 45 do 50 tysi\u0119cy widz\u00f3w; z galeriami komunikacyjnymi oraz aren\u0105 z systemem podziemnych korytarzy. W czterokondygnacyjnym podziale zewn\u0119trznym zastosowano spi\u0119trzenie porz\u0105dk\u00f3w (najni\u017csza kondygnacja w porz\u0105dku toska\u0144skim, druga w jo\u0144skim, trzecia w korynckim). Trzy ni\u017csze kondygnacje zwi\u0105zane s\u0105 z konstrukcyjnym uk\u0142adem arkad, czwarta, najwy\u017csza zosta\u0142a zaopatrzona tylko w ma\u0142e okna. Od strony wewn\u0119trznej budowla jest pi\u0119ciokondygnacyjna. Cztery kondygnacje zbudowano jako uk\u0142ad pomieszcze\u0144 wydzielonych pomi\u0119dzy filarami, \u015bcianami,","start_idx":91,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_7484","question":"co znaczy poj\u0119cie alegoria?","answer":"obraz plastyczny lub s\u0142owny przedstawiaj\u0105cy poj\u0119cie, ide\u0119, my\u015bl lub wydarzenie przy pomocy obrazu o charakterze przeno\u015bnym lub symbolicznym","context":"Alegoria ( \"all\u0113gor\u00eda\", od \"all\u0113gor\u00e9o\" \u201em\u00f3wi\u0119 w przeno\u015bni, obrazowo\u201d z \u1f04\u03bb\u03bb\u03bf\u03c2 \"allos\" \u201einny, r\u00f3\u017cny\u201d i \u1f00\u03b3\u03bf\u03c1\u03b5\u03cd\u03c9 \"agoreuo\" \u201eprzemawia\u0107 w zgromadzeniu\u201d z \u1f00\u03b3\u03bf\u03c1\u03ac \"agora\" \u201ezgromadzenie\u201d) w literaturze i sztukach plastycznych \u2013 obraz plastyczny lub s\u0142owny przedstawiaj\u0105cy poj\u0119cie, ide\u0119, my\u015bl lub wydarzenie przy pomocy obrazu o charakterze przeno\u015bnym lub symbolicznym, np. poprzez personifikacj\u0119. Odczytanie alegorii umo\u017cliwiaj\u0105 m.in. atrybuty lub emblematy o konkretnym znaczeniu, dlatego, w przeciwie\u0144stwie do symbolu, przes\u0142anie alegorii jest zazwyczaj jednoznaczne. Alegori\u0105 pos\u0142ugiwano si\u0119 ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci, cz\u0119sto stosowano j\u0105 w \u015bredniowieczu, lecz rozpowszechni\u0142a si\u0119 w okresie renesansu, a zw\u0142aszcza baroku. W XVI i XVII w. publikowano specjalne wydawnictwa zawieraj\u0105ce ilustracje, opis i komentarze poszczeg\u00f3lnych przedstawie\u0144 alegorycznych (m.in. Cesarego Ripa \"Ikonologia\" pierwsze wydanie w 1593 roku). == W literaturze ==","start_idx":219,"end_idx":358}
+{"id":"mrc_7485","question":"kto namalowa\u0142 panoram\u0119 rac\u0142awick\u0105?","answer":"cykloramiczny obraz \"Bitwa pod Rac\u0142awicami\" namalowany w latach 1893\u20131894 przez zesp\u00f3\u0142 malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka.","context":"Panorama Rac\u0142awicka \u2013 muzeum sztuki we Wroc\u0142awiu, oddzia\u0142 Muzeum Narodowego we Wroc\u0142awiu, za\u0142o\u017cone w 1893 we Lwowie, od 1980 we Wroc\u0142awiu; eksponuje cykloramiczny obraz \"Bitwa pod Rac\u0142awicami\" namalowany w latach 1893\u20131894 przez zesp\u00f3\u0142 malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Obraz olejny przedstawia bitw\u0119 pod Rac\u0142awicami (1794), jeden z epizod\u00f3w insurekcji ko\u015bciuszkowskiej, zwyci\u0119stwo wojsk polskich pod dow\u00f3dztwem gen. Tadeusza Ko\u015bciuszki nad wojskami rosyjskimi pod dow\u00f3dztwem gen. Aleksandra Tormasowa. Obok \"Panoramy siedmiogrodzkiej\", \"Golgoty\" oraz \"M\u0119cze\u0144stwa chrze\u015bcijan w cyrku Nerona\" jest to jedna z czterech XIX\u2013wiecznych panoram, namalowanych pod kierownictwem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Po II wojnie \u015bwiatowej, dzi\u0119ki staraniom w\u0142adz polskich, uda\u0142o si\u0119 odzyska\u0107 od Zwi\u0105zku Radzieckiego cz\u0119\u015b\u0107 lwowskich dzie\u0142 sztuki. \u00d3wczesny polski Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej postanowi\u0142 zbiory","start_idx":149,"end_idx":290}
+{"id":"mrc_7486","question":"kiedy szad\u017a w telewizji?","answer":"emitowany od 13 pa\u017adziernika 2020 na antenie telewizji TVN.","context":"Szad\u017a \u2013 polski serial kryminalny udost\u0119pniany w serwisie Player od 30 kwietnia 2020 oraz emitowany od 13 pa\u017adziernika 2020 na antenie telewizji TVN. Fabu\u0142\u0119 serialu oparto na powie\u015bci autorstwa Igora Brejdyganta o tym samym tytule. == Fabu\u0142a == W lesie niedaleko Opola w bardzo brutalny spos\u00f3b zostaje zamordowana m\u0142oda kobieta, kt\u00f3ra by\u0142a jedn\u0105 z ofiar seryjnego mordercy, Piotra Wolnickiego (Maciej Stuhr). W \u015bledztwo anga\u017cuje si\u0119 komisarz Agnieszka Polkowska (Aleksandra Pop\u0142awska). Kobieta nie wie jednak, \u017ce jej obecno\u015b\u0107 w \u015bledztwie nie jest przypadkowa. == Obsada == === G\u0142\u00f3wna === === Go\u015bcinna === == Spis serii == == Produkcja i odbi\u00f3r == Zdj\u0119cia do pierwszego sezonu produkcji rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w pa\u017adzierniku 2019 w Opolu, Warszawie i Go\u0142kowie. Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w","start_idx":89,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_7487","question":"na jakiej ulicy znajduje sie plaza?","answer":"Central Park South i Pi\u0105tej Alei.","context":"Hotel Plaza \u2013 luksusowy, pi\u0119ciogwiazdkowy hotel znajduj\u0105cy si\u0119 w Nowym Jorku na Manhattanie. Jest po\u0142o\u017cony przy skrzy\u017cowaniu Central Park South i Pi\u0105tej Alei. Od zachodniej strony graniczy z placem Grand Army Plaza, od kt\u00f3rego wywodzi si\u0119 jego nazwa. W 1969 roku obiekt zosta\u0142 wpisany do rejestru zasob\u00f3w kulturowych USA National Register of Historic Places, z kolei w 1986 roku do rejestru pomnik\u00f3w historycznych USA National Historic Landmark. == Grand Army Plaza == G\u0142\u00f3wne wej\u015bcie do hotelu znajduje si\u0119 od strony placu Grand Army Plaza. Plac ten sw\u0105 nazw\u0119 zawdzi\u0119cza zwyci\u0119skim wojskom Unii z czas\u00f3w wojny secesyjnej. W cz\u0119\u015bci placu, po\u0142o\u017conej od strony frontowej fasady hotelu znajduje si\u0119 fontanna \"Abundance\" stworzona przez Karla Bittera, kt\u00f3r\u0105 ufundowa\u0142 Joseph Pulitzer. Przedstawia ona Pomon\u0119,","start_idx":125,"end_idx":158}
+{"id":"mrc_7488","question":"co zapowiada\u0142 prorok micheasz?","answer":"proroctwo o narodzeniu Mesjasza w Betlejem (Mi 5.1-2).","context":"Micheasz z Moreszet () \u2013 jeden z dwunastu prorok\u00f3w mniejszych Starego Testamentu. Autor \"Ksi\u0119gi Micheasza\", kt\u00f3ra jest cytowana podczas \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia, poniewa\u017c zawiera proroctwo o narodzeniu Mesjasza w Betlejem (Mi 5.1-2). Pochodzi\u0142 z Moreszet-Gat w Judzie. Prorokowa\u0142 ok. 740\u2013700 p.n.e., za czas\u00f3w kr\u00f3l\u00f3w Jotama, Achaza i Ezechiasza. Dzia\u0142a\u0142 w kr\u00f3lestwie Judy b\u0119d\u0105c wsp\u00f3\u0142czesnym pozosta\u0142ym dw\u00f3m \"prorokom pisz\u0105cych\" \u2013 Ozeaszowi i Izajaszowi. Chocia\u017c sam nie nazywa siebie prorokiem, ma g\u0142\u0119bok\u0105 \u015bwiadomo\u015b\u0107 swojej misji (Mi 3,8). Micheasza z Moreszet nie nale\u017cy myli\u0107 z Micheaszem, synem Jimli \u2013 wcze\u015bniejszym prorokiem izraelskim, kt\u00f3ry nie pozostawi\u0142 po sobie spu\u015bcizny pisanej. W \"Martyrologium Rzymskim\" wymieniany jest razem z Habakukiem, a jego wspomnienie obchodzone jest 15 stycznia.","start_idx":178,"end_idx":232}
+{"id":"mrc_7489","question":"kim jest czarna madonna?","answer":"Czarna Madonna \u2013 rze\u017aba lub obraz przedstawiaj\u0105cy Maryj\u0119 lub Maryj\u0119 z Dzieci\u0105tkiem, na kt\u00f3rym jest ona ukazana z ciemnym lub czarnym odcieniem sk\u00f3ry, wykonane przewa\u017cnie w Europie w okresie \u015bredniowiecza lub wcze\u015bniej.","context":"Czarna Madonna \u2013 rze\u017aba lub obraz przedstawiaj\u0105cy Maryj\u0119 lub Maryj\u0119 z Dzieci\u0105tkiem, na kt\u00f3rym jest ona ukazana z ciemnym lub czarnym odcieniem sk\u00f3ry, wykonane przewa\u017cnie w Europie w okresie \u015bredniowiecza lub wcze\u015bniej. W tym rozumieniu terminu okre\u015blenie \u201eCzarna Madonna\u201d nie odnosi si\u0119 do wizerunk\u00f3w Maryi ukazanej wyra\u017anie jako czarna Afrykanka, kt\u00f3re s\u0105 popularne w Afryce oraz w miejscach zamieszkanych przez du\u017cy odsetek ludno\u015bci pochodzenia afryka\u0144skiego, np. w Stanach Zjednoczonych lub Brazylii. == Teorie powstania == Jedna z teorii m\u00f3wi, i\u017c Czarne Madonny s\u0105 reprodukcjami wcze\u015bniejszego wizerunku lub ikony Matki Bo\u017cej, kt\u00f3ra ju\u017c nie istnieje i kt\u00f3ra, najprawdopodobniej, znajdowa\u0142a si\u0119 w Konstantynopolu. Mia\u0142aby zosta\u0107 zniszczona przez ikonoklast\u00f3w, kt\u00f3rzy pocz\u0105wszy od VIII do X w. prowadzili na szerok\u0105 skal\u0119 akcj\u0119 przejawiaj\u0105c\u0105 si\u0119","start_idx":0,"end_idx":218}
+{"id":"mrc_7490","question":"co znaczy rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107?","answer":"Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107, gonochoryzm \u2013 zjawisko wyst\u0119powania w obr\u0119bie jednego gatunku osobnik\u00f3w dw\u00f3ch odmiennych p\u0142ci: samca i samicy.","context":"Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107, gonochoryzm \u2013 zjawisko wyst\u0119powania w obr\u0119bie jednego gatunku osobnik\u00f3w dw\u00f3ch odmiennych p\u0142ci: samca i samicy. Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107 wyst\u0119puje tak\u017ce u niekt\u00f3rych ro\u015blin telomowych, najcz\u0119\u015bciej u ro\u015blin nagonasiennych, rzadziej okrytonasiennych, gdzie na jednym osobniku wyst\u0119puj\u0105 rozdzielnop\u0142ciowe kwiaty, tzn. m\u0119skie, zawieraj\u0105ce tylko pr\u0119ciki i \u017ce\u0144skie zawieraj\u0105cych tylko s\u0142upki (jednopienno\u015b\u0107). Rzadziej zdarza si\u0119, \u017ce s\u0105 osobne osobniki tylko z kwiatami m\u0119skimi b\u0105d\u017a tylko z \u017ce\u0144skimi (dwupienno\u015b\u0107). Kategoria:P\u0142e\u0107","start_idx":0,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_7491","question":"nad jakim morzem le\u017cy cypr?","answer":"Morza \u015ar\u00f3dziemnego","context":"Cypr \u2013 azjatycka wyspa we wschodniej cz\u0119\u015bci Morza \u015ar\u00f3dziemnego, cz\u0119sto traktowana jako cz\u0119\u015b\u0107 Bliskiego Wschodu. Czasami bywa jednak zaliczana do Europy, gdy\u017c historycznie, kulturowo i politycznie stanowi jej cz\u0119\u015b\u0107. Jest trzeci\u0105 pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci wysp\u0105 na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym po Sycylii i Sardynii. == Geografia == Cypr jest po\u0142o\u017cony oko\u0142o 65 km na po\u0142udnie od Turcji, 100 km na zach\u00f3d od Syrii i 770 km na po\u0142udniowy wsch\u00f3d od kontynentalnej Grecji. Wyspa rozci\u0105ga si\u0119 na d\u0142ugo\u015bci 225 km, od przyl\u0105dka Arnauti na zachodzie do przyl\u0105dka Apostolos Andreas na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie, a jej rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 w osi p\u00f3\u0142noc-po\u0142udnie wynosi 100 km. D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej wynosi oko\u0142o 640 km. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci wyspy znajduj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnole\u017cnikowo u\u0142o\u017cone G\u00f3ry Kyre\u0144skie, za\u015b na po\u0142udniu i po\u0142udniowym","start_idx":44,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7492","question":"kiedy powsta\u0142y pierwsze kantory w polsce?","answer":"W marcu 1989","context":"zosta\u0142 zwolniony z funkcji dyrektora przedsi\u0119biorstwa pa\u0144stwowego, nast\u0119pnie prowadzi\u0142 kurnik, pieczarkarni\u0119, warsztat samochodowy i biuro pisania poda\u0144. By\u0142 zaprzyja\u017aniony z wicepremierem Ireneuszem Seku\u0142\u0105. W marcu 1989, wkr\u00f3tce po podpisaniu przez rz\u0105d Mieczys\u0142awa Rakowskiego decyzji o otwarciu kantor\u00f3w, uruchomi\u0142 w wielu miejscach na granicy zachodniej pierwsz\u0105 w Polsce sie\u0107 punkt\u00f3w wymiany walut. Wed\u0142ug Piotra Pytlakowskiego od pocz\u0105tku transformacji systemowej z 1989 Aleksandra Gawronika popiera\u0142a redakcja tygodnika \u201eWprost\u201d, w zamian biznesmen wykupywa\u0142 w tygodniku powierzchni\u0119 reklamow\u0105 dla swoich przedsi\u0119biorstw. W 1990 znalaz\u0142 si\u0119 na 1. miejscu listy 100 najbogatszych Polak\u00f3w tygodnika \u201eWprost\u201d; w kolejnych latach zajmowa\u0142 dwukrotnie 6. miejsce (1991, 1992), 22. miejsce (1993) i 92. miejsce (1994). Po podpisaniu umowy z niemieck\u0105 firm\u0105 \u201eTax-free\u201d, Polacy kupuj\u0105cy towary w RFN mogli w","start_idx":208,"end_idx":220}
+{"id":"mrc_7493","question":"do jakiego typu nale\u017cy \u017caba trawna?","answer":"do tzw. \u017cab brunatnych","context":"\u017baba trawna (\"Rana temporaria\") \u2013 gatunek p\u0142aza z rodziny \u017cabowatych. Podobnie jak \u017caba dalmaty\u0144ska i \u017caba moczarowa nale\u017cy do tzw. \u017cab brunatnych, kt\u00f3ra to nazwa bierze si\u0119 od koloru sk\u00f3ry tych zwierz\u0105t. Gatunek posiada szeroki zasi\u0119g wyst\u0119powania, obejmuj\u0105cy wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 Europy (w tym p\u00f3\u0142nocne wybrze\u017ca kontynentu) i zachodni\u0105 Azj\u0119. Zasiedla r\u00f3\u017cnorodne siedliska klimatu umiarkowanego, zw\u0142aszcza lasy. Rozmna\u017ca si\u0119 w p\u0142ytkich zbiornikach wodnych. Du\u017cy wp\u0142yw na rozr\u00f3d wywiera temperatura, sw\u00f3j udzia\u0142 maj\u0105 te\u017c szeroko\u015b\u0107 geograficzna i drapie\u017cnictwo. W rozwoju wyst\u0119puje stadium kijanki \u017cywi\u0105cej si\u0119 ro\u015blinami wodnymi, glonami i drobnymi zwierz\u0119tami wodnymi. Osobniki doros\u0142e s\u0105 mi\u0119so\u017cerne, poza sezonem rozrodczym wiod\u0105 l\u0105dowy tryb \u017cycia, poluj\u0105c zmierzchem i noc\u0105. Zdarzaj\u0105 si\u0119 przypadki zmiany p\u0142ci. Ten pospolity p\u0142az nie jest zagro\u017cony wygini\u0119ciem, pomimo to figuruje","start_idx":124,"end_idx":146}
+{"id":"mrc_7494","question":"co uczynili ludzie po grzechu gdy us\u0142yszeli kroki pana boga?","answer":"ukryli si\u0119","context":"3,5). Relacja z Bogiem nie by\u0142a tylko relacj\u0105 podporz\u0105dkowania, pos\u0142usze\u0144stwa mu, ale te\u017c przyja\u017ani. Gdy\u017c B\u00f3g uczyni\u0142 ich na swoje podobie\u0144stwo (Rdz 1,26n) i nie zatrzyma\u0142 dla siebie niczego, nawet \u017cycia, \"uczyni\u0142 ich obrazem w\u0142asnej wieczno\u015bci\" (Mdr 2,23\u201324). Za przyczyn\u0105 diab\u0142a, zacz\u0119li w\u0105tpi\u0107 w dobro\u0107 i potrzeb\u0119 Bo\u017cego przykazania (por. Rz 7, 10\u201311). W konsekwencji grzechu, wi\u0119\u017a przyja\u017ani Adama i Ewy z Bogiem i mi\u0119dzy nimi zosta\u0142a zrujnowana. Objawi\u0142o si\u0119 to poprzez wyrzuty sumienia, kt\u00f3rych do\u015bwiadczyli ju\u017c przed wygnaniem z raju: poczuli wstyd wobec siebie i zrobili sobie opaski. Do\u015bwiadczyli te\u017c wstydu wobec Boga i l\u0119ku przed nim i ukryli si\u0119: Wygnanie z raju by\u0142o Bo\u017cym zatwierdzeniem ludzkiego wyboru, a tak\u017ce pokazaniem \u017ce przestroga by\u0142a prawdziwa, nie by\u0142a k\u0142amstwem ze","start_idx":646,"end_idx":656}
+{"id":"mrc_7495","question":"nad jakim morzem le\u017cy chorwacja?","answer":"Morza Adriatyckiego","context":"Chorwacja \u2013 kraj o zr\u00f3\u017cnicowanej powierzchni le\u017c\u0105cy w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej. Cz\u0119\u015b\u0107 po\u0142udniowa jest g\u00f3rzysta (G\u00f3ry Dynarskie), a p\u00f3\u0142noc nizinna (Nizina Pano\u0144ska). Chorwacja ma tak\u017ce dost\u0119p do Morza Adriatyckiego. Pa\u0144stwo to posiada wyj\u0105tkowe w skali \u015bwiata wybrze\u017ce z ustawionymi r\u00f3wnolegle do niego pod\u0142u\u017cnymi wyspami. Ten typ to tzw. wybrze\u017ce dalmaty\u0144skie, kt\u00f3rego nazwa pochodzi w\u0142a\u015bnie od tej chorwackiej krainy. Na terenie kraju znajduje si\u0119 1244 wysp i wysepek, z czego 66 jest zamieszkanych. Najwi\u0119ksze z nich to: * Krk \u2013 405 km\u00b2 * Cres \u2013 405 km\u00b2 * Bra\u010d \u2013 394 km\u00b2 * Hvar \u2013 299 km\u00b2 * Pag \u2013 284 km\u00b2 * Kor\u010dula \u2013 276 km\u00b2 == Powierzchnia i granice == Powierzchnia \u2013 56 610 km\u00b2 Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 46\u00b033\u2032N, po\u0142udniowy","start_idx":199,"end_idx":218}
+{"id":"mrc_7496","question":"z czym zwi\u0105zana jest ilo\u015b\u0107 dni trwania wielkiego postu?","answer":"Czas trwania wielkiego postu ma odniesienie do trwaj\u0105cego 40 dni postu samego Chrystusa.","context":"Ko\u015bcio\u0142a wielki post by\u0142 okre\u015blany jako \"Quadragesima\" (\u0142ac.), \"Tessarakost\u00e8\" (gr.), czyli dos\u0142ownie \u201e40 dni\u201d (\"czterdziestnica\"), co stanowi\u0142o nawi\u0105zanie do czterdziestodniowego postu samego Jezusa Chrystusa. W protestantyzmie obchodzony jest pod nazw\u0105 czasu pasyjnego. == Historia wielkiego postu == === T\u0142o biblijne === Czas trwania wielkiego postu ma odniesienie do trwaj\u0105cego 40 dni postu samego Chrystusa. Liczba \u201e40\u201d ma w historiach biblijnych znaczenie symboliczne. Tyle dni mia\u0142 trwa\u0107 potop, kt\u00f3ry mia\u0142 oczyszcza\u0107 Ziemi\u0119 z grzech\u00f3w. Czterdzie\u015bci lat trwa\u0142a w\u0119dr\u00f3wka narodu wybranego po wyj\u015bciu z Egiptu, by m\u00f3g\u0142 \u2013 oczyszczony \u2013 wej\u015b\u0107 do Ziemi Obiecanej. 40 dni trwa\u0142 biblijny pobyt Moj\u017cesza na g\u00f3rze Synaj (Horeb) w obecno\u015bci Boga, od kt\u00f3rego otrzyma\u0142 Dekalog (Wj 24,18). Po stwierdzeniu odst\u0105pienia przez Izraelit\u00f3w od zawartego przymierza wr\u00f3ci\u0142","start_idx":323,"end_idx":411}
+{"id":"mrc_7497","question":"w jakich klasach jest edb?","answer":". Wraz z wprowadzeniem nowej podstawy programowej od 1 wrze\u015bnia 2017 roku, Edukacja dla bezpiecze\u0144stwa zosta\u0142a wprowadzona do szk\u00f3\u0142 podstawowych. Od 2018 nauczana jest w klasie VIII","context":"Edukacja dla bezpiecze\u0144stwa (EDB) \u2013 przedmiot uczony w polskich szko\u0142ach ponadgimnazjalnych i szkole podstawowej (od 2018). Zosta\u0142 wprowadzony od 1 wrze\u015bnia 2009 roku jako jedna godzina na tydzie\u0144 w roku szkolnym w gimnazjum, a od 1 wrze\u015bnia 2012 obowi\u0105zuje w tym samym wymiarze w szkole ponadgimnazjalnej. EdB zast\u0105pi\u0142a ca\u0142kowicie przysposobienie obronne, kt\u00f3re (wed\u0142ug \u201estarej\u201d podstawy programowej) by\u0142o prowadzone dwie godziny na tydzie\u0144 w szkole \u015bredniej. Zakres nauczania obejmuje szeroko poj\u0119t\u0105 obron\u0119 cywiln\u0105, metody ochrony przed r\u00f3\u017cnymi zagro\u017ceniami i przygotowanie do post\u0119powania w wypadku katastrof. Podczas nauki uczniowie s\u0105 tak\u017ce szkoleni w udzielaniu pierwszej pomocy. Wraz z wprowadzeniem nowej podstawy programowej od 1 wrze\u015bnia 2017 roku, Edukacja dla bezpiecze\u0144stwa zosta\u0142a wprowadzona do szk\u00f3\u0142 podstawowych. Od 2018 nauczana jest w klasie VIII","start_idx":684,"end_idx":865}
+{"id":"mrc_7498","question":"w jakim zbiorniku wodnym znajduje si\u0119 wielka rafa koralowa?","answer":"Morzu Koralowym","context":"Wielka Rafa Koralowa (ang. \"Great Barrier Reef\") \u2013 najwi\u0119ksza na \u015bwiecie rafa koralowa, po\u0142o\u017cona wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wybrze\u017cy Australii, na Morzu Koralowym. Najwi\u0119ksza na Ziemi pojedyncza struktura wytworzona przez organizmy \u017cywe, widoczna z kosmosu jako bia\u0142a smuga na tle b\u0142\u0119kitnego oceanu. Rafa znana by\u0142a Aborygenom, a przez Europejczyk\u00f3w zosta\u0142a odkryta 11 czerwca 1770 roku, kiedy brytyjski \u017ceglarz James Cook (1728\u20131779) na okr\u0119cie \u201eEndeavour\u201d przyp\u0142yn\u0105\u0142 do Australii podczas swojej pierwszej wyprawy na po\u0142udnie w latach 1768\u20131771. W 1975 roku utworzono park morski \u2013 Park Morski Wielkiej Rafy Koralowej (). W 1981 roku Wielka Rafa Koralowa zosta\u0142a wpisana na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO. == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie === Wielka Rafa Koralowa le\u017cy wzd\u0142u\u017c p\u00f3\u0142nocno-wschodnich wybrze\u017cy Australii na terenie stanu Queensland. Rozci\u0105ga si\u0119","start_idx":147,"end_idx":162}
+{"id":"mrc_7499","question":"kto zbudowa\u0142 pierwsz\u0105 bomb\u0119 atomow\u0105?","answer":"J. Robert Oppenheimer","context":"J. Robert Oppenheimer (ur. 22 kwietnia 1904 w Nowym Jorku, zm. 18 lutego 1967 w Princeton) \u2013 ameryka\u0144ski fizyk, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, dyrektor naukowy Projektu Manhattan \u2013 trwaj\u0105cego w czasie II wojny \u015bwiatowej przedsi\u0119wzi\u0119cia maj\u0105cego na celu opracowanie pierwszej broni atomowej. Z tego powodu jest nazywany \"ojcem bomby atomowej\". Po wojnie Oppenheimer by\u0142 g\u0142\u00f3wnym doradc\u0105 nowo utworzonej Komisji Energii Atomowej i u\u017cywa\u0142 swojej pozycji do walki na rzecz mi\u0119dzynarodowej kontroli energii atomowej oraz zapobiegania wy\u015bcigowi zbroje\u0144 atomowych z ZSRR. Z powodu swoich pogl\u0105d\u00f3w w tej sprawie, a tak\u017ce przedwojennych silnych powi\u0105za\u0144 z ruchem komunistycznym, zosta\u0142 pozbawiony dost\u0119pu do tajnych dokument\u00f3w pa\u0144stwowych w trakcie publicznego, politycznego procesu w 1954 roku. Po tym wydarzeniu kontynuowa\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 pisz\u0105c i","start_idx":0,"end_idx":21}
+{"id":"mrc_7500","question":"co tworzy par\u0119?","answer":"grupa z\u0142o\u017cona z dw\u00f3ch dope\u0142niaj\u0105cych si\u0119 element\u00f3w, np. * dwa osobniki, najcz\u0119\u015bciej p\u0142ci odmiennej (np. para ma\u0142\u017ce\u0144ska, zwi\u0105zek, diada) * dwa narz\u0105dy spe\u0142niaj\u0105ce jednakow\u0105 funkcj\u0119 (np. para r\u0105k, para oczu) * dwa przedmioty stanowi\u0105ce pewn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107, komplet (np. para but\u00f3w, para po\u0144czoch) * jeden przedmiot sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, maj\u0105cy nazw\u0119 w liczbie mnogiej (np. para spodni, para okular\u00f3w).","context":"== J\u0119zyk, mowa == Para \u2013 grupa z\u0142o\u017cona z dw\u00f3ch dope\u0142niaj\u0105cych si\u0119 element\u00f3w, np. * dwa osobniki, najcz\u0119\u015bciej p\u0142ci odmiennej (np. para ma\u0142\u017ce\u0144ska, zwi\u0105zek, diada) * dwa narz\u0105dy spe\u0142niaj\u0105ce jednakow\u0105 funkcj\u0119 (np. para r\u0105k, para oczu) * dwa przedmioty stanowi\u0105ce pewn\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107, komplet (np. para but\u00f3w, para po\u0144czoch) * jeden przedmiot sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, maj\u0105cy nazw\u0119 w liczbie mnogiej (np. para spodni, para okular\u00f3w). W wyrazach z\u0142o\u017conych jednak przedrostek para- (od greckiego \"par\u00e1\" \u2013 poza-, obok) oznacza: obok, niby, prawie, wyra\u017caj\u0105cy zaprzeczenie lub os\u0142abienie podobie\u0144stwa do tego, co jest okre\u015blane drug\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 z\u0142o\u017cenia (z greki), np. * zaprzeczenie (paranormalno\u015b\u0107, parapsychologia) * obok, blisko (paragraf) * podobie\u0144stwo (np.: paramedycyna, paramilitarny, parafraza). Natomiast dla wyra\u017cenia dwoisto\u015bci (podw\u00f3jno\u015bci) stosowane s\u0105 przedrostki:","start_idx":25,"end_idx":426}
+{"id":"mrc_7501","question":"gdzie swoj poczatek ma wiekszosc huraganow?","answer":"Huragany tworz\u0105 si\u0119 nad wodami Atlantyku","context":"powy\u017cej 32 m/s (nie mniej ni\u017c 12\u00b0 w skali Beauforta). Si\u0142\u0119 huragan\u00f3w mierzy si\u0119 za pomoc\u0105 skali Saffira-Simpsona, gdzie 5 stanowi zjawisko o nasileniu ekstremalnym. Najcz\u0119\u015bciej mianem huragan\u00f3w okre\u015bla si\u0119 odpowiednio silne cyklony tropikalne. Huragan jest nazw\u0105 stosowan\u0105 dla zjawisk wyst\u0119puj\u0105cych nad akwenami Oceanu Atlantyckiego, natomiast tajfun \u2013 dla sztorm\u00f3w nad akwenami Oceanu Indyjskiego czy Oceanu Spokojnego. Huragany powstaj\u0105 nad akwenami, w kt\u00f3rych temperatura wody przekracza 26,5 \u00b0C. Huragany tworz\u0105 si\u0119 nad wodami Atlantyku, a najbardziej nara\u017conymi na nie obszarami \u015bwiata s\u0105 po\u0142udniowe rejony Stan\u00f3w Zjednoczonych oraz wybrze\u017ca Afryki. Nazwa \u201eorkan\u201d pierwotnie oznacza\u0142a \u201ecyklon tropikalny formuj\u0105cy si\u0119 w pewnych rejonach Oceanu Indyjskiego\u201d, ale obecnie, w wielu krajach, w tym w Polsce, u\u017cywana jest do okre\u015blenia huragan\u00f3w atlantyckich docieraj\u0105cych do Europy.","start_idx":500,"end_idx":540}
+{"id":"mrc_7502","question":"jakich dowod\u00f3w mi\u0142o\u015bci \u017c\u0105da klara od papkina?","answer":"wytrwania przez p\u00f3\u0142 roku w milczeniu, roku o chlebie i wodzie i przywiezienia krokodyla.","context":"z Klar\u0105 ustalaj\u0105, aby poprosi\u0107 Podstolin\u0119 o wp\u0142yni\u0119cie na Cze\u015bnika. Gdy pojawia si\u0119 Podstolina, okazuje si\u0119, \u017ce to by\u0142a kochanka Wac\u0142awa, kt\u00f3r\u0105, co gorsza, oszukiwa\u0142, podaj\u0105c si\u0119 za ksi\u0119cia. Podstolina jednak chce zerwa\u0107 zar\u0119czyny z Cze\u015bnikiem \u2013 woli Wac\u0142awa. W kolejnej scenie Papkin wyznaje Klarze mi\u0142o\u015b\u0107. Ta \u017c\u0105da od niego dowodu mi\u0142o\u015bci \u2013 wytrwania przez p\u00f3\u0142 roku w milczeniu, roku o chlebie i wodzie i przywiezienia krokodyla. Po jej odej\u015bciu Papkin wyg\u0142asza komiczny monolog, nie zdaj\u0105c sobie sprawy z tego, \u017ce Klara sobie z niego \u017cartuje. Pojawia si\u0119 Cze\u015bnik, zadowolony, \u017ce Podstolina przyj\u0119\u0142a jego zar\u0119czyny, lecz w\u015bciek\u0142y na Rejenta o mur. Chce go wyzwa\u0107 na pojedynek i do niego wysy\u0142a Papkina jako sekundanta. Akt 3. Rejent Milczek przygotowuje pozew do","start_idx":342,"end_idx":430}
+{"id":"mrc_7503","question":"jak wielki jest wszech\u015bwiat?","answer":"\u015arednica widzialnego Wszech\u015bwiata (przy przyj\u0119ciu poj\u0119cia wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych wsp\u00f3\u0142poruszaj\u0105cych si\u0119) to ok. 91\u201393 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych (ok. 28 miliard\u00f3w parsek\u00f3w), czyli 8,8 metr\u00f3w.","context":"W naukach \u015bcis\u0142ych s\u0142owa \u201eWszech\u015bwiat\u201d i \u201ekosmos\u201d s\u0105 r\u00f3wnowa\u017cne. == Informacje og\u00f3lne == Wed\u0142ug powszechnie przyj\u0119tych teorii potwierdzonych przez r\u00f3\u017cne dane obserwacyjne wiek Wszech\u015bwiata wynosi w przybli\u017ceniu 13,82 miliarda lat. \u015arednica widzialnego Wszech\u015bwiata (przy przyj\u0119ciu poj\u0119cia wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych wsp\u00f3\u0142poruszaj\u0105cych si\u0119) to ok. 91\u201393 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych (ok. 28 miliard\u00f3w parsek\u00f3w), czyli 8,8 metr\u00f3w. Nie da si\u0119 okre\u015bli\u0107 rozmiar\u00f3w ca\u0142ego Wszech\u015bwiata \u2013 mo\u017cliwe, \u017ce jest niesko\u0144czony. Obserwacje naukowe oraz rozw\u00f3j teorii fizycznych doprowadzi\u0142y do wnioskowania o sk\u0142adzie i ewolucji Wszech\u015bwiata. W ca\u0142ej zapisanej historii proponowane by\u0142y kosmologia, kosmogonia i modelowanie naukowe \u2013 nauki maj\u0105ce wyja\u015bnia\u0107 obserwacje Wszech\u015bwiata. Najstarsze teorie geocentryczne zosta\u0142y stworzone przez indyjskich i staro\u017cytnych greckich filozof\u00f3w. W ci\u0105gu kolejnych wiek\u00f3w przeprowadzane zosta\u0142y dok\u0142adniejsze obserwacje, kt\u00f3re poskutkowa\u0142y powstaniem teorii heliocentrycznej Miko\u0142aja","start_idx":231,"end_idx":411}
+{"id":"mrc_7504","question":"ile razy borg wygra\u0142 wimbledon?","answer":"pi\u0119\u0107 razy z rz\u0119du Wimbledon.","context":"na nawierzchni ziemnej na korty trawiaste, dzi\u0119ki czemu wygra\u0142 sze\u015b\u0107 razy French Open i pi\u0119\u0107 razy z rz\u0119du Wimbledon. Dodatkowo raz by\u0142 uczestnikiem fina\u0142u na Wimbledonie i cztery razy dochodzi\u0142 do fina\u0142u na US Open. Dwa razy by\u0142 najlepszy w ko\u0144cz\u0105cym sezon turnieju Masters Grand Prix i dwa razy osi\u0105ga\u0142 fina\u0142. \u0141\u0105cznie zwyci\u0119\u017cy\u0142 w 64 turniejach rangi ATP World Tour i 24 razy awansowa\u0142 do fina\u0142u. W deblu triumfowa\u0142 w czterech turniejach z cyklu ATP World Tour i trzykrotnie osi\u0105ga\u0142 fina\u0142. W 1975 roku przyczyni\u0142 si\u0119 do zwyci\u0119stwa Szwecji w Pucharze Davisa. Odni\u00f3s\u0142 dwa singlowe zwyci\u0119stwa i jedno deblowe (w parze z Ove Bengtsonem) w finale przeciwko Czechos\u0142owacji, dzi\u0119ki czemu Szwedzi triumfowali w rywalizacji 3:2. Wiele pojedynk\u00f3w Borga z wybitnymi","start_idx":88,"end_idx":116}
+{"id":"mrc_7505","question":"co przedstawia god\u0142o polski?","answer":"wizerunek or\u0142a bia\u0142ego w koronie w czerwonym polu","context":"God\u0142o Polski, God\u0142o Rzeczypospolitej Polskiej, w\u0142a\u015bciwie herb Polski \u2013 god\u0142o i symbol Rzeczypospolitej Polskiej; jego archetypem jest dynastyczny herb Piast\u00f3w, pierwszych w\u0142adc\u00f3w Polski. == Podstawa prawna == Zgodnie z art. 28 Konstytucji RP \"God\u0142em Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek or\u0142a bia\u0142ego w koronie w czerwonym polu\". Korona zosta\u0142a przywr\u00f3cona 31 grudnia 1989 r. ustaw\u0105 z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (art. 1 p. 19). Jednak\u017ce nowy wz\u00f3r god\u0142a zosta\u0142 wprowadzony dopiero 22 lutego 1990 r. ustaw\u0105 z dnia 9 lutego 1990 r. o zmianie przepis\u00f3w o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o piecz\u0119ciach pa\u0144stwowych ustawodawca okre\u015bli\u0142: Wz\u00f3r god\u0142a Rzeczypospolitej Polskiej zawiera za\u0142\u0105cznik nr 1","start_idx":281,"end_idx":330}
+{"id":"mrc_7506","question":"kiedy powsta\u0142 film krzy\u017cacy?","answer":"Krzy\u017cacy \u2013 polski barwny film historyczny z 1960 roku","context":"Krzy\u017cacy \u2013 polski barwny film historyczny z 1960 roku w re\u017cyserii Aleksandra Forda, oparty na powie\u015bci Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytu\u0142em. Osi\u0105 fabularn\u0105 filmu jest wielka wojna z zakonem krzy\u017cackim widziana oczyma Zbyszka z Bogda\u0144ca (Mieczys\u0142aw Kalenik) \u2013 zakochanego w Danusi (Gra\u017cyna Staniszewska), c\u00f3rce Juranda ze Spychowa (Andrzej Szalawski) \u2013 oraz jego stryja Ma\u0107ka z Bogda\u0144ca \"(\"Aleksander Fogiel). Film Forda by\u0142 pierwsz\u0105 polsk\u0105 superprodukcj\u0105, w kt\u00f3rej nakr\u0119cenie by\u0142y zaanga\u017cowane najwy\u017csze w\u0142adze pa\u0144stwowe. Na potrzeby filmu zaanga\u017cowano oko\u0142o tysi\u0105ca statyst\u00f3w i nakr\u0119cono z rozmachem kulminacyjn\u0105 sekwencj\u0119 bitwy pod Grunwaldem. Autorem zdj\u0119\u0107 do filmu, barwionych za pomoc\u0105 technologii Technicolor, by\u0142 Mieczys\u0142aw Jahoda, natomiast scenografie wykona\u0142 Roman Mann. Film Forda po premierze okaza\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym dzie\u0142em i filmem o najwi\u0119kszej ogl\u0105dalno\u015bci","start_idx":0,"end_idx":53}
+{"id":"mrc_7507","question":"ile dzieci urodzi\u0142a kr\u00f3lowa el\u017cbieta?","answer":"Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej, s\u0142u\u017c\u0105c w Pomocniczej S\u0142u\u017cbie Terytorialnej. W listopadzie 1947 roku po\u015blubi\u0142a Filipa Mountbattena, by\u0142ego ksi\u0119cia Grecji i Danii, a ich ma\u0142\u017ce\u0144stwo trwa\u0142o 73 lata, a\u017c do jego \u015bmierci w kwietniu 2021 roku. Mieli czworo dzieci: Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. Kiedy w lutym 1952 roku zmar\u0142 jej ojciec, El\u017cbieta \u2013 w\u00f3wczas 25-letnia \u2013 zosta\u0142a kr\u00f3low\u0105 siedmiu niezale\u017cnych kraj\u00f3w Wsp\u00f3lnoty: Wielkiej Brytanii,","start_idx":607,"end_idx":661}
+{"id":"mrc_7508","question":"gdzie le\u017cy wyspa mauritius?","answer":"pa\u0144stwo wyspiarskie po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Indyjskiego, w archipelagu Maskaren\u00f3w, oko\u0142o 900 km na wsch\u00f3d od Madagaskaru i ok. 170 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Reunionu.","context":"Mauritius (fr. \"Maurice\"), Republika Mauritiusu (, fr. \"R\u00e9publique de Maurice\") \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie po\u0142o\u017cone w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci Oceanu Indyjskiego, w archipelagu Maskaren\u00f3w, oko\u0142o 900 km na wsch\u00f3d od Madagaskaru i ok. 170 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Reunionu. Poza sam\u0105 wysp\u0105 Mauritius do Republiki Mauritiusu nale\u017cy tak\u017ce wyspa Rodrigues (w odleg\u0142o\u015bci 563 km na wsch\u00f3d od wyspy g\u0142\u00f3wnej), archipelag Cargados Carajos (402 km na p\u00f3\u0142noc) i Wyspy Agalega (933 km na p\u00f3\u0142noc). == Historia == Wyspa zosta\u0142a odkryta przez Portugalczyk\u00f3w w 1505 roku. Skolonizowana zosta\u0142a przez Holendr\u00f3w w 1638 i nazwana imieniem ksi\u0119cia Maurycego Ora\u0144skiego. Francuzi opanowali wysp\u0119 w XVIII wieku, zmieniaj\u0105c nazw\u0119 na \"\u00cele de France\". Nazwa Mauritius zosta\u0142a przywr\u00f3cona w 1810 roku, gdy Brytyjczycy przej\u0119li wysp\u0119. Anglicy znie\u015bli","start_idx":82,"end_idx":270}
+{"id":"mrc_7509","question":"na czym polega\u0142a rewolucja przemys\u0142owa?","answer":"proces zmian technologicznych, gospodarczych, spo\u0142ecznych i kulturalnych, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji. By\u0142 zwi\u0105zany z przej\u015bciem od gospodarki opartej na rolnictwie oraz produkcji manufakturowej b\u0105d\u017a rzemie\u015blniczej do opieraj\u0105cej si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na mechanicznej produkcji fabrycznej na du\u017c\u0105 skal\u0119 (przemys\u0142ow\u0105).","context":"Rewolucja przemys\u0142owa \u2013 proces zmian technologicznych, gospodarczych, spo\u0142ecznych i kulturalnych, kt\u00f3ry zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany w XVIII wieku w Anglii i Szkocji. By\u0142 zwi\u0105zany z przej\u015bciem od gospodarki opartej na rolnictwie oraz produkcji manufakturowej b\u0105d\u017a rzemie\u015blniczej do opieraj\u0105cej si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na mechanicznej produkcji fabrycznej na du\u017c\u0105 skal\u0119 (przemys\u0142ow\u0105). == Etymologia == Najprawdopodobniej jako pierwszy u\u017cy\u0142 terminu \u201erewolucja przemys\u0142owa\u201d francuski dyplomata Louis-Guillaume Otto w swoim li\u015bcie z 1799 r., stwierdzaj\u0105c, \u017ce Francja do\u0142\u0105czy\u0142a do wy\u015bcigu w industrializacji. Fakt, \u017ce istotna zmiana sposobu produkcji powoduje r\u00f3wnie\u017c zmiany porz\u0105dku spo\u0142ecznego by\u0142 oczywisty dla Roberta Owena i Roberta Southeya w drugim dziesi\u0119cioleciu XIX wieku, a domy\u015blali si\u0119 tego ju\u017c William Blake w latach 90. XVIII wieku i William Wordsworth na prze\u0142omie wiek\u00f3w. Termin \u201erewolucja przemys\u0142owa\u201d stosowany","start_idx":24,"end_idx":364}
+{"id":"mrc_7510","question":"gdzie powsta\u0142o tango?","answer":"Styl ta\u0144ca, kt\u00f3ry powsta\u0142 oko\u0142o 1900 w Montevideo i Buenos Aires, dzi\u015b nosi nazw\u0119 tango argenty\u0144skie.","context":"Tango wywodzi si\u0119 z tradycji hiszpa\u0144skich habanery i flamenco, przeszczepionych na grunt Ameryki Po\u0142udniowej i zmieszanych z \"candombe\", kt\u00f3r\u0105 ta\u0144czyli i \u015bpiewali, na ulicznych paradach, afryka\u0144scy niewolnicy. W refrenie powtarzaj\u0105 si\u0119 s\u0142owa \"cum-tan-go\" i od nich wywodzi si\u0119 nazwa \"tango\". \"Candombe\" z czasem przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 w \"milong\u0119\". Prymitywna forma tanga pojawi\u0142a si\u0119 ju\u017c pod koniec XVIII wieku. Pocz\u0105tkowo ta\u0144czono je w podrz\u0119dnych lokalach i domach publicznych, a jego popularno\u015b\u0107 ci\u0105gle ros\u0142a, zw\u0142aszcza dzi\u0119ki poci\u0105gaj\u0105cej muzyce. Styl ta\u0144ca, kt\u00f3ry powsta\u0142 oko\u0142o 1900 w Montevideo i Buenos Aires, dzi\u015b nosi nazw\u0119 tango argenty\u0144skie. P\u00f3\u017aniej tango trafi\u0142o do Stan\u00f3w Zjednoczonych i oko\u0142o 1907 do Europy, najpierw do Francji. W Pary\u017cu \u015bwi\u0119ci\u0142o prawdziwe triumfy. Pierwszym tangiem, kt\u00f3re zyska\u0142o popularno\u015b\u0107 \u015bwiatow\u0105 by\u0142o \"La Morocha\" Angelo","start_idx":547,"end_idx":648}
+{"id":"mrc_7511","question":"jaki utw\u00f3r nazywamy nowel\u0105?","answer":"kr\u00f3tki utw\u00f3r literacki, pisany proz\u0105, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 wyra\u017anie zarysowan\u0105 i sprawnie skrojon\u0105 akcj\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105, mocno udramatyzowan\u0105, kt\u00f3ra zmierza do punktu kulminacyjnego.","context":"Nowela (w\u0142. \"novella\" \u2013 nowo\u015b\u0107) \u2013 kr\u00f3tki utw\u00f3r literacki, pisany proz\u0105, charakteryzuj\u0105cy si\u0119 wyra\u017anie zarysowan\u0105 i sprawnie skrojon\u0105 akcj\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105, mocno udramatyzowan\u0105, kt\u00f3ra zmierza do punktu kulminacyjnego. Fabu\u0142a noweli jest zazwyczaj jednow\u0105tkowa, pozbawiona epizod\u00f3w, rozbudowanych opis\u00f3w przyrody oraz szczeg\u00f3\u0142owej charakterystyki postaci. Jest to jedna z odmian epiki. Jej tre\u015b\u0107 dotyczy pewnego zdarzenia, opartego na wyrazistym motywie, z pozoru nieistotnym (np. kamizelka, sok\u00f3\u0142), ale cz\u0119sto nabieraj\u0105cym znacze\u0144 symbolicznych. Niemiecki pisarz Paul Heyse okre\u015bli\u0142 \u00f3w motyw mianem \u201esoko\u0142a\u201d. Stworzy\u0142 on teori\u0119 soko\u0142a, opart\u0105 na wnikliwej analizie noweli Giovanniego Boccaccia pt. \u201eSok\u00f3\u0142\u201d. W noweli akcja toczy si\u0119 w okre\u015blonym czasie i miejscu, a osob\u0105 opowiadaj\u0105c\u0105 jej przebieg, zazwyczaj w spos\u00f3b \u201eobiektywny\u201d, jest narrator. Ukazywane przez niego wydarzenia maj\u0105 swoje przyczyny i skutki. ==","start_idx":34,"end_idx":208}
+{"id":"mrc_7512","question":"kiedy zostal wydany iphone 11?","answer":"zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r.","context":"iPhone 11 \u2013 nast\u0119pca telefonu iPhone Xr firmy Apple zaprezentowany 10 wrze\u015bnia 2019 r. podczas Jest to ta\u0144sza wersja wzgl\u0119dem sztandarowego modelu zaprezentowanego tego dnia (iPhone 11 Pro). Zmianie uleg\u0142 r\u00f3wnie\u017c design telefonu, na jego pleckach pojawi\u0142a si\u0119 wyspa z aparatami, kt\u00f3ra jest powielana w nast\u0119pnych generacjach iPhone. Jest dost\u0119pny w 6 kolorach: czarnym, zielonym, \u017c\u00f3\u0142tym, fioletowym, czerwonym (Product RED) i bia\u0142ym. Wprowadzenie iPhona 11 nada\u0142o nowy porz\u0105dek w nazewnictwie telefon\u00f3w firmy Apple. == Aparaty fotograficzne == Telefon zosta\u0142 wyposa\u017cony w dwa tylne aparaty o matrycy 12 Mpx ka\u017cdy. == Nowo\u015bci wzgl\u0119dem poprzednika \u2013 iPhone Xr == * 2 aparaty (nowy ultraszerokok\u0105tny aparat) * Przednia kamera 12Mpx (poprzednio 7Mpx) * Czip A13 Bionic z systemem Neural Engine trzeciej generacji *","start_idx":52,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_7513","question":"gdzie pochowano \u015bw wojciecha?","answer":"Gnie\u017anie","context":"Gniezna nieznany Pomorzanin. Wkr\u00f3tce potem Chrobry wykupi\u0142 reszt\u0119 cia\u0142a Wojciecha na wag\u0119 z\u0142ota i rozkaza\u0142 pochowa\u0107 w Gnie\u017anie. Do jego grobu w 1000 roku pielgrzymowa\u0142 Otton III (zjazd gnie\u017anie\u0144ski). W czasie jego wizyty w Gnie\u017anie za\u0142o\u017cono metropoli\u0119 arcybiskupi\u0105, kt\u00f3rej Wojciech zosta\u0142 patronem, a jego brat Radzim Gaudenty stan\u0105\u0142 na czele. == Relikwie == Wykupione przez Boles\u0142awa Chrobrego cia\u0142o znalaz\u0142o si\u0119 w Gnie\u017anie, gdzie by\u0142o przechowywane w katedrze gnie\u017anie\u0144skiej jako relikwia. Tu\u017c po \u015bmierci Wojciecha, w 998 roku, cesarz Otton III ufundowa\u0142 w Rzymie, na wyspie na Tybrze ko\u015bci\u00f3\u0142 maj\u0105cy by\u0107 miejscem jego kultu, dzi\u015b znany jako bazylika \u015bw. Bart\u0142omieja na Wyspie Tyberyjskiej (pierwotnie \"Sancti Adalbertus et Paulinus\", \u015bwi\u0119tych Wojciecha i Paulina). W 1000 roku Otton III przyby\u0142 z pielgrzymk\u0105 do","start_idx":118,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_7514","question":"z czym wi\u0105za\u0142o si\u0119 wprowadzenie stanu wojennego?","answer":"wi\u0105za\u0107 si\u0119 z ograniczeniem wolno\u015bci i praw cz\u0142owieka i obywatela.","context":"gdy z umowy mi\u0119dzynarodowej wynika zobowi\u0105zanie do wsp\u00f3lnej obrony przeciwko agresji. Rozporz\u0105dzenie o wprowadzeniu stanu wojennego prezydent musi przedstawi\u0107 Sejmowi w ci\u0105gu 48 godzin od podpisania. Sejm ma obowi\u0105zek niezw\u0142ocznie rozpatrzy\u0107 owo rozporz\u0105dzenie, mo\u017ce je r\u00f3wnie\u017c uchyli\u0107 bezwzgl\u0119dn\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w w obecno\u015bci co najmniej po\u0142owy ustawowej liczby pos\u0142\u00f3w. Wprowadzenie stanu wojennego wywo\u0142uje skutki okre\u015blone w ustawie i mo\u017ce wi\u0105za\u0107 si\u0119 z ograniczeniem wolno\u015bci i praw cz\u0142owieka i obywatela. Rada Ministr\u00f3w zarz\u0105dza w czasie stanu wojennego systemem kierowania obron\u0105 pa\u0144stwa, w tym mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c przekaza\u0107 organom wojskowym okre\u015blone kompetencje organ\u00f3w w\u0142adzy publicznej w strefie bezpo\u015brednich dzia\u0142a\u0144 wojennych. Ostatnim stanem wojennym w Polsce by\u0142 stan wojenny w latach 1981\u20131983 wprowadzony przez w\u0142adze komunistyczne. == Stan wojenny na Ukrainie == Na Ukrainie \u2013","start_idx":445,"end_idx":510}
+{"id":"mrc_7515","question":"kto zorganizowa\u0142 r\u00f3\u017caniec do granic?","answer":"grupa \u015bwieckich katolik\u00f3w skupionych wok\u00f3\u0142 Fundacji Solo Dios Basta, kt\u00f3ra powsta\u0142a w czerwcu 2015 r. z inicjatywy Macieja Bodasi\u0144skiego i Lecha Dokowicza.","context":"R\u00f3\u017caniec do Granic, R\u00f3\u017caniec do Granic Nieba \u2013 wydarzenia modlitewne oparte na r\u00f3\u017ca\u0144cu zorganizowane w 2017 i 2020 r. Modlitw\u0119 zorganizowa\u0142a grupa \u015bwieckich katolik\u00f3w skupionych wok\u00f3\u0142 Fundacji Solo Dios Basta, kt\u00f3ra powsta\u0142a w czerwcu 2015 r. z inicjatywy Macieja Bodasi\u0144skiego i Lecha Dokowicza. == Geneza == Inicjatorzy akcji, skupieni wok\u00f3\u0142 Fundacji Solo Dios Basta, znani byli ze zorganizowania wcze\u015bniej wydarzenia o nazwie \u201eWielka Pokuta\u201d. Sukces tego wydarzenia zach\u0119ci\u0142 ich do podobnych inicjatyw. Wybrano dat\u0119 7 pa\u017adziernika 2017 w liturgiczne wspomnienie Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny R\u00f3\u017ca\u0144cowej i jednocze\u015bnie na zako\u0144czenie obchod\u00f3w 100. rocznicy objawie\u0144 fatimskich. 25 sierpnia 2017 r. podczas obrad Rady Biskup\u00f3w Diecezjalnych na Jasnej G\u00f3rze Maciej Bodasi\u0144ski oraz Lech Dokowicz z Fundacji Solo Dios Basta przedstawili plan wydarzenia o nazwie","start_idx":141,"end_idx":296}
+{"id":"mrc_7516","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 film potop?","answer":"1974","context":"Potop \u2013 polski film historyczny z 1974 roku w re\u017cyserii Jerzego Hoffmana, b\u0119d\u0105cy trzeci\u0105 ekranizacj\u0105 powie\u015bci Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytu\u0142em. Akcja filmu toczy si\u0119 podczas potopu szwedzkiego w Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w, a jego g\u0142\u00f3wnym bohaterem jest awanturniczy chor\u0105\u017cy Andrzej Kmicic, kt\u00f3ry zostaje okryty ha\u0144b\u0105 wskutek podpalenia wsi oraz kolaboracji ze \u015brodowiskami proszwedzkimi; wskutek tego zmienia swe nazwisko, pod kt\u00f3rym pr\u00f3buje naprawi\u0107 swe krzywdy i prze\u017cywa zmian\u0119 swej osobowo\u015bci. Pomys\u0142 na ekranizacj\u0119 \"Potopu\" zrodzi\u0142 si\u0119 w 1969 roku, gdy Jerzy Hoffman wraz z historykiem Adamem Kerstenem przygotowa\u0142 scenariusz do adaptacji, skracaj\u0105c lub usuwaj\u0105c liczne oryginalne w\u0105tki zawarte w powie\u015bci. Na realizacj\u0119 filmu przeznaczono bud\u017cet w wysoko\u015bci 100 milion\u00f3w \u00f3wczesnych z\u0142otych. W czasie realizacji film by\u0142 najwi\u0119kszym przedsi\u0119wzi\u0119ciem produkcyjnym w","start_idx":34,"end_idx":38}
+{"id":"mrc_7517","question":"czyim zwyci\u0119stwem ko\u0144czy si\u0119 bitwa?","answer":"Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich","context":"Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu. Nie zdobyto Malborka \u2013 stolicy Zakonu \u2013 poniewa\u017c wygasa\u0142 rozejm Witolda z inflanck\u0105 ga\u0142\u0119zi\u0105 Zakonu na p\u00f3\u0142nocy (korzystny w czasie bitwy) i wojska litewskie rozpocz\u0119\u0142y odwr\u00f3t, niepewna by\u0142a tak\u017ce sytuacja na po\u0142udniowych granicach Kr\u00f3lestwa, zagro\u017conych atakiem przez \u00f3wczesnego sojusznika Zakonu, w\u0119gierskiego kr\u00f3la Zygmunta Luksemburczyka. Pomimo poddawania si\u0119 wojskom kr\u00f3lewskim przez pruskie miasta (Olsztynek, Mor\u0105g, Dzierzgo\u0144, G\u0142\u00f3wne Miasto Gda\u0144sk, Stare Miasto","start_idx":311,"end_idx":397}
+{"id":"mrc_7518","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 chrzest polski?","answer":"Chocia\u017c w oficjalnej historiografii ko\u015bcielnej i pa\u0144stwowej przyjmuje si\u0119 rok 966 za dat\u0119 chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna.","context":"Chrzest Polski \u2013 tradycyjna nazwa chrztu ksi\u0119cia Polan Mieszka I, kt\u00f3ry zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji ziem polskich. Niekiedy uwa\u017ca si\u0119 go r\u00f3wnie\u017c za symboliczne wydarzenie, kt\u00f3re by\u0142o pocz\u0105tkiem pa\u0144stwa polskiego i polskiego Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Datuje si\u0119 go na rok 966, chocia\u017c nie jest to pewne, gdy\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a \u015bredniowieczne r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 zar\u00f3wno w opisie okoliczno\u015bci, w jakich dosz\u0142o do chrztu, jak te\u017c podaj\u0105 r\u00f3\u017cne daty tego wydarzenia. == Chronologia wydarze\u0144 i datacja chrztu Polski == Chocia\u017c w oficjalnej historiografii ko\u015bcielnej i pa\u0144stwowej przyjmuje si\u0119 rok 966 za dat\u0119 chrztu Mieszka, to jednak nie jest to data pewna. Nie zachowa\u0142o si\u0119 \u017cadne \u017ar\u00f3d\u0142o z X wieku, a w Polsce tak\u017ce z XI wieku, kt\u00f3re przekaza\u0142oby o chrzcie Polski nawet kr\u00f3tk\u0105 wzmiank\u0119. Najstarsza informacja","start_idx":499,"end_idx":638}
+{"id":"mrc_7519","question":"jak\u0105 dyscyplin\u0119 sportu uprawia michael phelps 28 krotny medalista olimpijski?","answer":"p\u0142ywa","context":"Michael Fred Phelps (ur. 30 czerwca 1985 w Baltimore) \u2013 ameryka\u0144ski p\u0142ywak, 23-krotny mistrz olimpijski, 26-krotny mistrz \u015bwiata, mistrz \u015bwiata na kr\u00f3tkim basenie, wielokrotny rekordzista \u015bwiata. Zdobywca o\u015bmiu medali (6 z\u0142otych i 2 br\u0105zowych) na igrzyskach olimpijskich w Atenach w 2004 roku, 8 z\u0142otych medali podczas wyst\u0119p\u00f3w na igrzyskach olimpijskich w Pekinie (w tym 7 rekord\u00f3w \u015bwiata), 6 medali (4 z\u0142otych i 2 srebrnych) na igrzyskach olimpijskich w Londynie w 2012 roku oraz 6 medali (pi\u0119ciu z\u0142otych i jednego srebrnego) na igrzyskach olimpijskich w Rio de Janeiro. Zdobywca 7 z\u0142otych medali na mistrzostwach \u015bwiata w 2007 roku. Najbardziej utytu\u0142owany olimpijczyk w historii nowo\u017cytnych igrzysk z dorobkiem 23 z\u0142otych medali. \u0141\u0105cznie medali igrzysk olimpijskich ma 28 (23 z\u0142otych, 3 srebrne, 2","start_idx":68,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_7520","question":"na jakiej p\u0142ycie znajduje si\u0119 p\u00f3\u0142wysep indyjski?","answer":"P\u0142yta indyjska","context":"P\u0142yta indyjska (ang. \"Indian Plate\") \u2013 p\u0142yta tektoniczna, obejmuj\u0105ca swoim zasi\u0119giem P\u00f3\u0142wysep Indyjski, Morze Arabskie i Zatok\u0119 Bengalsk\u0105 oraz niewielki fragment Oceanu Indyjskiego. Razem z p\u0142yt\u0105 australijsk\u0105 tworz\u0105 p\u0142yt\u0119 indoaustralijsk\u0105. Od p\u00f3\u0142nocy p\u0142yta indyjska graniczy z p\u0142yt\u0105 euroazjatyck\u0105. P\u0142yta arabska i p\u0142yta afryka\u0144ska tworz\u0105 jej zachodni\u0105 i po\u0142udniowo-zachodni\u0105 granic\u0119. Wschodni\u0105 i po\u0142udniowo-wschodni\u0105 granic\u0119 stanowi p\u0142yta australijska. Rezultatem napierania na siebie p\u0142yt indyjskiej i azjatyckiej s\u0105 najwy\u017csze g\u00f3ry \u015bwiata Himalaje.","start_idx":0,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_7521","question":"w jakim zespole \u015bpiewa\u0142a alicja majewska?","answer":"by\u0142a solistk\u0105 zespo\u0142u Partita","context":"Alicja Lucyna Majewska-Budzy\u0144ska (ur. 30 maja 1948 we Wroc\u0142awiu) \u2013 polska piosenkarka popowa. Wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142a z artystami, takimi jak Wojciech M\u0142ynarski, \u0141ucja Prus, Magda Czapi\u0144ska czy W\u0142odzimierz Korcz, z kt\u00f3rym nadal tworzy duet artystyczny. == \u017byciorys == Wczesne dzieci\u0144stwo sp\u0119dzi\u0142a w Olbierzowicach, gdzie jej rodzice byli nauczycielami. Ojciec, absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Krzemie\u0144cu, uczy\u0142 matematyki i \u015bpiewu, by\u0142 kierownikiem szko\u0142y w Olbierzowicach. Matka uczy\u0142a polskiego i rosyjskiego. Jest absolwentk\u0105 Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Tomasza Zana w Pruszkowie oraz Wydzia\u0142u Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku andragogika. Zadebiutowa\u0142a w 1968 na IV Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej G\u00f3rze. W latach 1971\u20131974 by\u0142a solistk\u0105 zespo\u0142u Partita i wyst\u0119powa\u0142a w warszawskim Teatrze na Targ\u00f3wku. W 1975 za wykonanie utworu \u201eBywaj\u0105 takie dni\u201d zdoby\u0142a nagrod\u0119","start_idx":770,"end_idx":799}
+{"id":"mrc_7522","question":"na co zmar\u0142 vincent van gogh?","answer":"w wyniku postrza\u0142u z broni palnej \u2013 prawdopodobnie samob\u00f3jczego.","context":"Vincent Willem van Gogh, wym. [] (ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) \u2013 holenderski malarz postimpresjonistyczny, kt\u00f3rego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 dzi\u0119ki \u017cywej kolorystyce i emocjonalnemu oddzia\u0142ywaniu wywar\u0142a dalekosi\u0119\u017cny wp\u0142yw na sztuk\u0119 XX w. Artysta cierpia\u0142 na napady l\u0119kowe i narastaj\u0105ce ataki spowodowane zaburzeniami psychicznymi. Zmar\u0142 w wieku 37 lat jako tw\u00f3rca nieznany szerszemu og\u00f3\u0142owi, w wyniku postrza\u0142u z broni palnej \u2013 prawdopodobnie samob\u00f3jczego. Ma\u0142o doceniany za \u017cycia, van Gogh zyska\u0142 s\u0142aw\u0119 po \u015bmierci. Dzi\u015b jest powszechnie uwa\u017cany za jednego z najwi\u0119kszych malarzy w historii, artyst\u0119, kt\u00f3rego tw\u00f3rczo\u015b\u0107 stanowi istotne \u017ar\u00f3d\u0142o sztuki wsp\u00f3\u0142czesnej. Van Gogh zacz\u0105\u0142 malowa\u0107 na kilka lat przed uko\u0144czeniem 30. roku \u017cycia, a najbardziej znane dzie\u0142a stworzy\u0142 w ci\u0105gu dw\u00f3ch ostatnich lat. Jest autorem ponad 2000 dzie\u0142, w","start_idx":386,"end_idx":450}
+{"id":"mrc_7523","question":"w jakich wodach \u017cyje \u015bled\u017a?","answer":"\u015aled\u017a atlantycki zasiedla wody strefy umiarkowanej i ch\u0142odnej p\u00f3\u0142nocnego Atlantyku od Oceanu Arktycznego do kana\u0142u La Manche i Morza Ba\u0142tyckiego.","context":"\u015aled\u017a oceaniczny, \u015bled\u017a atlantycki, \u015bled\u017a pospolity, \u015bled\u017a (\"Clupea harengus\") \u2013 gatunek \u0142awicowej ryby morskiej z rodziny \u015bledziowatych. Blisko spokrewniony ze \u015bledziem pacyficznym. Obydwa gatunki \u2013 powszechnie okre\u015blane nazw\u0105 \u015bled\u017a \u2013 mia\u0142y olbrzymie znaczenie gospodarcze stanowi\u0105c g\u0142\u00f3wny cel po\u0142ow\u00f3w w rybo\u0142\u00f3wstwie morskim. W wyniku prze\u0142owienia w latach 90. XX wieku liczebno\u015b\u0107 poszczeg\u00f3lnych populacji znacznie si\u0119 zmniejszy\u0142a, jednak nadal \u015bledzie s\u0105 bardzo wa\u017cnymi rybami u\u017cytkowymi. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == \u015aled\u017a atlantycki zasiedla wody strefy umiarkowanej i ch\u0142odnej p\u00f3\u0142nocnego Atlantyku od Oceanu Arktycznego do kana\u0142u La Manche i Morza Ba\u0142tyckiego. Ryby te \u017cyj\u0105 w toni wodnej na g\u0142\u0119boko\u015bciach do 250 m. Przebywaj\u0105 w du\u017cych grupach zwanych \u0142awicami. W Morzu Ba\u0142tyckim wyst\u0119puje podgatunek \u015bledzia atlantyckiego, \u015bled\u017a ba\u0142tycki (\"C. h. membras\"), zwany te\u017c sa\u0142ak\u0105. ==","start_idx":517,"end_idx":662}
+{"id":"mrc_7524","question":"ile pa\u0144stw obecnie nale\u017cy do unii europejskiej?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
+{"id":"mrc_7525","question":"kto powo\u0142uje g\u0142\u00f3wnego inspektora transportu drogowego?","answer":"G\u0142\u00f3wny Inspektor Transportu Drogowego \u2013 centralny organ administracji rz\u0105dowej w\u0142a\u015bciwy w sprawach transportu drogowego. Powo\u0142ywany jest przez Prezesa Rady Ministr\u00f3w na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw transportu, kt\u00f3remu podlega.","context":"G\u0142\u00f3wny Inspektor Transportu Drogowego \u2013 centralny organ administracji rz\u0105dowej w\u0142a\u015bciwy w sprawach transportu drogowego. Powo\u0142ywany jest przez Prezesa Rady Ministr\u00f3w na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw transportu, kt\u00f3remu podlega. Dzia\u0142a na podstawie ustawy z dnia 6 wrze\u015bnia 2001 r. o transporcie drogowym. == Kompetencje == G\u0142\u00f3wny Inspektor Transportu Drogowego wykonuje zadania Inspekcji Transportu Drogowego zgodnie z kompetencjami okre\u015blonymi w ustawie o transporcie drogowym i przepisach odr\u0119bnych. Kieruje Inspekcj\u0105 przy pomocy podleg\u0142ego mu G\u0142\u00f3wnego Inspektoratu Transportu Drogowego oraz 10 delegatur terenowych. Koordynuje, nadzoruje i kontroluje dzia\u0142alno\u015b\u0107 wojew\u00f3dzkich inspektor\u00f3w transportu drogowego oraz nadzoruje wykonanie w roku bud\u017cetowym plan\u00f3w rzeczowo-finansowych w cz\u0119\u015bci dotycz\u0105cej wojew\u00f3dzkich inspektorat\u00f3w transportu drogowego. Ponadto jest organem w\u0142a\u015bciwym w kwestiach: * mi\u0119dzynarodowego transportu drogowego (udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana lub cofni\u0119cie","start_idx":0,"end_idx":234}
+{"id":"mrc_7526","question":"co oznacza\u0142o imi\u0119 saba?","answer":"starzec, dziad, dziadek","context":"Sabbas, Sabas, Saba \u2014 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia aramejskiego, od \"saba\" \u2013 \u201estarzec, dziad, dziadek\u201d. Jego patronem jest \u015bwi\u0119ty Saba (Sawa), najwa\u017cniejszy \u015bwi\u0119ty w Serbskiej Cerkwi, a tak\u017ce inni \u015bwi\u0119ci, r\u00f3wnie\u017c katoliccy, w liczbie co najmniej pi\u0119tnastu. Sawa jest nowogreck\u0105 form\u0105 imienia, wyst\u0119puj\u0105c\u0105 na obszarze chrze\u015bcija\u0144stwa prawos\u0142awnego, od kt\u00f3rej by\u0107 mo\u017ce pochodz\u0105 m.in. takie nazwiska, jak Sawa, Sawka, Sawczyn, Sawicki. ; Odpowiedniki w innych j\u0119zykach * \u0142acina \u2014 Sabas, Sabbas * j\u0119zyk francuski \u2014 Sabas, Sava * j\u0119zyk niemiecki \u2014 Sabas, Sabbas * j\u0119zyk rosyjski \u2014 \u0421\u0430\u0432\u0432\u0430, \"Sawwa\" * j\u0119zyk w\u0142oski \u2014 Saba, Sabba Sabbas, Sabas, Saba imieniny obchodzi: * 14 stycznia, jako wspomnienie \u015bw. Sawy, arcybiskupa Serbii, * 5 lutego, jako wspomnienie \u015bw. Saby M\u0142odszego, sycylijczyka, * 12 kwietnia, jako","start_idx":73,"end_idx":96}
+{"id":"mrc_7527","question":"kto podarowa\u0142 statu\u0119 wolno\u015bci?","answer":"Jest to dar narodu francuskiego dla narodu ameryka\u0144skiego","context":"Statua Wolno\u015bci (ang. \"Statue of Liberty\"), w\u0142a\u015bciwie Wolno\u015b\u0107 Opromieniaj\u0105ca \u015awiat (ang. \"Liberty Enlightening the World\", fr. \"La libert\u00e9 \u00e9clairant le monde\") \u2013 pos\u0105g na wyspie Liberty Island u uj\u015bcia rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego w regionie metropolitalnym Nowego Jorku, nieoficjalny symbol wolno\u015bci, Nowego Jorku i Stan\u00f3w Zjednoczonych. Wyspa Liberty wraz z wysp\u0105 Ellis stanowi kompleks b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 federaln\u0105 i zarz\u0105dzany przez National Park Service. Administracyjnie nale\u017cy do stanu Nowy Jork. Monumentalna, neoklasycystyczna statua zosta\u0142a wzniesiona w latach 1884\u20131886 wed\u0142ug projektu Fr\u00e9d\u00e9rica Auguste\u2019a Bartholdiego, Gustave\u2019a Eiffela (konstrukcja) i Richarda Morrisa Hunta (postument). Jest to dar narodu francuskiego dla narodu ameryka\u0144skiego, upami\u0119tniaj\u0105cy przymierze obu narod\u00f3w w czasie wojny o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Stan\u00f3w Zjednoczonych. W 1924 zosta\u0142 uznany za narodowy pomnik Stan\u00f3w Zjednoczonych, a","start_idx":708,"end_idx":765}
+{"id":"mrc_7528","question":"kto zaj\u0105\u0142 pierwsze miejsce na eurowizji junior 2021?","answer":"Mal\u00e9na, reprezentantka Armenii z utworem \u201eQami Qami\u201d.","context":"19. Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci zosta\u0142 rozegrany 19 grudnia 2021 w La Seine Musicale w Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem. Koncert zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w i francuski nadawca France T\u00e9l\u00e9visions. W konkursie wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 19 pa\u0144stw. Zwyci\u0119\u017cy\u0142a Mal\u00e9na, reprezentantka Armenii z utworem \u201eQami Qami\u201d. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === 9 grudnia 2020 og\u0142oszono \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 we Francji. 20 maja 2021 poinformowano, \u017ce zostanie rozegrany na terenie La Seine Musicale. Mimo tego, \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 w mie\u015bcie Boulogne-Billancourt pod Pary\u017cem, w marketingu (m.in. logo konkursu) powszechnie u\u017cywana jest nazwa \u201ePary\u017c\u201d. Konkurs odb\u0119dzie si\u0119 19 grudnia. B\u0119dzie to pierwszy konkurs zorganizowany w tym miesi\u0105cu od konkursu w 2012, oraz najp\u00f3\u017aniej zorganizowany konkurs w historii, pobijaj\u0105c rekord konkursu","start_idx":266,"end_idx":319}
+{"id":"mrc_7529","question":"w jakim pa\u0144stwie jest mediolan?","answer":"W\u0142oszech","context":"Mediolan (w\u0142. \"Milano\", \u0142ac. \"Mediolanum\", lomb. \"Milan\" lub \"Mil\u00e0\") \u2013 miasto i gmina w p\u00f3\u0142nocnych W\u0142oszech, stolica prowincji Mediolan i regionu Lombardia. Po\u0142o\u017cone na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim skraju Niziny Pada\u0144skiej pomi\u0119dzy rzekami Ticino, Adda, Pad i Alpami. Mediolan po\u0142o\u017cony jest na wysoko\u015bci 122 m n.p.m. Drugie co do wielko\u015bci miasto W\u0142och \u2013 po Rzymie \u2013 z liczb\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w ponad 1 mln 300 tys. Znajduje si\u0119 tu siedem uniwersytet\u00f3w (Statale, Bicocca, Iulm, Bocconi, Cattolica, Politecnico; za\u0142o\u017cone m.in. w latach 1863, 1920 i 1924) i inne uczelnie, Akademia Literatury, instytuty naukowe oraz liczne instytucje kulturalne z jedn\u0105 najbardziej znanych scen operowych, czyni\u0105cym miasto jednym ze \u015bwiatowych centr\u00f3w w tej dziedzinie Teatro alla Scala na czele. Mediolan jest bardzo wa\u017cnym o\u015brodkiem mi\u0119dzynarodowej turystyki. W 2018","start_idx":99,"end_idx":107}
+{"id":"mrc_7530","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 mi\u0142o\u015b\u0107 w zakopanem?","answer":"autorski utw\u00f3r polskiego piosenkarza S\u0142awomira","context":"Mi\u0142o\u015b\u0107 w Zakopanem \u2013 autorski utw\u00f3r polskiego piosenkarza S\u0142awomira, wydany w 2017. Do utworu zosta\u0142 zrealizowany oficjalny teledysk, kt\u00f3ry mia\u0142 premier\u0119 23 kwietnia 2017 w serwisie YouTube. W klipie zosta\u0142y wykorzystane uj\u0119cia z koncert\u00f3w Zapa\u0142y w Nied\u017awiedziu i B\u0142aszkach. W grudniu 2017 YouTube opublikowa\u0142 film \"YouTube Rewind 2017\" podsumowuj\u0105cy ko\u0144cz\u0105cy si\u0119 rok i pokazuj\u0105cy najpopularniejsze trendy panuj\u0105ce na platformie; wyniki ogl\u0105dalno\u015bci teledysku da\u0142y mu pierwsze miejsce w Polsce. Od dnia premiery zosta\u0142 wy\u015bwietlony \u0142\u0105cznie ponad 244 mln razy. Singiel by\u0142 certyfikowany poczw\u00f3rn\u0105 diamentow\u0105 p\u0142yt\u0105 za sprzeda\u017c w ponad 400 tys. nak\u0142adzie w Polsce. Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 w grze \"Just Dance 2019\", wydanej przez Ubisoft na platformy Nintendo Switch, Wii, PlayStation 4, Xbox One, Xbox 360 i Wii U. == Personel","start_idx":21,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_7531","question":"kiedy by\u0142a denominacja?","answer":"1 stycznia 1995","context":"Denominacja z\u0142otego w 1995 roku \u2013 reforma walutowa wprowadzaj\u0105ca w Polsce 1 stycznia 1995 now\u0105 jednostk\u0119 pieni\u0119\u017cn\u0105 o nazwie \u201ez\u0142oty\u201d i symbolu PLN, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a \u201estarego z\u0142otego\u201d (PLZ). Jeden nowy z\u0142oty odpowiada 10 000 starych z\u0142otych. == Przyczyny przeprowadzenia denominacji == W latach 80. z powodu kryzysu gospodarczego i za\u0142amania systemu gospodarki planowej w Polsce zacz\u0119\u0142o dochodzi\u0107 do coraz wy\u017cszej inflacji. W latach 1989\u20131990 wyst\u0105pi\u0142a hiperinflacja, kt\u00f3ra osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom 1 395%. Do obiegu wprowadzono nowe nomina\u0142y banknot\u00f3w: 10 000 z\u0142 (1987), 20 000 z\u0142, 50 000 z\u0142, 200 000 z\u0142 (1989), 100 000 z\u0142, 500 000 z\u0142 (1990), 1 000 000 z\u0142 (1991) i 2 000 000 z\u0142 (1992). Monety, mimo \u017ce nie przesta\u0142y by\u0107 prawnym \u015brodkiem p\u0142atniczym, znikn\u0119\u0142y z","start_idx":74,"end_idx":89}
+{"id":"mrc_7532","question":"kogo synem jest harry?","answer":"Jamesa i Lily Potter\u00f3w.","context":"Harry James Potter \u2013 posta\u0107 fikcyjna, g\u0142\u00f3wny bohater serii ksi\u0105\u017cek i film\u00f3w fantastycznych \"Harry Potter\", syn Jamesa i Lily Potter\u00f3w. Jako pomys\u0142 Potter narodzi\u0142 si\u0119 w g\u0142owie autorki, J.K. Rowling, w pierwszej po\u0142owie lat 90. XX wieku. == Przesz\u0142o\u015b\u0107 == Harry James Potter urodzi\u0142 si\u0119 31 lipca 1980 roku jako syn Lily z domu Evans i Jamesa Pottera, w Dolinie Godryka. Jego ojcem chrzestnym sta\u0142 si\u0119 przyjaciel Jamesa z lat szkolnych, jeden z \u201eHuncwot\u00f3w\u201d, Syriusz Black. Pi\u0119tna\u015bcie miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej, w Halloween 1981 roku, Lord Voldemort zabi\u0142 ojca Harry'ego. Pr\u00f3bowa\u0142 oszcz\u0119dzi\u0107 jego matk\u0119, lecz zniecierpliwiony, tak\u017ce j\u0105 pozbawi\u0142 \u017cycia. Zrobi\u0142 to, poniewa\u017c dwa lata wcze\u015bniej Sybilla Trelawney wyg\u0142osi\u0142a przepowiedni\u0119 dotycz\u0105c\u0105 ko\u0144ca jego rz\u0105d\u00f3w terroru. Severus Snape zdo\u0142a\u0142 mu przekaza\u0107 tylko pierwsz\u0105","start_idx":111,"end_idx":134}
+{"id":"mrc_7533","question":"kiedy rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 romantyzm?","answer":"trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku","context":"Romantyzm (z fr. \"romantisme\", od \"roman\" \u2013 powie\u015b\u0107, opowie\u015b\u0107) \u2013 szeroki nurt w kulturze, kt\u00f3ry da\u0142 nazw\u0119 epoce w historii sztuki i historii literatury trwaj\u0105cej od lat 90. XVIII wieku do lat 40. XIX wieku. Romantyzm rozwin\u0105\u0142 si\u0119 pocz\u0105tkowo w Europie i wyra\u017ca\u0142 si\u0119 w r\u00f3\u017cnych obszarach kultury, m.in. poezji, malarstwie i muzyce. Powsta\u0142 jako reakcja na zmiany spo\u0142eczne i polityczne wywo\u0142ane rewolucj\u0105 przemys\u0142ow\u0105 i rewolucj\u0105 francusk\u0105 z 1789 roku. By\u0142 form\u0105 buntu przeciwko ustalonym regu\u0142om spo\u0142ecznym, kt\u00f3re rz\u0105dzi\u0142y spo\u0142ecze\u0144stwami epoki O\u015bwiecenia \u2013 przeciw sztywnym zasadom \u017cycia arystokracji i mieszcza\u0144stwa, ustalonym regu\u0142om \u017cycia politycznego oraz przeciw naukowemu podej\u015bciu do natury i cz\u0142owieka. Naczelne has\u0142o Rewolucji Francuskiej \u2013 \u201ewolno\u015b\u0107, r\u00f3wno\u015b\u0107, braterstwo\u201d sta\u0142o si\u0119 drogowskazem dla nowego kierunku my\u015blenia, kt\u00f3ry zakwestionowa\u0142 podstawy","start_idx":152,"end_idx":184}
+{"id":"mrc_7534","question":"kt\u00f3re dzie\u0142o leonardo da vinci znajduje si\u0119 w polskich zbiorach?","answer":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105)","context":"Dama z gronostajem, Portret damy z gronostajem (zwyczajowo Dama z \u0142asiczk\u0105) (w\u0142. Dama con l'ermellino) \u2013 obraz autorstwa Leonarda da Vinci namalowany oko\u0142o 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z u\u017cyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecyli\u0119 Gallerani, kochank\u0119 ksi\u0119cia Ludwika Sforzy. Znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzeali\u00f3w i jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podr\u00f3\u017cy po Europie zosta\u0142 ubezpieczony na 300 mln euro. == Interpretacja == W czasie nabycia obrazu przez Czartoryskich nieznana by\u0142a historia dzie\u0142a ani te\u017c to\u017csamo\u015b\u0107 modelki. Obecno\u015b\u0107 zwierz\u0119cia uznano za naturalny, dekoracyjny element obrazu. Dopiero krytyczna analiza ikonografii w XX wieku da\u0142a najbardziej prawdopodobn\u0105 interpretacj\u0119 dzie\u0142a. Trzymane","start_idx":0,"end_idx":75}
+{"id":"mrc_7535","question":"jaki wyrok dosta\u0142 marcin plichta?","answer":"15 lat pozbawienia wolno\u015bci","context":"skaza\u0142 Marcina Plicht\u0119 na 15 lat pozbawienia wolno\u015bci, a jego \u017con\u0119 \u2013 na 12,5 roku. Odczytywanie wyroku trwa\u0142o od 20 maja do 16 pa\u017adziernika 2019, gdy\u017c s\u0105d musia\u0142 w nim zawrze\u0107 nazwiska wszystkich pokrzywdzonych (ponad 18 tysi\u0119cy os\u00f3b). Zasadnicze przedsi\u0119wzi\u0119cie Plichty, Amber Gold, oskar\u017cane jest o bazowanie na tak zwanej piramidzie Ponziego. 16 sierpnia 2012 Agencja Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego wkroczy\u0142a do przedsi\u0119biorstwa i mieszkania Plicht\u00f3w,17 sierpnia w Prokuraturze Okr\u0119gowej w Gda\u0144sku prezes Amber Gold us\u0142ysza\u0142 zarzut dzia\u0142alno\u015bci parabankowej (nielegalnego udzielania kredyt\u00f3w klientom Amber Gold), podrobienia dokumentu w celu wy\u0142udzenia po\u015bwiadczenia nieprawdy. 30 sierpnia 2012 S\u0105d Rejonowy Gda\u0144sk-Po\u0142udnie podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o aresztowaniu Marcina Plichty na trzy miesi\u0105ce. Od sierpnia 2012 roku Marcin Plichta przebywa\u0142 w areszcie; jego r\u00f3wnie\u017c aresztowana \u017cona zasz\u0142a w","start_idx":26,"end_idx":53}
+{"id":"mrc_7536","question":"kto jest ministrem zdrowia?","answer":"Adam Niedzielski","context":"Ministerstwo Zdrowia (MZ) \u2013 polskie ministerstwo kierowane przez ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw zdrowia. Od 26 sierpnia 2020 ministrem zdrowia jest Adam Niedzielski. Siedzib\u0105 ministerstwa od 1947 jest pa\u0142ac Paca w Warszawie. == Kierownictwo == * Adam Niedzielski \u2013 minister zdrowia od 26 sierpnia 2020 * Waldemar Kraska (PiS) \u2013 sekretarz stanu i pe\u0142nomocnik Rz\u0105du ds. Pa\u0144stwowego Ratownictwa Medycznego od 1 sierpnia 2019 * Maciej Mi\u0142kowski \u2013 podsekretarz stanu od 18 czerwca 2018 * Piotr Bromber \u2013 podsekretarz stanu od 13 wrze\u015bnia 2021 * Marcin Martyniak \u2013 podsekretarz stanu od 7 kwietnia 2022 * Blanka Wi\u015bniewska \u2013 dyrektor generalna == Struktura organizacyjna == W sk\u0142ad ministerstwa wchodzi Gabinet Polityczny Ministra oraz nast\u0119puj\u0105ce jednostki organizacyjne: * Departament Analiz i Strategii * Departament","start_idx":146,"end_idx":162}
+{"id":"mrc_7537","question":"jaki kraj nie uzna\u0142 rozbior\u00f3w polski?","answer":"Imperium Osma\u0144skie","context":"ostatecznie zako\u0144czone aneksj\u0105 cz\u0119\u015bci tego regionu przez II RP. Na Dolnym \u015al\u0105sku, Pomorzu Zachodnim czy wi\u0119kszo\u015bci Prus Wschodnich nigdy nie przeprowadzono referendum, mimo \u017ce ziemie te by\u0142y historycznie zwi\u0105zane z Polsk\u0105, a granice II RP przesun\u0119\u0142y si\u0119 silnie na wsch\u00f3d. == Uznanie rozbior\u00f3w przez pa\u0144stwa trzecie == Wed\u0142ug powszechnie w Polsce znanego i powtarzanego przekazu Imperium Osma\u0144skie jako jedyne pa\u0144stwo trzecie nigdy nie uzna\u0142o likwidacji Rzeczypospolitej na skutek rozbior\u00f3w. Legenda m\u00f3wi, \u017ce Turcy, chc\u0105c szczeg\u00f3lnie podkre\u015bli\u0107 fakt nieuznania rozbior\u00f3w Polski, przy ka\u017cdej prezentacji ambasador\u00f3w i dyplomat\u00f3w na dworze su\u0142tana powtarzali: \u201ePose\u0142 Lechistanu jeszcze nie przyby\u0142\u201d. W rzeczywisto\u015bci takich pa\u0144stw w r\u00f3\u017cnych okresach historycznych by\u0142o wi\u0119cej (m.in. Francja, Szwajcaria, Hiszpania, Dania, Persja), ale cz\u0119\u015b\u0107 z nich sw\u00f3j sprzeciw \"de facto\" wycofa\u0142a","start_idx":378,"end_idx":396}
+{"id":"mrc_7538","question":"czym zwijac sushi?","answer":"Do zawijania u\u017cywa si\u0119 bambusowej maty (\"makisu\")","context":"\"wasabi\"). === Maki-zushi === \"Maki-zushi\" (\u5dfb\u304d\u5bff\u53f8) \u2013 \u201esushi zwijane\u201d, podawane w formie wa\u0142eczk\u00f3w ry\u017cu owini\u0119tych prasowanymi algami morskimi (nori), z \"wasabi\", sosem sojowym i marynowanym imbirem. Powstaj\u0105 w wyniku u\u0142o\u017cenia ry\u017cu i dodatk\u00f3w na arkuszu \"nori\" (st\u0105d nazywane tak\u017ce \"nori-maki\") oraz jego zwini\u0119ciu razem ze sk\u0142adnikami. Do zawijania u\u017cywa si\u0119 bambusowej maty (\"makisu\") \u2013 powstaje rulon, kt\u00f3ry kroi si\u0119 na mniejsze kawa\u0142ki. Maki-zushi mo\u017cna podzieli\u0107 ze wzgl\u0119du na: * rozmiar: \"hoso-maki\" (ma\u0142e, wysokie, 2\u20133 cm), \"ch\u016b-maki\" (\u015brednie, 3\u20134 cm), \"futo-maki\" (du\u017ce, p\u0142askie, 4\u20136 cm, czasami podaje si\u0119 w spos\u00f3b dekoracyjny \u2013 z wystaj\u0105c\u0105 sa\u0142at\u0105, og\u00f3rkami, tworz\u0105cymi co\u015b na kszta\u0142t korony); * spos\u00f3b podania: \"temaki\" (ro\u017cek z nori, wype\u0142niony dodatkami), \"uramaki\" (\u201eodwr\u00f3cone\u201d, \u201eodwrotne\u201d sushi: dodatki i nori wewn\u0105trz, ry\u017c tworzy warstw\u0119","start_idx":335,"end_idx":384}
+{"id":"mrc_7539","question":"jaka religia jest w turcji?","answer":"islam","context":"Religia w Turcji \u2013 od stuleci zdominowana jest przez islam, kt\u00f3ry wyznaje zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 (98,3%) spo\u0142ecze\u0144stwa. Oko\u0142o 1,2% jest niewierz\u0105ca, a 0,5% wyznaje inne religie, g\u0142\u00f3wnie chrze\u015bcija\u0144stwo. Przed islamem w Turcji powszechne by\u0142o chrze\u015bcija\u0144stwo. Wed\u0142ug najnowszego sonda\u017cu Eurobarometru z 2010 roku odpowiedzi mieszka\u0144c\u00f3w Turcji na pytania w sprawie wiary by\u0142y nast\u0119puj\u0105ce: * 94% \u2013 \u201eWierz\u0119 w istnienie Boga\u201d, * 1% \u2013 \u201eWierz\u0119 w istnienie pewnego rodzaju ducha lub si\u0142y \u017cyciowej\u201d, * 1% \u2013 \u201eNie wierz\u0119 w \u017caden rodzaj ducha, Boga lub si\u0142y \u017cyciowej\u201d, * 4% \u2013 \u201eNie wiem\u201d. == Wolno\u015b\u0107 religijna == Konstytucja Turcji okre\u015bla kraj jako pa\u0144stwo \u015bwieckie. Zapewnia wolno\u015b\u0107 sumienia, przekona\u0144 religijnych, kultu i zakazuje dyskryminacji ze wzgl\u0119du na religi\u0119. Mimo to, rz\u0105d nie uznaje prawa do sprzeciwu","start_idx":53,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_7540","question":"kto pracowa\u0142 nad szczepionk\u0105 w d\u017cumie?","answer":"Waldemara Haffkine'a","context":"Szczepionka przeciw d\u017cumie \u2013 szczepionka przeciw pa\u0142eczce d\u017cumy znanej szerzej pod \u0142aci\u0144sk\u0105 nazw\u0105 \"Yersinia pestis\". Szczepionka zosta\u0142a stworzona przez Waldemara Haffkine'a w 1897 roku. Jej dzia\u0142anie polega na wywo\u0142aniu w organizmie reakcji immunologicznej poprzez wprowadzenie do niego niewielkiej ilo\u015bci martwych bakterii. Dzi\u0119ki temu uk\u0142ad odporno\u015bciowy \"uczy si\u0119\" zwalcza\u0107 czynnik etiologiczny wywo\u0142uj\u0105cy chorob\u0119. Szczepionka opracowana przez Haffkine'a mia\u0142a jednak pewne ograniczenia. Nie wykazywa\u0142a \u017cadnych w\u0142a\u015bciwo\u015bci pozwalaj\u0105cych ochroni\u0107 organizm przed d\u017cum\u0105 p\u0142ucn\u0105. Problem uda\u0142o si\u0119 rozwi\u0105za\u0107 i obecnie przed t\u0105 form\u0105 choroby chroni szczepionka opracowana na bazie os\u0142abionych bakterii. == Profilaktyka i leczenie == Szczepionka przeciwko d\u017cumie wywo\u0142uje odpowied\u017a immunologiczn\u0105 i pozwala na stworzenie czynnej odporno\u015bci swoistej w organizmie nara\u017conym na dzia\u0142anie patogenu. Proces nabywania tego typu odporno\u015bci przebiega wed\u0142ug pewnego schematu","start_idx":153,"end_idx":173}
+{"id":"mrc_7541","question":"jaka dru\u017cyna gra na stadionie signal iduna park?","answer":"Borussia Dortmund.","context":"Signal Iduna Park (nazwa marketingowa \u2013 wcze\u015bniej \"Westfalenstadion\" \u2013 \"Stadion Westfalii\") \u2013 stadion pi\u0142karski w Dortmundzie, na kt\u00f3rym rozgrywane s\u0105 mecze klubu pi\u0142karskiego Borussia Dortmund. Jest sz\u00f3stym co do wielko\u015bci stadionem w Europie oraz najwi\u0119kszym stadionem w Niemczech. == Westfalenstadion == Historia \"Westfalenstadion\" (pol. \"Stadion Westfalii\") si\u0119ga 1965, kiedy to po raz pierwszy zaplanowano budow\u0119 nowego stadionu dla Borussii. Obiekt stworzony na potrzeby mistrzostw \u015bwiata w 1974 sta\u0142 si\u0119 jednym z najs\u0142ynniejszych stadion\u00f3w \u015bwiata, dzi\u015b kojarzy si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z \u017cywio\u0142owo reaguj\u0105c\u0105 widowni\u0105 kibicuj\u0105c\u0105 Borussii Dortmund. Budowa stadionu zosta\u0142a sfinansowana przez w\u0142adze miasta Dortmund. Obiekt, kt\u00f3ry pocz\u0105tkowo mie\u015bci\u0142 54 tysi\u0105ce os\u00f3b by\u0142 kilkakrotnie rozbudowywany. Po raz pierwszy w 1992 stadion dotkn\u0119\u0142a generalna przebudowa. Zwi\u0105zana ona by\u0142a z nowymi wymogami UEFA dotycz\u0105cymi","start_idx":176,"end_idx":194}
+{"id":"mrc_7542","question":"w jakiej reprezentacji gra lewandowski?","answer":"w reprezentacji Polski","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":156,"end_idx":178}
+{"id":"mrc_7543","question":"w kt\u00f3rym roku powo\u0142ano mkol?","answer":"23 czerwca 1894 r.","context":"Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, MKOl (; ) \u2013 mi\u0119dzynarodowa organizacja za\u0142o\u017cona z inicjatywy barona Pierre\u2019a de Coubertina 23 czerwca 1894 r. w Pary\u017cu. Kieruje ruchem olimpijskim organizuj\u0105c co 2 lata igrzyska olimpijskie (na przemian zimowe i letnie). Komitet dzia\u0142a na podstawie Karty Olimpijskiej. MKOl jest stowarzyszeniem maj\u0105cym mi\u0119dzynarodow\u0105 osobowo\u015b\u0107 prawn\u0105 i status organizacji pozarz\u0105dowej zrzeszaj\u0105c\u0105 205 narodowych federacji. Sta\u0142\u0105 siedzib\u0105 MKOl jest Lozanna w Szwajcarii. Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski w roku 1913 przyj\u0105\u0142 dewiz\u0119 igrzysk olimpijskich: Citius-Altius-Fortius (\u0142ac. szybciej, wy\u017cej, silniej). Organizacja ta utrzymuje si\u0119 g\u0142\u00f3wnie ze sprzeda\u017cy praw do transmisji telewizyjnych, np. zyski z transmisji wed\u0142ug programu na lata 2014-2016 to ok. 4 miliard\u00f3w dolar\u00f3w, a sponsorzy to zaledwie 0,6-1 miliarda dolar\u00f3w. Same rezerwy MKOl to ok. 558 milion\u00f3w dolar\u00f3w (wzrost","start_idx":126,"end_idx":144}
+{"id":"mrc_7544","question":"w jakiej sprawie przybyli do troi pos\u0142owie z grecji?","answer":"z \u017c\u0105daniem zwrotu porwanej przez Parysa \u017cony Menelaosa \u2013 Heleny.","context":"Warto tak\u017ce pami\u0119ta\u0107, \u017ce Kochanowski, b\u0119d\u0105c przede wszystkim tw\u00f3rc\u0105 poezji, dramatopisarstwem zaj\u0105\u0142 si\u0119 za namow\u0105 wielkiego mi\u0142o\u015bnika antyku Jana Zamoyskiego. == Tre\u015b\u0107 i budowa utworu == Motywem przewodnim \u201eOdprawy...\u201d jest, znany z \"Iliady\" Homera, grecki mit o wojnie troja\u0144skiej. Co wa\u017cne, Kochanowski pos\u0142u\u017cy\u0142 si\u0119 epizodem wcze\u015bniej literacko rzadko wykorzystywanym, dramat opisuje bowiem greckie poselstwo przyby\u0142e do Troi z \u017c\u0105daniem zwrotu porwanej przez Parysa \u017cony Menelaosa \u2013 Heleny. Osoby dramatu to: Aleksander (lub inaczej Parys, kr\u00f3lewicz, syn Priama), Antenor (polityk troja\u0144ski), Helena (uprowadzona przez Parysa \u017cona Menelaosa), Pani Stara jej s\u0142u\u017c\u0105ca, Pose\u0142 Parys\u00f3w (relacjonuj\u0105cy przebieg obrad), Ulisses (pose\u0142 grecki), Menelaos (m\u0105\u017c Heleny, pose\u0142 grecki), Priam (kr\u00f3l Troi), Kasandra (c\u00f3rka Priama, wieszczka), Wi\u0119zie\u0144 (grecki jeniec), Rotmistrz, Chorus (ch\u00f3r panien troja\u0144skich). Utw\u00f3r rozpoczyna","start_idx":428,"end_idx":492}
+{"id":"mrc_7545","question":"czym jest guma arabska?","answer":"twardniej\u0105ca na powietrzu guma ro\u015blinna, b\u0119d\u0105ca wydzielin\u0105 wyciekaj\u0105c\u0105 naturalnie w wyniku uszkodze\u0144 lub otrzymywan\u0105 przez naci\u0119cie pnia i ga\u0142\u0119zi akacji senegalskiej i innych gatunk\u00f3w z rodzaju \"Acacia\" pochodz\u0105cych z Afryki.","context":"Guma arabska ( lub ; E414) \u2013 twardniej\u0105ca na powietrzu guma ro\u015blinna, b\u0119d\u0105ca wydzielin\u0105 wyciekaj\u0105c\u0105 naturalnie w wyniku uszkodze\u0144 lub otrzymywan\u0105 przez naci\u0119cie pnia i ga\u0142\u0119zi akacji senegalskiej i innych gatunk\u00f3w z rodzaju \"Acacia\" pochodz\u0105cych z Afryki. Znana by\u0142a ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci. Guma arabska jest nierozpuszczalna w etanolu, eterze i olejach, s\u0142abo w glicerolu. Prawie ca\u0142kowicie, lecz bardzo powoli, rozpuszcza si\u0119 w podw\u00f3jnej w stosunku do swojej masy ilo\u015bci wody. Otrzymany roztw\u00f3r jest bezbarwny lub \u017c\u00f3\u0142tawy, g\u0119sty, lepki, kleisty i lekko kwasowy. Po wysuszeniu wyst\u0119puje jako \u017c\u00f3\u0142tawobia\u0142e, \u017c\u00f3\u0142te lub jasnobursztynowe, czasem z r\u00f3\u017cowawym odcieniem, kruche, nieprzezroczyste, kuliste, owalne lub nerkowate kawa\u0142ki (\u0142ezki) o \u015brednicy ok. 1\u22123 mm, cz\u0119sto ze sp\u0119kan\u0105 powierzchni\u0105, \u0142atwo \u0142ami\u0105ce si\u0119 na nieregularne, bia\u0142awe lub jasno\u017c\u00f3\u0142tawe, kanciaste","start_idx":29,"end_idx":254}
+{"id":"mrc_7546","question":"jaki jest symbol jodu?","answer":"\u201eI\u201d","context":"znany francuski chemik Joseph Louis Gay-Lussac, kt\u00f3ry nada\u0142 temu pierwiastkowi nazw\u0119. Do pierwsze\u0144stwa ro\u015bci\u0142 sobie te\u017c prawa Humphry Davy, kt\u00f3ry pracowa\u0142 niezale\u017cnie, a opublikowa\u0142 swoje wyniki kilkana\u015bcie dni po Desormie i Cl\u00e9mencie. Zgodnie z zaleceniami IUPAC symbolem jodu jest \u201eI\u201d, jednak w starszej literaturze spotyka si\u0119 symbol \u201eJ\u201d. == W\u0142a\u015bciwo\u015bci == Jod w temperaturze pokojowej wyst\u0119puje w postaci sta\u0142ej, jako po\u0142yskliwa, niebiesko-czarna substancja krystaliczna. Pod ci\u015bnieniem normalnym topi si\u0119 w ok. , a wrze w ok. . W formie ciek\u0142ej ma kolor czarny. \u0141atwo sublimuje przed osi\u0105gni\u0119ciem temperatury topnienia. Sublimacja zachodzi w pewnym stopniu r\u00f3wnie\u017c w temperaturze pokojowej, co utrudnia jego dok\u0142adne nawa\u017cenie. Jego para ma kolor niebieskawy w pr\u00f3\u017cni, a br\u0105zowofioletowy w powietrzu. Ma charakterystyczn\u0105 dra\u017cni\u0105c\u0105 wo\u0144. Pary jodu","start_idx":283,"end_idx":286}
+{"id":"mrc_7547","question":"w kt\u00f3rym roku za\u0142o\u017cono templariuszy?","answer":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku)","context":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona () \u2013 \u015bredniowieczny katolicki zakon rycerski, dzia\u0142aj\u0105cy od XII do XIV wieku. == Pocz\u0105tki == Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku), kiedy rycerz z Szampanii Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Godfryd d\u2019Eygorande, Nicolas de Neuvic, Jean d\u2019Ussel, Jean de Meymac i Pierre d\u2019Orlean z\u0142o\u017cyli przed Gormondem de Picquigny, patriarch\u0105 Jerozolimy, \u015bluby ub\u00f3stwa, czysto\u015bci, pos\u0142usze\u0144stwa i walki za wiar\u0119 wed\u0142ug regu\u0142y cysterskiej (\u015bw. Bernarda z Clairvaux). Rycerze-zakonnicy zobowi\u0105zali si\u0119 broni\u0107 pielgrzym\u00f3w i chroni\u0107 szlaki pielgrzymkowe. W 1120 roku od kr\u00f3la Jerozolimy, Baldwina II, otrzymali stoj\u0105cy na wzg\u00f3rzu \u015bwi\u0105tynnym, przebudowany","start_idx":145,"end_idx":306}
+{"id":"mrc_7548","question":"jak\u0105 rol\u0119 odegra\u0142 romuald traugutt w powstaniu styczniowym?","answer":"dyktator powstania styczniowego","context":"Romuald Traugutt ps. \u201eMicha\u0142 Czarnecki\u201d (ur. 16 stycznia 1826 w Szostakowie, zm. 5 sierpnia 1864 w Warszawie) \u2013 polski genera\u0142, dyktator powstania styczniowego, wcze\u015bniej naczelnik wojenny powiatu kobry\u0144skiego. == Wczesne lata i s\u0142u\u017cba w armii rosyjskiej == Urodzi\u0142 si\u0119 16 stycznia 1826 roku w Szostakowie. Miejscowo\u015b\u0107 ta le\u017ca\u0142a w\u00f3wczas w granicach Imperium Rosyjskiego, wchodz\u0105c w sk\u0142ad guberni grodzie\u0144skiej. Dzisiaj znajduje si\u0119 na Bia\u0142orusi. By\u0142 synem Ludwika i Alojzy z B\u0142ockich. Jego rodzina od strony ojca, niemieckiego pochodzenia, przyby\u0142a do Polski w XVIII w. w czasach saskich. Najwi\u0119kszy wp\u0142yw na jego wychowanie wywar\u0142a jednak babka \u2013 Justyna B\u0142ocka, kt\u00f3ra odk\u0105d w wieku 2 lat zmar\u0142a mu matka wpaja\u0142a Romualdowi warto\u015bci patriotyczne. W 1836 roku rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 w gimnazjum w \u015awis\u0142oczy, kt\u00f3r\u0105","start_idx":128,"end_idx":159}
+{"id":"mrc_7549","question":"w jakich filmach wyst\u0105pi\u0142 tom holland?","answer":"Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach.","context":"Thomas Stanley Holland (ur. 1 czerwca 1996 w Kingston upon Thames) \u2013 brytyjski aktor, odtw\u00f3rca m.in. roli Spider-Mana. Tom Holland gra\u0142 rol\u0119 Petera Parkera / Spider-Mana w filmach nale\u017c\u0105cych do Filmowego Uniwersum Marvela: \"Kapitan Ameryka: Wojna bohater\u00f3w\" (2016), \"Spider-Man: Homecoming\" (2017), \"Avengers: Wojna bez granic\" (2018) i ich kontynuacjach. == \u017byciorys == === Rodzina i edukacja === Urodzi\u0142 si\u0119 w Kingston upon Thames w Londynie, jako syn Nicoli \u201eNikki\u201d Elizabeth (z domu Frost) i Dominica Anthony\u2019ego Hollanda. Jego matka by\u0142a fotografk\u0105, a ojciec \u2013 komikiem i autorem. Jego dziadkowie ze strony ojca urodzili si\u0119 odpowiednio na wyspie Man i Tipperary w Irlandii. Ma trzech m\u0142odszych braci: bli\u017aniak\u00f3w \u2013 Harry\u2019ego i Sama (ur. 1999) oraz Patricka \u201ePaddy\u2019ego\u201d (ur. 2004). Ucz\u0119szcza\u0142 do","start_idx":119,"end_idx":355}
+{"id":"mrc_7550","question":"co oznacza zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca?","answer":"a \u2013 wielko\u015b\u0107 definiowana dla pojedynczych soczewek i dla uk\u0142ad\u00f3w optycznych oznaczaj\u0105ca odwrotno\u015b\u0107 ogniskowej danej soczewki lub uk\u0142adu optycznego.","context":"Zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca, zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca, moc optyczna \u2013 wielko\u015b\u0107 definiowana dla pojedynczych soczewek i dla uk\u0142ad\u00f3w optycznych oznaczaj\u0105ca odwrotno\u015b\u0107 ogniskowej danej soczewki lub uk\u0142adu optycznego. :: Z=\\frac{1}{f}, gdzie: : Z \u2013 zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105ca, : f \u2013 ogniskowa (wyra\u017cona w metrach). Domy\u015blnie wz\u00f3r ten stosuje si\u0119 dla powietrza. Je\u017celi dana soczewka znajduje si\u0119 w o\u015brodku materialnym, kt\u00f3rego wsp\u00f3\u0142czynnik za\u0142amania wynosi n, to zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105c\u0105 wyra\u017ca wz\u00f3r :: Z=\\frac{n}{f} gdzie f jest ogniskow\u0105 uk\u0142adu w powietrzu. Zatem zastosowanie cieczy immersyjnej w mikroskopie zwi\u0119ksza zdolno\u015b\u0107 skupiaj\u0105c\u0105 obiektywu. Dodatnia zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca oznacza soczewk\u0119 lub uk\u0142ad optyczny skupiaj\u0105cy, a ujemna \u2013 soczewk\u0119 lub uk\u0142ad rozpraszaj\u0105cy. Zerowa zdolno\u015b\u0107 zbieraj\u0105ca oznacza brak zmiany kierunku promieni po przej\u015bciu przez soczewk\u0119 (obie powierzchnie robocze s\u0105 p\u0142askie i r\u00f3wnoleg\u0142e do siebie","start_idx":53,"end_idx":200}
+{"id":"mrc_7551","question":"przeciwko komu walczy\u0142y legiony polskie?","answer":"zbuntowanemu ludowi w\u0142oskiemu.","context":"gen. J\u00f3zef Wielhorski, drugiej gen. Franciszek Rymkiewicz. D\u0105browski wprowadzi\u0142 w legionach nowoczesny system dowodzenia na wz\u00f3r francuski, zni\u00f3s\u0142 kary cielesne, da\u0142 mo\u017cliwo\u015b\u0107 awansu r\u00f3wnie\u017c \u017co\u0142nierzom niemaj\u0105cym pochodzenia szlacheckiego, nakaza\u0142 nauk\u0119 czytania i pisania oraz pog\u0142\u0119bianie wiedzy z historii Polski. === Polski korpus posi\u0142kowy Republiki Cisalpi\u0144skiej === Pocz\u0105tkowo Legiony walczy\u0142y u boku Napoleona. Pierwszy raz w kwietniu 1797 pod Rimini, Weron\u0105 i nad jeziorem Garda, w akcji przeciw zbuntowanemu ludowi w\u0142oskiemu. Po zawarciu pokoju z Austri\u0105 (w pa\u017adzierniku tego\u017c roku w Campo Formio) przeistoczy\u0142y si\u0119 w Korpus Posi\u0142kowy Republiki Cisalpi\u0144skiej. Cz\u0119\u015b\u0107 legionist\u00f3w zosta\u0142a wys\u0142ana do Rzymu, gdzie Francja obali\u0142a wkr\u00f3tce rz\u0105dy papieskie. W listopadzie 1798 uczestniczyli oni w obronie Republiki Rzymskiej. Miesi\u0105c p\u00f3\u017aniej oddzia\u0142y legionist\u00f3w pod dow\u00f3dztwem Karola Kniaziewicza przyczyni\u0142y si\u0119","start_idx":504,"end_idx":534}
+{"id":"mrc_7552","question":"kiedy by\u0142a bitwa pod monte cassino?","answer":"Bitwa o Monte Cassino (zwana tak\u017ce \"bitw\u0105 o Rzym\") \u2013 w rzeczywisto\u015bci cztery bitwy stoczone przez wojska alianckie z Niemcami, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w 1944 roku w rejonie klasztoru na Monte Cassino.","context":"Bitwa o Monte Cassino (zwana tak\u017ce \"bitw\u0105 o Rzym\") \u2013 w rzeczywisto\u015bci cztery bitwy stoczone przez wojska alianckie z Niemcami, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w 1944 roku w rejonie klasztoru na Monte Cassino. Bitwa ta uznawana jest za jedn\u0105 z najbardziej zaci\u0119tych w czasie II wojny \u015bwiatowej. Brytyjski historyk Matthew Parker napisa\u0142: \"Bitwa o Cassino \u2013 najwi\u0119ksza l\u0105dowa bitwa w Europie \u2013 by\u0142a najci\u0119\u017csz\u0105 i najkrwawsz\u0105 z walk zachodnich aliant\u00f3w z niemieckim Wehrmachtem na wszystkich frontach drugiej wojny \u015bwiatowej. Po stronie niemieckiej wielu por\u00f3wnywa\u0142o j\u0105 niepochlebnie ze Stalingradem\". Po udanych l\u0105dowaniach aliant\u00f3w w Kalabrii, Tarencie i Salerno na pocz\u0105tku wrze\u015bnia 1943 roku, i po kapitulacji W\u0142och w tym samym miesi\u0105cu, si\u0142y niemieckie zacz\u0119\u0142y si\u0119 powoli wycofywa\u0107 w kierunku p\u00f3\u0142nocnym. Sprawnie dowodzone","start_idx":0,"end_idx":196}
+{"id":"mrc_7553","question":"w co jest ubrany plastu\u015b?","answer":"nosi ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy.","context":"Plastu\u015b \u2013 fikcyjna posta\u0107, znana z tw\u00f3rczo\u015bci Marii Kownackiej (ksi\u0105\u017cek \"Plastusiowy pami\u0119tnik\" i \"Przygody Plastusia\") oraz serii film\u00f3w animowanych. == Posta\u0107 Plastusia == Jest male\u0144kim ludzikiem z plasteliny - ca\u0142ym pomara\u0144czowym, nosi ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy. Ulepi\u0142a go Tosia, ma\u0142a dziewczynka ucz\u0119szczaj\u0105ca do pierwszej klasy. Plastu\u015b ma du\u017ce pomara\u0144czowe uszy i ma\u0142y nosek przypominaj\u0105cy kartofelek, mieszka w Tosinym pi\u00f3rniku wraz ze swoimi s\u0105siadami: O\u0142\u00f3wkiem, Gumk\u0105 Myszk\u0105, Stal\u00f3wkami, Pi\u00f3rem, Scyzorykiem, Linijk\u0105 i Kredkami.","start_idx":234,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_7554","question":"kto byl kapitanem przed lewandowskim?","answer":"Jakuba B\u0142aszczykowskiego","context":"przeciwko San Marino, Lewandowski wyst\u0105pi\u0142 jako kapitan dru\u017cyny (w miejsce Jakuba B\u0142aszczykowskiego, kt\u00f3ry nie m\u00f3g\u0142 w\u00f3wczas zagra\u0107 z powodu kontuzji) i zdoby\u0142 dwie bramki z rzut\u00f3w karnych. 1 lutego 2014 zosta\u0142 og\u0142oszony kapitanem kadry narodowej w zast\u0119pstwie kontuzjowanego Jakuba B\u0142aszczykowskiego. 7 wrze\u015bnia strzeli\u0142 pierwszego hat-tricka dla Polski, zdobywaj\u0105c \u0142\u0105cznie cztery bramki podczas meczu z Gibraltarem (7:0), a 11 pa\u017adziernika zagra\u0142 w wygranym 2:0 meczu z Niemcami. 9 grudnia Adam Nawa\u0142ka poinformowa\u0142 o obj\u0119ciu przez Lewandowskiego funkcji kapitana reprezentacji Polski na sta\u0142e. 13 czerwca 2015 ponownie skompletowa\u0142 reprezentacyjnego hat-tricka, tym razem w meczu z Gruzj\u0105 (4:0) podczas eliminacji do Mistrzostw Europy 2016. 4 wrze\u015bnia zdoby\u0142 jedynego gola w przegranym 1:3 wyjazdowym starciu z Niemcami. Trzy dni p\u00f3\u017aniej strzeli\u0142 dwa gole w","start_idx":75,"end_idx":99}
+{"id":"mrc_7555","question":"ile trwa\u0142a walka ferrari hejter?","answer":"Zwyci\u0119stwo Ferrariego przez KO (cios pi\u0119\u015bci\u0105 w parterze) w 1 rundzie","context":"rundach * Walka w kategorii p\u00f3\u0142\u015bredniej: Mariusz \u201eHejter\u201d S\u0142o\u0144ski \u2013 Amadeusz \u201eFerrari\u201d Ro\u015blik : Zwyci\u0119stwo Ferrariego przez KO (cios pi\u0119\u015bci\u0105 w parterze) w 1 rundzie * Walka w kategorii p\u00f3\u0142\u015bredniej: Mateusz \u201eMatt MeKnife\" Janusz \u2013 Krystian Wilczak : Zwyci\u0119stwo Matt MeKnife'a przez jednog\u0142o\u015bn\u0105 decyzje s\u0119dzi\u00f3w po 3 rundach * Walka w kategorii p\u00f3\u0142\u015bredniej: Patryk \u201epaTrykos\u201d Domke \u2013 Adrian \u201ePolak\u201d Pola\u0144ski : Zwyci\u0119stwo Polaka przez jednog\u0142o\u015bn\u0105 decyzje s\u0119dzi\u00f3w po 3 rundach * Walka w umownym limicie -85 kg: \"(Kick-boxing/K-1 w ma\u0142ych r\u0119kawicach)\" Dariusz \u201eDaro Lew\" Ka\u017amierczuk \u2013 Filip \u201eFilipek\u201d Marcinek : Zwyci\u0119stwo Filipka przez TKO (niezdolno\u015b\u0107 do kontynuowania walki po drugim nokdaunie) w 1 rundzie * Walka w umownym limicie -98 kg: Dawid \u201eDzinold\" Rze\u017anik \u2013 Szymon \u201eSzymool\" Besser : Zwyci\u0119stwo","start_idx":96,"end_idx":164}
+{"id":"mrc_7556","question":"kim by\u0142 jaros\u0142aw d\u0105browski?","answer":"Jaros\u0142aw D\u0105browski herbu Radwan, przydomek \u201e\u017b\u0105d\u0142o\u201d, pseudonim \u201e\u0141okietek\u201d (ur. w \u017bytomierzu, zm. 23 maja 1871 w Pary\u017cu) \u2013 polski dzia\u0142acz niepodleg\u0142o\u015bciowy, sztabskapitan Armii Imperium Rosyjskiego, od 1862 cz\u0142onek Komitetu Miejskiego i nast\u0119pnie Komitetu Centralnego Narodowego, genera\u0142 i naczelny dow\u00f3dca wojsk Komuny Paryskiej (1871).","context":"Jaros\u0142aw D\u0105browski herbu Radwan, przydomek \u201e\u017b\u0105d\u0142o\u201d, pseudonim \u201e\u0141okietek\u201d (ur. w \u017bytomierzu, zm. 23 maja 1871 w Pary\u017cu) \u2013 polski dzia\u0142acz niepodleg\u0142o\u015bciowy, sztabskapitan Armii Imperium Rosyjskiego, od 1862 cz\u0142onek Komitetu Miejskiego i nast\u0119pnie Komitetu Centralnego Narodowego, genera\u0142 i naczelny dow\u00f3dca wojsk Komuny Paryskiej (1871). == \u017byciorys == Jaros\u0142aw D\u0105browski urodzi\u0142 si\u0119 13 listopada 1836 roku w \u017bytomierzu, \u00f3wcze\u015bnie le\u017c\u0105cym w Imperium Rosyjskim (obecnie miejscowo\u015b\u0107 jest po\u0142o\u017cona na Ukrainie), w szlacheckiej rodzinie herbu Radwan. W 1845 roku zosta\u0142 wys\u0142any do Korpusu Kadet\u00f3w w Brze\u015bciu Litewskim. W 1853 roku przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Korpusu Kadet\u00f3w w Petersburgu, kt\u00f3ry uko\u0144czy\u0142 w 1855, uzyskuj\u0105c stopie\u0144 chor\u0105\u017cego. Nast\u0119pnie przez cztery lata s\u0142u\u017cy\u0142 w wojsku rosyjskim walcz\u0105c z powsta\u0144cami czerkieskimi na Kaukazie. Za kampani\u0119 kaukask\u0105 zosta\u0142 odznaczony, co","start_idx":0,"end_idx":336}
+{"id":"mrc_7557","question":"kto przywi\u00f3z\u0142 latarnikowi jedzenie?","answer":"Johns \u2013 stra\u017cnik portowy","context":"Inni bohaterowie === * Izaak Falconbridge \u2013 konsul Stan\u00f3w Zjednoczonych w Panamie. * Johns \u2013 stra\u017cnik portowy, kt\u00f3ry codziennie przyp\u0142ywa\u0142 \u0142odzi\u0105, aby przywie\u017a\u0107 \u017cywno\u015b\u0107 dla latarnika. == Streszczenie == Bohaterem noweli jest Polak Skawi\u0144ski, kt\u00f3ry przybywa do Aspinwall, aby tu obj\u0105\u0107 posad\u0119 latarnika. Jest zm\u0119czony \u017cyciem, kt\u00f3re obfitowa\u0142o w przygody, zwykle ko\u0144cz\u0105ce si\u0119 dla Skawi\u0144skiego katastrof\u0105. Wzi\u0105wszy udzia\u0142 w powstaniu, musia\u0142 opu\u015bci\u0107 kraj, tu\u0142a\u0142 si\u0119 po ca\u0142ym \u015bwiecie, wiele razy ryzykuj\u0105c \u017cycie. W ko\u0144cu zacz\u0105\u0142 szuka\u0107 miejsca, w kt\u00f3rym na dobre m\u00f3g\u0142by si\u0119 osiedli\u0107. Wybra\u0142 Aspinwall i latarni\u0119 morsk\u0105, gdzie rozpocz\u0105\u0142 ciche, spokojne \u017cycie. Wiele rozmy\u015bla\u0142 i wspomina\u0142, nie zaniedbuj\u0105c nigdy swoich obowi\u0105zk\u00f3w. Podziwia\u0142 tropikaln\u0105 przyrod\u0119, zaprzyja\u017ani\u0142 si\u0119 z odwiedzaj\u0105cymi jego latarni\u0119 mewami. Pewnego dnia opr\u00f3cz zapas\u00f3w \u017cywno\u015bci Skawi\u0144ski otrzyma\u0142","start_idx":85,"end_idx":109}
+{"id":"mrc_7558","question":"jakie czynniki s\u0105 niezb\u0119dne do powstania po\u017caru?","answer":"Warunkiem zapocz\u0105tkowania po\u017caru (podobnie jak w procesie spalania) jest istnienie tzw. tr\u00f3jk\u0105ta spalania, jak i odpowiednich warunk\u00f3w do jego podtrzymania: * materia\u0142 palny * utleniacz * \u017ar\u00f3d\u0142o energii cieplnej koniecznej do zapalenia materia\u0142u palnego.","context":"Po\u017car \u2013 niekontrolowany, samoistny proces spalania materia\u0142\u00f3w palnych w miejscu i czasie do tego nieprzeznaczonym. Warunkiem zapocz\u0105tkowania po\u017caru (podobnie jak w procesie spalania) jest istnienie tzw. tr\u00f3jk\u0105ta spalania, jak i odpowiednich warunk\u00f3w do jego podtrzymania: * materia\u0142 palny * utleniacz * \u017ar\u00f3d\u0142o energii cieplnej koniecznej do zapalenia materia\u0142u palnego. == Przyczyny po\u017car\u00f3w == * Naturalne ** wy\u0142adowania atmosferyczne, erupcja wulkanu * Spowodowane przez czynnik ludzki ** zaniedbania, zapr\u00f3szenia, podpalenia, wypadki komunikacyjne i in. == Podzia\u0142 po\u017car\u00f3w ze wzgl\u0119du na materia\u0142 == W Polsce stosuje si\u0119 nast\u0119puj\u0105c\u0105 klasyfikacj\u0119 po\u017car\u00f3w: W USA stosuje si\u0119 inny podzia\u0142 na grupy: A \u2013 cia\u0142a sta\u0142e, B \u2013 ciecze i gazy palne, C \u2013 po\u017cary grup A i B w pobli\u017cu urz\u0105dze\u0144 pod napi\u0119ciem, D \u2013","start_idx":115,"end_idx":369}
+{"id":"mrc_7559","question":"w jakim meczu bielecki stracil oko?","answer":"11 czerwca 2010 w 10. minucie towarzyskiego meczu z Chorwacj\u0105 w Kielcach","context":"=== Kontuzja oka i powr\u00f3t do gry === 11 czerwca 2010 w 10. minucie towarzyskiego meczu z Chorwacj\u0105 w Kielcach zosta\u0142 przypadkowo trafiony kciukiem w lewe oko przez Josipa Val\u010di\u0107ia, wskutek czego dosz\u0142o u niego do p\u0119kni\u0119cia ga\u0142ki ocznej. Zosta\u0142 przewieziony do Wojew\u00f3dzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach, gdzie przeprowadzono tomografi\u0119 komputerow\u0105. Nast\u0119pnie przetransportowano go do kliniki okulistycznej w Lublinie, gdzie zosta\u0142 poddany dora\u017anemu zabiegowi operacyjnemu, po kt\u00f3rym oko reagowa\u0142o na bod\u017ace \u015bwietlne. 13 czerwca trafi\u0142 do kliniki w Tybindze, gdzie dwa dni p\u00f3\u017aniej przeszed\u0142 drug\u0105 operacj\u0119, maj\u0105c\u0105 na celu dalsz\u0105 korekt\u0119 oka, jednak mimo to oka nie uda\u0142o si\u0119 uratowa\u0107. 18 czerwca 2010 og\u0142osi\u0142 zako\u0144czenie kariery sportowej, jednak kilka dni p\u00f3\u017aniej o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce po przej\u015bciu rehabilitacji, mimo negatywnych opinii lekarzy,","start_idx":37,"end_idx":109}
+{"id":"mrc_7560","question":"czym charakteryzowa\u0142y si\u0119 rz\u0105dy jakobin\u00f3w?","answer":"Jego cz\u0142onkowie byli przeciwni klerowi katolickiemu i religii chrze\u015bcija\u0144skiej, w miejsce kt\u00f3rej ustanowili kult Istoty Najwy\u017cszej.","context":"Jakobini () \u2013 lewicowy klub polityczny dzia\u0142aj\u0105cy w rewolucyjnej Francji. Zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1789 w Pary\u017cu jako Klub Breto\u0144ski. Na jego czele sta\u0142 Maximilien Robespierre. 10 sierpnia 1790 roku zosta\u0142 przemianowany na Stowarzyszenie Przyjaci\u00f3\u0142 Konstytucji (\"Soci\u00e9t\u00e9 des amis de la Constitution\"). U szczytu swojej pot\u0119gi klub mia\u0142 setki kapitu\u0142 rozsianych po ca\u0142ej Francji z ca\u0142kowit\u0105 liczb\u0105 cz\u0142onk\u00f3w oko\u0142o 400 tys. Po upadku Robespierre\u2019a klub zosta\u0142 zlikwidowany. Jego cz\u0142onkowie byli przeciwni klerowi katolickiemu i religii chrze\u015bcija\u0144skiej, w miejsce kt\u00f3rej ustanowili kult Istoty Najwy\u017cszej. Przydomek \u201ejakobini\u201d pochodzi od miejsca obrad w klasztorze zakonu dominikan\u00f3w (zwanych jakobinami) w Pary\u017cu. == Historia == Pocz\u0105tkowo opowiadaj\u0105cy si\u0119 za monarchi\u0105 konstytucyjn\u0105, jednak na drodze radykalizacji sk\u0142aniaj\u0105cy si\u0119 ku proklamacji republiki. Wynika\u0142o to z wewn\u0119trznego podzia\u0142u w","start_idx":464,"end_idx":595}
+{"id":"mrc_7561","question":"kto dowodzi wojskiem w czasie wojny?","answer":"Naczelny dow\u00f3dca jest zwykle powo\u0142ywany przez g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa lub rz\u0105d do dowodzenia ca\u0142o\u015bci\u0105 si\u0142 zbrojnych danego pa\u0144stwa w czasie wojny.","context":"Naczelny dow\u00f3dca si\u0142 zbrojnych (zwany tak\u017ce naczelnym wodzem) \u2212 najwy\u017csza funkcja wojskowa w si\u0142ach zbrojnych wi\u0119kszo\u015bci pa\u0144stw \u015bwiata. Naczelny dow\u00f3dca jest zwykle powo\u0142ywany przez g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa lub rz\u0105d do dowodzenia ca\u0142o\u015bci\u0105 si\u0142 zbrojnych danego pa\u0144stwa w czasie wojny. W pa\u0144stwach o ustroju monarchicznym oraz w niekt\u00f3rych republikach (np. w Stanach Zjednoczonych), naczelnym dow\u00f3dc\u0105 jest g\u0142owa pa\u0144stwa i nosi ona ten tytu\u0142 zar\u00f3wno podczas pokoju, jak i wojny. W pozosta\u0142ych krajach g\u0142owa pa\u0144stwa jest politycznym zwierzchnikiem si\u0142 zbrojnych, w przeciwie\u0144stwie do naczelnego dow\u00f3dcy, kt\u00f3ry jest zawodowym \u017co\u0142nierzem i pe\u0142ni t\u0119 funkcj\u0119 wy\u0142\u0105cznie w okresie stanu wojny. == Naczelny Dow\u00f3dca Si\u0142 Zbrojnych w Polsce == W mi\u0119dzywojennej Polsce na naczelnego wodza by\u0142 przewidziany generalny inspektor si\u0142 zbrojnych. Po wojnie funkcji generalnego inspektora","start_idx":136,"end_idx":272}
+{"id":"mrc_7562","question":"w jakim kabarecie wyst\u0119puje robert motyka?","answer":"Paranienormalni","context":"Robert Motyka (ur. 7 czerwca 1974) \u2013 polski prezenter radiowy, artysta kabaretowy, konferansjer i DJ. Wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel i aktor kabaretu Paranienormalni. == \u017byciorys == Wychowa\u0142 si\u0119 w Sieniawie \u017barskiej. Jest synem Tadeusza i Marianny (1950-2004) W m\u0142odo\u015bci uprawia\u0142 pi\u0142k\u0119 r\u0119czn\u0105. Uko\u0144czy\u0142 Technikum Weterynaryjne w Jeleniej G\u00f3rze. Po nieudanym egzaminie do szko\u0142y aktorskiej we Wroc\u0142awiu podj\u0105\u0142 prac\u0119 w bibliotece w Sieniawie \u017barskiej. W\u00f3wczas do\u0142\u0105czy\u0142 do klubu niezale\u017cnej m\u0142odzie\u017cy, w kt\u00f3rym zacz\u0105\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 kabaretow\u0105. W 1995 zosta\u0142 prezenterem w jeleniog\u00f3rskiej rozg\u0142o\u015bni radiowej Jowisz, w kt\u00f3rej wsp\u00f3\u0142prowadzi\u0142 autorski program \"Wszystko si\u0119 mo\u017ce zdarzy\u0107\", wyr\u00f3\u017cniony nagrod\u0105 specjaln\u0105 przez radio RMF FM. W nast\u0119pnych latach prowadzi\u0142 poranny program w Radiu Z\u0142ote Przeboje i Blue FM. W latach 2005\u20132009 by\u0142 DJ-em porannym w radiu Roxy FM. Od","start_idx":135,"end_idx":150}
+{"id":"mrc_7563","question":"jakie elektrownie dominuj\u0105 w polsce?","answer":"Najwi\u0119cej energii wytwarzaj\u0105 elektrownie cieplne wykorzystuj\u0105ce w\u0119giel kamienny i brunatny.","context":"Lista elektrowni w Polsce \u2013 w Polsce energi\u0119 elektryczn\u0105 produkuj\u0105 elektrownie cieplne, wodne, wiatrowe i s\u0142oneczne. Na pocz\u0105tku stycznia 2021 roku ich \u0142\u0105czna moc elektryczna zainstalowana wynosi\u0142a 45,029 GW. Jest to moc na og\u00f3\u0142 wystarczaj\u0105ca dla zaspokojenia krajowych potrzeb. Najwi\u0119cej energii wytwarzaj\u0105 elektrownie cieplne wykorzystuj\u0105ce w\u0119giel kamienny i brunatny. Elektrowni\u0105 ciepln\u0105 o najwi\u0119kszej zainstalowanej mocy jest Elektrownia Be\u0142chat\u00f3w opalana w\u0119glem brunatnym, druga co do wielko\u015bci si\u0142ownia na w\u0119giel na \u015bwiecie. W Polsce funkcjonuje r\u00f3wnie\u017c wiele elektrowni wodnych. Najwi\u0119ksz\u0105 moc elektryczn\u0105 zainstalowan\u0105 ma szczytowo-pompowa Elektrownia Wodna \u017barnowiec. Elektrownie wodne przep\u0142ywowe ze wzgl\u0119du na ma\u0142e spadki rzek i niewielki przep\u0142yw maj\u0105 w Polsce stosunkowo ma\u0142\u0105 moc. Energetyka wiatrowa w Polsce rozwija si\u0119 od pocz\u0105tku lat 90. XX wieku. Pierwsz\u0105 przemys\u0142ow\u0105 farm\u0105 wiatrow\u0105","start_idx":279,"end_idx":370}
+{"id":"mrc_7564","question":"kto jest kompozytorem hymnu niemiec?","answer":"Joseph Haydn","context":"Das Deutschlandlied (pol. Pie\u015b\u0144 Niemiec), nazywany tak\u017ce jako Das Lied der Deutschen (pol. Pie\u015b\u0144 Niemc\u00f3w) \u2013 pie\u015b\u0144 b\u0119d\u0105ca hymnem pa\u0144stwowym Republiki Weimarskiej (1918\u20131933), III Rzeszy (1933\u20131945), Republiki Federalnej Niemiec (od r. 1952). == Historia == Autorem tekstu by\u0142 niemiecki poeta, j\u0119zykoznawca i historyk literatury August Heinrich Hoffmann von Fallersleben. Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w 1841 na wyspie Helgoland. Sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z trzech zwrotek, z kt\u00f3rych pierwsza zaczyna\u0142a si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"Deutschland, Deutschland \u00fcber alles\". Zapo\u017cyczono melodi\u0119 z \u00f3wczesnego hymnu austriackiego \"Kaiserlied\", kt\u00f3r\u0105 skomponowa\u0142 Joseph Haydn. Pie\u015b\u0144 ta pisana by\u0142a w czasie rozbicia Niemiec i pierwsza zwrotka wzywa\u0142a do porzucenia partykularyzm\u00f3w w d\u0105\u017ceniu do jedno\u015bci. W 1922 za hymn oficjalnie uzna\u0142 j\u0105 pierwszy prezydent Republiki Weimarskiej, Friedrich Ebert \u2013 wcze\u015bniej, w czasach Cesarstwa","start_idx":609,"end_idx":621}
+{"id":"mrc_7565","question":"dlaczego 40 dni wielkiego postu?","answer":"Czas trwania wielkiego postu ma odniesienie do trwaj\u0105cego 40 dni postu samego Chrystusa. Liczba \u201e40\u201d ma w historiach biblijnych znaczenie symboliczne.","context":"Ko\u015bcio\u0142a wielki post by\u0142 okre\u015blany jako \"Quadragesima\" (\u0142ac.), \"Tessarakost\u00e8\" (gr.), czyli dos\u0142ownie \u201e40 dni\u201d (\"czterdziestnica\"), co stanowi\u0142o nawi\u0105zanie do czterdziestodniowego postu samego Jezusa Chrystusa. W protestantyzmie obchodzony jest pod nazw\u0105 czasu pasyjnego. == Historia wielkiego postu == === T\u0142o biblijne === Czas trwania wielkiego postu ma odniesienie do trwaj\u0105cego 40 dni postu samego Chrystusa. Liczba \u201e40\u201d ma w historiach biblijnych znaczenie symboliczne. Tyle dni mia\u0142 trwa\u0107 potop, kt\u00f3ry mia\u0142 oczyszcza\u0107 Ziemi\u0119 z grzech\u00f3w. Czterdzie\u015bci lat trwa\u0142a w\u0119dr\u00f3wka narodu wybranego po wyj\u015bciu z Egiptu, by m\u00f3g\u0142 \u2013 oczyszczony \u2013 wej\u015b\u0107 do Ziemi Obiecanej. 40 dni trwa\u0142 biblijny pobyt Moj\u017cesza na g\u00f3rze Synaj (Horeb) w obecno\u015bci Boga, od kt\u00f3rego otrzyma\u0142 Dekalog (Wj 24,18). Po stwierdzeniu odst\u0105pienia przez Izraelit\u00f3w od zawartego przymierza wr\u00f3ci\u0142","start_idx":323,"end_idx":473}
+{"id":"mrc_7566","question":"co zawiera karta charakterystyki substancji?","answer":"opis zagro\u017ce\u0144, kt\u00f3re mo\u017ce spowodowa\u0107 okre\u015blona substancja lub mieszanina chemiczna (dawniej preparat), a tak\u017ce podstawowe dane fizykochemiczne na jej temat.","context":"Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej, karta charakterystyki preparatu niebezpiecznego, MSDS (skr\u00f3towiec od ang. \"material safety data sheet\"), SDS (ang. \"safety data sheet\") \u2013 dokument zawieraj\u0105cy opis zagro\u017ce\u0144, kt\u00f3re mo\u017ce spowodowa\u0107 okre\u015blona substancja lub mieszanina chemiczna (dawniej preparat), a tak\u017ce podstawowe dane fizykochemiczne na jej temat. Jej podstawowym celem jest informowanie o potencjalnych zagro\u017ceniach zwi\u0105zanych z dan\u0105 substancj\u0105 (mieszanin\u0105), metodach ich zapobiegania i procedurach jakie nale\u017cy wykona\u0107 w razie wyst\u0105pienia ska\u017cenia opisywan\u0105 substancj\u0105 (mieszanin\u0105). == Status prawny == Dokument ten w krajach Unii Europejskiej, NAFTA i wielu innych musi by\u0107 obowi\u0105zkowo sporz\u0105dzany przez producent\u00f3w chemikali\u00f3w dla sprzedawanych przez nich niebezpiecznych substancji i preparat\u00f3w i przekazywany ka\u017cdemu nabywcy. Karta charakterystyki musi by\u0107 zawsze dost\u0119pna podczas ich transportu, u\u017cywania i przechowywania. Odbiorcy takich substancji","start_idx":208,"end_idx":364}
+{"id":"mrc_7567","question":"jak nazywa sie ukochana wertera?","answer":"Lotcie (","context":"Wertera, w wi\u0119kszo\u015bci do przyjaciela Wilhelma. Ca\u0142o\u015b\u0107 sk\u0142ada si\u0119 z dw\u00f3ch ksi\u0105g, przy czym pierwsza rozpoczyna si\u0119 dat\u0105 4 maja 1771. W listach Werter wspomina swoje intymne chwile sp\u0119dzone w fikcyjnej wiosce Wahlheim (Goethe nawi\u0105zuje tu do dzielnicy miasta Wetzlar \u2013 Garbenheim). W Wahlheim Werter zakochuje si\u0119 w Lotcie (Locie), m\u0142odej i pi\u0119knej kobiecie, kt\u00f3ra zajmuje si\u0119 domem i rodze\u0144stwem po \u015bmierci matki. Lotta jest jednak ju\u017c zar\u0119czona z niejakim Albertem. Werter jest zrozpaczony, jednak stara si\u0119 tego nie okazywa\u0107. Sp\u0119dza mi\u0142e chwile z Lott\u0105 oraz Albertem zwi\u0119kszaj\u0105c przyja\u017a\u0144 pomi\u0119dzy nimi. Potem jednak postanawia wyjecha\u0107 z Wahlheim i rozpocz\u0105\u0107 prac\u0119 w poselstwie. Po pewnym czasie, gdy dowiaduje si\u0119, \u017ce Lotta wzi\u0119\u0142a \u015blub z Albertem, ko\u0144czy z dotychczasow\u0105 prac\u0105 i wyje\u017cd\u017ca","start_idx":314,"end_idx":322}
+{"id":"mrc_7568","question":"gdzie le\u017cy miasto wis\u0142a?","answer":") \u2013 miasto w po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w powiecie cieszy\u0144skim.","context":"Wis\u0142a (, ) \u2013 miasto w po\u0142udniowej Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim, w powiecie cieszy\u0144skim. Jest wa\u017cnym o\u015brodkiem sportowym, wypoczynkowym i turystycznym w Beskidzie \u015al\u0105skim. Na administracyjnym terenie miasta swoje \u017ar\u00f3d\u0142a ma najwi\u0119ksza polska rzeka o tej samej nazwie \u2013 Wis\u0142a. Wed\u0142ug danych z 31 marca 2011 r. miasto mia\u0142o 11 335 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == Po\u0142o\u017cone jest w g\u0142\u0119bi Beskidu \u015al\u0105skiego, na p\u00f3\u0142nocy s\u0105siaduje z gmin\u0105 Brenna i Ustroniem, na p\u00f3\u0142nocnym wschodzie ze Szczyrkiem, na wschodzie z gmin\u0105 Lipowa, Radziechowy-Wieprz i Mil\u00f3wka, na po\u0142udniu z gmin\u0105 Istebna, na zachodzie z Czechami. Najwy\u017csze wzniesienia: Barania G\u00f3ra (1220 m n.p.m.) i Sto\u017cek Wielki (978 m n.p.m.). Ze \u017ar\u00f3de\u0142 na Baraniej G\u00f3rze wyp\u0142ywaj\u0105 potoki Czarna i Bia\u0142a Wise\u0142ka, kt\u00f3re po po\u0142\u0105czeniu si\u0119 i","start_idx":9,"end_idx":89}
+{"id":"mrc_7569","question":"kogo uratowa\u0142 maksymilian kolbe?","answer":"Gajowniczek","context":"samego bloku na \u015bmier\u0107. Jednym z wybranych do celi g\u0142odowej zosta\u0142 Gajowniczek. W\u00f3wczas za niego zg\u0142osi\u0142 si\u0119 zakonnik franciszka\u0144ski o. Maksymilian Maria Kolbe, co zaakceptowa\u0142 SS-Lagerf\u00fchrer Karl Fritzsch. \u015awiadkami tego zdarzenia byli Micha\u0142 Micherdzi\u0144ski oraz Kazimierz Piechowski. == Lata p\u00f3\u017aniejsze == 10 pa\u017adziernika 1982 uczestniczy\u0142 w kanonizacji Maksymiliana Marii Kolbego, kt\u00f3rej dokona\u0142 w Rzymie papie\u017c Jan Pawe\u0142 II. Zmar\u0142 \u015bmierci\u0105 naturaln\u0105 w Brzegu. Zosta\u0142 pochowany na cmentarzu zakonnym w Niepokalanowie. == Rodzina == Franciszek Gajowniczek by\u0142 \u017conaty. Mia\u0142 dw\u00f3ch syn\u00f3w: starszego Bogdana i m\u0142odszego Janusza (wed\u0142ug innego \u017ar\u00f3d\u0142a Juliusz). Bogdan bra\u0142 udzia\u0142 w powstaniu warszawskim, otrzyma\u0142 Krzy\u017c Walecznych. Obaj synowie ponie\u015bli \u015bmier\u0107 17 stycznia 1945 w trakcie bombardowania Rawy Mazowieckiej podczas nadej\u015bcia frontu wschodniego. W latach powojennych zamieszkiwa\u0142 w Brzegu.","start_idx":67,"end_idx":78}
+{"id":"mrc_7570","question":"kto uzyska\u0142 tytu\u0142 mistrza \u015bwiata w szachach w 2021 roku?","answer":"Magnusem Carlsenem","context":"Mecz szachowy o tytu\u0142 indywidualnego mistrza \u015bwiata, rozegrany pomi\u0119dzy broni\u0105cym tytu\u0142u Magnusem Carlsenem z Norwegii a pretendentem Janem Niepomniaszczim z Rosji w dniach 26 listopada - 10 grudnia 2021 roku w Dubaju. Carlsen przyst\u0105pi\u0142 do rywalizacji jako panuj\u0105cy od 2013 roku mistrz \u015bwiata, natomiast Niepomniaszczij prawo udzia\u0142u zdoby\u0142 jako zwyci\u0119zca turnieju pretendent\u00f3w, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 w marcu 2020 i kwietniu 2021 w Jekaterynburgu. Mecz zako\u0144czy\u0142 si\u0119 zwyci\u0119stwem Carlsena, kt\u00f3ry tym samym obroni\u0142 tytu\u0142, w stosunku 7\u00bd do 3\u00bd. == Wy\u0142onienie pretendenta == Mecze o mistrzostwo \u015bwiata w szachach organizowane s\u0105 przez Mi\u0119dzynarodow\u0105 Federacj\u0119 Szachow\u0105. Odbywaj\u0105 si\u0119 wed\u0142ug formu\u0142y bezpo\u015bredniego pojedynku pomi\u0119dzy panuj\u0105cym mistrzem a aspiruj\u0105cym do tego tytu\u0142u pretendentem, zwyci\u0119zc\u0105 oficjalnego turnieju pretendent\u00f3w. Magnus Carlsen zdoby\u0142 sw\u00f3j tytu\u0142 w 2013","start_idx":89,"end_idx":107}
+{"id":"mrc_7571","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca rz\u0105dzi\u0142 w czasie powstania pierwszego w polsce biskupstwa?","answer":"Mieszko","context":"tzw. cywilizacji zachodniej. W jego efekcie do Polski nap\u0142ywa\u0107 zacz\u0119\u0142a kultura \u0142aci\u0144ska, rozwija\u0142o si\u0119 pi\u015bmiennictwo i powstawa\u0142 stan duchowny, pocz\u0105tkowo w pe\u0142ni podporz\u0105dkowany w\u0142adcy (tzw. ko\u015bci\u00f3\u0142 pa\u0144stwowy). Pierwszego biskupa polskiego imieniem Jordan ordynowano w 968 roku. Prawdopodobnie by\u0142 on biskupem misyjnym podlegaj\u0105cym bezpo\u015brednio Stolicy Apostolskiej, cho\u0107 do dzi\u015b w historiografii pojawiaj\u0105 si\u0119 sugestie, \u017ce m\u00f3g\u0142 on by\u0107 sufraganem niemieckiej metropolii w Moguncji. Uzyskawszy nowego sojusznika, Mieszko kontynuowa\u0142 walki na Pomorzu, tym razem z wi\u0119kszym powodzeniem. W 967 roku odni\u00f3s\u0142 zwyci\u0119stwo w bitwie z Wolinianami, podporz\u0105dkowuj\u0105c sobie tym samym uj\u015bcie Odry. W kolejnych latach ksi\u0105\u017c\u0119 prowadzi\u0142 zapewne dalsze walki na p\u00f3\u0142nocy, co mog\u0142o doprowadzi\u0107 do sporu z margrabi\u0105 \u0142u\u017cyckim Hodonem. Ten w 972 roku zaatakowa\u0142 Mieszka, mimo \u017ce ksi\u0105\u017c\u0119 Polan wiernie","start_idx":513,"end_idx":520}
+{"id":"mrc_7572","question":"do jakiej partii nale\u017cy merkel?","answer":"Merkel do\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do nowej partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om).","context":"f\u00fcr physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR\"). W 1986 r. uzyska\u0142a doktorat z chemii fizycznej. W tym czasie kilkakrotnie przyje\u017cd\u017ca\u0142a do Polski, bior\u0105c udzia\u0142 m.in. w Letnich Szko\u0142ach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w Bachotku. === Kariera polityczna === W m\u0142odo\u015bci Angela Merkel nale\u017ca\u0142a do komunistycznej organizacji Wolna M\u0142odzie\u017c Niemiecka (FDJ), gdzie w latach 80. pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 sekretarza ds. kultury. W 1989 r., po upadku Muru Berli\u0144skiego, zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 w powstaj\u0105cy ruch demokratyczny. Pod koniec 1989 r. Merkel do\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do nowej partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om). Po pierwszych demokratycznych wyborach w NRD pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 zast\u0119pcy rzecznika rz\u0105du Lothara de Maizi\u00e8re\u2019a. Po zjednoczeniu Niemiec w pa\u017adzierniku 1990 i wyborach og\u00f3lnoniemieckich zosta\u0142a deputowan\u0105 do Bundestagu oraz ministrem do spraw kobiet","start_idx":546,"end_idx":633}
+{"id":"mrc_7573","question":"jaka partia rz\u0105dzi\u0142a w 1997?","answer":"Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1997 roku \u2013 odby\u0142y si\u0119 21 wrze\u015bnia. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107. W wyniku wybor\u00f3w do Sejmu wesz\u0142o 5 komitet\u00f3w oraz pos\u0142owie Mniejszo\u015bci Niemieckiej. Po wyborach AWS zawar\u0142a koalicj\u0119 z Uni\u0105 Wolno\u015bci. Premierem zosta\u0142 reprezentuj\u0105cy AWS Jerzy Buzek. Stanowisko wicepremiera i ministra finans\u00f3w przypad\u0142o szefowi UW Leszkowi Balcerowiczowi. == Ustawa o partiach politycznych == Jeszcze przed wyborami parlamentarnymi Sejm uchwali\u0142 ustaw\u0119 o partiach politycznych. Ustawa nakazywa\u0142a ponown\u0105 rejestracj\u0119 wszystkich istniej\u0105cych ugrupowa\u0144 politycznych oraz zebranie tysi\u0105ca podpis\u00f3w poparcia. Ustawa ogranicza\u0142a finansowanie partii politycznych i zwrot koszt\u00f3w kampanii wyborczej. == Ordynacja wyborcza == W wyborach do Sejmu w okr\u0119gach wed\u0142ug ordynacji proporcjonalnej wybierano 391 pos\u0142\u00f3w. Mandaty dzielono metod\u0105 D\u2019Hondta pomi\u0119dzy komitety, kt\u00f3re uzyska\u0142y co najmniej","start_idx":102,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7574","question":"jaki kolor w\u0142os\u00f3w ma szatyn?","answer":"w\u0142osy koloru br\u0105zowego pod wp\u0142ywem \u015bwiat\u0142a mog\u0105 wykazywa\u0107 czerwone lub z\u0142ote odcienie.","context":"wieku. == W\u0142osy ciemne == * szatyn (z fr. ch\u00e2taigne) \u2013 w\u0142osy koloru br\u0105zowego pod wp\u0142ywem \u015bwiat\u0142a mog\u0105 wykazywa\u0107 czerwone lub z\u0142ote odcienie. Spotka\u0107 je mo\u017cna w ca\u0142ej Europie oraz w niekt\u00f3rych rejonach P\u00f3\u0142wyspu Arabskiego.W skali Fischera-Sallera P-T. * czarnobrunatne i czarne (brunet) \u2013 najbardziej bogate w melanin\u0119. Spotka\u0107 je mo\u017cna na ca\u0142ym \u015bwiecie.Ciemnobr\u0105zowe i czarne w skali Fischera-Sallera to U-Y. == Samoistne ja\u015bnienie i ciemnienie w\u0142os\u00f3w == Zale\u017cnie od r\u00f3\u017cnych czynnik\u00f3w w\u0142osy cz\u0142owieka zmieniaj\u0105 swoj\u0105 barw\u0119, zmniejsza si\u0119 wtedy lub zwi\u0119ksza zawarto\u015b\u0107 melaniny. Do takich czynnik\u00f3w nale\u017c\u0105: * uwarunkowania genetyczne (zr\u00f3\u017cnicowanie kolor\u00f3w w\u0142os\u00f3w w rodzinie) * niedob\u00f3r lub nadmiar melaniny (zwi\u0105zane z nieprawid\u0142ow\u0105 prac\u0105 uk\u0142adu hormonalnego) * okres dojrzewania (w trakcie tego okresu w\u0142osy zazwyczaj zmieniaj\u0105 barw\u0119 o jeden","start_idx":55,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_7575","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy krak\u00f3w?","answer":"korytarza ekologicznego rzeki Wis\u0142y","context":"ekologicznej, a cz\u0119\u015b\u0107 obszaru miasta usytuowana jest w zasi\u0119gu korytarza ekologicznego rzeki Wis\u0142y. Rzeki, ich doliny oraz zbiorniki wodne to jedne z najciekawszych z przyrodniczego punktu widzenia miejsc w Krakowie. W po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci stok\u00f3w wzg\u00f3rz wapiennych oferuj\u0105 one warunki do rozwoju ro\u015blinno\u015bci ciep\u0142olubnej muraw i zaro\u015bli kserotermicznych. ==== Rezerwaty i pomniki przyrody ==== W Krakowie jest 260 pomnik\u00f3w przyrody, w wi\u0119kszo\u015bci drzew. \u0179r\u00f3d\u0142o \u015awi\u0119toja\u0144skie w Ty\u0144cu oraz g\u0142az narzutowy przy ul. Sp\u00f3\u0142dzielc\u00f3w s\u0105 pomnikami przyrody nieo\u017cywionej. ==== U\u017cytki ekologiczne ==== * Uroczysko w Rz\u0105sce \u2013 teren cz\u0119\u015bciowo po\u0142o\u017cony w gminie Krak\u00f3w, a cz\u0119\u015bciowo na terenie Zabierzowa, zajmuje oko\u0142o 59 ha. Celem utworzenia u\u017cytku by\u0142a ochrona fio\u0142ka bagiennego \u2013 gatunku zagro\u017conego wygini\u0119ciem, kt\u00f3ry w 2001 r. zosta\u0142 wpisany na list\u0119 Polskiej","start_idx":63,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7576","question":"jaki pomnik stoi we wsi biesiekierz?","answer":"Pomnik Ziemniaka","context":"XX wieku, kt\u00f3rego powierzchnia wynosi 2,5 hektara. Biesiekierska aleja d\u0119bowa, licz\u0105ca 9 drzew, jest pomnikiem przyrody. === Biesiekierz stolic\u0105 ziemniaka === Nieopodal pa\u0142acu od lat 80. XX wieku znajduje si\u0119 Pomnik Ziemniaka mierz\u0105cy ze stela\u017cem 9 metr\u00f3w, gdzie sama bulwa ma 3,95 m. Po\u0142o\u017cony jest kilkana\u015bcie metr\u00f3w na po\u0142udnie od dawnej trasy drogi krajowej nr 6 (obecnie droga wojew\u00f3dzka nr 112). Wed\u0142ug Urz\u0119du Gminy Biesiekierz jest to prawdopodobnie najwi\u0119kszy na \u015bwiecie monument ziemniaka. Zosta\u0142 on utworzony na cze\u015b\u0107 nowej odmiany tej ro\u015bliny, kt\u00f3ra zosta\u0142a wyhodowana w pobliskiej Hodowli Ziemniaka w Biesiekierzu. Pomys\u0142odawc\u0105 ca\u0142ego przedsi\u0119wzi\u0119cia by\u0142 dyrektor Stacji Hodowli Ro\u015blin Mariusz Roeder. Jego autorem jest Wies\u0142aw Adamski. Prace nad pomnikiem trwa\u0142y blisko rok, natomiast jego oficjalne ods\u0142oni\u0119cie nast\u0105pi\u0142o w 1983 roku.","start_idx":209,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_7577","question":"jaki aktor ma najwi\u0119cej oscar\u00f3w?","answer":"Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012).","context":"i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich prac\u0119 w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewi\u0119ciu m\u0119\u017cczyzn wygra\u0142o Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejno\u015bci chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwyci\u0119zcami, kt\u00f3rzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rz\u0119du. Aktorzy, kt\u00f3rzy otrzymali najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier","start_idx":76,"end_idx":189}
+{"id":"mrc_7578","question":"z ilu cz\u0119\u015bci sk\u0142ada si\u0119 seria filmu igrzyska \u015bmierci?","answer":"Stworzono r\u00f3wnie\u017c adaptacj\u0119 trzeciego tomu, kt\u00f3r\u0105 podzielono na dwa filmy \u2013 \u201eIgrzyska \u015bmierci: Kosog\u0142os. Cz\u0119\u015b\u0107 1\u201d i \u201eIgrzyska \u015bmierci: Kosog\u0142os. Cz\u0119\u015b\u0107 2\u201d.","context":"Malcomson jako pani Everdeen * Amandla Stenberg jako Rue * Alexander Ludwig jako Cato * Dayo Okeniyi jako Thresh * Isabelle Fuhrman jako Clove * Jacqueline Emerson jako Liszka (Foxface) * Leven Rambin jako Glimmer * Jack Quaid jako Marvel * Toby Jones jako Claudius Templesmith * Wes Bentley jako Seneca Crane * Latarsha Rose jako Portia == Kontynuacje == W listopadzie 2013 roku mia\u0142a miejsce premiera filmu pt. \u201eIgrzyska \u015bmierci: W pier\u015bcieniu ognia\u201d opartego na drugim tomie serii. Stworzono r\u00f3wnie\u017c adaptacj\u0119 trzeciego tomu, kt\u00f3r\u0105 podzielono na dwa filmy \u2013 \u201eIgrzyska \u015bmierci: Kosog\u0142os. Cz\u0119\u015b\u0107 1\u201d i \u201eIgrzyska \u015bmierci: Kosog\u0142os. Cz\u0119\u015b\u0107 2\u201d. Pierwszy z nich ukaza\u0142 si\u0119 21 listopada 2014 roku, za\u015b nast\u0119pny prawie rok p\u00f3\u017aniej \u2013 5 listopada 2015 roku.","start_idx":485,"end_idx":639}
+{"id":"mrc_7579","question":"co jedz\u0105 dziobaki?","answer":"zjada g\u0142\u00f3wnie pier\u015bcienice, larwy owad\u00f3w, krewetki s\u0142odkowodne i rakowate.","context":"powierzchni przez 10\u201320 sekund, \u015brednio przebywaj\u0105c na powierzchni 10,1 s. B\u0119d\u0105c mi\u0119so\u017cerc\u0105, zjada g\u0142\u00f3wnie pier\u015bcienice, larwy owad\u00f3w, krewetki s\u0142odkowodne i rakowate. Ryje w korycie rzecznym swym pyskiem lub \u0142apie p\u0142ywaj\u0105ce ofiary. Wykorzystuje kieszonki policzkowe, by przetransportowa\u0107 zdobycz na powierzchni\u0119, gdzie j\u0105 zjada. Pod wod\u0105 sp\u0119dza zazwyczaj mniej ni\u017c 2 minuty. Potrzebuje dziennie pokarmu o masie r\u00f3wnej \u00b9\u2215\u2085 masy swego cia\u0142a. By go zdoby\u0107, sp\u0119dza w poszukiwaniu po\u017cywienia \u015brednio 12,4 godziny na dob\u0119 (maksymalny czas poszukiwania wedle Bethgego to 28,9 godziny). Wedle Granta po\u0142ow\u0119 czasu sp\u0119dza w swojej norze Czas ten wykazuje zale\u017cno\u015b\u0107 od pory roku i p\u0142ci zwierz\u0119cia. Dziobaki najaktywniej poszukuj\u0105 po\u017cywienia od sierpnia do listopada, minimum aktywno\u015bci przypada na stycze\u0144. \"O. anatinus\" prowadzi zmierzchowo-nocny tryb \u017cycia, jednak rzadko widuje","start_idx":93,"end_idx":167}
+{"id":"mrc_7580","question":"na czyja czesc batalion zoska?","answer":"dla upami\u0119tnienia postaci dow\u00f3dcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d","context":"Batalion \u201eZo\u015bka\u201d \u2013 batalion Armii Krajowej (AK) bior\u0105cy udzia\u0142 w powstaniu warszawskim, sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 przede wszystkim z cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w, konspiracyjnego Zwi\u0105zku Harcerstwa Polskiego; dow\u00f3dc\u0105 batalionu by\u0142 Ryszard Bia\u0142ous \u201eJerzy\u201d. == Sformowanie batalionu == Batalion, utworzony pod koniec sierpnia 1943, przyj\u0105\u0142 nazw\u0119 \u201eZo\u015bka\u201d dla upami\u0119tnienia postaci dow\u00f3dcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d (poleg\u0142ego w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach). Przez pewien czas w sk\u0142adzie osobowym batalionu \u201eZo\u015bka\u201d podawano jako jego 3 kompani\u0119, wydzielon\u0105 ju\u017c od 1 sierpnia 1943, jednostk\u0119 specjaln\u0105 \u201eAgat\u201d (\u201ePegaz\u201d \u2013 \u201eParasol\u201d) ze wzgl\u0119du na jej podleg\u0142o\u015b\u0107 po linii harcerskiej G\u0142\u00f3wnej Kwaterze Szarych Szereg\u00f3w. Tu\u017c przed powstaniem uzupe\u0142niono batalion do pe\u0142nego stanu 3 kompanii (ok. 366 os\u00f3b). Batalion w olbrzymiej wi\u0119kszo\u015bci sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z podchor\u0105\u017cych. \u017bo\u0142nierze","start_idx":338,"end_idx":430}
+{"id":"mrc_7581","question":"ile metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci ma wieloryb?","answer":"przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107: 5\u201315 m, jednak zdarzaj\u0105 si\u0119 osobniki osi\u0105gaj\u0105ce nawet 55 m","context":"Ziemi, nie jest to jednak najd\u0142u\u017cszy obecnie \u017cyj\u0105cy gatunek. Najd\u0142u\u017cszym zwierz\u0119ciem \u017cyj\u0105cym na Ziemi jest \"Lineus longissimus\" nale\u017c\u0105cy do typu wst\u0119\u017cnic (przeci\u0119tna d\u0142ugo\u015b\u0107: 5\u201315 m, jednak zdarzaj\u0105 si\u0119 osobniki osi\u0105gaj\u0105ce nawet 55 m). == Ochrona == W Czerwonej ksi\u0119dze gatunk\u00f3w zagro\u017conych Mi\u0119dzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasob\u00f3w zosta\u0142 zaliczony do kategorii EN ( \u201ezagro\u017cony\u201d); podgatunek \"intermedia\" klasyfikowany jest jako CR (ang. \"critically endangered\" \u201ekrytycznie zagro\u017cony\u201d). Z powodu swoich rozmiar\u00f3w p\u0142etwal b\u0142\u0119kitny by\u0142 g\u0142\u00f3wnym celem wielorybnik\u00f3w. Cenny by\u0142 szczeg\u00f3lnie t\u0142uszcz \u2013 tran oraz fiszbiny, z kt\u00f3rych robiono gorsety. Do po\u0142owy XX wieku \u0142\u0105cznie zabito oko\u0142o tych wieloryb\u00f3w. W 1966 r. obj\u0119to je \u015bcis\u0142\u0105 ochron\u0105. W tym czasie gatunek by\u0142 ju\u017c niemal ca\u0142kowicie wyt\u0119piony. Obecnie jednak liczba p\u0142etwali b\u0142\u0119kitnych powoli wzrasta.","start_idx":155,"end_idx":233}
+{"id":"mrc_7582","question":"jakie s\u0105 konkurencje lekkoatletyczne?","answer":"biegi, skoki, rzuty, pchni\u0119cia i ch\u00f3d","context":"Lekkoatletyka (tak\u017ce lekka atletyka) \u2013 jedna z najstarszych dyscyplin sportu, oparta na naturalnym ruchu. == Wst\u0119p == Podstawowe konkurencje lekkoatletyczne: biegi, skoki, rzuty, pchni\u0119cia i ch\u00f3d maj\u0105 sw\u00f3j pocz\u0105tek w zachowaniach pradawnych ludzi. By\u0142y one w naturalny spos\u00f3b uprawiane i trenowane przez cz\u0142owieka, kt\u00f3ry musia\u0142 biega\u0107, skaka\u0107 przez przeszkody terenowe oraz rzuca\u0107 oszczepem czy kamieniem. Z biegiem lat, dla rozrywki, cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 stosowa\u0107 r\u00f3\u017cne formy rywalizacji i wtedy obok sport\u00f3w walki pojawi\u0142y si\u0119 konkurencje lekkoatletyczne. Staro\u017cytni Grecy podczas swoich igrzysk wprowadzili konkurencje rzutu dyskiem i biegi na kr\u00f3tkim dystansie, nieco p\u00f3\u017aniej skok w dal z miejsca. Bieg marato\u0144ski jest konkurencj\u0105 olimpijsk\u0105 od czas\u00f3w pierwszych nowo\u017cytnych igrzysk olimpijskich, wprowadzono j\u0105 dla upami\u0119tnienia wyczynu Filippidesa, kt\u00f3ry po zwyci\u0119stwie Grek\u00f3w nad Persami w","start_idx":158,"end_idx":195}
+{"id":"mrc_7583","question":"jakie by\u0142y konflikty kolonialne?","answer":"Wojny kolonialne prowadzone by\u0142y przez Brytyjczyk\u00f3w przez ca\u0142y XIX wiek w Afryce, Azji i Oceanii. W\u015br\u00f3d nich znalaz\u0142y si\u0119: * powstanie sipaj\u00f3w w Indiach * wojny burskie.","context":"== Wojny kolonialne prowadzone by\u0142y przez Brytyjczyk\u00f3w przez ca\u0142y XIX wiek w Afryce, Azji i Oceanii. W\u015br\u00f3d nich znalaz\u0142y si\u0119: * powstanie sipaj\u00f3w w Indiach * wojny burskie. I wojna burska: Oderwanie si\u0119 afryka\u0144skich prowincji, bogatych w z\u0142o\u017ca z\u0142ota i diament\u00f3w Nadalu i Oranje, na rzecz Bur\u00f3w (potomk\u00f3w holenderskich osadnik\u00f3w z XVIII wieku). \u0179le zorganizowane oddzia\u0142y angielskie ponosi\u0142y liczne kl\u0119ski, trac\u0105c tysi\u0105ce \u017co\u0142nierzy. Burowie wypracowali metod\u0119 wojny partyzanckiej, przez co byli nieuchwytni dla armii brytyjskiej. Dzi\u0119ki tym dzia\u0142aniom Imperium Brytyjskie uzna\u0142o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Republiki Transwalu. II Wojna Burska: Brytyjczycy ponownie spr\u00f3bowali zaj\u0105\u0107 bogate w z\u0142oto terytorium Transwalu, tym razem buduj\u0105c system oboz\u00f3w koncentracyjnych dla ludno\u015bci cywilnej oraz sie\u0107 Blokhauz\u00f3w, aby kontrolowa\u0107 ruchy burskich partyzant\u00f3w. Metody te, pomimo sprzeciwu prasy europejskiej, przynios\u0142y","start_idx":3,"end_idx":172}
+{"id":"mrc_7584","question":"kto napisa\u0142 s\u0142owa i muzyk\u0119 do piosenki ma\u0142go\u015bka?","answer":"Autork\u0105 tekstu jest Agnieszka Osiecka, muzyk\u0119 skomponowa\u0142a Katarzyna G\u00e4rtner.","context":"Ma\u0142go\u015bka lub Ma\u0142go\u015bka, szkoda \u0142ez \u2013 jeden z najwi\u0119kszych przeboj\u00f3w polskiej piosenkarki Maryli Rodowicz. Ukaza\u0142 si\u0119 w 1974 roku na albumie Rok (pod tytu\u0142em \u201eMa\u0142go\u015bka, szkoda \u0142ez\u201d) oraz na singlu. Autork\u0105 tekstu jest Agnieszka Osiecka, muzyk\u0119 skomponowa\u0142a Katarzyna G\u00e4rtner. Piosenka jest laureatem wielu plebiscyt\u00f3w, m.in. zaj\u0119\u0142a pierwsze miejsce na przeb\u00f3j 35-lecia Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, pierwsze w plebiscycie z okazji 80 lat Polskiego Radia, drugie w plebiscycie miesi\u0119cznika \u201eNon Stop\u201d w 1973, trzecie miejsce na li\u015bcie \u201e66 niezapomnianych piosenek\u201d oraz pierwsze w plebiscycie z okazji 95 lat Polskiego Radia. Piosenka zosta\u0142a u\u017cyta m.in. w filmie telewizyjnym \"Przej\u015bcie podziemne\" (1973) Krzysztofa Kie\u015blowskiego. W 2011 ukaza\u0142a si\u0119 wersja piosenki w remiksie Wet Fingers. == Inne wykonania == * Czeska piosenkarka","start_idx":196,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_7585","question":"jakie pa\u0144stwo wygra\u0142o eurowizj\u0119 2022?","answer":"Ukrainy","context":"66. Konkurs Piosenki Eurowizji zosta\u0142 rozegrany 10, 12 i 14 maja 2022 w hali PalaOlimpico w Turynie. Koncerty zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w oraz w\u0142oski nadawca publiczny Radiotelevisione italiana (Rai). By\u0142 to trzeci konkurs, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 we W\u0142oszech. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 Kalush Orchestra, reprezentanci Ukrainy z piosenk\u0105 \u201eStefania\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 631 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Telewizja Rai otrzyma\u0142a prawa do organizacji 66. Konkursu Piosenki Eurowizji dzi\u0119ki wygranej zespo\u0142u M\u00e5neskin, reprezentant\u00f3w W\u0142och w finale konkursu w 2021. 8 pa\u017adziernika Rai i EBU og\u0142osi\u0142a, \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 w hali PalaOlimpico w Turynie w dniach 10, 12 i 14 maja. 13 pa\u017adziernika rada Turynu zag\u0142osowa\u0142a za ustaw\u0105 przekazania \u015brodk\u00f3w","start_idx":325,"end_idx":332}
+{"id":"mrc_7586","question":"w jakich wyborach narod wybiera prezydenta?","answer":"Wybory prezydenckie \u2013 wybory, w kt\u00f3rych wybiera si\u0119 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"Wybory prezydenckie \u2013 wybory, w kt\u00f3rych wybiera si\u0119 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Odbywaj\u0105 si\u0119 one co 5 lat na zarz\u0105dzenie marsza\u0142ka Sejmu, chyba \u017ce z jakiego\u015b powodu (g\u0142\u00f3wnie z powodu \u015bmierci lub rezygnacji z urz\u0119du prezydenta) kadencja prezydenta zako\u0144czy si\u0119 szybciej. Ta sama osoba mo\u017ce sprawowa\u0107 urz\u0105d prezydenta jedynie przez dwie kadencje. Bierne prawo wyborcze przys\u0142uguje wszystkim obywatelom Polski, kt\u00f3rzy uko\u0144czyli 35 lat, nie s\u0105 pozbawieni praw wyborczych do Sejmu i zbior\u0105 przynajmniej 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w os\u00f3b popieraj\u0105cych ich kandydatur\u0119. Czynne prawo wyborcze posiadaj\u0105 wszyscy pe\u0142noletni obywatele Polski, r\u00f3wnie\u017c ci zamieszkali na sta\u0142e za granic\u0105 (od 2000 roku mog\u0105 g\u0142osowa\u0107 r\u00f3wnie\u017c w drugiej turze). == Procedura == Prezydentem zostaje ten kandydat, kt\u00f3ry otrzyma ponad po\u0142ow\u0119 wszystkich wa\u017cnie oddanych g\u0142os\u00f3w. Frekwencja wyborcza","start_idx":0,"end_idx":89}
+{"id":"mrc_7587","question":"kt\u00f3ry kontynent jest najmniejszy?","answer":"Australi\u0119 (7,7 mln km\u00b2 powierzchni)","context":"Kontynent (\u0142ac. \"continens\" \u2013 \u0142\u0105czny) \u2013 w geografii fizycznej: olbrzymi pod wzgl\u0119dem powierzchni (rz\u0119du kilku mln km\u00b2) obszar l\u0105du, otoczony (oblany) ze wszystkich stron morzami i oceanami, a z innymi kontynentami po\u0142\u0105czony co najwy\u017cej w\u0105skimi przesmykami (Ameryka P\u00f3\u0142nocna i Ameryka Po\u0142udniowa, Eurazja i Afryka). W geotektonice i geomorfologii, kontynent okre\u015bla si\u0119 jako l\u0105dow\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 coko\u0142u (bloku) kontynentalnego (do kt\u00f3rego nale\u017cy szelf kontynentalny z morzami szelfowymi). Og\u00f3lnie, na gruncie geografii fizycznej, geologii i geotektoniki, mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie: * Afryk\u0119 (30,4 mln km\u00b2 powierzchni) * Ameryk\u0119 Po\u0142udniow\u0105 (17,8 mln km\u00b2 powierzchni) * Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (24,2 mln km\u00b2 powierzchni) * Antarktyd\u0119 (13,2 mln km\u00b2 powierzchni) * Australi\u0119 (7,7 mln km\u00b2 powierzchni) * Eurazj\u0119 (54,8 mln km\u00b2, z czego Europa 10,2 mln km\u00b2, a","start_idx":747,"end_idx":782}
+{"id":"mrc_7588","question":"kt\u00f3ry kraj uznawany jest za kolebk\u0119 szach\u00f3w?","answer":"Indie","context":"da\u0107 mata nawet przy najlepszej grze. Partia mo\u017ce zako\u0144czy\u0107 si\u0119 remisem (na wniosek jednej ze stron), gdy: * identyczna pozycja na planszy pojawi\u0142a si\u0119 trzykrotnie * jedna ze stron daje wiecznego szacha * wykonano pi\u0119\u0107dziesi\u0105t posuni\u0119\u0107 bez ruchu pionem i bicia dowoln\u0105 bierk\u0105. == Historia szach\u00f3w == Za kolebk\u0119 szach\u00f3w uznawane s\u0105 Indie. Wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 pisanych gra ta by\u0142a ju\u017c znana w Persji na dworze szacha Chosrowa I Anoszirwana w latach 70. VI wieku naszej ery, gdzie przywieziona zosta\u0142a w darze od indyjskiego rad\u017cy. Indyjska czaturanga zosta\u0142a w Persji przekszta\u0142cona w czatrang, a po opanowaniu tego kraju przez Arab\u00f3w uleg\u0142a kolejnym przemianom (przede wszystkim zrezygnowano z losowania poruszaj\u0105cej si\u0119 figury za pomoc\u0105 kostki), po kt\u00f3rych powsta\u0142 szatrand\u017c. Kolejna ewolucja nast\u0105pi\u0142a","start_idx":330,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_7589","question":"jakie rozmiary maj\u0105 atomy?","answer":"Atomy maj\u0105 rozmiary rz\u0119du 10\u221210 m","context":"wn\u0119trza atomu. Atomy maj\u0105 rozmiary rz\u0119du 10\u221210 m i mas\u0119 rz\u0119du 10\u221226 \u2013 10\u221225 kg. Mo\u017cna je obserwowa\u0107 przez skaningowy mikroskop tunelowy. Ponad 99,9% masy atomu jest zawarte w jego j\u0105drze. J\u0105dro atomowe zbudowane jest z nukleon\u00f3w: proton\u00f3w o dodatnim \u0142adunku elektrycznym i elektrycznie oboj\u0119tnych neutron\u00f3w. Chmur\u0119 elektronow\u0105 tworz\u0105 elektrony zwi\u0105zane z j\u0105drem przez oddzia\u0142ywanie elektromagnetyczne. Podobne oddzia\u0142ywanie pozwala atomom \u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 w cz\u0105steczki. Atom jest elektrycznie oboj\u0119tny, gdy liczba elektron\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie proton\u00f3w. W przeciwnym przypadku ma \u0142adunek i nazywany jest jonem. G\u0142\u00f3wne w\u0142a\u015bciwo\u015bci chemiczne atom\u00f3w okre\u015bla liczba proton\u00f3w w j\u0105drze (liczba atomowa), gdy\u017c determinuje ona struktur\u0119 chmury elektronowej oraz liczb\u0119 elektron\u00f3w koniecznych do tego, aby atom by\u0142 elektrycznie oboj\u0119tny. Elektrony zwi\u0105zane w atomach roz\u0142o\u017cone s\u0105 na pow\u0142okach,","start_idx":15,"end_idx":48}
+{"id":"mrc_7590","question":"co pojawia si\u0119 w komedii czego nie ma w tragedii?","answer":"ukazanie odradzaj\u0105cego si\u0119 cyklu \u017cyciowego i","context":"w naturalny spos\u00f3b stanowi\u0105 przeciwie\u0144stwo komedii. Podkre\u015blaj\u0105 szczeg\u00f3lnie odmienne warto\u015bci:, podczas gdy w komediach najwi\u0119kszy nacisk po\u0142o\u017cony jest na ukazanie odradzaj\u0105cego si\u0119 cyklu \u017cyciowego i na konieczno\u015bci dostrze\u017cenia jasnej strony \u017cycia, w tragediach uwypuklone zosta\u0142o to, co negatywne. Szekspir cz\u0119sto pozostaje w tym wypadku wierny wzorcom klasycznym, stawia swoich bohater\u00f3w w sytuacjach bez wyj\u015bcia, ukazuje ich s\u0142abo\u015b\u0107 wobec trudno\u015bci losu: takie zabiegi literackie mo\u017cna napotka\u0107 w staro\u017cytnych utworach, takich, jak \"Antygona\" czy \"Kr\u00f3l Edyp\", ale te\u017c w \"Hamlecie\" czy \"Kr\u00f3lu Learze\". Dla lepszego zrozumienia tych utwor\u00f3w nale\u017cy dostrzec ich \u017ar\u00f3d\u0142a, kt\u00f3re mo\u017cna podzieli\u0107 na kilka grup, w zale\u017cno\u015bci od miejsca akcji; dla dzie\u0142 osadzonych w Rzymie s\u0105 to \"\u017bywoty r\u00f3wnoleg\u0142e\" Plutarcha, dla dzie\u0142 kt\u00f3rych akcja toczy si\u0119 w Brytanii jest","start_idx":155,"end_idx":199}
+{"id":"mrc_7591","question":"kto to jest krytyk sztuki?","answer":"osoba analizuj\u0105ca dzie\u0142a sztuki, literatury lub prace naukowe.","context":"Krytyk \u2013 osoba analizuj\u0105ca dzie\u0142a sztuki, literatury lub prace naukowe. Ocenia i recenzuje te\u017c ich warto\u015b\u0107 merytoryczn\u0105. Podczas analizy dzie\u0142a sztuki, literackiego lub muzycznego odbywa si\u0119 proces odwrotny wobec tworzenia. Krytyk prowadzi rekonstrukcj\u0119 granic tw\u00f3rczych, na kt\u00f3re natrafi\u0142 autor dzie\u0142a. Krytyk, oceniaj\u0105c dany utw\u00f3r, jest jednocze\u015bnie cz\u0119\u015bci\u0105 publiczno\u015bci takiego wytworu kultury. Krytykiem idealnym ma by\u0107 cz\u0142owiek, kt\u00f3rego dzie\u0142o sztuki, poprzez uczucia i my\u015bli, natchn\u0119\u0142o najmocniej. Dzieli si\u0119 tak\u017ce swoimi odczuciami z og\u00f3\u0142em spo\u0142ecze\u0144stwa. Taki krytyk zachowuje si\u0119 mo\u017cliwie ma\u0142o biernie wobec dzie\u0142a artystycznego podlegaj\u0105cego jego ocenie, ale te\u017c odkrywa najwi\u0119cej tre\u015bci w fabule przedstawionej przez autora. O krytyce dzie\u0142a sztuki mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 w\u00f3wczas, gdy czytelnik, widz albo s\u0142uchacz ma ch\u0119\u0107 uzasadnienia swojego prze\u017cycia wywo\u0142anego przeczytaniem, us\u0142yszeniem b\u0105d\u017a obejrzeniem takiego materia\u0142u.","start_idx":9,"end_idx":71}
+{"id":"mrc_7592","question":"w kt\u00f3rym roku powalony zosta\u0142 przez wiatr d\u0105b?","answer":"2 listopada 1974 roku","context":"D\u0105b Jagie\u0142\u0142y \u2013 martwy d\u0105b w Puszczy Bia\u0142owieskiej. == Opis == Wed\u0142ug legendy, pod tym d\u0119bem mia\u0142 przesiadywa\u0107 W\u0142adys\u0142aw II Jagie\u0142\u0142o przed \u0142owami zorganizowanymi przed wypraw\u0105 grunwaldzk\u0105. Drzewo zosta\u0142o zwalone przez wichur\u0119 2 listopada 1974 roku. Faktycznie nie mia\u0142o wi\u0119cej ni\u017c 450 lat (obw\u00f3d na wys. 130 cm od podstawy 550 cm, wysoko\u015b\u0107 39 m). Jak na d\u0105b rosn\u0105cy w Puszczy Bia\u0142owieskiej mia\u0142 du\u017ce konary i spor\u0105 koron\u0119. Kilka lat przed wywr\u00f3ceniem si\u0119 D\u0105b Jagie\u0142\u0142y straci\u0142 konar 29-metrowej d\u0142ugo\u015bci. Obecnie mo\u017cna ogl\u0105da\u0107 w Bia\u0142owieskim Parku Narodowym jego rozk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 pie\u0144. Tw\u00f3rc\u0105 legendy D\u0119bu Jagie\u0142\u0142y by\u0142 Jan Jerzy Karpi\u0144ski. Sprawi\u0142a ona, \u017ce tysi\u0105ce turyst\u00f3w zosta\u0142o odci\u0105gni\u0119tych od centrum Bia\u0142owie\u017cy i zgodnie z zamys\u0142em autora zacz\u0119\u0142o podziwia\u0107 pi\u0119kno ost\u0119p\u00f3w puszczy. Z \u017co\u0142\u0119dzi","start_idx":225,"end_idx":246}
+{"id":"mrc_7593","question":"co znaczy utopia?","answer":"projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, opieraj\u0105cego si\u0119 na sprawiedliwo\u015bci, solidarno\u015bci i r\u00f3wno\u015bci.","context":"Utopia \u2013 projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, opieraj\u0105cego si\u0119 na sprawiedliwo\u015bci, solidarno\u015bci i r\u00f3wno\u015bci. Pierwsze utopie powsta\u0142y w staro\u017cytno\u015bci, np. dialog \"Pa\u0144stwo\" Platona. Termin \u201eutopia\u201d pochodzi od \u0142aci\u0144skiego tytu\u0142u eseju \"Utopia\" (1516) Tomasza More\u2019a (Morusa). Tytu\u0142 dzie\u0142a Morusa nie jest jednoznaczny, poniewa\u017c m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 utworzony zar\u00f3wno od greckiego \"outopos\" (gr. \"ou\" \u2013 \u201enie\u201d, \"topos\" \u2013 \u201emiejsce\u201d, nie-miejsce, miejsce, kt\u00f3rego nie ma, nieistniej\u0105ce), jak i od \"eutopia\" (dobre miejsce). Mo\u017cna przypuszcza\u0107, \u017ce ta dwuznaczno\u015b\u0107 by\u0142a przez Morusa zamierzona. Utopia ma pozytywne znaczenie jako normatywny idea\u0142 spo\u0142eczny spo\u0142ecze\u0144stwa (i stanu rzeczy) doskona\u0142ej jako\u015bci. Okre\u015blenia \u201eutopia\u201d u\u017cywa si\u0119 tak\u017ce wobec tych motyw\u00f3w i w\u0105tk\u00f3w w literaturze i pseudonauce, kt\u00f3re wyra\u017caj\u0105 t\u0119sknot\u0119 cz\u0142owieka za lepszym \u015bwiatem. Potocznie utopia jest uwa\u017cana jako mrzonka, co\u015b","start_idx":9,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7594","question":"kim jest matka ziobry?","answer":"zosta\u0142a stomatologiem.","context":"Wyniki wyborcze == == \u017bycie prywatne == Syn Jerzego Ziobry i Krystyny z domu Kornickiej. Dzieci\u0144stwo i okres szkolny sp\u0119dzi\u0142 w Krynicy. Matka zosta\u0142a stomatologiem. Jego ojciec by\u0142 lekarzem i dyrektorem krynickiego sanatorium, nale\u017ca\u0142 do PZPR do 1990 roku (do rozwi\u0105zania partii), a od 1980 tak\u017ce do NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d. Wnuk Ryszarda Kornickiego, oficera AK i \u017co\u0142nierza WiN, prawnuk W\u0142adys\u0142awa Kornickiego. Jest \u017conaty z dziennikark\u0105 Patrycj\u0105 Koteck\u0105. Maj\u0105 dw\u00f3ch syn\u00f3w, Jana (ur. 2011) i Andrzeja (ur. 2015). Ma brata Witolda. === Sprawa \u015bmierci Jerzego Ziobry === 22 czerwca 2006 roku do Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie trafi\u0142 w zwi\u0105zku z chorob\u0105 kardiologiczn\u0105 Jerzy Ziobro, ojciec Zbigniewa Ziobry, \u00f3wczesnego ministra sprawiedliwo\u015bci. Zabieg na sercu pacjenta przeprowadzi\u0142 prof. Dariusz Dudek. Mimo pozytywnego przebiegu operacji,","start_idx":142,"end_idx":164}
+{"id":"mrc_7595","question":"w kt\u00f3rym kraju kimono jest tradycyjnym strojem?","answer":"Kimono jest jednym z najbardziej kultowych symboli Japonii","context":"\u2013 tradycyjny ubi\u00f3r japo\u0144ski. == Wst\u0119p == Kimono jest jednym z najbardziej kultowych symboli Japonii, a jego kolory i wzory s\u0105 przyk\u0142adem japo\u0144skiej wra\u017cliwo\u015bci kulturowej i estetyki. Powsta\u0142o w dalekiej przesz\u0142o\u015bci jako rodzaj bielizny o nazwie \"ko-sode\" (dos\u0142. \u201ekr\u00f3tki, ma\u0142y r\u0119kaw\u201d, \u201ema\u0142e otwory w r\u0119kawie\u201d). Ubraniem zewn\u0119trznym, bogato barwionym i haftowanym, sta\u0142o si\u0119 w okresie Muromachi (1392\u20131573). Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie nosi si\u0119 je wy\u0142\u0105cznie na specjalne okazje, takie jak: wesela, ceremonie parzenia herbaty, oficjalne tradycyjne imprezy i pogrzeby. Odpowiedni styl i kolor kimona zale\u017cy od okazji, wieku i stanu cywilnego nosz\u0105cej je osoby. Jest to ubi\u00f3r o kroju prostym, w kszta\u0142cie litery T. R\u0119kawy s\u0105 r\u00f3\u017cnej d\u0142ugo\u015bci i szeroko\u015bci. Wed\u0142ug tradycji, kobiety niezam\u0119\u017cne powinny nosi\u0107 kimono o d\u0142ugich r\u0119kawach, si\u0119gaj\u0105cych niemal ziemi.","start_idx":41,"end_idx":99}
+{"id":"mrc_7596","question":"kiedy trwa\u0142a epoka baroku?","answer":"od ko\u0144ca XVI wieku do XVIII wieku.","context":"Barok (prawdopodobnie z port. \"barroco\" \u2013 per\u0142a o nieregularnym kszta\u0142cie, z w\u0142. \u2013 dziwno\u015b\u0107, nietypowo\u015b\u0107) \u2013 g\u0142\u00f3wny kierunek w kulturze europejskiej, kt\u00f3rego trwanie datuje si\u0119 od ko\u0144ca XVI wieku do XVIII wieku. Nieoficjalny styl Ko\u015bcio\u0142a katolickiego czas\u00f3w potrydenckich, st\u0105d pojawiaj\u0105ce si\u0119 jeszcze w po\u0142owie XX wieku zamienne okre\u015blenia: \u201esztuka jezuicka\u201d czy \u201esztuka kontrreformacyjna\u201d. W odr\u00f3\u017cnieniu od humanizmu antropocentrycznego doby renesansu, barok reprezentowa\u0142 teocentryczny mistycyzm. W znaczeniu w\u0119\u017cszym, barok to jeden z nurt\u00f3w literackich XVII wieku, koegzystuj\u0105cy z klasycyzmem i manieryzmem; od niego XX-wieczni badacze wyprowadzili jednak nazw\u0119 dla ca\u0142ej epoki. Barok obejmowa\u0142 wszystkie przejawy dzia\u0142alno\u015bci literackiej i artystycznej. U jego podstaw le\u017ca\u0142o tw\u00f3rcze przekszta\u0142cenie renesansowego klasycyzmu w d\u0105\u017ceniu do uzyskania maksymalnego oddzia\u0142ywania na odbiorc\u0119. Bogaty w zdobnictwo, pomys\u0142owe rozwi\u0105zania i","start_idx":176,"end_idx":210}
+{"id":"mrc_7597","question":"ile klub\u00f3w wychodzi z grupy ligi mistrz\u00f3w?","answer":"16 dru\u017cyn","context":"Faza grupowa Ligi Mistrz\u00f3w UEFA (2020/2021) mia\u0142a na celu wy\u0142onienie 16 dru\u017cyn uprawnionych do gry w fazie pucharowej Ligi Mistrz\u00f3w UEFA w sezonie 2020/2021, a tak\u017ce 8 dru\u017cyn uprawnionych do startu w fazie pucharowej Ligi Europy UEFA. Rozgrywki wystartowa\u0142y 20 pa\u017adziernika 2020 roku, a zako\u0144czy\u0142y si\u0119 9 grudnia tego samego roku. W ka\u017cdej z grup, wszystkie zespo\u0142y gra\u0142y ze sob\u0105 dwukrotnie w systemie mecz-rewan\u017c. == Uczestnicy == Spo\u015br\u00f3d 32 zakwalifikowanych zespo\u0142\u00f3w, 26 mia\u0142o zagwarantowany udzia\u0142 w fazie grupowej dzi\u0119ki rezultatom osi\u0105gni\u0119tym w krajowych rozgrywkach ligowych. Tak oto prawo startu od fazy grupowej Ligi Mistrz\u00f3w UEFA przys\u0142ugiwa\u0142o dru\u017cynom kt\u00f3re: * zdoby\u0142y mistrzostwo rozgrywek ligowych sklasyfikowanych w rankingu lig krajowych UEFA na miejscach 1.-11. (11 dru\u017cyn) * zaj\u0119\u0142y drugie miejsce w rozgrywkach","start_idx":69,"end_idx":78}
+{"id":"mrc_7598","question":"kim by\u0142 enej?","answer":"ukrai\u0144ski wojskowy, cz\u0142onek OUN, pu\u0142kownik UPA, w 1943 roku kierowa\u0142 mordami ludno\u015bci polskiej na Wo\u0142yniu.","context":"Petro Fedorowycz Olijnyk ps. \u201eEnej\u201d, \u201eRoman\u201d, \u201eSerhij\u201d (ur. 9 lipca 1909 w Mo\u0142ody\u0144czach, zm. 17 lutego 1946 ko\u0142o Rudnik\u00f3w na Wo\u0142yniu) \u2013 ukrai\u0144ski wojskowy, cz\u0142onek OUN, pu\u0142kownik UPA, w 1943 roku kierowa\u0142 mordami ludno\u015bci polskiej na Wo\u0142yniu. Odby\u0142 s\u0142u\u017cb\u0119 zasadnicz\u0105 w Wojsku Polskim, w czasie studi\u00f3w na Uniwersytecie Lwowskim wst\u0105pi\u0142 do Organizacji Ukrai\u0144skich Nacjonalist\u00f3w. Z zawodu by\u0142 lekarzem. W 1941 by\u0142 cz\u0142onkiem grup marszowych, w 1942 by\u0142 obwodowym przewodnicz\u0105cym OUN w obwodzie dniepropietrowskim. W 1943 by\u0142 organizatorem oddzia\u0142\u00f3w Ukrai\u0144skiej Powsta\u0144czej Armii w rejonie R\u00f3wnego i Krzemie\u0144ca, oraz dow\u00f3dc\u0105 Okr\u0119gu Wojskowego (WO) UPA \"Bohun\". Dowodzi\u0142 pierwszym atakiem UPA na Mizocz. W latach 1944\u20131945 by\u0142 przewodnicz\u0105cym OUN na Wschodni\u0105 Ukrain\u0119, w latach 1945\u20131946 organizacyjnym referentem OUN Zachodniej Ukrainy. Wed\u0142ug wspomnie\u0144 \u015bwiadk\u00f3w \u201eEnej\u201d","start_idx":136,"end_idx":242}
+{"id":"mrc_7599","question":"z czego powsta\u0142 wszech\u015bwiat?","answer":"Wszech\u015bwiat powsta\u0142 z osobliwo\u015bci (punktu, w kt\u00f3rym by\u0142a skupiona ca\u0142a jego materia i energia) w Wielkim Wybuchu.","context":"z wielu galaktyk we Wszech\u015bwiecie. Obserwacje rozk\u0142adu galaktyk i ich linii spektralnych by\u0142y jednymi z wa\u017cniejszych czynnik\u00f3w, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y do utworzenia kosmologii fizycznej. Odkrycie na pocz\u0105tku XX w., \u017ce galaktyki systematycznie przesuwaj\u0105 si\u0119 ku czerwieni, dowiod\u0142o, \u017ce Wszech\u015bwiat rozszerza si\u0119, natomiast odkrycie mikrofalowego promieniowania t\u0142a wskazuje na to, \u017ce Wszech\u015bwiat mia\u0142 sw\u00f3j pocz\u0105tek. Zgodnie ze wsp\u00f3\u0142czesn\u0105 wiedz\u0105 Wszech\u015bwiat powsta\u0142 z osobliwo\u015bci (punktu, w kt\u00f3rym by\u0142a skupiona ca\u0142a jego materia i energia) w Wielkim Wybuchu. Od tego momentu Wszech\u015bwiat powi\u0119kszy\u0142 si\u0119 do obecnej postaci, prawdopodobnie przechodz\u0105c przez kr\u00f3tki okres kosmologicznej inflacji, kt\u00f3ra spowodowa\u0142a, \u017ce jego g\u0119sto\u015b\u0107 jest r\u00f3wna g\u0119sto\u015bci krytycznej. Pod koniec lat 90. XX w. odkryto, \u017ce ekspansja Wszech\u015bwiata przyspiesza oraz \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 materii i energii Wszech\u015bwiata ma ca\u0142kowicie inn\u0105","start_idx":441,"end_idx":554}
+{"id":"mrc_7600","question":"jak\u0105 grup\u0105 jest rodzina?","answer":"Rodzina \u2013 grupa os\u00f3b powi\u0105zanych ze sob\u0105 poprzez pokrewie\u0144stwo lub powinowactwo.","context":"Rodzina \u2013 grupa os\u00f3b powi\u0105zanych ze sob\u0105 poprzez pokrewie\u0144stwo lub powinowactwo. W w\u0119\u017cszym znaczeniu s\u0105 to rodzice wraz z dzie\u0107mi, czyli tzw. rodzina nuklearna. Rodzina, zdaniem socjolog\u00f3w i wed\u0142ug najprostszych jej definicji, to \u201enajwa\u017cniejsza, podstawowa grupa spo\u0142eczna, na kt\u00f3rej opiera si\u0119 ca\u0142e spo\u0142ecze\u0144stwo\u201d. == Etymologia == S\u0142owo rodzina pochodzi od wyrazu r\u00f3d, kt\u00f3rego znaczenia nale\u017cy szuka\u0107 w pras\u0142owia\u0144skim s\u0142owie \u201erod\u044a\u201d oznaczaj\u0105cym rodzenie lub \"to co si\u0119 urodzi\u0142o\". Z biegiem czasu do\u0142o\u017cono do s\u0142owa r\u00f3d format \"ina\". Samo s\u0142owo rodzina ma og\u00f3lnos\u0142owia\u0144ski zasi\u0119g wyst\u0119powania, a dat\u0119 jego powstania okre\u015bla si\u0119 na XV wiek == Definicje rodziny == Rodzina jako instytucja spo\u0142eczna jest w kr\u0119gu zainteresowania naukowc\u00f3w r\u00f3\u017cnych dziedzin nauki. Wypracowano r\u00f3\u017cne definicje okre\u015blaj\u0105ce rodzin\u0119 i jej charakter. Auguste Comte sformu\u0142owa\u0142 prost\u0105","start_idx":0,"end_idx":80}
+{"id":"mrc_7601","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy bia\u0142ystok?","answer":"wojew\u00f3dztwa podlaskiego","context":"Bia\u0142ystok ( (, , , , ) \u2013 miasto na prawach powiatu w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polsce, po\u0142o\u017cone na Nizinie P\u00f3\u0142nocnopodlaskiej, nad rzek\u0105 Bia\u0142\u0105. Jest stolic\u0105 wojew\u00f3dztwa podlaskiego i siedzib\u0105 w\u0142adz ziemskiego powiatu bia\u0142ostockiego. Bia\u0142ystok, licz\u0105cy 293 413 mieszka\u0144c\u00f3w (31 grudnia 2021), jest w\u015br\u00f3d miast wojew\u00f3dzkich dziesi\u0105ty pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci i drugi pod wzgl\u0119dem g\u0119sto\u015bci zaludnienia. Bia\u0142ystok pe\u0142ni funkcj\u0119 administracyjnego, gospodarczego, naukowego i kulturalnego centrum regionu. Miasto z przyleg\u0142ymi gminami tworzy aglomeracj\u0119 bia\u0142ostock\u0105. == Po\u0142o\u017cenie == Bia\u0142ystok le\u017cy na Wysoczy\u017anie Bia\u0142ostockiej, b\u0119d\u0105cej cz\u0119\u015bci\u0105 makroregionu Nizina P\u00f3\u0142nocnopodlaska. Znajduje si\u0119 w centralnej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa podlaskiego. Historycznie Bia\u0142ystok le\u017cy na Podlasiu. Uwarunkowania geograficzne (miasto le\u017cy w s\u0105siedztwie Bia\u0142orusi, Litwy i Rosji) i historyczne sprawi\u0142y, \u017ce Bia\u0142ystok jest miejscem, gdzie od wiek\u00f3w \u017cyli wsp\u00f3lnie ludzie","start_idx":151,"end_idx":174}
+{"id":"mrc_7602","question":"kto zrobi\u0142 pierwsze zdj\u0119cie?","answer":"Josepha-Nic\u00e9phore'a Ni\u00e9pce'a","context":"== === Proces monochromatyczny === Pierwsz\u0105 trwa\u0142\u0105 fotografi\u0105 by\u0142 obraz wyprodukowany w 1826 lub 1827 roku przez Josepha-Nic\u00e9phore'a Ni\u00e9pce'a, francuskiego wynalazc\u0119. Obraz powsta\u0142 na wypolerowanej cynkowej p\u0142ytce pokrytej asfaltem syryjskim. Produkcja tego zdj\u0119cia wymaga\u0142a przynajmniej o\u015bmiogodzinnej ekspozycji w s\u0142oneczny dzie\u0144 (przy pr\u00f3bach odtworzenia eksperymentu uzyskiwano zwykle czasy rz\u0119du kilkunastu godzin, a w ekstremalnych przypadkach nawet 40\u201360 godzin). Bitum twardnieje pod wp\u0142ywem ekspozycji na \u015bwiat\u0142o. Nieutwardzony materia\u0142 mo\u017ce by\u0107 zmyty olejkiem lawendowym, otrzymany w ten spos\u00f3b negatyw mo\u017cna pokry\u0107 farb\u0105 litograficzn\u0105 i odcisn\u0105\u0107 na papierze tworz\u0105c druk. P\u00f3\u017aniej Ni\u00e9pce eksperymentowa\u0142 ze zwi\u0105zkami srebra, bazuj\u0105c na odkryciu Johanna Heinrich Schultza z 1724 roku. Odkrycie to polega\u0142o na tym, \u017ce chlorek srebra zmieszany z kred\u0105 ciemnieje po wystawieniu na dzia\u0142anie \u015bwiat\u0142a. Joseph-Nic\u00e9phore Ni\u00e9pce","start_idx":113,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_7603","question":"w jakim celu tworzone s\u0105 sieci komputerowe?","answer":"G\u0142\u00f3wnym przeznaczeniem sieci komputerowej \u2013 ide\u0105, dla kt\u00f3rej zosta\u0142a stworzona \u2013 jest u\u0142atwienie komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami (b\u0119d\u0105cymi faktycznymi u\u017cytkownikami sieci).","context":"Sie\u0107 komputerowa \u2013 zbi\u00f3r komputer\u00f3w i innych urz\u0105dze\u0144 po\u0142\u0105czonych z sob\u0105 kana\u0142ami komunikacyjnymi oraz oprogramowanie wykorzystywane w tej sieci. Umo\u017cliwia ona wzajemne przekazywanie informacji oraz udost\u0119pnianie zasob\u00f3w w\u0142asnych mi\u0119dzy pod\u0142\u0105czonymi do niej urz\u0105dzeniami, zwanymi punktami sieci. == Przeznaczenie == G\u0142\u00f3wnym przeznaczeniem sieci komputerowej \u2013 ide\u0105, dla kt\u00f3rej zosta\u0142a stworzona \u2013 jest u\u0142atwienie komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami (b\u0119d\u0105cymi faktycznymi u\u017cytkownikami sieci). Sie\u0107 umo\u017cliwia \u0142atwy i szybki dost\u0119p do publikowanych danych, jak r\u00f3wnie\u017c otwiera techniczn\u0105 mo\u017cliwo\u015b\u0107 tworzenia i korzystania ze wsp\u00f3lnych zasob\u00f3w informacji i zasob\u00f3w danych. W sensie prawnym, i w pewnym przybli\u017ceniu, u\u017cytkownicy sieci komputerowej s\u0105 r\u00f3wnie\u017c jej beneficjentami. == Cechy u\u017cytkowe == Poni\u017cej wyszczeg\u00f3lniono niekt\u00f3re u\u017cytkowe cechy sieci komputerowej: * u\u0142atwienie komunikacji mi\u0119dzy lud\u017ami. Korzystaj\u0105c z sieci, ludzie mog\u0105 komunikowa\u0107 si\u0119","start_idx":316,"end_idx":482}
+{"id":"mrc_7604","question":"jak nazywa si\u0119 brat magdy gessler?","answer":"Piotr Ikonowicz","context":"Magda Gessler, w\u0142a\u015bc. Magdalena Daria Gessler, z domu Ikonowicz (ur. 10 lipca 1953 w Komorowie) \u2013 polska restauratorka, w\u0142a\u015bcicielka lub wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielka kilkunastu restauracji, malarka, felietonistka i osobowo\u015b\u0107 telewizyjna. == Rodzina i edukacja == Urodzi\u0142a si\u0119 w Komorowie. Jest c\u00f3rk\u0105 Miros\u0142awa Ikonowicza, by\u0142ego korespondenta Polskiej Agencji Prasowej, i Olgi z domu \u0141ucek (1931\u22122001), kt\u00f3ra pracowa\u0142a jako re\u017cyserka d\u017awi\u0119ku w Polskim Radiu. Jej matka by\u0142a pochodzenia rosyjskiego, a ojciec pochodzi z Wile\u0144szczyzny; matka Ikonowicza mia\u0142a pochodzenie w\u0142oskie, a rodzina jego ojca wywodzi\u0142a si\u0119 z Ba\u0142kan\u00f3w. M\u0142odszy brat Magdy Gessler, Piotr Ikonowicz, jest lewicowym politykiem, prawnikiem i dziennikarzem. Jej ojcem chrzestnym by\u0142 przyjaciel rodziny, Ryszard Kapu\u015bci\u0144ski. Ze wzgl\u0119du na s\u0142aby stan zdrowia matki choruj\u0105cej na gru\u017alic\u0119, Magda Gessler po narodzinach trafi\u0142a pod opiek\u0119","start_idx":641,"end_idx":656}
+{"id":"mrc_7605","question":"w jakich polskich klubach gra\u0142 robert lewandowski?","answer":"trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy.","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":502,"end_idx":601}
+{"id":"mrc_7606","question":"ilu adwokat\u00f3w jest w polsce?","answer":"liczba adwokat\u00f3w czynnych zawodowo w Polsce w maju 2015 wynosi\u0142a 13 897","context":"Krajowego Rejestru Adwokat\u00f3w i Aplikant\u00f3w Adwokackich liczba adwokat\u00f3w czynnych zawodowo w Polsce w maju 2015 wynosi\u0142a 13 897, a liczba aplikant\u00f3w adwokackich wynosi\u0142a 8037. Najwi\u0119cej adwokat\u00f3w wykonywa\u0142o sw\u00f3j zaw\u00f3d na terenie Warszawy w liczbie 3085. Kolejne polskie miasta najliczniejsze pod wzgl\u0119dem liczby adwokat\u00f3w to Krak\u00f3w, Wroc\u0142aw, \u0141\u00f3d\u017a i Pozna\u0144. Dysproporcje pod wzgl\u0119dem liczby adwokat\u00f3w na terenie ca\u0142ej Polski wynikaj\u0105 przede wszystkim z czynnik\u00f3w socjologicznych i gospodarczych. Na diagramach mo\u017cna przeanalizowa\u0107 liczb\u0119 adwokat\u00f3w w najwi\u0119kszych polskich miastach oraz zobaczy\u0107 jak rozk\u0142ada si\u0119 liczba mieszka\u0144c\u00f3w na 1 adwokata w poszczeg\u00f3lnych miastach Polski. == Adwokat a radca prawny == Zawodem pokrewnym do adwokata jest zaw\u00f3d radcy prawnego. Podstawow\u0105 r\u00f3\u017cnic\u0105 mi\u0119dzy radcami prawnymi a adwokatami to mo\u017cliwo\u015b\u0107 \u015bwiadczenia pomocy prawnej w stosunku pracy (kt\u00f3r\u0105","start_idx":54,"end_idx":125}
+{"id":"mrc_7607","question":"kto u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu postaci geralta z rivii?","answer":"W dubbingu do serialu g\u0142osu Cavillowi u\u017cyczyli: Micha\u0142 \u017bebrowski (polski), Ji\u0159\u00ed Dvo\u0159\u00e1k (czeski), Alexander","context":"2018 roku, z okazji 70. urodzin Andrzeja Sapkowskiego, jeden z \u0142\u00f3dzkich skwer\u00f3w po\u0142o\u017cony przy Placu Komuny Paryskiej otrzyma\u0142 nazw\u0119 \u201eSkwer Wied\u017amina\u201d. Planowane jest zaaran\u017cowanie placu w konwencji fantasy przez umieszczenie motyw\u00f3w zwi\u0105zanych z cyklem wied\u017ami\u0144skim. Opr\u00f3cz placu zabaw ma powsta\u0107 m.in. wypo\u017cyczalnia ksi\u0105\u017cek, punkt informacji turystycznej oraz kawiarenka. == Odtw\u00f3rcy roli == Pierwszym odtw\u00f3rc\u0105 Geralta z Rivii by\u0142 Micha\u0142 \u017bebrowski, kt\u00f3ry wcieli\u0142 si\u0119 w t\u0119 posta\u0107 w filmie i w serialu w re\u017cyserii Marka Brodzkiego. W serialu z 2019 roku w Geralta wcieli\u0142 si\u0119 Henry Cavill. W kilkuletniego Geralta wcielili si\u0119 Maciej \u0141agodzi\u0144ski w wersji Brodzkiego i Tristan Ruggeri (dubbing polski: Julian Skar\u017cy\u0144ski) w wersji Netfliksa. W dubbingu do serialu g\u0142osu Cavillowi u\u017cyczyli: Micha\u0142 \u017bebrowski (polski), Ji\u0159\u00ed Dvo\u0159\u00e1k (czeski), Alexander","start_idx":739,"end_idx":845}
+{"id":"mrc_7608","question":"gdzie znajduje si\u0119 pomnik ksi\u0119cia j\u00f3zefa poniatowskiego?","answer":"znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie przed Pa\u0142acem Prezydenckim.","context":"Pomnik ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego \u2013 pomnik konny znajduj\u0105cy si\u0119 w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmie\u015bcie przed Pa\u0142acem Prezydenckim. Pomnik przedstawia ksi\u0119cia J\u00f3zefa Poniatowskiego siedz\u0105cego na koniu i trzymaj\u0105cego w prawym r\u0119ku miecz. Rze\u017aba d\u0142uta Bertela Thorvaldsena by\u0142a wzorowana na pomniku Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie. == Historia == Zbi\u00f3rk\u0119 pieni\u0119dzy na pomnik rozpocz\u0119to na pocz\u0105tku 1814, kilka miesi\u0119cy po \u015bmierci ksi\u0119cia w bitwie pod Lipskiem. Zgod\u0119 na postawienie monumentu w Warszawie uzyska\u0142a u cara Aleksandra I Anna z Tyszkiewicz\u00f3w Potocka. Na czele Komitetu Budowy stan\u0105\u0142 Adam Jerzy Czartoryski. Monument zosta\u0142 zam\u00f3wiony w 1818 u mieszkaj\u0105cego w Rzymie du\u0144skiego rze\u017abiarza Bertela Thorvaldsena. Ostateczn\u0105 umow\u0119 podpisano w lipcu 1820 podczas wizyty Thorvaldsena w Warszawie. Pierwotn\u0105 lokalizacj\u0105 pomnika by\u0142 plac Krasi\u0144skich, jednak","start_idx":52,"end_idx":139}
+{"id":"mrc_7609","question":"ile pa\u0144stw obecnie nale\u017cy do nato?","answer":"30","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":177,"end_idx":179}
+{"id":"mrc_7610","question":"ilu mieszka\u0144c\u00f3w ma warszawa?","answer":"1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021","context":"(1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021). Liczba os\u00f3b zameldowanych w mie\u015bcie jest jednak ni\u017csza ni\u017c liczba os\u00f3b podawana przez GUS. Szacowana ca\u0142kowita liczba mieszka\u0144c\u00f3w sp\u0119dzaj\u0105ca noc w mie\u015bcie wynosi w przybli\u017ceniu 1,91\u20131,96 mln os\u00f3b. R\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug szacunk\u00f3w Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego z 2014 liczba ludno\u015bci Warszawy by\u0142a wy\u017csza o 118\u2013221 tys. od danych w rejestrach. Ponadto wiele os\u00f3b codziennie doje\u017cd\u017ca do Warszawy z obszaru metropolitalnego, \u0141odzi i Radomia. Liczba ludno\u015bci przebywaj\u0105ca w granicach miasta w ci\u0105gu dnia szacowana jest na 2,41\u20132,46 mln. Warszawa ponios\u0142a du\u017ce straty ludno\u015bciowe w wyniku II wojny \u015bwiatowej z 1289 tys. mieszka\u0144c\u00f3w w 1939 do 478 755 w 1946. Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku przyrost ludno\u015bci rocznie wynosi\u0142 ok. 5\u20137%","start_idx":1,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_7611","question":"co jest obj\u0119te tajemnic\u0105 skarbow\u0105?","answer":"Indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach sk\u0142adanych przez podatnik\u00f3w, p\u0142atnik\u00f3w lub inkasent\u00f3w","context":"Tajemnica skarbowa \u2013 termin prawniczy wprowadzony w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (). * Art. 293. \u00a7 1. Indywidualne dane zawarte w deklaracji oraz innych dokumentach sk\u0142adanych przez podatnik\u00f3w, p\u0142atnik\u00f3w lub inkasent\u00f3w obj\u0119te s\u0105 tajemnic\u0105 skarbow\u0105. * \u00a7 2. Przepis \u00a7 1 stosuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c do danych zawartych w: ** informacjach podatkowych przekazywanych organom podatkowym przez podmioty inne ni\u017c wymienione w \u00a7 1, ** aktach dokumentuj\u0105cych czynno\u015bci sprawdzaj\u0105ce, ** aktach post\u0119powania podatkowego, kontroli podatkowej oraz aktach spraw karnych skarbowych, ** informacjach uzyskanych przez organy podatkowe z bank\u00f3w oraz ze \u017ar\u00f3de\u0142 innych ni\u017c wymienione w \u00a7 1 lub w pkt 1 i 2. Art. 34 uchylonej ustawy z dnia 28 wrze\u015bnia 1991 r. o kontroli skarbowej ()","start_idx":128,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_7612","question":"kto opiekowa\u0142 si\u0119 samuelem gdy by\u0142 m\u0142odzie\u0144cem?","answer":"arcykap\u0142anowi Helemu w Szilo","context":"przypisywa\u0142a mu autorstwo Ksi\u0119gi S\u0119dzi\u00f3w, Ksi\u0119gi Rut i cz\u0119\u015bci 1 Ksi\u0119gi Samuela. === M\u0142odo\u015b\u0107 === Pocz\u0105tki \u017cycia Samuela przypadaj\u0105 na burzliwy okres s\u0119dzi\u00f3w. Ojciec Samuela, Elkana (nazywany Efratyt\u0105, gdy\u017c pochodzi\u0142 z g\u00f3r Efraim, jednak nale\u017ca\u0142 do pokolenia Lewiego \u2013 por. 1 Krn 6,27) mia\u0142 dwie \u017cony \u2013 Ann\u0119 i Peninn\u0119. Bardziej kocha\u0142 Ann\u0119, kt\u00f3ra by\u0142a jednak bezdzietna. Uczyni\u0142a ona Bogu \u015blub, \u017ce je\u015bli da jej syna, po\u015bwi\u0119ci go Jahwe. \u017barliwa modlitwa Anny zosta\u0142a wys\u0142uchana, a Anna nada\u0142a nowo narodzonemu dziecku imi\u0119 \u201eSamuel\u201d \u2013 \u201eB\u00f3g wys\u0142ucha\u0142\u201d. Gdy Anna przesta\u0142a karmi\u0107 swego syna piersi\u0105, odda\u0142a go w wychowanie arcykap\u0142anowi Helemu w Szilo, by odt\u0105d by\u0142 s\u0142ug\u0105 Pana. Gdy Samuel by\u0142 jeszcze m\u0142ody, Pan wezwa\u0142 Samuela. Ten jednak nie zna\u0142 g\u0142osu Bo\u017cego i","start_idx":617,"end_idx":645}
+{"id":"mrc_7613","question":"kto zarz\u0105dza wodami polskimi?","answer":"prezes W\u00f3d Polskich.","context":"jest prezes W\u00f3d Polskich. Centraln\u0105 jednostk\u0105 organizacyjn\u0105 jest Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej. PGW WP finansowane jest ze \u015brodk\u00f3w pochodz\u0105cych z op\u0142at za pob\u00f3r w\u00f3d, op\u0142at z us\u0142ug wodnych oraz dotacji pochodz\u0105cych z bud\u017cetu pa\u0144stwa. == Struktura == W sk\u0142ad Pa\u0144stwowego Gospodarstwa Wodnego wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce jednostki: # Krajowy Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej z siedzib\u0105 w Warszawie, # Regionalne zarz\u0105dy gospodarki wodnej z siedzibami w: ## Regionalny Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej w Bia\u0142ymstoku \u2013 region wodny Narwi, z wy\u0142\u0105czeniem zlewni Dolnej Narwi, region wodny Niemna oraz region wodny \u0141yny i W\u0119gorapy ## Regionalny Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej w Bydgoszczy \u2013 region wodny Noteci ## Regionalny Zarz\u0105d Gospodarki Wodnej w Gda\u0144sku \u2013 region wodny Dolnej Wis\u0142y, region wodny Ban\u00f3wki oraz region wodny \u015awie\u017cej ## Regionalny Zarz\u0105d","start_idx":5,"end_idx":25}
+{"id":"mrc_7614","question":"jakie s\u0105 przyk\u0142adowe zasady prawa?","answer":"zasada kontradyktoryjno\u015bci, zasada prekluzji dowodowej, itp.","context":"Zasada prawa (\"zasada prawna\") \u2013 poj\u0119cie j\u0119zyka prawniczego, przez kt\u00f3re, zale\u017cnie od kontekstu, mo\u017cna rozumie\u0107: * zasad\u0119 prawa w uj\u0119ciu opisowym \u2013 typ ukszta\u0142towania okre\u015blonej instytucji prawnej, np. zasada kontradyktoryjno\u015bci, zasada prekluzji dowodowej, itp.; * zasad\u0119 prawa w uj\u0119ciu dyrektywalnym \u2013 dyrektyw\u0119 post\u0119powania, kt\u00f3r\u0105 da si\u0119 wyinterpretowa\u0107 z tekstu prawnego lub wywnioskowa\u0107 z norm prawnych wyinterpretowanych z tego tekstu i kt\u00f3ra jest przez to prawnie wi\u0105\u017c\u0105ca (zasada prawa sensu stricto); czasami poj\u0119cie \u201ezasada prawa\u0088\" bywa odnoszone tak\u017ce do tzw. zasad-postulat\u00f3w, tj. innych dyrektyw post\u0119powania uznawanych w doktrynie za nale\u017c\u0105ce do systemu prawa lub daj\u0105ce si\u0119 z niego wywie\u015b\u0107 w inny spos\u00f3b ni\u017c ma to miejsce w przypadku zasad prawa sensu stricto - w tym w szczeg\u00f3lno\u015bci wypowiedzi \"de lege ferenda\".","start_idx":202,"end_idx":262}
+{"id":"mrc_7615","question":"kto jest wsp\u00f3lnikiem w sp\u00f3\u0142ce komandytowej?","answer":"Wsp\u00f3lnikami w sp\u00f3\u0142ce komandytowej mog\u0105 by\u0107 zar\u00f3wno osoby fizyczne, osoby prawne jak i jednostki organizacyjne nieposiadaj\u0105ce osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3rym ustawa przyzna\u0142a zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105.","context":"jest od osobistej odpowiedzialno\u015bci. Wsp\u00f3lnikami w sp\u00f3\u0142ce komandytowej mog\u0105 by\u0107 zar\u00f3wno osoby fizyczne, osoby prawne jak i jednostki organizacyjne nieposiadaj\u0105ce osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3rym ustawa przyzna\u0142a zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105. Ten sam wsp\u00f3lnik nie mo\u017ce by\u0107 jednocze\u015bnie komplementariuszem i komandytariuszem. == Powstanie sp\u00f3\u0142ki komandytowej == Sp\u00f3\u0142ka komandytowa powstaje z momentem wpisu jej do rejestru, co poprzedzone jest zawarciem umowy sp\u00f3\u0142ki w formie aktu notarialnego. Wpis sp\u00f3\u0142ki komandytowej do rejestru jest wpisem o charakterze konstytutywnym, co oznacza, \u017ce sp\u00f3\u0142ka powstaje wskutek zarejestrowania oraz z jego chwil\u0105. Sp\u00f3\u0142ka komandytowa podlega wpisaniu do rejestru przedsi\u0119biorc\u00f3w stanowi\u0105cego cz\u0119\u015b\u0107 Krajowego Rejestru S\u0105dowego. Wpisanie sp\u00f3\u0142ki komandytowej do rejestru przedsi\u0119biorc\u00f3w jest obowi\u0105zkowe. Prawo i obowi\u0105zek zg\u0142oszenia sp\u00f3\u0142ki do rejestru ma ka\u017cdy jej wsp\u00f3lnik, r\u00f3wnie\u017c komandytariusz. O rejestracji sp\u00f3\u0142ki s\u0105d rejestrowy","start_idx":37,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_7616","question":"co to jest dziobak?","answer":"Dziobak australijski, dziobak (\"Ornithorhynchus anatinus\") \u2013 prowadz\u0105cy cz\u0119\u015bciowo wodny tryb \u017cycia endemiczny dla wschodnich stan\u00f3w Australii (w tym Tasmanii) gatunek ssaka z grupy stekowc\u00f3w, jedynych cz\u0142onk\u00f3w tej gromady sk\u0142adaj\u0105cych jaja.","context":"Dziobak australijski, dziobak (\"Ornithorhynchus anatinus\") \u2013 prowadz\u0105cy cz\u0119\u015bciowo wodny tryb \u017cycia endemiczny dla wschodnich stan\u00f3w Australii (w tym Tasmanii) gatunek ssaka z grupy stekowc\u00f3w, jedynych cz\u0142onk\u00f3w tej gromady sk\u0142adaj\u0105cych jaja. Jest ostatnim istniej\u0105cym do dzi\u015b przedstawicielem swego rodzaju i rodziny, cho\u0107 znaleziono skamienia\u0142o\u015bci licznych przedstawicieli tych takson\u00f3w. Ma wiele nietypowych jak na ssaka cech: sk\u0142ada jaja, wydziela jad i ma dzi\u00f3b. Ujrzawszy go po raz pierwszy, europejscy przyrodnicy byli bardzo zdezorientowani, niekt\u00f3rzy s\u0105dzili nawet, \u017ce maj\u0105 do czynienia z dobrze spreparowanym oszustwem. Nale\u017cy do kilku jadowitych ssak\u00f3w. Samiec posiada na tylnych \u0142apach ostrogi wydzielaj\u0105ce jad zdolny wywo\u0142a\u0107 silny b\u00f3l u cz\u0142owieka. Unikatowe cechy dziobaka czyni\u0105 go wa\u017cnym obiektem bada\u0144 biologii ewolucyjnej i czyni\u0105 ze\u0144 ikon\u0119 Australii. Wybierano go jako maskotk\u0119","start_idx":0,"end_idx":240}
+{"id":"mrc_7617","question":"jaki wyrok dosta\u0142 jeffrey dahmer?","answer":"Zosta\u0142 uznany winnym 15 morderstw i skazany na 15 wyrok\u00f3w do\u017cywotniego wi\u0119zienia.","context":"s\u0142oikach i du\u017cej beczce, oraz jedena\u015bcie ludzkich czaszek, niekt\u00f3re pomalowane szar\u0105 farb\u0105 maj\u0105c\u0105 imitowa\u0107 plastik. Ponadto w jego szafie odkryto kompletny ludzki szkielet. == Proces == Jeffrey Lionel Dahmer zosta\u0142 oskar\u017cony o 17 morderstw, zarzuty zredukowano p\u00f3\u017aniej do 15. Materia\u0142 procesowy by\u0142 tak obszerny, \u017ce prokurator nawet nie oskar\u017cy\u0142 go o usi\u0142owanie morderstwa ostatniego m\u0119\u017cczyzny. Proces rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w styczniu 1992. Obrona wnioskowa\u0142a o uznanie go za niepoczytalnego. Lekarze s\u0105dowi orzekli jednak, \u017ce Dahmer w momencie pope\u0142niania zbrodni by\u0142 w pe\u0142ni poczytalny. Zosta\u0142 uznany winnym 15 morderstw i skazany na 15 wyrok\u00f3w do\u017cywotniego wi\u0119zienia. W mowie ko\u0144cowej wyrazi\u0142 \u017cal z powodu swoich czyn\u00f3w i o\u015bwiadczy\u0142, \u017ce wola\u0142by umrze\u0107. Maj\u0105tek Dahmera zosta\u0142 przyznany rodzinom jedenastu jego ofiar, kt\u00f3re z\u0142o\u017cy\u0142y pozew o","start_idx":581,"end_idx":662}
+{"id":"mrc_7618","question":"jaki silnik mial titanic?","answer":"Ich silniki mia\u0142y pozwoli\u0107 na rozwini\u0119cie pr\u0119dko\u015bci 24 w\u0119z\u0142\u00f3w (44,4 km/h).","context":"Jego katastrofa spowodowa\u0142a nowelizacj\u0119 zasad bezpiecze\u0144stwa morskiego. == Historia == === Projekt === \u201eTitanic\u201d by\u0142 jednym z trzech liniowc\u00f3w klasy Olympic. Mia\u0142 dwie siostrzane jednostki: \u201eOlympic\u201d i \u201eGigantic\u201d (nazwa trzeciego zosta\u0142a po katastrofie \u201eTitanica\u201d zmieniona na mniej pretensjonaln\u0105 \u2013 \u201eBritannic\u201d). Koncepcja budowy tej serii statk\u00f3w powsta\u0142a wiosn\u0105 1907 roku podczas spotkania towarzyskiego Bruce\u2019a Ismaya, dyrektora kompanii \u017ceglugowej White Star Line i Williama Jamesa Pirrie, prezesa rady nadzorczej stoczni Harland and Wolff w Belfa\u015bcie. Ka\u017cdy z planowanych trzech statk\u00f3w mia\u0142 mie\u0107 pojemno\u015b\u0107 ok. 45 tys. BRT. Ich silniki mia\u0142y pozwoli\u0107 na rozwini\u0119cie pr\u0119dko\u015bci 24 w\u0119z\u0142\u00f3w (44,4 km/h). Mia\u0142y by\u0107 wi\u0119c nieco wolniejsze od konkurencyjnych liniowc\u00f3w linii Cunard jednak nadrabia\u0142y to rozmiarami i luksusowym wyposa\u017ceniem. Szczeg\u00f3\u0142owe koncepcje budowy nowych liniowc\u00f3w zaprojektowali architekci","start_idx":630,"end_idx":704}
+{"id":"mrc_7619","question":"jakie dzie\u0142a mo\u017cna zobaczy\u0107 w teatrach muzycznych?","answer":"spektakle musicalowe, operetkowe, rewiowe itp.","context":"Teatr muzyczny \u2013 teatr, w repertuarze kt\u00f3rego znajduj\u0105 si\u0119 spektakle musicalowe, operetkowe, rewiowe itp. W Polsce dzia\u0142a kilka teatr\u00f3w muzycznych, m.in. Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni, Teatr Muzyczny w \u0141odzi, Teatr Muzyczny w Toruniu, Mazowiecki Teatr Muzyczny im. Jana Kiepury w Warszawie, Teatr Muzyczny \u201eCapitol\u201d we Wroc\u0142awiu, Teatr Muzyczny \u201eRoma\u201d w Warszawie. == Teatr muzyczny jako gatunek tw\u00f3rczo\u015bci == Teatr muzyczny to tak\u017ce og\u00f3lne okre\u015blenie wy\u017cej wspomnianych gatunk\u00f3w teatralnych. Jest to okre\u015blenie nieprecyzyjne i niejasne, jako \u017ce odmian\u0105 teatru muzycznego (tzn. wykorzystuj\u0105cym muzyk\u0119 jako jedno ze swych g\u0142\u00f3wnych tworzyw) mo\u017cna by nazwa\u0107 zar\u00f3wno \u015bpiewogr\u0119, oper\u0119, jak i balet czy kantat\u0119 sceniczn\u0105, gdy tymczasem termin \u201eteatr muzyczny\u201d kojarzy si\u0119 dzi\u015b g\u0142\u00f3wnie z musicalem (teatrem musicalowym) i operetk\u0105.","start_idx":59,"end_idx":105}
+{"id":"mrc_7620","question":"czym jest karta sieciowa?","answer":"karta rozszerzenia s\u0142u\u017c\u0105ca do przekszta\u0142cania pakiet\u00f3w danych w sygna\u0142y, kt\u00f3re s\u0105 przesy\u0142ane w sieci komputerowej.","context":"Karta sieciowa () \u2013 karta rozszerzenia s\u0142u\u017c\u0105ca do przekszta\u0142cania pakiet\u00f3w danych w sygna\u0142y, kt\u00f3re s\u0105 przesy\u0142ane w sieci komputerowej. Karty NIC pracuj\u0105 w okre\u015blonym standardzie, np. Ethernet, Token Ring, FDDI, ArcNet czy 100VGAnylan, i podobnie jak switche, s\u0105 elementami aktywnymi sieci. Dla wi\u0119kszo\u015bci standard\u00f3w karta NIC posiada w\u0142asny, unikatowy w skali \u015bwiatowej adres fizyczny, znany jako adres MAC, przyporz\u0105dkowany w momencie jej produkcji przez producenta, zazwyczaj umieszczony na sta\u0142e w jej pami\u0119ci ROM. Adres ten mo\u017cna dynamicznie zmienia\u0107, o ile stosowane oprogramowanie na to pozwala. Karty sieciowe standardu ArcNet mia\u0142y adres MAC ustawiany r\u0119cznie za pomoc\u0105 mikroprze\u0142\u0105cznik\u00f3w umieszczonych na karcie (zwykle dost\u0119pnych z zewn\u0105trz poprzez wyci\u0119cie w \u201e\u015bledziu\u201d). Karta sieciowa mo\u017ce pracowa\u0107 tylko w jednym standardzie np. Ethernet; nie mo\u017ce","start_idx":20,"end_idx":134}
+{"id":"mrc_7621","question":"co to benzodiazepiny?","answer":"grupa lek\u00f3w o dzia\u0142aniu przeciwl\u0119kowym, uspokajaj\u0105cym, nasennym i przeciwdrgawkowym.","context":"Benzodiazepiny, leki benzodiazepinowe \u2013 grupa lek\u00f3w o dzia\u0142aniu przeciwl\u0119kowym, uspokajaj\u0105cym, nasennym i przeciwdrgawkowym. Na\u015bladuj\u0105c prawdopodobnie dzia\u0142anie naturalnie wyst\u0119puj\u0105cych zwi\u0105zk\u00f3w w o\u015brodkowym uk\u0142adzie nerwowym, tak zwanych endozepin, u\u0142atwiaj\u0105 one przeka\u017anictwo GABA-ergiczne. Pierwsz\u0105 benzodiazepin\u0105 wprowadzon\u0105 do lecznictwa w 1960 roku by\u0142 chlorodiazepoksyd. == Budowa == Pod wzgl\u0119dem chemicznym s\u0105 one pochodnymi (alkilowymi, triazolowymi, halogenowymi, fenylowymi, nitrowymi itp.) benzodiazepin, najcz\u0119\u015bciej 1\"H\"-1,4-benzodiazepiny, rzadziej 1\"H\"-1,5-benzodiazepiny (np. klobazam, arfendazam, lofendazam) lub 5\"H\"-2,3-benzodiazepiny (np. tofizopam, giryzopam, neryzopam). W niekt\u00f3rych przypadkach (np. brotizolam) pier\u015bcie\u0144 benzenowy zast\u0105piony jest aromatycznym pier\u015bcieniem heterocyklicznym. == Mechanizm dzia\u0142ania == Dzia\u0142anie benzodiazepin polega na \u0142\u0105czeniu si\u0119 z receptorem benzodiazepinowym (BDZ), kt\u00f3ry jest cz\u0119\u015bci\u0105 wi\u0119kszego kompleksu receptorowego, zwanego receptorem GABA-ergicznym. Stymulacja receptor\u00f3w BDZ powoduje zwi\u0119kszenie powinowactwa GABA do receptora GABA-ergicznego i zwi\u0119kszenie stymulacji tego receptora.","start_idx":40,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_7622","question":"ile kraj\u00f3w ma ue?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
+{"id":"mrc_7623","question":"ile dzieci ma ksi\u0105\u017ce filip?","answer":"Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda.","context":"2011 na swoje 90. urodziny otrzyma\u0142 od swojej ma\u0142\u017conki tytu\u0142 Lorda Wielkiego Admira\u0142a Marynarki (\"Lord High Admiral of the Navy\"). Z El\u017cbiet\u0105 II mieli czworo dzieci \u2013 Karola, Ann\u0119, Andrzeja i Edwarda. == \u017byciorys == === Wczesne dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 na wyspie Korfu jako Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Grecji i Danii. Jedyny syn i ostatnie dziecko ksi\u0119cia Andrzeja, syna kr\u00f3la Grecji Jerzego I oraz ksi\u0119\u017cnej Alicji Battenberg. W 1922 wuj Filipa, panuj\u0105cy Konstantyn I, zosta\u0142 zmuszony do abdykacji po rewolucji 11 wrze\u015bnia, spowodowanej przez wojska rozczarowane kl\u0119sk\u0105 Grecji w wojnie z Turcj\u0105, a ksi\u0105\u017c\u0119 Andrzej aresztowany przez rz\u0105d wojskowy i wkr\u00f3tce skazany na do\u017cywotnie wygnanie oraz pozbawienie, tak jak reszta rodziny, obywatelstwa greckiego. W grudniu rodzina Filipa opu\u015bci\u0142a kraj i osiedli\u0142a","start_idx":131,"end_idx":200}
+{"id":"mrc_7624","question":"co znajdowa\u0142o si\u0119 na pawiaku?","answer":"Muzeum Wi\u0119zienia Pawiak","context":"historia Pawiaka == Ocala\u0142 prawy s\u0142up bramy i wi\u0105z szypu\u0142kowy, kt\u00f3ry r\u00f3s\u0142 tu\u017c obok niej po wewn\u0119trznej stronie muru wi\u0119ziennego. Do drzewa tego rodziny pomordowanych przez Niemc\u00f3w wi\u0119\u017ani\u00f3w mocowa\u0142y tabliczki z ich nazwiskami. Wi\u0105z jednak usech\u0142 w 2004 r., dlatego pracownicy Gliwickich Zak\u0142ad\u00f3w Urz\u0105dze\u0144 Technicznych (GZUT) wyci\u0119li go, zdj\u0119li z niego form\u0119 i wykonali odlew br\u0105zowy, ustawiony na tym samym miejscu w 2005 roku (tzw. Pomnik Drzewa Pawiackiego). Obecnie na terenie Pawiaka znajduje si\u0119 Muzeum Wi\u0119zienia Pawiak, dzia\u0142aj\u0105ce jako oddzia\u0142 Muzeum Niepodleg\u0142o\u015bci. Plac\u00f3wka zosta\u0142a otwarta 28 listopada 1965. 18 czerwca 1983 w czasie swojej drugiej podr\u00f3\u017cy do Polski na terenie Pawiaka zatrzyma\u0142 si\u0119 Jan Pawe\u0142 II oddaj\u0105c ho\u0142d pomordowanym. == Upami\u0119tnienie == * Napis na jednej z tablic na Grobie","start_idx":500,"end_idx":523}
+{"id":"mrc_7625","question":"kto to by\u0142 kasztelan?","answer":"urz\u0119dnik ziemski w \u015bredniowiecznej Polsce, wcze\u015bniej okre\u015blany jako komes grodowy lub \u017cupan","context":"Kasztelan (\u0142ac. \"comes castellanus\") \u2013 urz\u0119dnik ziemski w \u015bredniowiecznej Polsce, wcze\u015bniej okre\u015blany jako komes grodowy lub \u017cupan; nazwa \u201ekasztelan\u201d pojawi\u0142a si\u0119 w XII wieku. Jego rol\u0105 by\u0142o zajmowanie si\u0119 administracj\u0105 gospodarcz\u0105 (\u015bci\u0105ganiem danin na rzecz panuj\u0105cego), obron\u0105 i s\u0105downictwem na terenie kasztelanii. Kasztelanowi podlegali: chor\u0105\u017cy. W hierarchii kasztelan sta\u0142 ni\u017cej od wojewody. == Historia == Od pocz\u0105tku XIII wieku w \u017ar\u00f3d\u0142ach pochodz\u0105cych z dawnych ziem polskich pojawia si\u0119 wzmianka o urz\u0119dzie kasztelana i o zarz\u0105dzanym przez niego okr\u0119gu \u2013 kasztelanii. Organizacyjny wz\u00f3r kasztelanii prawdopodobnie zaczerpni\u0119to z Czech, a w XII w. przeniesiono go z Polski na Pomorze. W tym samym czasie w Niemczech cesarz Konrad III dokona\u0142 reformy administracji i utworzy\u0142 urz\u0105d burgrabiego. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 przy tworzeniu urz\u0119du kasztelana","start_idx":39,"end_idx":130}
+{"id":"mrc_7626","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142o zjednoczenie niemiec?","answer":"Zjednoczenie Niemiec sta\u0142o si\u0119 faktem 3 pa\u017adziernika 1990 roku","context":"Zjednoczenie Niemiec (niem. \"deutsche Vereinigung\", r\u00f3wnie\u017c \"Deutsche Wiedervereinigung\" \u2013 niemieckie ponowne zjednoczenie, \"Herstellung der Einheit Deutschlands\" \u2013 stworzenie jedno\u015bci Niemiec) \u2013 termin oznaczaj\u0105cy przyst\u0105pienie Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Berlina Zachodniego do zasi\u0119gu obowi\u0105zywania Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec. Zjednoczenie Niemiec sta\u0142o si\u0119 faktem 3 pa\u017adziernika 1990 roku na mocy porozumienia zawartego 12 wrze\u015bnia podczas moskiewskiej konferencji dwa plus cztery. Uk\u0142ad ten podpisa\u0142y obok NRD i RFN cztery dawne mocarstwa okupacyjne: Francja, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Zwi\u0105zek Socjalistycznych Republik Radzieckich. == T\u0142o historyczne == Wraz z zako\u0144czeniem II wojny \u015bwiatowej Niemcy zosta\u0142y podzielone na cztery strefy okupacyjne, sama stolica \u2013 Berlin r\u00f3wnie\u017c dosta\u0142a si\u0119 pod jurysdykcj\u0119 czterech okupant\u00f3w: Francji, Wielkiej Brytanii, USA oraz ZSRR. Wraz z rozpoczynaj\u0105c\u0105 si\u0119 zimn\u0105 wojn\u0105","start_idx":365,"end_idx":427}
+{"id":"mrc_7627","question":"do jakiego uk\u0142adu nale\u017cy nerka?","answer":"uk\u0142adu moczowo-p\u0142ciowego","context":"Nerka (\u0142ac. \"ren\", gr. \"nephros\") \u2013 narz\u0105d uk\u0142adu moczowo-p\u0142ciowego pe\u0142ni\u0105cy rol\u0119 wydalnicz\u0105 (produkcja moczu), regulacyjn\u0105 (utrzymanie homeostazy) i endokrynn\u0105 (produkcja i degradacja hormon\u00f3w). Nerki s\u0105 narz\u0105dem parzystym, kt\u00f3rego kszta\u0142t przypomina zwykle ziarno fasoli, s\u0105 koloru czerwonobr\u0105zowego (wskutek du\u017cej zawarto\u015bci krwi). Kszta\u0142t mo\u017ce by\u0107 zmienny gatunkowo; u koni prawa nerka ma sercowaty kszta\u0142t, u byd\u0142a obydwie nerki cechuj\u0105 si\u0119 kszta\u0142tem nieregularnego owalu. S\u0142owo \"nerka\" jest w j\u0119zyku polskim wyrazem obcym, zapo\u017cyczonym z j\u0119zyka staro-wysoko-niemieckiego (\"Niere\" \u2018nerka\u2019), przyswojonym za pomoc\u0105 przyrosta \"-ka\" (od oko\u0142o 1500 \"nyrka\", od oko\u0142o 1550 \"nerka\"). == Lokalizacja == Nerka jest parzystym narz\u0105dem le\u017c\u0105cym w jamie brzusznej w przestrzeni zaotrzewnowej. U cz\u0142owieka nerki znajduj\u0105 si\u0119 po obu stronach kr\u0119gos\u0142upa, za \u017co\u0142\u0105dkiem i pod w\u0105trob\u0105. Nerki le\u017c\u0105 na wysoko\u015bci","start_idx":43,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_7628","question":"kto to skryba?","answer":"osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 zawodowo odr\u0119cznym przepisywaniem ksi\u0105g lub dokument\u00f3w.","context":"Skryba (\u0142ac. \"scriba\") \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 zawodowo odr\u0119cznym przepisywaniem ksi\u0105g lub dokument\u00f3w. Zaw\u00f3d skryby wyst\u0119powa\u0142 w zr\u00f3\u017cnicowanych formach we wszystkich kulturach pos\u0142uguj\u0105cych si\u0119 pismem. == Staro\u017cytny Egipt == W staro\u017cytnym Egipcie skryba (\"sesh\") by\u0142 osob\u0105 wyedukowan\u0105 w zakresie pos\u0142ugiwania si\u0119 pismem hieroglificznym, hieratycznym oraz od II po\u0142owy I tysi\u0105clecia p.n.e. pismem demotycznym. Egipscy skrybowie najcz\u0119\u015bciej reprezentowani byli przez p\u0142e\u0107 m\u0119sk\u0105 oraz przynale\u017celi do grupy spo\u0142ecznej, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna okre\u015bli\u0107 jako \u015bredni\u0105 klas\u0119 wy\u017csz\u0105. Zatrudnienie znajdowali zar\u00f3wno w zbiurokratyzowanej administracji pa\u0144stwa faraon\u00f3w, jak i w egipskich \u015bwi\u0105tyniach i armii. Synowie skryb\u00f3w wychowywani byli w tej samej, co ich ojcowie, tradycji \u2013 wysy\u0142ano ich do szk\u00f3\u0142, po uko\u0144czeniu kt\u00f3rych dziedziczyli ich zaw\u00f3d. Wiele informacji na temat staro\u017cytnego Egiptu przetrwa\u0142o do dzi\u015b dzi\u0119ki","start_idx":25,"end_idx":100}
+{"id":"mrc_7629","question":"czym jest tor?","answer":"Tor \u2013 wirtualna sie\u0107 komputerowa implementuj\u0105ca trasowanie cebulowe drugiej generacji.","context":"Tor \u2013 wirtualna sie\u0107 komputerowa implementuj\u0105ca trasowanie cebulowe drugiej generacji. Sie\u0107 zapobiega analizie ruchu sieciowego i w konsekwencji zapewnia u\u017cytkownikom prawie anonimowy dost\u0119p do zasob\u00f3w Internetu. Roger Dingledine, Nick Mathewson i Paul Syverson przedstawili prac\u0119 \u201eTor: The Second-Generation Onion Router\u201d na 13. sympozjum bezpiecze\u0144stwa stowarzyszenia USENIX w pi\u0105tek, 13 sierpnia 2004. Podobnie jak sieci Freenet, GNUnet czy MUTE, Tor mo\u017ce by\u0107 wykorzystywany w celu omini\u0119cia mechanizm\u00f3w filtrowania tre\u015bci, cenzury i innych ogranicze\u0144 komunikacyjnych. == Dzia\u0142anie == Tor chroni to\u017csamo\u015b\u0107 u\u017cytkownik\u00f3w oraz ich dzia\u0142alno\u015b\u0107 w sieci przed analiz\u0105 ruchu. Operatorzy utrzymuj\u0105 wirtualn\u0105 sie\u0107 z\u0142o\u017con\u0105 z ruter\u00f3w cebulowych, zapewniaj\u0105c\u0105 anonimowo\u015b\u0107 zar\u00f3wno w sensie ukrycia lokalizacji u\u017cytkownika, jak te\u017c mo\u017cliwo\u015bci udost\u0119pniania anonimowych ukrytych us\u0142ug. Wykorzystuje kryptografi\u0119, wielowarstwowo szyfruj\u0105c przesy\u0142ane komunikaty (st\u0105d okre\u015blenie \u201etrasowanie","start_idx":0,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_7630","question":"jaki charakter mia\u0142y walki w okresie powstania styczniowego?","answer":"Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej","context":"mi\u0119dzynarodowej opinii publicznej. Mia\u0142o charakter wojny partyzanckiej, w kt\u00f3rej stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddzia\u0142y powstania styczniowego przewin\u0119\u0142o si\u0119 oko\u0142o 200 tys. os\u00f3b, zar\u00f3wno z rodzin szlacheckich, jak te\u017c w mniejszym stopniu z ch\u0142opstwa i mieszcza\u0144stwa. W niekt\u00f3rych rejonach ziem zabranych, np. na \u017bmudzi i rozrzuconych o\u015brodkach na Bia\u0142orusi i w Inflantach Polskich zryw przybra\u0142 charakter masowy. Mimo pocz\u0105tkowych sukces\u00f3w zako\u0144czy\u0142o si\u0119 przegran\u0105 powsta\u0144c\u00f3w, z kt\u00f3rych ok. 10-20 tysi\u0119cy poleg\u0142o w walkach, blisko 1 tys. stracono, ok. 38 tys. skazano na katorg\u0119 lub zes\u0142anie na Syberi\u0119, a ok. 10 tys. wyemigrowa\u0142o. Wojska rosyjskie pacyfikowa\u0142y powstanie z du\u017c\u0105 determinacj\u0105 i okrucie\u0144stwem. Miejscowo\u015bci, kt\u00f3re udzieli\u0142y schronienia powsta\u0144com, by\u0142y palone, zdarza\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c przypadki rzezi ludno\u015bci cywilnej. Niszczono dobra kultury, np.","start_idx":35,"end_idx":70}
+{"id":"mrc_7631","question":"dzi\u0119ki komu ania otrzyma\u0142a posad\u0119 w szkole w avonlea?","answer":"Gilbert postanowi\u0142 pom\u00f3c Ani w trudnej sytuacji i odda\u0142 jej swoj\u0105 posad\u0119 nauczyciela w Avonlea","context":"si\u0119 Maryl\u0105. Kobieta chcia\u0142a nawet sprzeda\u0107 Zielone Wzg\u00f3rze, na co panna Shirley stanowczo nie chcia\u0142a si\u0119 zgodzi\u0107. Gilbert postanowi\u0142 pom\u00f3c Ani w trudnej sytuacji i odda\u0142 jej swoj\u0105 posad\u0119 nauczyciela w Avonlea, a sam rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 w Bia\u0142ych Piaskach. Dzi\u0119ki temu Ania wybaczy\u0142a mu dawny uraz. Otrzyma\u0142a prac\u0119 nauczycielki. Ponadto nadal udziela\u0142a si\u0119 w r\u00f3\u017cnych akcjach, cz\u0119sto lokalnych. Za\u0142o\u017cy\u0142a mi\u0119dzy innymi Ko\u0142o Mi\u0142o\u015bnik\u00f3w Avonlea. Pozna\u0142a nowego s\u0105siada, pana Harrisona, z kt\u00f3rym toczy\u0142a b\u00f3j o krow\u0119, \u017ceruj\u0105c\u0105 na jego dzia\u0142ce. Klub Mi\u0142o\u015bnik\u00f3w Avonlea, pomimo niemi\u0142ego wypadku na wst\u0119pie (pomalowaniu domu klubowego na ostr\u0105 barw\u0119 niebiesk\u0105) czyni\u0142 wielkie post\u0119py w ma\u0142ej mie\u015bcinie Avonlea. W dalekiej rodzinie Maryli zmar\u0142a kobieta, kt\u00f3ra pozostawi\u0142a dw\u00f3jk\u0119 bli\u017ani\u0105t (urodzonych oko\u0142o 1876 roku) \u2013 Davida \u201eDavy\u2019ego\u201d Keith i","start_idx":115,"end_idx":209}
+{"id":"mrc_7632","question":"jak powsta\u0142a wenecja?","answer":"Wenecja, jako miasto zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w roku 452 przez uciekinier\u00f3w z s\u0105siedniej Akwilei, kt\u00f3rzy postanowili w\u015br\u00f3d bagien i wysp schroni\u0107 si\u0119 przed najazdami barbarzy\u0144c\u00f3w, n\u0119kaj\u0105cych upadaj\u0105ce Cesarstwo Rzymskie.","context":"w ramach ustroju republika\u0144skiego, co czyni je najd\u0142u\u017cej istniej\u0105c\u0105 republik\u0105 w historii. == Powstanie Wenecji i pocz\u0105tki Republiki (VIII-X wiek) == Wenecja, jako miasto zosta\u0142a za\u0142o\u017cona w roku 452 przez uciekinier\u00f3w z s\u0105siedniej Akwilei, kt\u00f3rzy postanowili w\u015br\u00f3d bagien i wysp schroni\u0107 si\u0119 przed najazdami barbarzy\u0144c\u00f3w, n\u0119kaj\u0105cych upadaj\u0105ce Cesarstwo Rzymskie. Po\u0142o\u017cenie w bezpiecznym, ale r\u00f3wnie\u017c wa\u017cnym strategicznie miejscu da\u0142o Wenecjanom mo\u017cliwo\u015b\u0107 znacznej samodzielno\u015bci. Mimo to Wenecja wraz z ca\u0142\u0105 Itali\u0105 znalaz\u0142a si\u0119 w V wieku pod panowaniem Ostrogot\u00f3w, a za Justyniana I zosta\u0142a w\u0142\u0105czona do restaurowanego pod egid\u0105 Bizancjum Cesarstwa Rzymskiego. Gdy po \u015bmierci Justyniana (565) Bizancjum podupad\u0142o, Itali\u0119 zaatakowali najpierw Longobardowie, a w VII wieku tak\u017ce S\u0142owianie. Wenecja, jako jedno z nielicznych miast Italii stawia\u0142o op\u00f3r naje\u017ad\u017acom. Z tym okresem","start_idx":149,"end_idx":361}
+{"id":"mrc_7633","question":"co to wojska specjalne?","answer":"Wojska Specjalne (WS) \u2013 rodzaj Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.","context":"Wojska Specjalne (WS) \u2013 rodzaj Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. == Funkcjonowanie == Wojska Specjalne powo\u0142ane zosta\u0142y ustaw\u0105 o zmianie ustawy o powszechnym obowi\u0105zku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niekt\u00f3rych innych ustaw z dnia 24 maja 2007. W ich sk\u0142ad wesz\u0142y istniej\u0105ce w\u00f3wczas trzy jednostki si\u0142 specjalnych, utworzone w latach 60 (Jednostka Wojskowa Komandos\u00f3w), 70 (Jednostka Wojskowa Formoza), 90 XX w. (Jednostka Wojskowa Grom). Funkcje dowodzenia Wojskami Specjalnymi przej\u0119\u0142o Dow\u00f3dztwo Wojsk Specjalnych. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 maja 2007 roku si\u0142y wydzielane z Wojsk Specjalnych nie by\u0142y podporz\u0105dkowane Dow\u00f3dcy Operacyjnemu Si\u0142 Zbrojnych. Dzi\u0119ki temu wojska te mog\u0142y realizowa\u0107 operacje specjalne samodzielnie b\u0105d\u017a z innymi rodzajami Si\u0142 Zbrojnych RP. Samodzielno\u015b\u0107 dowodzenia Wojskami Specjalnymi zlikwidowano 1 stycznia 2014. W miejsce","start_idx":0,"end_idx":71}
+{"id":"mrc_7634","question":"czym zajmowa\u0142 si\u0119 w m\u0142odo\u015bci ignacy rzecki?","answer":"w wolne dni jego zaj\u0119ciem by\u0142o puszczanie latawc\u00f3w, w czasie niepogody za\u015b robi\u0142 ba\u0144ki mydlane.","context":"Ignacy Rzecki \u2013 posta\u0107 fikcyjna, bohater powie\u015bci \"Lalka\" Boles\u0142awa Prusa. Przez zamieszczenie w powie\u015bci \"Pami\u0119tnika starego subiekta\" staje si\u0119 drugim pierwszoplanowym narratorem utworu. == \u017byciorys == Jego ojciec w m\u0142odo\u015bci by\u0142 \u017co\u0142nierzem, a w latach starszych wo\u017anym w Komisji Spraw Wewn\u0119trznych. Rzecki wywodzi\u0142 si\u0119 z mieszcza\u0144stwa. W dzieci\u0144stwie mieszka\u0142 z ciotk\u0105 Zuzann\u0105 i ojcem na czwartym pi\u0119trze kamienicy na Starym Mie\u015bcie. W m\u0142odo\u015bci w wolne dni jego zaj\u0119ciem by\u0142o puszczanie latawc\u00f3w, w czasie niepogody za\u015b robi\u0142 ba\u0144ki mydlane. Wychowany zosta\u0142 w duchu patriotycznym. Ojciec nauczy\u0142 go czyta\u0107, pisa\u0107, klei\u0107 koperty, ale przede wszystkim nauczy\u0142 musztry, kt\u00f3rej nauka odbywa\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c noc\u0105. Ojciec Ignacego zmar\u0142 w roku 1840. W\u00f3wczas Ignacy przysposobiony zosta\u0142 przez siostr\u0119 ojca \u2013 Zuzann\u0119 i Raczka, z kt\u00f3rym","start_idx":447,"end_idx":542}
+{"id":"mrc_7635","question":"w jakim kabarecie wyst\u0119puje andrzej koz\u0142owski?","answer":"Kabaretem pod Wyrwigroszem","context":"Andrzej Koz\u0142owski (ur. 7 sierpnia 1975 w Bia\u0142ymstoku) \u2013 polski aktor teatralny i kabaretowy. == \u017byciorys == Uko\u0144czy\u0142 studia na PWST w Krakowie. Wyst\u0119powa\u0142 m.in. w krakowskich teatrach Bagatela i Ludowym, a tak\u017ce Teatrze Muzycznym Capitol we Wroc\u0142awiu. Obecnie scenicznie jest zwi\u0105zany z Kabaretem pod Wyrwigroszem oraz zespo\u0142em Los Bomberos, wykonuj\u0105cym muzyk\u0119 latynosk\u0105. Niegdy\u015b nale\u017ca\u0142 do Grupy Rafa\u0142a Kmity. Wyst\u0119powa\u0142 w ich programie \"Wszyscy\u015bmy z jednego szynela\", a w 2022 bra\u0142 udzia\u0142 w szesnastej edycji programu rozrywkowego telewizji Polsat \"Twoja Twarz Brzmi Znajomo\", po dziewi\u0119ciu odcinkach dotar\u0142 do fina\u0142u, w kt\u00f3rym zaj\u0105\u0142 drugie miejsce. Andrzej Koz\u0142owski jest \u017conaty, ma c\u00f3rk\u0119. == Role teatralne == W Teatrze PWST w Krakowie: * 1996 \"Zatrudnimy starego klowna\" * 1996 \"Nocne ta\u0144cze wieczystego\" *","start_idx":287,"end_idx":313}
+{"id":"mrc_7636","question":"w kt\u00f3rym roku za\u0142o\u017cono fundacj\u0119 alfreda nobla?","answer":"Za dat\u0119 jej powstania przyjmuje si\u0119 29 czerwca 1900","context":"Fundacja Nobla to pozarz\u0105dowa organizacja, powo\u0142ana w celu rozporz\u0105dzania maj\u0105tkiem Alfreda Nobla oraz administrowania nagrod\u0105 przeze\u0144 ustanowion\u0105. Za dat\u0119 jej powstania przyjmuje si\u0119 29 czerwca 1900, kiedy to jej statut zosta\u0142 promulgowany wraz z koniecznymi regulacjami dla pozosta\u0142ych zwi\u0105zanych z Nagrod\u0105 instytucji (Kr\u00f3lewska Szwedzka Akademia Nauk, Akademia Szwedzka, Instytut Karolinska oraz Norweski Komitet Noblowski) przez kr\u00f3la Szwecji i Norwegii Oskara II. Do zada\u0144 Fundacji nale\u017cy zarz\u0105dzanie maj\u0105tkiem pozostawionym przez Alfreda Nobla do przyznawania Nagr\u00f3d Nobla. Zgodnie ze statutem, musi robi\u0107 to w taki spos\u00f3b, by zagwarantowa\u0107 niezale\u017cno\u015b\u0107 komitet\u00f3w w ich pracy nad przyznawaniem Nagr\u00f3d. Ponadto Fundacja odpowiada r\u00f3wnie\u017c za organizacj\u0119 Sympozj\u00f3w Noblowskich.","start_idx":148,"end_idx":199}
+{"id":"mrc_7637","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 robert lewandowski?","answer":"21 sierpnia 1988","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":24,"end_idx":40}
+{"id":"mrc_7638","question":"co spada z nieba w postaci kryszta\u0142\u00f3w?","answer":"opad atmosferyczny (hydrometeor) w postaci kryszta\u0142k\u00f3w lodu o kszta\u0142tach g\u0142\u00f3wnie sze\u015bcioramiennych gwiazdek, \u0142\u0105cz\u0105cych si\u0119 w p\u0142atki \u015bniegu.","context":"\u015anieg \u2013 opad atmosferyczny (hydrometeor) w postaci kryszta\u0142k\u00f3w lodu o kszta\u0142tach g\u0142\u00f3wnie sze\u015bcioramiennych gwiazdek, \u0142\u0105cz\u0105cych si\u0119 w p\u0142atki \u015bniegu. Po opadni\u0119ciu na ziemi\u0119 tworzy porowat\u0105 \"pokryw\u0119 \u015bnie\u017cn\u0105\", tak\u017ce nazywan\u0105 \u015bniegiem. \u015anieg powstaje, gdy w chmurach para wodna krystalizuje (resublimuje), tworz\u0105c kryszta\u0142y lodu. P\u0142atek \u015bniegu to struktura kryszta\u0142\u00f3w \u015bniegu, mog\u0105ca mie\u0107 do kilku centymetr\u00f3w. Czasem okre\u015bla si\u0119 tak samo r\u00f3wnie\u017c pojedyncze kryszta\u0142ki. == Proces powstawania \u015bniegu == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 kryszta\u0142k\u00f3w \u015bniegu jest p\u0142aska i ma po sze\u015b\u0107, w przybli\u017ceniu identycznych, ramion. W zale\u017cno\u015bci od temperatury, wilgotno\u015bci i ci\u015bnienia powietrza, powstaj\u0105 jednak r\u00f3wnie\u017c inne formy, takie jak kolumny, ig\u0142y, p\u0142ytki i grudki. Struktura ich wynika z procesu powstawania, kt\u00f3ry zaczyna si\u0119 od kondensacji lodu na cz\u0105stce py\u0142u. Pocz\u0105tkowo powstaje sze\u015bciok\u0105tny p\u0142aski kryszta\u0142 o","start_idx":8,"end_idx":147}
+{"id":"mrc_7639","question":"co by\u0142o przewodnim tematem sztuki socrealizmu?","answer":"portrety przyw\u00f3dc\u00f3w, wizerunki pracy i \u017cycia ludu, sceny batalistyczne.","context":"i rze\u017aba === W tych dziedzinach realizm socjalistyczny cechowa\u0142 si\u0119 ograniczon\u0105 tematyk\u0105: portrety przyw\u00f3dc\u00f3w, wizerunki pracy i \u017cycia ludu, sceny batalistyczne. Podstawow\u0105 cech\u0105 formy by\u0142a dba\u0142o\u015b\u0107 o realistyczne obrazowanie, jak najbardziej zgodne z potocznym wyobra\u017ceniem \u015bwiata przez masowego widza. Socrealistyczna sztuka nawi\u0105zywa\u0142a formalnie do klasycyzmu, a tematycznie cz\u0119sto do ludowo\u015bci. Odtwarzanie rzeczywisto\u015bci nie by\u0142o g\u0142\u00f3wnym celem z punktu widzenia zleceniodawcy, czyli pa\u0144stwa \u2013 cel by\u0142 apologetyczno-propagandowy. Mimo to zachowa\u0142o si\u0119 sporo dzie\u0142 o wysokiej warto\u015bci artystycznej. W p\u00f3\u017aniejszym okresie obowi\u0105zywania socrealizmu pojawia\u0142y si\u0119 pr\u00f3by przemycania pewnych cech postimpresjonizmu, kubizmu lub kapizmu. G\u0142\u00f3wnymi reprezentantami socrealizmu w sztuce radzieckiej byli Isaak Brodski (\"Lenin w Smolnym\"), Aleksander Gierasimow (\"Stalin i Woroszy\u0142ow na Kremlu\"), Boris Joganson (\"Przes\u0142uchanie komunisty\"). G\u0142\u00f3wnym dzie\u0142em socrealizmu w rze\u017abie jest","start_idx":90,"end_idx":161}
+{"id":"mrc_7640","question":"co jest najdalej od ziemi?","answer":"UDFj-39546284 \u2013 obiekt astronomiczny","context":"UDFj-39546284 \u2013 obiekt astronomiczny odkryty przez Kosmiczny Teleskop Hubble\u2019a, jedna z najbardziej odleg\u0142ych znanych galaktyk, oddalona o oko\u0142o 13,3 miliard\u00f3w lat \u015bwietlnych od Ziemi. Jest po\u0142o\u017cona w gwiazdozbiorze Pieca, a jej przesuni\u0119cie ku czerwieni wynosi 11,9. Galaktyka zosta\u0142a odkryta przez Kosmiczny Teleskop Hubble\u2019a w ultrag\u0142\u0119bokim przegl\u0105dzie nieba. Jest oko\u0142o sto razy mniejsza ni\u017c Droga Mleczna i nale\u017cy do grupy pierwszych galaktyk rozja\u015bniaj\u0105cych i jonizuj\u0105cych Wszech\u015bwiat po kosmologicznej epoce Wiek\u00f3w Ciemnych. W chwili odkrycia by\u0142a najstarsz\u0105 i najodleglejsz\u0105 odkryt\u0105 galaktyk\u0105, jest jedynie o 380 mln lat m\u0142odsza od Wszech\u015bwiata, kt\u00f3ry liczy sobie ok. 13,8 mld lat. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce jej przesuni\u0119cie ku czerwieni wynosi\u0142o z=10,3, dodatkowe obserwacje wykaza\u0142y, \u017ce po\u0142o\u017cona jest ona jeszcze dalej ni\u017c wcze\u015bniej s\u0105dzono i oddalona jest o","start_idx":0,"end_idx":36}
+{"id":"mrc_7641","question":"jakiego regionu \u015bwiata pochodzi pomidor?","answer":"Ro\u015bliny te pochodz\u0105 z zachodniej cz\u0119\u015bci Ameryki Po\u0142udniowej.","context":"Pomidor (\"Solanum\" sekcja \"Lycopersicon\" Mill.) \u2013 sekcja w obr\u0119bie rodzaju psianka (\"Solanum\") obejmuj\u0105ca grup\u0119 gatunk\u00f3w wyodr\u0119bnianych dawniej w rodzaj pomidor (\"Lycopersicon\"). Ro\u015bliny te pochodz\u0105 z zachodniej cz\u0119\u015bci Ameryki Po\u0142udniowej. Jeden z gatunk\u00f3w \u2013 pomidor zwyczajny (\"Solanum lycopersicum\") \u2013 jest rozpowszechnion\u0105 ro\u015blin\u0105 uprawn\u0105. Wed\u0142ug Polskiej Klasyfikacji Wyrob\u00f3w i Us\u0142ug jego owoc jest warzywem. == Systematyka == Przedstawiciele tej grupy do odr\u0119bnego rodzaju zostali zaliczeni przez szkockiego botanika Philipa Millera w 1754. Analizy molekularne dowiod\u0142y, \u017ce wyodr\u0119bnienie tej grupy w osobny rodzaj zmienia rodzaj psianka \"Solanum\" w takson parafiletyczny i dlatego taksonomowie traktuj\u0105 grup\u0119 jako sekcj\u0119 w obr\u0119bie rodzaju \"Solanum\". ; Synonimy nomenklatoryczne: \"Lycopersicon\" P. Miller 1754 ; Wykaz gatunk\u00f3w: (Obejmuj\u0105cy 10 takson\u00f3w na podstawie danych Germplasm Resources Information Network): * \"Solanum","start_idx":179,"end_idx":239}
+{"id":"mrc_7642","question":"kto jest obecnym papie\u017cem?","answer":"Franciszek","context":"kardyna\u0142em prezbiterem z ko\u015bcio\u0142em tytularnym San Roberto Bellarmino. Po rezygnacji Benedykta XVI, 13 marca wybrany na jego nast\u0119pc\u0119. Imi\u0119 Franciszek wybra\u0142 na cze\u015b\u0107 \u015bw. Franciszka z Asy\u017cu. Jest pierwszym papie\u017cem z Ameryki Po\u0142udniowej, a tak\u017ce pierwszym spoza Europy od czasu papie\u017ca Grzegorza III (pontyfikat 731\u2013741). Jest r\u00f3wnie\u017c pierwszym jezuit\u0105 wybranym na papie\u017ca i pierwszym zakonnikiem od czasu papie\u017ca Grzegorza XVI (pontyfikat 1831\u20131846). Jest poliglot\u0105, pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykiem: hiszpa\u0144skim, w\u0142oskim, niemieckim, francuskim, \u0142acin\u0105, piemonckim oraz angielskim, zna te\u017c portugalski. Na studiach uczy\u0142 si\u0119 tak\u017ce klasycznej greki. Przypisuje mu si\u0119 mniej formalne podej\u015bcie do papiestwa ni\u017c jego poprzednikom, na przyk\u0142ad zdecydowa\u0142 si\u0119 zamieszka\u0107 w Domus Sanctae Marthae zamiast w papieskim apartamencie Pa\u0142acu Apostolskiego. Znany ze swojej pokory, troski o ubogich i zaanga\u017cowania","start_idx":139,"end_idx":149}
+{"id":"mrc_7643","question":"kim by\u0142 kazimierz pu\u0142aski?","answer":"Kazimierz Micha\u0142 W\u0142adys\u0142aw Wiktor Pu\u0142aski herbu \u015alepowron (ur. 4 marca lub 6 marca 1745 w Warszawie, zm. 11 pa\u017adziernika 1779 pod Savannah) \u2013 bohater walk o wolno\u015b\u0107 dw\u00f3ch narod\u00f3w, polskiego i ameryka\u0144skiego, jeden z dow\u00f3dc\u00f3w i marsza\u0142ek konfederacji barskiej, genera\u0142 i bohater wojny o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 USA, wolnomularz. Nazywany \u201eojcem ameryka\u0144skiej kawalerii\u201d.","context":"Kazimierz Micha\u0142 W\u0142adys\u0142aw Wiktor Pu\u0142aski herbu \u015alepowron (ur. 4 marca lub 6 marca 1745 w Warszawie, zm. 11 pa\u017adziernika 1779 pod Savannah) \u2013 bohater walk o wolno\u015b\u0107 dw\u00f3ch narod\u00f3w, polskiego i ameryka\u0144skiego, jeden z dow\u00f3dc\u00f3w i marsza\u0142ek konfederacji barskiej, genera\u0142 i bohater wojny o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 USA, wolnomularz. Nazywany \u201eojcem ameryka\u0144skiej kawalerii\u201d. W 2009 roku ameryka\u0144ski kongres przyzna\u0142 mu honorowe obywatelstwo USA. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === Urodzi\u0142 si\u0119 4 lub 6 marca 1745 w nieistniej\u0105cym dzi\u015b dworku Pu\u0142askich w Warszawie (w pobli\u017cu dzisiejszego adresu ul. Nowy \u015awiat 53 r\u00f3g ul. Wareckiej). By\u0142 synem starosty wareckiego J\u00f3zefa Pu\u0142askiego i Marianny z Zieli\u0144skich, bratem Antoniego i Franciszka Ksawerego z Pu\u0142askich, wywodz\u0105cych si\u0119 ze wsi Pu\u0142azie. === Data i miejsce urodzenia ===","start_idx":0,"end_idx":359}
+{"id":"mrc_7644","question":"kiedy przekazano krym ukrainie?","answer":"Obw\u00f3d w 1954 zosta\u0142 przekazany Ukrai\u0144skiej SRR","context":"Obw\u00f3d krymski (ukr. \u041a\u0440\u0438\u043c\u0441\u044c\u043a\u0430 \u043e\u0431\u043b\u0430\u0441\u0442\u044c, ros. \u041a\u0440\u044b\u043c\u0441\u043a\u0430\u044f \u043e\u0431\u043b\u0430\u0441\u0442\u044c) \u2013 jednostka administracyjna w ZSRR istniej\u0105ca od 25 czerwca 1946 roku do 26 kwietnia 1954 roku w sk\u0142adzie Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, za\u015b od 26 kwietnia 1954 roku do 19 czerwca 1991 roku w sk\u0142adzie Ukrai\u0144skiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Centrum administracyjne \u2013 miasto Symferopol. Obw\u00f3d powsta\u0142 w wyniku przekszta\u0142cenia w obw\u00f3d Krymskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej po deportacji przez NKWD z terytorium P\u00f3\u0142wyspu Krymskiego wszystkich Tatar\u00f3w krymskich w maju 1944. Dekretem Prezydium Rady Najwy\u017cszej ZSRR z 30 czerwca 1945 w miejsce Krymskiej ASRR zosta\u0142 utworzony \"obw\u00f3d krymski\", co \"de iure\" zosta\u0142o potwierdzone dopiero 25 czerwca 1946 roku ustaw\u0105 Rady Najwy\u017cszej RFSRR. Obw\u00f3d w 1954 zosta\u0142 przekazany Ukrai\u0144skiej SRR z okazji trzechsetnej","start_idx":809,"end_idx":855}
+{"id":"mrc_7645","question":"kt\u00f3ra linia dzieli ziemi\u0119 na p\u00f3\u0142kule zachodni\u0105 i wschodni\u0105?","answer":"p\u0142aszczyzn\u0105 po\u0142udnik\u00f3w 0\u00b0 i 180\u00b0","context":"Kul\u0119 ziemsk\u0105 mo\u017cna dzieli\u0107 na p\u00f3\u0142kule wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych kryteri\u00f3w. Najcz\u0119\u015bciej wydziela si\u0119: * p\u00f3\u0142kul\u0119 zachodni\u0105 i wschodni\u0105 \u2013 rozdzielone p\u0142aszczyzn\u0105 po\u0142udnik\u00f3w 0\u00b0 i 180\u00b0, * p\u00f3\u0142kul\u0119 p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105 \u2013 rozdzielone p\u0142aszczyzn\u0105 r\u00f3wnika, * p\u00f3\u0142kul\u0119 l\u0105dow\u0105 i wodn\u0105 \u2013 taki podzia\u0142 Ziemi na p\u00f3\u0142kule, \u017ce dana p\u00f3\u0142kula zawiera maksymaln\u0105 powierzchni\u0119 odpowiednio l\u0105d\u00f3w i ocean\u00f3w. W kartografii p\u00f3\u0142kule przedstawia si\u0119 na tzw. planiglobach. Kategoria:Ziemia","start_idx":136,"end_idx":168}
+{"id":"mrc_7646","question":"w jakich miastach w polsce jest metro?","answer":"Warszawa","context":"si\u0119 w Europie (pomijaj\u0105c terytoria zamorskie), najwi\u0119cej miast z metrem maj\u0105 Hiszpania \u2013 7 i Francja \u2013 6. * Najbardziej na p\u00f3\u0142noc po\u0142o\u017conym systemem metra jest metro w Helsinkach, najbli\u017csze bieguna po\u0142udniowego jest metro w Buenos Aires. * Kontynentem z najmniejsz\u0105 liczb\u0105 miast z metrem jest Afryka \u2013 funkcjonuj\u0105 tylko w Kairze i Algierze. W pa\u0144stwach Unii Europejskiej istnieje obecnie ponad 40 sieci metra; ostatnie inwestycje przeprowadzono w: Kopenhadze (pa\u017adziernik 2002), Porto (grudzie\u0144 2002), Rennes (2002), Turynie (2006), Palma de Mallorca (2007), Sewilli (2009) i Brescii (marzec 2013) i Maladze (lipiec 2014). Obecnie w budowie jest linia metra w Salonikach. === Metro w Polsce === ==== Warszawa ==== Plany wybudowania metra w Warszawie pojawia\u0142y si\u0119 ju\u017c w okresie mi\u0119dzywojennym. Pierwsze","start_idx":701,"end_idx":709}
+{"id":"mrc_7647","question":"jakie towary przewozi\u0142y statki drobnicowiec?","answer":"towar\u00f3w przemys\u0142owych liczonych w sztukach, zapakowanych w skrzynie, beczki, bele, worki i inne rodzaje opakowa\u0144, lub bez opakowania, na przyk\u0142ad samochody.","context":"Drobnicowiec \u2013 statek przeznaczony do przewozu drobnicy, czyli towar\u00f3w przemys\u0142owych liczonych w sztukach, zapakowanych w skrzynie, beczki, bele, worki i inne rodzaje opakowa\u0144, lub bez opakowania, na przyk\u0142ad samochody. Drobnicowce rozwijaj\u0105 zwykle du\u017c\u0105 pr\u0119dko\u015b\u0107, przekraczaj\u0105c\u0105 nawet 20 w\u0119z\u0142\u00f3w. Z regu\u0142y s\u0105 wyposa\u017cone w urz\u0105dzenia i osprz\u0119t prze\u0142adunkowy (d\u017awigi lub bomy \u0142adunkowe), umo\u017cliwiaj\u0105cy im za\u0142adowanie i wy\u0142adowanie \u0142adunku bez u\u017cycia urz\u0105dze\u0144 portowych. Przestrze\u0144 przeznaczona na \u0142adunek jest podzielona grodziami na \u0142adownie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 drobnicowc\u00f3w ma mi\u0119dzypok\u0142ady, dziel\u0105ce \u0142adownie na przedzia\u0142y (pi\u0119tra), co pozwala na lepsze wykorzystanie pojemno\u015bci i no\u015bno\u015bci a tak\u017ce rozdzielenie \u0142adunk\u00f3w przeznaczonych do r\u00f3\u017cnych port\u00f3w lub wymagaj\u0105cych separacji z racji swoich w\u0142a\u015bciwo\u015bci. Drobnicowce mog\u0105 te\u017c zabiera\u0107 do dwunastu pasa\u017cer\u00f3w.","start_idx":63,"end_idx":219}
+{"id":"mrc_7648","question":"kt\u00f3ry reprezentant bia\u0142ych zosta\u0142 dyktatorem powstania w marcu 1863?","answer":"Langiewicz","context":"ros\u0142y. W Ma\u0142ogoszczu Langiewicz po\u0142\u0105czy\u0142 swoje si\u0142y z oddzia\u0142em id\u0105cym z Mazowsza. Mia\u0142 teraz ponad 2500 \u017co\u0142nierzy. Tu te\u017c wyda\u0142 24 lutego 1863 bitw\u0119 przewa\u017caj\u0105cym liczebnie Rosjanom, kt\u00f3r\u0105 przegra\u0142, w nast\u0119pstwie czego wycofa\u0142 si\u0119. Niech\u0119tny Ludwikowi Mieros\u0142awskiemu, co wykorzystali pozna\u0144scy i galicyjscy dzia\u0142acze stronnictwa \u201ebia\u0142ych\u201d i w marcu 1863 powo\u0142ali go na dyktatora powstania, nadaj\u0105c mu stopie\u0144 genera\u0142a. 11 marca 1863 roku w dworku w Goszczy og\u0142osi\u0142 si\u0119 dyktatorem powstania. Tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej po bitwach pod Chrobrzem i Grochowiskami za\u0142ama\u0142 si\u0119, opu\u015bci\u0142 teren walk i przeszed\u0142 19 marca do Galicji. Aresztowany tego\u017c dnia przez Austriak\u00f3w, przez dwa lata by\u0142 wi\u0119ziony w twierdzy Josephstadt. W 1865 uwolniony, przebywa\u0142 na emigracji w Anglii i Szwajcarii. P\u00f3\u017aniej wyjecha\u0142 do Turcji, gdzie by\u0142 przedstawicielem fabryk","start_idx":21,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_7649","question":"kim jest steven seagal?","answer":"Steven Frederic Seagal // (ur. 10 kwietnia 1952 w Lansing) \u2013 ameryka\u0144ski aktor kina akcji, re\u017cyser, scenarzysta, producent filmowy, muzyk i policjant, kt\u00f3ry posiada r\u00f3wnie\u017c serbskie i rosyjskie obywatelstwo.","context":"Steven Frederic Seagal // (ur. 10 kwietnia 1952 w Lansing) \u2013 ameryka\u0144ski aktor kina akcji, re\u017cyser, scenarzysta, producent filmowy, muzyk i policjant, kt\u00f3ry posiada r\u00f3wnie\u017c serbskie i rosyjskie obywatelstwo. == \u017byciorys == === Wczesne lata === Jest synem Patricii (Irlandki) i nauczyciela matematyki stosowanej na Uniwersytecie w Berkeley, Stephana (jego rodzice byli rosyjskimi \u017bydami). Uko\u0144czy\u0142 Buena High School w Wirginii. Pocz\u0105tki jego kariery nie s\u0105 zwi\u0105zane z filmem. W 1971 r. Seagal wyjecha\u0142 do Japonii, gdzie pracowa\u0142 jako dziennikarz i nauczyciel j\u0119zyka angielskiego. Jednocze\u015bnie kszta\u0142ci\u0142 swoje umiej\u0119tno\u015bci we wschodnich stylach walki i wkr\u00f3tce otworzy\u0142 w Japonii szko\u0142\u0119 ucz\u0105c\u0105 aikido. W \u017cyciu prywatnym, tak samo jak i w walce, by\u0142 bardzo \u017cywio\u0142ow\u0105 osob\u0105. Uwi\u00f3d\u0142 Miyako Fujitani, c\u00f3rk\u0119 swego nauczyciela aikido, a","start_idx":0,"end_idx":207}
+{"id":"mrc_7650","question":"jakie by\u0142o pierwsze pismo?","answer":"Pierwszym systemem pisma, stosuj\u0105cym zapis alfabetyczny (\u015bci\u015blej: abd\u017cadowy) by\u0142o pismo fenickie","context":"co do kt\u00f3rych nie ma w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce s\u0105 form\u0105 pisma, by\u0142y sumeryjskie pismo klinowe, hieroglify egipskie, nieodczytane do dzi\u015b pismo cywilizacji doliny Indusu, oraz krete\u0144skie pismo hieroglificzne. Znacznie p\u00f3\u017aniej, cho\u0107 niezale\u017cnie od wy\u017cej wymienionych system\u00f3w zapisu, powstawa\u0142y inne pisma, m.in. pismo Maj\u00f3w czy ogamiczne. Pierwszym systemem pisma, stosuj\u0105cym zapis alfabetyczny (\u015bci\u015blej: abd\u017cadowy) by\u0142o pismo fenickie, powsta\u0142e w XI w. p.n.e., od kt\u00f3rego wywodzi si\u0119 zdecydowana wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie u\u017cywanych system\u00f3w pisma (aczkolwiek cze\u015b\u0107 rodzaj\u00f3w pisma, powsta\u0142ych w wyniku ewolucji alfabetu fenickiego, stanowi\u0105 pisma reprezentuj\u0105ce typ alfabetyczno-sylabiczny). Z niego wykszta\u0142ci\u0142o si\u0119 m.in. pismo greckie (kt\u00f3re da\u0142o pocz\u0105tek \u2013 bezpo\u015brednio lub po\u015brednio \u2013 innym typom pisma, m.in. alfabetowi \u0142aci\u0144skiemu, cyrylicy oraz kilku rodzajom pisma nieu\u017cywanym wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, np. gockiemu czy runom), pismo hebrajskie, arabskie,","start_idx":328,"end_idx":424}
+{"id":"mrc_7651","question":"jakie s\u0105 hipotezy dotycz\u0105ce autorstwa ksi\u0119gi rodzaju?","answer":"Zgodnie z inn\u0105 hipotez\u0105, przedstawion\u0105 przez Wisemana, zwan\u0105 teori\u0105 tabliczek, tw\u00f3rc\u0105 Ksi\u0119gi Rodzaju by\u0142 prawdopodobnie jednak Moj\u017cesz","context":"biblist\u00f3w, ksi\u0119ga ta zosta\u0142a zredagowana z kilku \u017ar\u00f3de\u0142, st\u0105d niekt\u00f3re wydarzenia s\u0105 opisane na kilka r\u00f3\u017cnych sposob\u00f3w (tak\u017ce sprzecznie, np. wed\u0142ug 6,19 Noe mia\u0142 zabra\u0107 na ark\u0119 po parze zwierz\u0105t ka\u017cdego rodzaju, za\u015b 7,2 m\u00f3wi o siedmiu parach zwierz\u0105t czystych i 1 parze nieczystych). Zgodnie z inn\u0105 hipotez\u0105, przedstawion\u0105 przez Wisemana, zwan\u0105 teori\u0105 tabliczek, tw\u00f3rc\u0105 Ksi\u0119gi Rodzaju by\u0142 prawdopodobnie jednak Moj\u017cesz, kt\u00f3ry zestawi\u0142 w niej zapisy z tabliczek glinianych pozostawionych przez bohater\u00f3w ksi\u0119gi. Podstaw\u0105 do tego sformu\u0142owania by\u0142 dow\u00f3d w postaci analogicznych tabliczek znajdowanych masowo na terenie Mezopotamii. Hipoteza ta jest jednak odrzucana przez biblist\u00f3w. Wed\u0142ug tradycyjnej teorii przyjmuj\u0105cej autorstwo Moj\u017cesza ksi\u0119ga zosta\u0142a napisana w XIII-XII wieku p.n.e. Wed\u0142ug teorii \u017ar\u00f3de\u0142 Ksi\u0119ga Rodzaju kszta\u0142towa\u0142a si\u0119 mi\u0119dzy IX (tradycja jahwistyczna) i","start_idx":285,"end_idx":419}
+{"id":"mrc_7652","question":"gdzie mieszka\u0142a maryja?","answer":"Maria z Nazaretu (hebr. Miriam, \"Mariam\"; , \"Mari\u00e1m\", \"Mar\u00eda\"; \"Marjam\") (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. wed\u0142ug tradycji w Efezie)","context":"Maria z Nazaretu (hebr. Miriam, \"Mariam\"; , \"Mari\u00e1m\", \"Mar\u00eda\"; \"Marjam\") (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. wed\u0142ug tradycji w Efezie) \u2013 matka Jezusa Chrystusa, \u017cona J\u00f3zefa z Nazaretu, jedna z g\u0142\u00f3wnych os\u00f3b w wierze wielu wyzna\u0144 chrze\u015bcija\u0144skich, znana tak\u017ce w innych religiach (np. w islamie, bahaizmie i kaodaizmie). Maria wymieniana jest w Modlitwie Eucharystycznej () Kanonu rzymskiego, a tak\u017ce w ka\u017cdej pozosta\u0142ej Modlitwie eucharystycznej. Tej postaci przydawany jest tytu\u0142 Theotokos, czyli Matki Bo\u017cej, kt\u00f3ry przyzna\u0142 jej sob\u00f3r efeski. == \u017bycie Marii w Biblii i tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej == === Pochodzenie, dzieci\u0144stwo, rodzina === Biblia nie m\u00f3wi jednoznacznie o przynale\u017cno\u015bci Marii do kt\u00f3regokolwiek pokolenia Izraela. Komentarz w Biblii Tysi\u0105clecia interpretuje \u0141k 1,32 i Rz 1,3 jako","start_idx":0,"end_idx":161}
+{"id":"mrc_7653","question":"czym jest mpzp?","answer":"akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwa\u0142y rady gminy, okre\u015blaj\u0105cy przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a tak\u017ce rozmieszczenie inwestycji celu publicznego.","context":"Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (pot. plan miejscowy, MPZP) \u2013 akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwa\u0142y rady gminy, okre\u015blaj\u0105cy przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a tak\u017ce rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Sk\u0142ada si\u0119 z cz\u0119\u015bci tekstowej (uchwa\u0142a) oraz graficznej (za\u0142\u0105cznik do uchwa\u0142y). Ustalenia planu miejscowego, wraz z innymi przepisami, kszta\u0142tuj\u0105 spos\u00f3b wykonywania prawa w\u0142asno\u015bci nieruchomo\u015bci. == Funkcja i miejsce w systemie planistycznym == Plan miejscowy stanowi podstaw\u0119 planowania przestrzennego w gminie. Ustanawia przepisy powszechnie obowi\u0105zuj\u0105ce na danym terenie, b\u0119d\u0105ce podstaw\u0105 wydawania decyzji administracyjnych (w przeciwie\u0144stwie do studium, kt\u00f3re wyra\u017ca jedynie polityk\u0119 przestrzenn\u0105 gminy). W planie miejscowym dokonuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c zmiany przeznaczenia grunt\u00f3w rolnych i le\u015bnych na cele nierolnicze i niele\u015bne (nie myli\u0107 z wy\u0142\u0105czeniem gruntu z produkcji rolnej i le\u015bnej,","start_idx":77,"end_idx":262}
+{"id":"mrc_7654","question":"co si\u0119 stanie gdy trener dostanie czerwon\u0105 kartk\u0119?","answer":"Oznacza to strat\u0119 jednego punktu dru\u017cyny.","context":"oznacza\u0142a strat\u0119 jednego punktu dru\u017cyny. === Czerwona kartka === Je\u015bli dru\u017cyna zosta\u0142a ju\u017c wcze\u015bniej ukarana \u017c\u00f3\u0142t\u0105 kartk\u0105, a jej zawodnik/zawodnicy lub trener nadal zachowuj\u0105 si\u0119 nieodpowiednio, s\u0119dzia ma prawo pokaza\u0107 czerwony kartonik. Oznacza to strat\u0119 jednego punktu dru\u017cyny. === Wykluczenie za kartki === S\u0119dzia ma mo\u017cliwo\u015b\u0107 pokazania jednemu zawodnikowi zar\u00f3wno \u017c\u00f3\u0142tej i czerwonej kartki w tym samym momencie. Dzieje si\u0119 tak w przypadku wyj\u0105tkowo z\u0142ego zachowania. To oznacza, \u017ce dany zawodnik musi opu\u015bci\u0107 boisko do czasu sko\u0144czenia seta. Musi wtedy przebywa\u0107 w specjalnym polu kar. Takie same zasady dotycz\u0105 r\u00f3wnie\u017c trener\u00f3w. === Dyskwalifikacja za kartki === Je\u015bli zawodnik otrzyma\u0142 najpierw \u017c\u00f3\u0142t\u0105, a p\u00f3\u017aniej czerwon\u0105 kartk\u0119, jest dyskwalifikowany. Nie mo\u017ce wtedy gra\u0107 do ko\u0144ca meczu. Ten przepis r\u00f3wnie\u017c tyczy si\u0119 trener\u00f3w.","start_idx":238,"end_idx":279}
+{"id":"mrc_7655","question":"w jakim klubie gra glik?","answer":"AS Monaco","context":"Monaco === 4 lipca 2016 przeszed\u0142 z Torino FC do AS Monaco, podpisuj\u0105c z monegaskim klubem 4-letni kontrakt. Jego pierwszym oficjalnym spotkaniem w barwach nowego klubu, by\u0142 rozegrany 3 sierpnia 2016 rewan\u017cowy mecz III rundy eliminacji Ligi Mistrz\u00f3w przeciwko Fenerbah\u00e7e SK. Spotkanie zako\u0144czy\u0142o si\u0119 wygran\u0105 AS Monaco 3:1 i awansem do rundy play-off. Kamil Glik zmieni\u0142 w\u00f3wczas, w 90. minucie gry, strzelca dw\u00f3ch bramek w tamtym spotkaniu Val\u00e8re Germaina. 12 sierpnia 2016, w zremisowanym 2:2 meczu z En Avant Guingamp, zadebiutowa\u0142 w Ligue 1, za\u015b 10 wrze\u015bnia 2016 w meczu z Lille OSC (4:1) zdoby\u0142 w niej swojego pierwszego gola. 14 wrze\u015bnia 2016 w wygranym 2:1, rozgrywanym na Wembley, meczu fazy grupowej z Tottenhamem Hotspur zadebiutowa\u0142 w rozgrywkach Ligi Mistrz\u00f3w,","start_idx":49,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_7656","question":"jakie nazwisko nosi kr\u00f3l karol 3?","answer":"Windsor\u00f3w","context":"Karol III (; ur. 14 listopada 1948 w Londynie) \u2013 kr\u00f3l Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej oraz 14 innych, suwerennych kr\u00f3lestw Wsp\u00f3lnoty, w tym ich terytori\u00f3w i obszar\u00f3w zale\u017cnych, od 8 wrze\u015bnia 2022. Ponadto g\u0142owa Wsp\u00f3lnoty, \u015bwiecka g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a Anglii (Obro\u0144ca Wiary) i naczelny dow\u00f3dca brytyjskich si\u0142 zbrojnych. Pochodzi z dynastii Windsor\u00f3w. Jest pierworodnym synem kr\u00f3lowej El\u017cbiety II i jej ma\u0142\u017conka, Filipa, ksi\u0119cia Edynburga. Od urodzenia nosi\u0142 tytu\u0142 Jego Kr\u00f3lewskiej Wysoko\u015bci Ksi\u0119cia Karola z Edynburga. Po \u015bmierci dziadka w 1952, gdy matka wst\u0105pi\u0142a na tron Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, zaj\u0105\u0142 pierwsze miejsce w linii sukcesji brytyjskiego tronu, otrzymuj\u0105c tytu\u0142 ksi\u0119cia Kornwalii. W 1958, w wieku dziesi\u0119ciu lat, nadano mu tytu\u0142 ksi\u0119cia Walii. W 2021 zosta\u0142 ksi\u0119ciem Edynburga, przejmuj\u0105c tytu\u0142 po","start_idx":365,"end_idx":374}
+{"id":"mrc_7657","question":"gdzie le\u017c\u0105 filipiny?","answer":"Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. \"Pilipinas\", \"Republika ng Pilipinas\"; , ; , ) \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie w po\u0142udniowo-wschodniej Azji, po\u0142o\u017cone na Archipelagu Filipi\u0144skim na Oceanie Spokojnym.","context":"Filipiny, oficjalnie Republika Filipin (fil. \"Pilipinas\", \"Republika ng Pilipinas\"; , ; , ) \u2013 pa\u0144stwo wyspiarskie w po\u0142udniowo-wschodniej Azji, po\u0142o\u017cone na Archipelagu Filipi\u0144skim na Oceanie Spokojnym. Od p\u00f3\u0142nocy Filipiny oblewane s\u0105 wodami cie\u015bniny Luzon, od zachodu wodami Morza Po\u0142udniowochi\u0144skiego. Archipelag oddzielony od wyspy Borneo morzem Sulu oraz morzem Celebes od pozosta\u0142ych wysp Indonezji. Od wschodu Filipiny otoczone s\u0105 wodami Morza Filipi\u0144skiego. Po\u0142o\u017cenie w strefie klimatu r\u00f3wnikowego powoduje, \u017ce Filipiny nara\u017cone s\u0105 na tajfuny. Blisko\u015b\u0107 pacyficznego pier\u015bcienia ognia powoduje trz\u0119sienia ziemi. Jest to jeden z najbogatszych obszar\u00f3w na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci. Ca\u0142y archipelag sk\u0142ada si\u0119 z kilku tysi\u0119cy wysp, ale wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 powierzchni zajmuj\u0105 Luzon i Mindanao, pomi\u0119dzy kt\u00f3rymi znajduj\u0105 si\u0119 Visayas. Stolic\u0105 kraju jest Manila \u2013 jedna z najwi\u0119kszych","start_idx":0,"end_idx":201}
+{"id":"mrc_7658","question":"kto to asystent rodziny?","answer":"Asystent rodziny \u2013 osoba przez pewien czas wspieraj\u0105ca rodzin\u0119, aby w przysz\u0142o\u015bci samodzielnie potrafi\u0142a pokonywa\u0107 trudno\u015bci \u017cyciowe, zw\u0142aszcza dotycz\u0105ce opieki i wychowania dzieci.","context":"Asystent rodziny \u2013 osoba przez pewien czas wspieraj\u0105ca rodzin\u0119, aby w przysz\u0142o\u015bci samodzielnie potrafi\u0142a pokonywa\u0107 trudno\u015bci \u017cyciowe, zw\u0142aszcza dotycz\u0105ce opieki i wychowania dzieci. Termin asystent zosta\u0142 wyprowadzony od s\u0142owa \u201easysta\u201d, kt\u00f3re jest okre\u015bleniem na osob\u0119 towarzysz\u0105c\u0105 komu\u015b, wsp\u00f3\u0142obecn\u0105, pomagaj\u0105c\u0105, b\u0119d\u0105c\u0105 w pogotowiu. Asystent rodziny towarzyszy rodzicom we wprowadzeniu zmian w swoim my\u015bleniu, zachowaniu oraz otoczeniu, koniecznych do tego, aby \u015brodowisko rodzinne sprzyja\u0142o bezpiecze\u0144stwu i prawid\u0142owemu rozwojowi dzieci. Asystentura rodziny polega na zindywidualizowanej pracy \"w rodzinie, z rodzin\u0105, dla rodziny (na jej rzecz), przy dominowaniu pracy z rodzin\u0105\". Cechami charakterystycznymi asystowania jest indywidualizacja pracy wynikaj\u0105ca z ma\u0142ej liczby odbiorc\u00f3w, dostosowanie do okre\u015blonych grup beneficjent\u00f3w i ich realnych potrzeb, dawanie mo\u017cliwo\u015bci skierowania do nich dedykowanego wsparcia Istot\u0119 asystentury rodziny trafnie opisano na","start_idx":0,"end_idx":181}
+{"id":"mrc_7659","question":"jak nazywa si\u0119 dow\u00f3dca kozak\u00f3w ukrai\u0144skich?","answer":"Ataman","context":"Ataman, ukr. \u043e\u0442\u0430\u043c\u0430\u043d (\"wataman, vataman, otaman\") \u2013 kozacki przyw\u00f3dca pe\u0142ni\u0105cy funkcje polityczne i wojskowe; tak\u017ce dow\u00f3dca wojskowy oddzielnego pododdzia\u0142u, maj\u0105cy w\u0142adz\u0119 wojskow\u0105 lub administracyjno-wojskow\u0105, wzgl\u0119dnie przyw\u00f3dca niezale\u017cnego od jakiejkolwiek w\u0142adzy oddzia\u0142u, niejednokrotnie o charakterze rozb\u00f3jniczym. Na Siczy, w pocz\u0105tkowym okresie jej istnienia, w\u0142adz\u0105 najwy\u017csz\u0105 by\u0142o \u201eko\u0142o\u201d, czyli zgromadzenie wszystkich Kozak\u00f3w obecnych na miejscu. Eryk Lassota von Steblau (1550\u20131616), pose\u0142 cesarza Rudolfa II Habsburga, kt\u00f3ry sp\u0119dzi\u0142 na Bazaw\u0142uku kilka tygodni latem 1594 roku, musia\u0142 odczyta\u0107 listy cesarskie w kole, kt\u00f3rym zarz\u0105dza\u0142 w\u00f3wczas ataman nazwiskiem Bohdan Mikoszy\u0144ski. W okresie p\u00f3\u017aniejszym \u2013 tj. w XVII wieku \u2013 rol\u0119 ko\u0142a zaj\u0119\u0142a znacznie mniej demokratyczna Rada Kozacka. Miejscem jej obrad pocz\u0105tkowo by\u0142a Sicz, p\u00f3\u017aniej za\u015b Perejas\u0142aw lub Bia\u0142a Cerkiew. Ataman by\u0142 administratorem wybieranym przez rad\u0119","start_idx":0,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_7660","question":"gdzie jest twierdza k\u0142odzka?","answer":"w K\u0142odzku","context":"Twierdza K\u0142odzko (niem. \"Festung Glatz\") \u2013 dobrze zachowana, du\u017ca twierdza w K\u0142odzku b\u0119d\u0105ca systemem obronnym z okresu XVII i XVIII wieku. == Wygl\u0105d twierdzy == Powierzchnia twierdzy wynosi ponad 30 hektar\u00f3w. W sk\u0142ad kompleksu twierdzy k\u0142odzkiej wchodz\u0105: * twierdza g\u0142\u00f3wna * fort posi\u0142kowy \"Owcza G\u00f3ra\" * obwarowania miejskie (fragmentaryczne) * umocnienia polowe == Historia == Pierwsza wzmianka o istnieniu grodu obronnego na G\u00f3rze Fortecznej (Zamkowej) w K\u0142odzku pochodzi z relacji Kosmasa, czeskiego kronikarza z 981 roku. Nale\u017cy s\u0105dzi\u0107, \u017ce by\u0142 to zesp\u00f3\u0142 drewnianych budynk\u00f3w otoczonych palisad\u0105 \u2013 w takiej formie zdoby\u0142 go i spali\u0142 czeski ksi\u0105\u017c\u0119 Sobies\u0142aw w roku 1114. Sobies\u0142aw odbudowa\u0142 gr\u00f3d w 1129 roku i osadzi\u0142 w nim kasztelana \u2013 Gronzat\u0119. Na prze\u0142omie XIII i XIV wieku roku","start_idx":75,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_7661","question":"na ktorej wyspie lezy montreal?","answer":"\u00cele de Montr\u00e9al","context":"\u00cele de Montr\u00e9al (Wyspa Montrealu, Wyspa Montreal, ang. \"Island of Montreal\") \u2013 wyspa rzeczna na po\u0142udniowym zachodzie kanadyjskiej prowincji Quebec. Le\u017cy na Rzece \u015awi\u0119tego Wawrzy\u0144ca, przy uj\u015bciu do niej rzeki Ottawy. Jest najwi\u0119ksz\u0105 wysp\u0105 archipelagu Archipel d\u2019Hochelaga. Le\u017cy na niej drugie co do wielko\u015bci miasto Kanady, Montreal oraz 14 innych miast tworz\u0105cych razem wielk\u0105 aglomeracj\u0119. Z liczb\u0105 ludno\u015bci przekraczaj\u0105c\u0105 1,8 mln jest to najludniejsza wyspa Kanady oraz najludniejsza wyspa s\u0142odkowodna (rzeczna lub jeziorna) \u015bwiata. Mieszka tutaj prawie jedna czwarta ludno\u015bci Quebecu. == Geografia == Wyspa ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 50 km, szeroko\u015b\u0107 16 km i ma kszta\u0142t bumerangu (jeden jej kraniec skierowany jest na zach\u00f3d, a drugi na p\u00f3\u0142noc). D\u0142ugo\u015b\u0107 linii brzegowej wynosi 266,6 km. Najwy\u017cszym punktem wyspy jest po\u0142o\u017cony na","start_idx":0,"end_idx":15}
+{"id":"mrc_7662","question":"gdzie powsta\u0142y pierwsze cywilizacje?","answer":"Pierwsze struktury pa\u0144stwowe powsta\u0142y w Mezopotamii, staro\u017cytnym Egipcie i staro\u017cytnych Indiach pod koniec czwartego i na pocz\u0105tku trzeciego tysi\u0105clecia przed nasz\u0105 er\u0105.","context":"zasugerowali, by pa\u0144stwem nazywa\u0107 tak\u0105 organizacj\u0119 ludno\u015bci, kt\u00f3ra ma monopol na uzasadnione wykorzystanie si\u0142y w okre\u015blonym obszarze geograficznym. Pierwsze struktury pa\u0144stwowe powsta\u0142y w Mezopotamii, staro\u017cytnym Egipcie i staro\u017cytnych Indiach pod koniec czwartego i na pocz\u0105tku trzeciego tysi\u0105clecia przed nasz\u0105 er\u0105. W Mezopotamii istnia\u0142a pewna liczba wolnych miast. Staro\u017cytny Egipt powsta\u0142 jako pa\u0144stwo bez miast, lecz wykszta\u0142ci\u0142 je w nied\u0142ugim czasie. Pa\u0144stwo z zasady potrzebuje do egzystencji armii, by m\u00f3c spe\u0142ni\u0107 kryteria przytoczonej powy\u017cej definicji. Armia z kolei do skutecznego dzia\u0142ania wymaga biurokracji. Jedynym odst\u0119pstwem od tej regu\u0142y wydaje si\u0119 cywilizacja doliny Indusu, w kt\u00f3rej przypadku nie uda\u0142o si\u0119 znale\u017a\u0107 \u015blad\u00f3w wojska. Pa\u0144stwa pojawi\u0142y si\u0119 na obszarze Chin w p\u00f3\u017anym III lub wczesnym II tysi\u0105cleciu przed nasz\u0105 er\u0105. Na Bliskim Wschodzie","start_idx":149,"end_idx":318}
+{"id":"mrc_7663","question":"jak g\u0142\u0119boki jest zalew wi\u015blany?","answer":"\u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zalewu wynosi 2,7 m","context":"Zalew Wi\u015blany (, , ) \u2013 zalew s\u0142onawowodny, zatoka Morza Ba\u0142tyckiego o powierzchni 838 km\u00b2, w tym w granicach Polski 328 km\u00b2, cz\u0119\u015b\u0107 Zatoki Gda\u0144skiej odci\u0119ta przez Mierzej\u0119 Wi\u015blan\u0105. Z reszt\u0105 zatoki jest po\u0142\u0105czony Cie\u015bnin\u0105 Pi\u0142awsk\u0105. Przez Zalew przebiega uko\u015bnie do jego osi pod\u0142u\u017cnej granica pa\u0144stwowa z Rosj\u0105 (obw\u00f3d kaliningradzki). Zar\u00f3wno przed 1933, jak i po 1945 rozpatrywano plany osuszenia Zalewu poprzez system polder\u00f3w. == Charakterystyka == === Dane podstawowe === * \u015arednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 zalewu wynosi 2,7 m * D\u0142ugo\u015b\u0107 zalewu wynosi 90,7 km (w tym na terenie Polski 35,1 km) * Szeroko\u015b\u0107 od 6,8 do 13 km Najwi\u0119ksze rzeki wp\u0142ywaj\u0105ce do zalewu: Prego\u0142a, Pas\u0142\u0119ka, Elbl\u0105g, Nogat, Szkarpawa i \u015awie\u017ca. Linia brzegowa zalewu jest s\u0142abo rozwini\u0119ta, z wyj\u0105tkiem hydrograficznie wyodr\u0119bnionych","start_idx":475,"end_idx":512}
+{"id":"mrc_7664","question":"ile zarobi\u0142 film avatar?","answer":"\" sta\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym filmem wszech czas\u00f3w (r\u00f3wnie\u017c pierwszym, kt\u00f3ry osi\u0105gn\u0105\u0142 dwa miliardy dolar\u00f3w)","context":"Avatar \u2013 ameryka\u0144sko film science fiction z 2009, wyre\u017cyserowany, napisany oraz wyprodukowany przez Jamesa Camerona. Produkcja zosta\u0142a wykonana przy u\u017cyciu prze\u0142omowych technik filmowych. Bud\u017cet filmu oficjalnie wyni\u00f3s\u0142 237 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Wed\u0142ug innych szacunk\u00f3w wynosi\u0142 od 280 do 310 milion\u00f3w. Na promocj\u0119 wydano 150 milion\u00f3w dolar\u00f3w. \u015awiatowa premiera filmu odby\u0142a si\u0119 10 grudnia 2009 w Londynie. W Polsce zadebiutowa\u0142 on 25 grudnia tego samego roku. Zebra\u0142 pozytywne recenzje, a krytycy wysoko ocenili jego prze\u0142omowe efekty wizualne. \"Avatar\" sta\u0142 si\u0119 najbardziej dochodowym filmem wszech czas\u00f3w (r\u00f3wnie\u017c pierwszym, kt\u00f3ry osi\u0105gn\u0105\u0142 dwa miliardy dolar\u00f3w) i pozostawa\u0142 nim przez niemal dekad\u0119, zanim zosta\u0142 wyprzedzony przez \"Avengers: Koniec gry\" (2019). W marcu 2021 roku, po ponownym wypuszczeniu filmu w chi\u0144skich kinach, produkcja odzyska\u0142a ten status. Obraz","start_idx":548,"end_idx":659}
+{"id":"mrc_7665","question":"w jakim mie\u015bcie zmar\u0142 aleksander wielki?","answer":"Babilonie","context":"Aleksander III Macedo\u0144ski ( \"Aleksandros ho Tritos ho Makedon\") zwany te\u017c Aleksandrem Wielkim ( \"Aleksandros ho Megas\") i niezwyci\u0119\u017conym (\u03ac\u03bd\u03af\u03ba\u03b7\u03c4\u03bf\u03c2) (ur. 19\u201320 lipca 356 p.n.e. w Pelli, zm. 10 czerwca 323 p.n.e. w Babilonie) \u2013 kr\u00f3l Macedonii z dynastii Argead\u00f3w w latach 336\u2013323 p.n.e. Jest powszechnie uznawany za wybitnego stratega i jednego z najwi\u0119kszych zdobywc\u00f3w w historii ludzko\u015bci. Okres panowania Aleksandra wyznacza granic\u0119 mi\u0119dzy dwiema epokami historii staro\u017cytnej: okresem klasycznym i epok\u0105 hellenistyczn\u0105. Jego ojciec Filip II zreformowa\u0142 pa\u0144stwo macedo\u0144skie i zdo\u0142a\u0142 podporz\u0105dkowa\u0107 sobie wi\u0119kszo\u015b\u0107 Grecji. W 336 p.n.e. Aleksander odziedziczy\u0142 silne pa\u0144stwo oraz dobrze zorganizowan\u0105 i do\u015bwiadczon\u0105 armi\u0119. Po ujarzmieniu zbuntowanych greckich poleis kontynuowa\u0142 plany ekspansji pozostawione przez Filipa \u2013 w 334 p.n.e. zaatakowa\u0142 rz\u0105dzon\u0105 przez Pers\u00f3w Azj\u0119 Mniejsz\u0105,","start_idx":213,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_7666","question":"jakie wyst\u0119puj\u0105 b\u0142\u0119dy podczas pomiar\u00f3w?","answer":"B\u0142\u0119dy przy pomiarach podzielone s\u0105 na: * systematyczne, * przypadkowe, * grube (b\u0142\u0119dny odczyt, b\u0142\u0119dna metoda pomiaru).","context":"B\u0142\u0105d pomiaru \u2013 odst\u0119pstwo wyniku jednostkowego pomiaru od warto\u015bci prawdziwej, kt\u00f3rej wielko\u015bci na og\u00f3\u0142 nie znamy. Nie nale\u017cy go rozumie\u0107 jako powsta\u0142ego wy\u0142\u0105cznie w wyniku pomy\u0142ki, a jako nieod\u0142\u0105czny czynnik procesu pomiarowego. B\u0142\u0105d pomiaru jest bezpo\u015brednio zwi\u0105zany z metod\u0105 pomiaru. Wykonuj\u0105c pomiary nawet tym samym przyrz\u0105dem otrzymamy cz\u0119sto r\u00f3\u017cne wyniki. B\u0142\u0119dy przy pomiarach podzielone s\u0105 na: * systematyczne, * przypadkowe, * grube (b\u0142\u0119dny odczyt, b\u0142\u0119dna metoda pomiaru). B\u0142\u0119dy mo\u017cna r\u00f3wnie\u017c podzieli\u0107 na: * wzgl\u0119dne, * bezwzgl\u0119dne.","start_idx":364,"end_idx":482}
+{"id":"mrc_7667","question":"jak\u0105 osob\u0105 by\u0142a ania z zielonego wzg\u00f3rza?","answer":"a Shirley \u2013 obdarzona bujn\u0105 wyobra\u017ani\u0105 i szalenie gadatliwa 11-letnia rudow\u0142osa dziewczynka z sieroci\u0144ca, kt\u00f3ra zostaje przygarni\u0119ta przez mieszkaj\u0105ce na Zielonym","context":"Ania z Zielonego Wzg\u00f3rza, r\u00f3wnie\u017c Anne z Zielonych Szczyt\u00f3w (ang. \"Anne of Green Gables\") \u2013 powie\u015b\u0107 autorstwa kanadyjskiej pisarki Lucy Maud Montgomery, pierwsza cz\u0119\u015b\u0107 cyklu powie\u015bciowego \"Ania z Zielonego Wzg\u00f3rza\", po raz pierwszy wydana w 1908. Pierwsze polskie t\u0142umaczenie ukaza\u0142o si\u0119 w 1911 roku nak\u0142adem Wydawnictwa M. Arcta (p\u00f3\u017aniejsze M. Arct Zak\u0142ady Wydawnicze S.A.). == Fabu\u0142a == Akcja dzieje si\u0119 w Kanadzie na Wyspie Ksi\u0119cia Edwarda we fikcyjnej miejscowo\u015bci Avonlea, Carmody, Charlottetown oraz w Bia\u0142ych Piaskach. Fabu\u0142a rozgrywa si\u0119 w latach 70. i na pocz\u0105tku lat 80. XIX wieku (od czerwca 1877 do wakacji 1882). G\u0142\u00f3wn\u0105 bohaterk\u0105 powie\u015bci jest Anna Shirley \u2013 obdarzona bujn\u0105 wyobra\u017ani\u0105 i szalenie gadatliwa 11-letnia rudow\u0142osa dziewczynka z sieroci\u0144ca, kt\u00f3ra zostaje przygarni\u0119ta przez mieszkaj\u0105ce na Zielonym","start_idx":660,"end_idx":822}
+{"id":"mrc_7668","question":"gdzie jest pochowany \u015bw wojciech?","answer":"w Gnie\u017anie","context":"\"Cholin\" lub \"Chollinun\" lokalizuje si\u0119 albo na po\u0142udniowych brzegach jeziora Dru\u017cno (tradycyjnie w pobli\u017cu wsi \u015awi\u0119ty Gaj ko\u0142o Pas\u0142\u0119ka w powiecie elbl\u0105skim lub wed\u0142ug Gerarda Labudy w pobli\u017cu wsi Pacho\u0142y ko\u0142o Dzierzgonia w powiecie sztumskim) albo na Sambii (dzi\u015b w obwodzie kaliningradzkim, np. w miejscowo\u015bci Tenkity, dzi\u015b Letnoje, lub Rybaki, dzi\u015b Primorsk). G\u0142ow\u0119 z pala zdj\u0105\u0142 potajemnie i przewi\u00f3z\u0142 do Gniezna nieznany Pomorzanin. Wkr\u00f3tce potem Chrobry wykupi\u0142 reszt\u0119 cia\u0142a Wojciecha na wag\u0119 z\u0142ota i rozkaza\u0142 pochowa\u0107 w Gnie\u017anie. Do jego grobu w 1000 roku pielgrzymowa\u0142 Otton III (zjazd gnie\u017anie\u0144ski). W czasie jego wizyty w Gnie\u017anie za\u0142o\u017cono metropoli\u0119 arcybiskupi\u0105, kt\u00f3rej Wojciech zosta\u0142 patronem, a jego brat Radzim Gaudenty stan\u0105\u0142 na czele. == Relikwie == Wykupione przez Boles\u0142awa Chrobrego cia\u0142o znalaz\u0142o si\u0119","start_idx":524,"end_idx":534}
+{"id":"mrc_7669","question":"gdzie znajduje si\u0119 wie\u015b postomino?","answer":"Postomino (, ) \u2013 wie\u015b w p\u00f3\u0142nocnej Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim, w powiecie s\u0142awie\u0144skim, w gminie Postomino przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 203.","context":"Postomino (, ) \u2013 wie\u015b w p\u00f3\u0142nocnej Polsce po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie zachodniopomorskim, w powiecie s\u0142awie\u0144skim, w gminie Postomino przy drodze wojew\u00f3dzkiej nr 203. W latach 1954-1972 wie\u015b nale\u017ca\u0142a i by\u0142a siedzib\u0105 w\u0142adz gromady Postomino. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa s\u0142upskiego. Miejscowo\u015b\u0107 jest siedzib\u0105 gminy Postomino. == Zabytki == * park pa\u0142acowy, pozosta\u0142o\u015b\u0107 po pa\u0142acu. * ko\u015bci\u00f3\u0142 z 1846 w stylu wczesnego gotyku, powi\u0119kszony od po\u0142udnia o zakrysti\u0119 i drewnian\u0105 wie\u017c\u0119 z fasad\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 wyposa\u017cenia pozosta\u0142a z wcze\u015bniejszej \u015bwi\u0105tyni m.in. ambona i chrzcielnica z XVII w.","start_idx":0,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_7670","question":"ile lat trwa liceum?","answer":"Nauka w liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym w Polsce trwa cztery lata","context":"Liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce (LO) (z \u0142ac. \"licaeum\" od gr. L\u00fdkeion: ogr\u00f3d przy \u015bwi\u0105tyni Apollina Wilkob\u00f3jcy (L\u00fdkeios), gdzie naucza\u0142 Arystoteles) \u2013 rodzaj szko\u0142y \u015bredniej w wielu krajach. W Polsce liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce od 2017 r. wskutek reformy o\u015bwiatowej jest szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105 (wcze\u015bniej pos\u0142ugiwano si\u0119 nazw\u0105 rodzajow\u0105 szko\u0142a ponadgimnazjalna, a jeszcze wcze\u015bniej \u2013 szko\u0142a \u015brednia). Nauka w liceum og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym w Polsce trwa cztery lata i ko\u0144czy si\u0119 egzaminem maturalnym (przed 2005 r. by\u0142 to egzamin dojrza\u0142o\u015bci). == Historia == Pierwsze na \u015bwiecie licea wprowadzi\u0142 Napoleon Bonaparte. Dyscyplin\u0119 wzorowano w nich na wojskowej, a obowi\u0105zuj\u0105cym strojem by\u0142 mundur. W czasach nowo\u017cytnych by\u0142 to typ szko\u0142y \u015bredniej. Wed\u0142ug projektu Jeana A. Condorceta z 1792 r. licea by\u0142y szko\u0142ami o najwy\u017cszym stopniu systemu szk\u00f3\u0142 we Francji. Od","start_idx":389,"end_idx":447}
+{"id":"mrc_7671","question":"ile osobnik\u00f3w liczy wataha wilk\u00f3w?","answer":"Stado wilk\u00f3w (wataha) sk\u0142ada si\u0119 przewa\u017cnie z kilku, przeci\u0119tnie 6\u20138 osobnik\u00f3w.","context":"chore, tym samym podnosz\u0105 \u015bredni\u0105 kondycj\u0119 w populacji ofiar, zwan\u0105 te\u017c \u201ezdrowotno\u015bci\u0105\u201d. == Zachowania stadne == Stado wilk\u00f3w (wataha) sk\u0142ada si\u0119 przewa\u017cnie z kilku, przeci\u0119tnie 6\u20138 osobnik\u00f3w. Na Alasce i w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej Kanadzie spotykano watahy licz\u0105ce do 20 osobnik\u00f3w. Watahy obserwowane w Polsce licz\u0105 od 2 do 10, najcz\u0119\u015bciej 4\u20135 osobnik\u00f3w. == Znakowanie terenu == Wilki, tak jak psy, znakuj\u0105 swoje terytorium, by ostrzec inne osobniki przed wej\u015bciem na teren watahy. Szczeg\u00f3lnie silnie oznaczane s\u0105 miejsca ukrycia po\u017cywienia i zdobycz. Najcz\u0119\u015bciej znaki wykonuje para alfa, samce cz\u0119\u015bciej ni\u017c samice. Zazwyczaj do tego celu stosowany jest mocz i ka\u0142. Znaki s\u0142u\u017c\u0105 tak\u017ce do nawigacji, informuj\u0105c watah\u0119 o tym, jak dawno by\u0142a w danej cz\u0119\u015bci swego terenu, a poszczeg\u00f3lne osobniki o miejscu","start_idx":113,"end_idx":192}
+{"id":"mrc_7672","question":"gdzie ro\u015bnie chrzan?","answer":"Wyst\u0119puje w Europie, umiarkowanej cz\u0119\u015bci Azji, na Nowej Zelandii oraz w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej.","context":"Chrzan pospolity (\"Armoracia rusticana\") \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny kapustowatych. Wyst\u0119puje w Europie, umiarkowanej cz\u0119\u015bci Azji, na Nowej Zelandii oraz w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Ro\u015blina uprawna i cz\u0119sto dziczej\u0105ca (kenofit i ergazjofigofit). W Polsce wyst\u0119puje pospolicie na ca\u0142ym obszarze. Chrzan pospolity wykorzystywany by\u0142 dawniej g\u0142\u00f3wnie jako ro\u015blina lecznicza, p\u00f3\u017aniej i wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie stosowany jako dodatek do potraw. Do XIX wieku gatunek w\u0142\u0105czany bywa\u0142 do rodzaju warzucha (d. warz\u0119cha) \"Cochlearia\" jako \"C. armoracia\" i st\u0105d w niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3d\u0142ach polskoj\u0119zycznych z ko\u0144ca XVII wieku i do ok. po\u0142owy XIX wieku okre\u015blany bywa\u0142 jako warz\u0119cha chrzan. Jest to tak\u017ce \u017ar\u00f3d\u0142em nazw ludowych: warz\u0119cha, warzucha. \u0141aci\u0144ska nazwa \"Armoracia\" wywodzi si\u0119 z celtyckiego \"ar\"-blisko oraz \"more\"-morze, czyli ro\u015blina rosn\u0105ca blisko morza. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Wysoko\u015b\u0107","start_idx":84,"end_idx":174}
+{"id":"mrc_7673","question":"jak zako\u0144czy\u0142 si\u0119 potop szwedzki?","answer":"Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660.","context":"Potop szwedzki, wojna polsko-szwedzka (1655\u20131660), VI wojna polsko-szwedzka \u2013 najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660 b\u0119d\u0105cy jedn\u0105 z ods\u0142on II wojny p\u00f3\u0142nocnej. Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczy\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z wojn\u0105 polsko-rosyjsk\u0105 1654\u20131667. Potop szwedzki by\u0142 jedn\u0105 z ods\u0142on wojen prowadzonych przez Szwecj\u0119, kt\u00f3ra d\u0105\u017cy\u0142a do ca\u0142kowitej dominacji nad Morzem Ba\u0142tyckim, wynikiem czego by\u0142y wcze\u015bniejsze wojny z Polsk\u0105 o uj\u015bcie Wis\u0142y i Inflanty. Konflikt mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoje korzenie w sporze o tron Szwecji w obr\u0119bie dynastii Waz\u00f3w, do czego zg\u0142aszali pretensje kr\u00f3lowie polscy z tej dynastii. Do najazdu wojsk szwedzkich dosz\u0142o, gdy Rzeczpospolita prowadzi\u0142a wyniszczaj\u0105c\u0105 wojn\u0119 obronn\u0105 z Rosj\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 i latem 1654 roku najecha\u0142a ponad po\u0142ow\u0119 jej terytorium (\"potop","start_idx":172,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_7674","question":"ilu zawodnik\u00f3w w hokeju na lodzie?","answer":"W sk\u0142ad ka\u017cdego zespo\u0142u na lodzie wchodzi bramkarz i pi\u0119ciu graczy w polu: dw\u00f3ch obro\u0144c\u00f3w i trzech napastnik\u00f3w: lewoskrzyd\u0142owy, \u015brodkowy i prawoskrzyd\u0142owy. Kadra meczowa dru\u017cyny hokejowej jest liczniejsza, sk\u0142ada si\u0119 z 22 zawodnik\u00f3w \u2013 20 zawodnik\u00f3w przewidzianych do gry w polu oraz dw\u00f3ch bramkarzy.","context":"s\u0105 bramkarzami. == Zasady == W sk\u0142ad ka\u017cdego zespo\u0142u na lodzie wchodzi bramkarz i pi\u0119ciu graczy w polu: dw\u00f3ch obro\u0144c\u00f3w i trzech napastnik\u00f3w: lewoskrzyd\u0142owy, \u015brodkowy i prawoskrzyd\u0142owy. Kadra meczowa dru\u017cyny hokejowej jest liczniejsza, sk\u0142ada si\u0119 z 22 zawodnik\u00f3w \u2013 20 zawodnik\u00f3w przewidzianych do gry w polu oraz dw\u00f3ch bramkarzy. Dzi\u0119ki temu zespo\u0142y w trakcie gry swobodnie dokonuj\u0105 regularnych zmian tzw. \u201epi\u0105tek\u201d. Ka\u017cdy z zawodnik\u00f3w wyposa\u017cony jest w kij, \u0142y\u017cwy oraz odpowiednie ochraniacze zapobiegaj\u0105ce kontuzjom. Do gry s\u0142u\u017cy kr\u0105\u017cek wykonany z twardego kauczuku, kt\u00f3ry zawodnicy tr\u0105caj\u0105c kijami staraj\u0105 si\u0119 wbi\u0107 do bramki przeciwnika. Jest to sport o szybkim tempie gry z u\u017cyciem gry fizycznej (cia\u0142em). Czas meczu hokejowego trwa 60 minut (czas podzielony jest na trzy cz\u0119\u015bci, tzw. tercje po 20","start_idx":29,"end_idx":328}
+{"id":"mrc_7675","question":"z jakiego miasta wyp\u0142yn\u0105\u0142 titanic?","answer":"Southampton","context":"r\u00f3wnie\u017c woleli wysi\u0105\u015b\u0107 w porcie w Queenstown. === Przebieg rejsu === Kolejne etapy rejsu przebiega\u0142y bezproblemowo. Z Southampton \u201eTitanic\u201d wzi\u0105\u0142 kurs na Cherbourg we Francji, sk\u0105d zabra\u0142 na pok\u0142ad oko\u0142o 150 pasa\u017cer\u00f3w z mniejszego statku \u201eNomadica\u201d. Po godzinie 20:00 skierowa\u0142 si\u0119 na ostatni przystanek w Europie \u2013 irlandzkie Queenstown. Na pe\u0142ny ocean wyp\u0142yn\u0105\u0142 rano, zabieraj\u0105c wcze\u015bniej dostaw\u0119 poczty oraz wysadzaj\u0105c pasa\u017cer\u00f3w, kt\u00f3rzy wykupili bilet jedynie na t\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 rejsu. 11 kwietnia 1912 r. \u201eTitanic\u201d wyp\u0142yn\u0105\u0142 w kierunku Nowego Jorku \u2013 celu jego dziewiczego rejsu. O godzinie 13:30 wok\u00f3\u0142 statku rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 ju\u017c tylko niczym nie zm\u0105cony widok oceanu. Czwarty dzie\u0144 rejsu by\u0142 dniem niepogodnym, aczkolwiek ocean by\u0142 spokojny. Po popo\u0142udniowym lunchu pasa\u017cerowie korzystali z wszelkich udogodnie\u0144 oferowanych przez luksusow\u0105 jednostk\u0119","start_idx":118,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7676","question":"gdzie tworzy si\u0119 magma?","answer":"Magma powstaje w g\u0142\u0119bokich partiach skorupy ziemskiej lub w g\u00f3rnym p\u0142aszczu.","context":"Magma ( \u2019g\u0119sta ma\u015b\u0107\u2019) \u2013 gor\u0105ca, stopiona masa krzemian\u00f3w i glinokrzemian\u00f3w z domieszkami tlenk\u00f3w i siarczk\u00f3w, z du\u017c\u0105 ilo\u015bci\u0105 wody i gaz\u00f3w, powstaj\u0105ca w g\u0142\u0119bi Ziemi; magma, kt\u00f3ra wydobywa si\u0119 na powierzchni\u0119 Ziemi, nazywana jest law\u0105. == Powstawanie magmy == Magma powstaje w g\u0142\u0119bokich partiach skorupy ziemskiej lub w g\u00f3rnym p\u0142aszczu. Wiedza o powstawaniu i w\u0142a\u015bciwo\u015bciach magmy wynika z obserwacji efekt\u00f3w jej krystalizacji, oddzia\u0142ywania na ska\u0142y j\u0105 otaczaj\u0105ce i eksperyment\u00f3w laboratoryjnych. Poprzez badania, eksperymenty i obliczenia matematyczne pr\u00f3buje si\u0119 odtworzy\u0107 warunki panuj\u0105ce w g\u0142\u0119bi Ziemi. Przypuszcza si\u0119, \u017ce przyczyn\u0105 powstania magmy mo\u017ce by\u0107: * wzrost temperatury, * obni\u017cenie ci\u015bnienia litostatycznego (np. gdy materia\u0142 w p\u0142aszczu Ziemi przemieszcza si\u0119 do g\u00f3ry w postaci diapiru), * wzbogacenie w sk\u0142adniki lotne, kt\u00f3re zmniejszaj\u0105","start_idx":258,"end_idx":334}
+{"id":"mrc_7677","question":"ile metr\u00f3w sk\u00f3ry ma cz\u0142owiek?","answer":"Og\u00f3lna powierzchnia sk\u00f3ry u cz\u0142owieka wynosi 1,5-2 m\u00b2","context":"Sk\u00f3ra (\u0142ac. \"cutis\", gr. \"derma\") \u2013 najwi\u0119kszy narz\u0105d pow\u0142oki wsp\u00f3lnej (\u0142ac. \"integumentum commune\") kr\u0119gowc\u00f3w o z\u0142o\u017conej budowie i wielorakich funkcjach; pow\u0142oka w\u0142a\u015bciwa.Og\u00f3lna powierzchnia sk\u00f3ry u cz\u0142owieka wynosi 1,5-2 m\u00b2, a grubo\u015b\u0107 wynosi 1,5-5 mm. Sk\u0142ada si\u0119 z trzech warstw: nask\u00f3rka, sk\u00f3ry w\u0142a\u015bciwej i tkanki podsk\u00f3rnej. Nask\u00f3rek sk\u0142ada si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z dojrzewaj\u0105cych kom\u00f3rek nab\u0142onkowych, nazywanych keratynocytami i tworzy kilka warstw: podstawn\u0105, kolczyst\u0105, ziarnist\u0105, jasn\u0105 i rogow\u0105. Opr\u00f3cz keratynocyt\u00f3w w nask\u00f3rku znajduj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c kom\u00f3rki barwnikowe \u2014 melanocyty, kom\u00f3rki odpowiedzialne za reakcje immunologiczne \u2013 kom\u00f3rki Langerhansa i kom\u00f3rki uk\u0142adu nerwowego \u2014 kom\u00f3rki Merkla. W sk\u00f3rze w\u0142a\u015bciwej utworzonej z tkanki \u0142\u0105cznej znajduj\u0105 si\u0119 w\u0142\u00f3kna kolagenowe i elastyna oraz elementy kom\u00f3rkowe: fibroblasty, mastocyty i kom\u00f3rki krwi oraz naczynia i nerwy. Tkank\u0119 podsk\u00f3rn\u0105 tworzy tkanka","start_idx":172,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_7678","question":"jak na imi\u0119 ma sanah?","answer":"Zuzanna","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":41,"end_idx":48}
+{"id":"mrc_7679","question":"jakie skutki dla spo\u0142ecze\u0144stwa polskiego mia\u0142 potop szwedzki?","answer":"Wojna i okupacja prawie ca\u0142ego kraju przez \"potop\" wojsk szwedzkich spowodowa\u0142y w Rzeczypospolitej ogromne straty demograficzne na skutek dzia\u0142a\u0144 wojennych, g\u0142odu, chor\u00f3b i epidemii (nawet do 40% ca\u0142ej populacji Rzeczypospolitej) zniszczenia materialne (ponad 50% ca\u0142ego maj\u0105tku), wielkie straty d\u00f3br kulturalnych, zagrabionych przez okupanta, a wreszcie utrat\u0119 zwierzchnictwa nad Prusami Ksi\u0105\u017c\u0119cymi i przypiecz\u0119towanie tego samego odno\u015bnie do Inflant.","context":"te nie mia\u0142y charakteru ci\u0105g\u0142ego i dopiero w grudniu podj\u0119to regularne obl\u0119\u017cenie miasta. Wojn\u0119 zako\u0144czy\u0142 pok\u00f3j oliwski zawarty 3 maja 1660. == Skutki wojny == Wojna i okupacja prawie ca\u0142ego kraju przez \"potop\" wojsk szwedzkich spowodowa\u0142y w Rzeczypospolitej ogromne straty demograficzne na skutek dzia\u0142a\u0144 wojennych, g\u0142odu, chor\u00f3b i epidemii (nawet do 40% ca\u0142ej populacji Rzeczypospolitej) zniszczenia materialne (ponad 50% ca\u0142ego maj\u0105tku), wielkie straty d\u00f3br kulturalnych, zagrabionych przez okupanta, a wreszcie utrat\u0119 zwierzchnictwa nad Prusami Ksi\u0105\u017c\u0119cymi i przypiecz\u0119towanie tego samego odno\u015bnie do Inflant. Traktaty welawsko-bydgoskie pozwoli\u0142y na umocnienie Brandenburgii na arenie mi\u0119dzynarodowej. Kolejnym skutkiem wojny s\u0105 te\u017c niepowetowane straty materialne i kulturowe. Pomimo \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 polskich zamk\u00f3w i twierdz poddawa\u0142a si\u0119 Szwedom bez walki, zosta\u0142y zniszczone i z\u0142upione jako potencjalne miejsca","start_idx":159,"end_idx":611}
+{"id":"mrc_7680","question":"co znaczy s\u0142owo alleluja?","answer":"\"hallelujah\", czy te\u017c \"halelu-J\u00e1h\" \u2013 \u201ewychwalajcie Jahwe\u201d","context":"Alleluja ( \"hallelujah\", czy te\u017c \"halelu-J\u00e1h\" \u2013 \u201ewychwalajcie Jahwe\u201d) \u2013 biblijna aklamacja, wychwalaj\u0105ca Jahwe i jednocze\u015bnie zwrot nawo\u0142uj\u0105cy do jego wychwalania. Zwrot ten jest u\u017cyty dwadzie\u015bcia cztery razy w Starym Testamencie, g\u0142\u00f3wnie w Ksi\u0119dze Psalm\u00f3w oraz cztery razy w greckiej transliteracji w Nowym Testamencie. Po raz pierwszy pojawia si\u0119 w Psalmie 104:35. Z wyj\u0105tkiem Psalmu 135:3 wprowadza i (lub) ko\u0144czy psalmy, w kt\u00f3rych si\u0119 znajduje. W Apokalipsie \u015bw. Jana: \u201e\"na niebie m\u00f3wi\u0105cych: Allelu-Ja! Zbawienie i chwa\u0142a i moc Bogu naszemu jest\"\u201d (Ap. 19,1 Biblia Wujka 1599), \u201e\"jak gdyby g\u0142os wielkiego t\u0142umu w niebie \u2013 m\u00f3wi\u0105cych: Alleluja!\"\u201d (Apokalipsa \u015bw. Jana Biblia Tysi\u0105clecia 1965). Alleluja stanowi tu wprowadzenie do serii hymn\u00f3w. Zwrot ten sta\u0142 si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 chrze\u015bcija\u0144skiej liturgii ko\u015bcielnej oraz szerzej \u2013","start_idx":11,"end_idx":68}
+{"id":"mrc_7681","question":"co znaczy s\u0142owo lex?","answer":"prawo, ustawa","context":"* \"\"lex\"\" (\u0142ac.): prawo, ustawa * lex (staro\u017cytny Rzym) * System Informacji Prawnej Lex (program komputerowy, baza danych online) * EUR-Lex * Lex (informatyka) * Lex (imi\u0119) np. Lex Banning","start_idx":18,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_7682","question":"kt\u00f3ry w\u0142oski w\u0142adca udzieli\u0142 pomocy rewolucjonistom?","answer":"Karol Albert \u2013 w\u0142adca Piemontu (Kr\u00f3lestwa Sardynii)","context":"\u201eZwyci\u0119ski rewolucjonista przestaje by\u0107 rewolucjonist\u0105\u201d \u2013 ostrzega\u0142. Sam nigdy nie przesta\u0142 by\u0107 rewolucjonist\u0105. Mazzini by\u0142 wolnomularzem. Utrzymywa\u0142 \u015bcis\u0142e kontakty z Albertem Pikiem, r\u00f3wnie\u017c masonem, kt\u00f3ry z kolei d\u0105\u017cy\u0142 do roz\u0142amu Stan\u00f3w Zjednoczonych. Razem z Giuseppem Garibaldim stan\u0105\u0142 na czele og\u00f3lnow\u0142oskiego powstania, kt\u00f3re wybuch\u0142o w ramach Wiosny Lud\u00f3w. Powsta\u0144cy, pod has\u0142em zjednoczenia ziem w\u0142oskich, rozpocz\u0119li walk\u0119 o wyzwolenie spod panowania austriackiego. Poparcia udzieli\u0142 im Karol Albert \u2013 w\u0142adca Piemontu (Kr\u00f3lestwa Sardynii), lecz jego wojska zosta\u0142y pokonane przez Austriak\u00f3w w 1849 r. w bitwie pod Novar\u0105. Powstanie zosta\u0142o st\u0142umione przez wojska austriackie (na p\u00f3\u0142nocy W\u0142och) i francuskie (w Pa\u0144stwie Ko\u015bcielnym). By\u0142 za\u0142o\u017cycielem organizacji M\u0142ode W\u0142ochy, M\u0142oda Europa i Centralny Komitet Demokracji Europejskiej. Mazzini wspiera\u0142 polski ruch narodowowyzwole\u0144czy. Przyja\u017ani\u0142 si\u0119 ze Stanis\u0142awem Worcellem.","start_idx":496,"end_idx":547}
+{"id":"mrc_7683","question":"co przedstawia logo starbucks?","answer":"Graficznym symbolem koncernu Starbucks jest syrena znana z mitologii greckiej.","context":"Caf\u00e9 Starbucks Coffee, w zwi\u0105zku z lokalnymi przepisami dotycz\u0105cymi prawnej ochrony j\u0119zyka francuskiego * Rosja: \u0421\u0442\u0430\u0440\u0431\u0430\u043a\u0441 (transliteracja: Starbaks) * Tajlandia: \u0e2a\u0e15\u0e32\u0e23\u0e4c\u0e1a\u0e31\u0e04\u0e2a\u0e4c (transliteracja: sa taa bak, fonetycznie: s\u01d2t\u0101\u02d0b\u0101k\u02b0\u014d) === Logo === Graficznym symbolem koncernu Starbucks jest syrena znana z mitologii greckiej. Logo firmy zmienia\u0142o si\u0119 na przestrzeni lat. W pierwszej wersji syrena mia\u0142a odkryt\u0105 klatk\u0119 piersiow\u0105, a znak by\u0142 utrzymany w br\u0105zowych barwach. Obecnie logo jest zielone, a piersi syreny zosta\u0142y zas\u0142oni\u0119te jej w\u0142osami. We wrze\u015bniu 2006 firma tymczasowo przywr\u00f3ci\u0142a oryginalne, br\u0105zowe logo na papierowych kubkach. Chciano w ten spos\u00f3b pokaza\u0107 wk\u0142ad korporacji Starbucks w region zachodniego wybrze\u017ca Stan\u00f3w Zjednoczonych i uczci\u0107 35 lat dzia\u0142alno\u015bci. R\u00f3wnie\u017c w 2008 przywr\u00f3cono oryginalne logo, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 z wprowadzeniem do oferty nowego smaku kawy","start_idx":240,"end_idx":318}
+{"id":"mrc_7684","question":"na jakich instrumentach gra\u0142 bach?","answer":"gry na skrzypcach oraz klawesynie, podczas gdy jego stryj \u2013 Johann Christoph, organista w Georgenkirche w Eisenach \u2013 udziela\u0142 Janowi Sebastianowi lekcji gry na organach.","context":"uczy\u0142 si\u0119 Marcin Luter). Ojciec uczy\u0142 m\u0142odego Bacha gry na skrzypcach oraz klawesynie, podczas gdy jego stryj \u2013 Johann Christoph, organista w Georgenkirche w Eisenach \u2013 udziela\u0142 Janowi Sebastianowi lekcji gry na organach. Bach by\u0142 bardzo zdolnym uczniem i w kr\u00f3tkim czasie opanowa\u0142 sztuk\u0119 gry na tych instrumentach. Matka Bacha zmar\u0142a w 1694 roku, a dziewi\u0119\u0107 miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej, zmar\u0142 tak\u017ce jego ojciec. Osierocony Jan Sebastian nie mia\u0142 jeszcze 10 lat, gdy opiek\u0119 nad nim oraz jego bratem Johannem Jakobem, przej\u0105\u0142 najstarszy brat Johann Christoph (1671\u20131721), organista w St. Michaeliskirche w niedalekim Ohrdruf. === Ohrdruf === Jan Sebastian ucz\u0119szcza\u0142 do miejscowego liceum, kt\u00f3re da\u0142o mu solidne podstawy wykszta\u0142cenia humanistycznego. W domu brata ch\u0142opiec uczy\u0142 si\u0119 gry na r\u00f3\u017cnych instrumentach, przepisywa\u0142 te\u017c","start_idx":52,"end_idx":221}
+{"id":"mrc_7685","question":"kto gra\u0142 batmana?","answer":"Robert Pattinson","context":"\"Batman\" (\"The Batman\") z 2022 rol\u0119 tytu\u0142ow\u0105 zagra\u0142 Robert Pattinson. Natomiast w serialu animowanym \"Batman\" (\"Batman: The Animated Series\"), oraz w jego kontynuacjach, a tak\u017ce grze komputerowej \"Batman: Arkham Asylum\" g\u0142osu postaci Batmana u\u017cyczy\u0142 aktor Kevin Conroy. W 2000 roku w Warszawie odnalaz\u0142 si\u0119 pierwszy ameryka\u0144ski numer komiksu o Batmanie. Jego w\u0142a\u015bciciel kupi\u0142 go podczas pobytu w USA w 1939 roku i od powrotu do Polski przechowywa\u0142 w domu, po czym sprzeda\u0142 jednemu z warszawskich sklep\u00f3w z komiksami. Tego typu komiks jest wart ok. 150 tysi\u0119cy dolar\u00f3w i jest jedynym takim znaleziskiem w Europie, co potwierdzi\u0142o \u2013 podobnie jak autentyczno\u015b\u0107 komiksu \u2013 jego ameryka\u0144skie wydawnictwo. Batman zosta\u0142 uznany za najwi\u0119kszego superbohatera wszech czas\u00f3w przez magazyn SFX. == Opis postaci ==","start_idx":52,"end_idx":68}
+{"id":"mrc_7686","question":"kto wymy\u015bli\u0142 nazw\u0119 caro?","answer":"Nazw\u0119 zaproponowa\u0142 Jaros\u0142aw Dubaniewicz.","context":"Miros\u0142aw Kowalczuk. 31 lipca 1991 roku rozpocz\u0119to produkcj\u0119 seryjn\u0105 modelu Caro. Nazw\u0119 zaproponowa\u0142 Jaros\u0142aw Dubaniewicz. Wprowadzono w niej prawie 270 zmian konstrukcyjnych i stylistycznych, znacz\u0105co zmodernizowano nadwozie \u2013 m.in. zastosowano nowe przednie reflektory i inaczej wyprofilowane zderzaki, w uk\u0142adzie wydechowym zastosowano t\u0142umik \u015brodkowy. We wn\u0119trzu zmieniono m.in. kierownic\u0119 oraz dodano regulacj\u0119 wysoko\u015bci mocowania pas\u00f3w przednich. Powi\u0119kszono tak\u017ce znacznie list\u0119 wyposa\u017cenia dodatkowego, w jego sk\u0142ad wchodzi\u0142y m.in.: obr\u0119cze k\u00f3\u0142 ze stop\u00f3w metali lekkich, szyberdach, autoalarm, sportowe fotele Inter Groclin, elektrycznie sterowane szyby przednie, centralny zamek, radioodbiornik, g\u0142o\u015bniki, lakier metalizowany. Nabywca mia\u0142 do wyboru r\u00f3\u017cne wersje silnikowe, tylne mosty o r\u00f3\u017cnych prze\u0142o\u017ceniach oraz wyposa\u017cenie dodatkowe. Polonez Caro spe\u0142nia\u0142 europejskie normy bezpiecze\u0144stwa ECE. Od roku 1991 gwa\u0142townie zacz\u0105\u0142 wzrasta\u0107 poziom produkcji Poloneza. W","start_idx":81,"end_idx":121}
+{"id":"mrc_7687","question":"gdzie znajduje si\u0119 nowa wie\u015b?","answer":"Nowa Wie\u015b \u2013 wie\u015b w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w zachodniej cz\u0119\u015bci gminy Micha\u0142owice.","context":"Nowa Wie\u015b \u2013 wie\u015b w Polsce, po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie mazowieckim, w powiecie pruszkowskim, w zachodniej cz\u0119\u015bci gminy Micha\u0142owice. Le\u017cy ok. 20 km od Warszawy, nad rzek\u0105 Zimna Woda (w przesz\u0142o\u015bci okre\u015blanej jako Mr\u00f3wka). W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 nale\u017ca\u0142a administracyjnie do wojew\u00f3dztwa warszawskiego. S\u0105siaduje z Pruszkowem, Komorowem i Granic\u0105. Zajmuje powierzchni\u0119 oko\u0142o 4 km\u00b2. Liczy 1571 mieszka\u0144c\u00f3w, zar\u00f3wno \u017cyj\u0105cych tu od urodzenia, jak i ludno\u015bci nap\u0142ywowej. W 2003 roku wi\u0119cej by\u0142o mieszka\u0144c\u00f3w nap\u0142ywowych. == Integralne cz\u0119\u015bci wsi == == Historia == Nowa Wie\u015b powsta\u0142a w XVIII w. w dobrach helenowskich. Tereny te nale\u017ca\u0142y do hrabiego Jakuba Potockiego. Oko\u0142o 1900 roku hrabia Potocki postanowi\u0142 rozparcelowa\u0107 cz\u0119\u015b\u0107 swoich ziem na rzecz swoich poddanych. By\u0142y to tereny cz\u0119\u015bciowo zalesione i podmok\u0142e. Przed osiedleniem trzeba","start_idx":0,"end_idx":127}
+{"id":"mrc_7688","question":"jakie polecenie s\u0142u\u017cy do wy\u015bwietlania zawarto\u015bci folderu?","answer":"dir","context":"dir \u2013 polecenie s\u0142u\u017c\u0105ce do wy\u015bwietlenia plik\u00f3w i katalog\u00f3w znajduj\u0105cych si\u0119 w aktywnym katalogu. Nazwa polecenia to skr\u00f3t od \u2013 indeks, katalog. == dir w AmigaDOS / AROS == W wypadku systemu AmigaDOS, nale\u017cy wpisa\u0107 je w wierszu polece\u0144. Zazwyczaj jest nim shell, ale mo\u017ce te\u017c by\u0107 CLI. Sk\u0142adnia polecenia dir wed\u0142ug wzorca ReadArgs jest nast\u0119puj\u0105ca: Dir Dir Opt/K ALL/S DIRS/S FILES/S INTER/S * Dir \u2013 nazwa katalogu do wy\u015bwietlenia * ALL \u2013 wy\u015bwietla rekurencyjnie zawarto\u015b\u0107 podkatalog\u00f3w * DIRS \u2013 pokazuje tylko katalogi * FILES \u2013 pokazuje tylko pliki == dir w CP/M == DIR, w systemie CP/M, to dyrektywa rezydenta zlecaj\u0105ca wykonanie polecenia powoduj\u0105cego wy\u015bwietlenie informacji o katalogu, grupie plik\u00f3w lub pojedynczym pliku. Dyrektywa ta mo\u017ce mie\u0107 nast\u0119puj\u0105c\u0105 posta\u0107:","start_idx":0,"end_idx":3}
+{"id":"mrc_7689","question":"jak g\u0142\u0119boki jest balaton?","answer":"Jego \u015brednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 wynosi ok. 3 m, a najwi\u0119ksz\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 (12,2 m)","context":"== Balaton jest w\u0105skim jeziorem, wyd\u0142u\u017conym w kierunku z po\u0142udniowego zachodu na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d. Jego d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 77 km, szeroko\u015b\u0107 od 4 (w cz\u0119\u015bci zachodniej) do 14 km (w cz\u0119\u015bci wschodniej). Najmniejsza szeroko\u015b\u0107 w przesmyku ko\u0142o p\u00f3\u0142wyspu Tihany wynosi 1,5 km. Powierzchnia tafli jeziora liczy 592 km\u00b2. Balaton jest p\u0142ytkim jeziorem. Jego \u015brednia g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 wynosi ok. 3 m, a najwi\u0119ksz\u0105 g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 (12,2 m) stwierdzono w tzw. Studni Tiha\u0144skiej u zako\u0144czenia p\u00f3\u0142wyspu Tihany. Lustro wody le\u017cy na wysoko\u015bci ok. 104 m n.p.m. W tym samym rowie tektonicznym, co Balaton, na jego przed\u0142u\u017ceniu, le\u017c\u0105 jeszcze dwa jeziora o podobnym charakterze: Velence (w\u0119g. \"Velencei-t\u00f3\") na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d i Ma\u0142y Balaton na po\u0142udniowy zach\u00f3d od Balatonu. == Hydrografia == Balaton jest w zasadzie jeziorem","start_idx":337,"end_idx":407}
+{"id":"mrc_7690","question":"kiedy by\u0142y pierwsze wybory do parlamentu europejskiego?","answer":"W 1979 odby\u0142y si\u0119 pierwsze bezpo\u015brednie i powszechne wybory do PE.","context":"do PE byli desygnowani przez parlamenty kraj\u00f3w cz\u0142onkowskich. W 1974 na szczycie w Pary\u017cu szefowie pa\u0144stw i rz\u0105d\u00f3w pa\u0144stw cz\u0142onkowskich podj\u0119li decyzj\u0105 o bezpo\u015brednich i powszechnych wyborach do PE, a w 1978 wszed\u0142 w \u017cycie podpisany w 1976 Akt o powszechnych wyborach do Parlamentu Europejskiego. W 1979 odby\u0142y si\u0119 pierwsze bezpo\u015brednie i powszechne wybory do PE. Wybrano w nich 410 pos\u0142\u00f3w. Od tego czasu deputowani s\u0105 wybierani w powszechnych i bezpo\u015brednich wyborach przez obywateli pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nie istnieje jednolita ordynacja wyborcza do PE. Wybory s\u0105 przeprowadzane z zastosowaniem procedur ustalanych przez pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie. Pocz\u0105tkowo by\u0142 on organem konsultacyjnym i nie posiada\u0142 realnej w\u0142adzy. Po wej\u015bciu w \u017cycie Jednolitego Aktu Europejskiego (1987), Traktatu z Maastricht (1993) i Traktatu amsterdamskiego (1999) Parlament","start_idx":297,"end_idx":363}
+{"id":"mrc_7691","question":"czyj pomnik stoi w krakowie na rynku g\u0142\u00f3wnym przy sukiennicach?","answer":"Adama Mickiewicza","context":"Pomnik Adama Mickiewicza (przez krakowian zwany potocznie \u201e\"Adasiem\"\u201d) \u2013 pomnik znajduj\u0105cy si\u0119 w Krakowie po wschodniej stronie Rynku G\u0142\u00f3wnego, pomi\u0119dzy Sukiennicami a wylotem ulicy Siennej. == Historia == Pomnik powsta\u0142 wed\u0142ug projektu Teodora Rygiera, uroczyste ods\u0142oni\u0119cie pomnika nast\u0105pi\u0142o 26 czerwca 1898, w setnym roku urodzin Adama Mickiewicza. Projekt pomnika zosta\u0142 przedstawiony przez Rygiera podczas konkursu na monument Wieszcza, zorganizowanego w Krakowie w latach 1880\u20131890. Swoje wizje pomnika zaprezentowali w\u00f3wczas m.in. nast\u0119puj\u0105cy arty\u015bci: Tomasz Dykas, Walery Gadomski, Antoni Kurzawa, Jan Matejko i Pius Welo\u0144ski. Wyb\u00f3r do realizacji projektu Rygiera spotka\u0142 si\u0119 z krytyk\u0105, czego wyrazem by\u0142y liczne polemiki prasowe oraz osobne publikacje po\u015bwi\u0119cone temu zagadnieniu. Surowemu os\u0105dowi poddawano zw\u0142aszcza warto\u015b\u0107 artystyczn\u0105 dzie\u0142a. Koszt budowy monumentu wyni\u00f3s\u0142 164 tys. z\u0142r. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 tej","start_idx":7,"end_idx":24}
+{"id":"mrc_7692","question":"jakie pochodzenie etniczne maja polacy?","answer":"Polacy nale\u017c\u0105 historycznie do lechickiej podgrupy ludno\u015bciowej S\u0142owian zachodnich","context":"w roku 1918 i powt\u00f3rne scalenie cz\u0119\u015bci, nale\u017c\u0105cych przez 123 lata do r\u00f3\u017cnych zaborc\u00f3w. Niegdysiejsze ideologie o rodowodzie bezspornie szlacheckim przenikaj\u0105 i przenika\u0142y wszelkie elementy spo\u0142ecze\u0144stwa polskiego od prawicy do lewicy. Kultura uznawana obecnie za narodow\u0105 by\u0142a historycznym produktem szlachty. === Pochodzenie === Polacy nale\u017c\u0105 historycznie do lechickiej podgrupy ludno\u015bciowej S\u0142owian zachodnich, zamieszkuj\u0105cych obszar po\u0142o\u017cony mi\u0119dzy Styrem na wschodzie i Odr\u0105 na zachodzie, zjednoczonych oko\u0142o po\u0142owy X wieku, ale i ten pogl\u0105d jest obecnie przez niekt\u00f3rych historyk\u00f3w podwa\u017cany, w wyniku podboju (zjednoczenia) wewn\u0119trznego. W ci\u0105gu d\u0142ugich dziej\u00f3w Polski na jej ziemi osiedla\u0142y si\u0119 tak\u017ce inne grupy r\u00f3\u017cnego pochodzenia; (Niemcy, \u017bydzi, Holendrzy, Szkoci, Szwedzi, Fryzowie, Flamandowie, Ormianie, Tatarzy, Rusini), kt\u00f3re cz\u0119sto ulega\u0142y spolszczeniu (G\u0142uchoniemcy). Niekt\u00f3re z nich zachowywa\u0142y jednak swoj\u0105 odr\u0119bno\u015b\u0107","start_idx":330,"end_idx":411}
+{"id":"mrc_7693","question":"co wydarzy\u0142o si\u0119 w pompejach akapit?","answer":"W XVI wieku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 grabie\u017c. Apogeum nast\u0105pi\u0142o w XVIII wieku, wraz ze wzrostem zainteresowania staro\u017cytno\u015bci\u0105. Pod patronatem ksi\u0105\u017c\u0105t i arystokracji zacz\u0119to masowo poszukiwa\u0107 i wydobywa\u0107 rze\u017aby, wazy, monety, klejnoty oraz wykuwano ze \u015bcian malowid\u0142a i mozaiki. Dokonano wtedy znacznych zniszcze\u0144 warstwy architektonicznej miasta.","context":"tych Nowych Pompej\u00f3w jest Sanktuarium Matki Boskiej R\u00f3\u017ca\u0144cowej zbudowane w XIX wieku oraz stoj\u0105ca obok dzwonnica. == Zagro\u017cenia == Przez wiele lat ruiny Pompej\u00f3w ulega\u0142y stopniowej destrukcji: * W XVI wieku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 grabie\u017c. Apogeum nast\u0105pi\u0142o w XVIII wieku, wraz ze wzrostem zainteresowania staro\u017cytno\u015bci\u0105. Pod patronatem ksi\u0105\u017c\u0105t i arystokracji zacz\u0119to masowo poszukiwa\u0107 i wydobywa\u0107 rze\u017aby, wazy, monety, klejnoty oraz wykuwano ze \u015bcian malowid\u0142a i mozaiki. Dokonano wtedy znacznych zniszcze\u0144 warstwy architektonicznej miasta. W wieku XIX re\u017cyserowano sensacyjne odkrycia dla potrzeb przybywaj\u0105cych go\u015bci, wydobywaj\u0105c wcze\u015bniej odkryte zabytki. Dopiero z ko\u0144cem XIX wieku i dzia\u0142alno\u015bci\u0105 Giuseppe Fiorellego wykopaliska nabra\u0142y charakteru naukowego. * Powolnie wydobywane spod ochronnej warstwy popio\u0142u i tufu pozosta\u0142o\u015bci sta\u0142y si\u0119 ofiar\u0105 zmiennych warunk\u00f3w atmosferycznych i ekspansji ro\u015blinno\u015bci (wietrzenie biologiczne).","start_idx":195,"end_idx":532}
+{"id":"mrc_7694","question":"kto napisa\u0142 dziwny jest ten \u015bwiat?","answer":"Czes\u0142awa Niemena","context":"Dziwny jest ten \u015bwiat \u2013 piosenka autorstwa Czes\u0142awa Niemena z 1967 roku, inspirowana przebojami \"When a Man Loves a Woman\" Percy\u2019ego Sledge\u2019a i \"It's a Man's Man's Man's World\" Jamesa Browna z 1966 r. Pochodzi z p\u0142yty d\u0142ugograj\u0105cej \"Dziwny jest ten \u015bwiat\". Ma charakterystyczny organowy wst\u0119p, skomponowany i zagrany przez Mariana Zimi\u0144skiego. Niemen zdoby\u0142 za t\u0119 piosenk\u0119 nagrod\u0119 na V Festiwalu Piosenki w Opolu w czerwcu 1967 roku. Bywa ona okre\u015blany jako pierwszy polski protest song, cho\u0107 w rzeczywisto\u015bci jego inspiracj\u0105 by\u0142y stosunki mi\u0119dzyludzkie. W 1969 wytw\u00f3rnia Compagnia Generale del Disco wyda\u0142a singiel \u201eIo senza lei / Acrobaleno\u201d \u201eIo senza lei\u201d jest traktowana jak w\u0142oskoj\u0119zyczna wersja piosenki, cho\u0107 ma zupe\u0142nie zmieniony tekst. W\u0142oski tytu\u0142 oznacza \"Ja bez niej\", a tekst","start_idx":43,"end_idx":59}
+{"id":"mrc_7695","question":"w kt\u00f3rym roku uchwalono konstytucj\u0119 3 maja?","answer":"1791 roku","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":75,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_7696","question":"kim by\u0142 janusz kusoci\u0144ski?","answer":"Janusz Tadeusz Kusoci\u0144ski, ps. Kusy (ur. 15 stycznia 1907 w Warszawie, zm. 21 czerwca 1940 w Palmirach) \u2013 polski lekkoatleta, z\u0142oty medalista olimpijski z Los Angeles w biegu na 10 000 m, srebrny medalista pierwszych mistrzostw Europy na dystansie 5000 m. Wielokrotny mistrz oraz rekordzista Polski w biegach \u015brednich i d\u0142ugich. Uczestnik obrony Warszawy, dzia\u0142acz konspiracji niepodleg\u0142o\u015bciowej podczas okupacji niemieckiej, zamordowany w Palmirach.","context":"Janusz Tadeusz Kusoci\u0144ski, ps. Kusy (ur. 15 stycznia 1907 w Warszawie, zm. 21 czerwca 1940 w Palmirach) \u2013 polski lekkoatleta, z\u0142oty medalista olimpijski z Los Angeles w biegu na 10 000 m, srebrny medalista pierwszych mistrzostw Europy na dystansie 5000 m. Wielokrotny mistrz oraz rekordzista Polski w biegach \u015brednich i d\u0142ugich. Uczestnik obrony Warszawy, dzia\u0142acz konspiracji niepodleg\u0142o\u015bciowej podczas okupacji niemieckiej, zamordowany w Palmirach. == \u017byciorys == Dzieci\u0144stwo sp\u0119dzi\u0142 w O\u0142tarzewie, gdzie jego ojciec Klemens, urz\u0119dnik kolejowy, posiada\u0142 ma\u0142e gospodarstwo rolne. Janusz mia\u0142 dw\u00f3ch braci oraz trzy siostry. Najstarszy z braci, Zygmunt (ur. 1894), zgin\u0105\u0142 podczas I wojny \u015bwiatowej, prawdopodobnie we Francji. Inny z braci, Tadeusz (ur. 1900), zgin\u0105\u0142 podczas wojny polsko-bolszewickiej pod Zamo\u015bciem w 1920 roku. Najm\u0142odsza i najukocha\u0144sza siostra","start_idx":0,"end_idx":450}
+{"id":"mrc_7697","question":"jaki surowiec mineralny jest wydobywany w okolicach polkowic lubina i legnicy?","answer":"rud miedzi","context":"odkrycia w 1957 bogatych, ale g\u0142\u0119boko po\u0142o\u017conych z\u0142\u00f3\u017c miedzi zalegaj\u0105cych pomi\u0119dzy Legnic\u0105 a G\u0142ogowem. LGOM zacz\u0105\u0142 si\u0119 rozwija\u0107 od 1960, w 1968 uruchomiono kopalnie Lubin i Polkowice, w 1974 Rudna, po 1978 Sieroszowice. Wydobycie rud miedzi odbywa si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cych oddzia\u0142ach wydobywczych KGHM: * Oddzia\u0142 ZG \"Lubin\u201d * Oddzia\u0142 ZG \"Rudna\u201d * Oddzia\u0142 ZG \"Polkowice-Sieroszowice\u201d W procesie wydobycia miedzi uczestnicz\u0105 tak\u017ce: * Oddzia\u0142 \u201eZak\u0142ad Wzbogacania Rud\u201d * Oddzia\u0142 \u201eZak\u0142ad Hydrotechniczny\u201d === Hutnictwo === Na sektor hutniczy w LGOM sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce oddzia\u0142y KGHM: * Huta Miedzi \u201eLegnica\u201d w Legnicy * Huta Miedzi \u201eG\u0142og\u00f3w\u201d w G\u0142ogowie * Huta Miedzi \u201eCedynia\u201d w Orsku === Energetyka === Przy hutach miedzi w Legnicy i G\u0142ogowie dzia\u0142aj\u0105 elektrociep\u0142ownie. W powiecie g\u0142ogowskim w gminie \u017bukowice nieopodal","start_idx":230,"end_idx":240}
+{"id":"mrc_7698","question":"od czego pochodzi nazwa pismo klinowe?","answer":"Nazwa pochodzi od kszta\u0142tu znak\u00f3w odciskanych na glinianych tabliczkach za pomoc\u0105 kawa\u0142ka trzciny.","context":"Pismo klinowe \u2013 jedna z najstarszych na \u015bwiecie odmian pisma, powsta\u0142a na Bliskim Wschodzie, stworzona najprawdopodobniej przez Sumer\u00f3w ok. 3500 lat p.n.e. Nazwa pochodzi od kszta\u0142tu znak\u00f3w odciskanych na glinianych tabliczkach za pomoc\u0105 kawa\u0142ka trzciny. Pierwotnie by\u0142o z\u0142o\u017cone z przedstawie\u0144 rysunkowych, kt\u00f3re wyobra\u017ca\u0142y przedmioty albo jeden charakterystyczny ich element, a przy bardziej abstrakcyjnych poj\u0119ciach \u2013 kompozycje symboliczne. Na pocz\u0105tku system by\u0142 ca\u0142kowicie ideograficzny (obrazkowy). Ka\u017cdy znak mia\u0142 znaczenie podstawowe, do kt\u00f3rego dochodzi\u0142y znaczenia poboczne. Jego powstanie, w IV tysi\u0105cleciu p.n.e., zwi\u0105zane by\u0142o z administracyjnymi i gospodarczymi potrzebami rozwijaj\u0105cej si\u0119 cywilizacji. Do najwi\u0119kszego rozkwitu dosz\u0142o w XIV\u2013XIII w. p.n.e. z uwagi na wag\u0119 j\u0119zyka akadyjskiego na Bliskim Wschodzie, w kt\u00f3rym by\u0142o zapisywane. Pismo klinowe u\u017cywane by\u0142o na Bliskim Wschodzie a\u017c do","start_idx":156,"end_idx":254}
+{"id":"mrc_7699","question":"kiedy najcz\u0119\u015bciej pada grad?","answer":"Opad gradu nast\u0119puje w ciep\u0142ej porze roku najcz\u0119\u015bciej w okresie od maja do sierpnia","context":"Grad \u2013 opad atmosferyczny (hydrometeor) w postaci nieforemnych bry\u0142ek lodu (nazywanych \"gradzinami\" lub \"gradowinami\") o \u015brednicy rz\u0119du 5\u201350 mm i wi\u0119kszej. W przekroju gradziny wida\u0107 naprzemienne warstewki przezroczystego lodu i nieprzezroczystego \u015bniegu. Opad gradu nast\u0119puje w ciep\u0142ej porze roku najcz\u0119\u015bciej w okresie od maja do sierpnia, w temperaturze powy\u017cej 0 \u00b0C, z mocno rozbudowanych chmur typu cumulonimbus, i bywa po\u0142\u0105czony z silnym opadem deszczu. Najbardziej intensywne i najcz\u0119stsze opady gradu zdarzaj\u0105 si\u0119 w strefie zwrotnikowej, natomiast w strefie podbiegunowej nie wyst\u0119puj\u0105. symbole synoptyczne gradu. W niekt\u00f3rych miejscach opady gradu zdarzaj\u0105 si\u0119 wyj\u0105tkowo cz\u0119sto, podczas gdy w innych pobliskich niezwykle rzadko albo wcale. Obszary wi\u0119kszego prawdopodobie\u0144stwa wyst\u0119powania gradu nazywa si\u0119 \"szlakami gradowymi\". == Geneza \u2013 powstawanie gradzin == Zacz\u0105tkiem gradziny, jej","start_idx":256,"end_idx":339}
+{"id":"mrc_7700","question":"jakie elementy montujemy na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej?","answer":"procesory, pami\u0119\u0107 operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urz\u0105dze\u0144 oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych p\u0142yt zwanych kartami rozszerzaj\u0105cymi (np. PCI), oraz gniazda do urz\u0105dze\u0144 sk\u0142aduj\u0105cych (dyski twarde, nap\u0119dy optyczne itp.), z\u0142\u0105cze klawiatury i zasilacza.","context":"P\u0142yta g\u0142\u00f3wna (ang. \"motherboard\", \"mainboard\") \u2013 obw\u00f3d drukowany urz\u0105dzenia elektronicznego, na kt\u00f3rym montuje si\u0119 najwa\u017cniejsze elementy, umo\u017cliwiaj\u0105c komunikacj\u0119 wszystkim pozosta\u0142ym komponentom i modu\u0142om. W komputerze na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej znajduj\u0105 si\u0119: procesory, pami\u0119\u0107 operacyjna lub gniazda do zainstalowania tych urz\u0105dze\u0144 oraz gniazda do zainstalowania dodatkowych p\u0142yt zwanych kartami rozszerzaj\u0105cymi (np. PCI), oraz gniazda do urz\u0105dze\u0144 sk\u0142aduj\u0105cych (dyski twarde, nap\u0119dy optyczne itp.), z\u0142\u0105cze klawiatury i zasilacza. W niekt\u00f3rych konstrukcjach tak\u017ce gniazda do innych urz\u0105dze\u0144 zewn\u0119trznych, do kt\u00f3rych sprz\u0119t znajduje si\u0119 na p\u0142ycie g\u0142\u00f3wnej (port szeregowy, port r\u00f3wnoleg\u0142y, USB). Koncepcj\u0119 zbudowania komputera osobistego wyposa\u017conego tylko w minimum potrzebnych urz\u0105dze\u0144 zmontowanych na jednej p\u0142ycie drukowanej oraz gniazd, do kt\u00f3rych pod\u0142\u0105cza si\u0119 dodatkowe urz\u0105dzenia, zapocz\u0105tkowa\u0142a firma IBM, wprowadzaj\u0105c komputer osobisty, zwany te\u017c PC. == Budowa","start_idx":253,"end_idx":523}
+{"id":"mrc_7701","question":"gdzie le\u017ca\u0142o bizancjum?","answer":"Bizancjum, obecnie Stambu\u0142 ( \"Byz\u00e1ntion\", ) \u2013 staro\u017cytne miasto le\u017c\u0105ce nad cie\u015bnin\u0105 Bosfor, \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 morze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatok\u0105 Z\u0142oty R\u00f3g.","context":"Bizancjum, obecnie Stambu\u0142 ( \"Byz\u00e1ntion\", ) \u2013 staro\u017cytne miasto le\u017c\u0105ce nad cie\u015bnin\u0105 Bosfor, \u0142\u0105cz\u0105c\u0105 morze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatok\u0105 Z\u0142oty R\u00f3g. Powsta\u0142e jako kolonia grecka w VII wieku p.n.e. W 324 roku cesarz rzymski Konstantyn I Wielki zdecydowa\u0142 o przemianowaniu miasta na Nowy Rzym p\u00f3\u017aniej zwanym Konstantynopol, a w 330 roku przeni\u00f3s\u0142 do niego stolic\u0119 swojego pa\u0144stwa. == Historia == Wed\u0142ug \u017ar\u00f3de\u0142 staro\u017cytnych Bizancjum zosta\u0142o za\u0142o\u017cone oko\u0142o 668 p.n.e. przez kolonist\u0119 z Megary \u2013 Byzasa. Wczesne, legendarne dzieje miasta opisa\u0142 Tacyt. Zgodnie z jego opowie\u015bci\u0105 Byzas toczy\u0142 wojny m.in. ze Scytami i Trakami, a tak\u017ce po\u015blubi\u0142 c\u00f3rk\u0119 miejscowego wodza, Fidali\u0119. Historie te zapewne stanowi\u0105, do pewnego stopnia, odbicie burzliwych los\u00f3w kolonii we wczesnych latach jej istnienia. Pocz\u0105tkowo by\u0142o","start_idx":0,"end_idx":153}
+{"id":"mrc_7702","question":"ile j\u0119zyk\u00f3w jest na \u015bwiecie?","answer":"ponad 7 tysi\u0119cy","context":"J\u0119zyki \u015bwiata \u2013 na \u015bwiecie u\u017cywanych jest ponad 7 tysi\u0119cy j\u0119zyk\u00f3w. Dok\u0142adne ustalenie tej liczby utrudnia brak zgody w\u015br\u00f3d j\u0119zykoznawc\u00f3w co do klasyfikacji niekt\u00f3rych kod\u00f3w komunikacyjnych jako odr\u0119bnych j\u0119zyk\u00f3w b\u0105d\u017a dialekt\u00f3w. Przewa\u017caj\u0105ca cz\u0119\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w \u015bwiata pozostaje w formie bezpi\u015bmiennej. Szacuje si\u0119, \u017ce do 2100 roku wymrze ponad po\u0142owa obecnie u\u017cywanych j\u0119zyk\u00f3w na \u015bwiecie, dlatego \u017ce s\u0105 u\u017cywane przez bardzo ma\u0142\u0105 liczb\u0119 u\u017cytkownik\u00f3w. Najpopularniejsze j\u0119zyki ojczyste to: mandary\u0144ski (jeden z j\u0119zyk\u00f3w chi\u0144skich) (1213 mln u\u017cytkownik\u00f3w), angielski (1200 mln), hiszpa\u0144ski (550 mln), hindi (450 mln) i arabski (390 mln). Podstawow\u0105 jednostk\u0105 klasyfikacji j\u0119zyk\u00f3w jest rodzina j\u0119zykowa. W obr\u0119bie rodziny mniejszymi jednostkami s\u0105: grupa i zesp\u00f3\u0142. Czasem wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 te\u017c dodatkowe jednostki po\u015brednie, jak podrodzina i ga\u0142\u0105\u017a. Rodziny j\u0119zykowe s\u0105 \u0142\u0105czone w jednostki","start_idx":42,"end_idx":57}
+{"id":"mrc_7703","question":"kiedy wyszed\u0142 fortnite?","answer":"26 wrze\u015bnia 2017","context":"Fortnite Battle Royale \u2013 komputerowa gra wieloosobowa z trybem rozgrywki battle royale opracowana i wydana przez Epic Games 26 wrze\u015bnia 2017 na platformy Windows, PlayStation 4 i Xbox One, w 2018 roku na iOS, Nintendo Switch i Android. W 2020 wydano wersje na konsole Xbox Series X/S i PlayStation 5. Gra jest dystrybuowana za po\u015brednictwem dystrybucji cyfrowej w modelu free-to-play. \"Fortnite Battle Royale\" jest pochodn\u0105 gry komputerowej \"Fortnite: Save the World\" \u2013 gry survivalowej z mo\u017cliwo\u015bci\u0105 tworzenia r\u00f3\u017cnych struktur. == Rozgrywka == Podobnie jak inne gry z gatunku battle royale, \"Fortnite Battle Royale\" umiejscawia graczy w wielkiej bitwie na rozleg\u0142ej mapie \u2013 pojedynczo lub w grupach od dw\u00f3ch do czterech os\u00f3b. Zadaniem graczy jest eliminowanie lub unikanie innych graczy, do","start_idx":124,"end_idx":140}
+{"id":"mrc_7704","question":"na jak\u0105 kwot\u0119 jest zad\u0142u\u017cona polska?","answer":"Na koniec roku 1994, a wi\u0119c po zredukowaniu kapita\u0142u wraz z zaleg\u0142ymi odsetkami, ca\u0142kowite zad\u0142u\u017cenie zagraniczne Polski wynosi\u0142o 42,174 mld USD.","context":"na nowe obligacje o warto\u015bci 7,98 mld USD i rentowno\u015bci ok. 7% \u2013 w rezultacie zad\u0142u\u017cenie Polski wobec Klubu Londy\u0144skiego zmniejszy\u0142o si\u0119 (X 1994) o 6,41 mld USD, kosztem wzrostu zad\u0142u\u017cenia wzgl\u0119dem innych podmiot\u00f3w \u2013 g\u0142\u00f3wnie MFW i Banku \u015awiatowego \u2013 na kwot\u0119 1,71 mld USD. Na koniec roku 1994, a wi\u0119c po zredukowaniu kapita\u0142u wraz z zaleg\u0142ymi odsetkami, ca\u0142kowite zad\u0142u\u017cenie zagraniczne Polski wynosi\u0142o 42,174 mld USD. Polska podpisa\u0142a r\u00f3wnie\u017c porozumienie z 3 cz\u0142onkami Klubu Paryskiego \u2013 Francj\u0105, Szwajcari\u0105 i USA w sprawie konwersji cz\u0119\u015bci sp\u0142acanego d\u0142ugu na inwestycje proekologiczne \u2013 USA i Szwajcaria przeznaczy\u0142y na ten cel po 10% rocznej sp\u0142aty, Francja \u2013 1%; \u0142\u0105cznie by\u0142o to 470 mln USD roz\u0142o\u017conych na 17 lat. Nowy harmonogram sp\u0142at zrestrukturyzowanego zad\u0142u\u017cenia","start_idx":273,"end_idx":418}
+{"id":"mrc_7705","question":"podczas udzielania jakich sakrament\u00f3w u\u017cywany jest olej chorych?","answer":"sakramentu namaszczenia chorych","context":"Olej chorych (\u0142ac. \"oleum infirmorum\") \u2013 olej u\u017cywany podczas udzielania sakramentu namaszczenia chorych, b\u0142ogos\u0142awiony przez biskupa w Wielki Czwartek podczas mszy krzy\u017cma \u015bwi\u0119tego wraz z olejem Krzy\u017cma i olejem katechumen\u00f3w. == Modlitwa wypowiadana nad olejem == Olej b\u0142ogos\u0142awiony jest w trakcie modlitwy eucharystycznej, przed jej zako\u0144czeniem. Je\u017celi wzgl\u0119dy duszpasterskie za tym przemawiaj\u0105, b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwo mo\u017ce odby\u0107 si\u0119 po liturgii s\u0142owa. Pos\u0142uguj\u0105cy trzyma naczynie z olejem przed biskupem, kt\u00f3ry wypowiada nast\u0119puj\u0105c\u0105 modlitw\u0119: S\u0142owa ko\u0144cowe: \"Kt\u00f3ry z Tob\u0105...\" m\u00f3wi si\u0119 tylko wtedy, gdy po\u015bwi\u0119cenie nie odbywa si\u0119 podczas Modlitwy eucharystycznej. Po dokonaniu po\u015bwi\u0119cenia naczynie z olejem chorych odnosi si\u0119 na poprzednie miejsce i Msz\u0119 odprawia si\u0119 dalej wed\u0142ug normalnego porz\u0105dku. Kategoria:Liturgia katolicka","start_idx":73,"end_idx":104}
+{"id":"mrc_7706","question":"z jakich ska\u0142 zbudowane sa sudety?","answer":"Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 Sudet\u00f3w zbudowana jest ze ska\u0142 metamorficznych, w mniejszej ilo\u015bci wyst\u0119puj\u0105 ska\u0142y magmowe \u2013 g\u0142\u0119binowe i wulkaniczne oraz ska\u0142y osadowe.","context":"p\u00f3\u0142nocnosudeck\u0105, metamorfik kaczawski, nieck\u0119 \u015br\u00f3dsudeck\u0105, depresj\u0119 \u015awiebodzic, blok sowiog\u00f3rski, struktur\u0119 bardzk\u0105, masyw gabrowo-diabazowy Nowej Rudy, metamorfik k\u0142odzki, metamorfik bystrzycko-orlicki, masyw kudowski, R\u00f3w G\u00f3rnej Nysy, masyw k\u0142odzko-z\u0142otostocki, metamorfik L\u0105dka i \u015anie\u017cnika, stref\u0119 Starego Miasta. Na obszarze Czech wyst\u0119puj\u0105: niecka podkarkonoska, kopu\u0142a Keprnika, kopu\u0142a Desny, masyw \u017bulowej, masyw Jesenika, masyw Sobotina, kulm wschodniosudecki (strefa morawsko-\u015bl\u0105ska). Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 Sudet\u00f3w zbudowana jest ze ska\u0142 metamorficznych, w mniejszej ilo\u015bci wyst\u0119puj\u0105 ska\u0142y magmowe \u2013 g\u0142\u0119binowe i wulkaniczne oraz ska\u0142y osadowe. Przedg\u00f3rze Sudeckie i cz\u0119\u015b\u0107 Niziny \u015al\u0105skiej obejmuje blok przedsudecki. Niekt\u00f3re jednostki sudeckie obci\u0119te uskokiem sudeckim brze\u017cnym przechodz\u0105 na obszar bloku przedsudeckiego. S\u0105 to: metamorfik kaczawski (strefa kaczawska), blok sowiog\u00f3rski, kopu\u0142a Keprnika, Kopu\u0142a Desny, masyw \u017bulowej, kulm wschodniosudecki. Inne jednostki bloku przedsudeckiego, to: metamorfik \u015brodkowej Odry, metamorfik","start_idx":494,"end_idx":644}
+{"id":"mrc_7707","question":"ile g\u0142os\u00f3w ma pis?","answer":"017 607 g\u0142os\u00f3w","context":"017 607 g\u0142os\u00f3w (27,4%), zajmuj\u0105c 2. miejsce i wprowadzaj\u0105c do PE 15 deputowanych. PiS wesz\u0142o w sk\u0142ad nowo powo\u0142anej frakcji Europejscy Konserwaty\u015bci i Reformatorzy (w trakcie kadencji 9 wybranych z list PiS deputowanych znalaz\u0142o si\u0119 poza delegacj\u0105 tej partii \u2013 pod koniec kadencji czterech europos\u0142\u00f3w reprezentowa\u0142o Solidarn\u0105 Polsk\u0119, trzech Polsk\u0119 Razem, jeden zwi\u0105za\u0142 si\u0119 z PO, a jeden ostatecznie ponownie zwi\u0105za\u0142 si\u0119 z PiS). 10 kwietnia 2010 dosz\u0142o do katastrofy samolotu rz\u0105dowego, kt\u00f3rym polska delegacja z prezydentem Lechem Kaczy\u0144skim na czele lecia\u0142a na uroczysto\u015bci upami\u0119tniaj\u0105ce zbrodni\u0119 katy\u0144sk\u0105. Zgin\u0119li w\u00f3wczas tak\u017ce dzia\u0142acze Prawa i Sprawiedliwo\u015bci, w tym parlamentarzy\u015bci klubu PiS: wicemarsza\u0142ek Sejmu Krzysztof Putra oraz inni pos\u0142owie \u2013 Przemys\u0142aw Gosiewski i Aleksandra Natalli-\u015awiat (wiceprezesi partii), Zbigniew Wassermann, a tak\u017ce przewodnicz\u0105ca Klubu","start_idx":0,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_7708","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 jedzie hyperion?","answer":"142 km/h","context":"Hyperion \u2013 stalowa kolejka g\u00f3rska typu hyper coaster firmy Intamin w parku rozrywki Energylandia w Polsce. Przy wysoko\u015bci 77 m, pierwszym spadku 82 m (do podziemnego tunelu) pod k\u0105tem 85\u00b0 i pr\u0119dko\u015bci 142 km/h jest drug\u0105 najwy\u017csz\u0105 i drug\u0105 najszybsz\u0105 kolejk\u0105 g\u00f3rsk\u0105 Europy (po kolejce Red Force), a tak\u017ce dziesi\u0105t\u0105 najszybsz\u0105 i si\u00f3dm\u0105 kolejk\u0105 g\u00f3rsk\u0105 na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem wysoko\u015bci pierwszego spadku. Najwy\u017csza kolejka g\u00f3rska Europy z klasycznym wyci\u0105giem \u0142a\u0144cuchowym. == Historia == Budowa kolejki zosta\u0142a og\u0142oszona w pa\u017adzierniku 2016 roku, obok innych atrakcji planowanych na sezon 2017. Na pocz\u0105tku pa\u017adziernika 2017 roku rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 pierwsze prace ziemne na terenie budowy kolejki. 15 pa\u017adziernika 2017 roku park og\u0142osi\u0142 nazw\u0119 kolejki \u2013 \"Hyperion \u2013\" na swoim oficjalnym profilu na portalu Facebook.","start_idx":200,"end_idx":208}
+{"id":"mrc_7709","question":"komu sk\u0142adamy meldunek?","answer":"sk\u0142adane prze\u0142o\u017conemu","context":"Meldunek - jest to zwi\u0119z\u0142e ustne, pisemne lub graficzne sprawozdanie sk\u0142adane prze\u0142o\u017conemu z wykonania otrzymanego zadania lub czynno\u015bci podj\u0119tych z w\u0142asnej inicjatywy albo sk\u0142adane w okre\u015blonych przypadkach (np. uroczysto\u015bci, \u0107wicze\u0144, przybycia prze\u0142o\u017conych, kontroli itp.). Rodzaje meldunk\u00f3w: * meldunek bojowy; * meldunek operacyjny; * meldunek rozpoznawczy. ==Bibliografia == * Kategoria:Dokumenty wojskowe","start_idx":69,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_7710","question":"z czego zas\u0142yn\u0105\u0142 stefan czarniecki?","answer":"Czarniecki niejednokrotnie zas\u0142yn\u0105\u0142 z bezwzgl\u0119dno\u015bci podczas toczenia walk, a jego wojska dopuszcza\u0142y si\u0119 przypadk\u00f3w morderstw je\u0144c\u00f3w i ludno\u015bci cywilnej.","context":"\u017ce d\u0142ugo wypada\u0142o mu dowodzi\u0107 jednostkami niedo\u015bwiadczonymi, ze sporym udzia\u0142em pospolitego ruszenia. Czarniecki niejednokrotnie zas\u0142yn\u0105\u0142 z bezwzgl\u0119dno\u015bci podczas toczenia walk, a jego wojska dopuszcza\u0142y si\u0119 przypadk\u00f3w morderstw je\u0144c\u00f3w i ludno\u015bci cywilnej. Sam Czarniecki zgromadzi\u0142 wielki maj\u0105tek z \u0142up\u00f3w i okup\u00f3w za je\u0144c\u00f3w. Nie bez wp\u0142ywu na psychik\u0119 Czarnieckiego by\u0142y pocz\u0105tki jego s\u0142u\u017cby w oddzia\u0142ach lisowczyk\u00f3w, kt\u00f3re s\u0142yn\u0119\u0142y z okrucie\u0144stwa i bezwzgl\u0119dno\u015bci, ani te\u017c fakt pochodzenia z niezbyt bogatej rodziny. Ws\u0142awi\u0142 si\u0119 tak\u017ce pacyfikacjami zbuntowanych wobec Korony miejscowo\u015bci w wojew\u00f3dztwach ruskich i da\u0142 si\u0119 pozna\u0107 jako wr\u00f3g Kozak\u00f3w, na co nie bez wp\u0142ywu by\u0142 udzia\u0142 w kl\u0119sce pod Batohem. === Polityk === == Pami\u0119\u0107 o Czarnieckim == Stefan Czarniecki jest uwa\u017cany za polskiego bohatera narodowego, jest obecny nie tylko w literaturze,","start_idx":102,"end_idx":256}
+{"id":"mrc_7711","question":"dlaczego wymar\u0142y mamuty?","answer":"Nie do ko\u0144ca jest jasna przyczyna wymarcia mamut\u00f3w. Najog\u00f3lniej rzecz bior\u0105c podaje si\u0119 trzy ewentualne przyczyny lub ich kombinacj\u0119: * mamuty wymar\u0142y ze wzgl\u0119du na istotne zmiany w klimacie na prze\u0142omie plejstocenu i holocenu (ok. 10 tys. lat temu), do kt\u00f3rych zwierz\u0119ta nie zdo\u0142a\u0142y si\u0119 dostosowa\u0107, * zwierz\u0119ta wygin\u0119\u0142y w wyniku jakiej\u015b choroby lub epidemii, * mamuty zosta\u0142y wyt\u0119pione przez cz\u0142owieka.","context":"indyjskim, cho\u0107 istnia\u0142y tak\u017ce jeszcze mniejsze formy, jak mamut kar\u0142owaty, kt\u00f3rego pozosta\u0142o\u015bci odnaleziono na Channel Islands u wybrze\u017cy Kalifornii, a kt\u00f3ry by\u0142 niemal dwukrotnie mniejszy od mamuta cesarskiego. === Wymarcie === Nie do ko\u0144ca jest jasna przyczyna wymarcia mamut\u00f3w. Najog\u00f3lniej rzecz bior\u0105c podaje si\u0119 trzy ewentualne przyczyny lub ich kombinacj\u0119: * mamuty wymar\u0142y ze wzgl\u0119du na istotne zmiany w klimacie na prze\u0142omie plejstocenu i holocenu (ok. 10 tys. lat temu), do kt\u00f3rych zwierz\u0119ta nie zdo\u0142a\u0142y si\u0119 dostosowa\u0107, * zwierz\u0119ta wygin\u0119\u0142y w wyniku jakiej\u015b choroby lub epidemii, * mamuty zosta\u0142y wyt\u0119pione przez cz\u0142owieka. Jak si\u0119 uwa\u017ca, ostatnie mamuty na sta\u0142ym l\u0105dzie wygin\u0119\u0142y ok. 10\u20138 tys. lat p.n.e., natomiast niewielka populacja mamut\u00f3w istnia\u0142a na Wyspie Wrangla do ok. 2000 r. p.n.e. Ta","start_idx":230,"end_idx":633}
+{"id":"mrc_7712","question":"ilu uczestnik\u00f3w marszu niepodleg\u0142o\u015bci?","answer":"Wed\u0142ug organizator\u00f3w w 2011 w Marszu wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 oko\u0142o 20 tysi\u0119cy os\u00f3b.","context":"Wed\u0142ug organizator\u00f3w w 2011 w Marszu wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 oko\u0142o 20 tysi\u0119cy os\u00f3b. Ju\u017c po zebraniu si\u0119 uczestnik\u00f3w Marszu Niepodleg\u0142o\u015bci i Kolorowej Niepodleg\u0142ej dosz\u0142o do pierwszych star\u0107 mi\u0119dzy uczestnikami imprez. Ponad dwie godziny przed rozpocz\u0119ciem Marszu grupa oko\u0142o 100 os\u00f3b z organizacji lewicowych, pr\u00f3buj\u0105cych blokowa\u0107 Marsz, zaatakowa\u0142a policjant\u00f3w na rogu ul. Nowy \u015awiat i ul. \u015awi\u0119tokrzyskiej. Znajduj\u0105cy si\u0119 w\u015br\u00f3d nich, uzbrojeni niemieccy anarchi\u015bci z Antify zaatakowali uprzednio cz\u0142onk\u00f3w grup rekonstrukcyjnych, ubranych w historyczne mundury. Na placu Konstytucji, gdzie zbierali si\u0119 uczestnicy Marszu, cz\u0119\u015b\u0107 zgromadzonych os\u00f3b napiera\u0142a na kordon policji. Policja u\u017cy\u0142a gazu i armatek wodnych, na co demonstranci odpowiedzieli kamieniami i petardami. Na placu Na Rozdro\u017cu podpalono samoch\u00f3d transmisyjny stacji telewizyjnej TVN24 i pr\u00f3bowano go przewr\u00f3ci\u0107. W r\u00f3\u017cnych miejscach miasta podczas","start_idx":0,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_7713","question":"jakie pa\u0144stwa powsta\u0142y po kongresie wiede\u0144skim?","answer":"Kr\u00f3lestwo Zjednoczonych Niderland\u00f3w","context":"wszystkim od uk\u0142adu si\u0142 i interes\u00f3w Austrii i Prus. Na kongresie wiede\u0144skim dyskusja nad problemem niemieckim koncentrowa\u0142a si\u0119 na dw\u00f3ch g\u0142\u00f3wnych aspektach: terytorialnym i strukturalnym. W konsekwencji 8 czerwca 1815 roku podpisano Akt Zasadniczy Zwi\u0105zku Niemieckiego i utworzono Zwi\u0105zek Niemiecki w sk\u0142ad kt\u00f3rego wesz\u0142y 34 pa\u0144stwa i 4 wolne miasta (Frankfurt, Hamburg, Brema i Lubeka). Cz\u0142onkami Zwi\u0105zku byli tak\u017ce monarchowie Holandii, z racji posiadania Luksemburga, oraz Danii ze wzgl\u0119du na Holsztyn i Lauenburg. == Postanowienia kongresu == * Terytorialne: ** Utworzono Zwi\u0105zek Niemiecki pod przewodnictwem Austrii. ** Po\u0142\u0105czono katolick\u0105 Belgi\u0119 i protestanck\u0105 Holandi\u0119 w Kr\u00f3lestwo Zjednoczonych Niderland\u00f3w pod panowaniem Dynastii Ora\u0144skiej. ** Na tron Wielkiego Ksi\u0119stwa Luksemburskiego powo\u0142ano kr\u00f3la Holandii. Samo pa\u0144stwo pozosta\u0142o jednak cz\u0142onkiem Zwi\u0105zku Niemieckiego. ** Utworzono Kr\u00f3lestwo","start_idx":678,"end_idx":713}
+{"id":"mrc_7714","question":"ile jest p\u00f3l na szachownicy?","answer":"64","context":"__NOTOC__ Szachownica \u2013 w szachach klasycznych i warcabach kwadratowa 64-polowa plansza, sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z 8 poziomych rz\u0119d\u00f3w i 8 pionowych kolumn (rz\u0119dy i kolumny nazywane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c liniami). Pola te s\u0105 przemiennie jasne i ciemne (dla ujednolicenia nazywane kolorem bia\u0142ym i czarnym). Ka\u017cda linia p\u00f3l w pionie oznaczona jest w notacji algebraicznej liter\u0105 (od a do h), natomiast liniom p\u00f3l w poziomie przyporz\u0105dkowane s\u0105 cyfry (od 1 do 8). Dzi\u0119ki temu ka\u017cde pole ma swoj\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dn\u0105 i mo\u017ce by\u0107 w \u0142atwy spos\u00f3b zlokalizowane. Pole a1 jest koloru czarnego i znajduje si\u0119 zawsze w lewym dolnym rogu szachownicy (dla zawodnika graj\u0105cego bia\u0142ymi bierkami). Standardowy wymiar szachownicy wynosi ok. 50 \u00d7 50 cm. Opr\u00f3cz linii pionowych i poziomych na szachownicy istniej\u0105 r\u00f3wnie\u017c","start_idx":70,"end_idx":72}
+{"id":"mrc_7715","question":"kto bra\u0142 udzia\u0142 w igrzyskach olimpijskich?","answer":"nieobci\u0105\u017ceni przest\u0119pstwem wolni obywatele Hellady.","context":"w nich by\u0142 Koroibos z Elidy. Wed\u0142ug mit\u00f3w ich inicjatorem by\u0142 Herakles Idajski, jeden z braci Kuret\u00f3w, kt\u00f3rzy opiekowali si\u0119 Zeusem. To w\u0142a\u015bnie Herakles wezwa\u0142 pozosta\u0142ych braci do rywalizacji w biegach, a zwyci\u0119zc\u0119 udekorowa\u0142 ga\u0142\u0105zk\u0105 oliwn\u0105. Igrzyska organizowano zawsze w czasie drugiej pe\u0142ni Ksi\u0119\u017cyca po przesileniu letnim, czyli na prze\u0142omie lipca i sierpnia. Miesi\u0105c przed oraz podczas igrzysk olimpijskich w Grecji obowi\u0105zywa\u0142 \u015bwi\u0119ty pok\u00f3j (\"ekechejria\"), a udzia\u0142 w nich mogli bra\u0107 wy\u0142\u0105cznie nieobci\u0105\u017ceni przest\u0119pstwem wolni obywatele Hellady. Wyst\u0119powali oni nago z wyj\u0105tkiem wy\u015bcig\u00f3w rydwan\u00f3w oraz hoplites \u2013 wy\u015bcigu w pe\u0142nym uzbrojeniu. Kobiety nie bra\u0142y udzia\u0142u w uroczysto\u015bci, nawet w charakterze widz\u00f3w. Jedyn\u0105 uprawnion\u0105 do ogl\u0105dania igrzysk kobiet\u0105 by\u0142a kap\u0142anka bogini Demeter, kt\u00f3rej \u015bwi\u0105tynia znajdowa\u0142a si\u0119 na terenie Olimpii. M\u0119\u017catki opuszcza\u0142y","start_idx":499,"end_idx":550}
+{"id":"mrc_7716","question":"kiedy elena sta\u0142a si\u0119 wampirem?","answer":"Elena zosta\u0142a wampirem po wypadku na mo\u015bcie","context":"wiek\u00f3w pr\u00f3buje zabi\u0107 swoje dzieci (poniewa\u017c gdy umiera Pierwotny, umiera ca\u0142a jego linia, czyli wszystkie wampiry kt\u00f3re powsta\u0142y dzi\u0119ki niemu). W tym sezonie jest te\u017c w\u0105tek mi\u0142o\u015bci Klausa do Caroline. W ostatnim odcinku Elena zostaje przemieniona w wampira. === Sezon 4 (2012\u20132013) === Sezon czwarty to poszukiwanie leku na wampiryzm po tym, jak Elena zosta\u0142a wampirem po wypadku na mo\u015bcie oraz zerwanie nadnaturalnej wi\u0119zi Eleny i Damona, przez kt\u00f3r\u0105 Elena zachowuje si\u0119 tak jak ka\u017ce jej Damon. Elena wy\u0142\u0105cza cz\u0142owiecze\u0144stwo po \u015bmierci Jeremy'ego (kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zostaje wskrzeszony i staje si\u0119 jednym z Pi\u0119ciu, cz\u0142onkiem bractwa, kt\u00f3re od setek lat poluje na wampiry). Pierwotni za\u015b wyje\u017cd\u017caj\u0105 do Nowego Orleanu. Dzi\u0119ki czarowi Bonnie wszystkie zmar\u0142e nadnaturalne stworzenia mog\u0105 wr\u00f3ci\u0107 do Mystic Falls","start_idx":346,"end_idx":389}
+{"id":"mrc_7717","question":"co zawiera\u0142y statuty piotrkowskie?","answer":"Statut piotrkowski polepsza\u0142 po\u0142o\u017cenie prawne szlachty w Polsce, nadaj\u0105c jej rozliczne przywileje. Zabrania\u0142y m.in. mieszczanom obejmowania urz\u0119d\u00f3w i nabywania posiad\u0142o\u015bci gruntowych \u201eprawem ziemskim\u201d, zezwala\u0142y szlachcie na wywo\u017cenie i sprowadzanie towar\u00f3w bez c\u0142a, ustanawia\u0142y wolno\u015b\u0107 sp\u0142awu i zabrania\u0142y ch\u0142opom opuszcza\u0107 wsi.","context":"Statut piotrkowski \u2013 zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w prawnych wprowadzony 1 czerwca 1496 (za panowania Jana I Olbrachta), za cen\u0119 udzia\u0142u szlachty w wyprawie na Mo\u0142dawi\u0119. == Postanowienia == Statut piotrkowski polepsza\u0142 po\u0142o\u017cenie prawne szlachty w Polsce, nadaj\u0105c jej rozliczne przywileje. Zabrania\u0142y m.in. mieszczanom obejmowania urz\u0119d\u00f3w i nabywania posiad\u0142o\u015bci gruntowych \u201eprawem ziemskim\u201d, zezwala\u0142y szlachcie na wywo\u017cenie i sprowadzanie towar\u00f3w bez c\u0142a, ustanawia\u0142y wolno\u015b\u0107 sp\u0142awu i zabrania\u0142y ch\u0142opom opuszcza\u0107 wsi. Odt\u0105d tylko jeden ch\u0142op w roku m\u00f3g\u0142 opu\u015bci\u0107 wie\u015b oraz tylko jeden przedstawiciel rodziny ch\u0142opskiej m\u00f3g\u0142 zmieni\u0107 zaw\u00f3d i przenie\u015b\u0107 si\u0119 do miasta (je\u015bli by\u0142 to jedynak musia\u0142 pozosta\u0107 na wsi). Potwierdzono prawo, \u017ce wojewoda m\u00f3g\u0142 decydowa\u0107 o cenach wyrob\u00f3w rzemie\u015blniczych (taksy wojewodzi\u0144skie). Dora\u017anym celem politycznym nadania statut\u00f3w piotrkowskich by\u0142o zjednanie sobie szlachty przez","start_idx":176,"end_idx":505}
+{"id":"mrc_7718","question":"kiedy jest uroczysto\u015b\u0107 chrystusa kr\u00f3la?","answer":"obchodzona w ostatni\u0105 niedziel\u0119 roku liturgicznego (mi\u0119dzy 20 a 26 listopada).","context":"Uroczysto\u015b\u0107 Jezusa Chrystusa, Kr\u00f3la Wszech\u015bwiata \u2013 katolicka uroczysto\u015b\u0107 liturgiczna ku czci Chrystusa Kr\u00f3la; obchodzona w ostatni\u0105 niedziel\u0119 roku liturgicznego (mi\u0119dzy 20 a 26 listopada). == Wprowadzenie uroczysto\u015bci == Uroczysto\u015b\u0107 t\u0119 wprowadzi\u0142 do liturgii Ko\u015bcio\u0142a katolickiego papie\u017c Pius XI na zako\u0144czenie roku jubileuszowego dnia 11 grudnia 1925. Uroczysto\u015b\u0107 zosta\u0142a wprowadzona w ca\u0142ym Ko\u015bciele encyklik\u0105 \"Quas Primas\". Papie\u017c nakaza\u0142 nadto, aby we wszystkich ko\u015bcio\u0142ach tego dnia po nabo\u017ce\u0144stwie g\u0142\u00f3wnym przed wystawionym Naj\u015bwi\u0119tszym Sakramentem odm\u00f3wiono litani\u0119 do Naj\u015bwi\u0119tszego Serca Pana Jezusa oraz akt po\u015bwi\u0119cenia rodzaju ludzkiego Naj\u015bwi\u0119tszemu Sercu. Pocz\u0105tkowo \u015bwi\u0119to obchodzone by\u0142o w ostatni\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika. Reforma soborowa (1969) zmieni\u0142a nazw\u0119 \u015bwi\u0119ta (z \"Chrystusa Kr\u00f3la\" na \"Chrystusa Kr\u00f3la Wszech\u015bwiata\") oraz przenios\u0142a \u015bwi\u0119to na ostatni\u0105 niedziel\u0119 roku ko\u015bcielnego dla podkre\u015blenia, \u017ce wszystko, co rodzaj","start_idx":110,"end_idx":188}
+{"id":"mrc_7719","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 pierwsze wolne wybory po obradach okr\u0105g\u0142ego sto\u0142u?","answer":"4 i 18 czerwca 1989","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku (tzw. wybory czerwcowe, wybory kontraktowe, wybory do Sejmu kontraktowego) \u2013 wybory parlamentarne w Polsce przeprowadzone 4 i 18 czerwca 1989 w wyniku i na zasadach uzgodnionych w trakcie rozm\u00f3w Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u. W ich wyniku wybranych zosta\u0142o 460 pos\u0142\u00f3w na Sejm PRL oraz 100 senator\u00f3w do nowo utworzonego Senatu PRL. By\u0142y to pierwsze cz\u0119\u015bciowo wolne wybory w historii Polski po II wojnie \u015bwiatowej. Przedstawiciele niedemokratycznych w\u0142adz komunistycznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zagwarantowali rz\u0105dz\u0105cej koalicji, obejmuj\u0105cej PZPR i jej satelit\u00f3w, obsad\u0119 co najmniej 299 (65%) miejsc w Sejmie. Pozosta\u0142e mandaty poselskie w liczbie 161 (35%) zosta\u0142y przeznaczone dla kandydat\u00f3w bezpartyjnych. Walka o te miejsca oraz walka o wszystkie mandaty senatorskie (100) mia\u0142a charakter otwarty i demokratyczny.","start_idx":164,"end_idx":183}
+{"id":"mrc_7720","question":"ile jest ludzi w polsce?","answer":"W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b","context":"rodz\u0105 dzieci. Niemniej jednak z Polski do kraj\u00f3w UE wyemigrowa\u0142o (wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w) od 500 tysi\u0119cy do ponad 2 milion\u00f3w m\u0142odych ludzi, kt\u00f3rzy pragn\u0105 za\u0142o\u017cy\u0107 rodziny w nowym miejscu zamieszkania. W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b (w okresie od X 2006 do III 2009 liczba ta waha\u0142a si\u0119 w w\u0105skim przedziale 38,11\u201338,14 mln). Wed\u0142ug prognoz GUS z 2010 roku, liczba ludno\u015bci w Polsce w 2030 mia\u0142a wynie\u015b\u0107 ok. 36,8 mln. W 2008 i 2009 roku nast\u0105pi\u0142 wzrost liczby urodze\u0144. W 2008 roku w Polsce urodzi\u0142o si\u0119 414 tys. dzieci, a w 2009 roku 418 tys. Przyrost naturalny jest zr\u00f3\u017cnicowany regionalnie. Przyczyniaj\u0105 si\u0119 do tego konteksty historyczne i spo\u0142eczne \u2013 np. na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku wyst\u0119puje","start_idx":202,"end_idx":280}
+{"id":"mrc_7721","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 ksi\u0119\u017cna diana?","answer":"Urodzi\u0142a si\u0119 1 lipca 1961","context":"jej przydomki \"Ksi\u0119\u017cnej ludu\" oraz \"Ikony mody\", a tak\u017ce \"Kr\u00f3lowej serc\" i \"Ludowej ksi\u0119\u017cniczki\". Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce ksi\u0119\u017cna swoim dzia\u0142aniem i nag\u0142o\u015bnieniem problemu przyczyni\u0142a si\u0119 do podpisania 3 grudnia 1997 traktatu w Ottawie, zabraniaj\u0105cego produkcji, gromadzenia, eksportu oraz u\u017cywania min przeciwpiechotnych. == M\u0142odo\u015b\u0107 == === Narodziny i chrzest === Urodzi\u0142a si\u0119 1 lipca 1961 o godz. 19:45 (czasu letniego) w Park House, domu granicz\u0105cym z terenami nale\u017c\u0105cymi do kr\u00f3lewskiej posiad\u0142o\u015bci Sandringham House w hrabstwie Norfolk w Wielkiej Brytanii. W chwili narodzin wa\u017cy\u0142a 3,5 kg. Jej ojcem by\u0142 \u00f3wczesny wicehrabia Althorp Edward John Spencer (1924\u20131992; jedyny syn Alberta Spencera i Cynthii Spencer), a matk\u0105 \u2013 \u00f3wczesna hrabina Althorp Frances (1936\u20132004), c\u00f3rka 4. barona Fermoy i Ruth, baronowej Fermoy. Narodziny Diany wywo\u0142a\u0142y","start_idx":355,"end_idx":380}
+{"id":"mrc_7722","question":"co oznacza rozdzielnop\u0142ciowy?","answer":"zjawisko wyst\u0119powania w obr\u0119bie jednego gatunku osobnik\u00f3w dw\u00f3ch odmiennych p\u0142ci: samca i samicy.","context":"Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107, gonochoryzm \u2013 zjawisko wyst\u0119powania w obr\u0119bie jednego gatunku osobnik\u00f3w dw\u00f3ch odmiennych p\u0142ci: samca i samicy. Rozdzielnop\u0142ciowo\u015b\u0107 wyst\u0119puje tak\u017ce u niekt\u00f3rych ro\u015blin telomowych, najcz\u0119\u015bciej u ro\u015blin nagonasiennych, rzadziej okrytonasiennych, gdzie na jednym osobniku wyst\u0119puj\u0105 rozdzielnop\u0142ciowe kwiaty, tzn. m\u0119skie, zawieraj\u0105ce tylko pr\u0119ciki i \u017ce\u0144skie zawieraj\u0105cych tylko s\u0142upki (jednopienno\u015b\u0107). Rzadziej zdarza si\u0119, \u017ce s\u0105 osobne osobniki tylko z kwiatami m\u0119skimi b\u0105d\u017a tylko z \u017ce\u0144skimi (dwupienno\u015b\u0107). Kategoria:P\u0142e\u0107","start_idx":35,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_7723","question":"czym jest klasa robotnicza?","answer":"to klasa spo\u0142eczna, kt\u00f3rej nie przys\u0142uguje prawo w\u0142asno\u015bci \u015brodk\u00f3w produkcji (ziemi, fabryk, kapita\u0142u finansowego), przeciwstawiana w\u0142a\u015bcicielom \u015brodk\u00f3w produkcji, czyli bur\u017cuazji, to jest kapitalistom.","context":"te\u017c z pracownik\u00f3w upadaj\u0105cych warsztat\u00f3w rzemie\u015blniczych i manufaktur. W uj\u0119ciu Karola Marksa proletariat to klasa spo\u0142eczna, kt\u00f3rej nie przys\u0142uguje prawo w\u0142asno\u015bci \u015brodk\u00f3w produkcji (ziemi, fabryk, kapita\u0142u finansowego), przeciwstawiana w\u0142a\u015bcicielom \u015brodk\u00f3w produkcji, czyli bur\u017cuazji, to jest kapitalistom. Kapitalista \u2013 w\u0142a\u015bciciel \u015brodk\u00f3w produkcji konsumuje wi\u0119kszo\u015b\u0107 zysku (warto\u015b\u0107 dodatkow\u0105) w sytuacji, gdy rzeczywista warto\u015b\u0107 pracy robotnika jest wi\u0119ksza od jego p\u0142acy. Robotnicy nie posiadaj\u0105c materialnych \u015brodk\u00f3w produkcji nie mog\u0105 stanowi\u0107 sami o sobie w procesie produkcji, lecz ulegaj\u0105 uprzedmiotowieniu i w konsekwencji wyzyskowi. W przysz\u0142o\u015bci t\u0119 sytuacj\u0119, zdaniem Marksa mia\u0142a zmieni\u0107 og\u00f3lno\u015bwiatowa rewolucja i powstanie ustroju komunistycznego, w kt\u00f3rym poprzez zniesienie w\u0142asno\u015bci prywatnej i wprowadzenie wsp\u00f3lnej (uspo\u0142ecznionej) w\u0142asno\u015bci \u015brodk\u00f3w produkcji zamierzano zlikwidowa\u0107 podzia\u0142 na w\u0142a\u015bcicieli i pracownik\u00f3w. Spo\u0142ecze\u0144stwo komunistyczne mia\u0142o mie\u0107 charakter bezklasowy,","start_idx":106,"end_idx":308}
+{"id":"mrc_7724","question":"jak\u0105 religi\u0119 wyznaj\u0105 polacy?","answer":"W ukszta\u0142towaniu wyznaniowym Polak\u00f3w wyra\u017an\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowi\u0105 katolicy obrz\u0105dku \u0142aci\u0144skiego, obecne s\u0105 tak\u017ce inne obrz\u0105dki i wyznania.","context":"Polacy \u2013 nar\u00f3d zachodnios\u0142owia\u0144ski (lechicki) zamieszkuj\u0105cy g\u0142\u00f3wnie obszar Rzeczypospolitej Polskiej i b\u0119d\u0105cy jej g\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem ludno\u015bciowym, a poza granicami Polski tworz\u0105cy Poloni\u0119. Polacy pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 w wi\u0119kszo\u015bci j\u0119zykiem polskim oraz alfabetem \u0142aci\u0144skim, kt\u00f3ry zosta\u0142 wprowadzony w X wieku z chwil\u0105, od kt\u00f3rej na ziemiach polskich zacz\u0119to wprowadza\u0107 chrze\u015bcija\u0144stwo obrz\u0105dku zachodniego. W ukszta\u0142towaniu wyznaniowym Polak\u00f3w wyra\u017an\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowi\u0105 katolicy obrz\u0105dku \u0142aci\u0144skiego, obecne s\u0105 tak\u017ce inne obrz\u0105dki i wyznania. Wed\u0142ug Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku liczba os\u00f3b deklaruj\u0105cych narodowo\u015b\u0107 polsk\u0105 zamieszka\u0142ych na terenie Polski wynosi 36,5 mln (37,4 mln) przy populacji 38,5 mln. Stowarzyszenie \u201eWsp\u00f3lnota Polska\u201d szacuje liczebno\u015b\u0107 Polonii na 20 mln. == Etymologia == === Hipotezy pochodzenia nazwy === Istniej\u0105 dwie teorie na temat pochodzenia nazwy Polski oraz Polak\u00f3w. Pierwsza","start_idx":400,"end_idx":536}
+{"id":"mrc_7725","question":"kim by\u0142 henri dunant?","answer":"szwajcarski kupiec, filantrop i za\u0142o\u017cyciel Czerwonego Krzy\u017ca, laureat pierwszej Pokojowej Nagrody Nobla w 1901","context":"Jean Henri Dunant, wym. (ur. 8 maja 1828 w Genewie, zm. 30 pa\u017adziernika 1910 w Heiden, Henry Dunant, Henri Dunant) \u2013 szwajcarski kupiec, filantrop i za\u0142o\u017cyciel Czerwonego Krzy\u017ca, laureat pierwszej Pokojowej Nagrody Nobla w 1901 (wraz z Francuzem Fr\u00e9d\u00e9ricem Passy). == \u017byciorys == Dunant urodzi\u0142 si\u0119 w protestanckiej rodzinie kupieckiej. Od wczesnej m\u0142odo\u015bci styka\u0142 si\u0119 z ludzk\u0105 n\u0119dz\u0105, towarzysz\u0105c matce w odwiedzaniu najbiedniejszych mieszka\u0144c\u00f3w Genewy \u2013 chorych, kalekich i umieraj\u0105cych. Po uko\u0144czeniu gimnazjum pracowa\u0142 w banku, anga\u017cuj\u0105c si\u0119 jednocze\u015bnie w r\u00f3\u017cnorodn\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 spo\u0142eczn\u0105, m.in. pomoc wi\u0119\u017aniom. Jako reprezentant Zwi\u0105zku Chrze\u015bcija\u0144skiej M\u0142odzie\u017cy M\u0119skiej (YMCA) podr\u00f3\u017cowa\u0142 po Belgii, Holandii i Francji. W po\u0142owie 1859 wr\u00f3ci\u0142 do Europy, aby osobi\u015bcie prosi\u0107 cesarza Francuz\u00f3w Napoleona III o wstawiennictwo w realizacji algierskich projekt\u00f3w. By\u0142 aktywnym","start_idx":117,"end_idx":227}
+{"id":"mrc_7726","question":"gdzie transportowana jest limfa?","answer":"Transportowana jest do w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych","context":"Ch\u0142onka (limfa, ) \u2013 p\u0142yn tkankowy sp\u0142ywaj\u0105cy do naczy\u0144 ch\u0142onnych, tworz\u0105cych uk\u0142ad naczy\u0144 limfatycznych (uk\u0142ad ch\u0142onny). Ch\u0142onka jest zbierana przez naczynia ch\u0142onne aferentne, \u015blepo zako\u0144czone, zaczynaj\u0105ce si\u0119 w tkankach. Transportowana jest do w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych, sk\u0105d z kolei przy pomocy naczy\u0144 ch\u0142onnych eferentnych wyprowadzana jest do krwiobiegu. Istotnym elementem ch\u0142onki, poza p\u0142ynem tkankowym, s\u0105 kom\u00f3rki uk\u0142adu odporno\u015bciowego. W przypadku naczy\u0144 aferentnych s\u0105 to kom\u00f3rki opuszczaj\u0105ce dan\u0105 tkank\u0119 i migruj\u0105ce do w\u0119z\u0142\u00f3w ch\u0142onnych w celu pobudzenia uk\u0142adu odporno\u015bciowego. Z kolei w ch\u0142once naczy\u0144 eferentnych znajduj\u0105 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie kom\u00f3rki ju\u017c pobudzone lub takie, kt\u00f3re przez d\u0142u\u017cszy czas nie napotka\u0142y pobudzaj\u0105cego je antygenu. Najcz\u0119\u015bciej wyst\u0119puj\u0105c\u0105 populacj\u0105 leukocyt\u00f3w w ch\u0142once s\u0105 kom\u00f3rki o w\u0105skim obrze\u017cu cytoplazmy i du\u017cym j\u0105drze kom\u00f3rkowym. Z tego wzgl\u0119du zosta\u0142y one","start_idx":223,"end_idx":262}
+{"id":"mrc_7727","question":"kiedy sko\u0144czy\u0142y si\u0119 gimnazja?","answer":"2019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105.","context":"Gimnazjum (\u0142ac. \"gymnasium\" z gr. \"gymn\u00e1sion\", \u201emiejsce s\u0142u\u017c\u0105ce gimnastyce\u201d) \u2013 typ szko\u0142y wyst\u0119puj\u0105cy w systemach edukacji niekt\u00f3rych pa\u0144stw \u015bwiata. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie, pocz\u0105wszy od czas\u00f3w renesansu gimnazja to r\u00f3\u017cnego typu szko\u0142y \u015brednie, og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce i zawodowe, mi\u0119dzy innymi w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii. W Polsce gimnazja pojawi\u0142y si\u0119 po reformie w latach trzydziestych XX wieku i funkcjonowa\u0142y do roku 1948 oraz w latach 1999\u20132019 jako etap w procesie kszta\u0142cenia pomi\u0119dzy szko\u0142\u0105 podstawow\u0105 i szko\u0142\u0105 ponadpodstawow\u0105. S\u0142ownik j\u0119zyka polskiego wydawnictwa PWN definiuje gimnazjum jako szko\u0142\u0119 ponadpodstawow\u0105 przygotowuj\u0105c\u0105 uczni\u00f3w do nauki w liceum lub szkole zawodowej. Na przestrzeni wiek\u00f3w gimnazja kszta\u0142ci\u0142y w zasadzie tylko m\u0142odzie\u017c m\u0119sk\u0105. Gimnazja dla dziewcz\u0105t powsta\u0142y w XIX wieku. W r\u00f3\u017cnych krajach szko\u0142a okre\u015blana jako \"gimnazjum\" zajmuje r\u00f3\u017cne miejsce w","start_idx":448,"end_idx":538}
+{"id":"mrc_7728","question":"gdzie \u017cyje owsik ludzki?","answer":"Paso\u017cytuje wy\u0142\u0105cznie w organizmie cz\u0142owieka, w jelicie grubym, wyrostku robaczkowym oraz ko\u0144cowym odcinku jelita cienkiego.","context":"Owsik ludzki (\"Enterobius vermicularis\", syn. \"Oxyuris vermicularis\") \u2013 robak paso\u017cytniczy typu nicieni barwy bia\u0142awej. Osi\u0105ga rozmiary: samica ok. 1 cm, a samiec ok. 3 mm. Paso\u017cytuje wy\u0142\u0105cznie w organizmie cz\u0142owieka, w jelicie grubym, wyrostku robaczkowym oraz ko\u0144cowym odcinku jelita cienkiego. \u017bywi si\u0119 wyssan\u0105 tre\u015bci\u0105 jelitow\u0105 oraz zawartymi w niej substancjami. Samice \u017cyj\u0105 oko\u0142o 4 tygodni, a samce gin\u0105 zaraz po zaplemnieniu. W ko\u0144cowym okresie \u017cycia w okolicy oko\u0142oodbytniczej \u017cywiciela samica sk\u0142ada 8000\u201312000 jaj, zawieraj\u0105cych larwy paso\u017cyta. W ci\u0105gu 4\u20138 godzin larwy osi\u0105gaj\u0105 zdolno\u015b\u0107 inwazyjn\u0105. == Dzia\u0142anie chorobotw\u00f3rcze == \"Enterobius vermicularis\" wywo\u0142uje chorob\u0119 zwan\u0105 owsic\u0105 (enterobioz\u0105). Przebieg owsicy zale\u017cy od liczby paso\u017cyt\u00f3w i odporno\u015bci \u017cywiciela. Chore dzieci z powodu silnego sw\u0119dzenia w okolicy odbytu \u017ale sypiaj\u0105. Owsicy towarzysz\u0105 tak\u017ce m.in. b\u00f3le","start_idx":173,"end_idx":296}
+{"id":"mrc_7729","question":"kim by\u0142a dla jezusa maria magdalena?","answer":"Nale\u017ca\u0142a do kr\u0119gu uczni\u00f3w Jezusa Chrystusa, przy\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do niego po tym, gdy wyp\u0119dzi\u0142 z niej siedem z\u0142ych duch\u00f3w.","context":"Maria Magdalena (), tak\u017ce Maria z Magdali \u2013 wed\u0142ug Ewangelii \u017cyj\u0105ca w I wieku kobieta pochodz\u0105ca z wioski Magdala (Magdallah lub Migdal), obecnie Migdal. Nale\u017ca\u0142a do kr\u0119gu uczni\u00f3w Jezusa Chrystusa, przy\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do niego po tym, gdy wyp\u0119dzi\u0142 z niej siedem z\u0142ych duch\u00f3w. We wschodniej tradycji chrze\u015bcija\u0144stwa przedstawiana jest jako nios\u0105ca olejki do grobu Chrystusa i \u015bwiadek jego zmartwychwstania i jest szanowana jako \u201er\u00f3wna aposto\u0142om\u201d. W tradycji \u0142aci\u0144skiej przez wieki \u0142\u0105czono j\u0105 z kobiet\u0105 cudzo\u0142o\u017cn\u0105 z Ewangelii \u015bw. \u0141ukasza. Ukazywano j\u0105 wiernym, zw\u0142aszcza kobietom, jako wz\u00f3r nawr\u00f3conej grzesznicy. == Maria Magdalena w Nowym Testamencie == Maria Magdalena jest dwunastokrotnie wspominana w Nowym Testamencie, przez wszystkich czterech ewangelist\u00f3w. \u0141ukasz wymieni\u0142 j\u0105 jako pierwsz\u0105 w\u015br\u00f3d kobiet, uwolnionych przez Jezusa \u201eod z\u0142ych duch\u00f3w","start_idx":154,"end_idx":271}
+{"id":"mrc_7730","question":"kto jest patronk\u0105 muzyki?","answer":"\u015awi\u0119ta Cecylia","context":"w jakiej odnaleziono jej cia\u0142o w 1599. == Patronat == \u015awi\u0119ta Cecylia jest patronk\u0105 ch\u00f3rzyst\u00f3w, lutnik\u00f3w, muzyk\u00f3w, organist\u00f3w, zespo\u0142\u00f3w wokalno-muzycznych. Przez mylne odczytanie antyfony z jej \"Passiones\" przypisano \u015bw. Cecylii gr\u0119 na organach. Co roku w \"Salezja\u0144skiej Szkole Organowej\" im. kard. Augusta Hlonda w Szczecinie, 22 listopada organizowany jest koncert ku czci patronki muzyki ko\u015bcielnej. Od imienia \u015bwi\u0119tej Cecylii pochodzi nazwa Polickich Dni Muzyki \u201eCecyliada\u201d odbywaj\u0105cych si\u0119 od 1994 roku w Policach. M\u0119czennica Cecylia uznawana jest za \u015bwi\u0119t\u0105, a jej imi\u0119 wymieniane jest w Kanonie Rzymskim. == Ikonografia == Prawdopodobne jest jednak, \u017ce gra\u0142a na innym instrumencie, gdy\u017c \u00f3wczesne kobiety rzymskie cz\u0119sto kszta\u0142ci\u0142y si\u0119 w grze na harfie. W ikonografii chrze\u015bcija\u0144skiej \u015bw. Cecylia przedstawiana jest jako orantka, w p\u00f3\u017aniejszych wizerunkach:","start_idx":54,"end_idx":68}
+{"id":"mrc_7731","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 sk\u00f3ra?","answer":"Sk\u0142ada si\u0119 z trzech warstw: nask\u00f3rka, sk\u00f3ry w\u0142a\u015bciwej i tkanki podsk\u00f3rnej.","context":"Sk\u00f3ra (\u0142ac. \"cutis\", gr. \"derma\") \u2013 najwi\u0119kszy narz\u0105d pow\u0142oki wsp\u00f3lnej (\u0142ac. \"integumentum commune\") kr\u0119gowc\u00f3w o z\u0142o\u017conej budowie i wielorakich funkcjach; pow\u0142oka w\u0142a\u015bciwa.Og\u00f3lna powierzchnia sk\u00f3ry u cz\u0142owieka wynosi 1,5-2 m\u00b2, a grubo\u015b\u0107 wynosi 1,5-5 mm. Sk\u0142ada si\u0119 z trzech warstw: nask\u00f3rka, sk\u00f3ry w\u0142a\u015bciwej i tkanki podsk\u00f3rnej. Nask\u00f3rek sk\u0142ada si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z dojrzewaj\u0105cych kom\u00f3rek nab\u0142onkowych, nazywanych keratynocytami i tworzy kilka warstw: podstawn\u0105, kolczyst\u0105, ziarnist\u0105, jasn\u0105 i rogow\u0105. Opr\u00f3cz keratynocyt\u00f3w w nask\u00f3rku znajduj\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c kom\u00f3rki barwnikowe \u2014 melanocyty, kom\u00f3rki odpowiedzialne za reakcje immunologiczne \u2013 kom\u00f3rki Langerhansa i kom\u00f3rki uk\u0142adu nerwowego \u2014 kom\u00f3rki Merkla. W sk\u00f3rze w\u0142a\u015bciwej utworzonej z tkanki \u0142\u0105cznej znajduj\u0105 si\u0119 w\u0142\u00f3kna kolagenowe i elastyna oraz elementy kom\u00f3rkowe: fibroblasty, mastocyty i kom\u00f3rki krwi oraz naczynia i nerwy. Tkank\u0119 podsk\u00f3rn\u0105 tworzy tkanka","start_idx":254,"end_idx":328}
+{"id":"mrc_7732","question":"kto mieszka w oborze?","answer":"byd\u0142a domowego","context":"Obora \u2013 budynek, rzadziej wyodr\u0119bniona cz\u0119\u015b\u0107 budynku, u\u017cywany jako pomieszczenie dla byd\u0142a domowego. Obory s\u0105 niemal zawsze obiektami murowanymi. Tradycyjnie obora traktowana by\u0142a jako miejsce ca\u0142odobowego pobytu byd\u0142a tylko w zimie; w pozosta\u0142ych porach roku by\u0142a jedynie miejscem nocnego wypoczynku zwierz\u0105t. Obecnie, zw\u0142aszcza w wyspecjalizowanych gospodarstwach rolnych, cz\u0119sto w budynkach tych byd\u0142o przebywa przez ca\u0142y rok (utrzymanie alkierzowe). W typowej oborze znajdowa\u0142o si\u0119 od 1 do kilku kr\u00f3w, jedynie w bardzo bogatych gospodarstwach ch\u0142opskich oraz w oborach nale\u017c\u0105cych do dworu (po wojnie do PGR-u) przebywa\u0142o od kilkunastu do nawet kilkudziesi\u0119ciu kr\u00f3w. W tym wypadku wn\u0119trze podzielone by\u0142o na boksy dla poszczeg\u00f3lnych osobnik\u00f3w lub ich grup. Pod\u0142oga obory wy\u015bcielana by\u0142a s\u0142om\u0105, kt\u00f3ra wraz z odchodami zwierz\u0105t stanowi\u0142a cenny naw\u00f3z organiczny, nazywany","start_idx":85,"end_idx":99}
+{"id":"mrc_7733","question":"jak\u0105 funkcje pe\u0142ni warstwa ozonowa?","answer":"Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, kt\u00f3re jest szkodliwe dla organizm\u00f3w \u017cywych.","context":"Ozonosfera (warstwa ozonowa, pow\u0142oka ozonowa) \u2013 warstwa zwi\u0119kszonej koncentracji ozonu w stratosferze. Za obszar jej wyst\u0119powania przyjmuje si\u0119 wysoko\u015bci 10\u201350 lub 20\u201340 km nad poziomem morza. Najwy\u017csze st\u0119\u017cenie ozonu wyst\u0119puje na wysoko\u015bci oko\u0142o 32 km nad powierzchni\u0105 Ziemi. Na tej wysoko\u015bci st\u0119\u017cenie ozonu mo\u017ce wynosi\u0107 nawet 15 cz\u0119\u015bci na milion (0,0015%). Ozon stratosferyczny powstaje w wyniku dzia\u0142ania s\u0142onecznego \u015bwiat\u0142a ultrafioletowego na tlen atmosferyczny. Ozon jest niszczony, gdy reaguje z cz\u0105steczkami zawieraj\u0105cymi azot, wod\u00f3r, chlor lub brom. Niekt\u00f3re moleku\u0142y niszcz\u0105ce ozon wyst\u0119puj\u0105 naturalnie, ale ludzie wytworzyli inne substancje zubo\u017caj\u0105ce warstw\u0119 ozonow\u0105 (w szczeg\u00f3lno\u015bci freony), doprowadzaj\u0105c do rozrostu dziury ozonowej. Ozonosfera jest warstw\u0105 ochronn\u0105 bardzo wa\u017cn\u0105 dla \u017cycia na Ziemi. Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, kt\u00f3re jest szkodliwe dla organizm\u00f3w \u017cywych. Dzi\u0119ki niej","start_idx":814,"end_idx":903}
+{"id":"mrc_7734","question":"kto negocjowa\u0142 traktat lizbo\u0144ski?","answer":"przedstawiciele rz\u0105d\u00f3w kraj\u00f3w cz\u0142onkowskich Unii Europejskiej","context":"w Lizbonie (Portugalia) spotkali si\u0119 przedstawiciele rz\u0105d\u00f3w kraj\u00f3w cz\u0142onkowskich Unii Europejskiej, aby ustali\u0107 nowy traktat dla Europy, maj\u0105cy zast\u0105pi\u0107 odrzucon\u0105 eurokonstytucj\u0119. Konferencja mi\u0119dzyrz\u0105dowa (IGC) zosta\u0142a powo\u0142ana na wniosek Rady Europejskiej z czerwca 2007 r., aby opracowa\u0107 projekt traktatu, maj\u0105cego pom\u00f3c UE w sprostaniu wyzwaniom XXI wieku oraz w pe\u0142nym wykorzystaniu swojego potencja\u0142u. Tu\u017c po p\u00f3\u0142nocy unijni przyw\u00f3dcy doszli do kompromisu w sprawie ko\u0144cowego tekstu: wynikiem negocjacji jest przyj\u0119cie tzw. traktatu lizbo\u0144skiego lub traktatu reformuj\u0105cego. Ten nowy traktat reformuj\u0105cy Uni\u0119 Europejsk\u0105 jest wed\u0142ug Jose Manuel Barroso d\u0142ugo oczekiwanym sukcesem: \u201eEuropa potrzebuje traktatu, by wyj\u015b\u0107 z impasu. Od czasu przegranego referendum we Francji i Holandii utkn\u0119li\u015bmy w martwym punkcie. Sukces w Lizbonie sprawia, \u017ce niezb\u0119dne zmiany instytucjonalne si\u0119 dokonaj\u0105. Przyj\u0119te przepisy daj\u0105","start_idx":37,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7735","question":"ile os\u00f3b mieszka w chinach?","answer":"Chiny to najludniejsze pa\u0144stwo \u015bwiata o populacji przekraczaj\u0105cej 1,4 mld os\u00f3b","context":"Chi\u0144ska Republika Ludowa, ChRL (, ), potocznie Chiny (, ) \u2013 pa\u0144stwo w Azji Wschodniej, obejmuj\u0105ce historyczne Chiny (bez Tajwanu) oraz Tybet i inne ziemie w Azji \u015arodkowej zamieszkane w sumie przez 56 grup etnicznych. Chiny to najludniejsze pa\u0144stwo \u015bwiata o populacji przekraczaj\u0105cej 1,4 mld os\u00f3b, co stanowi 18,4% populacji \u015bwiata. Pod wzgl\u0119dem powierzchni jest 3. na \u015bwiecie, a pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci gospodarki 2. po USA (pod wzgl\u0119dem PKB nominalnego) i 1. pod wzgl\u0119dem PKB realnego. ChRL graniczy z czternastoma pa\u0144stwami. S\u0105 to: Afganistan, Bhutan, Indie, Kazachstan, Kirgistan, Korea P\u00f3\u0142nocna, Laos, Mjanma, Mongolia, Nepal, Pakistan, Rosja, Tad\u017cykistan, Wietnam. Poza tym zgodnie z polityk\u0105 migracyjn\u0105 Hongkongu i Makau (b\u0119d\u0105cych tzw. Specjalnymi Regionami Administracyjnymi ChRL) na ich granicach wymagana jest odprawa paszportowo-celna.","start_idx":218,"end_idx":296}
+{"id":"mrc_7736","question":"czym by\u0142 holocaust?","answer":"Zag\u0142ada \u017byd\u00f3w, r\u00f3wnie\u017c Holocaust lub Holokaust (gr. \u1f41\u03bb\u03cc\u03ba\u03b1\u03c5\u03c3\u03c4\u03bf\u03c2 \"holokaustos\" \u2013 \u201eca\u0142opalenie, ofiara ca\u0142opalna\u201d), Shoah, Szoa \u2013 ludob\u00f3jstwo oko\u0142o 6 milion\u00f3w europejskich \u017byd\u00f3w dokonane w czasie II wojny \u015bwiatowej przez III Rzesz\u0119 Niemieck\u0105 i wspierane w r\u00f3\u017cnym stopniu przez uzale\u017cnione od niej pa\u0144stwa sojusznicze.","context":"Zag\u0142ada \u017byd\u00f3w, r\u00f3wnie\u017c Holocaust lub Holokaust (gr. \u1f41\u03bb\u03cc\u03ba\u03b1\u03c5\u03c3\u03c4\u03bf\u03c2 \"holokaustos\" \u2013 \u201eca\u0142opalenie, ofiara ca\u0142opalna\u201d), Shoah, Szoa \u2013 ludob\u00f3jstwo oko\u0142o 6 milion\u00f3w europejskich \u017byd\u00f3w dokonane w czasie II wojny \u015bwiatowej przez III Rzesz\u0119 Niemieck\u0105 i wspierane w r\u00f3\u017cnym stopniu przez uzale\u017cnione od niej pa\u0144stwa sojusznicze. Zag\u0142ada \u017byd\u00f3w w wi\u0119kszo\u015bci przeprowadzona zosta\u0142a na okupowanych przez III Rzesz\u0119 ziemiach polskich. Stanowi\u0142a, \u0142\u0105cznie z Zag\u0142ad\u0105 Rom\u00f3w, bezprecedensow\u0105 pr\u00f3b\u0119 wymordowania ca\u0142ych narod\u00f3w przy u\u017cyciu metod przemys\u0142owych, kt\u00f3ra nigdy wcze\u015bniej i p\u00f3\u017aniej nie by\u0142a przeprowadzona w takiej skali. Stanowi\u0142a systematyczny i realizowany przez aparat pa\u0144stwowy proces likwidacji ca\u0142ego narodu. Liczba \u017cydowskich ofiar Holocaustu jest szacowana na prawie 6 milion\u00f3w, cho\u0107 dok\u0142adna liczba nie jest znana z powodu braku kompletnej ewidencji oraz systematycznego niszczenia archiw\u00f3w i zacierania \u015blad\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":314}
+{"id":"mrc_7737","question":"gdzie \u017cy\u0142 jezus?","answer":"Jezus Chrystus (ur. ok. 8\u20134 p.n.e. w Betlejem lub 33 n.e. w Jerozolimie) \u2013 cie\u015bla i kaznodzieja z rzymskiej prowincji Judea","context":"Jezus Chrystus (ur. ok. 8\u20134 p.n.e. w Betlejem lub 33 n.e. w Jerozolimie) \u2013 cie\u015bla i kaznodzieja z rzymskiej prowincji Judea, og\u0142oszony przez swoich \u017cydowskich uczni\u00f3w mesjaszem, centralna posta\u0107 chrze\u015bcija\u0144stwa. W wierze Ko\u015bcio\u0142a, wyra\u017conej w pierwszych credo, uznawany jest za kyriosa, kt\u00f3ry zmartwychwsta\u0142 (por. Rz 10,9), zbawiciela, powszechnego w\u0142adc\u0119 \u015bwiata i Kr\u00f3lestwa niebieskiego, wsp\u00f3\u0142istotnego Bogu Ojcu syna Boga i cz\u0142owieka. Jego narodziny przyj\u0119to za punkt zerowy naszej ery, od kt\u00f3rego podaje si\u0119 liczb\u0119 lat. Wed\u0142ug Nowego Testamentu (cz\u0119\u015bci Biblii) urodzi\u0142 si\u0119 w \u017cydowskiej rodzinie jako syn Marii po\u015blubionej J\u00f3zefowi. Jako doros\u0142y przyj\u0105\u0142 chrzest z r\u0105k Jana Chrzciciela. Nast\u0119pnie naucza\u0142 (uznaj\u0105c przykazanie mi\u0142o\u015bci za najwa\u017cniejsze) i gromadzi\u0142 wok\u00f3\u0142 siebie uczni\u00f3w (najbli\u017cszych nazwano aposto\u0142ami), dokonuj\u0105c w tym czasie cud\u00f3w. Po przyje\u017adzie do","start_idx":0,"end_idx":123}
+{"id":"mrc_7738","question":"jak podzielono ziemie polskie w 1939?","answer":"Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w wcielonych do Rzeszy zosta\u0142a podzielona pod wzgl\u0119dem administracyjnym na okr\u0119gi: * Gda\u0144sk-Prusy Zachodnie * Kraj Warty","context":"Polak\u00f3w utworzono tak\u017ce obozy w Skalmierzycach, Potulicach, Poznaniu, \u0141odzi, Dzia\u0142dowie, Toruniu i Inowroc\u0142awiu. W miejsce Polak\u00f3w zmuszonych do opuszczenia tych teren\u00f3w osiedlano kolonist\u00f3w niemieckich, oraz Niemc\u00f3w Ba\u0142tyckich ewakuowanych z pa\u0144stw ba\u0142tyckich 1939/1940 r. Stosowano tak\u017ce konfiskat\u0119 maj\u0105tku, oraz wyw\u00f3zki do pracy przymusowej w g\u0142\u0105b Rzeszy. 20 listopada 1939 zagarni\u0119te ziemie polskie zosta\u0142y w\u0142\u0105czone w niemiecki system walutowy. Z wyj\u0105tkiem Gda\u0144ska i ziemi cieszy\u0144skiej utrzymano granic\u0119 policyjn\u0105 mi\u0119dzy Rzesz\u0105 a ziemiami wcielonymi. W celu realizacji niemieckiej polityki narodowo\u015bciowej wprowadzono specjaln\u0105 organizacj\u0119 administracji i s\u0105downictwa. Polskie organy s\u0105downicze administracyjne i samorz\u0105dowe zosta\u0142y zlikwidowane. === Administracja i policja === Wi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 teren\u00f3w wcielonych do Rzeszy zosta\u0142a podzielona pod wzgl\u0119dem administracyjnym na okr\u0119gi: * Gda\u0144sk-Prusy Zachodnie * Kraj Warty Pozosta\u0142\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wcielonego terytorium w\u0142\u0105czono","start_idx":783,"end_idx":923}
+{"id":"mrc_7739","question":"jakimi j\u0119zykami m\u00f3wi si\u0119 w afryce?","answer":"j\u0119zyki afroazjatyckie, j\u0119zyki nigero-kongijskie (z rodzin\u0105 bantu), j\u0119zyki nilo-saharyjskie i j\u0119zyki khoisan (buszme\u0144sko-hotentockie), niekiedy tak\u017ce j\u0119zyk malgaski.","context":"J\u0119zyki afryka\u0144skie \u2013 geograficzne okre\u015blenie j\u0119zyk\u00f3w u\u017cywanych na kontynencie afryka\u0144skim, obejmuj\u0105ce takie grupy i rodziny j\u0119zykowe jak: j\u0119zyki afroazjatyckie, j\u0119zyki nigero-kongijskie (z rodzin\u0105 bantu), j\u0119zyki nilo-saharyjskie i j\u0119zyki khoisan (buszme\u0144sko-hotentockie), niekiedy tak\u017ce j\u0119zyk malgaski. Z j\u0119zyk\u00f3w obj\u0119tych t\u0105 nazw\u0105 cz\u0119sto wyklucza si\u0119 jednak j\u0119zyki semickie, zaw\u0119\u017caj\u0105c jej zakres niemal wy\u0142\u0105cznie do j\u0119zyk\u00f3w Czarnej Afryki. J\u0119zyki zagro\u017cone w Afryce: Zobacz te\u017c: J\u0119zyki \u015bwiata Afryka\u0144skie j\u0119zyki Kategoria:Afryka","start_idx":138,"end_idx":302}
+{"id":"mrc_7740","question":"co zas\u0142ania s\u0142o\u0144ce podczas za\u0107mienia?","answer":"tarcza Ksi\u0119\u017cyca","context":"ze s\u0142onecznej, co rozpoczyna ponownie faz\u0119 za\u0107mienia cz\u0119\u015bciowego, tym razem stopniowo ods\u0142aniaj\u0105cego coraz wi\u0119ksze fragmenty S\u0142o\u0144ca. W momencie IV kontaktu tarcza Ksi\u0119\u017cyca ca\u0142kowicie odkrywa S\u0142o\u0144ce i ko\u0144czy ca\u0142e zjawisko. Rodzaj za\u0107mienia wynika z jego geometrii. Kluczowe jest po\u0142o\u017cenie wierzcho\u0142ka sto\u017cka cienia i strefy p\u00f3\u0142cienia rzucanych przez Ksi\u0119\u017cyc. Gdy wierzcho\u0142ek trafia w Ziemi\u0119 i wypada pod jej powierzchni\u0119, oznacza to, \u017ce w danym miejscu na powierzchni Ziemi mo\u017cna obserwowa\u0107 za\u0107mienie ca\u0142kowite. Im g\u0142\u0119biej wpada wierzcho\u0142ek cienia, tym szerszy jest pas ca\u0142kowito\u015bci oraz czas trwania za\u0107mienia ca\u0142kowitego. W zwi\u0105zku z ruchem Ksi\u0119\u017cyca i obrotem Ziemi wok\u00f3\u0142 osi powstaje na jej powierzchni pas za\u0107mienia ca\u0142kowitego o d\u0142ugo\u015bci nawet do oko\u0142o 14 000 kilometr\u00f3w. W sprzyjaj\u0105cych warunkach, gdy Ksi\u0119\u017cyc jest w perygeum, mo\u017ce mie\u0107","start_idx":156,"end_idx":171}
+{"id":"mrc_7741","question":"gdzie znajduje si\u0119 sagrada familia?","answer":"Barcelonie w Katalonii","context":"Sagrada Fam\u00edlia (w\u0142a\u015bc. hiszp. \"Templo Expiatorio de la Sagrada Familia\", katal. \"Temple Expiatori de la Sagrada Fam\u00edlia\", \u015awi\u0105tynia Pokutna \u015awi\u0119tej Rodziny) \u2013 secesyjny ko\u015bci\u00f3\u0142 w Barcelonie w Katalonii o statusie bazyliki mniejszej, uwa\u017cany za g\u0142\u00f3wne osi\u0105gni\u0119cie projektanta Antoniego Gaud\u00edego. == Historia == W za\u0142o\u017ceniu architekta sama konstrukcja budowli mia\u0142a przypomina\u0107 jeden wielki organizm. Budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni rozpocz\u0119to w 1882 roku. Pocz\u0105tkowo jej projekt zlecono innemu architektowi, ale ten wszed\u0142 w konflikt ze stowarzyszeniem finansuj\u0105cym budow\u0119 \u015bwi\u0105tyni. W\u00f3wczas zlecenie na budow\u0119 otrzyma\u0142 Gaud\u00ed, kt\u00f3ry ca\u0142kowicie zmieni\u0142 projekt, nadaj\u0105c mu w\u0142asny styl. Przez nast\u0119pne cztery dekady pracowa\u0142 intensywnie nad konstrukcj\u0105, po\u015bwi\u0119caj\u0105c jej ca\u0142kowicie ostatnie 15 lat \u017cycia. Podczas prac nieustannie dostosowywa\u0142 i zmienia\u0142 pierwotne za\u0142o\u017cenia. Z wszystkich 18 wie\u017c 4 uko\u0144czono w 1920","start_idx":180,"end_idx":202}
+{"id":"mrc_7742","question":"kto napisa\u0142 don kichota?","answer":"Miguela de Cervantesa","context":"Don Kichote z La Manchy (pe\u0142ny tytu\u0142: \"Przemy\u015blny szlachcic Don Kichote z Manchy\"; hiszp. \"El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha\") \u2013 powie\u015b\u0107 Miguela de Cervantesa. Pierwsza cz\u0119\u015b\u0107 utworu zosta\u0142a opublikowana w 1605, natomiast druga \u2013 w 1615 roku. Powie\u015b\u0107 opowiada o losach szlachcica, kt\u00f3ry wpada w ob\u0142\u0119d pod wp\u0142ywem romans\u00f3w rycerskich i wyrusza w \u015bwiat jako b\u0142\u0119dny rycerz, niesiony nieod\u0142\u0105czn\u0105 szczytn\u0105 ch\u0119ci\u0105 pomagania ludziom i bronienia najs\u0142abszych. == Okoliczno\u015bci powstania i publikacji utworu == === Cz\u0119\u015b\u0107 pierwsza === Nie wiadomo dok\u0142adnie, jak d\u0142ugo trwa\u0142y prace nad pierwsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 powie\u015bci. Sam autor wspomina\u0142 w przedmowie, \u017ce utw\u00f3r powstawa\u0142 podczas jego pobytu w wi\u0119zieniu (Cervantes by\u0142 uwi\u0119ziony kilkukrotnie, m.in. w 1595 i 1602 roku). Niekt\u00f3rzy badacze w\u0105tpi\u0105 w deklaracj\u0119 autorsk\u0105,","start_idx":149,"end_idx":170}
+{"id":"mrc_7743","question":"ile znak\u00f3w na stronie?","answer":"1125 znak\u00f3w","context":"odst\u0119pie pojedynczym na stronie A4 mieszcz\u0105 si\u0119 dok\u0142adnie 2 strony maszynopisu znormalizowanego). Taki uk\u0142ad tekstu jest wygodny do czytania dla wi\u0119kszo\u015bci os\u00f3b, nawet nosz\u0105cych okulary, oraz zapewnia miejsce na wygodne nanoszenie znak\u00f3w korektorskich. Inn\u0105 podobn\u0105 jednostk\u0105 jest arkusz wydawniczy \u2013 40 000 znak\u00f3w, co oznacza ok. 22 strony znormalizowanego maszynopisu. Dla potrzeb ustalania wynagrodzenia t\u0142umacza przysi\u0119g\u0142ego, za stron\u0119 uwa\u017ca si\u0119 1125 znak\u00f3w, tj. 25 wierszy po 45 znak\u00f3w, przy czym znak definiuje si\u0119 jako \u201ewszystkie widoczne znaki drukarskie, w szczeg\u00f3lno\u015bci litery, znaki przestankowe, cyfry, znaki przeniesienia oraz uzasadnione budow\u0105 zdania przerwy mi\u0119dzy nimi\u201d. za\u015b stron\u0119 rozpocz\u0119t\u0105 uwa\u017ca si\u0119 za ca\u0142\u0105 (\u00a7 8 rozporz\u0105dzenia ministra sprawiedliwo\u015bci z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie wynagrodzenia za czynno\u015bci t\u0142umacza przysi\u0119g\u0142ego; ). Kategoria:DTP","start_idx":450,"end_idx":461}
+{"id":"mrc_7744","question":"kto jest w\u0142a\u015bcicielem pge?","answer":"Skarb Pa\u0144stwa","context":"PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. \u2013 sp\u00f3\u0142ka notowana na Gie\u0142dzie Papier\u00f3w Warto\u015bciowych w Warszawie, b\u0119d\u0105ca jednostk\u0105 dominuj\u0105c\u0105 Grupy Kapita\u0142owej PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. Grupa Kapita\u0142owa jest najwi\u0119kszym pod wzgl\u0119dem przychod\u00f3w, zainstalowanych mocy wytw\u00f3rczych oraz wolumenu produkcji energii elektrycznej zintegrowanym pionowo przedsi\u0119biorstwem energetycznym w Polsce. Grupa w obecnym kszta\u0142cie powsta\u0142a w 2007 r. PGE Polska Grupa Energetyczna S.A. prowadzi swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 jako przedsi\u0119biorstwo jednozak\u0142adowe. Podmiotem kontroluj\u0105cym sp\u00f3\u0142k\u0119 jest Skarb Pa\u0144stwa, kt\u00f3ry na 2 listopada 2016 posiada\u0142 57,39% udzia\u0142u w kapitale zak\u0142adowym. Opr\u00f3cz dzia\u0142alno\u015bci firm centralnych i holding\u00f3w podstawowy przedmiot dzia\u0142alno\u015bci PGE S.A. obejmuje r\u00f3wnie\u017c obr\u00f3t energi\u0105 elektryczn\u0105 oraz produktami powi\u0105zanymi. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 w zakresie obrotu energi\u0105 elektryczn\u0105 prowadzona jest z zachowaniem wymog\u00f3w ustawy Prawo energetyczne. == Grupa kapita\u0142owa == W sk\u0142ad","start_idx":564,"end_idx":577}
+{"id":"mrc_7745","question":"kto zdecydowa\u0142 o tym co jest w biblii?","answer":"Talmudysta Louis Ginzberg w swoim dziele nawi\u0105zuj\u0105cym do tekstu Biblii i zatytu\u0142owanym \u201eLegendy \u017cydowskie\u201d uwa\u017ca\u0142, \u017ce kanon Biblii hebrajskiej sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 24 ksi\u0105g zosta\u0142 ustalony przez Ezdrasza oraz uczonych w Pi\u015bmie w okresie Drugiej \u015awi\u0105tyni.","context":"Talmudysta Louis Ginzberg w swoim dziele nawi\u0105zuj\u0105cym do tekstu Biblii i zatytu\u0142owanym \u201eLegendy \u017cydowskie\u201d uwa\u017ca\u0142, \u017ce kanon Biblii hebrajskiej sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z 24 ksi\u0105g zosta\u0142 ustalony przez Ezdrasza oraz uczonych w Pi\u015bmie w okresie Drugiej \u015awi\u0105tyni. Przyjmowano r\u00f3wnie\u017c koncepcj\u0119 istnienia dw\u00f3ch r\u00f3\u017cnych \u201ekanon\u00f3w\u201d \u2013 zbioru pism u\u017cywanych przez \u017byd\u00f3w jerozolimskich (\"kanonu palesty\u0144skiego\") oraz dla Diaspory \u2013 \u017byd\u00f3w na emigracji (\"kanonu aleksandryjskiego\"). Rozr\u00f3\u017cnienie takie powsta\u0142o jako wynik teorii zaproponowanej w 1719 roku przez redaktora jednego z wyda\u0144 Septuaginty, Francisa Lee. Teoria dw\u00f3ch kanon\u00f3w by\u0142a dalej rozwijana m.in. dzi\u0119ki pracom katolickiego uczonego Franza Karla Moversa. Wed\u0142ug niej hipotetyczny kanon aleksandryjski mia\u0142 by\u0107 obszerniejszy, gdy\u017c mia\u0142 zawiera\u0107 ksi\u0119gi napisane specjalnie dla Diaspory. Za definicj\u0119 kanonu aleksandryjskiego teoria przyjmuje Septuagint\u0119, a \u015bci\u015blej \u2013 te","start_idx":0,"end_idx":250}
+{"id":"mrc_7746","question":"co by\u0142o powodem strajk\u00f3w studenckich w 1968 roku?","answer":"bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142o usuni\u0119cie przez policj\u0119 demonstrant\u00f3w z okupowanego wydzia\u0142u paryskiej Sorbony.","context":"Maj 1968 \u2013 og\u00f3lna nazwa rozruch\u00f3w i protest\u00f3w spo\u0142ecznych rozgrywaj\u0105cych si\u0119 we Francji pomi\u0119dzy majem a lipcem 1968 roku. Zapocz\u0105tkowa\u0142y je protesty studenckie, kt\u00f3rych bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 by\u0142o usuni\u0119cie przez policj\u0119 demonstrant\u00f3w z okupowanego wydzia\u0142u paryskiej Sorbony. Protesty te doprowadzi\u0142y do kilkutygodniowego strajku powszechnego, kt\u00f3ry sparali\u017cowa\u0142 ca\u0142y kraj. Z biegiem czasu do student\u00f3w przy\u0142\u0105czyli si\u0119 robotnicy, a nast\u0119pnie tak\u017ce inne warstwy spo\u0142ecze\u0144stwa. Ostrze protest\u00f3w skierowane by\u0142o przede wszystkim przeciwko rz\u0105dom gaulistowskim, a w szerszym polu przeciwko kapitalizmowi, imperializmowi i tradycjonalistycznemu spo\u0142ecze\u0144stwu. Wydarzenia maja 1968 i spowodowane przez nie reformy mia\u0142y dalekosi\u0119\u017cne skutki dla \u017cycia kulturalnego, politycznego i gospodarczego Francji. == Geneza == === Sytuacja polityczno-gospodarcza i nowe trendy w kulturze m\u0142odzie\u017cowej === W latach 1967\u20131968 protesty studenckie mia\u0142y miejsce nie tylko","start_idx":170,"end_idx":277}
+{"id":"mrc_7747","question":"ilu jest brytyjczyk\u00f3w?","answer":"58 789 194 osoby","context":"Brytyjczycy \u2013 obecnie przede wszystkim og\u00f3\u0142 obywateli, ewentualnie mieszka\u0144c\u00f3w Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej (ang. \"British citizens\"). Wed\u0142ug spisu powszechnego z 2001 roku grupa ta obejmowa\u0142a 58 789 194 osoby, z czego w Anglii zamieszkiwa\u0142o 49 138 831 os\u00f3b (83,6%), w Szkocji \u2013 5 062 011 os\u00f3b (8,6%), w Walii \u2013 2 903 085 os\u00f3b (4,9%), za\u015b w Irlandii P\u00f3\u0142nocnej \u2013 1 685 267 os\u00f3b (2,9%). Termin \u201ebrytyjsko\u015b\u0107\u201d (ang. \"Britishness\") jako okre\u015blenie wsp\u00f3lnej, og\u00f3lnobrytyjskiej wi\u0119zi narodowej, pozostaje wysoce kontrowersyjny z uwagi na istnienie poszczeg\u00f3lnych grup narodowo\u015bciowych: Anglik\u00f3w, Szkot\u00f3w, Walijczyk\u00f3w i Irlandczyk\u00f3w. W badaniu przeprowadzonym w 2001 roku przez brytyjski urz\u0105d statystyczny (Office for National Statistics), w kt\u00f3rym respondenci mogli wskaza\u0107 swoj\u0105 narodowo\u015b\u0107 jako \u201eAnglik\u201d, \u201eSzkot\u201d, \u201eWalijczyk\u201d, \u201eIrlandczyk\u201d, \u201eBrytyjczyk\u201d","start_idx":227,"end_idx":243}
+{"id":"mrc_7748","question":"gdzie odby\u0142y si\u0119 ostatnie letnie igrzyska olimpijskie?","answer":"Tokio","context":"XXXII Letnie Igrzyska Olimpijskie (oficjalnie Igrzyska XXXII Olimpiady) \u2013 multidyscyplinarne zawody sportowe, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w stolicy Japonii \u2013 Tokio w 2021 roku. Gospodarz igrzysk zosta\u0142 wybrany 7 wrze\u015bnia 2013 roku podczas 125. Sesji MKOl w Buenos Aires. Tokio by\u0142o ju\u017c gospodarzem letnich igrzysk w 1964 roku. Z powodu pandemii COVID-19 prezydent Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego Thomas Bach oraz premier Japonii Shinz\u014d Abe postanowili prze\u0142o\u017cy\u0107 igrzyska na p\u00f3\u017aniej ni\u017c rok 2020, ale nie p\u00f3\u017aniej ni\u017c lato 2021, za\u015b stara nazwa igrzysk zosta\u0142a zachowana. 30 marca 2020 Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski poinformowa\u0142, \u017ce igrzyska odb\u0119d\u0105 si\u0119 w dniach 23 lipca \u2013 8 sierpnia 2021. == Has\u0142o == \"Zjednoczeni Emocjami\" (ang. \"United by Emotion\"). Podczas Igrzysk u\u017cywane by\u0142o wy\u0142\u0105cznie angielskie motto \u2013 nie ma","start_idx":147,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_7749","question":"na czym polega nowoczesna gospodarka oparta na wiedzy?","answer":"gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji.","context":"Gospodarka oparta na wiedzy (GOW) \u2013 wed\u0142ug definicji OECD jest to gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji. S\u0105 wi\u0119c trzy etapy b\u0119d\u0105ce podstaw\u0105 rozwoju gospodarczego \u2013 produkcja, dystrybucja, wdro\u017cenie. Wiedza jest okre\u015blonym produktem (niezale\u017cnym bytem), kt\u00f3ry nap\u0119dza rozw\u00f3j. Istotnym przejawem rozwoju gospodarki opartej na wiedzy jest powstanie nowego dzia\u0142u rachunkowo\u015bci finansowej, tj. rachunkowo\u015bci aktyw\u00f3w kompetencyjnych i kapita\u0142u intelektualnego.","start_idx":66,"end_idx":230}
+{"id":"mrc_7750","question":"jakie niezwyk\u0142e wydarzenie mia\u0142o miejsce w krakowie 1 listopada 1946 r.?","answer":"kardyna\u0142 Adam Stefan Sapieha wy\u015bwi\u0119ci\u0142 Karola Wojty\u0142\u0119 na ksi\u0119dza.","context":"o Bogu ukrytym\", o charakterze wizyjnym i mistycznym, nawi\u0105zuj\u0105cy tw\u00f3rczo do \u015bw. Jana od Krzy\u017ca. Tworzy\u0142 poezj\u0119 metafizyczn\u0105. === Prezbiter === 13 pa\u017adziernika 1946 alumn Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie, Karol Wojty\u0142a, zosta\u0142 subdiakonem, a tydzie\u0144 p\u00f3\u017aniej diakonem. 1 listopada 1946 w kaplicy w Pa\u0142acu Arcybiskup\u00f3w Krakowskich kardyna\u0142 Adam Stefan Sapieha wy\u015bwi\u0119ci\u0142 Karola Wojty\u0142\u0119 na ksi\u0119dza. 2 listopada jako neoprezbiter odprawi\u0142 msz\u0119 prymicyjn\u0105 w krypcie \u015bw. Leonarda w katedrze na Wawelu. 15 listopada Karol Wojty\u0142a wraz z klerykiem Stanis\u0142awem Starowieyskim poprzez Pary\u017c wyjecha\u0142 do Rzymu, aby kontynuowa\u0107 studia na Papieskim Mi\u0119dzynarodowym Athenaeum \"Angelicum\" (obecnie Papieski Uniwersytet \u015awi\u0119tego Tomasza z Akwinu (\"Angelicum\")) w Rzymie. Przez okres studi\u00f3w zamieszkiwa\u0142 w Kolegium Belgijskim, gdzie pozna\u0142 wielu duchownych z kraj\u00f3w frankofo\u0144skich oraz z USA.","start_idx":346,"end_idx":411}
+{"id":"mrc_7751","question":"w jakim kraju le\u017cy miasto lizbona?","answer":"Portugalii","context":"Lizbona (port. \"Lisboa\", wym. []) \u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Portugalii, po\u0142o\u017cone w zachodniej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, nad rzek\u0105 Tag przy jej uj\u015bciu do Oceanu Atlantyckiego. Miasto stanowi centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju. W centrum administracyjnym Lizbony mieszka\u0142o (2017 r.) 505 526 mieszka\u0144c\u00f3w (27% populacji pa\u0144stwa). Region Lizbony jest najbogatszym regionem w Portugalii, wysoko ponad \u015brednim PKB Unii Europejskiej \u2013 wytwarza 37% PKB kraju. Jest r\u00f3wnie\u017c politycznym centrum Portugalii, poniewa\u017c ma tu swoj\u0105 siedzib\u0119 rz\u0105d oraz g\u0142owa pa\u0144stwa. Lizbona ma status metropolii o znaczeniu globalnym. W badaniach dotycz\u0105cych jako\u015bci \u017cycia, Lizbona uplasowa\u0142a si\u0119 na 18 miejscu w\u015br\u00f3d miast \u015bwiata w 2015 roku wed\u0142ug magazynu \"Monocle\", na 43 miejscu w\u015br\u00f3d miast \u015bwiata w 2017 roku wed\u0142ug \"Mercer\" (tu\u017c za Londynem,","start_idx":64,"end_idx":74}
+{"id":"mrc_7752","question":"kto zosta\u0142 kr\u00f3lem anglii?","answer":"Ryszard III","context":"Ryszard III, ang. Richard III (ur. 2 pa\u017adziernika 1452, zm. 22 sierpnia 1485) \u2013 kr\u00f3l Anglii od 1483 r. (koronowany 6 lipca), najm\u0142odszy syn Ryszarda Plantageneta, 3. ksi\u0119cia Yorku, i Cecylii Neville, c\u00f3rki 1. hrabiego Westmorlandu. M\u0142odszy brat kr\u00f3la Edwarda IV. Przez kr\u00f3tki czas w 1483 r. lord protektor i regent Kr\u00f3lestwa w imieniu ma\u0142oletniego bratanka Edwarda V. Oskar\u017cany o zamordowanie w Tower of London kr\u00f3la Edwarda V i jego m\u0142odszego brata, Ryszarda, a tak\u017ce o przyw\u0142aszczenie sobie korony. Zgin\u0105\u0142 pod Bosworth, w przegranej bitwie z wojskami Henryka Tudora, pretendenta do tronu. == Brat kr\u00f3la == Urodzi\u0142 si\u0119 w zamku Fotheringhay w hrabstwie Northamptonshire, nieopodal Peterborough. Tam te\u017c sp\u0119dzi\u0142 pierwsze 7 lat \u017cycia. By\u0142 bardzo chorowitym dzieckiem, nadworny poeta ksi\u0119cia","start_idx":0,"end_idx":11}
+{"id":"mrc_7753","question":"jakie obrazy malowa\u0142 picasso?","answer":"W latach 40. malowa\u0142 obrazy antywojenne (\"Masakra w Korei\", \"Wojna\", \"Pok\u00f3j\").","context":"Muzeum Narodowemu swoj\u0105 kolekcj\u0119 ceramiki, rysunk\u00f3w i barwnych druk\u00f3w. Narysowa\u0142 w\u00f3wczas w stolicy Polski rysunek Syrenki, kt\u00f3ry przetrwa\u0142 do 1953 roku. Sygnatariusz apelu sztokholmskiego w 1950 roku. W tym samym roku otrzyma\u0142 Mi\u0119dzynarodow\u0105 Leninowsk\u0105 Nagrod\u0119 Pokoju (zwan\u0105 w\u00f3wczas Nagrod\u0105 Stalinowsk\u0105). W latach 40. malowa\u0142 obrazy antywojenne (\"Masakra w Korei\", \"Wojna\", \"Pok\u00f3j\"). Okres tw\u00f3rczo\u015bci powojennej Picassa jest bardzo bogaty, r\u00f3\u017cnorodny i nie poddaj\u0105cy si\u0119 klasyfikacji. Na tle sztuki XX wieku osobowo\u015b\u0107 tw\u00f3rcza Picassa mia\u0142a olbrzymi wp\u0142yw na ka\u017cd\u0105 dziedzin\u0119 wsp\u00f3\u0142czesnej plastyki. Zmar\u0142 w Mougins we Francji na niewydolno\u015b\u0107 p\u0142uc i serca. Zosta\u0142 pochowany na terenie Ch\u00e2teau de Vauvenargues w Vauvenargues. W 2010 roku odnaleziono 271 nieznanych dzie\u0142 Picassa (kola\u017ce, akwarela, gwasze, litografie, zeszyty i rysunki) pochodz\u0105cych z lat 1900\u20131932. == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107","start_idx":305,"end_idx":383}
+{"id":"mrc_7754","question":"gdzie le\u017cy gibraltar?","answer":"na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej.","context":"Gibraltar (zniekszta\u0142cone arab. \u062c\u0628\u0644 \u0637\u0627\u0631\u0642 \u2013 \"D\u017cabal Tarik\", \u201eg\u00f3ra Tarika\u201d) \u2013 brytyjskie terytorium zamorskie na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej. Zajmuje powierzchni\u0119 6,55 km\u00b2 i jest zamieszkiwany przez 34 003 mieszka\u0144c\u00f3w. Gibraltar jest przedmiotem sporu terytorialnego pomi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105 i Hiszpani\u0105. Sp\u00f3r ten zaostrzy\u0142 si\u0119 po decyzji Wielkiej Brytanii o wyj\u015bciu z UE. 31 grudnia 2020 roku, Hiszpania i Wielka Brytania osi\u0105gn\u0119\u0142y porozumienie w sprawie umieszczenia Gibraltaru w bezgranicznej strefie Schengen. == Historia == W 711 roku Gibraltar by\u0142 miejscem l\u0105dowania berberskiego genera\u0142a Tarika ibn Zijada, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 tam arabski podb\u00f3j P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Od 1309 roku kr\u00f3lowie Kastylii toczyli z maureta\u0144skimi w\u0142adcami Fezu i Grenady walki o Gibraltar, w ich toku dosz\u0142o do serii o\u015bmiu obl\u0119\u017ce\u0144. W 1309","start_idx":108,"end_idx":177}
+{"id":"mrc_7755","question":"kto jest rekordzist\u0105 polski w skoku wzwy\u017c?","answer":"Aktualny rekord mistrzostw Polski senior\u00f3w w skoku wzwy\u017c wynosi 2,34 i zosta\u0142 ustanowiony przez Micha\u0142a Bie\u0144ka podczas mistrzostw w 2005 w Bia\u0142ej Podlaskiej.","context":"PZLA wszyscy zwyci\u0119zcy mistrzostw z 1920 nosz\u0105 tytu\u0142y \u00f3wczesnych mistrz\u00f3w Polski. Najbardziej utytu\u0142owanym zawodnikiem w\u015br\u00f3d startuj\u0105cych w mistrzostwach Polski jest Artur Partyka, kt\u00f3ry zdoby\u0142 dwana\u015bcie z\u0142otych medali krajowego czempionatu. Tyle samo medali, ale jedena\u015bcie z\u0142otych i jeden srebrny wywalczy\u0142 r\u00f3wnie\u017c Jacek Wszo\u0142a. Aktualny rekord mistrzostw Polski senior\u00f3w w skoku wzwy\u017c wynosi 2,34 i zosta\u0142 ustanowiony przez Micha\u0142a Bie\u0144ka podczas mistrzostw w 2005 w Bia\u0142ej Podlaskiej. == Medali\u015bci == == Klasyfikacja medalowa == W historii mistrzostw Polski senior\u00f3w na podium tej imprezy stan\u0119\u0142o w sumie 117 skoczk\u00f3w. Najwi\u0119cej medali \u2013 po 12 \u2013 wywalczyli Artur Partyka i Jacek Wszo\u0142a, przy czym Partyka 12 z\u0142otych, a Wszo\u0142a 11 z\u0142otych i 1 srebrny. W tabeli kolorem wyr\u00f3\u017cniono zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rzy wci\u0105\u017c s\u0105 czynnymi lekkoatletami.","start_idx":331,"end_idx":488}
+{"id":"mrc_7756","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy film kolorowy?","answer":"Pierwszy pe\u0142nometra\u017cowy film kolorowy w Technicolorze (tzw. IV proces) to dramat historyczny \"Becky Sharp\" z 1935 roku.","context":"barwna w tym pe\u0142nometra\u017cowym 88 minutowym filmie trwa tylko 4 minuty. Pierwszy pe\u0142nometra\u017cowy film kolorowy w Technicolorze (tzw. IV proces) to dramat historyczny \"Becky Sharp\" z 1935 roku. W 1937 roku powsta\u0142 pe\u0142nometra\u017cowy ameryka\u0144ski kolorowy i d\u017awi\u0119kowy film fabularny zaliczany do komedii pod tytu\u0142em \"Nothing Sacred\". Ten nowatorski film, gdzie wszystkie sceny zar\u00f3wno statyczne jak i dynamiczne, wewn\u0105trz jak i na zewn\u0105trz sfilmowano w kolorze i jako jeden z pierwszych film\u00f3w barwnych zrekonstruowano cyfrowo w 1999 roku w wysokiej rozdzielczo\u015bci i zgodnie z prawem udost\u0119pniono za darmo w domenie publicznej w internecie. Film zalicza si\u0119 do nielicznych przeprowadzonych rekonstrukcji cyfrowych przedwojennych film\u00f3w barwnych. Jeden z pierwszych polskich film\u00f3w kolorowych nakr\u0119ci\u0142 w 1937 roku in\u017cynier Tadeusz Jankowski. To film dokumentalny 10","start_idx":70,"end_idx":189}
+{"id":"mrc_7757","question":"co robi kreatyna?","answer":"Jest wykorzystywana do magazynowania i uwalniania energii niezb\u0119dnej do wielu proces\u00f3w chemicznych zachodz\u0105cych w kom\u00f3rkach, w tym do syntezy bia\u0142ek mi\u0119\u015bniowych.","context":"Kreatyna (\"kwas \u03b2-metyloguanidynooctowy\") \u2013 organiczny zwi\u0105zek chemiczny zawieraj\u0105cy elementy strukturalne guanidyny i kwasu octowego. W organizmach zwierz\u0119cych tworzy si\u0119 w trakcie przemiany materii, wyst\u0119puje g\u0142\u00f3wnie w mi\u0119\u015bniach i \u015bci\u0119gnach. Kreatyna zosta\u0142a odkryta w 1832 roku przez Michela Eug\u00e8ne\u2019a Chevreula jako sk\u0142adnik mi\u0119\u015bnia szkieletowego, a nazw\u0119 nadano jej od greckiego s\u0142owa kreas (\u201emi\u0119so\u201d). Ulega fosforylacji przy u\u017cyciu enzymu kinazy kreatynowej przechodz\u0105c w fosfokreatyn\u0119. Jest wykorzystywana do magazynowania i uwalniania energii niezb\u0119dnej do wielu proces\u00f3w chemicznych zachodz\u0105cych w kom\u00f3rkach, w tym do syntezy bia\u0142ek mi\u0119\u015bniowych. Kreatyna wyst\u0119puje u cz\u0142owieka w mi\u0119\u015bniach (98% ca\u0142kowitej zawarto\u015bci kreatyny w organizmie cz\u0142owieka), ma\u0142e ilo\u015bci tego zwi\u0105zku znajduj\u0105 si\u0119 tak\u017ce w m\u00f3zgu, w\u0105trobie, nerkach oraz j\u0105drach. Szacuje si\u0119, \u017ce dobowe zapotrzebowanie organizmu osoby o masie 70 kg","start_idx":492,"end_idx":653}
+{"id":"mrc_7758","question":"kt\u00f3re miasto sta\u0142o si\u0119 siedzib\u0105 sejmu galicyjskiego?","answer":"Lw\u00f3w","context":"czy strajku dzieci wrzesi\u0144skich, cz\u0119sto w bardzo praktycznym wymiarze (np. poprzez utworzenie funduszu pomocy dla duchownych unickich, kt\u00f3rzy uszli z Rosji do Galicji). == Siedziba == Siedzib\u0105 Sejmu Krajowego by\u0142a stolica Galicji \u2013 Lw\u00f3w. Pocz\u0105tkowo obrady odbywa\u0142y si\u0119 w budynku Teatru Skarbkowskiego, w jego sali redutowej. Nie by\u0142a ona przystosowana do tego celu; \u0142awy poselskie wstawiano tam tylko raz do roku, na sesje sejmowe. Tak\u017ce wystr\u00f3j sali niekiedy budzi\u0142 kontrowersje uczestnik\u00f3w obrad, postanowiono wi\u0119c ostatecznie zbudowa\u0107 w\u0142asny budynek na potrzeby sejmu. Nowy gmach zbudowano we Lwowie w latach 1877\u20131881 wed\u0142ug projektu Juliusza Hochbergera, w stylu neorenesansowym i neobarokowym. W attyce nad fasad\u0105 umieszczono monumentaln\u0105, alegoryczn\u0105 kompozycj\u0119 rze\u017abiarsk\u0105 \"Opieku\u0144czy duch Galicji\" T. Riegera, przedstawiaj\u0105c\u0105 stoj\u0105c\u0105 posta\u0107 kobiec\u0105 (symbol Galicji), a poni\u017cej","start_idx":232,"end_idx":236}
+{"id":"mrc_7759","question":"jakie regiony maj\u0105 wp\u0142yw na polsk\u0105 kuchni\u0119?","answer":"W efekcie silne s\u0105 kulinarne wp\u0142ywy wschodnie (tatarsko-tureckie, wcze\u015bniej mongolskie), rusi\u0144skie, niemieckie, francuskie, w\u0142oskie i \u017cydowskie.","context":"Kuchnia polska \u2013 na kszta\u0142towanie si\u0119 swoistych cech kuchni polskiej mia\u0142y wp\u0142yw przemiany historyczne. Na przestrzeni dziej\u00f3w kuchnia polska ulega\u0142a wp\u0142ywom i zmianom regionalnym, zw\u0142aszcza \u017ce tereny Rzeczypospolitej Polskiej historycznie zamieszkiwa\u0142a zmieniaj\u0105ca si\u0119 mozaika narod\u00f3w. W efekcie silne s\u0105 kulinarne wp\u0142ywy wschodnie (tatarsko-tureckie, wcze\u015bniej mongolskie), rusi\u0144skie, niemieckie, francuskie, w\u0142oskie i \u017cydowskie. Najpopularniejsze polskie potrawy to m.in.: pierogi, kasza, kluski, go\u0142\u0105bki, kotlet schabowy, kotlet mielony, bigos, galareta mi\u0119sna, golonka, zupy (\u017curek, kapu\u015bniak, krupnik, barszcz czerwony, ros\u00f3\u0142, zupa pomidorowa, zupa og\u00f3rkowa, zupa grzybowa, zupa grochowa, ch\u0142odnik), potrawy z kapusty i ziemniak\u00f3w, pieczywo (chleb \u017cytni, pszenny), ciasta, ser bia\u0142y, jak i wszelkiego rodzaju mi\u0119sa (g\u0142\u00f3wnie wieprzowina, dr\u00f3b i wo\u0142owina) rozmaicie przygotowane, oraz w mniejszym stopniu ryby morskie i s\u0142odkowodne. Specyficznym polskim deserem s\u0105","start_idx":287,"end_idx":431}
+{"id":"mrc_7760","question":"gdzie le\u017cy japonia?","answer":"Japonia to kraj wyspiarski w Azji Wschodniej \u2013 le\u017cy mi\u0119dzy p\u00f3\u0142nocnym Pacyfikiem a Morzem Japo\u0144skim, na wsch\u00f3d od P\u00f3\u0142wyspu Korea\u0144skiego.","context":"Geografia Japonii \u2013 dziedzina nauki zajmuj\u0105ca si\u0119 badaniem Japonii pod wzgl\u0119dem geograficznym. Japonia jest pa\u0144stwem wyspiarskim w Azji Wschodniej na zachodnim obrze\u017cu Oceanu Spokojnego. Jest usytuowana w strefie silnej aktywno\u015bci sejsmicznej i wulkanicznej. Jest jednym z najlepiej rozwini\u0119tych gospodarczo pa\u0144stw \u015bwiata, o wysokim poziomie \u017cycia. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Japonia to kraj wyspiarski w Azji Wschodniej \u2013 le\u017cy mi\u0119dzy p\u00f3\u0142nocnym Pacyfikiem a Morzem Japo\u0144skim, na wsch\u00f3d od P\u00f3\u0142wyspu Korea\u0144skiego. Jej powierzchnia wynosi 377 915 km\u00b2 (364 485 km\u00b2 zajmuje l\u0105d a 13 430 km\u00b2 wody). D\u0142ugo\u015b\u0107 jej linii brzegowej to 29 751 km. Japonia nie graniczy l\u0105dowo z \u017cadnym krajem, jednak poprzez wody terytorialne graniczy: * od zachodu i od po\u0142udniowego zachodu (rejon wysp Riukiu), przez Morze Wschodniochi\u0144skie","start_idx":389,"end_idx":524}
+{"id":"mrc_7761","question":"kto zapocz\u0105tkowa\u0142 sprz\u0105tanie \u015bwiata w polsce?","answer":"Mira Stanis\u0142awska-Meysztowicz","context":"\u015bwiata w Polsce == W Polsce sprz\u0105tanie \u015bwiata zainicjowa\u0142a Mira Stanis\u0142awska-Meysztowicz. Akcja, pod nazw\u0105 \"Sprz\u0105tanie \u015bwiata - Polska\", odbywa si\u0119 co roku, pocz\u0105wszy od 1994. Krajowym patronem i koordynatorem akcji w Polsce jest Fundacja Nasza Ziemia. W akcji uczestniczy wolontariacko m\u0142odzie\u017c szkolna, harcerze, cz\u0142onkowie organizacji ekologicznych, pracownicy firm (wolontariaty pracownicze) oraz niezrzeszeni m\u0142odzi i doro\u015bli. ; Has\u0142a przewodnie * 2011 \u2013 \"Lasy to \u017cycie \u2013 chro\u0144my je\" * 2012 \u2013 \"Kocham, lubi\u0119, szanuj\u0119... nie \u015bmiec\u0119\". * 2013 \u2013 \"Odkrywamy czyst\u0105 Polsk\u0119\" * 2014 \u2013 \"Turysto! Szanuj \u015brodowisko!\" * 2015 \u2013 \"Wyprawa-poprawa\" * 2016 \u2013 \"Podaj dalej... drugie \u017cycie odpad\u00f3w\" * 2017 \u2013 \"Nie ma \u015bmieci - s\u0105 surowce\" * 2018 - \"Akcja - segregacja. 2 x wi\u0119cej, 2 x lepiej\"","start_idx":59,"end_idx":88}
+{"id":"mrc_7762","question":"jak wcze\u015bniej nazywa\u0142y si\u0119 g\u00f3ralki?","answer":"Horalky (w Polsce pod nazw\u0105 G\u00f3ralki, kt\u00f3ra jest u\u017cywana od 2012 roku)","context":"Horalky (w Polsce pod nazw\u0105 G\u00f3ralki, kt\u00f3ra jest u\u017cywana od 2012 roku) \u2013 s\u0142owacki pi\u0119ciowarstwowy (przek\u0142adany czterema warstwami masy) wafel typu \"tatranky\". W 1953 wprowadzone na rynek przez czechos\u0142owack\u0105 firm\u0119 Pe\u010div\u00e1rne Sere\u010f, obecnie produkowany przez I.D.C. Holding. Po rozpadzie Czechos\u0142owacji sprzedawane w Czechach i S\u0142owacji, w 2007 wprowadzone na rynek polski (importer: I.D.C. Polonia SA), a w 2008 w\u0119gierski (I.D.C. Hung\u00e1ria), ponadto eksportowane s\u0105 do Wielkiej Brytanii, Irlandii i Kanady. Wafel sprzedawany jest w 7 wariantach smakowych: czekoladowym, mlecznym, orzechowym, kokosowym, nugatowym, cytrynowym i truskawkowym. Marka Horalky (znacz\u0105ca dos\u0142ownie \u201eG\u00f3ralki\u201d, jak liczba mnoga rodzaju \u017ce\u0144skiego s\u0142owa \u201eg\u00f3ral\u201d, czyli czeski \"horal\") nawi\u0105zuje do potocznej nazwy szarotki alpejskiej, kt\u00f3ra widoczna jest na opakowaniu produktu.","start_idx":0,"end_idx":69}
+{"id":"mrc_7763","question":"ile wynosi d\u0142ugo\u015b\u0107 mostu krymskiego?","answer":"4,5 km","context":"Krymu. Tu\u017c po wyzwoleniu Krymu spod okupacji niemieckiej budowa mostu zosta\u0142a podj\u0119ta przez w\u0142adze radzieckie z materia\u0142\u00f3w pozostawionych przez Niemc\u00f3w. Kolejowy most zosta\u0142 ostatecznie uko\u0144czony w listopadzie 1944; mia\u0142 4,5 km d\u0142ugo\u015bci, 22 m szeroko\u015bci, a \u015brednia wysoko\u015b\u0107 wynosi\u0142a 50 m (w najwy\u017cszym punkcie 68 m). Most nie przetrwa\u0142 d\u0142ugo, poniewa\u017c ju\u017c podczas pierwszej zimy zosta\u0142 zniszczony przez kr\u0119. W 1952 utworzone zosta\u0142o w miejscu zniszczonego mostu po\u0142\u0105czenie promowe, kt\u00f3re obs\u0142ugiwane by\u0142o zar\u00f3wno przez jednostki przystosowane do przewozu poci\u0105g\u00f3w, jak i p\u00f3\u017aniej przez promy samochodowe. W latach 60. XX wieku resztki mostu sta\u0142y si\u0119 na tyle gro\u017ane dla \u017ceglugi, \u017ce zosta\u0142y ostatecznie uprz\u0105tni\u0119te. W ko\u0144cu lat 80. po\u0142\u0105czenie zosta\u0142o zawieszone. Temat odbudowy powr\u00f3ci\u0142 po rozpadzie Zwi\u0105zku Radzieckiego, jednak Cie\u015bnin\u0119 Kercze\u0144sk\u0105","start_idx":221,"end_idx":227}
+{"id":"mrc_7764","question":"gdzie by\u0142a troja?","answer":"Troja, Ilion (gr. oraz lub \"Ilios\", \u0142ac. \"Ilium\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Troadzie u zachodnich wybrze\u017cy Azji Mniejszej nad rzek\u0105 Skamander.","context":"Troja, Ilion (gr. oraz lub \"Ilios\", \u0142ac. \"Ilium\") \u2013 staro\u017cytne miasto po\u0142o\u017cone w Troadzie u zachodnich wybrze\u017cy Azji Mniejszej nad rzek\u0105 Skamander. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie stanowisko archeologiczne w Turcji, na wzg\u00f3rzu Hisarl\u0131k w pobli\u017cu wsi Tevfikiye, w prowincji \u00c7anakkale. == W warstwie mitologicznej == Powsta\u0142e na trawiastej r\u00f3wninie Troady, u podn\u00f3\u017ca g\u00f3ry Ida i w pobli\u017cu rzeki Skamander, miasto staro\u017cytne za\u0142o\u017cone zosta\u0142o przez Ilosa, syna Trosa. Sami bogowie \u2013 Apollo i Posejdon, mieli pomaga\u0107 we wznoszeniu jego pot\u0119\u017cnych mur\u00f3w obronnych za panowania syna Ilosa \u2013 Laomedonta, kt\u00f3rego nast\u0119pc\u0105 by\u0142 Priam. Klasyczny mit troja\u0144ski znalaz\u0142 p\u00f3\u017aniejsze odbicie i swoist\u0105 kontynuacj\u0119 w mitologii bryta\u0144skich Celt\u00f3w, w kt\u00f3rej prawnuk ocala\u0142ego z Troi Eneasza \u2013 Brutus, uznany jest za protoplast\u0119 Bryt\u00f3w i pierwszego ich w\u0142adc\u0119. Wed\u0142ug","start_idx":0,"end_idx":147}
+{"id":"mrc_7765","question":"kto rywalizowa\u0142 w wyborach prezydenckich w 1995 roku?","answer":"urz\u0119duj\u0105cy prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa i lider SLD Aleksander Kwa\u015bniewski","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 1995 r. odby\u0142y si\u0119 5 listopada (I tura) i 19 listopada (II tura). Wymagane ordynacj\u0105 wyborcz\u0105 100 tys. podpis\u00f3w dostarczy\u0142o Pa\u0144stwowej Komisji Wyborczej do 28 wrze\u015bnia 1995 18 kandydat\u00f3w, lecz jeden z nich \u2013 Boles\u0142aw Tejkowski z Polskiej Wsp\u00f3lnoty Narodowej \u2013 nie zosta\u0142 zarejestrowany, gdy\u017c cz\u0119\u015b\u0107 jego podpis\u00f3w PKW zweryfikowa\u0142a negatywnie. W rezultacie zarejestrowanych zosta\u0142o 17 kandydat\u00f3w, jednak Leszek Moczulski, Marek Markiewicz i Bogdan Paw\u0142owski wycofali swe kandydatury przed wyborami na rzecz Lecha Wa\u0142\u0119sy, za\u015b Lech Kaczy\u0144ski zrezygnowa\u0142 na rzecz Jana Olszewskiego. Ostatecznie wi\u0119c w I turze o urz\u0105d prezydenta ubiega\u0142o si\u0119 13 kandydat\u00f3w. Dwaj z nich \u2013 urz\u0119duj\u0105cy prezydent Lech Wa\u0142\u0119sa i lider SLD Aleksander Kwa\u015bniewski \u2013 przeszli do II tury. Wybory w II","start_idx":697,"end_idx":764}
+{"id":"mrc_7766","question":"sk\u0105d wyp\u0142ywa\u0142 batory?","answer":"z Greenock","context":"\u201eBatory\u201d wyszed\u0142 z Greenock w sk\u0142adzie szybkiego konwoju do Halifaksu z \u0142adunkiem angielskiego z\u0142ota i papier\u00f3w warto\u015bciowych, opr\u00f3cz tego \u0142adunku wi\u00f3z\u0142 36 skrzy\u0144 z wawelskimi arrasami i innymi precjozami ewakuowanymi z Polski. W drog\u0119 powrotn\u0105 zaokr\u0119towano 1200 \u017co\u0142nierzy kanadyjskich, kt\u00f3rzy zeszli z pok\u0142adu 2 sierpnia w Liverpool. 5 sierpnia 1940 roku wyruszy\u0142 w jedn\u0105 ze swych najs\u0142ynniejszych podr\u00f3\u017cy, z ewakuowanymi dzie\u0107mi do Australii. W czasie tego trwaj\u0105cego 73 dni rejsu otrzyma\u0142 miano \u201eroz\u015bpiewanego statku\u201d, gdy\u017c dzieci podczas podr\u00f3\u017cy \u015bpiewa\u0142y i ta\u0144czy\u0142y. 2 listopada statek wyszed\u0142 do Wellington na Nowej Zelandii, gdzie 6 listopada przyj\u0105\u0142 na pok\u0142ad 1300 \u017co\u0142nierzy, kt\u00f3rych wyokr\u0119towano 15 grudnia w Suezie. Nast\u0119pnie \u201eBatory\u201d pop\u0142yn\u0105\u0142 \u2013 wok\u00f3\u0142 Afryki \u2013 do Gourock, gdzie zjawi\u0142 si\u0119 8 lutego 1941 roku.","start_idx":17,"end_idx":27}
+{"id":"mrc_7767","question":"co w j\u0119zyku greckim oznacza eucharystia?","answer":"\"\u03b5\u1f50\u03c7\u03b1\u03c1\u03b9\u03c3\u03c4\u03af\u03b1, eucharist\u00eda\", \u201edzi\u0119kczynienie\u201d","context":"Eucharystia (gr. \"\u03b5\u1f50\u03c7\u03b1\u03c1\u03b9\u03c3\u03c4\u03af\u03b1, eucharist\u00eda\", \u201edzi\u0119kczynienie\u201d) lub Naj\u015bwi\u0119tsza Ofiara, Sakrament O\u0142tarza, Msza [\u015awi\u0119ta], Komunia (\u0142ac. \"communio\", \u201ewsp\u00f3\u0142dzieli\u0107\u201d) [\u015awi\u0119ta], Naj\u015bwi\u0119tszy Sakrament (\u0142ac. \"sacramentum\", \u201epo\u015bwi\u0119cenie; przysi\u0119ga\u201d), Wieczerza Pa\u0144ska, Cia\u0142o Chrystusa, Krew Chrystusa \u2013 liturgiczna celebracja Ostatniej Wieczerzy, paschy Jezusa (por. \u0141k 22,15), kt\u00f3r\u0105 chrze\u015bcijanie sprawuj\u0105 wype\u0142niaj\u0105c polecenie Mistrza: \"To czy\u0144cie na moj\u0105 pami\u0105tk\u0119\" (\u0141k 22,19). W rozumieniu tradycyjnej teologii Eucharystia, b\u0119d\u0105c sakramentem wie\u0144cz\u0105cym wtajemniczenie chrze\u015bcija\u0144skie, uobecnia Misterium paschalne, m\u0119k\u0119, \u015bmier\u0107 i zmartwychwstanie Chrystusa oraz zes\u0142anie Ducha \u015awi\u0119tego. Jest ofiar\u0105 uwielbienia oraz objawieniem pe\u0142ni i jedno\u015bci Ko\u015bcio\u0142a. Jest te\u017c antycypacj\u0105, zacz\u0105tkiem zapowiedzianej w Apokalipsie (Ap 19,7\u20139) eschatologicznej \"uczty za\u015blubin Baranka\" z jego \"Ma\u0142\u017conk\u0105\", wsp\u00f3lnot\u0105 Ko\u015bcio\u0142a. Istotne elementy rozumienia Eucharystii s\u0105 wsp\u00f3lne dla tradycyjnych ga\u0142\u0119zi chrze\u015bcija\u0144stwa, jak prawos\u0142awie, Ko\u015bcio\u0142y orientalne, katolicyzm czy cz\u0119\u015b\u0107 tradycji anglika\u0144skiej.","start_idx":17,"end_idx":60}
+{"id":"mrc_7768","question":"przy jakiej ulicy w warszawie znajduje si\u0119 pomnik nike?","answer":"ul. Nowy Przejazd","context":"Pomnik Bohater\u00f3w Warszawy (Warszawska Nike) \u2013 monument znajduj\u0105cy si\u0119 przy ul. Nowy Przejazd (przy skrzy\u017cowaniu z alej\u0105 \u201eSolidarno\u015bci\u201d) w Warszawie. == Historia == 30 lipca 1956 Sto\u0142eczna Rada Narodowa podj\u0119\u0142a decyzj\u0119 o budowie w stolicy pomnika Bohater\u00f3w Warszawy. Na og\u0142oszony w lutym 1957 pierwszy konkurs wp\u0142yn\u0119\u0142o a\u017c 196 prac z kraju i zagranicy, jednak nie przyni\u00f3s\u0142 on rozstrzygni\u0119cia. W styczniu 1959 rozpisano drugi konkurs z udzia\u0142em laureat\u00f3w i autor\u00f3w prac wyr\u00f3\u017cnionych w pierwszym konkursie. Spo\u015br\u00f3d 106 projekt\u00f3w zwyci\u0119\u017cy\u0142a praca \"Nike Warszawy\" rze\u017abiarza Mariana Koniecznego oraz architekt\u00f3w Zagremmy i Adama Koniecznych. W mitologii greckiej Nike to bogini zwyci\u0119stwa. Pomnik przedstawia p\u00f3\u0142le\u017c\u0105c\u0105 posta\u0107 wznosz\u0105cej si\u0119 kobiety z mieczem uniesionym nad g\u0142ow\u0105 i wzniesion\u0105 do g\u00f3ry lew\u0105 r\u0119k\u0105. 10-tonowa rze\u017aba ma wysoko\u015b\u0107 7","start_idx":75,"end_idx":92}
+{"id":"mrc_7769","question":"gdzie mucha sk\u0142ada jaja?","answer":"Jaja (2,5 mm) sk\u0142adane s\u0105 do ka\u0142u, szczeg\u00f3lnie do \u015bwi\u0144skiego.","context":"bardzo ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 populacji \u2013 jesieni\u0105 muchy s\u0105 dziesi\u0105tkowane przez grzybic\u0119. Doros\u0142e owady \u017cywi\u0105 si\u0119 substancjami p\u0142ynnymi, pokarmy twarde pobieraj\u0105 po rozpuszczeniu \u015blin\u0105 (wst\u0119pnym strawieniu). Dziewi\u0119ciodniowe owady osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105. Jaja (2,5 mm) sk\u0142adane s\u0105 do ka\u0142u, szczeg\u00f3lnie do \u015bwi\u0144skiego. Samica mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 jaja od 2 do 5 dni, jednorazowo ok. 100. W ci\u0105gu ca\u0142ego \u017cycia sk\u0142adaj\u0105 od 600 do 2000 jaj. W 1 kg \u015bwi\u0144skiego nawozu mo\u017ce rozwija\u0107 si\u0119 15 000 larw. Po up\u0142ywie 24 godzin wyl\u0119gaj\u0105 si\u0119 larwy o charakterystycznym, z przodu sto\u017ckowo zw\u0119\u017conym kszta\u0142cie. Larwy pobieraj\u0105 pokarm p\u0142ynny. Szybko\u015b\u0107 rozwoju uzale\u017cniona jest od \u015bwie\u017co\u015bci nawozu, trwa od kilku dni do dw\u00f3ch miesi\u0119cy. W ci\u0105gu rozwoju larwy wyd\u0142u\u017caj\u0105 si\u0119 z pocz\u0105tkowych 2 do 12 mm, trzykrotnie liniej\u0105c. Po","start_idx":249,"end_idx":310}
+{"id":"mrc_7770","question":"ile os\u00f3b mie\u015bci sie na stadionie narodowym?","answer":"Podczas imprez sportowych obiekt jest w stanie pomie\u015bci\u0107 na trybunach 58 580 kibic\u00f3w, za\u015b w czasie imprez muzycznych \u2013 do 72 900 os\u00f3b (w tym 106 niepe\u0142nosprawnych).","context":"== Stadion Narodowy to wielofunkcyjny obiekt sportowy, umo\u017cliwiaj\u0105cy organizacj\u0119 widowisk sportowych, koncert\u00f3w muzycznych, czy wydarze\u0144 kulturalnych. Ponadto pe\u0142ni funkcje biurowe, handlowe, hotelowe, gastronomiczne (docelowo 50 bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi). W efekcie, codziennie na jego terenie przebywa 2-3 tysi\u0105ce os\u00f3b. Podczas imprez sportowych obiekt jest w stanie pomie\u015bci\u0107 na trybunach 58 580 kibic\u00f3w, za\u015b w czasie imprez muzycznych \u2013 do 72 900 os\u00f3b (w tym 106 niepe\u0142nosprawnych). \u0141\u0105czna kubatura stadionu (bez dachu) wynosi ponad 1 000 000 m\u00b3. \u0141\u0105czna powierzchnia ca\u0142kowita stadionu wynosi 203 920 m\u00b2. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 konstrukcji rozsuwanego dachu wynosi 240 \u00d7 270 m. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 dolnej promenady to 924 m. Iglica zosta\u0142a zawieszona na wysoko\u015bci 100 m ponad muraw\u0105 (112 m nad poziomem Wis\u0142y). Stadion posiada najwi\u0119ksze centrum konferencyjne w","start_idx":320,"end_idx":484}
+{"id":"mrc_7771","question":"z czego powstaje cukier?","answer":"z trzciny cukrowej (cukier trzcinowy) 70% oraz burak\u00f3w cukrowych (cukier buraczany) 30%","context":"Cukier spo\u017cywczy, cukier bia\u0142y, cukier rafinowany (cukier z arabskiego \u0633\u0643\u0631 sukkar) \u2013 to dwucukier sacharoza, spo\u017cywcza sacharoza, cukier ten wchodzi w sk\u0142ad wielu owoc\u00f3w i warzyw jednak najcz\u0119\u015bciej rafinowany jest z trzciny cukrowej (cukier trzcinowy) 70% oraz burak\u00f3w cukrowych (cukier buraczany) 30%. Og\u00f3lnie pod poj\u0119ciem cukier nale\u017cy rozumie\u0107 wszystkie w\u0119glowodany z grupy monosacharyd\u00f3w i oligosacharyd\u00f3w z wyj\u0105tkiem polisacharyd\u00f3w maj\u0105ce s\u0142odki smak i wykorzystywane do s\u0142odzenia. == Historia == * 8000 p.n.e. prawdopodobnie w Nowej Gwinei powsta\u0142y pierwsze plantacje trzciny cukrowej. * 3000 p.n.e. w Indiach cukier zaczyna by\u0107 wykorzystywany do s\u0142odzenia zamiast miodu. * IV w. po podboju Indii przez Aleksandra Macedo\u0144skiego informacja o ro\u015blinie rodz\u0105cej z\u0142oty s\u0142odki mi\u00f3d dociera do Europy. W tym okresie cukier nazywany \u201esol\u0105 indyjsk\u0105\u201d jest","start_idx":214,"end_idx":301}
+{"id":"mrc_7772","question":"jaka posta\u0107 historyczna by\u0142a pierwowzorem postaci andrzeja kwiatkowskiego?","answer":"jeden z \u017co\u0142nierzy wykl\u0119tych kpt. Wojciech Kossowski, ps. \u201eS\u0119p\u201d.","context":"Kiziora * Jan Mayzel \u2212 recepcjonista w hotelu \u201ePolonia\u201d * W\u0142odzimierz Musia\u0142 \u2212 zawiadowca stacji * Jan Rutkiewicz \u2212 oficer radziecki w hotelu \u201ePolonia\u201d * Rafa\u0142 Walentynowicz \u2212 wartownik w \u0142\u00f3dzkim UB * Robert Wabich \u2212 wartownik * Miros\u0142aw Zbrojewicz \u2212 wartownik * Wojciech Zag\u00f3rski \u2212 repatriant zza Buga * Ilja Zmiejew \u2212 Karolew, oficer radziecki w hotelu \u201ePolonia\u201d * Cezary \u017bak \u2212 porucznik Brz\u00f3ska * Tomasz Schimscheiner \u2212 kapral * Pawe\u0142 Kleszcz \u2013 oficer w hotelu \u201ePolonia\u201d == Scenariusz == Wedle informacji w napisach ko\u0144cowych filmu, jest on \u201eoparty na wydarzeniach prawdziwych\u201d. Jako pierwowz\u00f3r postaci Kwiatkowskiego wskazywany jest jeden z \u017co\u0142nierzy wykl\u0119tych kpt. Wojciech Kossowski, ps. \u201eS\u0119p\u201d. Prawdziwe nazwisko kapitana Wojciecha Kossowskiego (pod takim zosta\u0142 stracony) brzmia\u0142o Tadeusz O\u015bko.","start_idx":637,"end_idx":700}
+{"id":"mrc_7773","question":"jak\u0105 nazw\u0119 nosi stadion \u0142ks \u0142\u00f3d\u017a?","answer":"Stadion \u0141KS-u \u0141\u00f3d\u017a","context":"Stadion \u0141KS-u \u0141\u00f3d\u017a \u2013 stadion sportowy w \u0141odzi, w Polsce, istniej\u0105cy w latach 1925\u20132015. Swoje spotkania rozgrywali na nim pi\u0142karze klubu \u0141KS \u0141\u00f3d\u017a. Obiekt pod koniec swojego istnienia m\u00f3g\u0142 pomie\u015bci\u0107 niespe\u0142na 5000 widz\u00f3w, cho\u0107 dawniej frekwencja na arenie przekracza\u0142a nawet 40 000. W 2015 roku tu\u017c obok starego obiektu oddano do u\u017cytku nowy Stadion Miejski, na kt\u00f3ry przenios\u0142a si\u0119 dru\u017cyna \u0141KS-u. == Historia == Przed I wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 \u0141KS swoje spotkania rozgrywa\u0142 na boisku przy ul. Srebrzy\u0144skiej. Obiekt ten klub otrzyma\u0142 16 maja 1912 roku. W trakcie wojny stadion jednak zlikwidowano. Po wojnie przez pewien czas klub nie posiada\u0142 w\u0142asnego obiektu. W 1922 roku Rada Miasta udost\u0119pni\u0142a \u0141KS-owi teren obok dworca Kaliskiego pod budow\u0119 parku sportowego. Budowa stadionu \u0141KS-u ruszy\u0142a","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_7774","question":"jak nazywano zbrojne oddzia\u0142y faszyst\u00f3w we w\u0142oszech?","answer":"\"Squadristi","context":"Milicja Faszystowska, oficjalna nazwa w j. w\u0142. \"Milizia Volontaria per la Sicurezza Nazionale\", w skr\u00f3cie \"MVSN\") i, w pocz\u0105tkowym okresie dzia\u0142alno\u015bci, \"Squadristi\" \u2013 w\u0142oska faszystowska organizacja paramilitarna o charakterze milicji, utworzona w 1923 roku przez Benita Mussoliniego, od 1924 roku stanowi\u0105ca integralny sk\u0142adnik si\u0142 zbrojnych, z zachowanym autonomicznym statusem. MVSN bra\u0142a udzia\u0142 w walkach w czasie kampanii w Abisynii, hiszpa\u0144skiej wojnie domowej, a tak\u017ce podczas II wojny \u015bwiatowej. W 1943 roku po ustanowieniu W\u0142oskiej Republiki Socjalnej zosta\u0142a przemianowana na Republika\u0144sk\u0105 Gwardi\u0119 Narodow\u0105 i Czarne Brygady. == Historia i ustanowienie == Ruch faszystowski zrodzi\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z kombatant\u00f3w bior\u0105cych udzia\u0142 w I wojnie \u015bwiatowej. Zacz\u0119li tworzy\u0107 oni paramilitarne grupy tzw. \"squadristi\". Sta\u0142y si\u0119 one zbrojnym ramieniem Narodowej Partii Faszystowskiej. W 1922","start_idx":153,"end_idx":164}
+{"id":"mrc_7775","question":"w sk\u0142ad komisji europejskiej wchodzi?","answer":"Ka\u017cdy z komisarzy jest odpowiedzialny za okre\u015blon\u0105 dziedzin\u0119, analogicznie do ministr\u00f3w w rz\u0105dzie. W sk\u0142ad Komisji wchodzi te\u017c wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpiecze\u0144stwa jako jeden z jej wiceprzewodnicz\u0105cych.","context":"to komisarzy by\u0142oby 18). Jednak Rada Europejska, stanowi\u0105c jednomy\u015blnie, mog\u0142a ustali\u0107 inn\u0105 liczb\u0119. Tak\u0105 te\u017c decyzj\u0119 podj\u0119\u0142a 22 maja 2013 r., utrzymuj\u0105c rozwi\u0105zanie sprzed Traktatu z Lizbony. Ka\u017cdy z komisarzy jest odpowiedzialny za okre\u015blon\u0105 dziedzin\u0119, analogicznie do ministr\u00f3w w rz\u0105dzie. W sk\u0142ad Komisji wchodzi te\u017c wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpiecze\u0144stwa jako jeden z jej wiceprzewodnicz\u0105cych. Cz\u0142onkowie komisji nie mog\u0105 czu\u0107 si\u0119 zwi\u0105zani \u017cadnymi instrukcjami p\u0142yn\u0105cymi z kraj\u00f3w ich pochodzenia \u2013 s\u0105 politykami, kt\u00f3rych desygnuje Rada Europejska (decyduj\u0105c wi\u0119kszo\u015bci\u0105 kwalifikowan\u0105), a zatwierdza Parlament Europejski. Ostatnim etapem powo\u0142uj\u0105cym Komisj\u0119 w pe\u0142nym sk\u0142adzie jest mianowanie przez Rad\u0119 Europejsk\u0105. Zadaniem komisarzy jest nadz\u00f3r nad przydzielonymi im dyrekcjami generalnymi. === Przewodnicz\u0105cy Komisji Europejskiej === == Tryb wyboru Komisji == Zgodnie z","start_idx":192,"end_idx":433}
+{"id":"mrc_7776","question":"kiedy radwanska zako\u0144czy\u0142a kariere?","answer":"14 listopada 2018","context":"Bethanie Mattek-Sands 6:4, 7:5, lecz w nast\u0119pnym pojedynku lepsza okaza\u0142a si\u0119 Irina-Camelia Begu, z kt\u00f3r\u0105 Radwa\u0144ska przegra\u0142a 4:6, 3:6. Od momentu startu w Seulu nie trenowa\u0142a, uskar\u017caj\u0105c si\u0119 na problemy z praw\u0105 stop\u0105. 14 listopada 2018 og\u0142osi\u0142a zako\u0144czenie kariery tenisowej. == Po zako\u0144czeniu kariery == Po zako\u0144czeniu tenisowej kariery zapowiedzia\u0142a stworzenie sieci swoich apartament\u00f3w w najwi\u0119kszych miastach w Polsce. W po\u0142owie 2018 uruchomi\u0142a pierwszy apartamentowiec \u2013 AGA Tenis Apartments w Krakowie, w kt\u00f3rym dost\u0119pnych jest 10 apartament\u00f3w, a ka\u017cdy z nich urz\u0105dzony jest w stylu nawi\u0105zuj\u0105cym do lokalizacji, w kt\u00f3rych zawodniczka osi\u0105ga\u0142a najwi\u0119ksze tenisowe sukcesy (Wimbledon, Dubaj, Miami, Tiencin, Pekin, Tokio, Sydney, Montreal, Stambu\u0142 i Singapur). 9 stycznia 2019 zosta\u0142a ambasadork\u0105 dobrej woli UNICEF. Od 1 marca 2019 do 12","start_idx":219,"end_idx":236}
+{"id":"mrc_7777","question":"kiedy przypadaj\u0105 \u015bwi\u0119ta wielkanocne?","answer":"na przyk\u0142ad w 2015 roku Wielkanoc wypada 5 kwietnia w ko\u015bcio\u0142ach zachodnich wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego oraz 30 marca w ko\u015bcio\u0142ach wschodnich wed\u0142ug kalendarza julia\u0144skiego, co odpowiada 12 kwietnia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego.","context":"na przyk\u0142ad w 2015 roku Wielkanoc wypada 5 kwietnia w ko\u015bcio\u0142ach zachodnich wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego oraz 30 marca w ko\u015bcio\u0142ach wschodnich wed\u0142ug kalendarza julia\u0144skiego, co odpowiada 12 kwietnia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. Przyk\u0142adowe r\u00f3\u017cnice dni dla szerszego zakresu lat w okresie Wielkanocy s\u0105 nast\u0119puj\u0105ce: == Wielkanocne zwyczaje ludowe == Z obchodami \u015bwi\u0105t wielkanocnych zwi\u0105zanych jest wiele zwyczaj\u00f3w ludowych (z kt\u00f3rych cz\u0119\u015b\u0107 wywodzi si\u0119 ze staros\u0142owia\u0144skiego \u015bwi\u0119ta Jarego): \u015bniadanie wielkanocne, pisanki, \u015bwi\u0119conka, \u015bmigus-dyngus, dziady \u015bmigustne, \"R\u0119kawka\", \"Emaus\", \"walatka\", \"z kurkiem po dyngusie\", \"Siuda Baba\", \"wieszanie Judasza\", \"pogrzeb \u017curu i \u015bledzia\", pucheroki, przywo\u0142\u00f3wki, palma wielkanocna, Jezusek Palmowy. == Polska tradycja == Do XVIII wieku msze rezurekcyjne odprawiane by\u0142y o p\u00f3\u0142nocy, potem \u015bwi\u0119towano \"rezurekcj\u0119\" rano (\"resurrectio\" \u0142ac. oznacza \"zmartwychwstanie\"). Do dzi\u015b w wielu parafiach","start_idx":0,"end_idx":239}
+{"id":"mrc_7778","question":"na jakich trasach je\u017adzi pendolino?","answer":"obs\u0142uguj\u0105 relacje \u0142\u0105cz\u0105ce Warszaw\u0119 z Bielskiem-Bia\u0142\u0105, Gliwicami, Gdyni\u0105, Jeleni\u0105 G\u00f3r\u0105, Katowicami, Ko\u0142obrzegiem, Krakowem, Rzeszowem i Wroc\u0142awiem.","context":"Express InterCity Premium (skr\u00f3t EIP) \u2013 najwy\u017csza w hierarchii kategoria poci\u0105g\u00f3w uruchomionych przez sp\u00f3\u0142k\u0119 PKP Intercity. Poci\u0105gi kategorii Express InterCity Premium kursuj\u0105 od 14 grudnia 2014. S\u0105 one prowadzone elektrycznymi zespo\u0142ami trakcyjnymi ED250 \"Pendolino\" i obs\u0142uguj\u0105 relacje \u0142\u0105cz\u0105ce Warszaw\u0119 z Bielskiem-Bia\u0142\u0105, Gliwicami, Gdyni\u0105, Jeleni\u0105 G\u00f3r\u0105, Katowicami, Ko\u0142obrzegiem, Krakowem, Rzeszowem i Wroc\u0142awiem. Maksymalna pr\u0119dko\u015b\u0107, z jak\u0105 je\u017cd\u017c\u0105 poci\u0105gi EIP, to 200 km/h, co jest najwi\u0119ksz\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 osi\u0105gan\u0105 w Polsce w regularnej eksploatacji z pasa\u017cerami. Pr\u0119dko\u015b\u0107 200 km/h jest rozwijana na oko\u0142o 140-kilometrowym odcinku linii kolejowej nr 4 oraz na 113-kilometrowym odcinku linii kolejowej nr 9. == Nazwa kategorii i poszczeg\u00f3lnych po\u0142\u0105cze\u0144 == 28 maja 2013 na Stadionie Narodowym w Warszawie podczas konferencji na temat produkowanych dla PKP IC poci\u0105g\u00f3w Alstom EMU250","start_idx":270,"end_idx":416}
+{"id":"mrc_7779","question":"kiedy zosta\u0142 wybrany obecny papie\u017c?","answer":"13 marca 2013","context":"chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym cz\u0142onkiem argenty\u0144skiego klubu pi\u0142karskiego CA San Lorenzo de Almagro (za\u0142o\u017conego w 1908 r. przez salezjanina, ksi\u0119dza Lorenzo Mass\u0119 SDB i nazwanego na cze\u015b\u0107 \u015bwi\u0119tego Wawrzy\u0144ca). === Wyb\u00f3r na papie\u017ca === 13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwo\u0142anego po rezygnacji papie\u017ca Benedykta XVI, w pi\u0105tym g\u0142osowaniu zosta\u0142 wybrany biskupem Rzymu \u2013 266. papie\u017cem. Tradycyjny bia\u0142y dym, obwieszczaj\u0105cy \u015bwiatu wyb\u00f3r nowej g\u0142owy Ko\u015bcio\u0142a, pojawi\u0142 si\u0119 o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek na pocz\u0105tku inauguracyjnego wyst\u0105pienia odm\u00f3wi\u0142 Modlitw\u0119 Pa\u0144sk\u0105 za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Nast\u0119pnie poprosi\u0142 wiernych o odm\u00f3wienie modlitwy za sw\u00f3j pontyfikat, po czym udzieli\u0142 pierwszego b\u0142ogos\u0142awie\u0144stwa Urbi et Orbi. Wezwa\u0142 te\u017c do modlitwy o og\u00f3lno\u015bwiatowe braterstwo. Wyb\u00f3r imienia podyktowany zosta\u0142 ch\u0119ci\u0105 zaj\u0119cia si\u0119","start_idx":245,"end_idx":258}
+{"id":"mrc_7780","question":"jakie elementy wyst\u0119puj\u0105 w stosunku prawnym?","answer":"Na stosunek prawny sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 takie elementy jak: * podmioty (uczestnicy), * tre\u015b\u0107 (przedmiot stosunku prawnego), * przedmiot przedmiotu stosunku prawnego.","context":"nakazuj\u0105 wykona\u0107 okre\u015blonemu podmiotowi odpowiednie \u015bwiadczenie na rzecz innego podmiotu; * stosunek kompetencyjny \u2013 istniej\u0105cy w przypadku gdy jeden podmiot podlega innemu podmiotowi (np. ze wzgl\u0119du na wydan\u0105 przez podmiot decyzj\u0119). == Elementy stosunku prawnego == Na stosunek prawny sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 takie elementy jak: * podmioty (uczestnicy), * tre\u015b\u0107 (przedmiot stosunku prawnego), * przedmiot przedmiotu stosunku prawnego. Podmioty stosunku prawnego: 1. W polskim prawie prywatnym: * osoba fizyczna, * \"nasciturus\" (dziecko pocz\u0119te, ale jeszcze nie narodzone) pod warunkiem, \u017ce urodzi si\u0119 \u017cywe * osoba prawna, * u\u0142omna osoba prawna (a wi\u0119c jednostka organizacyjna nieposiadaj\u0105ca osobowo\u015bci prawnej, kt\u00f3rej ustawa przyznaje zdolno\u015b\u0107 prawn\u0105). 2. W prawie administracyjnym i prawie konstytucyjnym: * pa\u0144stwo, * w\u0142adze publiczne, * jednostki samorz\u0105du terytorialnego i ich zwi\u0105zki,","start_idx":267,"end_idx":424}
+{"id":"mrc_7781","question":"co to u-boot?","answer":"popularny w Polsce, Niemczech, Serbii oraz krajach Beneluksu koktajl alkoholowy.","context":"\"U-Boot\" (z niem.: okr\u0119t podwodny) \u2013 popularny w Polsce, Niemczech, Serbii oraz krajach Beneluksu koktajl alkoholowy. Nazwa napoju jest \u015bci\u015ble zwi\u0105zana ze sposobem jego przyrz\u0105dzania. ; Spos\u00f3b przyrz\u0105dzania: * 500 ml piwa * 50 ml w\u00f3dki Kieliszek wype\u0142niony w\u00f3dk\u0105 zanurzy\u0107 w kuflu lub szklance piwa.","start_idx":37,"end_idx":117}
+{"id":"mrc_7782","question":"do czego uprawnia trwa\u0142y zarz\u0105d?","answer":"Jednostka organizacyjna, na rzecz kt\u00f3rej ustanowiono trwa\u0142y zarz\u0105d, ma przede wszystkim prawo do korzystania z nieruchomo\u015bci w celu prowadzenia dzia\u0142alno\u015bci nale\u017c\u0105cej do zakresu jej dzia\u0142ania, a w szczeg\u00f3lno\u015bci do dysponowania nieruchomo\u015bci\u0105 na cele budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, za zgod\u0105 organu nadzoruj\u0105cego, oraz do oddania nieruchomo\u015bci w najem, dzier\u017caw\u0119 lub u\u017cyczenie.","context":"trwa\u0142y zarz\u0105d tych nieruchomo\u015bci (art. 199 ust. 2). Obecnie obowi\u0105zuj\u0105ca ustawa o gospodarce nieruchomo\u015bciami () wprowadzi\u0142a instytucj\u0119 trwa\u0142ego zarz\u0105du, szczeg\u00f3\u0142owo reguluj\u0105c jej tre\u015b\u0107. Jednostka organizacyjna, na rzecz kt\u00f3rej ustanowiono trwa\u0142y zarz\u0105d, ma przede wszystkim prawo do korzystania z nieruchomo\u015bci w celu prowadzenia dzia\u0142alno\u015bci nale\u017c\u0105cej do zakresu jej dzia\u0142ania, a w szczeg\u00f3lno\u015bci do dysponowania nieruchomo\u015bci\u0105 na cele budowlane w rozumieniu prawa budowlanego, za zgod\u0105 organu nadzoruj\u0105cego, oraz do oddania nieruchomo\u015bci w najem, dzier\u017caw\u0119 lub u\u017cyczenie. Czas oddania nieruchomo\u015bci w trwa\u0142y zarz\u0105d mo\u017ce by\u0107 oznaczony albo nie oznaczony. Trwa\u0142y zarz\u0105d ustanawia i przekazuje w\u0142a\u015bciwy organ, kt\u00f3ry r\u00f3wnie\u017c stwierdza jego wyga\u015bni\u0119cie w okre\u015blonych przypadkach - w drodze decyzji administracyjnej. Takim przypadkiem jest decyzja o zezwoleniu na realizacj\u0119 inwestycji drogowej, kt\u00f3ra stanowi podstaw\u0119 do","start_idx":187,"end_idx":573}
+{"id":"mrc_7783","question":"ile ga\u0142\u0119zi (rodzaj\u00f3w) transportu musi wyst\u0119powa\u0107 w transporcie kombinowanym?","answer":"najmniej dwie r\u00f3\u017cne ga\u0142\u0119zie transportu","context":"za\u0142adunku lub wy\u0142adunku; Transport multimodalny to przew\u00f3z towar\u00f3w przez co najmniej dwie r\u00f3\u017cne ga\u0142\u0119zie transportu, transport intermodalny to zaw\u0119\u017cenie transportu multimodalnego: w transporcie intermodalnym towar nie zmienia jednostki \u0142adunkowej lub pojazdu, w kt\u00f3rym jest przewo\u017cony. Transport kombinowany jest wi\u0119c form\u0105 transportu intermodalnego (zawieraj\u0105cego si\u0119 w multimodalnym), gdzie wyr\u00f3\u017cnia go fakt, \u017ce g\u0142\u00f3wna cz\u0119\u015b\u0107 przewozu jest realizowana mi\u0119dzy terminalami przez transport kolejowy lub \u017ceglug\u0119 \u015br\u00f3dl\u0105dow\u0105, lub \u017ceglug\u0119 morsk\u0105 bliskiego zasi\u0119gu, a dowozy i odwozy s\u0105 wykonywane przez transport drogowy i to na \u015bci\u015ble okre\u015blonych odleg\u0142o\u015bciach. Warto tu wspomnie\u0107, \u017ce przewozy kombinowane wykonane przez kolej i transport drogowy nosz\u0105 nazw\u0119 piggyback transport. == Podzia\u0142 transportu drogowego == W zale\u017cno\u015bci od ilo\u015bci oraz rodzaju operator\u00f3w transport kombinowany mo\u017cna podzieli\u0107 na: * tradycyjny transport","start_idx":76,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_7784","question":"ile kraj\u00f3w w ue?","answer":"27","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":29,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_7785","question":"jakie \u015bwi\u0119to obchodz\u0105 wyznawcy islamu?","answer":"Pocz\u0105tek roku (1 muharrama) \u2013 zwany jest \u201eDniem Odpuszczenia Win\u201d.","context":"do islamu): ** babizm (a obecnie azalityzm) ** bahaizm ** jezydyzm ** sikhizm * Nieislamskie religie czerpi\u0105ce niewiele z islamu, w kt\u00f3rych Mahomet uwa\u017cany jest za proroka: ** kaodaizm ** karaimizm krymski == \u015awi\u0119ta == * Pocz\u0105tek roku (1 muharrama) \u2013 zwany jest \u201eDniem Odpuszczenia Win\u201d. Nie jest to \u015bwi\u0119to obchodzone przez wszystkich muzu\u0142man\u00f3w, poniewa\u017c tego \u015bwi\u0119ta nie ustanowi\u0142 Mahomet. Nie jest obchodzone w Arabii Saudyjskiej ani w krajach Zatoki Perskiej. Ci, kt\u00f3rzy to \u015bwi\u0119to obchodz\u0105, obdarowuj\u0105 si\u0119 w tym dniu s\u0142odyczami i opowiadaj\u0105 historie z \u017cycia Proroka, jego rodziny i towarzyszy. Sunnici po\u015bwi\u0119caj\u0105 ten dzie\u0144 g\u0142\u0119bszej refleksji religijnej. Dla szyit\u00f3w jest to pocz\u0105tek miesi\u0105ca, w kt\u00f3rym obchodz\u0105 swoje najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to upami\u0119tniaj\u0105ce \u015bmier\u0107 imama Husajna. Ira\u0144czycy zgodnie z tradycj\u0105 przedmuzu\u0142ma\u0144sk\u0105","start_idx":221,"end_idx":287}
+{"id":"mrc_7786","question":"co jedz\u0105 australijczycy?","answer":"niedzielna piecze\u0144, kotlety z ko\u015bci\u0105 z rusztu i inne potrawy z mi\u0119sa podawane najcz\u0119\u015bciej z warzywami (potocznie zwanymi \"three veg\" \u2013 \u201etrzy warzywa\u201d) takimi jak ziemniaki, marchewka, groszek czy fasola","context":"Kuchnia australijska \u2013 tradycyjna kuchnia Australijczyk\u00f3w bazowa\u0142a na angielskich potrawach przywiezionych do Australii przez emigrant\u00f3w i zes\u0142a\u0144c\u00f3w z Anglii. T\u0119 niezbyt wyrafinowan\u0105 kuchni\u0119 zdominowa\u0142y: niedzielna piecze\u0144, kotlety z ko\u015bci\u0105 z rusztu i inne potrawy z mi\u0119sa podawane najcz\u0119\u015bciej z warzywami (potocznie zwanymi \"three veg\" \u2013 \u201etrzy warzywa\u201d) takimi jak ziemniaki, marchewka, groszek czy fasola (w wi\u0119kszo\u015bci przypadk\u00f3w podawanych w typowy dla Anglik\u00f3w spos\u00f3b \u2013 mi\u0119kkie i d\u0142ugo gotowane). Jednak w czasie ostatnich trzydziestu lat w kuchni australijskiej zasz\u0142y du\u017ce zmiany zwi\u0105zane g\u0142\u00f3wnie z australijsk\u0105 polityk\u0105 wielokulturowo\u015bci i otwarciem Australii na przybysz\u00f3w z zewn\u0105trz. == T\u0142o historyczne == Wsp\u00f3\u0142czesna kuchnia australijska bazuje na wyborze wszystkiego co najlepsze z wielu kuchni \u015bwiata, ze szczeg\u00f3lnym uwzgl\u0119dnieniem kuchni s\u0105siad\u00f3w Australii z po\u0142udniowo-wschodniej Azji i","start_idx":204,"end_idx":406}
+{"id":"mrc_7787","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 miko\u0142ajek?","answer":"Ren\u00e9 Goscinn","context":"Miko\u0142ajek () \u2013 seria ksi\u0105\u017cek napisana przez Ren\u00e9 Goscinnego i zilustrowana przez Jean-Jacques'a Semp\u00e9go. Miko\u0142ajek by\u0142 pierwotnie bohaterem pask\u00f3w komiksowych publikowanych przez duet Goscinny-Semp\u00e9 w belgijskim magazynie \"La Moustique\" w roku 1956. Seria zosta\u0142a jednak do\u015b\u0107 szybko zaprzestana. Kilka lat p\u00f3\u017aniej Goscinny zdecydowa\u0142 si\u0119 pisa\u0107 o Miko\u0142ajku proz\u0105, w formie kr\u00f3tkich opowiada\u0144 do kt\u00f3rych Semp\u00e9 tworzy\u0142 odr\u0119bne ilustracje. Pierwsza historyjka o przygodach Miko\u0142ajka pt. \"L\u2019\u0153uf de P\u00e2ques\" zosta\u0142a opublikowana 29 marca 1959 roku na \u0142amach francuskiego dziennika \u201eSud-Ouest Dimanche\u201d. Pocz\u0105tkowo autorzy nie planowali jej kontynuacji, jednak \u017cywy odzew ze strony czytelnik\u00f3w spowodowa\u0142, \u017ce zdecydowali si\u0119 stworzy\u0107 kolejne opowiadania. Odt\u0105d Goscinny i Semp\u00e9 a\u017c do 1965 roku publikowali kolejne historyjki w \u201eSud-Ouest\u201d i \u201ePilote\u201d. W ci\u0105gu sze\u015bciu lat stworzyli ich 221.","start_idx":44,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_7788","question":"z kt\u00f3rego roku jest iphone x?","answer":"Zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2017 roku","context":"iPhone X (wym. ang. \"iPhone Ten\") \u2013 smartfon zaprojektowany i sprzedawany przez firm\u0119 Apple. Zosta\u0142 zaprezentowany 12 wrze\u015bnia 2017 roku, wraz z iPhone'em 8 i iPhone'em 8 Plus w Steve Jobs Theater, w kampusie Apple Park, przez Tima Cooka, dyrektora generalnego Apple. Smartfon nosi nazw\u0119 iPhone'a X, poniewa\u017c obchodzi dziesi\u0105t\u0105 rocznic\u0119 jego powstania. iPhone X wyst\u0119puje w dw\u00f3ch wariantach kolorystycznych \u2013 gwiezdnej szaro\u015bci oraz srebrnym. Smartfon zosta\u0142 wykonany ze szk\u0142a po\u0142\u0105czonego z chirurgiczn\u0105 stal\u0105 nierdzewn\u0105. Model ten wyposa\u017cony jest w funkcj\u0119 bezprzewodowego \u0142adowania oraz cechuje si\u0119 odporno\u015bci\u0105 na zachlapania, wod\u0119 i py\u0142 (stopie\u0144 ochrony IP67). Jest to pierwszy iPhone z ekranem w technologii OLED, b\u0119d\u0105cy zarazem ekranem \"edge-to-edge\". Smartfon dost\u0119pny jest w dw\u00f3ch wariantach pami\u0119ci: 64 GB lub 256 GB.","start_idx":93,"end_idx":136}
+{"id":"mrc_7789","question":"kiedy zmar\u0142 edward gierek?","answer":"29 lipca 2001","context":"Edward Gierek (ur. 6 stycznia 1913 w Por\u0105bce, zm. 29 lipca 2001 w Cieszynie) \u2013 polski robotnik, polityk, od 1946 cz\u0142onek Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (usuni\u0119ty w 1981), w latach 1970\u20131980 I sekretarz Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, w latach 1971\u20131981 cz\u0142onek prezydium Og\u00f3lnopolskiego Komitetu Frontu Jedno\u015bci Narodu, w latach 1976\u20131980 cz\u0142onek Rady Pa\u0144stwa, pose\u0142 na Sejm I, II, III, IV, V, VI, VII i VIII kadencji (1952\u20131980). \u201eDekada gierkowska\u201d, czyli okres sprawowania przez Edwarda Gierka w\u0142adzy w latach 1970\u20131980, charakteryzowa\u0142a si\u0119 do oko\u0142o 1976 dynamicznym procesem modernizacji i rozwoju spo\u0142eczno-gospodarczego kraju, kt\u00f3ry w wyniku wzrastaj\u0105cego zad\u0142u\u017cenia zagranicznego i b\u0142\u0119dnie prowadzonej polityki gospodarczej przeszed\u0142 w okres d\u0142ugotrwa\u0142ego kryzysu gospodarczego, kt\u00f3ry z kolei doprowadzi\u0142 do kryzysu","start_idx":50,"end_idx":63}
+{"id":"mrc_7790","question":"kt\u00f3ry z uczni\u00f3w nie uwierzy\u0142 w zmartwychwstanie jezusa?","answer":"Tomasz","context":"do niego: \u00abWidzieli\u015bmy Pana!\u00bb Ale on rzek\u0142 do nich: \u00abJe\u017celi na r\u0119kach Jego nie zobacz\u0119 \u015bladu gwo\u017adzi i nie w\u0142o\u017c\u0119 palca mego w miejsce gwo\u017adzi, i nie w\u0142o\u017c\u0119 r\u0119ki mojej do boku Jego, nie uwierz\u0119\u00bb. 26 A po o\u015bmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewn\u0105trz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszed\u0142 mimo drzwi zamkni\u0119tych, stan\u0105\u0142 po\u015brodku i rzek\u0142: \u00abPok\u00f3j wam!\u00bb 27 Nast\u0119pnie rzek\u0142 do Tomasza: \u00abPodnie\u015b tutaj sw\u00f3j palec i zobacz moje r\u0119ce. Podnie\u015b r\u0119k\u0119 i w\u0142\u00f3\u017c [j\u0105] do mego boku, i nie b\u0105d\u017a niedowiarkiem, lecz wierz\u0105cym!\u00bb 28 Tomasz Mu odpowiedzia\u0142: \u00abPan m\u00f3j i B\u00f3g m\u00f3j!\u00bb 29 Powiedzia\u0142 mu Jezus: \u00abUwierzy\u0142e\u015b dlatego, poniewa\u017c Mnie ujrza\u0142e\u015b? B\u0142ogos\u0142awieni, kt\u00f3rzy nie widzieli, a uwierzyli.\u00bb\" . # W spotkaniu ze zmartwychwsta\u0142ym Chrystusem","start_idx":266,"end_idx":272}
+{"id":"mrc_7791","question":"kiedy urodzi\u0142a si\u0119 marilyn monroe?","answer":"1 czerwca 1926","context":"Marilyn Monroe, w\u0142a\u015bc. Norma Jeane Mortenson (wym. ; ur. 1 czerwca 1926 w Los Angeles, zm. 5 sierpnia 1962 tam\u017ce) \u2013 ameryka\u0144ska aktorka, modelka, piosenkarka i producentka filmowa. Gwiazda filmowa, ikona kultury popularnej oraz seksbomba lat 50. i 60. XX w. American Film Institute umie\u015bci\u0142 j\u0105 na sz\u00f3stym miejscu na li\u015bcie najwi\u0119kszych aktorek wszech czas\u00f3w (\"The 50 Greatest American Screen Legends\"). Karier\u0119 zacz\u0119\u0142a w latach 40. jako pin-up girl. P\u00f3\u017aniej trafi\u0142a do \u015bwiata filmu, gdzie pracowa\u0142a dla 20th Century Fox (1946\u201347) i Columbia Pictures (1948). W 1951 zwi\u0105za\u0142a si\u0119 z wytw\u00f3rni\u0105 Fox, wkr\u00f3tce p\u00f3\u017aniej zyska\u0142a popularno\u015b\u0107 dzi\u0119ki wyst\u0119pom w filmach: \"Ma\u0142pia kuracja\", \"Niagara\", \"M\u0119\u017cczy\u017ani wol\u0105 blondynki\" czy \"S\u0142omiany wdowiec\". Zas\u0142yn\u0119\u0142a z r\u00f3l stereotypowych blondynek, ale wciela\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w postacie","start_idx":57,"end_idx":71}
+{"id":"mrc_7792","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142a energylandia?","answer":"otwarty 14 lipca 2014 roku.","context":"Energylandia \u2013 tematyczny park rozrywki po\u0142o\u017cony w Zatorze w wojew\u00f3dztwie ma\u0142opolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Najwi\u0119kszy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sze\u015b\u0107 stref tematycznych znajduje si\u0119 ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki g\u00f3rskie, liczne karuzele i urz\u0105dzenia ekstremalne, a tak\u017ce restauracje, bary, sklepy z pami\u0105tkami oraz sceny, na kt\u00f3rych prezentowane s\u0105 kr\u00f3tkie widowiska. Od 2016 w sk\u0142ad parku wchodzi park wodny \"Energylandia Water Park\". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon \u2013 pierwsz\u0105 polsk\u0105 odwr\u00f3con\u0105 kolejk\u0119 g\u00f3rsk\u0105 z poci\u0105gami poruszaj\u0105cymi si\u0119 pod torem zamiast ponad nim. Kolejk\u0119 zbudowa\u0142a firma Vekoma. We wrze\u015bniu 2015 roku otwarto drugi odwr\u00f3cony rollercoaster pod nazw\u0105 Mayan, o","start_idx":87,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_7793","question":"kiedy wesz\u0142o 500+?","answer":"1 kwietnia 2016","context":"Rodzina 500 plus \u2013 realizowany w Polsce od 1 kwietnia 2016 pa\u0144stwowy program z zakresu polityki spo\u0142ecznej, maj\u0105cy pom\u00f3c rodzinom w wychowaniu dzieci poprzez comiesi\u0119czne \u015bwiadczenia wychowawcze na ka\u017cde dziecko w rodzinie w wysoko\u015bci 500 z\u0142otych. Zamiar stworzenia programu zosta\u0142 og\u0142oszony w 2015 przez parti\u0119 Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107, a po jej wygranej w wyborach parlamentarnych w 2015 opracowany i wdro\u017cony przez rz\u0105d Beaty Szyd\u0142o. == Wprowadzenie == Postulat wprowadzenia powszechnego \u015bwiadczenia dla polskich dzieci jako pierwszy by\u0142 g\u0142oszony przez lewicowych publicyst\u00f3w w 2009 r. W 2011 koncepcj\u0119 \u015bwiadczenia na dzieci, we wsp\u00f3\u0142pracy z parti\u0105 Polska Jest Najwa\u017cniejsza, przedstawi\u0142 prof. Julian Marian Auleytner. Zak\u0142ada\u0142a ona wyp\u0142acanie \u015bwiadczenia w wysoko\u015bci 400 z\u0142otych na dziecko. Po rozpadzie PJN pomys\u0142 upad\u0142. W wywiadzie udzielonym","start_idx":43,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_7794","question":"na czym polega specjalizacja lekarska?","answer":"posiadanie przez lekarza, lekarza dentysty i lekarza weterynarii kwalifikacji w okre\u015blonej dziedzinie medycyny, uzyskane w wyniku odbycia szkolenia specjalizacyjnego oraz z\u0142o\u017cenia egzaminu pa\u0144stwowego.","context":"Specjalizacja lekarska \u2013 posiadanie przez lekarza, lekarza dentysty i lekarza weterynarii kwalifikacji w okre\u015blonej dziedzinie medycyny, uzyskane w wyniku odbycia szkolenia specjalizacyjnego oraz z\u0142o\u017cenia egzaminu pa\u0144stwowego. Specjalizacje lekarskie w Polsce: * Alergologia * Anestezjologia i intensywna terapia * Angiologia * Audiologia i foniatria * Balneologia i medycyna fizykalna * Chirurgia dzieci\u0119ca * Chirurgia klatki piersiowej * Chirurgia naczyniowa * Chirurgia og\u00f3lna * Chirurgia onkologiczna * Chirurgia plastyczna * Chirurgia szcz\u0119kowo-twarzowa * Choroby p\u0142uc * Choroby p\u0142uc dzieci * Choroby wewn\u0119trzne * Choroby zaka\u017ane * Dermatologia i wenerologia * Diabetologia * Diagnostyka laboratoryjna * Endokrynologia * Endokrynologia ginekologiczna i rozrodczo\u015b\u0107 * Endokrynologia i diabetologia dzieci\u0119ca * Epidemiologia * Farmakologia kliniczna * Gastroenterologia * Gastroenterologia dzieci\u0119ca * Genetyka kliniczna * Geriatria *","start_idx":25,"end_idx":226}
+{"id":"mrc_7795","question":"za co zosta\u0142 stracony ibrahim pasza?","answer":"zosta\u0142 oskar\u017cony o spisek i stracony z polecenia su\u0142tana","context":"Ibrahim podarowa\u0142 padyszachowi niewolnic\u0119 Roksolan\u0119 (p\u00f3\u017aniejsz\u0105 su\u0142tank\u0119 H\u00fcrrem). W wyniku jej intryg zosta\u0142 oskar\u017cony o spisek i stracony z polecenia su\u0142tana, to zdarzenie jest wskazywane jako jeden z moment\u00f3w wyznaczaj\u0105cych pocz\u0105tek su\u0142tanatu kobiet. == \u017bycie prywatne == Ibrahim po\u015blubi\u0142 su\u0142tank\u0119 Hatice, siostr\u0119 su\u0142tana Sulejmana I Wspania\u0142ego, co uczyni\u0142o go cz\u0142onkiem (damat) dynastii. Cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w twierdzi jednak, \u017ce jego \u017con\u0105 by\u0142a Muhsine Hatun, wnuczka Mihalo\u011flu \u0130skendera Pasza, kt\u00f3ry by\u0142 wezyrem w czasach rz\u0105d\u00f3w su\u0142tana Bajazyda II (dziada Sulejmana Wspania\u0142ego). == W kulturze == * Ibrahim Pasza jest jedn\u0105 z wa\u017cniejszych postaci tureckiego serialu \"Wspania\u0142e stulecie\". W jego rol\u0119 wcieli\u0142 si\u0119 Okan Yalab\u0131k. * Posta\u0107 wielkiego wezyra jest r\u00f3wnie\u017c jedn\u0105 z wa\u017cniejszych postaci drugoplanowych w ksi\u0105\u017cce fi\u0144skiego pisarza Mika Waltariego, \"Mikael Hakim\".","start_idx":102,"end_idx":158}
+{"id":"mrc_7796","question":"kt\u00f3re polskie miasta najbardziej ucierpia\u0142y w wyniku nalot\u00f3w dywanowych?","answer":"Szczecin zosta\u0142 zniszczony w wyniku nalot\u00f3w dywanowych w latach 1943","context":"1945, przy czym straty powodowane by\u0142y w mniejszym stopniu przez zniszczenia wojenne, ni\u017c na skutek celowych podpale\u0144, dokonywanych przez Armi\u0119 Czerwon\u0105. W pierwszym rz\u0119dzie nale\u017cy tu wymieni\u0107 Gda\u0144sk. Szczeg\u00f3lnym przypadkiem pozostaje Wroc\u0142aw, w kt\u00f3rym wi\u0119kszo\u015b\u0107 zniszcze\u0144 by\u0142a dzie\u0142em broni\u0105cego si\u0119 Wehrmachtu. == Topografia zniszcze\u0144 == . == Miasta przekazane Polsce == Na terenach Ziem Odzyskanych najbardziej ucierpia\u0142y ma\u0142e i \u015brednie miasta. Ziemie na zachodzie Polski by\u0142y ograbiane przez armi\u0119 radzieck\u0105, kt\u00f3ra traktowa\u0142a te tereny jako zdobycze wojenne. Wojska sowieckie wywozi\u0142y z miast ca\u0142e zak\u0142ady przemys\u0142owe, maszyny i wyposa\u017cenia fabryk oraz elementy infrastruktury. Szczecin zosta\u0142 zniszczony w wyniku nalot\u00f3w dywanowych w latach 1943\u20131944 (pierwsze zrzucenie bomb nast\u0105pi\u0142o 20 kwietnia 1943). Pod koniec sierpnia 1944 zniszczono Stare Miasto, dzielnice mieszkaniowe w \u015br\u00f3dmie\u015bciu","start_idx":682,"end_idx":750}
+{"id":"mrc_7797","question":"kiedy zosta\u0142 podpisany traktat pokojowy mi\u0119dzy japoni\u0105 i zsrr?","answer":"traktat pokojowy mi\u0119dzy ZSRR a Japoni\u0105 do dzi\u015b nie zosta\u0142 podpisany","context":"\u2013 og\u0142oszono 31 sierpnia 1945. == Kapitulacja Japonii i rezultaty wojny == 2 wrze\u015bnia 1945 na pok\u0142adzie pancernika \u201eMissouri\u201d w Zatoce Tokijskiej zosta\u0142 podpisany akt kapitulacji Japonii. W imieniu ZSRR podpisa\u0142 go gen. Dierewianko. Rezultaty terytorialne wojny radziecko-japo\u0144skiej: * Cesarstwo Mand\u017cukuo przesta\u0142o istnie\u0107, za\u015b Mand\u017curia powr\u00f3ci\u0142a do Chin. * po\u0142udniowy Sachalin i Wyspy Kurylskie zosta\u0142y w\u0142\u0105czone do ZSRR * w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Korei poddanej administracji radzieckiej powsta\u0142 w lutym 1948 roku Tymczasowy Rz\u0105d Ludowy, za\u015b we wrze\u015bniu 1948 pa\u0144stwo socjalistyczne - KRLD Pomimo zako\u0144czenia dzia\u0142a\u0144 wojennych traktat pokojowy mi\u0119dzy ZSRR a Japoni\u0105 do dzi\u015b nie zosta\u0142 podpisany, gdy\u017c Japonia domaga si\u0119 zwrotu Kuryli. Japonia niezmiennie utrzymuje, \u017ce s\u0105 one integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Japonii (okre\u015blane jako \"Terytoria P\u00f3\u0142nocne\"), nielegalnie okupowan\u0105 przez Rosj\u0119.","start_idx":622,"end_idx":689}
+{"id":"mrc_7798","question":"w kt\u00f3rym filmie ed sheeran wyst\u0105pi\u0142 go\u015bcinnie jako on sam?","answer":"\"Bridget Jones 3\"","context":"trafi\u0142 film \"Bridget Jones 3\", w kt\u00f3rym Sheeran wyst\u0119puje epizodycznie, graj\u0105c samego siebie. 5 stycznia 2017 pojawi\u0142y si\u0119 dwie nowe piosenki, promuj\u0105ce trzeci\u0105 p\u0142yt\u0119: \u201eCastle on the Hill\u201d i \u201eShape of You\u201d. 17 lutego 2017 pojawi\u0142a si\u0119 kolejna: \u201eHow Would You Feel? (Paean)\u201d. Trzeci album studyjny, zatytu\u0142owany \"\u00f7\", trafi\u0142 do sprzeda\u017cy 3 marca. Film dokumentalny ukazuj\u0105cy kulisy pisania albumu \"\u00f7\" pt. \u201eSongwriter\u201d mia\u0142 premier\u0119 23 lutego 2018 roku na Mi\u0119dzynarodowym Festiwalu Filmowego w Berlinie (Berlinale). Do Apple Music film trafi\u0142 za\u015b 28 sierpnia 2018 roku. Film jest debiutem re\u017cyserskim kuzyna Eda Sheerana \u2013 Murraya Cummingsa. W lipcu 2019 roku wyda\u0142 czwarty studyjny album \"No 6. Collaborations Project\". 24 grudnia 2019 roku opublikowa\u0142 o\u015bwiadczenie, w kt\u00f3rym oznajmi\u0142, i\u017c robi kolejn\u0105 przerw\u0119","start_idx":12,"end_idx":29}
+{"id":"mrc_7799","question":"kto wybra\u0142 tuska na przewodnicz\u0105cego?","answer":"Rady Europejskiej","context":"w budynku Europa w Brukseli. Stanowisko to (zw\u0142aszcza w odniesieniu do traktatu lizbo\u0144skiego, w zwi\u0105zku ze znacznym wzrostem jego znaczenia) bywa potocznie, acz niepoprawnie, nazywane stanowiskiem \"prezydenta Unii Europejskiej\". Nazwa ta nie wyst\u0119puje w kontek\u015bcie oficjalnym. 19 listopada 2009 na spotkaniu Rady Europejskiej w Brukseli desygnowano na przewodnicz\u0105cego premiera Belgii Hermana Van Rompuya. Obj\u0105\u0142 on urz\u0105d 1 grudnia 2009 \u2013 wraz z wej\u015bciem w \u017cycie traktatu z Lizbony. Jego pierwsza kadencja zako\u0144czy\u0142a si\u0119 31 maja 2012. 1 marca 2012 Herman Van Rompuy zosta\u0142 mianowany na drug\u0105 kadencj\u0119 trwaj\u0105c\u0105 od 1 czerwca 2012 do 30 listopada 2014. Od 1 grudnia 2014 urz\u0105d ten sprawowa\u0142 Donald Tusk. 9 marca 2017 Rada Europejska przed\u0142u\u017cy\u0142a mandat Donalda Tuska na kolejne 2,5 roku. == Przed","start_idx":308,"end_idx":325}
+{"id":"mrc_7800","question":"jaka by\u0142a ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej?","answer":"Bitwa pod Kockiem","context":"Bitwa pod Kockiem \u2013 bitwa kampanii wrze\u015bniowej, stoczona od 2 do 6 pa\u017adziernika 1939 pomi\u0119dzy oddzia\u0142ami polskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej \u201ePolesie\u201d gen. Franciszka Kleeberga a niemieckimi oddzia\u0142ami XIV Korpusu Zmotoryzowanego gen. von Wietersheima. Taktycznie bitwa by\u0142a zwyci\u0119ska dla Polak\u00f3w, jednak strategicznie wygrali Niemcy. By\u0142a to ostatnia bitwa kampanii wrze\u015bniowej stoczona przez regularne wojsko. == Przed bitw\u0105 == SGO \u201ePolesie\u201d, kt\u00f3ra zorganizowana zosta\u0142a w po\u0142owie wrze\u015bnia z nadwy\u017cek rezerwist\u00f3w i ochotnik\u00f3w oraz poleskich oddzia\u0142\u00f3w, otrzyma\u0142a zadanie os\u0142aniania od p\u00f3\u0142nocy si\u0142 koncentruj\u0105cych si\u0119 we wschodniej cz\u0119\u015bci Polski. Drugim zadaniem by\u0142a os\u0142ona Polesia. Po walkach z niemieck\u0105 2 DZmot pod Kobryniem, toczonych w dniach 16\u201318 wrze\u015bnia grupa ruszy\u0142a w okolice Kamienia Koszyrskiego, sk\u0105d zamierza\u0142a przez W\u0142odaw\u0119 dotrze\u0107 do obl\u0119\u017conej Warszawy. Wobec kapitulacji stolicy","start_idx":0,"end_idx":17}
+{"id":"mrc_7801","question":"kiedy polska wesz\u0142a do nato?","answer":"12 marca 1999","context":"27 maja 1997: podczas szczytu NATO w Pary\u017cu podpisano \"Akt stanowi\u0105cy o wzajemnych stosunkach, wsp\u00f3\u0142pracy i bezpiecze\u0144stwie mi\u0119dzy NATO a Federacj\u0105 Rosyjsk\u0105\". * 8 lipca 1997: trzy pa\u0144stwa nale\u017c\u0105ce niegdy\u015b do Uk\u0142adu Warszawskiego \u2013 Polska, Czechy i W\u0119gry \u2013 zosta\u0142y zaproszone do przyst\u0105pienia do NATO. * 12 marca 1999: przyj\u0119cie do NATO \u2013 Polski, Czech i W\u0119gier. * 24 marca 1999: NATO zaanga\u017cowa\u0142o si\u0119 w konflikt zbrojny w Kosowie. Podj\u0119cie interwencji militarnej (11-tygodniowej) mia\u0142o na celu zako\u0144czenie sze\u015bcioletniej masakry ludno\u015bci cywilnej na Ba\u0142kanach. * 12 wrze\u015bnia 2001: po raz pierwszy w historii NATO uruchomi\u0142o procedury zwi\u0105zane z artyku\u0142em pi\u0105tym, kt\u00f3ry m\u00f3wi, \u017ce atak na dowolne pa\u0144stwo nale\u017c\u0105ce do NATO r\u00f3wny jest z atakiem na ca\u0142y sojusz. Stanowi\u0142o to odpowied\u017a na","start_idx":303,"end_idx":316}
+{"id":"mrc_7802","question":"kim wed\u0142ug staro\u017cytnych grek\u00f3w by\u0142 mojry?","answer":"w mitologii greckiej boginie losu","context":"Mojry (gr. \"Moirai\") \u2013 w mitologii greckiej boginie losu, uto\u017csamiane przez Rzymian z Parkami. W r\u00f3\u017cnych literackich przekazach wywodzono odmienne ich pochodzenie. U Homera jest jedna Mojra, natomiast wed\u0142ug Hezjoda by\u0142y one trzema c\u00f3rkami Zeusa i Temidy, nosz\u0105cymi imiona: Kloto (\u201ePrz\u0105dka\u201d nici \u017cywota), Lachesis (\u201eUdzielaj\u0105ca\u201d, kt\u00f3ra tej nici strze\u017ce) i Atropos (\u201eNieodwracalna\u201d, kt\u00f3ra j\u0105 przecina). Wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 by\u0142y one c\u00f3rkami Nocy i Erebu lub Kronosa, albo Gai i Okeanosa. Symbolizowa\u0142y starogreckie poj\u0119cia filozoficzno-mitologiczne dotycz\u0105ce losu ludzkiego i porz\u0105dku \u015bwiata. Ich siostrami by\u0142y Hory i Charyty. By\u0142y boginiami \u017cycia i \u015bmierci oraz zna\u0142y przysz\u0142o\u015b\u0107 ludzi i bog\u00f3w. Jedyne ponad bogami olimpijskimi, kt\u00f3rych rozkazom nie podlega\u0142y. Pierwotnie \"mojra\" by\u0142o raczej poj\u0119ciem filozoficznym i oznacza\u0142o przeznaczenie i los cz\u0142owieka oraz og\u00f3lne, nieub\u0142agane","start_idx":23,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_7803","question":"jaki gatunek muzyki \u015bpiewa sanah?","answer":"muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy.","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":144,"end_idx":205}
+{"id":"mrc_7804","question":"kto skonstruowa\u0142 pierwsz\u0105 maszyn\u0119 parow\u0105?","answer":"Jamesa Watta","context":"Maszyna parowa \u2212 parowy silnik t\u0142okowy. Czasem do maszyn parowych zalicza si\u0119 pompy parowe powsta\u0142e przed silnikiem t\u0142okowym. Za wynalazc\u0119 maszyny parowej uwa\u017ca si\u0119 Jamesa Watta, kt\u00f3ry w 1763 roku udoskonali\u0142 atmosferyczny silnik parowy zbudowany wcze\u015bniej przez Thomasa Newcomena. == Dzia\u0142anie silnika parowego == Spalaj\u0105c pod nape\u0142nionym kot\u0142em drewno b\u0105d\u017a w\u0119giel, doprowadzano wod\u0119 do wrzenia. Wytworzona w ten spos\u00f3b para by\u0142a doprowadzana przez uk\u0142ad rozrz\u0105du do cylindra. T\u0142ok wprawiany by\u0142 w ruch poprzez naprzemienne wpuszczanie b\u0119d\u0105cej pod wysokim ci\u015bnieniem pary do przedniej i tylnej cz\u0119\u015bci cylindra (rozdzielonych t\u0142okiem). Nast\u0119pnie za po\u015brednictwem korbowodu przenoszono wytworzon\u0105 energi\u0119 na wa\u0142 korbowy i ko\u0142o zamachowe. W celu stabilizacji obrot\u00f3w w maszynach parowych u\u017cywany by\u0142 regulator od\u015brodkowy. == Sprawno\u015b\u0107 == Pierwsze silniki by\u0142y zasilane par\u0105","start_idx":165,"end_idx":177}
+{"id":"mrc_7805","question":"kiedy powsta\u0142 kana\u0142 gliwicki?","answer":"Kana\u0142 Gliwicki zosta\u0142 zbudowany w latach 1935\u20131939","context":"cz\u0119\u015bci. Sezon \u017ceglugowy na kanale trwa przeci\u0119tnie 270 dni, od 15 marca do 15 grudnia. == Historia == Kana\u0142 Gliwicki zosta\u0142 zbudowany w latach 1935\u20131939, uroczy\u015bcie oddany do u\u017cytku 8 grudnia 1939 i uruchomiony w 1941. Powsta\u0142 w miejsce starego Kana\u0142u K\u0142odnickiego istniej\u0105cego do 1937 roku. Nazywany by\u0142 r\u00f3wnie\u017c Kana\u0142em G\u00f3rno\u015bl\u0105skim (\"Oberschlesischer Kanal\"), a przez kr\u00f3tki okres Kana\u0142em Adolfa Hitlera (\"Adolf-Hitler-Kanal\"). W 2018 kana\u0142em sp\u0142awiono 421 barek z tonami w\u0119gla dla Elektrociep\u0142owni Wroc\u0142aw. == \u015aluzy == \u015aluzy na Kanale Gliwickim zaczynaj\u0105c od Portu Gliwice: ; \u015aluza \u0141ab\u0119dy Nazwa pochodzi od \u0141ab\u0119d, dzielnicy miasta Gliwice. Parametry: * Konstrukcja: dwukomorowa bli\u017aniacza * R\u00f3\u017cnica poziom\u00f3w: 4,20 m * D\u0142ugo\u015b\u0107: 71,50 m * Szeroko\u015b\u0107: 12,00 m * Ilo\u015b\u0107 wody zu\u017cywanej na jedno \u015bluzowanie: 3,9","start_idx":102,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_7806","question":"jak potocznie nazywa si\u0119 narodowa demokracja?","answer":"endecja","context":"Narodowa Demokracja, ruch narodowy, ob\u00f3z narodowy lub endecja (od skr\u00f3tu \"ND\") \u2013 polski ruch polityczny o ideologii nacjonalistycznej, powsta\u0142y pod koniec XIX wieku. G\u0142\u00f3wnym ideologiem i wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycielem Narodowej Demokracji by\u0142 Roman Dmowski. == Historia == === Okres zabor\u00f3w === W 1887 powsta\u0142y dwie tajne organizacje: * Liga Polska, za\u0142o\u017cona w Genewie przez weterana Powstania Styczniowego Zygmunta Mi\u0142kowskiego, * Zwi\u0105zek M\u0142odzie\u017cy Polskiej \u201eZet\u201d, za\u0142o\u017cony w Krakowie przez Zygmunta Balickiego. W 1888 \u201eZet\u201d w\u0142\u0105czono do Ligi Polskiej. Pocz\u0105tek ruchu narodowego datuje si\u0119 na 1893 rok, gdy radykalni dzia\u0142acze Ligi Polskiej \u2013 Roman Dmowski, Teofil Walig\u00f3rski, Karol Raczkowski, Jan Ludwik Pop\u0142awski i Zygmunt Balicki \u2013 przej\u0119li w\u0142adz\u0119 w organizacji przez zamach, zmienili nazw\u0119 na Liga Narodowa i sformu\u0142owali program polityczny oparty na zasadach","start_idx":54,"end_idx":61}
+{"id":"mrc_7807","question":"kto wymy\u015bli\u0142 czo\u0142g?","answer":"Lancelot Eldin De Mole","context":"Lancelot Eldin De Mole (ur. 13 marca 1880 w Adelaide, zm. 6 maja 1950 w Sydney), australijski in\u017cynier i wynalazca. Projektant prawdopodobnie pierwszego czo\u0142gu. W 1911 w czasie prac mierniczych w okolicach Geraldton wpad\u0142 na pomys\u0142 opancerzonego pojazdu g\u0105sienicowego i rok p\u00f3\u017aniej wys\u0142a\u0142 do brytyjskiego War Office (ministerstwa ds. wojny) opis i rysunki takiego pojazdu. W 1913 otrzyma\u0142 odpowied\u017a, \u017ce War Office nie jest zainteresowany jego wynalazkiem. W 1915 De Mole ponownie pr\u00f3bowa\u0142 zainteresowa\u0107 rz\u0105d brytyjski swoim wynalazkiem. Tym razem otrzyma\u0142 odpowied\u017a, \u017ce zanim jego pomys\u0142 b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 oceniony, musi on zaprezentowa\u0107 jego dzia\u0142aj\u0105cy model. De Mole zbudowa\u0142 model czo\u0142gu, ale nie posiada\u0142 wystarczaj\u0105cych funduszy na podr\u00f3\u017c do Londynu. Pr\u00f3bowa\u0142 si\u0119 zaci\u0105gn\u0105\u0107 do australijskiej armii, ale zosta\u0142 odrzucony z","start_idx":0,"end_idx":22}
+{"id":"mrc_7808","question":"kto dokona\u0142 pierwszego przeszczepu serca?","answer":"zesp\u00f3\u0142 chirurga Christiaana Barnarda","context":"Przeszczepienie serca (, HTX) \u2013 metoda leczenia schy\u0142kowej niewydolno\u015bci serca, polegaj\u0105ca na przeszczepieniu serca pozyskanego od martwego dawcy. Wykonywana jest jedynie w specjalistycznych o\u015brodkach. == Historia == Pierwszej na \u015bwiecie udanej transplantacji serca dokona\u0142 zesp\u00f3\u0142 chirurga Christiaana Barnarda 3 grudnia 1967 roku; biorc\u0105 by\u0142 Louis Washkansky. Pierwsz\u0105 w Polsce pr\u00f3b\u0119 przeszczepu serca przeprowadzi\u0142 zesp\u00f3\u0142 profesor\u00f3w Jana Molla, Antoniego Dziatkowiaka i Kazimierza Rybi\u0144skiego w \u0141odzi 4 stycznia 1969 r. Wykonawc\u0105 pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca by\u0142 prof. Zbigniew Religa. Mia\u0142a ona miejsce 5 listopada 1985 w Zabrzu. W 2014 roku w Australii po raz pierwszy z powodzeniem przeszczepiono pacjentowi serce od dawcy, u kt\u00f3rego dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zatrzymania kr\u0105\u017cenia, a rok p\u00f3\u017aniej wykonano w Papworth w Wielkiej Brytanii pierwszy taki","start_idx":274,"end_idx":310}
+{"id":"mrc_7809","question":"dlaczego elena zostanie wampirem?","answer":"Elena zosta\u0142a wampirem po wypadku na mo\u015bcie","context":"wiek\u00f3w pr\u00f3buje zabi\u0107 swoje dzieci (poniewa\u017c gdy umiera Pierwotny, umiera ca\u0142a jego linia, czyli wszystkie wampiry kt\u00f3re powsta\u0142y dzi\u0119ki niemu). W tym sezonie jest te\u017c w\u0105tek mi\u0142o\u015bci Klausa do Caroline. W ostatnim odcinku Elena zostaje przemieniona w wampira. === Sezon 4 (2012\u20132013) === Sezon czwarty to poszukiwanie leku na wampiryzm po tym, jak Elena zosta\u0142a wampirem po wypadku na mo\u015bcie oraz zerwanie nadnaturalnej wi\u0119zi Eleny i Damona, przez kt\u00f3r\u0105 Elena zachowuje si\u0119 tak jak ka\u017ce jej Damon. Elena wy\u0142\u0105cza cz\u0142owiecze\u0144stwo po \u015bmierci Jeremy'ego (kt\u00f3ry p\u00f3\u017aniej zostaje wskrzeszony i staje si\u0119 jednym z Pi\u0119ciu, cz\u0142onkiem bractwa, kt\u00f3re od setek lat poluje na wampiry). Pierwotni za\u015b wyje\u017cd\u017caj\u0105 do Nowego Orleanu. Dzi\u0119ki czarowi Bonnie wszystkie zmar\u0142e nadnaturalne stworzenia mog\u0105 wr\u00f3ci\u0107 do Mystic Falls","start_idx":346,"end_idx":389}
+{"id":"mrc_7810","question":"na jakim miejscu jest legia warszawa?","answer":"Od lat 90. XX wieku zajmuje 1. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w Ekstraklasy","context":"Legia Warszawa \u2013 polski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Warszawie, wyst\u0119puj\u0105cy w Ekstraklasie. Kontynuator tradycji \u2013 powo\u0142anej w marcu 1916 w Kostiuchn\u00f3wce pod Maniewiczami na Wo\u0142yniu \u2013 pi\u0142karskiej \"dru\u017cyny Legionowej\", reaktywowanej 14 marca 1920 w Warszawie. Od lat 90. XX wieku zajmuje 1. miejsce w tabeli wszech czas\u00f3w Ekstraklasy, b\u0119d\u0105c zarazem jednym z najbardziej utytu\u0142owanych polskich klub\u00f3w pi\u0142karskich na arenie mi\u0119dzynarodowej (m.in. p\u00f3\u0142finalista Pucharu Europy Mistrz\u00f3w Krajowych 1969/1970 i Pucharu Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w 1990/1991, a tak\u017ce \u0107wier\u0107finalista Ligi Mistrz\u00f3w 1995/1996). Pocz\u0105tkowo klub dzia\u0142a\u0142 jako jedna z sekcji wielosekcyjnego CWKS-u Legia, a w niezale\u017cny podmiot (Autonomiczn\u0105 Sekcj\u0119 Pi\u0142ki No\u017cnej) przekszta\u0142ci\u0142 si\u0119 25 kwietnia 1989. Od 12 lutego 1997 ma status Sportowej Sp\u00f3\u0142ki Akcyjnej (SSA), natomiast od 13 czerwca 2003 wyst\u0119powa\u0142 pod nazw\u0105","start_idx":258,"end_idx":331}
+{"id":"mrc_7811","question":"kogo uratowa\u0142 soplica?","answer":"Hrabiego","context":"tajnym emisariuszem Napoleona. Z zadaniem wszcz\u0119cia powstania na Litwie przedosta\u0142 si\u0119 przez granic\u0119 i rozpocz\u0105\u0142 agitacj\u0119 w\u015br\u00f3d szlachty i ch\u0142op\u00f3w. Uratowa\u0142 dwa razy Hrabiego (pierwszy raz, zabijaj\u0105c nied\u017awiedzia, drugi os\u0142aniaj\u0105c go w\u0142asnym cia\u0142em przed kul\u0105). Posta\u0107 Jacka Soplicy powszechnie uwa\u017cana jest za wyraz zmiany sposobu my\u015blenia u polskich poet\u00f3w doby romantyzmu. Soplica jest pierwszym w historii polskiej literatury bohaterem narodowym, kt\u00f3ry odwo\u0142uje si\u0119 nie tylko do szlachty, ale tak\u017ce do ch\u0142opstwa. Wedle badaczy tw\u00f3rczo\u015bci Mickiewicza posta\u0107 Jacka Soplicy sta\u0142a si\u0119 odzwierciedleniem pogl\u0105d\u00f3w autora o upadku powstania listopadowego, kt\u00f3re wed\u0142ug Mickiewicza zako\u0144czy\u0142o si\u0119 kl\u0119sk\u0105, gdy\u017c obj\u0119\u0142o jedynie mo\u017cnych, a nie ca\u0142y nar\u00f3d. == W filmie == W filmie \"Pan Tadeusz\" (1999) w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy rol\u0119 Jacka Soplicy zagra\u0142 Bogus\u0142aw Linda.","start_idx":166,"end_idx":174}
+{"id":"mrc_7812","question":"gdzie w ko\u015bciele jest woda \u015bwi\u0119cona?","answer":"kamienne lub metalowe naczynie ze \u015bwi\u0119con\u0105 wod\u0105, umieszczone na trwale w przedsionku ko\u015bcio\u0142a (kruchcie)","context":"Aspersorium: * kropielnica \u2013 kamienne lub metalowe naczynie ze \u015bwi\u0119con\u0105 wod\u0105, umieszczone na trwale w przedsionku ko\u015bcio\u0142a (kruchcie), czasem tak\u017ce jako zag\u0142\u0119bienie w \u015bcianie maj\u0105ce form\u0119 naczynia; * przeno\u015bne naczynie (zazwyczaj ma\u0142y kocio\u0142ek z pa\u0142\u0105kiem) na wod\u0119 \u015bwi\u0119con\u0105; * ma\u0142a kropielnica (kropielniczka) do u\u017cytku domowego, wykonana najcz\u0119\u015bciej z metalu lub plastiku (dawniej cz\u0119sto z drewna), zawieszana przy drzwiach wej\u015bciowych do domu lub mieszkania, s\u0142u\u017c\u0105ca domownikom lub osobom odwiedzaj\u0105cym do umoczenia palc\u00f3w w \u015bwi\u0119conej wodzie i wykonania znaku krzy\u017ca.","start_idx":29,"end_idx":133}
+{"id":"mrc_7813","question":"kto nadzoruje zus?","answer":"Rada Nadzorcza ZUS","context":"V kadencji Rada Nadzorcza ZUS sk\u0142ada si\u0119 z 10 os\u00f3b: * cz\u0142onkowie Rady powo\u0142ani na wniosek ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw zabezpieczenia spo\u0142ecznego w porozumieniu z ministrem w\u0142a\u015bciwym do spraw finans\u00f3w publicznych: ** \u0141ukasz Hardt, Przewodnicz\u0105cy Rady Nadzorczej ZUS; ** Joanna Stachura; ** Krzysztof Dziedzic; * cz\u0142onkowie Rady powo\u0142ani na wniosek reprezentatywnych organizacji pracodawc\u00f3w: ** Robert Gwiazdowski (Zwi\u0105zek Przedsi\u0119biorc\u00f3w i Pracodawc\u00f3w); ** \u0141ukasz Koz\u0142owski (Federacja Przedsi\u0119biorc\u00f3w Polskich); ** Wojciech Nagel (Zwi\u0105zek Pracodawc\u00f3w Business Centre Club); * cz\u0142onkowie Rady powo\u0142ani na wniosek reprezentatywnych organizacji zwi\u0105zkowych: ** Renata G\u00f3rna (Og\u00f3lnopolskie Porozumienie Zwi\u0105zk\u00f3w Zawodowych); ** J\u00f3zef Ryl (Forum Zwi\u0105zk\u00f3w Zawodowych); ** Marcin Zieleniecki (NSZZ \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d); * przedstawicielka og\u00f3lnokrajowej organizacji emeryt\u00f3w i rencist\u00f3w: ** El\u017cbieta Ostrowska (Polski Zwi\u0105zek Emeryt\u00f3w, Rencist\u00f3w i Inwalid\u00f3w). Przeci\u0119tne zatrudnienie w","start_idx":11,"end_idx":29}
+{"id":"mrc_7814","question":"ile jest kategorii oscar\u00f3w?","answer":"Oscary s\u0105 przyznawane w 24 kategoriach","context":"to mia\u0142 hollywoodzki dziennikarz Sidney Skolsky, kt\u00f3remu bardzo spodoba\u0142o si\u0119 to okre\u015blenie i zacz\u0105\u0142 go u\u017cywa\u0107 w felietonach. Inna legenda g\u0142osi, \u017ce nazw\u0119 Oscar statuetce nada\u0142a aktorka Bette Davis. == Kategorie == W 1929 roku po raz pierwszy Nagrody Akademii przyznano w 13 kategoriach. Oscary s\u0105 przyznawane w 24 kategoriach (w ka\u017cdej z nich og\u0142asza si\u0119 od 2 do 5 nominacji, opr\u00f3cz kategorii \u201eNajlepszy film\u201d w kt\u00f3rej od 2009 roku nominuje si\u0119 10 film\u00f3w): === Produkcja === * Najlepszy film \u2013 przyznawany od 1929 roku (nagroda dla producenta) * Najlepszy re\u017cyser \u2013 przyznawany od 1929 roku * Najlepszy scenariusz oryginalny \u2013 przyznawany od 1938 roku * Najlepszy scenariusz adaptowany \u2013 przyznawany od 1929 roku === Aktorskie === * Najlepszy aktor","start_idx":288,"end_idx":326}
+{"id":"mrc_7815","question":"kto prowadzi jeden z dziesi\u0119ciu?","answer":"Tadeusz Maria Sznuk","context":"Tadeusz Maria Sznuk (ur. 16 lipca 1943 w Kielcach) \u2013 polski dziennikarz radiowy, prezenter telewizyjny, lektor filmowy i pilot, z wykszta\u0142cenia elektronik. Prowadz\u0105cy teleturniej \"Jeden z dziesi\u0119ciu\" (od 1994). == \u017byciorys == Syn Stanis\u0142awa. Pochodzi z Kielc. Absolwent XXX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cego im. Jana \u015aniadeckiego w Warszawie (1960). W 1970 uko\u0144czy\u0142 studia na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej z tytu\u0142em zawodowym magistra in\u017cyniera elektronika. W latach 1959\u20131964 pracowa\u0142 jako lektor i reporter Rozg\u0142o\u015bni Harcerskiej. Od 1969 zwi\u0105zany z Polskim Radiem jako lektor, dziennikarz i komentator (gdzie prowadzi\u0142 m.in. audycj\u0119 \"MiniMax\"), a od 1973 w Programie 1. Pod kierunkiem Aleksandra Tarnawskiego wraz z Andrzejem Matulem, Mieczys\u0142awem Marciniakiem i Piotrem Sadowskim tworzy\u0142 w 1973 audycj\u0119 \"Sygna\u0142y dnia\" w Programie 1. Popularno\u015b\u0107 przynios\u0142a mu inna","start_idx":0,"end_idx":19}
+{"id":"mrc_7816","question":"kiedy nakr\u0119cono gwiezdne wojny?","answer":"Oryginalny film \"Gwiezdne wojny\" (jeszcze bez podtytu\u0142u \"Cz\u0119\u015b\u0107 IV: Nowa nadzieja\", kt\u00f3ry dodano w 1981 roku) mia\u0142 premier\u0119 w 1977 roku","context":"== Filmy == === G\u0142\u00f3wne filmy kinowe === === Spin-offy === === Historia === Pomys\u0142 \"Gwiezdnych wojen\" powsta\u0142 we wczesnych latach 70. XX wieku i w tym czasie by\u0142 wielokrotnie zmieniany. Oryginalny film \"Gwiezdne wojny\" (jeszcze bez podtytu\u0142u \"Cz\u0119\u015b\u0107 IV: Nowa nadzieja\", kt\u00f3ry dodano w 1981 roku) mia\u0142 premier\u0119 w 1977 roku, ale rok wcze\u015bniej wydano adaptacj\u0119 ksi\u0105\u017ckow\u0105 autorstwa Alana Deana Fostera (jako ghostwritera). Zgodnie z wypowiedzi\u0105 Fostera udzielon\u0105 magazynowi \"Empire\", w przypadku, gdyby film nie odni\u00f3s\u0142 znacz\u0105cego sukcesu, planowano jego niskobud\u017cetow\u0105 kontynuacj\u0119 w oparciu o ksi\u0105\u017ck\u0119 \"Spotkanie na Mimban\". \"Gwiezdne wojny\" okaza\u0142y si\u0119 jednak przebojem, co pozwoli\u0142o na nakr\u0119cenie dw\u00f3ch kolejnych film\u00f3w, o uprzednio zaplanowanej fabule. W 1993 roku og\u0142oszono, \u017ce powstanie kolejna trylogia \u2013 prequele uzupe\u0142niaj\u0105ce histori\u0119 Anakina","start_idx":185,"end_idx":319}
+{"id":"mrc_7817","question":"gdzie powsta\u0142 pierwszy samoch\u00f3d?","answer":"Range Rover powsta\u0142 w Wielkiej Brytanii w 1970 roku.","context":"na \u015bwiecie samoch\u00f3d typu SUV. Pierwszy europejski SUV \u2013 Range Rover powsta\u0142 w Wielkiej Brytanii w 1970 roku. W 1964 roku rozpocz\u0119to produkcj\u0119 NSU Spider \u2013 pierwszego auta z silnikiem Wankla. W latach 70. XX w. zacz\u0119\u0142y powstawa\u0107 supersamochody nastawione na rozwijanie jak najwi\u0119kszych pr\u0119dko\u015bci, m.in. De Tomaso Pantera, Ferrari Berlinetta Boxer czy Lancia Stratos HF. Producenci w Stanach Zjednoczonych skoncentrowali si\u0119 na poprawie bezpiecze\u0144stwa jazdy i spe\u0142nienia norm ochrony \u015brodowiska ustanowionych prawnie w 1966 roku. Zosta\u0142y wprowadzone m.in. niskoemisyjne silniki, pasy bezpiecze\u0144stwa i wzmocnione zderzaki. W 1974 roku pojawi\u0142 si\u0119 Volkswagen Golf \u2013 prekursor najpopularniejszej w Europie klasy kompaktowej. === Lata 80. XX w. === W latach 80. XX w. popularno\u015b\u0107 zdoby\u0142y samochody typu minivan takie jak Dodge Caravan.","start_idx":56,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_7818","question":"kto jest szefem tvn?","answer":"Dyrektor Generaln\u0105 (CEO) TVN jest Katarzyna Kieli, prezes i dyrektor zarz\u0105dzaj\u0105ca Warner Bros. Discovery w Polsce.","context":"jej koncesji w \u0141odzi sw\u00f3j program nadawa\u0142 TVN. Nadawano przez kilkana\u015bcie minut dziennie informacyjny program \u201eFakty \u0141\u00f3d\u017a\u201d. == Prezesi TVN == # Mariusz Walter (1997\u20132001) # Piotr Walter (2001\u20132009) # Markus Tellenbach (2009\u20132016) # Jim Samples (2016\u20132018) # Piotr Korycki (2018\u20132020) Obecnie w strukturze organizacyjnej TVN S.A. nie ma funkcji prezesa. Dyrektor Generaln\u0105 (CEO) TVN jest Katarzyna Kieli, prezes i dyrektor zarz\u0105dzaj\u0105ca Warner Bros. Discovery w Polsce. == Programy i ram\u00f3wka TVN == == Odbi\u00f3r kana\u0142u == === Cyfrowe nadajniki naziemne === TVN nadaje w ramach drugiego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej (MUX-2). Korzysta w sumie z 51 nadajnik\u00f3w. Od 27 czerwca 2022 roku TVN w jako\u015bci HD jest dost\u0119pny w naziemnej telewizji cyfrowej po zmianie standardu nadawania w Polsce z","start_idx":353,"end_idx":467}
+{"id":"mrc_7819","question":"jak przebiega\u0142a wojna troja\u0144ska?","answer":"Wojna troja\u0144ska toczy\u0142a si\u0119 na dw\u00f3ch p\u0142aszczyznach: ludzkiej \u2013 pod Troj\u0105 i boskiej \u2013 na Olimpie.","context":"poddani tej dynastii lub p\u00f3\u017aniejsi zdobywcy Teb pod wodz\u0105 Adrastosa z Argos w wojnie Epigon\u00f3w. == Przebieg wojny w mitologii greckiej == Zgodnie z mitologi\u0105 greck\u0105 praprzyczyn\u0105 wojny troja\u0144skiej by\u0142 wyrok Parysa. Eris, bogini niezgody, nie zosta\u0142a zaproszona na za\u015blubiny Peleusa i Tetydy. w zem\u015bcie rzuci\u0142a pod st\u00f3\u0142 weselny jab\u0142ko z napisem: \u201eDla najpi\u0119kniejszej\u201d. Najbardziej zagorza\u0142a k\u0142\u00f3tnia o tytu\u0142 najpi\u0119kniejszej wybuch\u0142a pomi\u0119dzy Her\u0105, Afrodyt\u0105 i Aten\u0105. Bogowie, nie chc\u0105c si\u0119 w to miesza\u0107, wyznaczyli na rozjemc\u0119 Parysa. Ka\u017cda z bogi\u0144 usi\u0142owa\u0142a go przekupi\u0107. Wygra\u0142a Afrodyta, kt\u00f3ra obieca\u0142a mu najpi\u0119kniejsz\u0105 kobiet\u0119 \u00f3wczesnego \u015bwiata \u2013 Helen\u0119, kr\u00f3low\u0105 sparta\u0144sk\u0105, \u017con\u0119 Menelaosa. Wojna troja\u0144ska toczy\u0142a si\u0119 na dw\u00f3ch p\u0142aszczyznach: ludzkiej \u2013 pod Troj\u0105 i boskiej \u2013 na Olimpie. Podzieli\u0142a tak\u017ce bog\u00f3w na dwa wrogie","start_idx":691,"end_idx":787}
+{"id":"mrc_7820","question":"w jakim roku polska odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"1918","context":"Odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918 \u2013 ci\u0105g zdarze\u0144 skutkuj\u0105cych ostatecznie odzyskaniem suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 po 123 latach zabor\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie upami\u0119tniaj\u0105ce ten fakt pa\u0144stwowe Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone jest 11 listopada, w rocznic\u0119 przekazania w\u0142adzy wojskowej J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu, jednak lewica postuluje \u015bwi\u0119towanie w dniu 7 listopada, tj. w rocznic\u0119 utworzenia pierwszego rz\u0105du niepodleg\u0142ej Polski. == Kalendarium == ; 1916 * 5 listopada \u2013 wydanie przez w\u0142adze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada, gwarantuj\u0105cego powstanie marionetkowego Kr\u00f3lestwa Polskiego w 1918 roku * ; ;1917 * 14 stycznia \u2013 rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci Tymczasowej Rady Stanu, oznaczaj\u0105ce formalne zaistnienie Kr\u00f3lestwa Polskiego * 12 wrze\u015bnia \u2013 przej\u0119cie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 ; ;1918 * 8 stycznia \u2013 w swoim or\u0119dziu do Kongresu prezydent","start_idx":41,"end_idx":45}
+{"id":"mrc_7821","question":"gdzie dosz\u0142o do spotkania papie\u017ca grzegorza 7 i cesarza henryka 4?","answer":"pod murami zamku w Kanossie","context":"IV zdecydowa\u0142 si\u0119 na desperacki krok. W \u015brodku zimy z 1076 na 1077 rok wyruszy\u0142 przez Alpy do Kanossy, aby spotka\u0107 si\u0119 z ksi\u0105\u017c\u0119tami i papie\u017cem. Po trzydniowej pokucie pod murami zamku w Kanossie 22 stycznia 1077 roku Grzegorz VII zdj\u0105\u0142 Henrykowi IV ekskomunik\u0119. Po uzyskaniu pokuty w\u0142adca niemiecki natychmiast rozpocz\u0105\u0142 walk\u0119 z papie\u017cem na nowo. Nak\u0142oni\u0142 przychylnie mu nastawionych biskup\u00f3w niemieckich i w\u0142oskich do ustanowienia nowego antypapie\u017ca Klemensa III. Tym samym nie musia\u0142 ju\u017c obawia\u0107 si\u0119 po raz kolejny kl\u0105twy Grzegorza VII i m\u00f3g\u0142 przyst\u0105pi\u0107 do zbrojnego podporz\u0105dkowania sobie Rzymu. Co nie przysz\u0142o mu \u0142atwo, gdy\u017c dopiero w 1084 roku wojska niemieckie zdo\u0142a\u0142y wedrze\u0107 si\u0119 do Rzymu i dopilnowa\u0107 obj\u0119cia stanowiska przez antypapie\u017ca i koronacji Henryka IV na cesarza.","start_idx":167,"end_idx":194}
+{"id":"mrc_7822","question":"kto powiedzia\u0142 my\u015bl\u0119 wi\u0119c jestem?","answer":"Ren\u00e9 Descartes (Kartezjusz)","context":"Cogito ergo sum (\u0142ac. \u201eMy\u015bl\u0119, wi\u0119c jestem\u201d) \u2013 zdanie b\u0119d\u0105ce konkluzj\u0105 wywodu, w kt\u00f3rym Ren\u00e9 Descartes (Kartezjusz) poszukuje niepow\u0105tpiewalnych podstaw wiedzy. Fakt my\u015blenia jest niepodwa\u017calny, a w konsekwencji pewne jest istnienie podmiotu my\u015bl\u0105cego. Na tym fakcie Kartezjusz opiera mo\u017cliwo\u015b\u0107 istnienia wiedzy pewnej. == Sformu\u0142owanie == Zdanie to pierwotnie zosta\u0142o sformu\u0142owane w j\u0119zyku francuskim, w \"Rozprawy o metodzie\" (1637) i brzmia\u0142o: \"Je pense, donc je suis\". Kartezjusz formu\u0142uje t\u0119 my\u015bl (cho\u0107 nie w znanej powszechnie formie) r\u00f3wnie\u017c w \u0142aci\u0144skim traktacie \"Medytacje o pierwszej filozofii\" (1641). Forma \"Cogito ergo sum\" pojawia si\u0119 dopiero w wydanych po \u0142acinie \"Zasadach filozofii\" (1644). == Podstawy wiedzy == Kartezjusz poszukuje niepodwa\u017calnych podstaw ca\u0142o\u015bci wiedzy ludzkiej, co pozwoli odeprze\u0107 argumenty sceptyk\u00f3w. Systematyczne badanie i odrzucanie wszystkich niepewnych","start_idx":87,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_7823","question":"czym by\u0142a wielka czystka?","answer":"okres w historii ZSRR szczeg\u00f3lnego nasilenia terroru policyjnego NKWD w latach 30. XX wieku.","context":"Wielki terror (r\u00f3wnie\u017c wielka czystka, je\u017cowszczyzna) \u2013 okres w historii ZSRR szczeg\u00f3lnego nasilenia terroru policyjnego NKWD w latach 30. XX wieku. W efekcie zaplanowanych i zorganizowanych represji zamordowano miliony niewinnych ludzi, a tak\u017ce prawie wszystkich dzia\u0142aczy partii leninowskiej, wysokich oficer\u00f3w Armii Czerwonej oraz NKWD. Za jego pocz\u0105tek uwa\u017cane jest zab\u00f3jstwo Siergieja Kirowa w grudniu 1934, a koniec najcz\u0119\u015bciej datowany na 1939 r. Terminu \"wielki terror\" u\u017cy\u0142 Robert Conquest jako tytu\u0142u fundamentalnej monografii zagadnienia z 1968. Inne powszechnie u\u017cywane okre\u015blenie, \"wielka czystka\", spopularyzowa\u0142 Aleksander Weissberg-Cybulski. Okres ten by\u0142 jedn\u0105 z wielu fal masowych represji w ZSRR po 1917 roku (1918\u20131921, 1928\u20131931, 1934\u20131935, 1937\u20131938, 1943\u20131946, 1948\u20131953) i wyr\u00f3\u017cnia\u0142 si\u0119 najwi\u0119ksz\u0105 brutalno\u015bci\u0105 (85% egzekucji do 1955 roku), ale wype\u0142nienie oboz\u00f3w koncentracyjnych osi\u0105gn\u0119\u0142o szczyt","start_idx":56,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_7824","question":"jakie silniki mialy polonezy?","answer":"Pierwsze milicyjne Polonezy z lat 70. i 80. mia\u0142y silniki 2.0 DOHC Fiata zblokowane z 5-biegow\u0105 skrzyni\u0105 bieg\u00f3w, co pozwala\u0142o na osi\u0105gni\u0119cie pr\u0119dko\u015bci maksymalnej dochodz\u0105cej do 200 km/h. P\u00f3\u017aniej stosowano tak\u017ce silniki: 1.5 OHV, 2.0 SOHC Forda, a tak\u017ce 1.6 OHV ze sportowym wa\u0142kiem rozrz\u0105du.","context":"w Gr\u00f3jcu (woj. mazowieckie) oraz Autoform Jerzy Kuc w Mys\u0142owicach (woj. \u015bl\u0105skie). Obie konstrukcje r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 przede wszystkim wygl\u0105dem zewn\u0119trznym, d\u0142ugo\u015bci\u0105 przedzia\u0142u medycznego i konstrukcj\u0105 dachu. Sanitarka FSO Polonez Cargo przekazana przez \u015awi\u0119tokrzyskie Centrum Ratownictwa Medycznego i Transportu Sanitarnego znajduje si\u0119 w zbiorach . === Radiow\u00f3z === Pierwsze milicyjne Polonezy z lat 70. i 80. mia\u0142y silniki 2.0 DOHC Fiata zblokowane z 5-biegow\u0105 skrzyni\u0105 bieg\u00f3w, co pozwala\u0142o na osi\u0105gni\u0119cie pr\u0119dko\u015bci maksymalnej dochodz\u0105cej do 200 km/h. P\u00f3\u017aniej stosowano tak\u017ce silniki: 1.5 OHV, 2.0 SOHC Forda, a tak\u017ce 1.6 OHV ze sportowym wa\u0142kiem rozrz\u0105du. Polonezy przerabiane by\u0142y na radiowozy w \u0141odzi. Jeden z zachowanych egzemplarzy zosta\u0142 przekazany przez Komend\u0119 Wojew\u00f3dzk\u0105 Policji w Krakowie do . === Stra\u017c po\u017carna === Powsta\u0142a wersja Poloneza","start_idx":362,"end_idx":654}
+{"id":"mrc_7825","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 zazwyczaj pe\u0142ni w zdaniu czasownik?","answer":"W zdaniu tworzy orzeczenie.","context":"Czasownik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 mowy s\u0142u\u017c\u0105ca do przedstawiania dziej\u0105cych si\u0119 czynno\u015bci oraz zachodz\u0105cych stan\u00f3w. W zdaniu tworzy orzeczenie. Czasowniki s\u0105 nazwami czynno\u015bci, jakie wykonuj\u0105 w danym czasie istoty \u017cywe, narz\u0119dzia lub maszyny, oraz nazwami stan\u00f3w, w jakich te istoty albo przedmioty si\u0119 znajduj\u0105. Nie w ka\u017cdym j\u0119zyku da si\u0119 wyr\u00f3\u017cni\u0107 jasn\u0105 klas\u0119 czasownik\u00f3w (na przyk\u0142ad w j\u0119zyku japo\u0144skim przymiotniki maj\u0105 wiele w\u0142a\u015bciwo\u015bci charakterystycznych dla czasownik\u00f3w). == Podzia\u0142 czasownik\u00f3w == Czasowniki mo\u017cna podzieli\u0107 na: * czynno\u015bciowe (np. \"pisa\u0107\", \"kre\u015bli\u0107\") * stanowe, statyczne (np. \"spa\u0107\", \"bledn\u0105\u0107\") *posi\u0142kowe. W ostatniej grupie czasownik\u00f3w wyr\u00f3\u017cnia si\u0119: * fazowe (np. \"zacz\u0105\u0107\", \"przesta\u0107\") * limitywne (np. \"mie\u0107\"; \u201emia\u0142 umrze\u0107\u201d) * modalne (np. \"m\u00f3c\", \"mie\u0107\", \"musie\u0107\") * \u0142\u0105cznikowe (np. \"by\u0107\", \"stawa\u0107 si\u0119\"). == Czasownik w j\u0119zyku polskim == ===","start_idx":100,"end_idx":127}
+{"id":"mrc_7826","question":"ile gatunk\u00f3w gad\u00f3w wyst\u0119puje w polsce?","answer":"co najmniej 10 rodzimych gatunk\u00f3w gad\u00f3w","context":"W Polsce wyst\u0119puje co najmniej 10 rodzimych gatunk\u00f3w gad\u00f3w (dok\u0142adna liczba zale\u017cy od pogl\u0105d\u00f3w danego autora na temat odr\u0119bno\u015bci danych podgatunk\u00f3w). == \u017c\u00f3\u0142wie (Testudines) == * \u017c\u00f3\u0142wie b\u0142otne (Emydidae) ** \u017c\u00f3\u0142w b\u0142otny (\"Emys orbicularis\") ** \u017c\u00f3\u0142w ozdobny (\"Trachemys scripta\") \u2013 gatunek obcy == \u0142uskono\u015bne (Squamata) == * jaszczurki w\u0142a\u015bciwe (Lacertidae) ** jaszczurka zwinka (\"Lacerta agilis\") ** jaszczurka zielona (\"Lacerta viridis\") \u2013 prawdopodobnie wymar\u0142a na terenie Polski ** jaszczurka \u017cyworodna (\"Zootoca vivipara\") ** jaszczurka murowa (\"Podarcis muralis\") \u2013 gatunek kryptogeniczny * padalcowate (Anguidae) ** padalec zwyczajny (\"Anguis fragilis\") ** padalec kolchidzki (\"Anguis colchica\") * po\u0142ozowate (Colubridae) ** zaskroniec zwyczajny (\"Natrix natrix\") ** zaskroniec rybo\u0142\u00f3w (\"Natrix tessellata\") ** w\u0105\u017c Eskulapa (\"Elaphe longissima\") ** gniewosz plamisty (\"Coronella austriaca\") * \u017cmijowate (Viperidae) ** \u017cmija","start_idx":19,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_7827","question":"czym jest beton architektoniczny?","answer":"Beton architektoniczny \u2013 odmiana betonu, pod kt\u00f3r\u0105 rozumie si\u0119 powierzchnie betonowe o zdefiniowanych wymaganiach pod wzgl\u0119dem wygl\u0105du.","context":"Beton architektoniczny \u2013 odmiana betonu, pod kt\u00f3r\u0105 rozumie si\u0119 powierzchnie betonowe o zdefiniowanych wymaganiach pod wzgl\u0119dem wygl\u0105du. Beton architektoniczny gwarantuje osi\u0105gni\u0119cie takich samych parametr\u00f3w pod wzgl\u0119dem wytrzyma\u0142o\u015bci i trwa\u0142o\u015bci, jednak jego wygl\u0105d jest bardzo estetyczny i nie ma konieczno\u015bci przykrywania go warstw\u0105 tynku lub inn\u0105 pow\u0142ok\u0105 wyko\u0144czeniow\u0105. Struktura betonu architektonicznego charakteryzuje si\u0119 g\u0142adk\u0105 powierzchni\u0105 oraz widoczn\u0105 warstw\u0105 strukturaln\u0105. Ilo\u015b\u0107 w\u017cer\u00f3w widocznych w materiale zale\u017cna jest od zastosowanego formowania lub zabieg\u00f3w technologicznych. W jego strukturze mo\u017cna zauwa\u017cy\u0107 przebarwienia i smugi, podkre\u015blaj\u0105ce organiczne pochodzenie oraz szlachetn\u0105 form\u0119. Odpowiednio wykonane p\u0142yty z betonu architektonicznego powstaj\u0105 w wyniku manualnej obr\u00f3bki materia\u0142u \u2013 bez zastosowa\u0144 mechanicznych, kt\u00f3re mog\u0105 mie\u0107 wp\u0142yw na odmienno\u015b\u0107 kolorystyczn\u0105 oraz wymiarow\u0105. Beton architektoniczny znajduje zastosowanie w kszta\u0142towaniu estetyki i wyko\u0144czenia. Z","start_idx":0,"end_idx":135}
+{"id":"mrc_7828","question":"w czym pomaga doradca zawodowy?","answer":"Doradca pomaga nie tylko w wyborze zawodu i szko\u0142y, ale tak\u017ce przy zmianie zawodu, wybraniu drugiego kierunku studi\u00f3w, samozatrudnieniu czy poszukiwaniu pracy.","context":"Doradca zawodowy \u2013 osoba udzielaj\u0105ca pomocy w wyborze zawodu i kierunku kszta\u0142cenia w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, uwzgl\u0119dniaj\u0105c mo\u017cliwo\u015bci psychofizyczne i sytuacj\u0119 \u017cyciow\u0105 klient\u00f3w, a tak\u017ce potrzeby rynku pracy oraz mo\u017cliwo\u015bci systemu edukacyjnego. Doradca pomaga nie tylko w wyborze zawodu i szko\u0142y, ale tak\u017ce przy zmianie zawodu, wybraniu drugiego kierunku studi\u00f3w, samozatrudnieniu czy poszukiwaniu pracy. Doradca poprzez wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z klientem, zaznajamia go z nowymi sposobami kontaktowania si\u0119 z pracodawc\u0105, sposobami poszukiwania pracy oraz mo\u017cliwo\u015bciami zawodowymi na rynku pracy. == Cechy profesjonalnego doradcy zawodowego == * \u015bwiadomo\u015b\u0107 w\u0142asnych potrzeb, motyw\u00f3w, uprzedze\u0144 tak, aby nie wp\u0142ywa\u0142y one na jako\u015b\u0107 pracy, * szacunek dla r\u00f3\u017cnic indywidualnych i spo\u0142ecznych, * wiara w mo\u017cliwo\u015b\u0107 jednostkowego rozwoju, * szacunek dla autonomii klienta, * profesjonalizm","start_idx":274,"end_idx":433}
+{"id":"mrc_7829","question":"z jakimi dru\u017cynami reprezentacja san marino odnios\u0142a najwi\u0119ksze pora\u017cki fortuniada?","answer":"Najwy\u017cszej pora\u017cki reprezentacja San Marino dozna\u0142a w meczu eliminacji Mistrzostw Europy 2008, kiedy to na w\u0142asnym boisku przegra\u0142a z Niemcami 0:13. W dalszej kolejno\u015bci znajduj\u0105 si\u0119 pora\u017cki 0:11 z Holandi\u0105 w Eindhoven (2011) oraz czterokrotnie 0:10 z Norwegi\u0105 w Oslo (1992), Polsk\u0105 w Kielcach (2009), Chorwacj\u0105 w Rijece (2016) i Angli\u0105 w Serravalle (2021).","context":"0:0 z Estoni\u0105 w Serravalle (2014), 0:0 z Liechtensteinem w Vaduz (2020), 0:0 z Gibraltarem w Serravalle (2020) oraz 0:0 z Seszelami w Serravalle (2022). Dwukrotnie w historii San Marino uda\u0142o si\u0119 zdoby\u0107 w jednym meczu wi\u0119cej ni\u017c jednego gola \u2013 oba przypadki mia\u0142y miejsce w spotkaniach towarzyskich. Najwy\u017cszej pora\u017cki reprezentacja San Marino dozna\u0142a w meczu eliminacji Mistrzostw Europy 2008, kiedy to na w\u0142asnym boisku przegra\u0142a z Niemcami 0:13. W dalszej kolejno\u015bci znajduj\u0105 si\u0119 pora\u017cki 0:11 z Holandi\u0105 w Eindhoven (2011) oraz czterokrotnie 0:10 z Norwegi\u0105 w Oslo (1992), Polsk\u0105 w Kielcach (2009), Chorwacj\u0105 w Rijece (2016) i Angli\u0105 w Serravalle (2021). ;1990 ;1991 ;1992 ;1993 ;1994 ;1995 ;1996 ;1997 ;1998 ;1999 ;2000 ;2001 ;2002 ;2003 ;2004 ;2005 ;2006 ;2007","start_idx":300,"end_idx":657}
+{"id":"mrc_7830","question":"kim jest pudzian?","answer":"Mariusz Zbigniew Pudzianowski ps. \"Pudzian\", \"Dominator\", \"Pyton\", \"Pudzilla\" (ur. 7 lutego 1977 w Bia\u0142ej Rawskiej) \u2013 polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA), wcze\u015bniej utytu\u0142owany strongman i rugbysta.","context":"Mariusz Zbigniew Pudzianowski ps. \"Pudzian\", \"Dominator\", \"Pyton\", \"Pudzilla\" (ur. 7 lutego 1977 w Bia\u0142ej Rawskiej) \u2013 polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA), wcze\u015bniej utytu\u0142owany strongman i rugbysta. Obecny nr. 5 rankingu KSW w wadze ci\u0119\u017ckiej. O\u015bmiokrotny Mistrz Polski Strongman. Sze\u015bciokrotny Mistrz Europy Strongman w latach 2002\u20132004 i 2007\u20132009. Pi\u0119ciokrotny Mistrz \u015awiata Strongman w latach 2002, 2003, 2005, 2007 i 2008. Trzykrotny dru\u017cynowy Mistrz \u015awiata Par Strongman w latach 2003\u20132005. Mistrz Super Serii w sezonach 2003/2004, 2005\u20132007. Zwyci\u0119zca i finalista wielu innych zawod\u00f3w si\u0142aczy. == \u017byciorys == Ma dw\u00f3ch braci Krystiana i starszego od siebie Dominika, kt\u00f3rzy tak\u017ce s\u0105 zwi\u0105zani ze sportami si\u0142owymi. Jest synem Marii Pudzianowskiej i sztangisty Wojciecha Pudzianowskiego, kt\u00f3ry by\u0142 jego pierwszym trenerem sport\u00f3w si\u0142owych. Rozpocz\u0105\u0142 treningi si\u0142owe,","start_idx":0,"end_idx":207}
+{"id":"mrc_7831","question":"gdzie powstaje melanina?","answer":"U zwierz\u0105t powstaj\u0105 one w melanocytach (kom\u00f3rkach barwnikowych) i s\u0105 gromadzone w melanosomach.","context":"Melaniny \u2013 grupa organicznych zwi\u0105zk\u00f3w chemicznych odpowiadaj\u0105cych za pigmentacj\u0119 organizm\u00f3w (promieniowc\u00f3w, niekt\u00f3rych grzyb\u00f3w, ro\u015blin wy\u017cszych, pijawek, stawonog\u00f3w, mi\u0119czak\u00f3w, os\u0142onic oraz kr\u0119gowc\u00f3w). U zwierz\u0105t powstaj\u0105 one w melanocytach (kom\u00f3rkach barwnikowych) i s\u0105 gromadzone w melanosomach. Powstaj\u0105 z tyrozyny pod wp\u0142ywem tyrozynazy w procesie melanogenezy, do kt\u00f3rej silnie pobudza promieniowanie UV. Melaniny w sk\u00f3rze chroni\u0105 jej g\u0142\u0119bsze warstwy przed szkodliwym dzia\u0142aniem promieni ultrafioletowych, kt\u00f3re wchodz\u0105 w sk\u0142ad promieniowania s\u0142onecznego. Pod wp\u0142ywem tych promieni ilo\u015b\u0107 melanin si\u0119 zwi\u0119ksza, powoduj\u0105c przej\u015bciow\u0105 zmian\u0119 zabarwienia sk\u00f3ry (opalenizn\u0119). Od liczby i rodzaju cz\u0105steczek melanin w cebulce w\u0142osa zale\u017cy jego kolor. U blondyn\u00f3w zawarto\u015b\u0107 tych sk\u0142adnik\u00f3w jest niska, a cz\u0105steczki maj\u0105 spiraln\u0105 struktur\u0119. Noworodki rasy bia\u0142ej nie maj\u0105 w t\u0119cz\u00f3wce melanin, dlatego ich oczy s\u0105 niebieskie. Melaniny w","start_idx":203,"end_idx":298}
+{"id":"mrc_7832","question":"ile wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 g\u0142\u00f3wnych rodzaj\u00f3w odwzorowa\u0144 kartograficznych?","answer":"trzy","context":"jednej z powy\u017cszych w\u0142a\u015bciwo\u015bci r\u00f3wnocze\u015bnie, nie jest te\u017c mo\u017cliwe wierne odwzorowanie wszystkich odleg\u0142o\u015bci. Zale\u017cnie od powierzchni, na kt\u00f3r\u0105 odwzorowuje si\u0119 siatk\u0119 geograficzn\u0105, rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 odwzorowania kartograficzne: * klasyczne \u2013 zawieraj\u0105 trzy podstawowe rodzaje odwzorowa\u0144 kartograficznych, okre\u015blonych \u015bcis\u0142ymi regu\u0142ami ** p\u0142aszczyznowe zwane te\u017c azymutalnymi \u2013 zachowuj\u0105 azymuty z punktu styczno\u015bci, zwane punktami g\u0142\u00f3wnym odwzorowania kartograficznego ** sto\u017ckowe ** walcowe * umowne (pseudoklasyczne) \u2013 powstaj\u0105 w wyniku modyfikacji siatek klasycznych: ** pseudop\u0142aszczyznowe *** siatki globuralne \u2013 przedstawiaj\u0105 obraz p\u00f3\u0142kuli w kole *** siatki koliste \u2013 przedstawiaj\u0105 obraz ca\u0142ej kuli w kole *** siatki azymutoidalne \u2013 przedstawiaj\u0105 ca\u0142\u0105 kul\u0119 ziemsk\u0105 w postaci elipsy lub figury do niej zbli\u017conej ** pseudosto\u017ckowe ** pseudowalcowe ** wielo\u015bcienne i inne. Zale\u017cnie od po\u0142o\u017cenia powierzchni odwzorowania w stosunku","start_idx":248,"end_idx":252}
+{"id":"mrc_7833","question":"komu podlega sko?","answer":"Prezes Rady Ministr\u00f3w","context":"Samorz\u0105dowe kolegium odwo\u0142awcze \u2212 organ administracji publicznej wy\u017cszego stopnia, w rozumieniu Kodeksu post\u0119powania administracyjnego i Ordynacji podatkowej, w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej nale\u017c\u0105cych do w\u0142a\u015bciwo\u015bci jednostek samorz\u0105du terytorialnego. W Polsce istnieje 49 samorz\u0105dowych kolegi\u00f3w odwo\u0142awczych. Nadz\u00f3r nad ich dzia\u0142alno\u015bci\u0105 administracyjn\u0105 sprawuje Prezes Rady Ministr\u00f3w, kt\u00f3ry mo\u017ce jednak powierzy\u0107 wykonywanie go ministrowi w\u0142a\u015bciwemu do spraw administracji publicznej. Ustawy szczeg\u00f3lne mog\u0105 przewidywa\u0107 inny organ odwo\u0142awczy. == Opis == W szczeg\u00f3lno\u015bci samorz\u0105dowe kolegia odwo\u0142awcze rozpatruj\u0105 odwo\u0142ania od decyzji administracyjnych, za\u017calenia na postanowienia, \u017c\u0105dania wznowienia post\u0119powania lub stwierdzenia niewa\u017cno\u015bci decyzji. S\u0105 wi\u0119c organami jednostek samorz\u0105du terytorialnego ale w znaczeniu procesowym, lecz nie s\u0105 nimi w znaczeniu ustrojowym. Art. 17 Kodeksu post\u0119powania administracyjnego, umieszczony w rozdziale 3 \u201eOrgany wy\u017cszego stopnia i organy naczelne\u201d,","start_idx":394,"end_idx":415}
+{"id":"mrc_7834","question":"jak powstaje czarna herbata?","answer":"Proces powstawania czarnej herbaty sk\u0142ada si\u0119 z kilku etap\u00f3w: * zbi\u00f3r li\u015bci z krzew\u00f3w herbacianych * wi\u0119dni\u0119cie * skr\u0119canie * fermentacja (dzia\u0142anie enzym\u00f3w na polifenole katechinowe w li\u015bciach) * suszenie * sortowanie li\u015bci","context":"Z tego powodu od dawna by\u0142a przedmiotem handlu, a sprasowane \u201eceg\u0142y\u201d czarnej herbaty s\u0142u\u017cy\u0142y jeszcze w XIX wieku jako forma waluty w Mongolii, Tybecie i na Syberii. Czarna herbata jest jednym z g\u0142\u00f3wnych produkt\u00f3w w \u015bwiatowym obrocie handlowym. == Proces powstawania == Proces powstawania czarnej herbaty sk\u0142ada si\u0119 z kilku etap\u00f3w: * zbi\u00f3r li\u015bci z krzew\u00f3w herbacianych * wi\u0119dni\u0119cie * skr\u0119canie * fermentacja (dzia\u0142anie enzym\u00f3w na polifenole katechinowe w li\u015bciach) * suszenie * sortowanie li\u015bci == Rodzaje i nazwy == Nazwy odmian czarnej herbaty pochodz\u0105 g\u0142\u00f3wnie od rejonu uprawy, np.: * Chiny: herbata Yunnan (Dianhong), miejsce uprawy \u2013 prowincja Junnan * Indie: herbata Assam, miejsce uprawy \u2013 stan Asam * Indie: herbata Darjeeling, miejsce uprawy \u2013 Dard\u017cyling * Sri Lanka:","start_idx":269,"end_idx":493}
+{"id":"mrc_7835","question":"w jakiej miejscowo\u015bci pracowa\u0142 zawiadowca?","answer":"miasteczku Marittima.","context":"O psie, kt\u00f3ry je\u017adzi\u0142 kolej\u0105 \u2013 opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktuj\u0105ce o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabu\u0142y == Akcja utworu dzieje si\u0119 we W\u0142oszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (w\u0142. \"B\u0142yskawica\"). Zawiadowca, maj\u0105cy troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mie\u015bcie Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo ca\u0142y dzie\u0144 sp\u0119dza\u0142 na stacji, a wieczorem wraca\u0142 z zawiadowc\u0105 do jego rodzinnego domu na kolacj\u0119.Pies kilkakrotnie ucieka\u0142 od swojego nowego w\u0142a\u015bciciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili si\u0119, \u017ce Lampo ju\u017c nigdy nie wr\u00f3ci, ale ich przypuszczenia nie sprawdzi\u0142y si\u0119. Pewnego razu na stacj\u0119 kolejow\u0105 przyby\u0142 dziennikarz i kilka dni p\u00f3\u017aniej w gazecie ukaza\u0142o si\u0119 zdj\u0119cie kundelka","start_idx":381,"end_idx":402}
+{"id":"mrc_7836","question":"kt\u00f3ry ludwik zosta\u0142 \u015bci\u0119ty?","answer":"Ludwika XVI","context":"Egzekucja Ludwika XVI poprzez \u015bci\u0119cie za pomoc\u0105 gilotyny, odby\u0142a si\u0119 21 stycznia 1793 na Placu Rewolucji w Pary\u017cu \u2013 by\u0142o to najwa\u017cniejsze wydarzenie trwaj\u0105cej od 1789 Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Do egzekucji by\u0142ego kr\u00f3la Francji Ludwika XVI dosz\u0142o w wyniku procesu \u201eObywatela Kapeta\u201d w grudniu 1792 przed Konwentem Narodowym, kt\u00f3ry zdecydowan\u0105 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 g\u0142os\u00f3w 15 stycznia 1793 skaza\u0142 Ludwika na \u015bmier\u0107. == Przed egzekucj\u0105 == Ludwik dowiedzia\u0142 si\u0119 o wyroku 17 stycznia o 9:00, b\u0119d\u0105c uwi\u0119zionym w paryskiej twierdzy Temple, reaguj\u0105c na to s\u0142owami: Za\u017c\u0105da\u0142, by przyniesiono mu z biblioteki ksi\u0105\u017ck\u0119 o historii Anglii i czyta\u0142 uwa\u017cnie opis egzekucji kr\u00f3la Anglii i Szkocji Karola I Stuarta w 1649. By\u0142y kr\u00f3l, s\u0142ysz\u0105c od swojej \u015bwity us\u0142uguj\u0105cej mu w niewoli o nadziei na zawieszenie","start_idx":10,"end_idx":21}
+{"id":"mrc_7837","question":"jaka funkcje pe\u0142ni warstwa ozonowa?","answer":"Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, kt\u00f3re jest szkodliwe dla organizm\u00f3w \u017cywych.","context":"Ozonosfera (warstwa ozonowa, pow\u0142oka ozonowa) \u2013 warstwa zwi\u0119kszonej koncentracji ozonu w stratosferze. Za obszar jej wyst\u0119powania przyjmuje si\u0119 wysoko\u015bci 10\u201350 lub 20\u201340 km nad poziomem morza. Najwy\u017csze st\u0119\u017cenie ozonu wyst\u0119puje na wysoko\u015bci oko\u0142o 32 km nad powierzchni\u0105 Ziemi. Na tej wysoko\u015bci st\u0119\u017cenie ozonu mo\u017ce wynosi\u0107 nawet 15 cz\u0119\u015bci na milion (0,0015%). Ozon stratosferyczny powstaje w wyniku dzia\u0142ania s\u0142onecznego \u015bwiat\u0142a ultrafioletowego na tlen atmosferyczny. Ozon jest niszczony, gdy reaguje z cz\u0105steczkami zawieraj\u0105cymi azot, wod\u00f3r, chlor lub brom. Niekt\u00f3re moleku\u0142y niszcz\u0105ce ozon wyst\u0119puj\u0105 naturalnie, ale ludzie wytworzyli inne substancje zubo\u017caj\u0105ce warstw\u0119 ozonow\u0105 (w szczeg\u00f3lno\u015bci freony), doprowadzaj\u0105c do rozrostu dziury ozonowej. Ozonosfera jest warstw\u0105 ochronn\u0105 bardzo wa\u017cn\u0105 dla \u017cycia na Ziemi. Chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, kt\u00f3re jest szkodliwe dla organizm\u00f3w \u017cywych. Dzi\u0119ki niej","start_idx":814,"end_idx":903}
+{"id":"mrc_7838","question":"jakimi cechami si\u0119 odznacza\u0142 smaug?","answer":"Smauga cechowa\u0142y przymioty typowe dla jego gatunku. Poza tym by\u0142 chciwy, mia\u0142 ostre k\u0142y i pazury oraz czu\u0142y w\u0119ch. Umia\u0142 m\u00f3wi\u0107 i zna\u0142 j\u0119zyk westron, a jego g\u0142os i wzrok mia\u0142y moc omamiania innych os\u00f3b.","context":"mieszka\u0144c\u00f3w. Zaatakowa\u0142 miasto i cz\u0119\u015bciowo podpali\u0142, lecz zosta\u0142 trafiony strza\u0142\u0105 wystrzelon\u0105 przez Barda \u0141ucznika, potomka Giriona, dawnego w\u0142adcy Dale. \u015amiertelnie raniony run\u0105\u0142 na Esgaroth, ca\u0142kowicie niszcz\u0105c miasto i wpadaj\u0105c w to\u0144 D\u0142ugiego Jeziora. === Charakterystyka Smauga === Smauga cechowa\u0142y przymioty typowe dla jego gatunku. Poza tym by\u0142 chciwy, mia\u0142 ostre k\u0142y i pazury oraz czu\u0142y w\u0119ch. Umia\u0142 m\u00f3wi\u0107 i zna\u0142 j\u0119zyk westron, a jego g\u0142os i wzrok mia\u0142y moc omamiania innych os\u00f3b. W ten spos\u00f3b potw\u00f3r mia\u0142 zapewnion\u0105 ochron\u0119 tej wra\u017cliwej cz\u0119\u015bci cia\u0142a. Jednak w okolicy serca pozosta\u0142 spory p\u0142at nagiej sk\u00f3ry, co zauwa\u017cy\u0142 Bilbo. W\u0142a\u015bnie tam trafi\u0142 strza\u0142\u0105 Bard, uprzedzony o s\u0142abym punkcie bestii przez drozda, kt\u00f3ry us\u0142ysza\u0142 o tej s\u0142abo\u015bci bestii od hobbita. === Przydomki i imi\u0119 ===","start_idx":286,"end_idx":486}
+{"id":"mrc_7839","question":"z jakiego miasta jest depeche mode?","answer":"Basildon","context":"Depeche Mode \u2013 brytyjska grupa muzyczna z kr\u0119gu muzyki elektronicznej i alternatywnego rocka, kt\u00f3ra powsta\u0142a w 1980 w Basildon w Wielkiej Brytanii. Aktualnie cz\u0142onkami zespo\u0142u s\u0105 Dave Gahan (wokal) i Martin Gore (klawisze, gitara elektryczna i wokal). Obaj nale\u017c\u0105 do sk\u0142adu grupy od pocz\u0105tku jej istnienia. Nazwa grupy powsta\u0142a na podstawie inspiracji , zasugerowa\u0142 j\u0105 Gahan. Powstanie Depeche Mode poprzedza\u0142a grupa Composition of Sound. W 2006 zesp\u00f3\u0142 zdoby\u0142 statuetk\u0119 MTV Europe Music Awards w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142\u201d. W 1990 grupa otrzyma\u0142a nagrod\u0119 Rockbj\u00f6rnen w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142 zagraniczny\u201d. W 2020 roku Depeche Mode wprowadzono do Rock and Roll Hall of Fame. == Historia == === Wczesne lata (1977\u20131980) === W 1977 roku Vince Clarke (wokal, gitara) i Andrew Fletcher (bas)","start_idx":118,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_7840","question":"jakie autobusy produkuje polska?","answer":"W Bolechowie produkowano na zasadzie licencji autobusy z rodziny Neoplan Metroliner: * Neoplan N4009, * Neoplan N4016, * Neoplan N4020, * Neoplan N4021.","context":"umiejscowienie fabryki autobus\u00f3w w okolicach Poznania. W wyniku tego w Bolechowie-Osiedlu zosta\u0142a uruchomiona montownia autobus\u00f3w. Pierwszy autobus wyprodukowany przez Neoplan Polska zjecha\u0142 z ta\u015bmy produkcyjnej 22 marca 1996 r Po realizacji zam\u00f3wienia dla Poznania, przedsi\u0119biorstwo w ci\u0105gu trzech kolejnych lat zdoby\u0142o pozycj\u0119 lidera polskiego rynku niskopod\u0142ogowych autobus\u00f3w miejskich. W Bolechowie produkowano na zasadzie licencji autobusy z rodziny Neoplan Metroliner: * Neoplan N4009, * Neoplan N4016, * Neoplan N4020, * Neoplan N4021. Autobusy te odznacza\u0142y si\u0119 niezawodno\u015bci\u0105 i jako\u015bci\u0105 wykonania, a przede wszystkim nowoczesnym designem i, co wtedy by\u0142o du\u017c\u0105 nowo\u015bci\u0105, dost\u0119pno\u015bci\u0105 dla os\u00f3b starszych i niepe\u0142nosprawnych poprzez nisk\u0105 pod\u0142og\u0119. Elementem wyr\u00f3\u017cniaj\u0105cym autobusy Neoplan produkowane w Polsce od egzemplarzy produkcji zagranicznej by\u0142 zielony jamnik naklejany na przedniej \u015bcianie po lewej stronie.","start_idx":390,"end_idx":542}
+{"id":"mrc_7841","question":"czego symbolem jest jab\u0142ko?","answer":"by\u0142o symbolem zdrowia, \u017cycia, urodzaju, p\u0142odno\u015bci, mi\u0142o\u015bci, jesiennych \u017cniw w Europie, ale te\u017c wiosny (wsp\u00f3lnie z kwiatem jab\u0142oni), dostatku, d\u0142ugowieczno\u015bci i nie\u015bmiertelno\u015bci.","context":"na reszt\u0119 Europy. Odt\u0105d jab\u0142ko w Europie by\u0142o symbolem zdrowia, \u017cycia, urodzaju, p\u0142odno\u015bci, mi\u0142o\u015bci, jesiennych \u017cniw w Europie, ale te\u017c wiosny (wsp\u00f3lnie z kwiatem jab\u0142oni), dostatku, d\u0142ugowieczno\u015bci i nie\u015bmiertelno\u015bci. Dzi\u0119ki biblijnemu mitowi o Adamie i Ewie, kt\u00f3rzy wa\u017cyli si\u0119 zakosztowa\u0107 \u201ezakazanego owocu\u201d, jab\u0142ko dzisiaj traktowane jest tak\u017ce jako afrodyzjak. Jako symbol p\u0142odno\u015bci i dostatku darowano jab\u0142ka przy obrz\u0119dach weselnych, st\u0105d jab\u0142ko mia\u0142o konotacje mi\u0142osne i erotyczne, takie jak jab\u0142ko Wenus w imperium rzymskim, albo jab\u0142ko niezgody, przyznane przez Parysa Afrodycie, bogini mi\u0142o\u015bci, w zamian za ma\u0142\u017ce\u0144stwo z Helen\u0105. Jab\u0142ka do dzisiaj s\u0105 synonimami piersi kobiecych. Jab\u0142ka jako symbol p\u0142odno\u015bci s\u0105 te\u017c symbolem dzieci swoich rodzic\u00f3w, st\u0105d popularne przys\u0142owia. Z\u0142ote jab\u0142ka by\u0142y symbolem nie\u015bmiertelno\u015bci i najwy\u017cszego bogactwa, ale te\u017c wiecznego \u017cycia","start_idx":41,"end_idx":218}
+{"id":"mrc_7842","question":"kiedy zosta\u0142 beatyfikowany kardyna\u0142 stefan wyszy\u0144ski?","answer":"12 wrze\u015bnia 2021","context":"26 sierpnia 2021 wprowadzi\u0142 dwie kolejne monety kolekcjonerskie \u201eBeatyfikacja Kardyna\u0142a Stefana Wyszy\u0144skiego\u201d \u2013 z\u0142ot\u0105 o nominale 100 z\u0142 w nak\u0142adzie 1500 sztuk oraz srebrn\u0105 o nominale 10 z\u0142 w nak\u0142adzie 12 000 sztuk. Poczta Polska 15 sierpnia 1992 wprowadzi\u0142a do obiegu znaczek pocztowy o nominale 1500 z\u0142 z jego wizerunkiem w nak\u0142adzie 1 869 300 sztuk, projektu Macieja J\u0119drysika (wraz z kopert\u0105 FDC) oraz 3 sierpnia 2001 inny znaczek pocztowy z okazji 100. rocznicy jego urodzin o nominale 1,00 z\u0142 r\u00f3wnie\u017c z jego wizerunkiem w nak\u0142adzie 3,7 miliona sztuk, projektu Jacka Konarzewskiego (wraz z kopert\u0105 FDC). Z okazji jego beatyfikacji 12 wrze\u015bnia 2021 Poczta Polska wprowadzi\u0142a do obiegi kolejny znaczek pocztowy o nominale 4 z\u0142 w nak\u0142adzie 250 000 sztuk,","start_idx":635,"end_idx":651}
+{"id":"mrc_7843","question":"kto namalowa\u0142 babie lato?","answer":"J\u00f3zefa Che\u0142mo\u0144skiego","context":"Babie lato \u2013 obraz J\u00f3zefa Che\u0142mo\u0144skiego wykonany technik\u0105 olejn\u0105 na p\u0142\u00f3tnie, znajduj\u0105cy si\u0119 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie. \"Babie lato\" powsta\u0142o w 1875 w Warszawie i jest pok\u0142osiem wiosenno-letniej podr\u00f3\u017cy Che\u0142mo\u0144skiego na Kresy Wschodnie (obecnie terytorium Ukrainy) rok wcze\u015bniej. Dzie\u0142o stanowi przyk\u0142ad naturalistycznej odmiany polskiego realizmu. == Opis obrazu == Obraz przedstawia m\u0142od\u0105 bosonog\u0105 pastuszk\u0119, le\u017c\u0105c\u0105 na ziemi i trzymaj\u0105c\u0105 w wyci\u0105gni\u0119tej ku g\u00f3rze prawej r\u0119ce nitki babiego lata. Z lewej strony na horyzoncie, znajduj\u0105cym si\u0119 w po\u0142owie wysoko\u015bci obrazu i b\u0119d\u0105cym g\u0142\u00f3wn\u0105 lini\u0105 podzia\u0142u jego kompozycji, wida\u0107 stado byd\u0142a i sylwetki ch\u0142op\u00f3w. Spogl\u0105da ku nim czarny siedz\u0105cy piesek. Paleta barw, z przewag\u0105 odcieni br\u0105z\u00f3w i szaro\u015bci, jest stonowana i podkre\u015bla nastr\u00f3j pory p\u00f3\u017anego babiego lata. Szarob\u0142\u0119kitne, lekko zachmurzone","start_idx":19,"end_idx":39}
+{"id":"mrc_7844","question":"w jakim polskim klubie gra\u0142 robert lewandowski?","answer":"trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":502,"end_idx":524}
+{"id":"mrc_7845","question":"kogo po\u015blubi\u0142a ewa horeszk\u00f3wna?","answer":"kasztelana litewskiego","context":"Ewa Horeszk\u00f3wna \u2013 posta\u0107 fikcyjna w poemacie Adama Mickiewicza \"Pan Tadeusz\". By\u0142a c\u00f3rk\u0105 stolnika Horeszki. Zakocha\u0142a si\u0119 w g\u0142\u00f3wnym bohaterze utworu Jacku Soplicy, jednak jej ojciec nie zezwoli\u0142 na \u015blub. W czasie obl\u0119\u017cenia zamku Horeszk\u00f3w przez wojska rosyjskie Jacek Soplica zabi\u0142 Horeszk\u0119. Ewa wysz\u0142a za m\u0105\u017c za kasztelana litewskiego, z kt\u00f3rym mia\u0142a jedn\u0105 c\u00f3rk\u0119 Zosi\u0119. P\u00f3\u017aniej wraz z m\u0119\u017cem zosta\u0142a zes\u0142ana na Syberi\u0119, gdzie wkr\u00f3tce umar\u0142a.","start_idx":313,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_7846","question":"kto ustanowi\u0142 \u015bwiatowy dzie\u0144 chorego?","answer":"ustanowione przez papie\u017ca Jana Paw\u0142a II","context":"\u015awiatowy Dzie\u0144 Chorego \u2013 \u015bwi\u0119to chrze\u015bcija\u0144skie obchodzone corocznie 11 lutego, ustanowione przez papie\u017ca Jana Paw\u0142a II w dniu 13 maja 1992 roku w li\u015bcie do przewodnicz\u0105cego Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa S\u0142u\u017cby Zdrowia kardyna\u0142a Fiorenza Angeliniego. Mia\u0142o to miejsce w 75. rocznic\u0119 objawie\u0144 fatimskich i w 11. rocznic\u0119 zamachu na \u017cycie \u015bwi\u0119tego papie\u017ca. == Obchody i cele == \u015awi\u0119to obchodzone jest w dniu wspominania w Ko\u015bciele powszechnym pierwszego objawienia Maryi w Lourdes. Og\u00f3lno\u015bwiatowe obchody tego Dnia odbywaj\u0105 si\u0119 co roku w kt\u00f3rym\u015b z sanktuari\u00f3w maryjnych na \u015bwiecie. * konieczno\u015b\u0107 zapewnienia lepszej opieki chorym * dowarto\u015bciowanie cierpienia chorych na p\u0142aszczy\u017anie ludzkiej, a przede wszystkim duchowej * w\u0142\u0105czenie w duszpasterstwo s\u0142u\u017cby zdrowia wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich, rodzin zakonnych * popieranie zaanga\u017cowania wolontariatu === Miejsce obchod\u00f3w","start_idx":80,"end_idx":119}
+{"id":"mrc_7847","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142a enigma?","answer":"elektromechaniczna maszyna szyfruj\u0105ca","context":"Enigma (z \u201ezagadka\u201d) \u2013 niemiecka przeno\u015bna elektromechaniczna maszyna szyfruj\u0105ca, oparta na mechanizmie obracaj\u0105cych si\u0119 wirnik\u00f3w, skonstruowana przez Artura Scherbiusa. By\u0142a produkowana przez wytw\u00f3rni\u0119 Scherbius & Ritter, za\u0142o\u017con\u0105 w 1918 z inicjatywy Scherbiusa oraz innego niemieckiego in\u017cyniera Richarda Rittera, zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 konstrukcj\u0105 i produkcj\u0105 urz\u0105dze\u0144 elektrotechnicznych, mi\u0119dzy innymi silnik\u00f3w asynchronicznych. Scherbius odkupi\u0142 prawa patentowe do innej wirnikowej maszyny szyfruj\u0105cej, opracowanej przez holenderskiego in\u017cyniera Hugona Kocha. Hugo Koch i Artur Scherbius nie byli pierwszymi, kt\u00f3rzy skonstruowali maszyny szyfruj\u0105ce oparte na wirnikach. Poza nimi prace nad podobnymi urz\u0105dzeniami prowadzili tak\u017ce Edward Hebern (USA, 1917) i Arvid Gerhard Damm (Szwecja, 1919), ale tylko Enigma Scherbiusa, wprowadzona najpierw na rynek cywilny, a p\u00f3\u017aniej do instytucji pa\u0144stwowych, osi\u0105gn\u0119\u0142a sukces. Enigma by\u0142a u\u017cywana komercyjnie od lat 20.","start_idx":43,"end_idx":80}
+{"id":"mrc_7848","question":"co jest wynikiem rozejmu?","answer":"Rezultatem zmaga\u0144 by\u0142y powa\u017cne straty terytorialne Rzeczypospolitej i ostateczna rezygnacja z aktywnej polityki na wschodzie Europy.","context":"Rozejm andruszowski \u2013 rozejm zawarty 30 stycznia 1667 w Andruszowie, ko\u0144cz\u0105cy wojn\u0119 Rzeczypospolitej z Carstwem Rosyjskim. == T\u0142o historyczne == W praktyce by\u0142 to rozejm podsumowuj\u0105cy wyniki walk trwaj\u0105cych od 1654 roku, rozpocz\u0119tych w wyniku ugody perejas\u0142awskiej, gdy\u017c porozumienie zawarte w 1656 mia\u0142o charakter przej\u015bciowy, zwi\u0105zany z gro\u017anymi dla obu pa\u0144stw sukcesami Szwecji w II wojnie p\u00f3\u0142nocnej. Rezultatem zmaga\u0144 by\u0142y powa\u017cne straty terytorialne Rzeczypospolitej i ostateczna rezygnacja z aktywnej polityki na wschodzie Europy. Rosja, pomimo trapi\u0105cych j\u0105 wci\u0105\u017c k\u0142opot\u00f3w wewn\u0119trznych, potrafi\u0142a, cz\u0119\u015bciowo dzi\u0119ki korzystnemu splotowi okoliczno\u015bci zewn\u0119trznych (powstanie Chmielnickiego, potop szwedzki), przezwyci\u0119\u017cy\u0107 prawie stuletni\u0105 dominacj\u0119 Rzeczypospolitej w dwustronnych stosunkach i przej\u015b\u0107 do polityki ofensywnej, przygotowuj\u0105c tym grunt do p\u00f3\u017aniejszej ekspansji daj\u0105cej jej miano mocarstwa europejskiego. Ostatnia ofensywna operacja Polski przeciwko","start_idx":404,"end_idx":536}
+{"id":"mrc_7849","question":"nad jakim morzem le\u017cy turcja?","answer":"nad morzami: \u015ar\u00f3dziemnym, Egejskim, Czarnym i Marmara.","context":"Po\u0142o\u017cenie \u2013 Turcja le\u017cy w Azji Zachodniej i po\u0142udniowo-wschodniej Europie, nad morzami: \u015ar\u00f3dziemnym, Egejskim, Czarnym i Marmara. Zajmuje ca\u0142y p\u00f3\u0142wysep Azja Mniejsza. Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 42\u00b005'N, po\u0142udniowy 36\u00b000'N zachodni 26\u00b000'E (wyspy na Morzu Egejskim), wschodni 44\u00b050'E. Pa\u0144stwo kszta\u0142tem zbli\u017cone do prostok\u0105ta mierzy 1500 km d\u0142ugo\u015bci i 600 km szeroko\u015bci. Turcja graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Armenia \u2013 268 km * Azerbejd\u017can \u2013 9 km * Bu\u0142garia \u2013 240 km * Grecja \u2013 206 km * Gruzja \u2013 252 km * Irak \u2013 331 km * Iran \u2013 499 km * Syria \u2013 822 km Linia brzegowa \u2013 7200 km == Budowa geologiczna i rze\u017aba == Turcja jest krajem wy\u017cynno-g\u00f3rzystym, kt\u00f3ry le\u017cy w strefie fa\u0142dowa\u0144 alpejskich. Obecny kszta\u0142t rze\u017aby terenu zosta\u0142","start_idx":75,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7850","question":"kiedy zbiera si\u0119 zgromadzenie narodowe w polsce?","answer":"e nie ma okre\u015blonego harmonogramu posiedze\u0144; dzia\u0142a na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu; jest zwo\u0142ywane jedynie do wype\u0142nienia kt\u00f3rej\u015b z kompetencji okre\u015blonych w Konstytucji","context":"na rzecz w\u0142adzy wykonawczej, zamieniono ZN na Zgromadzenie Elektor\u00f3w. === Posiedzenia Zgromadzenia Narodowego II Rzeczypospolitej === == III Rzeczpospolita == Zgromadzenie Narodowe zosta\u0142o wprowadzone ponownie do polskiego systemu organ\u00f3w w\u0142adzy w 1989. W dniu 19 lipca 1989 dokona\u0142o wyboru jedynego prezydenta PRL. Obrady Zgromadzenia Narodowego zwo\u0142uje marsza\u0142ek Sejmu w drodze postanowienia. Obradom przewodniczy marsza\u0142ek Sejmu, a w jego zast\u0119pstwie marsza\u0142ek Senatu. Parlamentarzy\u015bci podczas posiedzenia Zgromadzenia Narodowego s\u0105 sobie r\u00f3wni (brak rozr\u00f3\u017cnienia na pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w). Zgromadzenie nie ma okre\u015blonego harmonogramu posiedze\u0144; dzia\u0142a na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu; jest zwo\u0142ywane jedynie do wype\u0142nienia kt\u00f3rej\u015b z kompetencji okre\u015blonych w Konstytucji (art. 114 ust. 1 Konstytucji): * przyj\u0119cia przysi\u0119gi prezydenckiej (art. 130 Konstytucji), * uznania trwa\u0142ej niezdolno\u015bci prezydenta do sprawowania urz\u0119du ze","start_idx":602,"end_idx":789}
+{"id":"mrc_7851","question":"z jakim miastem zwi\u0105zana jest legenda o bia\u0142ym orle?","answer":"Gnieznem","context":"Lech przygl\u0105da\u0142 si\u0119 jemu, orze\u0142 rozpostar\u0142 skrzyd\u0142a na tle nieba czerwonego od zachodz\u0105cego s\u0142o\u0144ca. Lech zachwyci\u0142 si\u0119 i postanowi\u0142 osi\u0105\u015b\u0107 w tym miejscu. Na pami\u0105tk\u0119 w swoim herbie umie\u015bci\u0142 bia\u0142ego or\u0142a na czerwonym tle, a miejsce nazwa\u0142 Gnieznem od s\u0142owa gniazdo. Legenda ta wyst\u0119puje w kilku wersjach, r\u00f3\u017cni\u0105cych si\u0119 szczeg\u00f3\u0142ami i dok\u0142adno\u015bci\u0105 opisu. Obecnie opowie\u015b\u0107 o Lechu, Czechu i Rusie jest traktowana g\u0142\u00f3wnie jako legenda dla dzieci i jest nieobowi\u0105zkow\u0105 lektury dla uczni\u00f3w szko\u0142y podstawowej. B\u0142\u0119dnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce najstarsza wzmianka o Lechu pochodzi z czeskiej kroniki Dalimila z pocz\u0105tku XIV wieku, gdzie rzekomo zosta\u0142 on przedstawiony w towarzystwie \"Czecha, legendarnego praojca narodu czeskiego\". Faktycznie odno\u015bny fragment brzmi nast\u0119puj\u0105co: : \"V srbsk\u00e9m jazyku jest zem\u011b\" : \"jie\u017eto Charvaty jest jm\u011b.\"","start_idx":238,"end_idx":246}
+{"id":"mrc_7852","question":"kogo pokona\u0142 herakles?","answer":"\u0142 Augiasza oraz jego syn\u00f3w, pr\u00f3cz Fyleusa, kt\u00f3ry stan\u0105\u0142 po stronie herosa.","context":"upokorzenie herosa. Augiasz by\u0142 synem Heliosa i dosta\u0142 od ojca ogromne stado byd\u0142a, znane w ca\u0142ej Grecji, lecz nigdy nie zleci\u0142 sprz\u0105tania swych stajni, ob\u00f3r i owczarni. Augiasz, w zamian za oczyszczenie pomieszcze\u0144 dla zwierz\u0105t, obieca\u0142 Heraklesowi dziesi\u0105t\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 swojego stada, na co heros wyrazi\u0142 zgod\u0119. Dzi\u0119ki umiej\u0119tnemu wykopaniu systemu row\u00f3w Herakles zmieni\u0142 bieg pobliskiej rzeki. Obiecanej zap\u0142aty jednak nie otrzyma\u0142. . Po sko\u0144czeniu s\u0142u\u017cby u Eurysteusza Herakles podbi\u0142 Elid\u0119 i zabi\u0142 Augiasza oraz jego syn\u00f3w, pr\u00f3cz Fyleusa, kt\u00f3ry stan\u0105\u0142 po stronie herosa. W podzi\u0119ce Herakles obsadzi\u0142 go na tronie Elidy. === Przep\u0119dzenie ptak\u00f3w stymfalijskich === Sz\u00f3stym za\u015b zadaniem Heraklesa by\u0142o przep\u0119dzenie ptak\u00f3w stymfalijskich, gnie\u017cd\u017c\u0105cych si\u0119 w zaro\u015blach na bagnach nad jeziorem Stymfalon w Arkadii. \u017bywi\u0142y si\u0119 one ludzkim mi\u0119sem,","start_idx":495,"end_idx":569}
+{"id":"mrc_7853","question":"na jakiej rzece jest zapora solina?","answer":"rzece San","context":"Zesp\u00f3\u0142 Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowce S.A. \u2013 zesp\u00f3\u0142 2 elektrowni wodnych na sztucznych zbiornikach wodnych na rzece San w gminie Solina w wojew\u00f3dztwie podkarpackim. S\u0105 to Elektrownia Solina () i Elektrownia Myczkowce (). == Historia == Projekt wykorzystania p\u0119tli Sanu ko\u0142o Myczkowiec powsta\u0142 w 1921 roku. Autorem by\u0142 profesor K. Pomianowski. Przewidywa\u0142 on wybudowanie zapory o wysoko\u015bci oko\u0142o 15 m, a nast\u0119pnie uj\u0119cie wody kana\u0142em otwartym i sztolni\u0105 bezci\u015bnieniow\u0105 oraz elektrowni\u0119 o mocy 3,51 MW i produkcji \u015bredniej rocznej oko\u0142o 19 GWh. Przewidywany do wykorzystania spad wynosi\u0142 14 m. Wobec braku funduszy, budow\u0119 rozpocz\u0119t\u0105 w 1920 roku musiano przerwa\u0107 w 1925 roku, cho\u0107 brakowa\u0142o do zako\u0144czenia zaledwie 300 tys. z\u0142. Wykonany i zap\u0142acony by\u0142 m.in. tzw. jaz Stoneya. Wykonane by\u0142y r\u00f3wnie\u017c","start_idx":115,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_7854","question":"kto to dziennikarz?","answer":"Dziennikarz, dziennikarka \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 przygotowaniem i prezentowaniem materia\u0142\u00f3w w \u015brodkach masowego przekazu.","context":"Dziennikarz, dziennikarka \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 przygotowaniem i prezentowaniem materia\u0142\u00f3w w \u015brodkach masowego przekazu. Pierwotnie termin ten oznacza\u0142 osob\u0119 pisz\u0105c\u0105 teksty w gazetach; wraz z rozwojem innych medi\u00f3w, obj\u0105\u0142 tak\u017ce osoby zajmuj\u0105ce si\u0119 przygotowaniem tekst\u00f3w w radiu, telewizji oraz internecie. Zadaniem dziennikarzy jest przekazywanie rzetelnych i bezstronnych informacji oraz r\u00f3\u017cnorodnych opinii, a tak\u017ce umo\u017cliwianie udzia\u0142u w debacie publicznej (zob. etyka dziennikarska). Dziennikarze jako tw\u00f3rcy przekazu medialnego mog\u0105 mie\u0107 du\u017cy wp\u0142yw na opini\u0119 publiczn\u0105 oraz polityk\u00f3w, ale sami te\u017c mog\u0105 ulega\u0107 ich wp\u0142ywom. == Specjalizacje == Dziennikarzy mo\u017cna podzieli\u0107 ze wzgl\u0119du na dziedzin\u0119 kt\u00f3r\u0105 si\u0119 zajmuj\u0105. Mo\u017ce to by\u0107 np. sport, historia, technologia lub nauka. Opr\u00f3cz tego, dziennikarzy r\u00f3\u017cni spos\u00f3b uprawiania dzia\u0142alno\u015bci, wyr\u00f3\u017cniamy m.in. felietonist\u00f3w, reporter\u00f3w oraz komentator\u00f3w. === Felietonista ===","start_idx":0,"end_idx":120}
+{"id":"mrc_7855","question":"co oznacza okre\u015blenie trollowanie?","answer":"antyspo\u0142eczne zachowanie charakterystyczne dla internetowych for\u00f3w dyskusyjnych i medi\u00f3w spo\u0142eczno\u015bciowych, polegaj\u0105ce na zamieszczaniu kontrowersyjnych, napastliwych, cz\u0119sto nieprawdziwych tre\u015bci w celu zwr\u00f3cenia na siebie uwagi albo sprowokowania, o\u015bmieszenia lub obra\u017cenia innych u\u017cytkownik\u00f3w.","context":"Trollowanie () \u2013 antyspo\u0142eczne zachowanie charakterystyczne dla internetowych for\u00f3w dyskusyjnych i medi\u00f3w spo\u0142eczno\u015bciowych, polegaj\u0105ce na zamieszczaniu kontrowersyjnych, napastliwych, cz\u0119sto nieprawdziwych tre\u015bci w celu zwr\u00f3cenia na siebie uwagi albo sprowokowania, o\u015bmieszenia lub obra\u017cenia innych u\u017cytkownik\u00f3w. Osob\u0119 odpowiedzialn\u0105 za publikowanie takich przekaz\u00f3w okre\u015bla si\u0119 jako \u201etroll\u201d. == Etymologia == Okre\u015blenie \u201etrollowanie\u201d pochodzi od ang. \"trolling for fish\" \u2013 metoda \u0142owienia ryb na haczyk, b\u0142ystk\u0119 poniewa\u017c troll \u201ezarzuca haczyk\u201d, poruszaj\u0105c kontrowersyjny temat, cz\u0119sto niepotrzebnie, aby wywo\u0142a\u0107 k\u0142\u00f3tni\u0119. Poprzez wsteczn\u0105 etymologi\u0119 uprawiaj\u0105cych trollowanie nazwano trollami (od legendarno-ba\u015bniowych stwor\u00f3w z mitologii nordyckich). == Cechy == Trollowanie polega na zamierzonym wp\u0142ywaniu na innych u\u017cytkownik\u00f3w poprzez ich o\u015bmieszenie lub kierowane pod ich adresem wyzwisk, co z kolei, ma prowadzi\u0107 do wywo\u0142ania k\u0142\u00f3tni. Stosowane obecnie metody, opieraj\u0105 si\u0119","start_idx":17,"end_idx":313}
+{"id":"mrc_7856","question":"jaki by\u0142 zawisza czarny?","answer":") \u2013 rycerz, niepokonany w licznych turniejach, symbol cn\u00f3t rycerskich; delegat na Sob\u00f3r w Konstancji, uczestnik wojen z zakonem krzy\u017cackim, Turkami i husytami, starosta kruszwicki od 1417, starosta spiski od 1420 r.","context":"Zawisza Czarny z Garbowa herbu Sulima (\u0142ac. \"Zawissius Niger de Garbow\", ur. ok. 1370 w Garbowie, zm. 12 czerwca 1428 pod Go\u0142\u0105bcem) \u2013 rycerz, niepokonany w licznych turniejach, symbol cn\u00f3t rycerskich; delegat na Sob\u00f3r w Konstancji, uczestnik wojen z zakonem krzy\u017cackim, Turkami i husytami, starosta kruszwicki od 1417, starosta spiski od 1420 r. == Historia == === Rodzina === Rodzicami Zawiszy byli Dorota i Miko\u0142aj z Garbowa, kasztelan konarski sieradzki. Mieli oni opr\u00f3cz Zawiszy jeszcze dw\u00f3ch m\u0142odszych syn\u00f3w: Jana zwanego Farurejem, starost\u0119 spiskiego i stolnika krakowskiego oraz Piotra Kruczka. \u017bon\u0105 Zawiszy Czarnego by\u0142a Barbara herbu Pilawa, c. Macieja Maczudy z Lubstowa Ma\u0142ego h. Leszczyc \u2013 bratanica biskupa krakowskiego Piotra Wysza, kt\u00f3r\u0105 po\u015blubi\u0142 ok. 1397 r. Historycy sugeruj\u0105, \u017ce by\u0142o to","start_idx":130,"end_idx":345}
+{"id":"mrc_7857","question":"kto jest obecnie przewodnicz\u0105cym po?","answer":"Grzegorz Schetyna","context":"og\u0142oszono, \u017ce w wyniku g\u0142osowania, w kt\u00f3rym wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 oko\u0142o 52% uprawnionych dzia\u0142aczy PO, nowym przewodnicz\u0105cym ugrupowania zosta\u0142 Grzegorz Schetyna, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 91% g\u0142os\u00f3w. Wcze\u015bniej z kandydowania na to stanowisko zrezygnowali Tomasz Siemoniak i Borys Budka. Z inicjatywy nowego przewodnicz\u0105cego, przy partii powo\u0142ano na terenie ca\u0142ego kraju Kluby Obywatelskie, kt\u00f3rych dzia\u0142alno\u015b\u0107 zainaugurowano 7 marca 2016. 20 lipca tego samego roku z PO wykluczeni zostali m.in. pos\u0142owie Jacek Protasiewicz, Stanis\u0142aw Huskowski i Micha\u0142 Kami\u0144ski (prezentuj\u0105c nastawienie bardziej opozycyjne wobec rz\u0105du Beaty Szyd\u0142o). 21 wrze\u015bnia tego samego roku, wraz ze Stefanem Niesio\u0142owskim, kt\u00f3ry tego dnia wyst\u0105pi\u0142 z partii, za\u0142o\u017cyli oni ko\u0142o poselskie (pocz\u0105tkowo pod nazw\u0105 Europejscy Demokraci), a w listopadzie wsp\u00f3\u0142tworzyli parti\u0119 Unia Europejskich Demokrat\u00f3w (powsta\u0142\u0105 z przekszta\u0142cenia Partii Demokratycznej). Ponadto w","start_idx":136,"end_idx":153}
+{"id":"mrc_7858","question":"jak ustala si\u0119 wynik finansowy?","answer":"Wynik finansowy \u2013 r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla okre\u015blonego przedsi\u0119biorstwa (podmiotu rachunkowo\u015bci) w wybranym okresie sprawozdawczym.","context":"Wynik finansowy \u2013 r\u00f3\u017cnica pomi\u0119dzy przychodami a kosztami ich uzyskania obliczona dla okre\u015blonego przedsi\u0119biorstwa (podmiotu rachunkowo\u015bci) w wybranym okresie sprawozdawczym. Dodatni wynik finansowy jest nazywany zyskiem, za\u015b ujemny strat\u0105. Wynik finansowy podzielony przez warto\u015b\u0107 przychodu, aktyw\u00f3w lub zaanga\u017cowanego kapita\u0142u jest nazywany rentowno\u015bci\u0105. Wynik finansowy brutto przedsi\u0119biorstwa ustalony w rachunku zysk\u00f3w i strat tworzonym zgodnie z ustaw\u0105 o rachunkowo\u015bci stanowi podstaw\u0119 naliczenia podatku dochodowego (brutto) oraz w przypadku sp\u00f3\u0142ek kapita\u0142owych podstaw\u0119 okre\u015blenia wysoko\u015bci dywidendy. Wielko\u015b\u0107 podatku dochodowego obliczona od zysku brutto jest z regu\u0142y inna ni\u017c ustalone na podstawie przepis\u00f3w podatkowych zobowi\u0105zanie z tytu\u0142u podatku dochodowego od os\u00f3b prawnych. Zysk brutto nie jest r\u00f3wny podstawie opodatkowania. Jest to spowodowane wyst\u0119powaniem przej\u015bciowych i sta\u0142ych r\u00f3\u017cnic mi\u0119dzy wykazywan\u0105 w ksi\u0119gach rachunkowych warto\u015bci\u0105 aktyw\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":174}
+{"id":"mrc_7859","question":"za co bezimienny trafi\u0142 do kolonii?","answer":"W fabule gry nie zosta\u0142o powiedziane za jakie przest\u0119pstwo zosta\u0142 zes\u0142any do G\u00f3rniczej Doliny","context":"Bezimienny \u2013 g\u0142\u00f3wny bohater gier komputerowych z serii \"Gothic\". Posta\u0107 sterowana przez gracza. == Charakterystyka == Jest m\u0142odym, dobrze zbudowanym m\u0119\u017cczyzn\u0105, ma w\u0105sy i ma\u0142\u0105 br\u00f3dk\u0119, piwne oczy, w\u0142osy ciemnoblond zebrane z ty\u0142u w niewielki kucyk. W grze Gothic 3 jego wygl\u0105d ulega znacznym zmianom, ma br\u0105zowe w\u0142osy, szare oczy, nie ma ju\u017c kucyka. Wykazuje cz\u0119sto ironiczne poczucie humoru, niekiedy autoironiczne, cho\u0107 ma jednocze\u015bnie poczucie swojej warto\u015bci i bywa wra\u017cliwy na punkcie godno\u015bci osobistej. W fabule gry nie zosta\u0142o powiedziane za jakie przest\u0119pstwo zosta\u0142 zes\u0142any do G\u00f3rniczej Doliny, wiadomo tylko tyle, \u017ce zanim tam trafi\u0142 przesiedzia\u0142 dwa miesi\u0105ce w lochu. W grze \"Gothic 3\" kr\u00f3l Rhobar II m\u00f3wi mu, i\u017c zosta\u0142 zes\u0142any do kolonii, by odkry\u0142 swoj\u0105 moc, i \u017ce","start_idx":508,"end_idx":601}
+{"id":"mrc_7860","question":"w jakim celu budowano systemy irygacyjne?","answer":"dostarczaniu wody do gleby w celu zapewnienia odpowiednich warunk\u00f3w wegetacji ro\u015blin uprawnych.","context":"Irygacja (nawadnianie, system irygacyjny) \u2013 jeden z system\u00f3w melioracji polegaj\u0105cy na dostarczaniu wody do gleby w celu zapewnienia odpowiednich warunk\u00f3w wegetacji ro\u015blin uprawnych. == Historia == Stosowana od staro\u017cytno\u015bci (staro\u017cytny Egipt, Mezopotamia, staro\u017cytny Iran, Indie, Sri Lanka, Chiny, Peru). Wielowiekowy rozw\u00f3j rolnictwa nawadnianego doprowadzi\u0142 do wykszta\u0142cenia si\u0119 odmiennych system\u00f3w nawadniania. R\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 one od siebie czynno\u015bciami nieznanymi innym systemom rolnictwa: sposobami poboru w\u00f3d i ich doprowadzenia na miejsce przeznaczenia (na pole uprawne), sposobami rozprowadzania w\u00f3d po polu, sposobami podnoszenia w\u00f3d (gdy ich poziom jest ni\u017cszy ni\u017c poziom pola, wyr\u00f3wnywaniem lub niwelacj\u0105 poziomu p\u00f3l, je\u015bli s\u0105 one nier\u00f3wne oraz ewentualnie sposobem odprowadzenia nadmiaru w\u00f3d). W Polsce systemy irygacyjne stosowano od \u015bredniowiecza. Lokalnym pionierem zautomatyzowanego nawadniania by\u0142 polski wynalazca w\u0142oskiego pochodzenia Tytus","start_idx":86,"end_idx":181}
+{"id":"mrc_7861","question":"wed\u0142ug jakiego czasu witamy w polsce nowy rok?","answer":"1 stycznia ka\u017cdego roku (w kalendarzu gregoria\u0144skim)","context":"Nowy Rok \u2013 mi\u0119dzynarodowe \u015bwi\u0119to przypadaj\u0105ce 1 stycznia ka\u017cdego roku (w kalendarzu gregoria\u0144skim), w Polsce jest to dzie\u0144 wolny od pracy. W powszechnie przyj\u0119tym zwyczaju obchodzenie \u015bwi\u0119ta nale\u017cy rozpocz\u0105\u0107 od otworzenia butelki szampana o p\u00f3\u0142nocy z dnia 31 grudnia na 1 stycznia nast\u0119pnego roku. Dzie\u0144 poprzedzaj\u0105cy Nowy Rok nosi w polskiej tradycji miano sylwestra od imienia \u015bwi\u0119tego, kt\u00f3ry wspominany jest w tym dniu w liturgii w Ko\u015bciele rzymskokatolickim \u2212 papie\u017c Sylwester I. Zwyczaj rozpoczynania nowego roku od pierwszego dnia stycznia pochodzi ze staro\u017cytnego Rzymu, kt\u00f3rego mieszka\u0144cy czcili w ten dzie\u0144 Janusa, boga bram, drzwi i pocz\u0105tk\u00f3w. Wiele j\u0119zyk\u00f3w, w tym angielski i niemiecki przej\u0119\u0142y w\u0142a\u015bnie od Janusa nazw\u0119 miesi\u0105ca stycze\u0144 (ang. \"January\", niem. \"Januar\"). Wcze\u015bniej, wed\u0142ug kalendarza rzymskiego nowy rok","start_idx":46,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7862","question":"jakie dzie\u0142o napisa\u0142 miko\u0142aj kopernik?","answer":"De revolutionibus orbium coelestium","context":"De revolutionibus orbium coelestium () \u2013 dzie\u0142o polskiego astronoma Miko\u0142aja Kopernika, kt\u00f3re zawiera wyk\u0142ad heliocentrycznej i heliostatycznej budowy wszech\u015bwiata. Na owe czasy stanowi\u0142o przewr\u00f3t w nauce i \u00f3wczesnym \u015bwiatopogl\u0105dzie. Ukaza\u0142o si\u0119 drukiem w Norymberdze w 1543. Sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu ksi\u0105g. W 1999 autograf \"De revolutionibus orbium coelestium\" zosta\u0142 wpisany na list\u0119 UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Historia powstania == W 1514 rozpocz\u0119\u0142o si\u0119 spisywanie Ksi\u0119gi I \"De revolutionibus orbium coelestium\". W 1533 roku pogl\u0105dy Miko\u0142aja Kopernika wy\u0142o\u017cone w r\u0119kopisie jego dzie\u0142a \"De Revolutionibus\" zreferowano papie\u017cowi Klemensowi VII. Teolog norymberski, Andreas Osiander, usun\u0105\u0142 przedmow\u0119 Kopernika i dopisa\u0142 w\u0142asn\u0105 niepodpisan\u0105, z kt\u00f3rej wynika\u0142o, \u017ce jest to tylko hipoteza, dzi\u0119ki kt\u00f3rej mo\u017cna skonstruowa\u0107 efektywne modele matematyczne opisuj\u0105ce ruch planet. Zmieni\u0142 tak\u017ce tytu\u0142 z","start_idx":0,"end_idx":35}
+{"id":"mrc_7863","question":"kim zosta\u0142 harry potter po uko\u0144czeniu szko\u0142y?","answer":"Szefem Biura Auror\u00f3w.","context":"roku. == Epilog == Harry nie wr\u00f3ci\u0142 do Hogwartu po zako\u0144czeniu wojny na 7. rok nauki, co jednak nie przeszkodzi\u0142o jemu i Ronowi w zostaniu aurorem. Sta\u0142 si\u0119 ojcem chrzestnym osieroconego Teda Remusa Lupina. Sam zosta\u0142 Szefem Biura Auror\u00f3w. O\u017ceni\u0142 si\u0119 z Ginny Weasley i razem z ni\u0105 mia\u0142 tr\u00f3jk\u0119 dzieci: syn\u00f3w Jamesa Syriusza, Albusa Severusa i c\u00f3rk\u0119 Lily Lun\u0119. Zatrzyma\u0142 motocykl Syriusza, kt\u00f3ry te\u015b\u0107, Artur Weasley mu naprawi\u0142. Straci\u0142 zdolno\u015b\u0107 m\u00f3wienia w j\u0119zyku w\u0119\u017cy (z czego bardzo si\u0119 cieszy\u0142), ale te\u017c od lat jego blizna nie da\u0142a o sobie zna\u0107. Harry Potter zadba\u0142 te\u017c o to by w Hogwarcie, w gabinecie dyrektor\u00f3w, pojawi\u0142 si\u0119 obraz Snape\u2019a, po tym jak dopi\u0105\u0142 swego w oczyszczeniu jego imienia i w\u0142a\u015bciwym poch\u00f3wku. Potter","start_idx":218,"end_idx":239}
+{"id":"mrc_7864","question":"jakie by\u0142y osi\u0105gni\u0119cia jana zamoyskiego?","answer":"Zamoyski dba\u0142 o racjonalne wydawanie pieni\u0119dzy, oferowa\u0142 rzemie\u015blnikom tanie kredyty, sprowadza\u0142 kupc\u00f3w, budowa\u0142 huty \u017celaza i szk\u0142a oraz cegielnie. W 1595 r. ufundowa\u0142 Akademi\u0119 Zamojsk\u0105. Posiada\u0142 w\u0142asne wojsko, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o 4000 piechoty (g\u0142\u00f3wnie piechoty w\u0119gierskiej) oraz 2000 jazdy.","context":"zarz\u0105dza\u0142o po nim kolejno pi\u0119tnastu ordynat\u00f3w i kt\u00f3ra przetrwa\u0142a do 1944 r. Zamoyski dba\u0142 o racjonalne wydawanie pieni\u0119dzy, oferowa\u0142 rzemie\u015blnikom tanie kredyty, sprowadza\u0142 kupc\u00f3w, budowa\u0142 huty \u017celaza i szk\u0142a oraz cegielnie. W 1595 r. ufundowa\u0142 Akademi\u0119 Zamojsk\u0105. Posiada\u0142 w\u0142asne wojsko, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o 4000 piechoty (g\u0142\u00f3wnie piechoty w\u0119gierskiej) oraz 2000 jazdy. == Stosunek do religii == Jan Zamoyski patrzy\u0142 na sprawy religii bardziej poprzez sprawy polityki ni\u017c teologii. Jego ojciec i stryj byli kalwinistami, a sam zamieni\u0142 kalwinizm na katolicyzm dopiero na studiach w Padwie. Pierwsze trzy \u017cony Jana Zamoyskiego by\u0142y wyznania protestanckiego. R\u00f3wnie\u017c i jego siostry by\u0142y kalwinistkami, przyrodnia siostra Zofia wysz\u0142a za m\u0105\u017c za kalwinist\u0119 \u0141ukasza Dzia\u0142y\u0144skiego, a podobnie siostrzenic\u0119 kalwinistk\u0119 Ann\u0119 Ole\u015bnick\u0105 wyda\u0142 za luteranina Jana","start_idx":76,"end_idx":375}
+{"id":"mrc_7865","question":"ile p\u0142yt sprzeda\u0142 quebonafide?","answer":"Sprzeda\u017c wydawnictw Quebonafide na terenie Polski przekracza 500 tysi\u0119cy egzemplarzy.","context":"przeboj\u00f3w, sprzeda\u017cy i certyfikatach Zwi\u0105zku Producent\u00f3w Audio-Video. Sprzeda\u017c wydawnictw Quebonafide na terenie Polski przekracza 500 tysi\u0119cy egzemplarzy. Dwa spo\u015br\u00f3d nich pokry\u0142y si\u0119 najwy\u017cej z\u0142ot\u0105 p\u0142yt\u0105, a trzy diamentow\u0105. Sze\u015b\u0107 album\u00f3w lub minialbum\u00f3w by\u0142o notowane na cotygodniowej li\u015bcie sprzeda\u017cy OLiS, z czego cztery wydawnictw dotar\u0142o do pierwszej pozycji. Spo\u015br\u00f3d utwor\u00f3w pi\u0119\u0107 by\u0142y notowane na li\u015bcie AirPlay \u2013 Top, za\u015b dwa na Li\u015bcie przeboj\u00f3w Programu Trzeciego. Poza w\u0142asnymi wydawnictwami, raper wyst\u0119puje go\u015bcinnie w utworach innych wykonawc\u00f3w. Jego wideografia obejmuje teledyski do niekt\u00f3rych singli. == Albumy == === Studyjne === === Albumy kompilacyjne === == Minialbumy == == Mixtape\u2019y == == Single == === Solowe === === We wsp\u00f3\u0142pracy z innymi artystami === === Inne notowane utwory === === Go\u015bcinne wyst\u0119py === ==","start_idx":70,"end_idx":155}
+{"id":"mrc_7866","question":"kto og\u0142osi\u0142 stan wojenny w telewizji?","answer":"genera\u0142a Jaruzelskiego","context":"rozmowy w rezydencji prymasa przy ulicy Miodowej. O wprowadzeniu stanu wojennego poinformowa\u0142o spo\u0142ecze\u0144stwo Polskie Radio o godzinie 6 nadaj\u0105c przem\u00f3wienie genera\u0142a Jaruzelskiego. Przem\u00f3wienie to w nieco zmodyfikowanej wersji wyemitowa\u0142a tak\u017ce Telewizja Polska. Wojciech Jaruzelski w swoim wyst\u0105pieniu powiedzia\u0142 m.in.: MON powo\u0142a\u0142o dziesi\u0105tki tysi\u0119cy rezerwist\u00f3w, a MSW wyda\u0142o rozporz\u0105dzenie o nakazie zdeponowania broni i amunicji. Zmilitaryzowano wiele instytucji (skierowano do nich 8000 komisarzy wojskowych, w tym 400 do resort\u00f3w i instytucji centralnych), cz\u0119\u015b\u0107 strategicznych sektor\u00f3w gospodarki, takich jak komunikacja, telekomunikacja, energetyka, g\u00f3rnictwo i porty morskie oraz 129 najwa\u017cniejszych fabryk. Pracownik\u00f3w traktowano jak \u017co\u0142nierzy, za brak pos\u0142usze\u0144stwa wprowadzono kar\u0119 dwudziestu pi\u0119ciu lat wi\u0119zienia lub nawet kar\u0119 \u015bmierci. Zakazano strajk\u00f3w, zgromadze\u0144, dzia\u0142alno\u015bci zwi\u0105zkowej i spo\u0142ecznej. S\u0105dy zacz\u0119\u0142y dzia\u0142a\u0107 w trybie dora\u017anym. Wy\u0142\u0105czono komunikacj\u0119","start_idx":157,"end_idx":179}
+{"id":"mrc_7867","question":"kto czyta stacje metra w warszawie?","answer":"Zapowiedzi w poci\u0105gach linii M2 s\u0105 czytane przez Macieja Gudowskiego.","context":"Ksawerego Jasie\u0144skiego. Podczas Dnia Dziecka w 2005 oraz 2006 komunikaty d\u017awi\u0119kowe o bie\u017c\u0105cej i nast\u0119pnych stacjach by\u0142y wyg\u0142aszane przez dzieci. Z okazji 25-lecia Listy Przeboj\u00f3w Tr\u00f3jki w dniach 22\u201324 kwietnia 2007 komunikaty d\u017awi\u0119kowe by\u0142y czytane przez Marka Nied\u017awieckiego. Zapowiedzi w poci\u0105gach linii M2 s\u0105 czytane przez Macieja Gudowskiego. Jego g\u0142os zosta\u0142 wybrany w konkursie zorganizowanym przez Urz\u0105d m.st. Warszawy, Metro Warszawskie oraz Program I Polskiego Radia. Zapowiedzi maj\u0105 prosty schemat: Po ruszeniu poci\u0105gu ze stacji komunikat brzmi: \u201e\"Nast\u0119pna stacja: \"\u201d. Dodatkowo w poci\u0105gach serii Inspiro przy wje\u017adzie na stacj\u0119 wyg\u0142aszany jest komunikat: \u201e\"Stacja: . Drzwi otwieraj\u0105 si\u0119 z lewej/prawej strony\"\u201d. Ponadto, dla przystank\u00f3w w\u0119z\u0142owych wyg\u0142aszane s\u0105 dodatkowe informacje o mo\u017cliwych przesiadkach: * Dla stacji Centrum i Dworzec Gda\u0144ski: \u201e\"Nast\u0119pna stacja:","start_idx":278,"end_idx":347}
+{"id":"mrc_7868","question":"czym zajmowali si\u0119 inkowie?","answer":"g\u0142\u00f3wnie rolnictwem, uprawiaj\u0105c kukurydz\u0119, ziemniaki, komos\u0119 ry\u017cow\u0105, bawe\u0142n\u0119 i kok\u0119, oraz hodowl\u0105 lam i alpak.","context":"Pa\u0144stwo Ink\u00f3w (, dos\u0142ownie: Imperium Czterech Cz\u0119\u015bci, Zjednoczone Cztery Cz\u0119\u015bci) \u2013 historyczne pa\u0144stwo w zachodniej cz\u0119\u015bci Ameryki Po\u0142udniowej, w okresie swego najwi\u0119kszego rozkwitu obejmuj\u0105ce tereny dzisiejszego Peru, Ekwadoru oraz cz\u0119\u015bciowo Boliwii, Chile, Kolumbii i Argentyny. Pa\u0144stwo Ink\u00f3w, za\u0142o\u017cone w XII wieku, rozbudowane zosta\u0142o w rozleg\u0142e imperium w ci\u0105gu niespe\u0142na 200 lat przed odkryciem Ameryki przez Europejczyk\u00f3w. Na pocz\u0105tku wieku XVI obejmowa\u0142o prawie ca\u0142e wybrze\u017ce Pacyfiku wzd\u0142u\u017c And\u00f3w oraz tereny dzisiejszego Peru i Boliwii w g\u0142\u0119bi kontynentu, a zamieszkane by\u0142o przez oko\u0142o 12 milion\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w. Zajmowali si\u0119 oni g\u0142\u00f3wnie rolnictwem, uprawiaj\u0105c kukurydz\u0119, ziemniaki, komos\u0119 ry\u017cow\u0105, bawe\u0142n\u0119 i kok\u0119, oraz hodowl\u0105 lam i alpak. Cz\u0119\u015b\u0107 p\u00f3l nawadniano przy pomocy sztucznych kana\u0142\u00f3w irygacyjnych. Domy mieszkalne budowano z ceg\u0142y suszonej lub ciosanych kamieni \u0142\u0105czonych","start_idx":639,"end_idx":748}
+{"id":"mrc_7869","question":"kiedy za\u0142o\u017cono rzym?","answer":", Rzym za\u0142o\u017cy\u0142 Romulus 21 kwietnia 753 p.n.e.","context":"Tybru). Ludno\u015bci zacz\u0119\u0142o przybywa\u0107 i zasiedlono Eskwilin i Kapitol. Wed\u0142ug tradycji, przekazanej nam przez Liwiusza, Rzym za\u0142o\u017cy\u0142 Romulus 21 kwietnia 753 p.n.e. i zosta\u0142 jego pierwszym kr\u00f3lem. Od tej daty liczona by\u0142a historia miasta \u2013 \u201eAb urbe condita\u201d lub A.U.C. (\"od za\u0142o\u017cenia miasta\", zobacz te\u017c kalendarz rzymski). Jak podaje Gajusz Juliusz Solinus, zdaniem niekt\u00f3rych staro\u017cytnych historyk\u00f3w pierwszym, kt\u00f3ry u\u017cy\u0142 nazwy Roma, by\u0142 Ewander. Wedle legendy wkr\u00f3tce po za\u0142o\u017ceniu miasta Rzymianie z powodu braku kobiet w mie\u015bcie postanowili je zdoby\u0107, napadaj\u0105c osad\u0119 s\u0105siednich Sabin\u00f3w, po\u0142o\u017con\u0105 na wzg\u00f3rzu Kwirynale. Zuchwa\u0142y plan porwania Sabinek powi\u00f3d\u0142 si\u0119. Gdy Sabinowie pr\u00f3bowali odbi\u0107 kobiety, te nam\u00f3wi\u0142y ich do zawarcia rozejmu, a potem sojuszu z Rzymianami (zobacz: porwanie Sabinek). W rzeczywisto\u015bci mi\u0119dzy Rzymianami i Sabinami faktycznie musia\u0142o","start_idx":115,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_7870","question":"za co przyznawana jest zlota pilka?","answer":"przyznawane pi\u0142karzowi, kt\u00f3ry zaprezentowa\u0142 si\u0119 najlepiej w mijaj\u0105cym roku kalendarzowym.","context":"Z\u0142ota Pi\u0142ka (fr. \"Ballon d\u2019Or\", ang. \"The Golden Ball\") \u2013 coroczny plebiscyt pi\u0142karski. Trofeum przyznawane pi\u0142karzowi, kt\u00f3ry zaprezentowa\u0142 si\u0119 najlepiej w mijaj\u0105cym roku kalendarzowym. Na pomys\u0142 przyznawania Z\u0142otej Pi\u0142ki wpad\u0142 szef \u201eFrance Football\u201d Gabriel Hanot, kt\u00f3ry w 1956 roku poprosi\u0142 koleg\u00f3w z redakcji o g\u0142osowanie na najlepszego gracza w Europie. Pierwszym zwyci\u0119zc\u0105 plebiscytu zosta\u0142 Stanley Matthews graj\u0105cy w\u00f3wczas w Blackpool. Pocz\u0105tkowo dziennikarze mogli g\u0142osowa\u0107 tylko na graczy pochodz\u0105cych z Europy i dlatego te\u017c ani Diego Maradona, ani Pel\u00e9 (uwa\u017cani za jednych z najlepszych pi\u0142karzy wszech czas\u00f3w) nie mieli szans na otrzymanie tej nagrody. W 1995 postanowiono zmieni\u0107 przepisy i umo\u017cliwi\u0107 r\u00f3wnie\u017c graczom spoza Starego Kontynentu, kt\u00f3rzy graj\u0105 w europejskich klubach. Po zmianie przepis\u00f3w przyznano po jednej honorowej Z\u0142otej Pi\u0142ce dw\u00f3m","start_idx":96,"end_idx":185}
+{"id":"mrc_7871","question":"kto to taternik?","answer":"taternik \u2013 osoba uprawiaj\u0105ca taternictwo","context":"* \u201eTaternik\u201d \u2013 magazyn informacyjny Polskiego Zwi\u0105zku Alpinizmu, wydawany od 1907 roku * taternik \u2013 osoba uprawiaj\u0105ca taternictwo","start_idx":89,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7872","question":"do jakich wydarze\u0144 odnosi si\u0119 okre\u015blenie \u017cakeria?","answer":"powstanie ludowe pod wodz\u0105 Guillauma Cale maj\u0105ce miejsce w 1358 we Francji w czasie wojny stuletniej","context":"\u017bakeria (fr. \"jacquerie\") \u2013 powstanie ludowe pod wodz\u0105 Guillauma Cale maj\u0105ce miejsce w 1358 we Francji w czasie wojny stuletniej, powodem jego wybuchu by\u0142o wyniszczenie wsi wojn\u0105 i epidemiami, a tak\u017ce wzrost podatk\u00f3w i danin. Nazwa \"\u017bakeria\" wywodzi si\u0119 od pogardliwego okre\u015blania ch\u0142op\u00f3w \"Jacques Bonhomme\", czyli \"Kuba Prostaczek\". W roku 1356 po bitwie pod Poitiers do niewoli wzi\u0119ty zosta\u0142 kr\u00f3l Francji Jan II Dobry. W\u0142adza we Francji przesz\u0142a w r\u0119ce Stan\u00f3w Generalnych. Jednak by\u0142y one zbyt podzielone, by sprawowa\u0107 skutecznie rz\u0105dy. Francuskie klasy uprzywilejowane ci\u0119\u017car wojny i niedostatku zrzuci\u0142y na ch\u0142op\u00f3w. Szerokie masy ch\u0142opskie, pod naporem biedy zwi\u0105zanej z wojn\u0105 i wyniszcze\u0144 zwi\u0105zanych z epidemi\u0105 d\u017cumy, wywo\u0142a\u0142y seri\u0119 rewolt w niekt\u00f3rych rejonach kraju. Przyw\u00f3dc\u0105 powstania zosta\u0142 Guillaume Cale, obwo\u0142any przez","start_idx":28,"end_idx":128}
+{"id":"mrc_7873","question":"do jakiej partii nale\u017cy angela merkel?","answer":"partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om).","context":"f\u00fcr physikalische Chemie der Akademie der Wissenschaften der DDR\"). W 1986 r. uzyska\u0142a doktorat z chemii fizycznej. W tym czasie kilkakrotnie przyje\u017cd\u017ca\u0142a do Polski, bior\u0105c udzia\u0142 m.in. w Letnich Szko\u0142ach Zaawansowanych Metod Chemii Kwantowej w Bachotku. === Kariera polityczna === W m\u0142odo\u015bci Angela Merkel nale\u017ca\u0142a do komunistycznej organizacji Wolna M\u0142odzie\u017c Niemiecka (FDJ), gdzie w latach 80. pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 sekretarza ds. kultury. W 1989 r., po upadku Muru Berli\u0144skiego, zaanga\u017cowa\u0142a si\u0119 w powstaj\u0105cy ruch demokratyczny. Pod koniec 1989 r. Merkel do\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do nowej partii \u201eDemokratischer Aufbruch\u201d (Demokratyczny Prze\u0142om). Po pierwszych demokratycznych wyborach w NRD pe\u0142ni\u0142a funkcj\u0119 zast\u0119pcy rzecznika rz\u0105du Lothara de Maizi\u00e8re\u2019a. Po zjednoczeniu Niemiec w pa\u017adzierniku 1990 i wyborach og\u00f3lnoniemieckich zosta\u0142a deputowan\u0105 do Bundestagu oraz ministrem do spraw kobiet","start_idx":576,"end_idx":633}
+{"id":"mrc_7874","question":"jaka jest rola dyrygenta w orkiestrze?","answer":"Kompetencje dyrygenta polegaj\u0105 na odpowiednim przygotowaniu zespo\u0142u, wytworzeniu odpowiedniej, tw\u00f3rczej atmosfery oraz zorganizowaniu ca\u0142ej grupy wykonawc\u00f3w w celu osi\u0105gni\u0119cia jak najlepszego efektu.","context":"Dyrygent \u2013 osoba kieruj\u0105ca zespo\u0142ami muzycznymi, takimi jak orkiestry symfoniczne, orkiestry smyczkowe, orkiestry d\u0119te, jazzowe big-bandy, zespo\u0142y kameralne, ch\u00f3ry, zespo\u0142y wokalne, zespo\u0142y wokalno-instrumentalne, a tak\u017ce kieruj\u0105ca wykonaniami oper i spektakli muzycznych. Kompetencje dyrygenta polegaj\u0105 na odpowiednim przygotowaniu zespo\u0142u, wytworzeniu odpowiedniej, tw\u00f3rczej atmosfery oraz zorganizowaniu ca\u0142ej grupy wykonawc\u00f3w w celu osi\u0105gni\u0119cia jak najlepszego efektu. Podczas wykonywania utwor\u00f3w stoi przed muzykami i za pomoc\u0105 batuty (w przypadku prowadzenia orkiestry symfonicznej), laski tambourmajora (w przypadku orkiestr d\u0119tych promenadowych) lub samych r\u0105k (w przypadku ch\u00f3r\u00f3w) oraz mimiki, ruch\u00f3w g\u0142owy jak i ca\u0142ego cia\u0142a podkre\u015bla wcze\u015bniej zapisane w nutach przez kompozytora cechy utworu muzycznego: dynamika, metrum, agogika, artykulacja, frazowanie oraz wej\u015bcia poszczeg\u00f3lnych g\u0142os\u00f3w, sekcji instrument\u00f3w, solist\u00f3w, wokalist\u00f3w i instrumentalist\u00f3w. Dyrygent musi wi\u0119c posiada\u0107 cechy, niezb\u0119dne","start_idx":273,"end_idx":472}
+{"id":"mrc_7875","question":"gdzie po raz pierwszy u\u017cyto gaz\u00f3w bojowych?","answer":"Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve Chapelle","context":"w zawojowanym pa\u0144stwie etc.\u201d W XIX wieku trucizn bojowych zabroni\u0142 Kodeks Liebera, Deklaracja brukselska (1874) i Regulamin wojny l\u0105dowej z 1899, powt\u00f3rzony w 1907. Instytut Prawa Mi\u0119dzynarodowego w \u00f3smym artkule \"Oksfordskiego Podr\u0119cznika Zasad Wojny\" zabrania u\u017cywania trucizn. === I wojna \u015bwiatowa === Gazy bojowe po raz pierwszy zastosowano na wi\u0119ksz\u0105 skal\u0119 w trakcie I wojny \u015bwiatowej. Pierwsze u\u017cycie przez Niemc\u00f3w mia\u0142o miejsce ju\u017c 17 pa\u017adziernika 1914 na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve Chapelle Na froncie wschodnim 31 stycznia 1915 (wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 30 stycznia albo te\u017c 31 grudnia 1914) nad rzek\u0105 Rawk\u0105 pod Bolimowem Niemcy ostrzelali pozycje rosyjskie artyleryjskimi pociskami wype\u0142nionymi \u015brodkiem \"T-Stoff\" (bromkiem ksylilu mog\u0105cym zawiera\u0107 tak\u017ce inne substancje). 12 lipca 1917 roku, r\u00f3wnie\u017c pod Ypres, Niemcy u\u017cyli","start_idx":391,"end_idx":514}
+{"id":"mrc_7876","question":"ile kraj\u00f3w jest w afryce?","answer":"Na terenie Afryki znajduj\u0105 si\u0119 54 pa\u0144stwa uznawane na arenie mi\u0119dzynarodowej.","context":"Lista pa\u0144stw Afryki \u2013 lista pa\u0144stw i terytori\u00f3w zale\u017cnych Afryki. Na terenie Afryki znajduj\u0105 si\u0119 54 pa\u0144stwa uznawane na arenie mi\u0119dzynarodowej. Ponadto niewielkie fragmenty l\u0105d\u00f3w zaliczane tradycyjnie do kontynentu afryka\u0144skiego stanowi\u0105 integralne cz\u0119\u015bci terytori\u00f3w dw\u00f3ch pa\u0144stw europejskich \u2013 Hiszpanii (Ceuta, Melilla, Wyspy Kanaryjskie) i Portugalii (Azory i Madera); a tak\u017ce jednego azjatyckiego \u2013 Jemenu (Sokotra). Dodatkowo do Afryki zalicza si\u0119 cztery terytoria zale\u017cne Francji i Wielkiej Brytanii. W Afryce funkcjonuj\u0105 r\u00f3wnie\u017c dwa pa\u0144stwa nieuznawane \u2013 Sahara Zachodnia i Somaliland. Najwi\u0119kszym pa\u0144stwem afryka\u0144skim jest Algieria (2 381 740 km\u00b2), a najmniejszym \u2013 Seszele (455 km\u00b2), przy czym najmniejszym pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym na sta\u0142ym l\u0105dzie jest Gambia (11 300 km\u00b2). Najbardziej zaludnionym pa\u0144stwem jest natomiast Nigeria (225 082 083 mieszka\u0144c\u00f3w), a najmniej zaludnionym","start_idx":66,"end_idx":143}
+{"id":"mrc_7877","question":"gdzie jest kr\u0119tarz wi\u0119kszy?","answer":"w s\u0105siedztwie g\u0142owy ko\u015bci udowej","context":"Kr\u0119tarz (\u0142ac. \"trochanter\") \u2013 termin z anatomii zwierz\u0105t stosowany w nast\u0119puj\u0105cych znaczeniach: * W teriologii i medycynie: ** kr\u0119tarz wi\u0119kszy (\u0142ac. \"trochanter major\") \u2013 masywna, chropowata wynios\u0142o\u015b\u0107 kostna w s\u0105siedztwie g\u0142owy ko\u015bci udowej wywo\u0142ana przyczepem mi\u0119\u015bni po\u015bladkowych, ** kr\u0119tarz mniejszy (\u0142ac. \"trochanter minor\") \u2013 \u015blad przyczepu mi\u0119\u015bnia biodrowo l\u0119d\u017awiowego po\u0142o\u017cony poni\u017cej g\u0142owy ko\u015bci udowej, ** kr\u0119tarz trzeci (\u0142ac. \"trochanter tertius\") \u2013 miejsce przyczepu mi\u0119\u015bnia po\u015bladkowego powierzchownego po\u0142o\u017cone w s\u0105siedztwie kr\u0119tarza wi\u0119kszego, * Czwarty kr\u0119tarz jest wypuk\u0142o\u015bci\u0105 na ko\u015bci udowej charakterystyczn\u0105 dla archozaur\u00f3w.","start_idx":209,"end_idx":241}
+{"id":"mrc_7878","question":"jakie jednostki wojska polskiego zosta\u0142y utworzone we francji?","answer":"1 Dywizja Piechoty","context":"(dow\u00f3dca p\u0142k/gen. Stanis\u0142aw Kopa\u0144ski). Podczas formowania jednostek odtwarzanego Wojska Polskiego brano pod uwag\u0119 do\u015bwiadczenia z przegranej kampanii w Polsce. Dotyczy\u0142o to m.in. silniejszego wyposa\u017cenia oddzia\u0142\u00f3w w bro\u0144 przeciwpancern\u0105. 1 Dywizja Grenadier\u00f3w Pierwsz\u0105 wielk\u0105 jednostk\u0105 Wojska Polskiego sformowan\u0105 we Francji by\u0142a 1 Dywizja Piechoty. Formowano j\u0105 od 13 listopada 1939 w obozie Co\u00ebtquidan w Bretanii. Zawi\u0105zki stanowili oficerowie z rezerwowych o\u015brodk\u00f3w szkolenia i szeregowi z oddzia\u0142\u00f3w polskich zgrupowanych w Co\u00ebtquidan uzupe\u0142niani nap\u0142ywaj\u0105cymi \u017co\u0142nierzami z poboru i ewakuacji z Rumunii i W\u0119gier. Od 3 maja 1940 nosi\u0142a ona nazw\u0119 1 Dywizji Grenadier\u00f3w. Pocz\u0105tkowo dowodzi\u0142 ni\u0105 gen. Stanis\u0142aw Maczek, p\u00f3\u017aniej p\u0142k Zygmunt Bohusz-Szyszko, a do walki poprowadzi\u0142 j\u0105 gen. Bronis\u0142aw Duch. W drugiej po\u0142owie kwietnia 1940 przetransportowano dywizj\u0119 do strefy przyfrontowej w okolice","start_idx":330,"end_idx":348}
+{"id":"mrc_7879","question":"od czego nazwa pazdziernik?","answer":"Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d.","context":"Pa\u017adziernik jest na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej miesi\u0105cem jesiennym, a na po\u0142udniowej wiosennym. Jest najd\u0142u\u017cszym miesi\u0105cem w roku kalendarzowym, poniewa\u017c wypada wtedy zmiana z czasu letniego na zimowy (jest d\u0142u\u017cszy o jedn\u0105 godzin\u0119 od pozosta\u0142ych 31-dniowych miesi\u0119cy). Nazwa miesi\u0105ca (dawniej r\u00f3wnie\u017c \"pa\u017adzierzec\") pochodzi wed\u0142ug Br\u00fccknera od s\u0142owa \"pa\u017adzierze\", oznaczaj\u0105cego \u201eodpadki od lnu lub konopi\u201d. Obok tego funkcjonowa\u0142y r\u00f3wnie\u017c nazwy: \"pa\u017adzierzec\", \"pa\u017adzierze\u0144\", \"po\u015bciernik\", a tak\u017ce \"winnik\" (por. starogerma\u0144ska nazwa miesi\u0105ca \"Weinmond\"). \u0141aci\u0144ska nazwa \"October\" (\u201e\u00f3smy miesi\u0105c\u201d; zobacz: kalendarz rzymski) zosta\u0142a zapo\u017cyczona przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 j\u0119zyk\u00f3w europejskich. W pierwsz\u0105 niedziel\u0119 pa\u017adziernika w Ko\u015bcio\u0142ach mariawickich obchodzona jest uroczysto\u015b\u0107 Matki Bo\u017cej R\u00f3\u017ca\u0144cowej. 2 pa\u017adziernika jest wspomnienie liturgiczne \u015awi\u0119tych Anio\u0142\u00f3w Str\u00f3\u017c\u00f3w. 4 i 10 pa\u017adziernika maj\u0105 za patron\u00f3w \u015bwi\u0119tych Franciszk\u00f3w: Franciszka z Asy\u017cu i Franciszka Borgiasza. Na wsi","start_idx":260,"end_idx":398}
+{"id":"mrc_7880","question":"kiedy najprawdopodobniej urodzi\u0142 si\u0119 jezus?","answer":"najprawdopodobniej w 5 p.n.e.","context":"Data narodzin Jezusa Chrystusa \u2013 Jezus Chrystus urodzi\u0142 si\u0119 pomi\u0119dzy rokiem 8 p.n.e. a 4 p.n.e., najprawdopodobniej w 5 p.n.e. == \u0179r\u00f3d\u0142a == Jedyne \u017ar\u00f3d\u0142a, jakie pozwalaj\u0105 w przybli\u017ceniu datowa\u0107 narodziny Jezusa, to dwie spo\u015br\u00f3d ewangelii Nowego Testamentu: Ewangelia Mateusza i \u0141ukasza, kt\u00f3re podaj\u0105 nieliczne informacje na temat narodzin Jezusa. Pozosta\u0142e ewangelie nowotestamentowe nie wspominaj\u0105 nic na ten temat, pozakanoniczne za\u015b ewangelie apokryficzne, zw\u0142aszcza Ewangelie dzieci\u0144stwa, uwa\u017cane s\u0105 przez historyk\u00f3w za niewiarygodne jako \u017ar\u00f3d\u0142a dla rekonstrukcji historycznej. Problemem, na jaki napotykaj\u0105 historycy badaj\u0105cy oba \u017ar\u00f3d\u0142a, s\u0105 rozbie\u017cno\u015bci w przek\u0142adach poszczeg\u00f3lnych wersji. Wedle Ewangelii Mateusza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 jeszcze za \u017cycia kr\u00f3la Heroda, podczas gdy wedle Ewangelii \u0141ukasza 2,1 Jezus urodzi\u0142 si\u0119 w czasie trwania spisu ludno\u015bci, kiedy w\u0142adc\u0105 Syrii","start_idx":97,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_7881","question":"gdzie znajdowal sie palac nerona?","answer":"pomi\u0119dzy wzg\u00f3rzami Palatynu i Eskwilinu.","context":"Z\u0142oty Dom Nerona () \u2013 rzymski pa\u0142ac cesarza Nerona zlokalizowany pomi\u0119dzy wzg\u00f3rzami Palatynu i Eskwilinu. Prace budowlane zosta\u0142y rozpocz\u0119te w 64 r. i by\u0142y prowadzone do roku 68. Przerwano je po \u015bmierci cesarza. Z uwagi na du\u017c\u0105 niepopularno\u015b\u0107 tej inwestycji w\u015br\u00f3d mieszka\u0144c\u00f3w Rzymu \u2013 wysokie jej koszty zwi\u0105zane mi\u0119dzy innymi z szokuj\u0105cym wsp\u00f3\u0142czesnych przepychem wystrojem, przedsi\u0119wzi\u0119cie nigdy nie zosta\u0142o uko\u0144czone. Do naszych czas\u00f3w przetrwa\u0142y staro\u017cytne opisy i pozosta\u0142o\u015bci odkryte podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w okresie renesansu. Odkrywcy z XVI wieku s\u0105dzili, \u017ce natrafili na naturalne groty i nazwali je Grotte di Roma. Pozosta\u0142o\u015bci budowli zosta\u0142y odnalezione pod innymi budowlami ze staro\u017cytno\u015bci i \u015bredniowiecza. Dom Nerona zosta\u0142 zaprojektowany przez architekt\u00f3w Sewerusa i Celera. Kompleks wzorowany by\u0142 na zabudowie miejskiej willi i","start_idx":65,"end_idx":105}
+{"id":"mrc_7882","question":"jakie zmiany wprowadzono do konstytucji w 1976 r?","answer":"Ustaw\u0105 z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, \u017ce Polska jest pa\u0144stwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego okre\u015blenia \u2013 pa\u0144stwo demokracji ludowej), PZPR \u2013 przewodni\u0105 si\u0142\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa w budowie socjalizmu, za\u015b PRL w swej polityce umacnia przyja\u017a\u0144 i wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi pa\u0144stwami socjalistycznymi.","context":"rz\u0105dem i Rad\u0105 Pa\u0144stwa. Na rosyjskiej wersji konstytucji poprawki w\u0142asnor\u0119cznie nani\u00f3s\u0142 J\u00f3zef Stalin, a ostateczn\u0105 wersj\u0119 polskoj\u0119zyczn\u0105 opracowa\u0142 Boles\u0142aw Bierut. Konstytucja by\u0142a nowelizowana 24 razy. Ustaw\u0105 z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, \u017ce Polska jest pa\u0144stwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego okre\u015blenia \u2013 pa\u0144stwo demokracji ludowej), PZPR \u2013 przewodni\u0105 si\u0142\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa w budowie socjalizmu, za\u015b PRL w swej polityce umacnia przyja\u017a\u0144 i wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi pa\u0144stwami socjalistycznymi. Zapisy te wywo\u0142a\u0142y protesty spo\u0142eczne. == W\u0142adza ustawodawcza \u2013 Sejm == Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 460 pos\u0142\u00f3w na Sejm PRL, na pocz\u0105tku ustalono jednolit\u0105 norm\u0119 przedstawicielsk\u0105 1 pose\u0142: 60 tys. mieszka\u0144c\u00f3w, p\u00f3\u017aniej wykre\u015blono j\u0105 z konstytucji jako niepraktyczn\u0105. Zerwano z zasad\u0105 mandatu wolnego (pose\u0142 by\u0142 przedstawicielem","start_idx":202,"end_idx":562}
+{"id":"mrc_7883","question":"kto jest prymasem polski?","answer":"abp Wojciech Polak","context":"Prymas Polski (\u0142ac. \"Primas Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 przys\u0142uguj\u0105cy urz\u0119duj\u0105cym arcybiskupom metropolitom gnie\u017anie\u0144skim od 1417, podkre\u015blaj\u0105cy ich pierwsze\u0144stwo w polskim episkopacie i historyczn\u0105 rol\u0119, jak\u0105 pe\u0142ni\u0142 prymas jako interrex i pierwszy ksi\u0105\u017c\u0119 Senatu I Rzeczypospolitej. Obecnym, 59. z kolei, prymasem Polski jest abp Wojciech Polak. == Historia == === Od ko\u0144ca \u015bredniowiecza do XIX wieku === Do 1367 metropolia gnie\u017anie\u0144ska by\u0142a jedyn\u0105 tego typu prowincj\u0105 ko\u015bcieln\u0105 w Polsce, dlatego te\u017c arcybiskupa gnie\u017anie\u0144skiego uznawano za jedynego zwierzchnika ca\u0142ego polskiego Ko\u015bcio\u0142a. Po powstaniu metropolii w Haliczu, przeniesionej p\u00f3\u017aniej do Lwowa, zaistnia\u0142a konieczno\u015b\u0107 rozwi\u0105zania kwestii pierwsze\u0144stwa w\u015br\u00f3d biskup\u00f3w tytu\u0142em prymasa. Prawdopodobnie na synodzie prowincjonalnym w Wieluniu w 1414 ustalono zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa metropolity gnie\u017anie\u0144skiego przed lwowskim ze wzgl\u0119du na starsze\u0144stwo Gniezna. W\u0142a\u015bciwe ustanowienie godno\u015bci prymasowskiej","start_idx":317,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_7884","question":"kiedy dosz\u0142o do zatrucia odry?","answer":"latem 2022","context":"Katastrofa ekologiczna na Odrze \u2013 masowy pom\u00f3r ryb i innych zwierz\u0105t w Odrze, do kt\u00f3rego dosz\u0142o latem 2022 na odcinku kilkuset kilometr\u00f3w rzeki, w pi\u0119ciu wojew\u00f3dztwach. == Przebieg katastrofy == \u015ani\u0119te ryby w Odrze pojawi\u0142y si\u0119 26 lipca 2022, w okolicy Jazu Lipki na granicy wojew\u00f3dztwa opolskiego i dolno\u015bl\u0105skiego, kilka kilometr\u00f3w w d\u00f3\u0142 rzeki od Brzegu w wojew\u00f3dztwie opolskim\u2063. Nast\u0119pnie w po\u0142owie czerwca w kilku miejscach Odry \u2013 na kana\u0142ach K\u0119dzierzy\u0144skim i Gliwickim na wysoko\u015bci \u015bluzy Nowa Wie\u015b w K\u0119dzierzynie-Ko\u017alu obserwowano przypadki \u015bni\u0119cia ryb, jednak\u017ce instytucje \u015brodowiskowe nie znalaz\u0142y zwi\u0105zku z lipcowym zdarzeniem martwych ryb, zauwa\u017cono tak\u017ce martwe bobry, ptaki i ma\u0142\u017ce. Tylko 11 sierpnia 2022 wy\u0142owiono co najmniej 10 ton ryb jedynie z 200-kilometrowego odcinka na p\u00f3\u0142noc od rzeki","start_idx":96,"end_idx":106}
+{"id":"mrc_7885","question":"jakie wydarzenie historyczne wyznacza pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej?","answer":"Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej.","context":"os\u00f3b. Jako ostatni, 24 wrze\u015bnia 622 roku, Mekk\u0119 opu\u015bci\u0142 Mahomet wraz ze swoim doradc\u0105 i przyjacielem Abu Bakrem. Uchod\u017acy towarzysz\u0105cy Mahometowi, nazywani \"muhad\u017cirami\" (arab. \"muhad\u017cirun \u2013 ci, kt\u00f3rzy razem wyw\u0119drowali\"), ze wzgl\u0119du na swoje zas\u0142ugi dla religii zaj\u0119li potem najwy\u017csze pozycje w \"ummie\", pierwszej gminie wyznawc\u00f3w islamu. == Znaczenie == Pocz\u0105tek roku, w kt\u00f3rym mia\u0142a miejsce hid\u017cra Mahometa, tj. dzie\u0144 16 lipca 622 roku, zosta\u0142 17 lat p\u00f3\u017aniej, za panowania kalifa Omara, uznany za pocz\u0105tek ery muzu\u0142ma\u0144skiej. Od tego momentu liczy si\u0119 lata w rachubie kalendarza muzu\u0142ma\u0144skiego oraz kalendarza ira\u0144skiego. Hid\u017cr\u0119 nazywa si\u0119 czasami \"wielk\u0105\", w odr\u00f3\u017cnieniu od \"ma\u0142ej\", czyli pierwszej fali emigracji, gdy w 615 roku kilkudziesi\u0119ciu wyznawc\u00f3w, by unikn\u0105\u0107 prze\u015bladowa\u0144, uda\u0142o si\u0119 do chrze\u015bcija\u0144skiej Etiopii. Kategoria:Islam Kategoria:Wydarzenia 622","start_idx":356,"end_idx":527}
+{"id":"mrc_7886","question":"jaki jest cel modlitwy r\u00f3\u017ca\u0144cowej?","answer":"Celem modlitwy r\u00f3\u017ca\u0144cowej jest rozwa\u017canie wydarze\u0144 (tajemnic) z \u017cycia, dzia\u0142alno\u015bci, m\u0119ki i chwa\u0142y Jezusa i Maryi, po\u0142\u0105czone z powtarzaniem okre\u015blonych modlitw.","context":"II w \u015blad za Paw\u0142em VI przypomnia\u0142, \u017ce modlitwa w trakcie R\u00f3\u017ca\u0144ca, opr\u00f3cz wypowiadanych formu\u0142, powinna zawiera\u0107 element refleksji i kontemplacji: == Budowa r\u00f3\u017ca\u0144ca i spos\u00f3b odmawiania == Celem modlitwy r\u00f3\u017ca\u0144cowej jest rozwa\u017canie wydarze\u0144 (tajemnic) z \u017cycia, dzia\u0142alno\u015bci, m\u0119ki i chwa\u0142y Jezusa i Maryi, po\u0142\u0105czone z powtarzaniem okre\u015blonych modlitw. Poszczeg\u00f3lne elementy r\u00f3\u017ca\u0144ca wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 z nast\u0119puj\u0105cymi modlitwami: * \u2460 krzy\u017cyk lub medalik \u2013 R\u00f3\u017caniec rozpoczyna si\u0119 od prze\u017cegnania si\u0119 znakiem krzy\u017ca oraz odm\u00f3wienia modlitw wst\u0119pnych, zgodnie z \"Consueverunt Romani Pontifices\" Piusa V z 1569 i \"Rosarium Virginis Mariae\" Jana Paw\u0142a II z 2002: ** A: \"Bo\u017ce, wejrzyj ku wspomo\u017ceniu memu. Panie, po\u015bpiesz ku ratunkowi memu\". \"Chwa\u0142a Ojcu\", bezpo\u015brednio potem nast\u0119puje zapowied\u017a pierwszej rozwa\u017canej tajemnicy, Ojcze nasz, 10 razy Zdrowa\u015b Maryjo,","start_idx":188,"end_idx":348}
+{"id":"mrc_7887","question":"kt\u00f3ry francuski marsza\u0142ek otrzyma\u0142 od napoleona tytu\u0142 ksi\u0119cia moskwy?","answer":"Michel Ney","context":"Michel Ney diuk d\u2019Elchingen, ksi\u0105\u017c\u0119 Moskwy (\"de la Moskova\"), (ur. 10 stycznia 1769 w Saarlouis, zm. 7 grudnia 1815 w Pary\u017cu) \u2013 marsza\u0142ek Francji. Walczy\u0142 w obronie rewolucji francuskiej oraz w wojnach napoleo\u0144skich. == \u017byciorys == Syn bednarza, ju\u017c za m\u0142odu zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do 4. pu\u0142ku huzar\u00f3w jako prosty szeregowiec. Na pocz\u0105tku rewolucji Ney nadal by\u0142 szeregowcem, jednak ju\u017c w 1794, z rangi kapitana, awansowany zosta\u0142 przez gen. Kl\u00e9bera na adiutanta i dow\u00f3dc\u0119 szwadronu. Walczy\u0142 pod Altenkirchen (Westerwald), Obernburgiem i W\u00fcrzburgiem. W roku 1796 mianowany zosta\u0142 genera\u0142em brygady, przy\u0142o\u017cy\u0142 si\u0119 do zwyci\u0119stwa pod Neuwied, potem (16 kwietnia 1797) walczy\u0142 pod Diersdorfem, gdzie dosta\u0142 si\u0119 do niewoli austriackiej. Po wymianie je\u0144c\u00f3w mianowany dow\u00f3dc\u0105 dywizji, walczy\u0142 w 1799 w Armii Renu. Wygra\u0142","start_idx":0,"end_idx":10}
+{"id":"mrc_7888","question":"w szwecji jaki jezyk?","answer":"J\u0119zyk szwedzki","context":"J\u0119zyk szwedzki (szw. , ) - j\u0119zyk z grupy skandynawskiej j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, ojczysty dla ponad 10 milion\u00f3w os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie na terenie Szwecji i niekt\u00f3rych cz\u0119\u015bci Finlandii. Jest tak\u017ce j\u0119zykiem urz\u0119dowym na terenie tych pa\u0144stw (w Finlandii obok j\u0119zyka fi\u0144skiego). Stosunkowo podobny do j\u0119zyka norweskiego, w mniejszym stopniu do j\u0119zyka du\u0144skiego. Jest cz\u0119\u015bciowo rozumiany przez osoby biegle pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 tymi j\u0119zykami. Dialekty tych trzech j\u0119zyk\u00f3w tworz\u0105 ze sob\u0105 kontinuum dialektalne. J\u0119zyk standardowy w Szwecji, tzw. rikssvenska (szwedzki pa\u0144stwowy), opiera si\u0119 na dialektach regionu sztokholmskiego. W sytuacjach nieformalnych powszechnie u\u017cywane s\u0105 zr\u00f3\u017cnicowane dialekty nieliterackie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich jest jednak dobrze zrozumia\u0142a dla pozosta\u0142ych u\u017cytkownik\u00f3w j\u0119zyka szwedzkiego. Obecnie mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 dwa zespo\u0142y dialekt\u00f3w: szwedzki i finlandzki (tzw. fi\u0144ska odmiana j\u0119zyka szwedzkiego). Istnieje te\u017c","start_idx":0,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_7889","question":"kto zapocz\u0105tkowa\u0142 narodowe czytanie?","answer":"prezydent Polski Bronis\u0142aw Komorowski","context":"Narodowe Czytanie \u2013 polska akcja spo\u0142eczna propaguj\u0105ca znajomo\u015b\u0107 literatury narodowej, w kt\u00f3rej obszerne fragmenty dzie\u0142 odczytywane s\u0105 publicznie, r\u00f3wnie\u017c w \u015brodkach masowego przekazu; zapocz\u0105tkowana w 2012. == Historia == Akcj\u0119 zapocz\u0105tkowano w 2012 z okazji 200-lecia Drugiej Wojny Polskiej i najazdu Napoleona na Rosj\u0119, podczas kt\u00f3rego mia\u0142 miejsce opisany w \"Panu Tadeuszu\" Adama Mickiewicza \"ostatni zajazd na Litwie\". Akcj\u0119 zorganizowa\u0142 prezydent Polski Bronis\u0142aw Komorowski, a pomys\u0142odawc\u0105 by\u0142a Agnieszka Celeda, dyrektor Biura Kultura - wcze\u015bniej m.in. wicedyrektor TVP Kultura. Pomys\u0142odawcy pragn\u0119li tego, by literatura narodowa nie by\u0142a tylko przedmiotem nauczania szkolnego, ale by sta\u0142a si\u0119 obecna w szeroko rozumianym \u017cyciu spo\u0142ecznym. Publiczne czytanie \"Pana Tadeusza\" odby\u0142o si\u0119 8 wrze\u015bnia 2012 w dziesi\u0105tkach miejscowo\u015bci z udzia\u0142em rzesz s\u0142uchaczy. Warszawskie oficjalne czytanie epopei","start_idx":444,"end_idx":481}
+{"id":"mrc_7890","question":"jakie zadanie pe\u0142ni przew\u00f3d ochronny?","answer":"stanowi element ochrony przez samoczynne wy\u0142\u0105czanie zasilania.","context":"Przew\u00f3d ochronny PE (ang. \"protective earth\" lub \"protective conductor\") \u2013 uziemiony przew\u00f3d niepodlegaj\u0105cy obci\u0105\u017ceniu pr\u0105dami roboczymi, z kt\u00f3rym \u0142\u0105czy si\u0119 cz\u0119\u015bci przewodz\u0105ce dost\u0119pne i kt\u00f3ry stanowi element ochrony przez samoczynne wy\u0142\u0105czanie zasilania. Przew\u00f3d ochronny \u0142\u0105cz\u0105cy zacisk ochronny PE z uziomem, nieb\u0119d\u0105cy przewodem linii nazywany jest przewodem uziemiaj\u0105cym. Jako przewody ochronne PE w elektroenergetycznych liniach kablowych mog\u0105 by\u0107 stosowane: * izolowane \u017cy\u0142y kabla, * metalowe pow\u0142oki, ekrany lub pancerze kabli pod warunkiem, \u017ce ich przekr\u00f3j nie jest mniejszy od wymaganego dla przewodu PE oraz w miejscach ich nieci\u0105g\u0142o\u015bci zostan\u0105 wykonane mostki spe\u0142niaj\u0105ce wymagania stawiane przewodom uziemiaj\u0105cym. == Oznaczenia przewodu ochronnego PE == Izolacja przewodu ochronnego PE powinna by\u0107 w kolorze zielono-\u017c\u00f3\u0142tym. == Dopuszczalne przekroje == Przewody PE linii powinny mie\u0107 przekr\u00f3j","start_idx":193,"end_idx":255}
+{"id":"mrc_7891","question":"z kim graniczy polska?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_7892","question":"kiedy \u017cy\u0142 moj\u017cesz?","answer":"Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (wed\u0142ug Biblii 120 lat).","context":"Moj\u017cesz (, hebr. \"\u05de\u05b9\u05e9\u05b6\u05c1\u05d4\" \"Mosze\", arab. \"\u0645\u0648\u0633\u0649,\" \"Musa\", cs. \"Prorok Bogowidiec Moisiej\") \u2013 posta\u0107 biblijna, przyw\u00f3dca Izraelit\u00f3w w okresie ich wyj\u015bcia z Egiptu i w\u0119dr\u00f3wki do Ziemi Obiecanej, \u015bwi\u0119ty prorok. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (wed\u0142ug Biblii 120 lat). Syn Amrama i Jokebed (Amram by\u0142 bratankiem swojej \u017cony Jokabed \u2013 Wj 6:20), brat Aarona i Miriam. S\u0105 tak\u017ce badacze, kt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce Moj\u017cesz nie jest postaci\u0105 historyczn\u0105, nie wykluczaj\u0105c jednocze\u015bnie mo\u017cliwo\u015bci istnienia innej osoby, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego pierwowzorem. == Imi\u0119 == Wed\u0142ug tradycyjnej etymologii imi\u0119 \"Moj\u017cesz\" pochodzi od rdzenia \u05de\u05e9\u05d4 \"wyci\u0105ga\u0107, wyjmowa\u0107, wyj\u0105\u0107\", jako \u017ce zosta\u0142 wyci\u0105gni\u0119ty z rzeki (Nilu) przez c\u00f3rk\u0119 faraona. J\u00f3zef Flawiusz w \"Dawnych dziejach Izraela\" (ks. I 228) uwa\u017ca, \u017ce etymologia","start_idx":207,"end_idx":295}
+{"id":"mrc_7893","question":"ile minuta ma sekund?","answer":"a 60 sekund","context":"Minuta, skr\u00f3t min (bez kropki) \u2013 legalna jednostka czasu nienale\u017c\u0105ca do uk\u0142adu SI, r\u00f3wna 60 sekundom. Wywodzi si\u0119 z sumeryjskiego uk\u0142adu miar. Termin minuta pochodzi z \u0142aci\u0144skiego wyra\u017cenia \"pars minuta prima\" - pierwsza ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107. 1 min = 60 s = 1/60 h = 1/1440 doby W szczeg\u00f3lnych przypadkach do minuty doliczana jest dodatkowa sekunda, tzw. sekunda przest\u0119pna.","start_idx":87,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7894","question":"kto wymy\u015bli\u0142 suszark\u0119 do w\u0142os\u00f3w?","answer":"Pierwsze suszarki produkowane by\u0142y w zak\u0142adach AEG w Norymberdze od 1899 roku. By\u0142y one opracowane przez in\u017cyniera Micha\u0142a Doliwo-Dobrowolskiego (g\u0142\u00f3wnego in\u017cyniera AEG) i nosi\u0142y nazw\u0119 \"F\u00f6n\" (fen \u2013 ciep\u0142y, g\u00f3rski wiatr).","context":"Suszarka do w\u0142os\u00f3w \u2013 urz\u0105dzenie elektryczne, s\u0142u\u017c\u0105ce do suszenia w\u0142os\u00f3w. Najcz\u0119\u015bciej ma rozmiary pozwalaj\u0105ce na trzymanie jej w r\u0119ce; wi\u0119ksze suszarki, stoj\u0105ce, u\u017cywane s\u0105 g\u0142\u00f3wnie w zak\u0142adach fryzjerskich. Pierwsze suszarki produkowane by\u0142y w zak\u0142adach AEG w Norymberdze od 1899 roku. By\u0142y one opracowane przez in\u017cyniera Micha\u0142a Doliwo-Dobrowolskiego (g\u0142\u00f3wnego in\u017cyniera AEG) i nosi\u0142y nazw\u0119 \"F\u00f6n\" (fen \u2013 ciep\u0142y, g\u00f3rski wiatr). W roku 1908 Gabriel Kazanjian z\u0142o\u017cy\u0142 zg\u0142oszenie patentowe na suszark\u0119 r\u0119czn\u0105. W 1951 roku pojawi\u0142y si\u0119 suszarki wyposa\u017cone w elastyczny w\u0105\u017c po\u0142\u0105czony z plastikowym kapturem. W suszarkach zastosowano uniwersalny silnik elektryczny, kt\u00f3ry wprawia w ruch suszark\u0119, szeregowy komutatorowy 1-fazowy dostosowany do zasilania zar\u00f3wno pr\u0105dem przemiennym, jak i pr\u0105dem sta\u0142ym; stosowanym m.in. w sprz\u0119cie gospodarstwa domowego.","start_idx":206,"end_idx":426}
+{"id":"mrc_7895","question":"jak powsta\u0142a ropa naftowa?","answer":"Teoria organiczna pochodzenia ropy (stworzona m.in. przez: B. Radziszewskiego, K. Englera, H. H\u00f6fera, J.E. Hackforda, D. White'a) m\u00f3wi, \u017ce ropa naftowa powsta\u0142a przez przeobra\u017cenie szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych i zwierz\u0119cych nagromadzonych wraz z drobnymi okruchami mineralnymi w osadach morskich.","context":"ropy === Teoria organiczna pochodzenia ropy (stworzona m.in. przez: B. Radziszewskiego, K. Englera, H. H\u00f6fera, J.E. Hackforda, D. White'a) m\u00f3wi, \u017ce ropa naftowa powsta\u0142a przez przeobra\u017cenie szcz\u0105tk\u00f3w ro\u015blinnych i zwierz\u0119cych nagromadzonych wraz z drobnymi okruchami mineralnymi w osadach morskich. Czynnikami powoduj\u0105cymi przej\u015bcie substancji organicznych w bituminy s\u0105 prawdopodobnie: \u015brodowisko redukuj\u0105ce, odpowiednia temperatura i ci\u015bnienie, dzia\u0142alno\u015b\u0107 bakterii, oddzia\u0142ywanie pierwiastk\u00f3w promieniotw\u00f3rczych i innych. == Wyst\u0119powanie ropy naftowej == Z\u0142o\u017ca ropy naftowej cz\u0119sto \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 ze z\u0142o\u017cami gazu ziemnego. Wyst\u0119puj\u0105 najcz\u0119\u015bciej w antyklinach, przy czym sekwencja jest nast\u0119puj\u0105ca: u do\u0142u wyst\u0119puje pod\u015bcielaj\u0105ca z\u0142o\u017ce solanka, nast\u0119pnie ropa naftowa, a w szczycie antykliny gaz ziemny. Mo\u017ce te\u017c wyst\u0119powa\u0107 w mieszaninie z piaskiem, tworz\u0105c tzw. piaski bitumiczne. === Ska\u0142y zbiornikowe === Ska\u0142ami macierzystymi ropy naftowej s\u0105","start_idx":9,"end_idx":297}
+{"id":"mrc_7896","question":"kto prowadzi jeden z dziesi\u0119ciu?","answer":"Tadeusza Sznuka","context":"Jeden z dziesi\u0119ciu (1 z 10) \u2013 polski teleturniej prowadzony przez Tadeusza Sznuka, produkowany przez Euromedia TV i TVP3 Lublin i emitowany w Telewizji Polskiej od 3 czerwca 1994, oparty na brytyjskim formacie \"Fifteen to One\" wymy\u015blonym przez Johna M. Lewisa, na licencji All3Media International, kt\u00f3rego orygina\u0142 by\u0142 emitowany na antenie Channel 4. Pod wzgl\u0119dem lat emisji jest to najd\u0142u\u017cej nadawany (spo\u015br\u00f3d wci\u0105\u017c produkowanych) teleturniej w polskiej telewizji. Nagrania do programu realizowane s\u0105 w oddziale Telewizji Polskiej w Lublinie. == Zasady gry == Do gry przyst\u0119puje dziesi\u0119cioro zawodnik\u00f3w. Ka\u017cdy gracz przed wej\u015bciem do studia losuje numer stanowiska, kt\u00f3re b\u0119dzie zajmowa\u0107. Ka\u017cdy uczestnik rozpoczyna gr\u0119 z trzema \u201eszansami\u201d (reprezentowanymi przez trzy lampki b\u0105d\u017a rz\u0119dy \u015bwiate\u0142ek przy pulpicie gracza). Szans\u0119 traci si\u0119,","start_idx":66,"end_idx":81}
+{"id":"mrc_7897","question":"ile os\u00f3b zatrudnia amazon?","answer":"Amazon w 2018 zatrudnia\u0142 w Stanach Zjednoczonych 566 tysi\u0119cy os\u00f3b.","context":"zatrudni\u0107 w tym centrum przypadnie 3000 robot\u00f3w Amazon Robotics. == Kontrowersje == === Stany Zjednoczone === Amazon w 2018 zatrudnia\u0142 w Stanach Zjednoczonych 566 tysi\u0119cy os\u00f3b. Zarobki w Amazonie (od 2018) na terenie Stan\u00f3w Zjednoczonych dla pracownika bez wi\u0119kszych kwalifikacji s\u0105 znacznie powy\u017cej federalnej minimalnej p\u0142acy. 1 stycznia 2019 roku w magazynie Amazonu w Eastvale w Kalifornii mia\u0142 miejsce wyciek gazu. Brygadzi\u015bci odm\u00f3wili ewakuacji budynku, mimo \u017ce pracownicy wymiotowali i mdleli. Robotnikom og\u0142oszono, \u017ce wyj\u015bcie z fabryki b\u0119dzie potraktowane jako czas wolny i odejmowane z pensji. === Propaganda i media === Amazon zakupi\u0142 tradycyjne magazyny, na przyk\u0142ad \u201eThe Washington Post\u201d, co spotka\u0142o si\u0119 z krytyk\u0105, w tym senator\u00f3w i prezydenta USA. W sierpniu 2018 roku wysz\u0142o na jaw, \u017ce Amazon","start_idx":110,"end_idx":176}
+{"id":"mrc_7898","question":"w ktorym roku powstal moj dom?","answer":"1991 roku","context":"M\u00f3j dom \u2013 drugi album studyjny zespo\u0142u Ira, wydany w 1991 roku przez firm\u0119 i \u00f3wczesnego sponsora zespo\u0142u, wydawnictwo \u201eKontakt\u201d z Radomia. Po do\u015b\u0107 s\u0142abym przyj\u0119ciu poprzedniego kr\u0105\u017cka, muzycy chcieli jak najszybciej zapomnie\u0107 o niepowodzeniu i nagra\u0107 drug\u0105 p\u0142yt\u0119. Zesp\u00f3\u0142 zapo\u017cyczy\u0142 si\u0119 i postanowi\u0142 wynaj\u0105\u0107 producenta oraz studio nagraniowe. Wyb\u00f3r pad\u0142 na Leszka Kami\u0144skiego, oraz warszawskie studio S-4. Pierwsze sesje nagraniowe rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 pod koniec 1990 roku i wtedy powsta\u0142y pierwsze wst\u0119pne szkice utwor\u00f3w. Podczas nagrywania, zesp\u00f3\u0142 spotka\u0142 gitarzyst\u0119 Piotra \u0141ukaszewskiego, kt\u00f3ry w\u0142a\u015bnie nagrywa\u0142 debiutanck\u0105 p\u0142yt\u0119 z zespo\u0142em Skawalker. Kuba P\u0142ucisz zaproponowa\u0142 mu wyst\u0119p na p\u0142ycie jedynie w charakterze go\u015bcia, jednak po trzech wsp\u00f3lnie odbytych pr\u00f3bach, \u0141ukaszewski zosta\u0142 w zespole. Mi\u0119dzy innymi podczas tych pr\u00f3b powsta\u0142 riff do piosenki \"M\u00f3j","start_idx":53,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7899","question":"w jakim j\u0119zyku m\u00f3wi si\u0119 w szwecji?","answer":"J\u0119zyk szwedzki","context":"J\u0119zyk szwedzki (szw. , ) - j\u0119zyk z grupy skandynawskiej j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, ojczysty dla ponad 10 milion\u00f3w os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie na terenie Szwecji i niekt\u00f3rych cz\u0119\u015bci Finlandii. Jest tak\u017ce j\u0119zykiem urz\u0119dowym na terenie tych pa\u0144stw (w Finlandii obok j\u0119zyka fi\u0144skiego). Stosunkowo podobny do j\u0119zyka norweskiego, w mniejszym stopniu do j\u0119zyka du\u0144skiego. Jest cz\u0119\u015bciowo rozumiany przez osoby biegle pos\u0142uguj\u0105ce si\u0119 tymi j\u0119zykami. Dialekty tych trzech j\u0119zyk\u00f3w tworz\u0105 ze sob\u0105 kontinuum dialektalne. J\u0119zyk standardowy w Szwecji, tzw. rikssvenska (szwedzki pa\u0144stwowy), opiera si\u0119 na dialektach regionu sztokholmskiego. W sytuacjach nieformalnych powszechnie u\u017cywane s\u0105 zr\u00f3\u017cnicowane dialekty nieliterackie. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 z nich jest jednak dobrze zrozumia\u0142a dla pozosta\u0142ych u\u017cytkownik\u00f3w j\u0119zyka szwedzkiego. Obecnie mo\u017cna wyr\u00f3\u017cni\u0107 dwa zespo\u0142y dialekt\u00f3w: szwedzki i finlandzki (tzw. fi\u0144ska odmiana j\u0119zyka szwedzkiego). Istnieje te\u017c","start_idx":0,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_7900","question":"ile \u017cyje patyczak rogaty?","answer":"Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku).","context":"Patyczak rogaty (\"Medauroidea extradentata\", wcze\u015bniej znany pod nazw\u0105 \"Baculum extradentatum\") \u2013 owad z rz\u0119du straszyk\u00f3w. Inne nazwy to: patyczak igielnik, patyczak annamski, patyczak indochi\u0144ski. Wygl\u0105dem przypomina ga\u0142\u0105zki, patyki, \u0142ody\u017cki. Zazwyczaj posta\u0107 imaginalna jest koloru ciemnobr\u0105zowego do ciemnozielonego. == Wyst\u0119powanie == * Wietnam po\u0142udniowy. == Wielko\u015b\u0107 == * Samice osi\u0105gaj\u0105 do 10 cm d\u0142ugo\u015bci, samce do oko\u0142o 7 cm. == D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia == * D\u0142ugo\u015b\u0107 \u017cycia w terrarium zale\u017cna jest od warunk\u00f3w przetrzymywania i jako\u015bci dostarczonego pokarmu. Forma doros\u0142a tzw. imago po przej\u015bciu ostatniej wylinki mo\u017ce \u017cy\u0107 do roku (w wyj\u0105tkach oko\u0142o 1,5 roku). == Rozmna\u017canie == * P\u0142ciowe i partenogenetyczne. Samica w ci\u0105gu swojego \u017cycia sk\u0142ada oko\u0142o 300 jajeczek. M\u0142ode l\u0119gn\u0105 si\u0119 po 1,5\u20132,5 miesi\u0105cach inkubacji. == Aktywno\u015b\u0107 == *","start_idx":556,"end_idx":658}
+{"id":"mrc_7901","question":"kto prowadzi konkurs eurowizji 2021?","answer":"\u00c9lodie Gossuin, Olivier Minne oraz Carla Lazzari","context":"France TV ujawni\u0142a, \u017ce konkurs b\u0119d\u0105 prowadzi\u0107 \u00c9lodie Gossuin, Olivier Minne oraz Carla Lazzari, reprezentantka kraju w 17. Konkursie Piosenki Eurowizji dla Dzieci w Gliwicach. Podczas konferencji og\u0142oszono r\u00f3wnie\u017c, \u017ce po raz pierwszy od 2005 konkurs b\u0119dzie prowadzony cz\u0119\u015bciowo w j\u0119zyku francuskim: Minne odpowiada\u0142 za dialog angielski, Gossuin prowadzi\u0142a po francusku, a Carla u\u017cywa\u0142a obu j\u0119zyk\u00f3w. === Projekt graficzny konkursu === Slogan konkursu, \"Imagine\", zosta\u0142 ujawniony 20 maja 2021 podczas konferencji prasowej poprzedzaj\u0105cej Konkurs Piosenki Eurowizji 2021 w Rotterdamie. Slogan zosta\u0142 wybrany jako nawi\u0105zanie do ubieg\u0142orocznego zwyci\u0119skiego utworu \u201eJ\u2019imagine\u201d, a r\u00f3wnie\u017c by zach\u0119ca\u0107 dzieci do kreatywno\u015bci i realizowania swoich marze\u0144. 24 sierpnia zaprezentowano logo konkursu. Inspiracj\u0105 logotypu zosta\u0142y has\u0142a \u201ewyobra\u017ania\u201d, \u201eBo\u017ce Narodzenie\u201d oraz \u201ePary\u017c\u201d. Sk\u0142ada\u0142o si\u0119 z po\u0142\u0105czenia kszta\u0142tu rakiety,","start_idx":46,"end_idx":94}
+{"id":"mrc_7902","question":"jakie elektrownie dominuj\u0105 w norwegii?","answer":"Elektrownie wodne","context":"Elektrownia wodna (fachowo \"hydroelektrownia przep\u0142ywowa\") \u2013 zak\u0142ad przemys\u0142owy zamieniaj\u0105cy energi\u0119 potencjaln\u0105 wody na elektryczn\u0105. Elektrownie wodne s\u0105 najintensywniej wykorzystywanym \u017ar\u00f3d\u0142em odnawialnej energii. W 2017 roku dostarczy\u0142y \u0142\u0105cznie 4060 TWh energii elektrycznej, co stanowi 15,9% ca\u0142kowitej produkcji energii elektrycznej na \u015bwiecie. Wenezuela, Brazylia i Kanada uzyskuj\u0105 ponad 50% swojej energii elektrycznej z elektrowni wodnych, a Norwegia a\u017c 98%. W Polsce w 2017 roku energetyka wodna odpowiada\u0142a za 1,5% produkcji energii elektrycznej. Elektrownie wodne s\u0105 stosunkowo tanim \u017ar\u00f3d\u0142em energii i mog\u0105 szybko zmienia\u0107 generowan\u0105 moc w zale\u017cno\u015bci od zapotrzebowania. Ich wad\u0105 jest ograniczona liczba lokalizacji, w kt\u00f3rych mo\u017cna je budowa\u0107. Ponadto budowa zap\u00f3r dla elektrowni wodnych poci\u0105ga za sob\u0105 zahamowanie naturalnego biegu rzeki i tworzenie zbiornik\u00f3w retencyjnych, drastycznie zmieniaj\u0105cych \u015brodowisko. == Historia","start_idx":134,"end_idx":151}
+{"id":"mrc_7903","question":"kto jest aktualnym prezesem pzpn?","answer":"Cezary Kulesza \u2013 prezes","context":"18 sierpnia. Cezary Kulesza zosta\u0142 wybrany nowym prezesem Polskiego Zwi\u0105zku Pi\u0142ki No\u017cnej zdobywaj\u0105c 92 ze 115 mo\u017cliwych g\u0142os\u00f3w. Marek Ko\u017ami\u0144ski zdoby\u0142 23 g\u0142osy. == Cz\u0142onkowie == * 16 Wojew\u00f3dzkich Zwi\u0105zk\u00f3w Pi\u0142ki No\u017cnej (\"ZPN\"): * Kluby sportowe posiadaj\u0105ce sekcj\u0119 pi\u0142ki no\u017cnej, b\u0105d\u017a jednosekcyjne kluby pi\u0142karskie. == W\u0142adze i organy == ; Struktura * Zarz\u0105d (16 cz\u0142onk\u00f3w) * Komisja Rewizyjna (7 cz\u0142onk\u00f3w) * Walne Zgromadzenie Delegat\u00f3w ; Obsada personalna Zarz\u0105du PZPN * Cezary Kulesza \u2013 prezes * Henryk Kula \u2013 \"wiceprezes ds. organizacyjno-finansowych\" * Maciej Mate\u0144ko \u2013 \"wiceprezes ds. szkoleniowych\" * Mieczys\u0142aw Golba \u2013 \"wiceprezes ds. zagranicznych\" * Wojciech Cygan \u2013 \"wiceprezes ds. pi\u0142karstwa profesjonalnego\" * Adam Ka\u017amierczak \u2013 \"wiceprezes ds. pi\u0142karstwa amatorskiego\" * Zbigniew Bartnik \u2013 \"cz\u0142onek zarz\u0105du\" * Tomasz Garbowski","start_idx":470,"end_idx":493}
+{"id":"mrc_7904","question":"w jakim mie\u015bcie mieszka sanah?","answer":"Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni).","context":"Sanah (zapis stylizowany: sanah), w\u0142a\u015bc. Zuzanna Irena Grabowska) \u2013 polska piosenkarka, skrzypaczka, autorka tekst\u00f3w i kompozytorka, wykonuj\u0105ca muzyk\u0119 z pogranicza indie pop i art pop, a tak\u017ce pop cyfrowy. Pseudonim \u201esanah\u201d powsta\u0142 po skr\u00f3ceniu angielskiej wersji pierwszego imienia piosenkarki \u2013 Susannah. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo, edukacja i rodzina === Ma sze\u015bcioro rodze\u0144stwa. Jej matka jest z zawodu lekarzem weterynarii (studiowa\u0142a weterynari\u0119 na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Szkole G\u0142\u00f3wnej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie). Od dzieci\u0144stwa mieszka w Starych Babicach (powiat warszawski zachodni). Nauk\u0119 w szkole muzycznej rozpocz\u0119\u0142a w wieku sze\u015bciu lat; w czwartym roku \u017cycia zacz\u0119\u0142a nauk\u0119 gry na skrzypcach, a w pi\u0105tej klasie szko\u0142y podstawowej na fortepianie. W latach 2004\u20132013 ucz\u0119szcza\u0142a do Zespo\u0142u Pa\u0144stwowych Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cych Szk\u00f3\u0142 Muzycznych im. Gra\u017cyny","start_idx":547,"end_idx":618}
+{"id":"mrc_7905","question":"ilu pos\u0142\u00f3w w sejmie?","answer":"Sk\u0142ada si\u0119 on z 460 pos\u0142\u00f3w","context":"Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Sejm RP), Sejm \u2013 jedna z dw\u00f3ch izb parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej tradycyjnie okre\u015blana jako: \u201eizba ni\u017csza\u201d. Izba Poselska wy\u0142oni\u0142a si\u0119 z Sejmu walnego w 1493; od uchwalenia ustawy \"nihil novi\" (1505) Sejm jest najwy\u017cszym organem w\u0142adzy ustawodawczej w Polsce. W III Rzeczypospolitej Sejm stanowi \"pierwsz\u0105 izb\u0119\" polskiego parlamentu. Sk\u0142ada si\u0119 on z 460 pos\u0142\u00f3w, wybieranych w wyborach powszechnych, r\u00f3wnych, bezpo\u015brednich i proporcjonalnych, w g\u0142osowaniu tajnym (wybory pi\u0119cioprzymiotnikowe). Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucj\u0105, trwa 4 lata; biegnie od dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzaj\u0105cego dzie\u0144 zebrania si\u0119 Sejmu nast\u0119pnej kadencji. Zako\u0144czenie kadencji mo\u017ce tak\u017ce nast\u0105pi\u0107 w wyniku jej skr\u00f3cenia przez Prezydenta RP: obligatoryjnie (obowi\u0105zkowo), je\u017celi procedura zasadnicza powo\u0142ywania Rady Ministr\u00f3w oraz obie procedury","start_idx":373,"end_idx":399}
+{"id":"mrc_7906","question":"do jakiej dru\u017cyny nale\u017celi bohaterowie kamieni na szaniec?","answer":"23. Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerskiej","context":"Kamienie na szaniec \u2013 ksi\u0105\u017cka Aleksandra Kami\u0144skiego opowiadaj\u0105ca o dzia\u0142alno\u015bci grupy cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w w Warszawie podczas II wojny \u015bwiatowej. Jest oparta na prawdziwych wydarzeniach z ko\u0144ca lat 30. i okresu okupacji niemieckiej. Jej tytu\u0142 nawi\u0105zuje do fragmentu wiersza Juliusza S\u0142owackiego \"Testament m\u00f3j\". == Historia == Ksi\u0105\u017cka powsta\u0142a na podstawie kr\u00f3tkiej relacji Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d spisanej podczas \u015awi\u0105t Wielkanocnych, 25\u201326 kwietnia 1943, w maj\u0105tku Szcz\u0119sne (obecnie otulina Grodziska Mazowieckiego). Jej przygotowanie doradzi\u0142 mu J\u00f3zef Zawadzki, kt\u00f3rego niepokoi\u0142 z\u0142y stan psychiczny syna prze\u017cywaj\u0105cego \u015bmier\u0107 Jana Bytnara oraz Aleksego Dawidowskiego i Tadeusza Krzy\u017cewicza, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 w wyniku zorganizowanej przez niego akcji pod Arsena\u0142em. W tek\u015bcie \u201eZo\u015bka\u201d opisa\u0142 powstanie grupy przyjaci\u00f3\u0142 z 23. Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerskiej (od koloru chust nazywanej \u201ePomara\u0144czarni\u0105\u201d), ich","start_idx":841,"end_idx":877}
+{"id":"mrc_7907","question":"w jakim filmie gra\u0142 kukiz?","answer":"gra\u0142 g\u0142\u00f3wne role w filmie sensacyjnym \"Girl Guide\"","context":"w filmach \u2013 gra\u0142 g\u0142\u00f3wne role w filmie sensacyjnym \"Girl Guide\". Do wydarzenia nawi\u0105za\u0142a grupa Kazik na \u017bywo w utworze \u201ePozory cz\u0119sto myl\u0105\u201d wydanym na albumie \"Las Maquinas de la Muerte\" (1999), w kt\u00f3rym pojawi\u0142y si\u0119 s\u0142owa stanowi\u0105ce bezpo\u015brednie odniesienie do Paw\u0142a Kukiza (\"Spragniony, do picia nieledwie si\u0119 zbli\u017cam, wiedziony reklam\u0105 z udzia\u0142em Kukiza\"). Od 2009 by\u0142 wsp\u00f3\u0142gospodarzem (z Markiem Horodniczym) programu publicystycznego \"Koniec ko\u0144c\u00f3w\" w TVP1. W 2010 by\u0142 jurorem na Festiwalu Piosenki Angielskiej w Brzegu. === Dzia\u0142alno\u015b\u0107 spo\u0142eczna i polityczna === ==== Dzia\u0142alno\u015b\u0107 do 2014 ==== W wyborach prezydenckich w 2005 znalaz\u0142 si\u0119 w honorowym komitecie poparcia Donalda Tuska. W latach 2006\u20132007 wspiera\u0142 kampani\u0119 samorz\u0105dow\u0105 Hanny Gronkiewicz-Waltz i parlamentarn\u0105 Platformy Obywatelskiej. W 2009 zosta\u0142 redaktorem naczelnym portalu nieobecni.com.pl,","start_idx":12,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_7908","question":"kiedy zosta\u0142a napisana zemsta?","answer":"Komedia powsta\u0142a w 1833 roku.","context":"Zemsta \u2013 komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, powsta\u0142a ona w pocz\u0105tku lat 30. XIX wieku. Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe (w zbiorze dzie\u0142 Fredry) mia\u0142o miejsce w 1838 roku we Lwowie. Oba r\u0119kopisy dramatu przechowywane s\u0105 w Zak\u0142adzie Narodowym im. Ossoli\u0144skich we Wroc\u0142awiu. Prapremiera \"Zemsty\" odby\u0142a si\u0119 17 lutego 1834 we Lwowie w teatrze Jana Nepomucena Kami\u0144skiego z Janem Nepomucenem Nowakowskim w roli Cze\u015bnika i Witalisem Smochowskim w roli Rejenta. == Geneza == Komedia powsta\u0142a w 1833 roku. Inspirowana by\u0142a dokumentem znalezionym przez Fredr\u0119 na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 w posagu \u017cony. W dokumencie tym znajduje si\u0119 historia poprzednich w\u0142a\u015bcicieli. Budowla by\u0142a w\u0142asno\u015bci\u0105 dw\u00f3ch sk\u0142\u00f3conych ze sob\u0105 rod\u00f3w: Firlej\u00f3w (dolna cz\u0119\u015b\u0107 zamku) i Skotnickich (g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107). Piotr Firlej \u2013","start_idx":473,"end_idx":502}
+{"id":"mrc_7909","question":"kto dowodzi plutonem?","answer":"Dow\u00f3dca plutonu \u2013 \u017co\u0142nierz (zwykle oficer lub starszy podoficer) stoj\u0105cy na czele plutonu.","context":"Dow\u00f3dca plutonu \u2013 \u017co\u0142nierz (zwykle oficer lub starszy podoficer) stoj\u0105cy na czele plutonu. Ma prawo wydawania rozkaz\u00f3w swoim podw\u0142adnym, kieruje przebiegiem ich s\u0142u\u017cby, jest odpowiedzialny za wykonanie przez nich czynno\u015bci s\u0142u\u017cbowych, ma uprawnienia s\u0142u\u017cbowe i dyscyplinarne umo\u017cliwiaj\u0105ce sprawowanie jednoosobowego dowodzenia. Jest organizatorem dzia\u0142a\u0144 bojowych podleg\u0142ych dru\u017cyn, za\u0142\u00f3g, obs\u0142ug lub pojedynczych \u017co\u0142nierzy oraz dowodzi nimi w czasie walki. Dow\u00f3dca plutonu to r\u00f3wnie\u017c stanowisko etatowe w armii. Uko\u0144czenie szko\u0142y oficerskiej r\u00f3wnowa\u017cne jest zdobyciu kwalifikacji dow\u00f3dcy plutonu. == Uprawnienia dyscyplinarne dow\u00f3dcy plutonu w Wojsku Polskim == W 1970 : w stosunku do szeregowych: * upomnienie *nagana *nagana przed frontem plutonu *praca porz\u0105dkowa poza kolejno\u015bci\u0105 - do 6 razy *zakaz opuszczania koszar - do 12 dni :areszt zwyk\u0142y - do 5 dni w stosunku","start_idx":0,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_7910","question":"ile gatunk\u00f3w gad\u00f3w \u017cyje w polsce?","answer":"co najmniej 10 rodzimych gatunk\u00f3w gad\u00f3w","context":"W Polsce wyst\u0119puje co najmniej 10 rodzimych gatunk\u00f3w gad\u00f3w (dok\u0142adna liczba zale\u017cy od pogl\u0105d\u00f3w danego autora na temat odr\u0119bno\u015bci danych podgatunk\u00f3w). == \u017c\u00f3\u0142wie (Testudines) == * \u017c\u00f3\u0142wie b\u0142otne (Emydidae) ** \u017c\u00f3\u0142w b\u0142otny (\"Emys orbicularis\") ** \u017c\u00f3\u0142w ozdobny (\"Trachemys scripta\") \u2013 gatunek obcy == \u0142uskono\u015bne (Squamata) == * jaszczurki w\u0142a\u015bciwe (Lacertidae) ** jaszczurka zwinka (\"Lacerta agilis\") ** jaszczurka zielona (\"Lacerta viridis\") \u2013 prawdopodobnie wymar\u0142a na terenie Polski ** jaszczurka \u017cyworodna (\"Zootoca vivipara\") ** jaszczurka murowa (\"Podarcis muralis\") \u2013 gatunek kryptogeniczny * padalcowate (Anguidae) ** padalec zwyczajny (\"Anguis fragilis\") ** padalec kolchidzki (\"Anguis colchica\") * po\u0142ozowate (Colubridae) ** zaskroniec zwyczajny (\"Natrix natrix\") ** zaskroniec rybo\u0142\u00f3w (\"Natrix tessellata\") ** w\u0105\u017c Eskulapa (\"Elaphe longissima\") ** gniewosz plamisty (\"Coronella austriaca\") * \u017cmijowate (Viperidae) ** \u017cmija","start_idx":19,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_7911","question":"co oznacza termin rom?","answer":"ROM (ang. Read-Only Memory) \u2013 pami\u0119\u0107 tylko do odczytu","context":";Francja: * Rom \u2013 miejscowo\u015b\u0107 w regionie Poitou-Charentes ;Niemcy: * Rom \u2013 gmina w Niemczech w kraju zwi\u0105zkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie, w powiecie Ludwigslust-Parchim ; Wody * Rom \u2013 rzeka w Europie Po\u0142udniowej ;Inne: * ROM (ang. Read-Only Memory) \u2013 pami\u0119\u0107 tylko do odczytu ;Zobacz te\u017c: * Romowie \u2013 grupa etniczna","start_idx":226,"end_idx":279}
+{"id":"mrc_7912","question":"w kt\u00f3rym roku nast\u0105pi\u0142 rozpad zsrr?","answer":"przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991.","context":"Rozpad ZSRR \u2013 proces rozpadu Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (\u00f3wcze\u015bnie najwi\u0119kszego pa\u0144stwa \u015bwiata) zapocz\u0105tkowany og\u0142oszeniem suwerenno\u015bci przez Esto\u0144sk\u0105 SRR 16 listopada 1988 i zako\u0144czony deklaracj\u0105 o samorozwi\u0105zaniu ZSRR uchwalon\u0105 przez Rad\u0119 Najwy\u017csz\u0105 ZSRR 26 grudnia 1991. W okresie tym wszystkie pi\u0119tna\u015bcie republik ZSRR og\u0142osi\u0142o suwerenno\u015b\u0107, wyst\u0105pi\u0142o z ZSRR i sta\u0142o si\u0119 niepodleg\u0142ymi pa\u0144stwami. == Geneza == 10 marca 1985 roku zmar\u0142 Konstantin Czernienko. Dzie\u0144 p\u00f3\u017aniej w\u0142adz\u0119 w ZSRR obj\u0105\u0142 Michai\u0142 Gorbaczow. Gospodarka ZSRR by\u0142a w bardzo z\u0142ym stanie. Nierentowne g\u00f3rnictwo, zacofanie techniczne, g\u0142\u00f3d mieszkaniowy, koszty wy\u015bcigu zbroje\u0144 i wojny w Afganistanie oraz niewykonywalne plany gospodarcze doprowadzi\u0142y do sytuacji, w kt\u00f3rej Komunistyczna Partia Zwi\u0105zku Radzieckiego (KPZR) musia\u0142a zaakceptowa\u0107 istnienie wolnego rynku wbrew ideologii. Podczas pierwszych lat rz\u0105d\u00f3w Gorbaczow zrestrukturyzowa\u0142 biurokracj\u0119 pa\u0144stwow\u0105","start_idx":249,"end_idx":291}
+{"id":"mrc_7913","question":"jaki w\u0142adca panowa\u0142 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata","context":"do 2184 p.n.e. Innymi w\u0142adcami kt\u00f3rzy mog\u0105 by\u0107 wymieniani jako najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cy w historii to dw\u00f3ch japo\u0144skich cesarzy: K\u014dan, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 392\u2013291 p.n.e., czyli 101 lat oraz Suinin, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 29 p.n.e.-70, czyli 99 lat \u2013 lecz s\u0105 oni uznawani przez historyk\u00f3w za postacie legendarne. Z kolei Otto von Habsburg by\u0142 osob\u0105 najd\u0142u\u017cej w historii pretenduj\u0105c\u0105 do tronu \u2013 jako tytularny kr\u00f3l W\u0119gier i Czech \u2013 od \u015bmierci swego ojca Karola I w 1922 do w\u0142asnej \u015bmierci w 2011 \u2013 czyli przez 89 lat.Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 pewn\u0105 i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata, lecz do 1921","start_idx":634,"end_idx":706}
+{"id":"mrc_7914","question":"kto wspiera\u0142 krzy\u017cak\u00f3w w bitwie pod grunwaldem?","answer":"rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego)","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":410,"end_idx":560}
+{"id":"mrc_7915","question":"jak zapisuje si\u0119 paragrafy?","answer":"Paragraf \u2013 podstawowa jednostka redakcyjna tekstu prawnego, oznaczana w tek\u015bcie symbolem \u00a7 (U+00A7).","context":"Paragraf \u2013 podstawowa jednostka redakcyjna tekstu prawnego, oznaczana w tek\u015bcie symbolem \u00a7 (U+00A7). W systemie Linux mo\u017cna go wprowadzi\u0107 za pomoc\u0105 kombinacji klawiszy ++ oraz , natomiast na przyk\u0142ad w systemie Windows + z klawiatury numerycznej. Paragrafy mo\u017cna dzieli\u0107 na ust\u0119py, ust\u0119py na punkty, punkty na litery, a litery na tiret. W ustawie okre\u015blanej jako kodeks paragrafy wyst\u0119puj\u0105 zamiast ust\u0119p\u00f3w i dziel\u0105 si\u0119 tak jak ust\u0119py (na punkty, litery i tirety). Je\u015bli w danym akcie prawnym paragrafy pe\u0142ni\u0105 funkcj\u0119 podstawowej jednostki redakcyjnej, s\u0105 numerowane w spos\u00f3b ci\u0105g\u0142y w ca\u0142ym akcie prawnym. Stosowanie paragraf\u00f3w i artyku\u0142\u00f3w jest czasami wykorzystywane do sygnalizowania, z jakim rodzajem aktu mamy do czynienia. Przyk\u0142adowo, w Polsce paragraf pe\u0142ni funkcj\u0119 podstawowej jednostki redakcyjnej w aktach wykonawczych (w","start_idx":0,"end_idx":100}
+{"id":"mrc_7916","question":"gdzie odbywa si\u0119 festiwal filmowy w gdyni?","answer":"y odbywa si\u0119 co roku w Gdyni (w latach 1974\u20131986 odbywa\u0142 si\u0119 w Gda\u0144sku)","context":"Festiwal Polskich Film\u00f3w Fabularnych (1974\u20132011, od 2017), organizowany te\u017c pod nazw\u0105 Gdynia Film Festival (2012) i Gdynia \u2013 Festiwal Filmowy (2013\u20132016) \u2013 festiwal filmowy, kt\u00f3ry odbywa si\u0119 co roku w Gdyni (w latach 1974\u20131986 odbywa\u0142 si\u0119 w Gda\u0144sku), podczas kt\u00f3rego prezentowane s\u0105 polskie filmy fabularne, powsta\u0142e w ci\u0105gu roku od poprzedniego festiwalu; g\u0142\u00f3wn\u0105 nagrod\u0105 festiwalu s\u0105 \u201eZ\u0142ote Lwy\u201d. Od kilku lat obok Konkursu G\u0142\u00f3wnego organizowany jest Konkurs Kina Niezale\u017cnego, a tak\u017ce Konkurs M\u0142odego Kina. == Laureaci Wielkiej Nagrody Festiwalu Z\u0142otych Lw\u00f3w == * 1. FPFF 1974: Jerzy Hoffman \u2013 \"Potop\" * 2. FPFF 1975: Andrzej Wajda \u2013 \"Ziemia obiecana\" oraz Jerzy Antczak \u2013 \"Noce i dnie\" * 3. FPFF 1976: nie przyznano * 4. FPFF 1977: Krzysztof Zanussi \u2013 \"Barwy","start_idx":178,"end_idx":249}
+{"id":"mrc_7917","question":"kto jest trenerem kadry siatkarzy?","answer":"Nikola Grbi\u0107.","context":"Reprezentacja Polski w pi\u0142ce siatkowej m\u0119\u017cczyzn \u2013 narodowy zesp\u00f3\u0142 siatkarzy, kt\u00f3ry reprezentuje Rzeczpospolit\u0105 Polsk\u0105 w meczach i turniejach mi\u0119dzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany r\u00f3wnie\u017c \"reprezentacj\u0105 narodow\u0105\", \"kadr\u0105 narodow\u0105\" lub \"dru\u017cyn\u0105 narodow\u0105\". Za organizacj\u0119 reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Zwi\u0105zek Pi\u0142ki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbi\u0107. Sze\u015bciokrotnie by\u0142a wybierana najlepsz\u0105 dru\u017cyn\u0105 roku w Plebiscycie \u201ePrzegl\u0105du Sportowego\u201d w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 pa\u017adziernika 1968, Japonia \u2013 Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwyci\u0119stwo w turnieju: 16 pa\u017adziernika 1968, Polska \u2013 Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwyci\u0119stwo w finale: 30 lipca 1976,","start_idx":386,"end_idx":399}
+{"id":"mrc_7918","question":"gdzie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 ruch odnowy ko\u015bcio\u0142a?","answer":"Za pocz\u0105tek Katolickiej Odnowy w Duchu \u015aw. uwa\u017ca si\u0119 wydarzenia z 18 lutego 1967. W\u00f3wczas to studenci i pracownicy naukowi Uniwersytetu Duquesne ko\u0142o Pittsburgha w stanie Pensylwania, w czasie rozwa\u017cania Pisma \u015awi\u0119tego i wsp\u00f3lnej modlitwy przy udziale przedstawicieli braci od\u0142\u0105czonych, prze\u017cyli chrzest w Duchu \u015awi\u0119tym.","context":"do biskup\u00f3w ca\u0142ego \u015bwiata zach\u0119caj\u0105cy do odnowy wiary i oddania si\u0119 Duchowi \u015awi\u0119temu. Za pocz\u0105tek Katolickiej Odnowy w Duchu \u015aw. uwa\u017ca si\u0119 wydarzenia z 18 lutego 1967. W\u00f3wczas to studenci i pracownicy naukowi Uniwersytetu Duquesne ko\u0142o Pittsburgha w stanie Pensylwania, w czasie rozwa\u017cania Pisma \u015awi\u0119tego i wsp\u00f3lnej modlitwy przy udziale przedstawicieli braci od\u0142\u0105czonych, prze\u017cyli chrzest w Duchu \u015awi\u0119tym. Wielkie znaczenie mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c zwo\u0142any przez papie\u017ca Jana XXIII Sob\u00f3r watyka\u0144ski II. Jednym z czterech jego moderator\u00f3w by\u0142 belgijski kardyna\u0142 L\u00e9on-Joseph Suenens. Przekonywa\u0142 on o konieczno\u015bci u\u017cywania charyzmat\u00f3w \u2013 w\u0142a\u015bciwych pierwszym chrze\u015bcijanom \u2013 w \u017cyciu wsp\u00f3\u0142czesnego Ko\u015bcio\u0142a. Jego racje przyczyni\u0142y si\u0119 do uj\u0119cia nauczania o charyzmatach w punkcie 12 Konstytucji Dogmatycznej o Ko\u015bciele \u201e\"Lumen gentium\u201d\", gdzie stwierdza si\u0119 m.in., \u017ce dary Ducha","start_idx":86,"end_idx":406}
+{"id":"mrc_7919","question":"kto by\u0142 przeciwnikiem konstytucji 3 maja?","answer":"spisek cz\u0119\u015bci polskich magnat\u00f3w","context":"\u2013 spisek cz\u0119\u015bci polskich magnat\u00f3w przeciwnych zmianie ustroju Rzeczypospolitej. Po utracie niepodleg\u0142o\u015bci w 1795 roku przez 123 lata rozbior\u00f3w przypomina\u0142a o walce o niepodleg\u0142o\u015b\u0107. Konstytucja przesta\u0142a w praktyce obowi\u0105zywa\u0107 (straci\u0142a znaczenie) 24 lipca 1792 roku (w momencie przyst\u0105pienia kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej) \u2013 czyli po nieco ponad 14 miesi\u0105cach, w ci\u0105gu kt\u00f3rych Sejm Czteroletni uchwali\u0142 szereg ustaw szczeg\u00f3\u0142owych, b\u0119d\u0105cych rozwini\u0119ciem jej postanowie\u0144. Przesta\u0142a natomiast by\u0107 obowi\u0105zuj\u0105cym aktem prawnym (zosta\u0142a derogowana) 23 listopada 1793 roku. Sejm grodzie\u0144ski uzna\u0142 wtedy Sejm Czteroletni za nieby\u0142y i uchyli\u0142 wszystkie ustanowione na nim akty prawne. G\u0142\u00f3wnym autorem tekstu Konstytucji 3 maja by\u0142 kr\u00f3l Stanis\u0142aw August Poniatowski, istotny wk\u0142ad w jej spisanie mieli te\u017c Ignacy Potocki, Hugo Ko\u0142\u0142\u0105taj oraz sekretarz kr\u00f3lewski Scipione Piattoli.","start_idx":2,"end_idx":33}
+{"id":"mrc_7920","question":"kto zainicjowa\u0142 budow\u0119 gazoportu w \u015bwinouj\u015bciu?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczy\u0144skiego w \u015awinouj\u015bciu (popularnie okre\u015blany jako gazoport) \u2013 polski terminal prze\u0142adunkowy i regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego (LNG) w \u015awinouj\u015bciu. Po\u0142o\u017cony jest w prawobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci miasta, Warszowie, na wyspie Wolin, przy ulicy Ku Morzu 1. Otwarty w 2015, pierwszy gazowiec wp\u0142yn\u0105\u0142 11 grudnia 2015. Operatorem terminala jest sp\u00f3\u0142ka OGP Gaz-System S.A. (do 31 marca 2021 r. poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a","start_idx":698,"end_idx":773}
+{"id":"mrc_7921","question":"kiedy ukaza\u0142y si\u0119 ballady i romanse?","answer":"wydany w 1822 w Wilnie jako cz\u0119\u015b\u0107 pierwszego tomu \"Poezyj\"","context":"Ballady i romanse \u2013 zbi\u00f3r ballad Adama Mickiewicza, wydany w 1822 w Wilnie jako cz\u0119\u015b\u0107 pierwszego tomu \"Poezyj\". Uwa\u017cany jest za pocz\u0105tek rozwoju gatunku ballady w literaturze polskiej oraz za manifest polskiego romantyzmu. Jednocze\u015bnie \"Ballady i romanse\" pozostaj\u0105 w zwi\u0105zku z gatunkami literackimi poprzedniego okresu, zw\u0142aszcza z dum\u0105, dumk\u0105 i sielank\u0105. == Charakter tomu == Ballady Mickiewicza s\u0105 silnie osadzone w realiach historycznych i lokalnych. Miejsce akcji jest \u015bci\u015ble okre\u015blone (\u015awite\u017a, P\u0142u\u017cyny, Ruta i in.). W t\u0119 oswojon\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107 wkracza \u015bwiat nadprzyrodzony, w codzienno\u015b\u0107 ingeruj\u0105 si\u0142y nadprzyrodzone, a to, co znane, okazuje si\u0119 niebezpieczne i tajemnicze. Ingerencje \u015bwiata nadziemskiego mog\u0105 mie\u0107 charakter etyczny \u2013 to, co nadprzyrodzone, ocenia czyny ludzkie i wprowadza \u0142ad moralny, wymusza odpowiedzialno\u015b\u0107 za czyny i wymierza","start_idx":52,"end_idx":110}
+{"id":"mrc_7922","question":"kto odnalaz\u0142 krzy\u017c jezusa?","answer":"\u015awi\u0119ta Helena, matka cesarza Konstantyna","context":"przysypane ziemi\u0105 i gruzami po zburzeniu Jerozolimy w 70 i 132 r. Cesarz wys\u0142a\u0142 na poszukiwania relikwii sw\u0105 matk\u0119. \u015awi\u0119ta Helena, matka cesarza Konstantyna, uda\u0142a si\u0119 do Jerozolimy w 326\u201328. W drodze pomaga\u0142a biednym. Odnalaz\u0142a trzy drewniane krzy\u017ce u\u017cyte podczas krzy\u017cowania Jezusa i dw\u00f3ch z\u0142oczy\u0144c\u00f3w razem z nim. By\u0142y ukryte w cysternie znajduj\u0105cej si\u0119 niedaleko Golgoty. Zdaniem \u015bw. Ambro\u017cego z Mediolanu i \u015bw. Jana Chryzostoma, zidentyfikowanie Krzy\u017ca by\u0142o mo\u017cliwe jedynie dzi\u0119ki titulusowi wymieniaj\u0105cemu imi\u0119 skaza\u0144ca. Inna wersja g\u0142osi, \u017ce w objawieniu dowiedzia\u0142a si\u0119, kt\u00f3ry krzy\u017c jest prawdziwy. \u015aw. Helena podzieli\u0142a krzy\u017c Chrystusa na trzy cz\u0119\u015bci, aby ofiarowa\u0107 je g\u0142\u00f3wnym \u00f3wczesnym o\u015brodkom chrze\u015bcija\u0144stwa: Jerozolimie, Rzymowi i Konstantynopolowi. Z czasem krzy\u017c podzielono na wiele drobnych cz\u0119\u015bci, aby ka\u017cda znaczniejsza \u015bwi\u0105tynia w Europie","start_idx":116,"end_idx":156}
+{"id":"mrc_7923","question":"co nastapilo w wyniku zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego?","answer":"utworzenie metropolii gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego.","context":"zjazdu by\u0142o utworzenie metropolii gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podleg\u0142e Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem. Biskupstwo pozna\u0144skie pozosta\u0142o poza metropoli\u0105 gnie\u017anie\u0144sk\u0105 a\u017c do \u015bmierci biskupa Ungera. Zjazd z pewno\u015bci\u0105 przyczyni\u0142 si\u0119 do umocnienia pozycji Boles\u0142awa wobec w\u0142adc\u00f3w pa\u0144stw s\u0105siaduj\u0105cych z Polsk\u0105. Tradycj\u0119 synodu gnie\u017anie\u0144skiego (w jego wymiarze ko\u015bcielnym i europejskim) obecnie podtrzymuje Fundacja \u015bw. Wojciecha, kt\u00f3ra organizuje od 1997 roku kolejne zjazdy gnie\u017anie\u0144skie. O przyj\u0119ciu Ottona III przez Boles\u0142awa Chrobrego napisa\u0142 w swej kronice z pocz\u0105tku XI w. niemiecki biskup Thietmar: To wydarzenie opisa\u0142 r\u00f3wnie\u017c w","start_idx":12,"end_idx":191}
+{"id":"mrc_7924","question":"kto przeprowadza wybory?","answer":"Za organizacj\u0119 i przebieg wybor\u00f3w odpowiada w Polsce Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wraz z jej organem wykonawczym \u2013 Krajowym Biurem Wyborczym.","context":"Wybory w Polsce obecnie przeprowadza si\u0119 dla wyboru Prezydenta RP (wybory prezydenckie), pos\u0142\u00f3w na Sejm i senator\u00f3w (wybory parlamentarne), pos\u0142\u00f3w do Parlamentu Europejskiego (wybory europejskie), a tak\u017ce radnych sejmik\u00f3w wojew\u00f3dztw, rad powiat\u00f3w i gmin oraz prezydent\u00f3w lub burmistrz\u00f3w miast i w\u00f3jt\u00f3w (wybory samorz\u0105dowe). Za organizacj\u0119 i przebieg wybor\u00f3w odpowiada w Polsce Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wraz z jej organem wykonawczym \u2013 Krajowym Biurem Wyborczym. == Historia wybor\u00f3w w Polsce == === I Rzeczpospolita === Wybory w Polsce maj\u0105 d\u0142ug\u0105 tradycj\u0119, od czas\u00f3w pierwszego Sejmu walnego w 1493, kt\u00f3ry by\u0142 przedstawicielstwem szlachty wybranej na sejmikach ziemskich; Sejm zwo\u0142ywany by\u0142 co 2 lata na okres 6 tygodni, sejmiki za\u015b wybiera\u0142y po 2 pos\u0142\u00f3w (zwi\u0105zanych instrukcjami). W czasach I Rzeczypospolitej najdonio\u015blejsze znaczenie mia\u0142 wyb\u00f3r","start_idx":324,"end_idx":463}
+{"id":"mrc_7925","question":"gdzie sw\u00f3j bieg zaczyna odra?","answer":"Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci .","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":223,"end_idx":361}
+{"id":"mrc_7926","question":"ile zarobi\u0142 film rocky?","answer":"\u0142\u0105cznie zarobi\u0142y ponad miliard dolar\u00f3w","context":"Rocky \u2013 seria film\u00f3w o tematyce bokserskiej, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym bohaterem jest Rocky Balboa (Sylvester Stallone). W latach 1976-2006 powsta\u0142o sze\u015b\u0107 cz\u0119\u015bci, kt\u00f3re \u0142\u0105cznie zarobi\u0142y ponad miliard dolar\u00f3w. Re\u017cyserem pierwszej oraz pi\u0105tej cz\u0119\u015bci by\u0142 John G. Avildsen, a pozosta\u0142ych Sylvester Stallone. 7 grudnia 2010 roku Sylvester Stallone za zas\u0142ugi i wyrazy uznania dla boksu, kt\u00f3re odda\u0142 w swoich filmach zosta\u0142 w\u0142\u0105czony do International Boxing Hall of Fame and Museum. == Filmy == === Rocky === Rocky Balboa jest ma\u0142o znanym bokserem, kt\u00f3ry walczy w podrz\u0119dnych klubach, a w mi\u0119dzyczasie \u015bci\u0105ga d\u0142ugi dla gangstera Tony\u2019ego Gazzo. Cho\u0107 ma w sobie potencja\u0142, cz\u0119sto jest obiektem kpin ze strony trenera Mickeya Goldmilla. Podkochuje si\u0119 te\u017c w bardzo nie\u015bmia\u0142ej dziewczynie ze sklepu zoologicznego \u2013 Adrian,","start_idx":159,"end_idx":197}
+{"id":"mrc_7927","question":"co oznacza syzyfowe prace?","answer":"Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie okre\u015blenie \u201esyzyfowa praca\u201d oznacza ci\u0119\u017ck\u0105, prawie niemo\u017cliw\u0105, bezcelow\u0105 prac\u0119, nie maj\u0105c\u0105 ko\u0144ca, z g\u00f3ry skazan\u0105 na niepowodzenie.","context":"przed wierzcho\u0142kiem zawsze wymyka mu si\u0119 z r\u0105k i stacza si\u0119 na sam d\u00f3\u0142 zbocza. Wnukiem Syzyfa by\u0142 Bellerofont, kt\u00f3ry zabi\u0142 przez nieostro\u017cno\u015b\u0107 swojego brata. : \"W mie\u015bcie Efyrze, w zak\u0105tku Argos, gdzie dobrej nie braknie paszy dla koni, \" : \"\u017cy\u0142 Syzyf najprzebieglejszy w\u015br\u00f3d ludzi, syn Ajolosa.\" : \"\u00d3w Syzyf mia\u0142 tak\u017ce syna Glaukosa, a za\u015b z Glaukosa zrodzony by\u0142 Bellerofont bez skazy.\" : \"Tego pi\u0119kno\u015bci\u0105 bogowie i pe\u0142n\u0105 powabu si\u0142\u0105 obdarowali.\" :: (Homer \u2013 Iliada, Pie\u015b\u0144 VI) Siedziba Korynt Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie okre\u015blenie \u201esyzyfowa praca\u201d oznacza ci\u0119\u017ck\u0105, prawie niemo\u017cliw\u0105, bezcelow\u0105 prac\u0119, nie maj\u0105c\u0105 ko\u0144ca, z g\u00f3ry skazan\u0105 na niepowodzenie. Dla staro\u017cytnych los Syzyfa by\u0142 zapewne g\u0142\u00f3wnie przestrog\u0105, by szanowa\u0107 bog\u00f3w \u2013 jest to przecie\u017c kolejny buntownik przeciw boskiej w\u0142adzy, ale","start_idx":495,"end_idx":638}
+{"id":"mrc_7928","question":"jaki pi\u0142karz ma najwi\u0119cej goli?","answer":"Messi zdo\u0142a\u0142 strzeli\u0107 jeszcze 5 bramek i ustanowi\u0142 nowy rekord na 91 goli.","context":"pobi\u0142 rekord Gerda M\u00fcllera, kt\u00f3ry wynosi\u0142 85 bramek i sta\u0142 si\u0119 pi\u0142karzem z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 bramek w roku kalendarzowym. Messi zdo\u0142a\u0142 strzeli\u0107 jeszcze 5 bramek i ustanowi\u0142 nowy rekord na 91 goli. Za wspomniany rekord zosta\u0142 wpisany do Ksi\u0119gi rekord\u00f3w Guinnessa. Zgodnie z przewidywaniami wygra\u0142 Z\u0142ot\u0105 Pi\u0142k\u0119 FIFA 2012. Plebiscyt wygra\u0142 po raz czwarty i tym samym zosta\u0142 zawodnikiem z najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0105 zwyci\u0119stw, bij\u0105c osi\u0105gni\u0119cie Johana Cruyffa, Michela Platiniego, Marco van Bastena i siebie samego. 27 stycznia 2013 strzeli\u0142 4 gole w meczu z Osasun\u0105 (5:1). 12 marca strzeli\u0142 dwa gole w wygranym 4:0 meczu rewan\u017cowym 1/8 fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA z AC Milan (w dwumeczu 4:2). 23 kwietnia wyst\u0105pi\u0142 w przegranym 4:0 meczu p\u00f3\u0142fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w z Bayernem Monachium.","start_idx":122,"end_idx":196}
+{"id":"mrc_7929","question":"w kt\u00f3rym roku krzysztof kolumb odkry\u0142 ameryk\u0119?","answer":"12 pa\u017adziernika 1492","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":687,"end_idx":707}
+{"id":"mrc_7930","question":"co oznacza poj\u0119cie 100 dni napoleona?","answer":"okres od 1 marca (powr\u00f3t Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwan\u0105 \"VII koalicj\u0105 antyfrancusk\u0105\", czyli po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami brytyjskimi oraz pruskimi), w kt\u00f3rym Napoleon ponownie si\u0119gn\u0105\u0142 po w\u0142adz\u0119 we Francji.","context":"Sto dni Napoleona (fr. \"Cent-Jours\", nazywane r\u00f3wnie\u017c Lotem or\u0142a) \u2013 okres od 1 marca (powr\u00f3t Napoleona Bonapartego z wyspy Elby) do 22 czerwca 1815 (abdykacja Napoleona po przegranej bitwie pod Waterloo z tak zwan\u0105 \"VII koalicj\u0105 antyfrancusk\u0105\", czyli po\u0142\u0105czonymi si\u0142ami brytyjskimi oraz pruskimi), w kt\u00f3rym Napoleon ponownie si\u0119gn\u0105\u0142 po w\u0142adz\u0119 we Francji. == Historia == W kwietniu 1814 francuski Senat og\u0142osi\u0142 detronizacj\u0119 cesarza Napoleona i sprowadzi\u0142 brata zgilotynowanego Ludwika XVI, aby ten obj\u0105\u0142 rz\u0105dy. Napoleon abdykowa\u0142 6 kwietnia, zachowuj\u0105c tytu\u0142 cesarski i otrzyma\u0142 do\u017cywotnio we w\u0142adanie wysp\u0119 Elb\u0119 na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym. Jego \u017cona Maria Luiza i syn Napoleon II otrzymali Ksi\u0119stwo Parmy i Piacenzy. 30 maja 1814 VI koalicja podpisa\u0142a w Pary\u017cu korzystny dla Francji pok\u00f3j (I pok\u00f3j paryski) z","start_idx":68,"end_idx":354}
+{"id":"mrc_7931","question":"ile zamo\u015b\u0107 ma mieszka\u0144c\u00f3w?","answer":"62 785 mieszka\u0144c\u00f3w","context":"10. miejscu w wojew\u00f3dztwie. W 1992 r. zamojskie Stare Miasto zosta\u0142o wpisane na List\u0119 \u015awiatowego Dziedzictwa UNESCO. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2020 r., Zamo\u015b\u0107 liczy\u0142 62 785 mieszka\u0144c\u00f3w. Zamo\u015b\u0107 le\u017cy na historycznej Rusi Czerwonej, w dawnej ziemi che\u0142mskiej stanowi\u0105cej od XIV wieku cz\u0119\u015b\u0107 Kr\u00f3lestwa Polskiego. Prywatne miasto szlacheckie, za\u0142o\u017cone w oparciu o prawo lokacyjne w 1580 roku, po\u0142o\u017cone by\u0142o w XVI wieku w wojew\u00f3dztwie ruskim. == Po\u0142o\u017cenie == Zgodnie z podzia\u0142em fizycznogeograficznym Polski J. Kondrackiego, Zamo\u015b\u0107 le\u017cy w obni\u017ceniu Pado\u0142u Zamojskiego, w mezoregionie stanowi\u0105cym po\u0142udniowy fragment Wy\u017cyny Lubelskiej (makroregion). Na p\u00f3\u0142noc i po\u0142udnie od miasta znajduj\u0105 si\u0119 tereny o nieco wi\u0119kszej wysoko\u015bci \u2013 Dzia\u0142y Grabowieckie i Roztocze. == \u015arodowisko naturalne == Miasto w wi\u0119kszo\u015bci po\u0142o\u017cone jest na wysoko\u015bci","start_idx":171,"end_idx":189}
+{"id":"mrc_7932","question":"jak zapobiega\u0107 konfliktom zbrojnym?","answer":"dzia\u0142ania r\u00f3\u017cnego rodzaju, zw\u0142aszcza w ramach okre\u015blonych postanowieniami rozdzia\u0142u VI Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych, obejmuj\u0105ce misje dyplomatyczne, konsultacje, ostrzeganie, inspekcje, monitorowanie i obserwacj\u0119 oraz prewencyjne rozwini\u0119cie si\u0142 w celu zapobie\u017cenia konfliktowi zbrojnemu.","context":"Zapobieganie konfliktom (ang. \"conflict prevention\") \u2013 dzia\u0142ania r\u00f3\u017cnego rodzaju, zw\u0142aszcza w ramach okre\u015blonych postanowieniami rozdzia\u0142u VI Karty Narod\u00f3w Zjednoczonych, obejmuj\u0105ce misje dyplomatyczne, konsultacje, ostrzeganie, inspekcje, monitorowanie i obserwacj\u0119 oraz prewencyjne rozwini\u0119cie si\u0142 w celu zapobie\u017cenia konfliktowi zbrojnemu.","start_idx":55,"end_idx":342}
+{"id":"mrc_7933","question":"co znaczy perspektywa?","answer":"Perspektywa \u2013 okre\u015blenie stosowane w architekturze, malarstwie, fotografii i innych sztukach wizualnych oznaczaj\u0105ce spos\u00f3b oddania tr\u00f3jwymiarowych obiekt\u00f3w i przestrzeni na p\u0142aszczy\u017anie.","context":"Perspektywa \u2013 okre\u015blenie stosowane w architekturze, malarstwie, fotografii i innych sztukach wizualnych oznaczaj\u0105ce spos\u00f3b oddania tr\u00f3jwymiarowych obiekt\u00f3w i przestrzeni na p\u0142aszczy\u017anie. Istnieje kilka rodzaj\u00f3w perspektywy: linearna (zbie\u017cna, geometryczna), barwna (malarska), kulisowa, powietrzna, odwr\u00f3cona, perspektywa krzywoliniowa (poprawna). Perspektyw\u0119 mo\u017cemy r\u00f3wnie\u017c podzieli\u0107 na jednozbiegow\u0105, wielozbiegow\u0105 (maksymalnie do 6 punkt\u00f3w), \u017cabi\u0105 oraz ptasi\u0105. Perspektywa jedno- i wielozbiegowa nale\u017c\u0105 do rodzaju perspektywy linearnej, zwanej te\u017c geometryczn\u0105 lub zbie\u017cn\u0105, kt\u00f3ra jest sposobem oddania g\u0142\u0119bi za pomoc\u0105 rzutu \u015brodkowego. Jest to specyficzny spos\u00f3b przedstawienia tr\u00f3jwymiarowej przestrzeni na p\u0142aszczy\u017anie, odpowiadaj\u0105cy w przybli\u017ceniu obrazowi przestrzeni, jaki tworzy oko ludzkie. Istot\u0105 perspektywy jest rzutowanie wszystkich punkt\u00f3w przestrzeni na p\u0142aszczyzn\u0119 lub inn\u0105 powierzchni\u0119, wzgl\u0119dem pewnego punktu zwanego \u015brodkiem perspektywy. Taki spos\u00f3b przedstawienia powoduje powstawanie obrazu, w kt\u00f3rym (opr\u00f3cz pewnych specyficznych","start_idx":0,"end_idx":186}
+{"id":"mrc_7934","question":"kto wyprowadzi\u0142 szczury z miasta?","answer":"Wynaj\u0119ty przez mieszka\u0144c\u00f3w szczuro\u0142ap za pomoc\u0105 muzyki p\u0142yn\u0105cej z cudownego fletu wywabi\u0142 szczury","context":"Flecista z Hameln lub Szczuro\u0142ap z Hameln () \u2013 podanie ludowe spisane mi\u0119dzy innymi przez braci Grimm, przet\u0142umaczone na 30 j\u0119zyk\u00f3w \u015bwiata, opowiadaj\u0105ce o wydarzeniach, jakie mia\u0142y si\u0119 wydarzy\u0107 26 czerwca 1284 w mie\u015bcie Hameln. == Legenda == Wed\u0142ug legendy w 1284 roku dolnosakso\u0144skie miasto Hameln w Niemczech nawiedzi\u0142a plaga szczur\u00f3w. Wynaj\u0119ty przez mieszka\u0144c\u00f3w szczuro\u0142ap za pomoc\u0105 muzyki p\u0142yn\u0105cej z cudownego fletu wywabi\u0142 szczury, kt\u00f3re nast\u0119pnie utopi\u0142y si\u0119 w Wezerze. Gdy po wykonanej pracy odm\u00f3wiono szczuro\u0142apowi obiecanej zap\u0142aty za pozbycie si\u0119 gryzoni, ten w podobny spos\u00f3b wyprowadzi\u0142 w nieznane wszystkie dzieci z Hameln. W\u015br\u00f3d racjonalnych t\u0142umacze\u0144 pochodzenia legendy jest mi\u0119dzy innymi hipoteza zwi\u0105zana z epidemi\u0105 d\u017cumy, choroby, jak s\u0105dzono, roznoszonej przez szczury, poniewa\u017c niedaleko Hameln odkryto masowy gr\u00f3b z po\u0142owy","start_idx":338,"end_idx":435}
+{"id":"mrc_7935","question":"co zbudowano za gierka?","answer":"masowo osiedla mieszkaniowe z prefabrykowanych wielkich p\u0142yt","context":"spo\u0142ecze\u0144stwa, budowano masowo osiedla mieszkaniowe z prefabrykowanych wielkich p\u0142yt, dzi\u0119ki czemu oddano do u\u017cytku najwi\u0119cej mieszka\u0144 w historii Polski. Fabryki rozpocz\u0119\u0142y produkcj\u0119 samochod\u00f3w marki FIAT w Bielsku-Bia\u0142ej, Tychach i Warszawie. Za rz\u0105d\u00f3w Gierka Polska uzyska\u0142a licencj\u0119 na produkcj\u0119 Fiata 126p popularnie nazywanego maluchem, monta\u017c tego pojazdu w Polsce zako\u0144czy\u0142a si\u0119 dopiero w 2000 roku, w Polsce powsta\u0142o ponad 3 mln egzemplarzy tego samochodu. Fabryka FSO na warszawskim \u017beraniu produkowa\u0142a tak\u017ce nowoczesne i du\u017ce rodzinne samochody Fiat 125p i Polonez, kt\u00f3re by\u0142y masowo sprzedawane do pa\u0144stw socjalistycznych, a tak\u017ce na Zach\u00f3d. Opr\u00f3cz tego rz\u0105d uzyska\u0142 licencj\u0119 na produkcj\u0119 m.in. silnik\u00f3w Leylanda i autobus\u00f3w Berliet. Zakup zachodnich licencji doprowadzi\u0142 do wzrostu produkcji towar\u00f3w takich jak papier, w\u0119giel, nawozy sztuczne, magnetofony, telewizory kolorowe","start_idx":24,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_7936","question":"gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 wisz\u0105ce ogrody semiramidy?","answer":"w Babilonie","context":"Wisz\u0105ce ogrody kr\u00f3lowej Semiramidy w Babilonie \u2013 jeden z siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata staro\u017cytnego zbudowany na polecenie kr\u00f3la Nabuchodonozora II (604\u2013562 p.n.e.), kt\u00f3ry podarowa\u0142 je swojej \u017conie, Amytis. Niezwyk\u0142o\u015b\u0107 wisz\u0105cych ogrod\u00f3w budzi\u0142a podziw wszystkich ludzi wsp\u00f3\u0142czesnych a tak\u017ce zdumienie i wielkie zainteresowanie potomnych. Opisywali je cz\u0119sto historycy greccy, a od czas\u00f3w Aleksandra Wielkiego zalicza si\u0119 je do siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata. Zosta\u0142y zbudowane na polecenie wielkiego kr\u00f3la Nabuchodonozora II, kt\u00f3ry podarowa\u0142 je swojej \u017conie, Amytis, poniewa\u017c po przyje\u017adzie do Babilonu bardzo t\u0119skni\u0142a za bujn\u0105 zieleni\u0105 ojczystego kraju \u2013 Medii. Niejasne jest, dlaczego nazwano je imieniem Semiramidy. Jedna z teorii m\u00f3wi, \u017ce pierwowzorem by\u0142a kr\u00f3lowa Sammu-ramat, a inna, \u017ce to przydomek samej Amytis. Ogrody najprawdopodobniej istnia\u0142y rzeczywi\u015bcie, wskazuj\u0105 na to wzmianki w wielu","start_idx":35,"end_idx":46}
+{"id":"mrc_7937","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 kfc?","answer":"Sanders","context":"KFC, dawniej Kentucky Fried Chicken, \u2013 ameryka\u0144ska sie\u0107 bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi z siedzib\u0105 w Louisville w stanie Kentucky, za\u0142o\u017cona 20 marca 1930 roku przez Harlanda Sandersa, kt\u00f3ry opracowa\u0142 tak\u017ce zestaw przypraw wykorzystywany do pieczonych kurczak\u00f3w serwowanych w KFC. Przedsi\u0119biorstwo wchodzi w sk\u0142ad koncernu PepsiCo. W logotypie firmy znajduje si\u0119 portret Sandersa. == KFC w Polsce == W Polsce pierwszy bar sieci zosta\u0142 otwarty w Szczecinie, w listopadzie 1995 roku. Obecnie funkcjonuje 210 bar\u00f3w Kentucky Fried Chicken (KFC), b\u0119d\u0105cych samodzielnymi jednostkami; funkcjonuj\u0105 tak\u017ce lokale \u201e2 w 1\u201d, zazwyczaj w po\u0142\u0105czeniu z Pizza Hut. W Polsce powsta\u0142y r\u00f3wnie\u017c bary typu \"drive-through\", w kt\u00f3rych klienci mog\u0105 zamawia\u0107 i odbiera\u0107 dania bez wysiadania z samochodu. Wy\u0142\u0105cznym franczyzobiorc\u0105 Kentucky Fried Chicken (KFC) w Polsce jest","start_idx":165,"end_idx":172}
+{"id":"mrc_7938","question":"kto jest producentem?","answer":"podmiot produkuj\u0105cy towary w celu ich sprzeda\u017cy na rynku.","context":"Producent \u2013 podmiot produkuj\u0105cy towary w celu ich sprzeda\u017cy na rynku. Celem producenta jest zwykle maksymalizacja udzia\u0142u jego produkt\u00f3w w rynku, a co za tym idzie maksymalizacja zysk\u00f3w.","start_idx":12,"end_idx":69}
+{"id":"mrc_7939","question":"kt\u00f3rego roku polska odzyska\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"1918","context":"Odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918 \u2013 ci\u0105g zdarze\u0144 skutkuj\u0105cych ostatecznie odzyskaniem suwerenno\u015bci przez Polsk\u0119 po 123 latach zabor\u00f3w. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie upami\u0119tniaj\u0105ce ten fakt pa\u0144stwowe Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci obchodzone jest 11 listopada, w rocznic\u0119 przekazania w\u0142adzy wojskowej J\u00f3zefowi Pi\u0142sudskiemu, jednak lewica postuluje \u015bwi\u0119towanie w dniu 7 listopada, tj. w rocznic\u0119 utworzenia pierwszego rz\u0105du niepodleg\u0142ej Polski. == Kalendarium == ; 1916 * 5 listopada \u2013 wydanie przez w\u0142adze niemieckie i austriackie Aktu 5 listopada, gwarantuj\u0105cego powstanie marionetkowego Kr\u00f3lestwa Polskiego w 1918 roku * ; ;1917 * 14 stycznia \u2013 rozpocz\u0119cie dzia\u0142alno\u015bci Tymczasowej Rady Stanu, oznaczaj\u0105ce formalne zaistnienie Kr\u00f3lestwa Polskiego * 12 wrze\u015bnia \u2013 przej\u0119cie obowi\u0105zk\u00f3w g\u0142owy pa\u0144stwa przez Rad\u0119 Regencyjn\u0105 ; ;1918 * 8 stycznia \u2013 w swoim or\u0119dziu do Kongresu prezydent","start_idx":41,"end_idx":45}
+{"id":"mrc_7940","question":"kiedy zosta\u0142a uchwalona konstytucja?","answer":"uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe","context":"Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 najwy\u017cszy akt prawny (ustawa zasadnicza) Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalony 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzony w og\u00f3lnonarodowym referendum 25 maja 1997 roku, og\u0142oszony w Dzienniku Ustaw: . Konstytucja RP wesz\u0142a w \u017cycie 17 pa\u017adziernika 1997. Z\u0142o\u017cona jest z preambu\u0142y i 13 rozdzia\u0142\u00f3w obejmuj\u0105cych 243 artyku\u0142y. == T\u0142o historyczne == == Prace nad Konstytucj\u0105 == Rozpocz\u0119cie prac nad przygotowaniem konstytucji nast\u0105pi\u0142o w 1989 roku. By\u0142o to spowodowane zasadniczymi zmianami ustrojowymi, jakie rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 w Polsce pod koniec lat osiemdziesi\u0105tych. Konstytucja PRL z 1952 poprzez ci\u0105g\u0142e jej zmiany (kt\u00f3rych szczeg\u00f3lnie wiele dokonano po zwyci\u0119stwie obozu \u201eSolidarno\u015bci\u201d w 1989 roku) sta\u0142a si\u0119 aktem wewn\u0119trznie niesp\u00f3jnym, a ze wzgl\u0119du na sw\u00f3j rodow\u00f3d spo\u0142ecznie nieakceptowanym. Nie odpowiada\u0142a ona potrzebom prze\u017cywaj\u0105cego","start_idx":108,"end_idx":166}
+{"id":"mrc_7941","question":"ile kilometr\u00f3w ma rok \u015bwietlny?","answer":"\u2248 9,5 biliona km","context":"Rok \u015bwietlny \u2013 jednostka odleg\u0142o\u015bci stosowana w astronomii. Jest r\u00f3wny odleg\u0142o\u015bci, jak\u0105 pokonuje \u015bwiat\u0142o w pr\u00f3\u017cni w ci\u0105gu jednego roku julia\u0144skiego (365,25 dnia, 31 557 600 sekund). W przeliczeniu na inne jednostki: 1 rok \u015bwietlny = 0,3066 pc = 63241 au = 9,4607 m czyli \u2248 9,5 petametra (Pm) \u2248 9,5 biliona km \u2248 9,5 biliarda m == Symbol jednostki == Nie ma ustalonego symbolu jednostki roku \u015bwietlnego. W literaturze angielskoj\u0119zycznej, zgodnie z broszur\u0105 BIPM u\u017cywa si\u0119 skr\u00f3tu \u201el.y.\u201d Mi\u0119dzynarodowa Unia Astronomiczna oficjalnie uznaje u\u017cycie skr\u00f3tu bez kropek (\u201ely\u201d). W j\u0119zyku polskim u\u017cywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie pe\u0142nej nazwy. == Odleg\u0142o\u015bci == * Odleg\u0142o\u015b\u0107 od Ziemi do Ksi\u0119\u017cyca \u015bwiat\u0142o pokonuje w ok. 1,3 s, co powodowa\u0142o op\u00f3\u017anienia w komunikacji podczas misji za\u0142ogowych","start_idx":292,"end_idx":308}
+{"id":"mrc_7942","question":"ile mistrzostw ma juventus?","answer":"Juventus jest najbardziej utytu\u0142owanym klubem w kraju \u2013 ma na koncie trzydzie\u015bci sze\u015b\u0107 oficjalnych tytu\u0142\u00f3w mistrza kraju","context":"Juventus Football Club SpA (znany jako \"Juventus\" lub \"Juve\") \u2013 w\u0142oski profesjonalny klub pi\u0142karski za\u0142o\u017cony 1 listopada 1897 roku jako SC Juventus przez grup\u0119 uczni\u00f3w z liceum Massimo d\u2019Azeglio, graj\u0105cy od 1903 roku w bia\u0142o-czarnych strojach. Zesp\u00f3\u0142 ma siedzib\u0119 we W\u0142oszech w Turynie. Cz\u0119sto jest przez to niepoprawnie nazywany Juventusem Turyn. Juventus jest najbardziej utytu\u0142owanym klubem w kraju \u2013 ma na koncie trzydzie\u015bci sze\u015b\u0107 oficjalnych tytu\u0142\u00f3w mistrza kraju, trzyna\u015bcie Puchar\u00f3w W\u0142och i osiem Superpuchar\u00f3w W\u0142och. W rozgrywkach mi\u0119dzynarodowych zesp\u00f3\u0142 zwyci\u0119\u017cy\u0142 dwa razy w Lidze Mistrz\u00f3w, zdoby\u0142 jeden Puchar Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w, a tak\u017ce trzy Puchary UEFA oraz dwukrotnie Puchar Interkontynentalny w pi\u0142ce no\u017cnej Dru\u017cyna swoje domowe spotkania od sezonu 2011/2012 rozgrywa na nowo wybudowanym stadionie (Allianz Stadium) licz\u0105cym nieco ponad 41","start_idx":347,"end_idx":467}
+{"id":"mrc_7943","question":"na jak\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 \u015bwiec\u0105 \u015bwiat\u0142a drogowe?","answer":"powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m","context":"kszta\u0142tuj\u0105 wi\u0105zk\u0119 \u015bwiat\u0142a, dzi\u0119ki czemu ich \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 w strefie cienia jest por\u00f3wnywalna lub nawet mniejsza od \u015bwiat\u0142o\u015bci przednich \u015bwiate\u0142 pozycyjnych. Przepisy wymagaj\u0105 by \u015bwiat\u0142a mijania o\u015bwietla\u0142y tylko wybrany obszar przed samochodem, na wprost przed samochodem o\u015bwietlany obszar powinien tworzy\u0107 z jezdni\u0105 k\u0105t wi\u0119kszy ni\u017c 0,1%, co odpowiada o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m, a przestrzeni nad jezdni\u0105 jeszcze bli\u017cej. \u015awiat\u0142a s\u0105 asymetryczne: konstrukcja soczewek i reflektor\u00f3w tych \u015bwiate\u0142 powoduje, \u017ce snop \u015bwiat\u0142a skierowany jest bardziej ku poboczu drogi, co zapobiega o\u015blepianiu kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka, ma tak\u017ce zapewni\u0107 o\u015bwietlenie znak\u00f3w drogowych, przeszk\u00f3d i pieszych poruszaj\u0105cych si\u0119 skrajem drogi. == \u015awiat\u0142a mijania w dzie\u0144 == W Polsce w latach 90. XX wieku \u2013 wzorem kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie","start_idx":359,"end_idx":413}
+{"id":"mrc_7944","question":"kiedy pojawi\u0142a si\u0119 nazwa polska?","answer":"Nazwa \"Polska\" zacz\u0119\u0142a by\u0107 u\u017cywana w odniesieniu do ca\u0142ego pa\u0144stwa w XI wieku.","context":"co mo\u017cna zauwa\u017cy\u0107 w XV-wiecznych nazwach ro\u015blin zamiennie nazywanych \"polskimi\" lub \"polnymi\" np. \"polny\" / \"polski czosnek\" (Allium oleraceum L.), \"polna\" / \"polska dryjakiew\" (Scabiosa columbaria L., Centaurea scabiosa L.), \"polna\" / \"polska marchew\" (Daucus carota L.) itd. W ten spos\u00f3b powsta\u0142a nazwa \"Polska\". Ta etymologia nie jest niczym nowym, to pochodzenie nazwy od \u201ecampi plani/r\u00f3wninnych p\u00f3l\u201d podawa\u0142 ju\u017c w swojej \"Kronice czeskiej\" do roku 1330, P\u0159ibik z Radenina zwany Pulkaw\u0105, a zaczerpn\u0105\u0142 zapewne od Gerwazego z Tilbury, kt\u00f3ry podawa\u0142 je w \"Otia imperialia\" W przesz\u0142o\u015bci u\u017cywano \u0142aci\u0144skich okre\u015ble\u0144 \"terra Poloni\u00e6\" \u2013 ziemia Polska lub \"Regnum Poloni\u00e6\" \u2013 Kr\u00f3lestwo Polskie. Nazwa \"Polska\" zacz\u0119\u0142a by\u0107 u\u017cywana w odniesieniu do ca\u0142ego pa\u0144stwa w XI wieku. Formacje tego typu po\u015bwiadczone s\u0105 ju\u017c w","start_idx":690,"end_idx":768}
+{"id":"mrc_7945","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 prowadzi\u0142 ruchu oporu na ziemiach polskich?","answer":"walka zbrojna","context":"W trakcie II wojny \u015bwiatowej Polska by\u0142a krajem okupowanym, w kt\u00f3rym ruch oporu rozpocz\u0105\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 niemal natychmiast po zaprzestaniu regularnych dzia\u0142a\u0144 wojennych. R\u00f3wnie\u017c od samego pocz\u0105tku jedn\u0105 z jego form by\u0142a walka zbrojna. Na ziemiach polskich g\u0142\u00f3wnymi organizacjami ruchu oporu by\u0142y Armia Krajowa w sile oko\u0142o 350 000 ludzi, Bataliony Ch\u0142opskie w sile oko\u0142o 170 000 ludzi oraz Narodowe Si\u0142y Zbrojne w sile oko\u0142o 75 000 ludzi i Armia Ludowa licz\u0105ca oko\u0142o 60 000 ludzi. == Pierwsze inicjatywy konspiracyjne w 1939 r. == * 16 wrze\u015bnia \u2013 marsza\u0142ek Edward \u015amig\u0142y-Rydz nakaza\u0142 w Czerniowcach (Rumunia) mjr. Edmundowi Galinatowi uruchomienie podleg\u0142ej mu cz\u0119\u015bci sieci dywersji pozafrontowej. Ten przekaza\u0142 26 wrze\u015bnia w Warszawie gen. Juliuszowi R\u00f3mmlowi upowa\u017cnienie-rozkaz do zainicjowania na terenie ca\u0142ego","start_idx":224,"end_idx":237}
+{"id":"mrc_7946","question":"sk\u0105d wywodzi si\u0119 ananas?","answer":"Ro\u015bliny te w stanie naturalnym rosn\u0105 w Ameryce Po\u0142udniowej.","context":"Ananas (\"Ananas\" Mill.) \u2013 rodzaj ro\u015blin zielnych z rodziny bromeliowatych (\"Bromeliaceae\"). Obejmuje w zale\u017cno\u015bci od uj\u0119cia jeden do ok. 7 gatunk\u00f3w. Ro\u015bliny te w stanie naturalnym rosn\u0105 w Ameryce Po\u0142udniowej. Ju\u017c w okresie przedkolumbijskim rozpowszechniona w uprawie zosta\u0142a beznasienna odmiana ananasa jadalnego o soczystym owocostanie. Nazwa rodzajowa utworzona zosta\u0142a od nazwy tych ro\u015blin w j\u0119zykach tupi (\"nana\"). Ananas to tak\u017ce nazwa owocostanu ananasa jadalnego. Jest on du\u017cy i soczysty, wyrasta na szczycie kr\u00f3tkiej \u0142odygi u nasady z rozet\u0105 kolczastych li\u015bci. Do g\u0142\u00f3wnych producent\u00f3w nale\u017c\u0105 Hawaje, Brazylia, Meksyk i Filipiny. W Europie plantacje ananas\u00f3w znajduj\u0105 si\u0119 na Azorach, w Wielkiej Brytanii uprawiany w szklarniach by\u0142 od pocz\u0105tku XVIII wieku. W obr\u0119bie rodzaju ro\u015blin\u0105 u\u017cytkow\u0105 (w\u0142\u00f3knodajn\u0105) jest tak\u017ce \"Ananas lucidus\". == Systematyka","start_idx":149,"end_idx":208}
+{"id":"mrc_7947","question":"co to jest halloween?","answer":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika.","context":"Halloween \u2013 zwyczaj zwi\u0105zany z maskarad\u0105, obchodzony w wielu krajach w wiecz\u00f3r 31 pa\u017adziernika. Odniesienia do Halloween s\u0105 cz\u0119sto widoczne w kulturze popularnej, g\u0142\u00f3wnie ameryka\u0144skiej. Halloween najhuczniej jest obchodzony w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Irlandii, Australii i Wielkiej Brytanii. Mimo \u017ce dzie\u0144 nie jest \u015bwi\u0119tem urz\u0119dowym, cieszy si\u0119 po \u015bwi\u0119cie Bo\u017cego Narodzenia najwi\u0119ksz\u0105 popularno\u015bci\u0105. \u015awi\u0119to Halloween w Polsce pojawi\u0142o si\u0119 w latach 90. XX w. G\u0142\u00f3wnym symbolem \u015bwi\u0119ta jest wydr\u0105\u017cona i pod\u015bwietlona od \u015brodka dynia z wyszczerbionymi z\u0119bami. Inne popularne motywy to duchy, demony, zombie, wampiry, czarownice, trupie czaszki, nietoperze, czarne koty, paj\u0119czyny itp. == Historia == Dok\u0142adna geneza Halloween nie jest znana. Mo\u017ce ni\u0105 by\u0107 rzymskie \u015bwi\u0119to na cze\u015b\u0107 b\u00f3stwa owoc\u00f3w i nasion (Pomony) albo celtyckie \u015bwi\u0119to na powitanie zimy.","start_idx":0,"end_idx":95}
+{"id":"mrc_7948","question":"dlaczego drewno sinieje?","answer":"Sprawcami sinizny s\u0105 niekt\u00f3re gatunki grzyb\u00f3w nale\u017c\u0105cych do workowc\u00f3w (Ascomycetes) i do grzyb\u00f3w niedoskona\u0142ych (Deuteromycetes).","context":"Sinizna drewna, barwica drewna \u2013 wada drewna z grupy zabarwie\u0144. Sinizn\u0119 okre\u015bla si\u0119 jako smugi i plamy r\u00f3\u017cnej wielko\u015bci, kszta\u0142tu i barwy: od szarej do czarnej, wyst\u0119puj\u0105ce w drewnie r\u00f3\u017cnych gatunk\u00f3w drzew. Sprawcami sinizny s\u0105 niekt\u00f3re gatunki grzyb\u00f3w nale\u017c\u0105cych do workowc\u00f3w (Ascomycetes) i do grzyb\u00f3w niedoskona\u0142ych (Deuteromycetes). Pora\u017cenie zarodnikami nast\u0119puje na skutek ods\u0142oni\u0119cia drewna bielu przez usuni\u0119cie kory, jak r\u00f3wnie\u017c w wyniku zranienia. Pora\u017ceniu ulega \u015bwie\u017co wyprodukowana tarcica lub drewno okr\u0105g\u0142e, czasami drewno konstrukcyjne. Rozwojowi sprzyja przede wszystkim odpowiednia wilgotno\u015b\u0107 wewn\u0119trzna drewna. Zale\u017cnie od gatunku grzyba optimum wilgotno\u015bci wynosi 30-80% (minimum 20%, maksimum 180%), dlatego te\u017c sinizna nie wyst\u0119puje na drzewach pozostaj\u0105cych na pniu (ze wzgl\u0119du na du\u017c\u0105 wilgotno\u015b\u0107 bielu zaanga\u017cowanego w transport wody) ani na drewnie przeschni\u0119tym. Powstawaniu sinizny","start_idx":207,"end_idx":336}
+{"id":"mrc_7949","question":"jak\u0105 rol\u0119 pe\u0142ni\u0142a bogurodzica w \u015bredniowieczu?","answer":"Od XV wieku \"Bogurodzica\" pe\u0142ni\u0142a tak\u017ce rol\u0119 hymnu pa\u0144stwowego w Kr\u00f3lestwie Polskim i Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim.","context":"Bogurodzica \u2013 \u015bredniowieczna polska pie\u015b\u0144 religijna i najstarszy zachowany wraz z melodi\u0105 polski tekst poetycki. Nie jest znana data powstania utworu, przyjmuje si\u0119, \u017ce nast\u0105pi\u0142o to w XIII lub XIV wieku, chocia\u017c pierwszy zapis tekstu pochodzi dopiero z pocz\u0105tku XV wieku (rok 1407). W 1506 roku tekst pie\u015bni zosta\u0142 do\u0142\u0105czony do \"Statut\u00f3w\" Jana \u0141askiego z b\u0142\u0119dn\u0105 informacj\u0105, \u017ce jej autorem jest \u015bw. Wojciech. Stanis\u0142aw Piekarski w \"Encyklopedji wierze\u0144 wszystkich lud\u00f3w i czas\u00f3w\" podaje, \u017ce \u201e\"Bogarodzica\", najdawniejsza pie\u015b\u0144 polska, zwana \u201epie\u015bni\u0105 ojc\u00f3w\u201c, powsta\u0142a w drugiej po\u0142owie XIII wieku, napisana przez Boguchwa\u0142a, spowiednika kr\u00f3lowej Kingi\u201d. Od XV wieku \"Bogurodzica\" pe\u0142ni\u0142a tak\u017ce rol\u0119 hymnu pa\u0144stwowego w Kr\u00f3lestwie Polskim i Wielkim Ksi\u0119stwie Litewskim. Dzi\u015b jest \u015bpiewana jako pie\u015b\u0144 patriotyczna i ko\u015bcielna. W Liturgii godzin","start_idx":652,"end_idx":766}
+{"id":"mrc_7950","question":"gdzie dosz\u0142o do kluczowej bitwy 26 maja 1831 r?","answer":"pod Ostro\u0142\u0119k\u0105","context":"Bitwa pod Ostro\u0142\u0119k\u0105 \u2013 bitwa powstania listopadowego, stoczona 26 maja 1831 roku pod Ostro\u0142\u0119k\u0105, w kt\u00f3rej g\u0142\u00f3wne si\u0142y wojsk polskich pod dow\u00f3dztwem genera\u0142a Jana Skrzyneckiego star\u0142y si\u0119 z wojskami rosyjskimi Iwana Dybicza. == Wst\u0119p == Na skutek przed\u0142u\u017caj\u0105cej si\u0119 przerwy w dzia\u0142aniach Skrzynecki pod wp\u0142ywem opinii publicznej opracowa\u0142 plan wyprawy w sile 45 tys. \u017co\u0142nierzy przeciwko licz\u0105cemu 30 tys. \u017co\u0142nierzy korpusowi rosyjskiemu, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 mi\u0119dzy Ostro\u0142\u0119k\u0105 a \u0141om\u017c\u0105. By pozorowa\u0107 obecno\u015b\u0107 g\u0142\u00f3wnych si\u0142 polskich na szosie brzeskiej naprzeciwko armii Dybicza, pozostawiono licz\u0105cy 11 tys. \u017co\u0142nierzy korpus Jana Umi\u0144skiego. Pomimo nieporadno\u015bci Skrzyneckiego realizacja planu przebiega\u0142a pomy\u015blnie, jednak 18 maja z nieznanych przyczyn Skrzynecki nie zdecydowa\u0142 si\u0119 na zaatakowanie pod \u015aniadowem otoczonej ju\u017c gwardii rosyjskiej, kt\u00f3ra dzi\u0119ki temu ocala\u0142a i usz\u0142a","start_idx":6,"end_idx":19}
+{"id":"mrc_7951","question":"kto namalowa\u0142 obraz bitwa pod grunwaldem?","answer":"Matejk","context":"Bitwa pod Grunwaldem \u2013 obraz olejny Jana Matejki namalowany w latach 1872\u20131878, w 1878 wystawiony w pa\u0142acu Wielopolskich w Krakowie, od 1902 w zbiorach Towarzystwa Zach\u0119ty Sztuk Pi\u0119knych, dar spo\u0142ecze\u0144stwa Kr\u00f3lestwa Polskiego; od 1945 w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (nr inw. MP 443 MNW), w latach 1976\u20131982 w depozycie w Muzeum Zamkowym w Malborku. Obraz ma rozmiar 426 x 987 cm. == Opis obrazu == W\u015br\u00f3d przedstawionego na obrazie walcz\u0105cego t\u0142umu wyr\u00f3\u017cniono wiele postaci historycznych z obu stron starcia. Obraz symbolicznie przedstawia bitw\u0119 w momencie, kiedy wci\u0105\u017c tocz\u0105 si\u0119 zaci\u0119te walki, ale szala zwyci\u0119stwa przechyla si\u0119 ju\u017c na stron\u0119 polsko-litewsk\u0105. \u015arodek obrazu W centrum obrazu znajduje si\u0119 wielki ksi\u0105\u017c\u0119 litewski Witold; bez pancerza i he\u0142mu, ubrany w czerwony \u017cupan,","start_idx":41,"end_idx":47}
+{"id":"mrc_7952","question":"kto by\u0142 pierwszym prezydentem iii rzeczypospolitej?","answer":"Wojciech Jaruzelski","context":"wyj\u0105tkowy). Prezydent mia\u0142 prawo weta ustawodawczego, kt\u00f3re mog\u0142o by\u0107 uchylone przez Sejm wi\u0119kszo\u015bci\u0105 2/3. M\u00f3g\u0142 tak\u017ce rozwi\u0105za\u0107 parlament, je\u015bli w terminie 3 miesi\u0119cy nie powo\u0142a rz\u0105du, nie przyjmie bud\u017cetu lub uchwali ustaw\u0119 lub uchwa\u0142\u0119 uniemo\u017cliwiaj\u0105c\u0105 prezydentowi wykonywanie jego konstytucyjnych uprawnie\u0144. == Historia == Jedynym prezydentem PRL by\u0142 Wojciech Jaruzelski. Wybory odby\u0142y si\u0119 19 lipca 1989 r., g\u0142osowano na jednego kandydata. W g\u0142osowaniu wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 544 pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w. 270 g\u0142osowa\u0142o za kandydatur\u0105, 233 by\u0142o przeciwnych, 34 wstrzyma\u0142o si\u0119 od g\u0142osu, a 7 odda\u0142o g\u0142os niewa\u017cny (wymagana wi\u0119kszo\u015b\u0107 wynosi\u0142a 269 g\u0142os\u00f3w). Tego samego dnia nowo wybrany prezydent obj\u0105\u0142 urz\u0105d. Po zmianie ustroju politycznego i nazwy pa\u0144stwa z dniem 31 grudnia 1989, Wojciech Jaruzelski sta\u0142 si\u0119 zarazem pierwszym Prezydentem III Rzeczypospolitej Polskiej.","start_idx":354,"end_idx":373}
+{"id":"mrc_7953","question":"z czego zbudowana jest litosfera?","answer":"obejmuj\u0105ca skorup\u0119 ziemsk\u0105 i warstw\u0119 perydotytow\u0105 zaliczan\u0105 do g\u00f3rnej cz\u0119\u015bci p\u0142aszcza ziemskiego.","context":"Litosfera, sklerosfera (z gr. \u03bb\u03af\u03b8\u03bf\u03c2 \"l\u00edthos\" kamie\u0144 lub \u03c3\u03ba\u03bb\u03b7\u03c1\u03cc\u03c2 \"skl\u0113r\u00f3s\" \u201etwardy\u201d, \u03c3\u03c6\u03b1\u1fd6\u03c1\u03b1 \"spha\u00eera\" \u201ekula\u201d) \u2013 zewn\u0119trzna sztywna pow\u0142oka Ziemi obejmuj\u0105ca skorup\u0119 ziemsk\u0105 i warstw\u0119 perydotytow\u0105 zaliczan\u0105 do g\u00f3rnej cz\u0119\u015bci p\u0142aszcza ziemskiego. Termin \u201elitosfera\u201d bywa nie\u015bci\u015ble stosowany jako zamiennik terminu \u201eskorupa ziemska\u201d. Litosfera jest poj\u0119ciem szerszym ni\u017c skorupa ziemska. Jest \u015bci\u015ble zwi\u0105zana z biosfer\u0105 oraz hydrosfer\u0105, a tak\u017ce atmosfer\u0105. Mi\u0105\u017cszo\u015b\u0107 litosfery wynosi od ok. 10 do ponad 100 km, a jej temperatura w dolnej cz\u0119\u015bci dochodzi do 700 \u00b0C. Litosfera Ziemi podzielona jest na poruszaj\u0105ce si\u0119 wzgl\u0119dem siebie p\u0142yty, kt\u00f3rych ruch opisywany jest teori\u0105 tektoniki p\u0142yt. == Rodzaje litosfery == * Litosfera kontynentalna \u2013 litosfera w cz\u0119\u015bciach globu zaj\u0119tych przez p\u0142yty kontynentalne. Sk\u0142ada si\u0119 na ni\u0105 skorupa kontynentalna i warstwa perydotytowa.","start_idx":144,"end_idx":241}
+{"id":"mrc_7954","question":"ile ofiar na ukrainie?","answer":"od ponad 3 do nawet 10 milion\u00f3w","context":"mo\u017cliwo\u015bci produkcyjne wsi. Polityka ta zosta\u0142a wprowadzona na prze\u0142omie 1929/1930 przez kierownictwo WKP(b) i w\u0142adze ZSRR. Wymuszana by\u0142a si\u0142\u0105, z u\u017cyciem wojska i surowych kar. W rezultacie zgin\u0119\u0142y miliony Ukrai\u0144c\u00f3w. R\u00f3\u017cne \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce liczba ofiar na samej Ukrainie wynosi\u0142a od ponad 3 do nawet 10 milion\u00f3w. G\u0142\u00f3d wywo\u0142any przymusow\u0105 kolektywizacj\u0105 spowodowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c wiele ofiar poza Ukrain\u0105 \u2013 na Kubaniu (kt\u00f3ry w\u00f3wczas by\u0142 przewa\u017cnie ukrai\u0144skoj\u0119zyczny), Powo\u0142\u017cu, Zachodniej Syberii i w Kazachstanie. Nie ulega jednak w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce Ukraina zajmowa\u0142a szczeg\u00f3lne miejsce na mapie g\u0142odu \u2013 mia\u0142 tam najwi\u0119ksze rozmiary i poch\u0142on\u0105\u0142 najwi\u0119cej ofiar. Niekt\u00f3re represje (jak zakaz wyjazdu poza granice republiki w ucieczce przed g\u0142odem) dotyczy\u0142y wy\u0142\u0105cznie ch\u0142op\u00f3w z Ukrainy i Kubania. Pami\u0119\u0107 o ofiarach Ho\u0142odomoru jest podtrzymywana przez w\u0142adze niepodleg\u0142ej","start_idx":282,"end_idx":313}
+{"id":"mrc_7955","question":"czym jest przekonanie?","answer":"s\u0105d, zdanie oparte na prze\u015bwiadczeniu o prawdziwo\u015bci, s\u0142uszno\u015bci czego\u015b.","context":"Przekonanie \u2013 s\u0105d, zdanie oparte na prze\u015bwiadczeniu o prawdziwo\u015bci, s\u0142uszno\u015bci czego\u015b. W logice: \"X\" jest przekonany, \u017ce \"p\" dok\u0142adnie wtedy, gdy \"X\" uznaje tre\u015b\u0107 zdania stwierdzaj\u0105cego to, \u017ce \"p\" za prawdziw\u0105 lub co najmniej wysoce prawdopodobn\u0105. Z poj\u0119ciem przekonania wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce terminy: * ekspansja przekona\u0144 \u2013 do\u0142\u0105czenie nowych przekona\u0144 do ju\u017c posiadanych, * kontrakcja przekona\u0144 \u2013 odrzucenie przekonania, * rewizja przekona\u0144 \u2013 odrzucenie przekonania i do\u0142\u0105czenie przekonania przeciwnego.","start_idx":14,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_7956","question":"z ilu cz\u0119\u015bci sk\u0142ada si\u0119 dyptyk?","answer":"sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dw\u00f3ch, po\u0142\u0105czonych zawiasami, tabliczek (zwanych skrzyd\u0142ami)","context":"Dyptyk (z gr. \u03b4\u03b9\u03c0\u03c4\u03c5\u03c7\u03bf\u03c2 \u2013 \"diptichos\" \u2013 \u201epodw\u00f3jnie sk\u0142adany\u201d) \u2013 w sztuce sakralnej rodzaj artystycznego obiektu s\u0142u\u017c\u0105cego celom dewocyjnym, sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z dw\u00f3ch, po\u0142\u0105czonych zawiasami, tabliczek (zwanych skrzyd\u0142ami), sk\u0142adanych na podobie\u0144stwo ksi\u0105\u017cki, zwykle przeno\u015bnego, niewielkich rozmiar\u00f3w. Na tabliczkach umieszczone s\u0105 malowane lub p\u0142askorze\u017abione przedstawienia o tre\u015bciach religijnych. Niewielkie dyptyki s\u0142u\u017cy\u0142y prywatnemu nabo\u017ce\u0144stwu, np. w podr\u00f3\u017cy. Dyptyk malowany pojawi\u0142 si\u0119 najpierw w bizantyjskim malarstwie ikonowym, do sztuki chrze\u015bcija\u0144stwa zachodniego przenikn\u0105\u0142 w XIII wieku we W\u0142oszech. Pocz\u0105tkowo na dyptykach przedstawiano g\u0142\u00f3wnie Madonn\u0119 na jednym ze skrzyde\u0142, a Ukrzy\u017cowanie lub Chrystusa jako M\u0119\u017ca bole\u015bci na drugim. W XIV i XV wieku rozpowszechni\u0142 si\u0119 w Europie jako wa\u017cne zjawisko w rozwoju sztuki dewocyjnej. Obok typowych dawniej dyptyk\u00f3w z Madonn\u0105 i um\u0119czonym Chrystusem pojawi\u0142y si\u0119","start_idx":139,"end_idx":218}
+{"id":"mrc_7957","question":"gdzie mieszkali majowie?","answer":"zamieszkuj\u0105cych po\u0142udniowo-wschodni Meksyk (p\u00f3\u0142wysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemal\u0119, Belize i zach. Honduras.","context":"Majowie \u2013 grupa lud\u00f3w india\u0144skich m\u00f3wi\u0105cych j\u0119zykami z rodziny maja, zamieszkuj\u0105cych po\u0142udniowo-wschodni Meksyk (p\u00f3\u0142wysep Jukatan i stan Chiapas), Gwatemal\u0119, Belize i zach. Honduras. == Historia == Majowie byli tw\u00f3rcami wysoko rozwini\u0119tej cywilizacji, kt\u00f3rej pocz\u0105tki si\u0119gaj\u0105 okresu preklasycznego p\u00f3\u017anego (400 p.n.e.\u2013250 n.e.), wed\u0142ug chronologii przyj\u0119tej dla kultur Mezoameryki. * Okres wczesnoklasyczny (250\u2013400 n.e.) charakteryzowa\u0142o powstawanie miast (m.in. Tikal oraz Uaxact\u00fan) spe\u0142niaj\u0105cych funkcje sakralno-administracyjne, z monumentalnymi zespo\u0142ami architektonicznymi. * W okresie \u015brednioklasycznym (400\u2013700) wyst\u0105pi\u0142y lokalne kryzysy polityczne, w konsekwencji kt\u00f3rych w okresie p\u00f3\u017anoklasycznym (700\u2013900) rozwin\u0119\u0142y si\u0119 style regionalne w architekturze i sztuce, a cywilizacja Maj\u00f3w osi\u0105gn\u0119\u0142a swe apogeum. Pod koniec tego okresu w rejonie centrum dosz\u0142o do za\u0142amania rozwoju cywilizacyjnego i opustoszenia miast. * W okresie poklasycznym wczesnym (900\u20131200) pn. cz\u0119\u015b\u0107 Jukatanu","start_idx":69,"end_idx":182}
+{"id":"mrc_7958","question":"kto by\u0142 drugim kr\u00f3lem elekcyjnym?","answer":"Stefan Batory.","context":"Elekcja 1575 (\"druga wolna elekcja\") \u2013 po wyje\u017adzie Henryka Walezego, w nocy z 18 na 19 czerwca 1574 roku do Francji po koron\u0119 francusk\u0105, rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 okres bezkr\u00f3lewia w Rzeczypospolitej. Bezkr\u00f3lewie sko\u0144czy\u0142o si\u0119 podw\u00f3jn\u0105 elekcj\u0105 na sejmie elekcyjnym. Walk\u0119 o koron\u0119 polsk\u0105 wygrali Anna Jagiellonka i Stefan Batory. == Sytuacja pa\u0144stwa po wyje\u017adzie Henryka Walezego == Na wie\u015b\u0107 o \u015bmierci swojego brata, Karola IX, Henryk Walezy uda\u0142 si\u0119, za namow\u0105 matki Katarzyny Medycejskiej, do Francji by tam obj\u0105\u0107 koron\u0119 tego pa\u0144stwa. Po opuszczeniu Rzeczypospolitej Henryk Walezy nadal tytu\u0142owa\u0142 si\u0119 kr\u00f3lem Polski, podczas pobytu we Francji reprezentowa\u0142 interesy Korony. Sam wyjazd kr\u00f3la by\u0142 rozwa\u017cany du\u017co wcze\u015bniej, planowano jego \u015blub z Anna Jagiellonk\u0105, kt\u00f3ra mia\u0142a sprawowa\u0107 w\u0142adz\u0119 w Polsce. Stworzy\u0142oby to szans\u0119","start_idx":304,"end_idx":318}
+{"id":"mrc_7959","question":"jaki jest g\u0142\u00f3wny temat utworu z legend dawnego egiptu?","answer":"Fabu\u0142a koncentruje si\u0119 wok\u00f3\u0142 umieraj\u0105cego, starego faraona Ramzesa, kt\u00f3ry niespodziewanie zdrowieje, i jego nast\u0119pcy, d\u0105\u017c\u0105cego do reform Horusa, kt\u00f3ry niespodziewanie umiera.","context":"Z legend dawnego Egiptu \u2013 nowela Boles\u0142awa Prusa opublikowana po raz pierwszy 1 stycznia 1888 r. By\u0142a pierwsz\u0105 nowel\u0105 Prusa, w kt\u00f3rej pos\u0142uguje si\u0119 kostiumem historycznym. Fabu\u0142a koncentruje si\u0119 wok\u00f3\u0142 umieraj\u0105cego, starego faraona Ramzesa, kt\u00f3ry niespodziewanie zdrowieje, i jego nast\u0119pcy, d\u0105\u017c\u0105cego do reform Horusa, kt\u00f3ry niespodziewanie umiera. == T\u0142o wsp\u00f3\u0142czesne == Inspiracj\u0105 noweli by\u0142y losy wsp\u00f3\u0142czesnych cesarzy niemieckich Wilhelma I oraz jego nast\u0119pcy Fryderyka III. Wilhelm w pa\u017adzierniku 1887 r. powa\u017cnie zachorowa\u0142. Przypuszczano, \u017ce nied\u0142ugo tron po nim obejmie jego syn i nast\u0119pca Fryderyk, uwa\u017cany za polityka o orientacji bardziej post\u0119powej. Wkr\u00f3tce okaza\u0142o si\u0119 jednak, \u017ce Fryderyk choruje na nowotw\u00f3r gard\u0142a. Pod koniec grudnia 1887 r. \u2014 wed\u0142ug Zygmunta Szweykowskiego \u2014 \"Prus napisa\u0142 \"Z legend dawnego Egiptu\", przerzucaj\u0105c temat wsp\u00f3\u0142czesny","start_idx":172,"end_idx":346}
+{"id":"mrc_7960","question":"o czym jest ksi\u0105\u017cka trzy kroki od siebie?","answer":"Ksi\u0105\u017cka opowiada histori\u0119 mi\u0142o\u015bci chorej na mukowiscydoz\u0119 pary nastolatk\u00f3w.","context":"Trzy kroki od siebie (ang. \"Five Feet Apart\") \u2013 ameryka\u0144ska powie\u015b\u0107 z gatunku young adult, napisana przez Rachael Lippincott we wsp\u00f3\u0142pracy z Mikkim Daughtry i Tobiasem Iaconis. Jest nowelizacj\u0105 filmu o tym samym tytule, kt\u00f3ry mia\u0142 swoj\u0105 premier\u0119 w marcu 2019. Ksi\u0105\u017cka zosta\u0142a wydana w listopadzie 2018 nak\u0142adem Simon & Schuster Books for Young Readers. Polska wersja ukaza\u0142a si\u0119 15 maja 2019. Powie\u015b\u0107 t\u0142umaczy\u0142 Maciej Potulny. Ksi\u0105\u017cka opowiada histori\u0119 mi\u0142o\u015bci chorej na mukowiscydoz\u0119 pary nastolatk\u00f3w. == Fabu\u0142a == P\u0142uca Stelli dzia\u0142aj\u0105 na oko\u0142o trzydzie\u015bci pi\u0119\u0107 procent swojej wydajno\u015bci. W zwi\u0105zku z tym siedemnastolatka pilnie czeka na przeszczep. Przez infekcje nie mo\u017ce jecha\u0107 ze znajomymi na wycieczk\u0119 szkoln\u0105 i musi przez pewien czas poby\u0107 w szpitalu, w kt\u00f3rym leczy si\u0119 od","start_idx":427,"end_idx":502}
+{"id":"mrc_7961","question":"po jakich orbitach kr\u0105\u017c\u0105 planety?","answer":"po swoich orbitach wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca.","context":"Orbita \u2013 tor cia\u0142a (cia\u0142a niebieskiego lub sztucznego satelity) poruszaj\u0105cego si\u0119 pod wp\u0142ywem si\u0142 grawitacji. W Uk\u0142adzie S\u0142onecznym Ziemia, inne planety, planetoidy, komety i mniejsze cia\u0142a poruszaj\u0105 si\u0119 po swoich orbitach wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca. Z kolei ksi\u0119\u017cyce kr\u0105\u017c\u0105 po orbitach wok\u00f3\u0142 planet macierzystych. Orbity dw\u00f3ch cia\u0142 przyci\u0105gaj\u0105cych si\u0119 tylko si\u0142\u0105 grawitacji daje si\u0119 wyznaczy\u0107 z newtonowskich praw ruchu. Mo\u017cna w ten spos\u00f3b opisa\u0107 ruch wi\u0119kszo\u015bci planet Uk\u0142adu S\u0142onecznego. W przypadku du\u017cych mas po\u0142o\u017conych blisko siebie lub poruszaj\u0105cych si\u0119 ze znacznymi pr\u0119dko\u015bciami konieczne jest zastosowanie og\u00f3lnej teorii wzgl\u0119dno\u015bci. Przyk\u0142adem mo\u017ce by\u0107 tutaj Merkury, kt\u00f3rego ruch orbitalny odbiega na tyle od praw newtonowskich, \u017ce jest to widoczne w pomiarach astronomicznych. Izaak Newton poda\u0142 analityczne rozwi\u0105zanie r\u00f3wna\u0144 ruchu dla uk\u0142adu dw\u00f3ch punkt\u00f3w materialnych oddzia\u0142uj\u0105cych","start_idx":204,"end_idx":236}
+{"id":"mrc_7962","question":"w jakim klimacie wyst\u0119puje sawanna?","answer":"formacja trawiasta strefy mi\u0119dzyzwrotnikowej o klimacie gor\u0105cym, z wyra\u017anie zaznaczon\u0105 por\u0105 such\u0105 oraz por\u0105 deszczow\u0105.","context":"Sawanna \u2013 formacja trawiasta strefy mi\u0119dzyzwrotnikowej o klimacie gor\u0105cym, z wyra\u017anie zaznaczon\u0105 por\u0105 such\u0105 oraz por\u0105 deszczow\u0105. W szacie ro\u015blinnej dominuj\u0105 k\u0119py sucholubnych traw (np. afryka\u0144ska trawa s\u0142oniowa dochodz\u0105ca do 3 m wysoko\u015bci). Na niekt\u00f3rych sawannach rosn\u0105 nieliczne drzewa, np. akacje, baobaby, palmy, kt\u00f3re zwykle zrzucaj\u0105 li\u015bcie w porze suchej. Wi\u0119ksze skupiska drzew wyst\u0119puj\u0105 tylko nad ciekami wodnymi, tworz\u0105c tzw. lasy galeriowe. W krajobrazie nie ma wyra\u017anej granicy mi\u0119dzy wilgotnym lasem r\u00f3wnikowym, a trawiast\u0105 sawann\u0105. W strefie przej\u015bciowej w miar\u0119 posuwania si\u0119 w stron\u0119 sawanny las staje si\u0119 coraz rzadszy, a drzewa coraz ni\u017csze. Sawanny wyst\u0119puj\u0105 na znacznych obszarach Afryki, pokrywaj\u0105 ponad 1/3 powierzchni Afryki, i Ameryki Po\u0142udniowej na p\u00f3\u0142noc i po\u0142udnie od strefy las\u00f3w r\u00f3wnikowych, a tak\u017ce w Indiach,","start_idx":10,"end_idx":128}
+{"id":"mrc_7963","question":"kt\u00f3ry papie\u017c zrezygnowa\u0142 z lektyki?","answer":"Jego nast\u0119pca Jan Pawe\u0142 II","context":"Sedia gestatoria (\u0142ac. przeno\u015bny tron) \u2013 rodzaj tronu, papieska lektyka, noszona na ramionach przez tak zwanych \"sediari\". U\u017cywana by\u0142a do 1978. Ostatnim jej u\u017cytkownikiem by\u0142 papie\u017c Jan Pawe\u0142 I. Jego nast\u0119pca Jan Pawe\u0142 II odst\u0105pi\u0142 od zwyczaju noszenia papie\u017ca w lektyce. Ostatecznie sedia gestatoria zosta\u0142a zast\u0105piona przez papamobile. Obecnie znajduje si\u0119 w muzeum w letniej papieskiej rezydencji Castel Gandolfo.","start_idx":196,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_7964","question":"jak zako\u0144czy\u0142a sie 2 wojna swiatowa?","answer":"aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"1978 roku. === Koniec II wojny \u015bwiatowej === Naloty dywanowe ameryka\u0144skich \u201elataj\u0105cych fortec\u201d zniszczy\u0142y Tokio i inne miasta japo\u0144skie. 8 sierpnia Zwi\u0105zek Radziecki wypowiedzia\u0142 wojn\u0119 Japonii, a radzieckie i mongolskie dywizje pod dow\u00f3dztwem marsza\u0142ka Aleksandra Wasilewskiego wkroczy\u0142y do Mand\u017curii, rozbijaj\u0105c szybko japo\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Kwantu\u0144sk\u0105 genera\u0142a Otoz\u014d Yamady, k\u0142ad\u0105c kres istnieniu Mand\u017cukua i Mengjianu. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroszim\u0119 i Nagasaki, co walnie przyczyni\u0142o si\u0119 do z\u0142amania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku. (1 wrze\u015bnia czasu \u015brodkowoeuropejskiego). Decyzj\u0119 o u\u017cyciu broni j\u0105drowej spowodowa\u0142y prognozowane bardzo wysokie straty w planowanej inwazji na Japoni\u0119 (operacja \u201eDownfall\u201d). Po wojnie kilka grup \u017co\u0142nierzy japo\u0144skich, cz\u0119sto nie\u015bwiadomych zako\u0144czenia konfliktu, prowadzi\u0142o op\u00f3r lub ukrywa\u0142o si\u0119","start_idx":554,"end_idx":614}
+{"id":"mrc_7965","question":"w jakich regionach wyst\u0119puje cofka?","answer":"Zagro\u017cenie cofkami powodziowymi dotyczy nisko po\u0142o\u017conych teren\u00f3w nad ciekami w ich rejonie uj\u015bciowym. W Polsce nisko po\u0142o\u017cone obszary nadmorskie zagro\u017cone spi\u0119trzeniami powodziowymi zalewane s\u0105 podczas silnych cofek powodowanych przez d\u0142ugotrwa\u0142e, silne wiatry p\u00f3\u0142nocne.","context":"Cofka, cofka powodziowa \u2013 podwy\u017cszenie lustra wody post\u0119puj\u0105ce w g\u00f3r\u0119 biegu cieku, powstaj\u0105ce wskutek podnoszenia si\u0119 stanu wody w zbiorniku ko\u0144cowym, do kt\u00f3rego \u00f3w ciek uchodzi \u2013 np. w morzu, jeziorze lub w rzece przyjmuj\u0105cej dop\u0142yw. Mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 w wyniku spi\u0119trzenia wody przez d\u0142ugotrwa\u0142e dzia\u0142anie silnych wiatr\u00f3w wt\u0142aczaj\u0105cych wod\u0119 w g\u00f3r\u0119 cieku (cofka wiatrowa), w wyniku pojawienia si\u0119 zatoru lodowego lub dzia\u0142ania zapory wodnej. Zagro\u017cenie cofkami powodziowymi dotyczy nisko po\u0142o\u017conych teren\u00f3w nad ciekami w ich rejonie uj\u015bciowym. W Polsce nisko po\u0142o\u017cone obszary nadmorskie zagro\u017cone spi\u0119trzeniami powodziowymi zalewane s\u0105 podczas silnych cofek powodowanych przez d\u0142ugotrwa\u0142e, silne wiatry p\u00f3\u0142nocne. Cofki na rzekach w odcinkach uj\u015bciowych towarzysz\u0105 nierzadko powodziom sztormowym. Ze wzgl\u0119du na bardzo nieznaczny spadek Odry w jej dolnym biegu zasi\u0119g stan\u00f3w","start_idx":438,"end_idx":708}
+{"id":"mrc_7966","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja ch\u0142op\u00f3w?","answer":"wie\u015b Lipce","context":"Ch\u0142opi \u2013 powie\u015b\u0107 spo\u0142eczno-obyczajowa W\u0142adys\u0142awa Stanis\u0142awa Reymonta publikowana w odcinkach w latach 1902\u20131908 w \u201eTygodniku Ilustrowanym\u201d, wydana w latach 1904\u20131909 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d. Pisarz otrzyma\u0142 za ten utw\u00f3r literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla w 1924. Powie\u015b\u0107 ukazuje \u017cycie spo\u0142eczno\u015bci zamieszkuj\u0105cej wie\u015b Lipce na przestrzeni czterech p\u00f3r roku. == Geneza utworu == W okresie, w kt\u00f3rym powstawa\u0142a powie\u015b\u0107, tematyka ch\u0142opska by\u0142a popularna w sztuce i literaturze. Tego typu w\u0105tki pojawia\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c we wczesnych utworach Reymonta. Jednocze\u015bnie niekt\u00f3rzy badacze sugeruj\u0105, \u017ce bezpo\u015brednim impulsem do napisania powie\u015bci ch\u0142opskiej mog\u0142a by\u0107 dla pisarza powie\u015b\u0107 \"Ziemia\" (1887) Emila Zoli \u2013 \"Ch\u0142opi\" mieliby, zgodnie z t\u0105 hipotez\u0105, by\u0107 polemik\u0105 z utworem francuskiego powie\u015bciopisarza. Reymont nie zna\u0142 jednak j\u0119zyka francuskiego w stopniu umo\u017cliwiaj\u0105cym mu","start_idx":325,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_7967","question":"jakiej narodowo\u015bci jest papie\u017c franciszek?","answer":"argenty\u0144ski","context":"Franciszek (, , ; w\u0142a\u015bc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) \u2013 argenty\u0144ski duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998\u20132013, kardyna\u0142 prezbiter w latach 2001\u20132013, przewodnicz\u0105cy Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005\u20132011, 266. papie\u017c i 8. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrant\u00f3w i uchod\u017ac\u00f3w Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Cz\u0142owieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ci\u0119\u017ckiej chorobie, w 1958 wst\u0105pi\u0142 do zakonu jezuit\u00f3w. \u015awi\u0119cenia kap\u0142a\u0144skie przyj\u0105\u0142 w 1969, a w latach 1973\u20131979 by\u0142 prowincja\u0142em jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku zosta\u0142 arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany","start_idx":86,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_7968","question":"czym by\u0142 stan wojenny?","answer":"jeden ze stan\u00f3w nadzwyczajnych, polegaj\u0105cy na przej\u0119ciu administracji przez wojsko.","context":"Stan wojenny \u2013 jeden ze stan\u00f3w nadzwyczajnych, polegaj\u0105cy na przej\u0119ciu administracji przez wojsko. Stan ten mo\u017ce by\u0107 wprowadzony przez rz\u0105d danego kraju w celu przywr\u00f3cenia porz\u0105dku publicznego w wypadku takich zdarze\u0144 jak zamach stanu czy w celu zd\u0142awienia opozycji politycznej. == Stan wojenny w Australii == Ani konstytucja Australii, ani \u017caden inny dokument legislacyjny nie precyzuj\u0105, w jaki spos\u00f3b mo\u017ce zosta\u0107 wprowadzony stan wojenny w tym kraju. Tradycyjnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce mo\u017cliwo\u015b\u0107 wprowadzenia stanu wojennego stanowi nieod\u0142\u0105czn\u0105 prerogatyw\u0119 rz\u0105du wynikaj\u0105c\u0105 z potrzeby chwili, a nie z litery prawa. Wprowadzenie stanu wojennego nie oznacza automatycznego wprowadzenia administracji wojskowej, lecz zawieszenie obowi\u0105zuj\u0105cych praw \"habeas corpus\" i pracy s\u0105d\u00f3w powszechnych; stan wojenny to stan, w kt\u00f3rym nie obowi\u0105zuj\u0105 normalne prawa. W historii Australii","start_idx":15,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_7969","question":"w jakiej miejscowo\u015bci jest przekop mierzei wi\u015blanej?","answer":"Nowy \u015awiat, pomi\u0119dzy Skowronkami a Przebrnem","context":"Morski w Gdyni, konsorcjum firm Mosty Gda\u0144sk i Projmors Biuro Projekt\u00f3w Budownictwa Morskiego zrealizuje projekt budowy, natomiast wykonawca inwestycji zostanie wy\u0142oniony w przetargu w 2018 roku. Uchwa\u0142a wesz\u0142a w \u017cycie z dniem podj\u0119cia. 24 lutego 2017 Sejm uchwali\u0142, a 3 kwietnia prezydent podpisa\u0142 specustaw\u0119 w sprawie przekopu Mierzei Wi\u015blanej. 19 pa\u017adziernika 2017 minister gospodarki morskiej poinformowa\u0142, \u017ce kana\u0142 powstanie w miejscu dawnej osady Nowy \u015awiat, pomi\u0119dzy Skowronkami a Przebrnem. Projektowana trasa kana\u0142u prowadzi przez niezabudowany teren zalesiony. Miejscowo\u015b\u0107 Nowy \u015awiat (niem. \"Neue Welt\") po II wojnie \u015bwiatowej pozosta\u0142a opuszczona, a jej zabudowania zosta\u0142y rozebrane. 31 grudnia 2018 Ministerstwo Gospodarki Morskiej i \u015ar\u00f3dl\u0105dowej poinformowa\u0142o o og\u0142oszeniu przetargu na budow\u0119 kana\u0142u, pomimo braku wydanego pozwolenia na budow\u0119. Termin sk\u0142adania ofert by\u0142 do","start_idx":453,"end_idx":497}
+{"id":"mrc_7970","question":"jak nazywano wyznawc\u00f3w kalwinizmu we francji?","answer":"Hugenoci","context":"Hugenoci (fr. \"huguenots\") \u2013 nazwa francuskich ewangelik\u00f3w reformowanych (potocznie nazywanych kalwinistami) w XVI i XVII wieku. Pochodzi ona od nazwiska przyw\u00f3dcy powstania w Genewie, Besan\u00e7on Hugues'a. == Charakterystyka == Hugenoci pojawili si\u0119 w latach 40. XVI wieku, gdy doktryna religijna Jana Kalwina przyci\u0105gn\u0119\u0142a szereg warstw spo\u0142ecznych, przede wszystkim mieszcza\u0144stwo, cz\u0119\u015b\u0107 szlachty oraz mo\u017cniejsze rody, jak Burbon\u00f3w i Chatillon\u00f3w. Pierwszy synod narodowy mia\u0142 miejsce w 1559 \u2013 og\u0142oszono na nim zbi\u00f3r zasad wiary (Confessio Gallicana) i utworzono jednolit\u0105 organizacj\u0119 ko\u015bcieln\u0105. Po kilku latach, w 1562 uzyskano swobod\u0119 religijn\u0105, ale ruch spotka\u0142 si\u0119 z oporem dworu (zw\u0142aszcza Katarzyny Medycejskiej), kt\u00f3ry dostrzega\u0142 w kalwinizmie zagro\u017cenie dla w\u0142adzy centralnej. Dw\u00f3r zosta\u0142 wsparty przez grup\u0119 feuda\u0142\u00f3w katolickich (Liga Katolicka). W 1562 wybuch\u0142a wojna religijna, trwaj\u0105ca","start_idx":0,"end_idx":8}
+{"id":"mrc_7971","question":"jakie wydarzenie zapocz\u0105tkowa\u0142o \u015bredniowiecze?","answer":"upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego","context":"\u015aredniowiecze \u2013 epoka w historii Europy trwaj\u0105ca od V do XV wieku, kt\u00f3ra rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwa\u0142a do epoki renesansu i wielkich odkry\u0107 geograficznych. Jest \u015brodkowym okresem w tradycyjnym podziale historii Europy na staro\u017cytno\u015b\u0107, \u015bredniowiecze i nowo\u017cytno\u015b\u0107. Dzieli si\u0119 na wczesne, pe\u0142ne (dojrza\u0142e) i p\u00f3\u017ane \u015bredniowiecze. Schy\u0142ek staro\u017cytno\u015bci i pocz\u0105tek \u015bredniowiecza charakteryzowa\u0142y si\u0119 spadkiem liczby ludno\u015bci, upadkiem miast i najazdami plemion barbarzy\u0144skich. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzy\u0144skie (w tym r\u00f3\u017cne ludy germa\u0144skie) tworzy\u0142y nowe pa\u0144stwa. W VII wieku Afryka P\u00f3\u0142nocna i Bliski Wsch\u00f3d, b\u0119d\u0105ce dot\u0105d cz\u0119\u015bci\u0105 cesarstwa wschodniorzymskiego (Cesarstwa Bizanty\u0144skiego), zosta\u0142y podbite przez Arab\u00f3w i sta\u0142y si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 kalifatu. Chocia\u017c nast\u0105pi\u0142a znacz\u0105ca zmiana stosunk\u00f3w spo\u0142ecznych i struktur politycznych, nie dosz\u0142o do ca\u0142kowitego zerwania z","start_idx":95,"end_idx":133}
+{"id":"mrc_7972","question":"ilu zawodnik\u00f3w znajduje si\u0119 w dru\u017cynie koszyk\u00f3wki w jednym meczu?","answer":"W trakcie gry na boisku musi znajdowa\u0107 si\u0119 po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej z dw\u00f3ch dru\u017cyn bior\u0105cych udzia\u0142 w meczu.","context":"W sk\u0142ad dru\u017cyny koszykarskiej wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce osoby: * maksymalnie 12 uprawnionych do gry cz\u0142onk\u00f3w dru\u017cyny (w tym kapitana) * trener i ewentualnie jego asystent * maksymalnie 5 os\u00f3b towarzysz\u0105cych. W trakcie gry na boisku musi znajdowa\u0107 si\u0119 po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej z dw\u00f3ch dru\u017cyn bior\u0105cych udzia\u0142 w meczu. Osoby wchodz\u0105ce w sk\u0142ad dru\u017cyny koszykarskiej maj\u0105 prawo przebywa\u0107 w strefie \u0142awki dru\u017cyny.","start_idx":202,"end_idx":310}
+{"id":"mrc_7973","question":"jakie stanowisko ma jaroslaw kaczynski?","answer":"Prezes partii Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (od 2003), w latach 2006\u20132007 prezes Rady Ministr\u00f3w, w latach 2020\u20132022 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w.","context":"Jaros\u0142aw Aleksander Kaczy\u0144ski (ur. 18 czerwca 1949 w Warszawie) \u2013 polski polityk i doktor nauk prawnych. Brat bli\u017aniak Lecha Kaczy\u0144skiego. Prezes partii Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 (od 2003), w latach 2006\u20132007 prezes Rady Ministr\u00f3w, w latach 2020\u20132022 wiceprezes Rady Ministr\u00f3w. W okresie PRL dzia\u0142acz opozycji politycznej. Senator I kadencji (1989\u20131991), pose\u0142 na Sejm I, III, IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji (1991\u20131993, od 1997). Od czasu wygranych przez Prawo i Sprawiedliwo\u015b\u0107 wybor\u00f3w parlamentarnych w 2015 roku, b\u0119d\u0105c pos\u0142em na Sejm RP, a nast\u0119pnie wicepremierem, jest uwa\u017cany za jedn\u0105 z najbardziej wp\u0142ywowych os\u00f3b w Polsce. Kandydat na urz\u0105d prezydenta RP w przedterminowych wyborach prezydenckich w 2010. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo === Urodzi\u0142 si\u0119 w Warszawie na \u017boliborzu. Jego ojciec,","start_idx":139,"end_idx":274}
+{"id":"mrc_7974","question":"ile mecz\u00f3w jest w ekstraklasie?","answer":"rozegrano 296 spotka\u0144.","context":"Ekstraklasa 2019/2020 \u2013 94. edycja oficjalnych mistrzostw Polski w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn, po raz 86. przeprowadzona w formule ligowej, jako najwy\u017cszy szczebel w hierarchii. Organizatorem rozgrywek by\u0142a Ekstraklasa SA, a bra\u0142y w nich udzia\u0142 dru\u017cyny 16 profesjonalnych klub\u00f3w pi\u0142karskich. Sponsorem tytularnym by\u0142a Powszechna Kasa Oszcz\u0119dno\u015bci Bank Polski, w zwi\u0105zku z czym obowi\u0105zuje nazwa marketingowa PKO BP Ekstraklasa. Wzorem sze\u015bciu wcze\u015bniejszych edycji sezon sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci: fazy zasadniczej (30 kolejek, 240 spotka\u0144) oraz \u2013 nast\u0119puj\u0105cej po niej \u2013 fazy fina\u0142owej w dw\u00f3ch grupach (7 kolejek, 56 mecz\u00f3w), po raz trzeci nie by\u0142y jednak dzielone punkty pomi\u0119dzy obiema fazami. Zmagania rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 19 lipca 2019, a zako\u0144czy\u0142y 19 lipca 2020. \u0141\u0105cznie rozegrano 296 spotka\u0144. Beniaminkami byli: Rak\u00f3w Cz\u0119stochowa (powr\u00f3t do","start_idx":766,"end_idx":788}
+{"id":"mrc_7975","question":"gdzie znajduje si\u0119 wie\u015b wielka lipa?","answer":"w Polsce, w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie trzebnickim, w gminie Oborniki \u015al\u0105skie.","context":"Wielka Lipa (niem. \"Gro\u00df Leipe\") \u2013 wie\u015b w Polsce, w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie trzebnickim, w gminie Oborniki \u015al\u0105skie. == Podzia\u0142 administracyjny == W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa wroc\u0142awskiego. == Historia == Pierwszy raz miejscowo\u015b\u0107 wzmiankowano 19 czerwca 1453. W\u0142a\u015bciciele wsi chronologicznie: * Paschke Heinichowitz \"Parchin\" * von Pannewitz * von Knobelstdorf * Johann Daniel von Kotulinsky (1765 r.) * Friedrich Ehrenreich von Diebitsch (1784 r.) * Julius Wenzel Rudolph von Prittwitz und Solms (1791 r.) * Sigismund von Ramin (1793 r.) * Mathias Riedel von L\u00f6wenstern (1806 r.) * Gottlob Matschke (1818 r.) * Johann Friedrich Wolf von Dallwitz (1838 r.) * Alfred von Waldenburg-W\u00fcrben (1899 r.) W 1807 r. we wsi powsta\u0142a \"droga francuska\" wybudowana","start_idx":40,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_7976","question":"ilu mieszkancow jest na slasku?","answer":"4 593 358 mieszka\u0144c\u00f3w","context":"wiejskich. == Urbanizacja == W wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim s\u0105 72 miasta, w tym 19 miast na prawach powiat\u00f3w. W wojew\u00f3dztwie tym jest najwi\u0119cej miast powy\u017cej 100 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. Jest to jedyne wojew\u00f3dztwo w Polsce, w kt\u00f3rym mniej jest powiat\u00f3w (17) ni\u017c miast na prawach powiatu (19). Wi\u0119kszo\u015b\u0107 powiat\u00f3w jest silnie zurbanizowana \u2013 nie pe\u0142ni\u0105 one funkcji rolniczych, a cz\u0119sto s\u0105 \u201esypialniami\u201d lub terenami rekreacyjnymi dla mieszka\u0144c\u00f3w du\u017cych miast. == Demografia == Wed\u0142ug danych z 30 czerwca 2014 r. wojew\u00f3dztwo \u015bl\u0105skie mia\u0142o 4 593 358 mieszka\u0144c\u00f3w, co stanowi\u0142o niemal 12% ludno\u015bci Polski. Wojew\u00f3dztwo \u015bl\u0105skie jest drugim wojew\u00f3dztwem pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci w Polsce (po wojew\u00f3dztwie mazowieckim). G\u0119sto\u015b\u0107 zaludnienia wynosi 372 os./km\u00b2 i jest najwy\u017csza w Polsce. Najg\u0119\u015bciej zaludniony jest centralny obszar wojew\u00f3dztwa","start_idx":521,"end_idx":542}
+{"id":"mrc_7977","question":"w jakiej lidze gra psg?","answer":"aktualnie wyst\u0119puje w rozgrywkach Ligue 1.","context":"Paris Saint-Germain Football Club \u2013 francuski klub pi\u0142karski z siedzib\u0105 w Pary\u017cu, rozgrywaj\u0105cy mecze na stadionie Parc des Princes. Za\u0142o\u017cony zosta\u0142 w 1970 roku i aktualnie wyst\u0119puje w rozgrywkach Ligue 1. Dru\u017cyna nale\u017cy do najbardziej utytu\u0142owanych w swoim kraju, maj\u0105c na koncie m.in. dziesi\u0119\u0107 mistrzostw Francji, czterna\u015bcie Puchar\u00f3w Francji, dzi\u0119si\u0119\u0107 Superpuchar\u00f3w Francji, dziewi\u0119\u0107 Puchar\u00f3w Ligi Francuskiej oraz Puchar Zdobywc\u00f3w Puchar\u00f3w i Puchar Intertoto. == Historia == === Pocz\u0105tki klubu (1970\u20131978) === Klub PSG utworzony zosta\u0142 26 czerwca 1970 roku na skutek fuzji dw\u00f3ch zespo\u0142\u00f3w paryskich: Stade Saint-Germain (istniej\u0105cego od czerwca 1904 do czerwca 1970 \u2013 prawdziwego protoplasty PSG) i Paris FC. Oficjalnie zarejestrowany zosta\u0142 12 sierpnia 1970. Jego nazwa pochodzi od nazwy podparyskiej miejscowo\u015bci Saint-Germain-en-Laye. PSG mia\u0142 status klubu zawodowego","start_idx":162,"end_idx":204}
+{"id":"mrc_7978","question":"kto odnalaz\u0142 drzewo krzy\u017ca \u015bwi\u0119tego?","answer":"\u015awi\u0119ta Helena, matka cesarza Konstantyna","context":"Krzy\u017c Prawdziwy, \u015awi\u0119ty Krzy\u017c \u2013 nazwa fizycznych pozosta\u0142o\u015bci, kt\u00f3re zgodnie z chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 tradycj\u0105 nale\u017ca\u0142y do krzy\u017ca, na kt\u00f3rym zosta\u0142 zabity Jezus Chrystus. == Odnalezienie relikwii w IV w. == Zgodnie z tradycj\u0105 cesarz Konstantyn I Wielki na Soborze w Nicei w 325 pozna\u0142 Makarego, biskupa Jerozolimy. Ten\u017ce opowiedzia\u0142 mu, \u017ce znajduj\u0105 si\u0119 w mie\u015bcie pami\u0105tki po \u015bmierci Chrystusa, ale s\u0105 przysypane ziemi\u0105 i gruzami po zburzeniu Jerozolimy w 70 i 132 r. Cesarz wys\u0142a\u0142 na poszukiwania relikwii sw\u0105 matk\u0119. \u015awi\u0119ta Helena, matka cesarza Konstantyna, uda\u0142a si\u0119 do Jerozolimy w 326\u201328. W drodze pomaga\u0142a biednym. Odnalaz\u0142a trzy drewniane krzy\u017ce u\u017cyte podczas krzy\u017cowania Jezusa i dw\u00f3ch z\u0142oczy\u0144c\u00f3w razem z nim. By\u0142y ukryte w cysternie znajduj\u0105cej si\u0119 niedaleko Golgoty. Zdaniem \u015bw. Ambro\u017cego z","start_idx":509,"end_idx":549}
+{"id":"mrc_7979","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy mcdonald w polsce?","answer":"Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej","context":"== Rozmowy na temat uruchomienia w Polsce bar\u00f3w McDonald\u2019s by\u0142y prowadzone ju\u017c pod koniec lat 70. XX wieku. Pierwszy bar otwarto 17 czerwca 1992 r. w Warszawie na rogu ulic Marsza\u0142kowskiej i \u015awi\u0119tokrzyskiej, w dobudowanej od strony p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Sp\u00f3\u0142dzielczego Domu Handlowego \u201eSezam\u201d. Koszt budowy wyni\u00f3s\u0142 milion dolar\u00f3w. W dniu otwarcia ustanowiony zosta\u0142 rekord \u015bwiata w liczbie transakcji: dokonano ich 13 300 (). Bar zamkni\u0119to 1 pa\u017adziernika 2014 r. W grudniu 2019 r. w 435 polskich lokalach tej sieci, znajduj\u0105cych si\u0119 w ponad 150 miejscowo\u015bciach, zatrudnionych by\u0142o ponad 24 tysi\u0105ce pracownik\u00f3w. W Polsce McDonald\u2019s rozwija si\u0119 na zasadzie franczyzy, w grudniu 2019 roku w\u0142a\u015bcicielami 380 bar\u00f3w (87%) byli polscy franczyzobiorcy. == Krytyka McDonald\u2019s Corporation == Przedsi\u0119biorstwu zarzuca si\u0119 wykorzystywanie pracy","start_idx":108,"end_idx":206}
+{"id":"mrc_7980","question":"ile kilometr\u00f3w liczy trasa biegu marato\u0144skiego?","answer":"W pierwszych igrzyskach bieg marato\u0144ski by\u0142 rozgrywany na dystansie 40 km.","context":"Pierre'owi de Coubertinowi, by w\u0142\u0105czy\u0142 bieg na dystansie odpowiadaj\u0105cym odleg\u0142o\u015bci z Maratonu do Aten do programu pierwszych nowo\u017cytnych igrzysk olimpijskich w Atenach. == Dyscyplina olimpijska == W pierwszych igrzyskach bieg marato\u0144ski by\u0142 rozgrywany na dystansie 40 km. W rzeczywisto\u015bci dystans mi\u0119dzy Maratonem a Atenami wynosi 37 km, jednak postanowiono t\u0119 liczb\u0119 zaokr\u0105gli\u0107. Na igrzyskach w Londynie dystans zwi\u0119kszono o 2195 metr\u00f3w (przesuwaj\u0105c met\u0119 w pobli\u017ce miejsca, gdzie na trybunach siedzia\u0142 brytyjski kr\u00f3l, Edward VII). Bieg marato\u0144ski m\u0119\u017cczyzn tradycyjnie ko\u0144czy ka\u017cde igrzyska olimpijskie. Maraton kobiet zosta\u0142 w\u0142\u0105czony do programu igrzysk olimpijskich dopiero w 1984 roku w Los Angeles. == Masowy bieg uliczny == Od przesz\u0142o 100 lat na ulicach najwi\u0119kszych miast \u015bwiata rozgrywane s\u0105 masowe biegi uliczne m.in. na dystansie marato\u0144skim.","start_idx":197,"end_idx":271}
+{"id":"mrc_7981","question":"co \u0142\u0105czy wagony?","answer":"pojazd po\u015bredni \u2013 najcz\u0119\u015bciej wagon wyposa\u017cony na ko\u0144cach w sprz\u0119gi r\u00f3\u017cnych typ\u00f3w","context":"sprz\u0119gania ze sprz\u0119giem \u015brubowym. Do \u0142\u0105czenia pojazd\u00f3w wyposa\u017conych w r\u00f3\u017cne rodzaje sprz\u0119g\u00f3w stosuje si\u0119: * pojazd po\u015bredni \u2013 najcz\u0119\u015bciej wagon wyposa\u017cony na ko\u0144cach w sprz\u0119gi r\u00f3\u017cnych typ\u00f3w * sprz\u0119g po\u015bredni \u2013 urz\u0105dzenie montowane mi\u0119dzy pojazdami umo\u017cliwiaj\u0105ce po\u0142\u0105czenie z dwoma typami sprz\u0119g\u00f3w; z regu\u0142y po\u0142\u0105czenie takie nie ma pe\u0142nej wytrzyma\u0142o\u015bci nawet s\u0142abszego sprz\u0119gu i stosowane jest awaryjnie * sprz\u0119g hybrydowy \u2013 rozwi\u0105zanie stosowane rzadko; obecnie najnowsza wersja sprz\u0119gu Eurocoupler jest takim sprz\u0119giem, poniewa\u017c zosta\u0142 w nim zabudowany hak pozwalaj\u0105cy na \u0142\u0105czenie ze sprz\u0119giem \u015brubowym === Inne sprz\u0119gi === ==== Sprz\u0119g pneumatyczny ==== \u0141\u0105czy obwody hamulcowe pojazd\u00f3w. W zale\u017cno\u015bci od stosowanego rodzaju hamulca mo\u017ce by\u0107 to przew\u00f3d rurowy ci\u015bnieniowy albo pr\u00f3\u017cniowy. Mo\u017ce by\u0107 zabudowany w sprz\u0119g samoczynny. Zazwyczaj wykonany jest w ten","start_idx":108,"end_idx":189}
+{"id":"mrc_7982","question":"czym by\u0142a akcja burza?","answer":"Akcja \u201eBurza\u201d \u2013 operacja wojskowa zorganizowana i podj\u0119ta przez oddzia\u0142y Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim w ko\u0144cowej fazie okupacji niemieckiej, bezpo\u015brednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej.","context":"Akcja \u201eBurza\u201d \u2013 operacja wojskowa zorganizowana i podj\u0119ta przez oddzia\u0142y Armii Krajowej przeciw wojskom niemieckim w ko\u0144cowej fazie okupacji niemieckiej, bezpo\u015brednio przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona w granicach II Rzeczypospolitej. Trwa\u0142a od 4 stycznia 1944, kiedy Armia Czerwona przekroczy\u0142a na Wo\u0142yniu ustalon\u0105 w traktacie ryskim granic\u0119 polsko-radzieck\u0105, do stycznia 1945. Rozkaz do jej rozpocz\u0119cia wyda\u0142 w listopadzie 1943 komendant g\u0142\u00f3wny Armii Krajowej gen. Tadeusz Komorowski. Po przekroczeniu przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 wschodniej granicy II Rzeczypospolitej i odrzuceniu wysuni\u0119tej przez w\u0142adze RP oferty wsp\u00f3\u0142dzia\u0142ania wojskowego z ZSRR, 12 stycznia 1944 komendant g\u0142\u00f3wny Armii Krajowej wyda\u0142 rozkaz nr 126, zapowiadaj\u0105cy wsparcie Armii Czerwonej w walce z Niemcami \"w miar\u0119 naszych si\u0142 i interes\u00f3w pa\u0144stwowych\". 26 pa\u017adziernika 1944 jego nast\u0119pca gen. Leopold Okulicki wyda\u0142","start_idx":0,"end_idx":245}
+{"id":"mrc_7983","question":"jakie funkcje rodziny?","answer":"Wyodr\u0119bni\u0107 mo\u017cna trzy podstawowe funkcje rodziny: prokreacyjn\u0105, wychowawcz\u0105 i gospodarcz\u0105.","context":"domnieman\u0105 \u0142\u0105czno\u015b\u0107 biologiczn\u0105, tradycj\u0119 rodzinn\u0105 i spo\u0142eczn\u0105\u201d. Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki podkre\u015bla, \u017ce rodzina jest podstawow\u0105 kom\u00f3rk\u0105 spo\u0142ecze\u0144stwa i przyjmuje definicj\u0119 rodziny zgodnie z Katechizmem Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, wed\u0142ug kt\u00f3rego \u201eM\u0119\u017cczyzna i kobieta po\u0142\u0105czeni ma\u0142\u017ce\u0144stwem tworz\u0105 ze swoimi dzie\u0107mi rodzin\u0119\u201d. == Funkcje rodziny == Rodzina rozumiana jako instytucja spo\u0142eczna charakteryzuje si\u0119 szeregiem cech i funkcji np. stosunkiem pokrewie\u0144stwa, dziedziczenia, zaspokajaniem potrzeb oraz wsp\u00f3lnym zamieszkiwaniem. Stanowi o trwa\u0142o\u015bci spo\u0142ecze\u0144stwa, jest no\u015bnikiem obowi\u0105zuj\u0105cych w danym spo\u0142ecze\u0144stwie norm, wzorc\u00f3w i warto\u015bci Wyodr\u0119bni\u0107 mo\u017cna trzy podstawowe funkcje rodziny: prokreacyjn\u0105, wychowawcz\u0105 i gospodarcz\u0105. Funkcja prokreacyjna rozumiana jest jako zaspakajanie potrzeby seksualnej i rodzicielskiej ma\u0142\u017conk\u00f3w. Zapewnia trwa\u0142o\u015b\u0107 biologiczn\u0105 rodzinie i spo\u0142ecze\u0144stwu. Funkcja wychowawcza polega na stworzeniu przez cz\u0142onk\u00f3w rodziny optymalnych warunk\u00f3w do w\u0142a\u015bciwego przebiegu procesu socjalizacji dziecka. Funkcja ekonomiczna","start_idx":632,"end_idx":722}
+{"id":"mrc_7984","question":"kim by\u0142 goliat?","answer":"opisany w Starym Testamencie olbrzymi filisty\u0144ski wojownik pochodz\u0105cy z miasta Gat.","context":"Goliat (heb. \u05d2\u05b8\u05bc\u05dc\u05b0\u05d9\u05b8\u05ea \"Goly\u0101\u1e6f\"; arab. \u062c\u0627\u0644\u0648\u062a \"\u01e6\u0101l\u016bt\") \u2013 opisany w Starym Testamencie olbrzymi filisty\u0144ski wojownik pochodz\u0105cy z miasta Gat. Wed\u0142ug Biblii jego wzrost mia\u0142 wynosi\u0107 a\u017c sze\u015b\u0107 \u0142okci i jedn\u0105 pi\u0119d\u017a (ok. 3 metr\u00f3w). Zgin\u0105\u0142 z r\u0119ki Dawida, kt\u00f3ry pokona\u0142 go wyrzuconym z procy kamieniem. O postaci wspominaj\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a starotestamentowe: Pierwsza oraz Druga Ksi\u0119ga Samuela, Pierwsza Ksi\u0119ga Kronik oraz M\u0105dro\u015b\u0107 Syracha. Goliat jest r\u00f3wnie\u017c opisany w Koranie. == Relacja biblijna == === Pierwsza Ksi\u0119ga Samuela === === Druga Ksi\u0119ga Samuela === Encyklopedia \u017bydowska wyja\u015bnia, \u017ce ten fragment Biblii odnosi si\u0119 do pierwotnej tradycji \u017cydowskiej, kt\u00f3ra g\u0142osi\u0142a, \u017ce \u015bmier\u0107 Goliata nast\u0105pi\u0142a z r\u0119ki Elchanana, syna Jaira. Z czasem jednak wydarzenie to zacz\u0119to przypisywa\u0107 Dawidowi, Elchanan natomiast pokona\u0107 mia\u0142 Lachmiego, brata Goliata","start_idx":55,"end_idx":138}
+{"id":"mrc_7985","question":"w jakim klubie gra kapustka?","answer":"klubie Legia Warszawa","context":"Bartosz Kapustka (ur. 23 grudnia 1996 w Tarnowie) \u2013 polski pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji pomocnika w polskim klubie Legia Warszawa oraz w reprezentacji Polski. Uczestnik mistrzostw Europy 2016. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tki === Syn Kazimierza Kapustki, tak\u017ce pi\u0142karza. Dzi\u0119ki ojcu, zawodnikowi Tarnovii Tarn\u00f3w, w wieku sze\u015bciu lat rozpocz\u0105\u0142 treningi w tym klubie i zosta\u0142 jego wychowankiem. W sierpniu 2012 trafi\u0142 do Cracovii, a dwa miesi\u0105ce p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 w\u0142\u0105czony do pierwszej dru\u017cyny tego klubu, w kt\u00f3rej barwach 29 marca 2014 podczas sezonu 2013/14, w wieku 17 lat, zadebiutowa\u0142 w Ekstraklasie, wchodz\u0105c jako rezerwowy w meczu przeciwko Widzewowi \u0141\u00f3d\u017a. W lutym 2014 przed\u0142u\u017cy\u0142 kontrakt z Cracovi\u0105 do ko\u0144ca 2016, a we wrze\u015bniu 2015 podpisa\u0142 now\u0105 trzyletni\u0105 umow\u0119 z klubem. ===","start_idx":110,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_7986","question":"jakim j\u0119zykiem m\u00f3wi si\u0119 w wielkiej brytanii?","answer":"angielski","context":"J\u0119zyk angielski, angielszczyzna (ang. , ) \u2013 j\u0119zyk z grupy zachodniej rodziny j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, powszechnie u\u017cywany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zale\u017cnych oraz w wielu by\u0142ych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka oficjalnego b\u0105d\u017a p\u00f3\u0142oficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest \"de facto\" j\u0119zykiem urz\u0119dowym, cho\u0107 formalnie pa\u0144stwa te nie obj\u0119\u0142y takim statusem \u017cadnego j\u0119zyka. Angielszczyzna nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w ONZ, a od XX wieku jest najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym j\u0119zykiem w kontaktach mi\u0119dzynarodowych. Bywa okre\u015blana jako pierwszy uniwersalny nowo\u017cytny j\u0119zyk ludzko\u015bci. Stanowi g\u0142\u00f3wny j\u0119zyk nauki, handlu i polityki, a w niekt\u00f3rych krajach tak\u017ce kszta\u0142cenia wy\u017cszego. Angielszczyzna wykazuje silne zr\u00f3\u017cnicowanie na pod\u0142o\u017cu geograficznym i socjalnym.","start_idx":6,"end_idx":15}
+{"id":"mrc_7987","question":"kto sprawowa\u0142 w\u0142adz\u0119 w staro\u017cytnym rzymie?","answer":"Po obaleniu monarchii Rzym sta\u0142 si\u0119 republik\u0105, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 przede wszystkim z postawieniem na czele pa\u0144stwa dw\u00f3ch jednorocznych urz\u0119dnik\u00f3w o r\u00f3wnej w\u0142adzy, pocz\u0105tkowo prawdopodobnie nazywanych pretorami, a p\u00f3\u017aniej konsulami.","context":"Republika rzymska () \u2013 okres w historii staro\u017cytnego Rzymu w kt\u00f3rym by\u0142 on republik\u0105, trwaj\u0105cy od upadku kr\u00f3lestwa w 509* do pocz\u0105tku cesarstwa w 27. == Wczesna republika == === Powstanie republiki i konflikt pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami === Zgodnie z rzymsk\u0105 tradycj\u0105 historyczn\u0105 od momentu swojego powstania Rzym by\u0142 rz\u0105dzony przez kr\u00f3l\u00f3w. Ostatnim z nich mia\u0142 by\u0107 Tarquinius Superbus (534* \u2013 509*), kt\u00f3rego tyra\u0144skie rz\u0105dy zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wygnaniem z Rzymu. Po obaleniu monarchii Rzym sta\u0142 si\u0119 republik\u0105, co wi\u0105za\u0142o si\u0119 przede wszystkim z postawieniem na czele pa\u0144stwa dw\u00f3ch jednorocznych urz\u0119dnik\u00f3w o r\u00f3wnej w\u0142adzy, pocz\u0105tkowo prawdopodobnie nazywanych pretorami, a p\u00f3\u017aniej konsulami. Prawo do sprawowania konsulatu i innych urz\u0119d\u00f3w przys\u0142ugiwa\u0142o jedynie patrycjuszom, kt\u00f3rzy tworzyli zamkni\u0119ty stan arystokratyczny, poniewa\u017c tylko ich uwa\u017cano","start_idx":469,"end_idx":696}
+{"id":"mrc_7988","question":"czym jest aparat golgiego?","answer":"organellum wyst\u0119puj\u0105ce powszechnie w kom\u00f3rkach eukariotycznych, s\u0142u\u017c\u0105ce chemicznym modyfikacjom wytwarzanych przez kom\u00f3rk\u0119 substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w obr\u0119bie kom\u00f3rki.","context":"Aparat Golgiego \u2013 organellum wyst\u0119puj\u0105ce powszechnie w kom\u00f3rkach eukariotycznych, s\u0142u\u017c\u0105ce chemicznym modyfikacjom wytwarzanych przez kom\u00f3rk\u0119 substancji, ich sortowaniu oraz dystrybucji w obr\u0119bie kom\u00f3rki. Sk\u0142ada si\u0119 ze stosu sp\u0142aszczonych cystern. Organellum zosta\u0142o odkryte przez Camilla Golgiego w roku 1898. Od nazwiska odkrywcy pochodzi nazwa struktury. Znane s\u0105 dwie formy aparatu Golgiego, siateczkowa jest charakterystyczna dla kom\u00f3rek zwierz\u0105t kr\u0119gowych (nie wyst\u0119puje jedynie w oocytach i plemnikach), druga nazywana \u0142uskowat\u0105 albo diktiosomow\u0105 wyst\u0119puje w kom\u00f3rkach ro\u015blinnych oraz w kom\u00f3rkach zwierz\u0105t bezkr\u0119gowych. Specyficzn\u0105 cech\u0105 aparatu Golgiego jest to, \u017ce posiada zdolno\u015b\u0107 redukcji azotanu srebra. Enzymami markerowymi (markerami) aparatu Golgiego s\u0105: transferaza acetyloglukozaminylowa, pirofosfataza tiaminowa. == Funkcje == Wewn\u0105trz cystern zachodz\u0105 potranslacyjne modyfikacje bia\u0142ek oraz modyfikacje lipid\u00f3w przeznaczonych do eksportu. Przekszta\u0142cenia polegaj\u0105 przede wszystkim na","start_idx":18,"end_idx":203}
+{"id":"mrc_7989","question":"w jakim mie\u015bcie zmar\u0142 \u015bwi\u0119ty piotr?","answer":"Rzymie","context":"chrze\u015bcijan (za czas\u00f3w Nerona), Piotr postanowi\u0142 uciec z miasta. W\u00f3wczas ukaza\u0142 mu si\u0119 Jezus. Piotr spyta\u0142 Go, dok\u0105d idzie (\u0142ac. \"Quo vadis, Domine?\"). Jezus mia\u0142 mu odpowiedzie\u0107 \u201eid\u0119 do miasta, aby mnie powt\u00f3rnie ukrzy\u017cowano\u201d. W\u00f3wczas Piotr zawr\u00f3ci\u0142, a w miejscu tego spotkania postawiono ko\u015bci\u00f3\u0142. T\u0119 legend\u0119 zawar\u0142 Henryk Sienkiewicz w powie\u015bci \"Quo vadis\". === \u015amier\u0107 === Tradycja g\u0142osi, \u017ce Piotr zgin\u0105\u0142 w Rzymie na Wzg\u00f3rzu Watyka\u0144skim. Zgin\u0105\u0142 m\u0119cze\u0144sko na krzy\u017cu g\u0142ow\u0105 w d\u00f3\u0142 (na w\u0142asn\u0105 pro\u015bb\u0119), poniewa\u017c m\u00f3wi\u0142, i\u017c nie jest godzien umrze\u0107 jak Chrystus. Senator Marcellus, wierny ucze\u0144 Piotra, zdj\u0105\u0142 go z krzy\u017ca i pochowa\u0142 we w\u0142asnym grobowcu. P\u00f3\u017aniej na tym miejscu postawiono ko\u015bci\u00f3\u0142. Dzi\u015b, wed\u0142ug tradycji, w tym miejscu stoi bazylika \u015bw. Piotra. Tradycyjnie m\u0119cze\u0144stwo Piotra aposto\u0142a datowane","start_idx":409,"end_idx":415}
+{"id":"mrc_7990","question":"jak zapisuje sie date?","answer":"Przyk\u0142adowe sposoby zapisu daty: * \"dwudziesty dziewi\u0105ty maja dwa tysi\u0105ce trzeciego roku\" (nie: \"dwutysi\u0119cznego trzeciego\") * \"29 maja 2003 r.\" * \"29 V 2003 r.\" * \"29.05.2003 r.\" * \"29.05.2003\" * \"05.2003\" W r\u00f3\u017cnych j\u0119zykach i krajach przyj\u0119te s\u0105 odmienne sposoby zapisu dat.","context":"pismach obiegowych, czy dokumentacji (np. w dokumentacji geodezyjnej). Przyk\u0142adowe sposoby zapisu daty: * \"dwudziesty dziewi\u0105ty maja dwa tysi\u0105ce trzeciego roku\" (nie: \"dwutysi\u0119cznego trzeciego\") * \"29 maja 2003 r.\" * \"29 V 2003 r.\" * \"29.05.2003 r.\" * \"29.05.2003\" * \"05.2003\" W r\u00f3\u017cnych j\u0119zykach i krajach przyj\u0119te s\u0105 odmienne sposoby zapisu dat. Amerykanie na przyk\u0142ad wymieniaj\u0105 miesi\u0105c na pocz\u0105tku, przed numerem dnia. Inna jest u nich r\u00f3wnie\u017c interpunkcja w datach. Dla potrzeb mi\u0119dzynarodowej komunikacji urz\u0119dowej opracowano standard zapisu dat ISO 8601. Obowi\u0105zuje w nim kolejno\u015b\u0107 sk\u0142adnik\u00f3w od najbardziej do najmniej znacz\u0105cego (rok, miesi\u0105c, dzie\u0144), ze wszystkimi sk\u0142adnikami wyra\u017conymi cyframi arabskimi (dzie\u0144 i miesi\u0105c dwucyfrowe), rozdzielonymi dywizem: * \"2003-05-29\" Zalet\u0105 takiego zapisu jest to, \u017ce posortowanie leksykograficzne jest to\u017csame z posortowaniem chronologicznym.","start_idx":71,"end_idx":346}
+{"id":"mrc_7991","question":"kiedy powsta\u0142a armia krajowa?","answer":"rozkazem Naczelnego Wodza genera\u0142a broni W\u0142adys\u0142awa Sikorskiego z 14 lutego 1942 r.","context":"Armia Krajowa (AK) lub Si\u0142y Zbrojne w Kraju, kryptonim \u201ePZP\u201d (Polski Zwi\u0105zek Powsta\u0144czy) \u2013 zakonspirowane si\u0142y zbrojne Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego w latach II wojny \u015bwiatowej, powsta\u0142e z przemianowania Zwi\u0105zku Walki Zbrojnej (powsta\u0142ego w listopadzie 1939) rozkazem Naczelnego Wodza genera\u0142a broni W\u0142adys\u0142awa Sikorskiego z 14 lutego 1942 r. Dzia\u0142a\u0142a na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, okupowanej przez Niemcy i ZSRR (po wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium pa\u0144stwa polskiego 4 stycznia 1944 r.). Si\u0142y Zbrojne w Kraju by\u0142y integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Polskich Si\u0142 Zbrojnych, podporz\u0105dkowan\u0105 Naczelnemu Wodzowi. Najwi\u0119ksz\u0105 operacj\u0105 militarn\u0105 Armii Krajowej by\u0142a akcji \u201eBurza\" i w jej ramach powstanie warszawskie. Strategicznym, cho\u0107 niezrealizowanym celem AK by\u0142o przeprowadzenie powstania powszechnego w okupowanej Polsce, w ostatniej fazie II wojny \u015bwiatowej. == Rodow\u00f3d == Inicjatywa stworzenia centralnego","start_idx":259,"end_idx":342}
+{"id":"mrc_7992","question":"gdzie kr\u0119cono zdj\u0119cia do janosika?","answer":"Zdj\u0119cia kr\u0119cono od maja 1972 do marca 1973 roku w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, na zamku w Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (S\u0142owacja), w podhala\u0144skim D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze","context":"Janosik \u2013 polski film przygodowo-komediowy z 1974, w re\u017cyserii Jerzego Passendorfera, b\u0119d\u0105cy kinow\u0105 wersj\u0105 popularnego serialu lu\u017ano nawi\u0105zuj\u0105cego do postaci s\u0142ynnego karpackiego zb\u00f3jnika Janosika, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 na prze\u0142omie XVII i XVIII w. (w serialu pojawia si\u0119 kwestia, z kt\u00f3rej wynika, \u017ce g\u0142\u00f3wny bohater nie jest legendarnym Janosikiem, a tylko nazywany jest jego imieniem). Zdj\u0119cia kr\u0119cono od maja 1972 do marca 1973 roku w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, na zamku w Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (S\u0142owacja), w podhala\u0144skim D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze, gdzie czescy dekoratorzy urz\u0105dzili, cz\u0119sto pojawiaj\u0105c\u0105 si\u0119 w serialu, grot\u0119 skaln\u0105. == Obsada == * Marek","start_idx":375,"end_idx":707}
+{"id":"mrc_7993","question":"kto utworzy\u0142 pierwsz\u0105 grup\u0119 zuch\u00f3w?","answer":"Olga Ma\u0142kowska","context":"Zuchy \u2013 najm\u0142odsza grupa metodyczna w organizacji harcerskiej. == Historia ruchu zuchowego w Polsce == Pierwsze pr\u00f3by pracy z dzie\u0107mi w wieku wczesnoszkolnym podejmowano w Polsce jeszcze przed I wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105. Tworzono w\u00f3wczas zast\u0119py \u201ebiszkopt\u00f3w\u201d. Latem 1914 Olga Ma\u0142kowska utworzy\u0142a w Zakopanem gromad\u0119 \u017ce\u0144sk\u0105 \u201ekrasnoludk\u00f3w\u201d. W historii ZHP uwa\u017ca si\u0119 to za moment narodzin polskiego ruchu zuchowego dziewcz\u0105t. W 1917 hm. Jan Mauersberger podj\u0105\u0142 pr\u00f3b\u0119 opracowania nowego systemu wychowania najm\u0142odszych cz\u0142onk\u00f3w ZHP i zaproponowa\u0142, by nazwa\u0107 ich zuchami. Pomys\u0142y Mauersbergera uporz\u0105dkowa\u0142a Jadwiga Zienkiewicz\u00f3wna w roku 1918 w ksi\u0105\u017cce pt. \"Zwi\u0105zek zuch\u00f3w, czyli m\u0142odych harcerzy\". W tym samym roku zacz\u0119\u0142y powstawa\u0107 pierwsze gromady Wilcz\u0105t w Polsce. Tworzy\u0142o je przede wszystkim harcerstwo m\u0119skie, korzystaj\u0105c z do\u015bwiadcze\u0144 angielskiej organizacji skautowej. Organizowane by\u0142y w","start_idx":261,"end_idx":275}
+{"id":"mrc_7994","question":"gdzie urodzi\u0142 si\u0119 robert lewandowski?","answer":"Warszawie","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":43,"end_idx":52}
+{"id":"mrc_7995","question":"kt\u00f3ry zawodnik z reprezentacji s\u0142owacji gra\u0142 w dru\u017cynie legia warszawa?","answer":"J\u00e1n Mucha","context":"J\u00e1n Mucha (ur. 5 grudnia 1982 w Belej nad Cirochou) \u2013 s\u0142owacki pi\u0142karz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji bramkarza, zawodnik m.in. Legii Warszawa i reprezentacji S\u0142owacji, trener. == Kariera klubowa == Mucha by\u0142 wychowankiem Interu Bratys\u0142awa, od 2002 wyst\u0119powa\u0142 w M\u0160K \u017dilina. === Legia Warszawa === Mucha maj\u0105c niespe\u0142na 23 lata przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 w 2005 z M\u0160K \u017dilina, gdzie przegrywa\u0142 rywalizacj\u0119 z Miroslavem K\u00f6nigem, do Legii Warszawa. Dzia\u0142acze polskiego klubu zap\u0142acili S\u0142owakom 50 tysi\u0119cy euro ekwiwalentu za wyszkolenie. Mucha mia\u0142 te\u017c ofert\u0119 od jednego z greckich pierwszoligowc\u00f3w, ale z niej nie skorzysta\u0142. Do Legii do\u0142\u0105czy\u0142 na zgrupowaniu w Austrii. Przez pierwsze 14 miesi\u0119cy pobytu Muchy w Legii bramki sto\u0142ecznej dru\u017cyny broni\u0142 nieprzerwanie \u0141ukasz Fabia\u0144ski. \u00d3wczesny trener \"Wojskowych\" Dariusz Wdowczyk pierwszy raz postawi\u0142","start_idx":0,"end_idx":9}
+{"id":"mrc_7996","question":"kim by\u0142 tomasz judym?","answer":"fikcyjna posta\u0107 literacka, g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci Stefana \u017beromskiego pt. \u201eLudzie bezdomni\u201d.","context":"Tomasz Judym \u2013 fikcyjna posta\u0107 literacka, g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci Stefana \u017beromskiego pt. \u201eLudzie bezdomni\u201d. == Charakterystyka == Z zawodu lekarz, na pocz\u0105tku utworu przedstawiony jako dwudziestosze\u015bcio- lub dwudziestoo\u015bmioletni absolwent studi\u00f3w medycznych. Cechuje go postawa aktywno\u015bci w zachowaniu, co uwidacznia si\u0119 przy odczytaniu referatu dotycz\u0105cego higieny, w kt\u00f3rym pokaza\u0142 wytyczne dla innych lekarzy. Wywodzi\u0142 si\u0119 z biednej rodziny, co by\u0142o przyczyn\u0105 jego kompleks\u00f3w i zarazem uwielbienia dla manier i wygl\u0105du kobiet z wy\u017cszych sfer. Stefan \u017beromski kreuje go na posta\u0107 rozdart\u0105: z jednej strony nieoboj\u0119tn\u0105 na otaczaj\u0105c\u0105 go n\u0119dz\u0119 i bied\u0119, a z drugiej strony borykaj\u0105c\u0105 si\u0119 z w\u0142asnymi problemami mi\u0142osnymi. Rozdarcie to jest zarazem jawnym symbolem \u015bcierania i wzajemnego przenikania sfer i idei epok romantyzmu i pozytywizmu. Judym bowiem wierzy","start_idx":15,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_7997","question":"ile os\u00f3b zatrudnia orlen?","answer":"oko\u0142o 65 tysi\u0119cy pracownik\u00f3w.","context":"Polski Koncern Naftowy Orlen Sp\u00f3\u0142ka Akcyjna (skr\u00f3t PKN Orlen lub PKN Orlen S.A.) \u2013 polski koncern wielobran\u017cowy, operuj\u0105cy na rynkach biopaliw, gazownictwa (poszukiwania i wydobycie, logistyka i dystrybucja oraz sprzeda\u017c hurtowa i detaliczna gazu ziemnego), energii elektrycznej i cieplnej, petrochemii, prasowym, produkcji nawoz\u00f3w sztucznych, poszukiwa\u0144, wydobycia i przerobu ropy naftowej oraz sprzeda\u017cy detalicznej. W grupie kapita\u0142owej w 2022 roku zatrudnionych by\u0142o oko\u0142o 65 tysi\u0119cy pracownik\u00f3w. W roku 2022 w zakresie przychod\u00f3w koncern sytuowa\u0142 si\u0119 na 155. pozycji na \u015bwiecie. W 2022 roku nast\u0105pi\u0142o znacz\u0105ce zwi\u0119kszenie skali dzia\u0142alno\u015bci koncernu w wyniku przej\u0119cia przez po\u0142\u0105czenie ze sp\u00f3\u0142kami Grupa LOTOS oraz Polskie G\u00f3rnictwo Naftowe i Gazownictwo. Zrealizowane przej\u0119cia wpisuj\u0105 si\u0119 w strategiczn\u0105 polityk\u0119 koncernu, d\u0105\u017c\u0105cego do budowy du\u017cej, zdywersyfikowanej w zakresie \u017ar\u00f3de\u0142 przychod\u00f3w","start_idx":471,"end_idx":500}
+{"id":"mrc_7998","question":"gdzie le\u017cy turcja?","answer":"w Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej","context":"Turcja (tur. \"T\u00fcrkiye\"), Republika Turcji (tur. \"T\u00fcrkiye Cumhuriyeti\") \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone w Azji Zachodniej na p\u00f3\u0142wyspie Azja Mniejsza, a cz\u0119\u015bciowo r\u00f3wnie\u017c w Europie Po\u0142udniowo-Wschodniej, ze stolic\u0105 w Ankarze. Graniczy w Europie z Bu\u0142gari\u0105 i Grecj\u0105, natomiast w Azji z Syri\u0105, Irakiem, Iranem, Azerbejd\u017canem, Armeni\u0105 i Gruzj\u0105. Cz\u0119\u015b\u0107 europejska \u2013 wschodnia Tracja \u2013 stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od cz\u0119\u015bci azjatyckiej Morzem Marmara oraz cie\u015bninami Bosfor i Dardanele. Turcj\u0119 od p\u00f3\u0142nocy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i Morze Marmara, a od po\u0142udnia Morze \u015ar\u00f3dziemne (nazywane w j\u0119zyku tureckim Morzem Bia\u0142ym). Republika Turcji zosta\u0142a proklamowana w 1923 roku, poprzedzaj\u0105cym j\u0105 pa\u0144stwem by\u0142o Imperium Osma\u0144skie. == Geografia == === Ukszta\u0142towanie poziome === Turcja le\u017cy na dw\u00f3ch kontynentach: azjatyckim (w 97%","start_idx":90,"end_idx":187}
+{"id":"mrc_7999","question":"jak na nazwisko ma za\u0142o\u017cyciel kfc?","answer":"Harland David Sanders","context":"Harland David Sanders (ur. 9 wrze\u015bnia 1890 w Henryville, zm. 16 grudnia 1980 w Louisville) \u2013 ameryka\u0144ski przedsi\u0119biorca, za\u0142o\u017cyciel sieci KFC. Jego portret jest u\u017cywany jako logo tej firmy. Harland Sanders znany r\u00f3wnie\u017c jako pu\u0142kownik Sanders urodzi\u0142 si\u0119 9 wrze\u015bnia 1890 roku w Henryville w stanie Indiana. W 1896 roku zmar\u0142 jego ojciec. Na utrzymanie rodziny pracowa\u0142a jego matka i Sanders podczas jej nieobecno\u015bci przygotowywa\u0142 posi\u0142ki dla ca\u0142ej rodziny. W m\u0142odym wieku zrezygnowa\u0142 z kszta\u0142cenia i zacz\u0105\u0142 prac\u0119 jako stra\u017cak, a p\u00f3\u017aniej sternik parowca, sprzedawca ubezpiecze\u0144, pracownik kolei i farmer. W 1907 roku zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do armii Stan\u00f3w Zjednoczonych na Kubie. W wieku 40 lat rozpocz\u0105\u0142 sprzeda\u017c potraw z kurczaka w Corbin w stanie Kentucky. Szybko jego dania zyska\u0142y popularno\u015b\u0107.","start_idx":0,"end_idx":21}
+{"id":"mrc_8000","question":"ile okr\u0119t\u00f3w ma usa?","answer":"W 2021 roku posiada\u0142a 296 okr\u0119t\u00f3w.","context":"581 marynarzy ni\u017cszych stopni; * 4433 kadet\u00f3w marynarki wojennej. Dodatkowo, w rezerwie pozostaje 109 596 os\u00f3b. Departament Marynarki Stan\u00f3w Zjednoczonych, zatrudnia tak\u017ce ponad 185 tysi\u0119cy pracownik\u00f3w cywilnych. == Stopnie == Hierarchia stopni oficerskich US Navy == Okr\u0119ty == Dla wykonywania swoich zada\u0144, Marynarka Wojenna Stan\u00f3w Zjednoczonych dysponuje 72 okr\u0119tami podwodnymi o nap\u0119dzie j\u0105drowym, 11 lotniskowcami uderzeniowymi (wszystkie o nap\u0119dzie j\u0105drowym), 9 uniwersalnymi okr\u0119tami desantowymi, 22 kr\u0105\u017cownikami rakietowymi, 60 niszczycielami, 27 fregatami, 19 okr\u0119tami desantowymi i ponad 100 mniejszymi jednostkami. W 2011 posiada\u0142a \u0142\u0105cznie 286 okr\u0119ty bojowe. W 2021 roku posiada\u0142a 296 okr\u0119t\u00f3w. US Navy dysponuje r\u00f3wnie\u017c oko\u0142o 4000 samolot\u00f3w i \u015bmig\u0142owc\u00f3w, dzia\u0142aj\u0105cymi z lotniskowc\u00f3w i w ramach skrzyde\u0142 l\u0105dowych. S\u0142u\u017cy w niej 353,5 tys. ludzi w s\u0142u\u017cbie czynnej (czerwiec 2006).","start_idx":669,"end_idx":703}
+{"id":"mrc_8001","question":"jakie by\u0142y skutki rewolucji lutowej?","answer":"Rewolucja trwale obali\u0142a monarchi\u0119 w Rosji.","context":"Rewolucja lutowa \u2013 rosyjska rewolucja przeciwko carowi Miko\u0142ajowi II Romanowowi i samodzier\u017cawiu. Wybuch\u0142a w Piotrogrodzie, \u00f3wczesnej stolicy Imperium Rosyjskiego. Spowodowa\u0142a utworzenie si\u0119 dwuw\u0142adzy w Rosji, zako\u0144czonej przez przewr\u00f3t bolszewicki (rewolucj\u0119 pa\u017adziernikow\u0105). Rewolucja trwale obali\u0142a monarchi\u0119 w Rosji. == Geneza == Miko\u0142aj II Romanow obj\u0105\u0142 tron . Carat od pocz\u0105tku XX wieku znajdowa\u0142 si\u0119 w sta\u0142ym kryzysie wywo\u0142ywanym przez konflikty z r\u00f3\u017cnymi \u015brodowiskami. Najwa\u017cniejszym z nich by\u0142o utrzymywanie anachronicznego, scentralizowanego systemu w\u0142adzy, radykalnie r\u00f3\u017cni\u0105cego si\u0119 od \u00f3wczesnych ustroj\u00f3w kraj\u00f3w Europy Zachodniej. Sprzeciw wobec jakichkolwiek pr\u00f3b demokratyzacji Rosji powodowa\u0142 radykalizacj\u0119 nastroj\u00f3w w\u015br\u00f3d inteligencji i bur\u017cuazji. Innym r\u00f3wnie wa\u017cnym czynnikiem by\u0142a polityka wewn\u0119trzna caratu wzgl\u0119dem nierosyjskich narod\u00f3w, maj\u0105ca na celu rusyfikacj\u0119 Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii i Ukrainy. Rewolucja 1905 przynios\u0142a manifest pa\u017adziernikowy, a","start_idx":277,"end_idx":320}
+{"id":"mrc_8002","question":"sk\u0105d pochodzi cebula?","answer":"Pochodzi prawdopodobnie z Azji \u015arodkowej","context":"niemal we wszystkich krajach. Pochodzi prawdopodobnie z Azji \u015arodkowej, uprawiana jest od bardzo dawna. Rysunki cebuli znajdowane s\u0105 na wykopaliskach w Palestynie pochodz\u0105cych z epoki br\u0105zu sprzed oko\u0142o 5000 lat p.n.e. Nie wiadomo, czy by\u0142a w\u00f3wczas uprawiana, czy tylko zbierana, wi\u0119kszo\u015b\u0107 naukowc\u00f3w jest jednak zdania, \u017ce mog\u0142a by\u0107 uprawiana ju\u017c w\u00f3wczas: jest bowiem \u0142atwa do uprawy i przechowywania. Na pewno by\u0142a uprawiana w Staro\u017cytnym Egipcie co najmniej 3200 lat p.n.e. Malowid\u0142a na p\u0142askorze\u017abach egipskich oraz teksty na grobowcach wskazuj\u0105, \u017ce spo\u017cywano j\u0105 w du\u017cych ilo\u015bciach. Podczas budowy piramidy Cheopsa na zakup cebuli dla robotnik\u00f3w wydano 1600 talent\u00f3w, co by\u0142o kwot\u0105 ogromn\u0105. Resztki cebuli znajdowane s\u0105 pomi\u0119dzy zwojami banda\u017cy, kt\u00f3rymi w Staro\u017cytnym Egipcie owijano mumie, a czasami w oczodo\u0142ach mumii. Cebula","start_idx":30,"end_idx":70}
+{"id":"mrc_8003","question":"jaki silnik ma poci\u0105g?","answer":"z regu\u0142y silnik wysokopr\u0119\u017cny, o czterosuwowym lub dwusuwowym obiegu pracy, z wtryskiem bezpo\u015brednim (s\u0105 jednak\u017ce wyj\u0105tki np. XVI JV 170/240 maj\u0105cy wtrysk po\u015bredni), poza nielicznymi wyj\u0105tkami posiadaj\u0105cy do\u0142adowanie poprzez turbospr\u0119\u017cark\u0119 (czasem uk\u0142ad z\u0142o\u017cony \u2013 turbospr\u0119\u017carka i spr\u0119\u017carka), a cz\u0119sto wyposa\u017cony r\u00f3wnie\u017c w ch\u0142odnic\u0119 powietrza do\u0142adowuj\u0105cego celem wzrostu mocy i sprawno\u015bci.","context":"Kolejowy silnik spalinowy \u2013 z regu\u0142y silnik wysokopr\u0119\u017cny, o czterosuwowym lub dwusuwowym obiegu pracy, z wtryskiem bezpo\u015brednim (s\u0105 jednak\u017ce wyj\u0105tki np. XVI JV 170/240 maj\u0105cy wtrysk po\u015bredni), poza nielicznymi wyj\u0105tkami posiadaj\u0105cy do\u0142adowanie poprzez turbospr\u0119\u017cark\u0119 (czasem uk\u0142ad z\u0142o\u017cony \u2013 turbospr\u0119\u017carka i spr\u0119\u017carka), a cz\u0119sto wyposa\u017cony r\u00f3wnie\u017c w ch\u0142odnic\u0119 powietrza do\u0142adowuj\u0105cego celem wzrostu mocy i sprawno\u015bci. Istotnymi zagadnieniami przy projektowaniu spalinowych silnik\u00f3w kolejowych s\u0105: * ograniczanie masy i rozmiar\u00f3w zewn\u0119trznych silnika z uwagi na dodatkowy osprz\u0119t lokomotywy i szczup\u0142o\u015b\u0107 posiadanego miejsca, * uzyskanie du\u017cej trwa\u0142o\u015bci silnika przy jego jednoczesnym du\u017cym wysileniu, * uzyskanie niskiego jednostkowego zu\u017cycia paliwa przy zachowaniu norm ekologicznych (emisja spalin i ich czysto\u015b\u0107) oraz utrzymaniu norm poziomu ha\u0142asu i wibracji, * uzyskanie mo\u017cliwie w\u0105skiego silnika dla lokomotyw manewrowych celem","start_idx":28,"end_idx":417}
+{"id":"mrc_8004","question":"kto dowodzi\u0142 akcj\u0105 pod celestynowem?","answer":"kpt. Mieczys\u0142awa Kurkowskiego \u201e","context":"Akcja w Celestynowie (19\u201320 maja 1943) \u2013 akcja uwolnienia wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych transportem kolejowym z Warszawy do KL Auschwitz na stacji kolejowej w Celestynowie. == Historia == Przeprowadzenie akcji powierzono oddzia\u0142owi dyspozycyjnemu Kedywu Komendy G\u0142\u00f3wnej Armii Krajowej \u201eMotor 30\u201d. Na dow\u00f3dc\u0119 wyznaczono kpt. Mieczys\u0142awa Kurkowskiego \u201eMietka\u201d, a na jego zast\u0119pc\u0119 podchor\u0105\u017cego Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Obserwatorem z ramienia dow\u00f3dztwa by\u0142 kapitan Adam Borys \u201eP\u0142ug\u201d. Akcj\u0119 przeprowadzono w nocy z 19 na 20 maja 1943 r. Opanowano stacj\u0119 kolejow\u0105, odci\u0119to \u0142\u0105czno\u015b\u0107 telefoniczn\u0105, a gdy poci\u0105g wjecha\u0142 na peron, inny patrol sterroryzowa\u0142 obs\u0142ug\u0119 parowozu. G\u0142\u00f3wna grupa harcerzy z Grup Szturmowych zaatakowa\u0142a gestapowc\u00f3w ochraniaj\u0105cych do\u0142\u0105czon\u0105 do poci\u0105gu wi\u0119\u017aniark\u0119. Efektem tych dzia\u0142a\u0144 by\u0142o uwolnienie 49 wi\u0119\u017ani\u00f3w, kt\u00f3rych bezpiecznie ewakuowano. Zgin\u0119\u0142o czterech pilnuj\u0105cych ich gestapowc\u00f3w. Pod","start_idx":311,"end_idx":342}
+{"id":"mrc_8005","question":"mi\u0119dzy jakimi dwoma pa\u0144stwami toczy\u0142a si\u0119 wojna krymska?","answer":"Wojna krymska \u2013 wojna mi\u0119dzy Imperium Rosyjskim a Imperium Osma\u0144skim i jego sprzymierze\u0144cami, tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105 i Kr\u00f3lestwem Sardynii","context":"Wojna krymska \u2013 wojna mi\u0119dzy Imperium Rosyjskim a Imperium Osma\u0144skim i jego sprzymierze\u0144cami, tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105 i Kr\u00f3lestwem Sardynii, toczona w latach 1853\u20131856. Wojn\u0119 wywo\u0142a\u0142a rosyjska ekspansja, a Rosja przegra\u0142a j\u0105 w wyniku starcia si\u0119 ze sprawnymi i dobrze wyposa\u017conymi technicznie armiami pa\u0144stw zachodnich oraz w wyniku wewn\u0119trznej korupcji i kradzie\u017cy w administracji cywilnej i wojskowej. Dodatkowo broni\u0105cy si\u0119 na Krymie Rosjanie ponie\u015bli wi\u0119ksze straty w ludziach od atakuj\u0105cych, co dowiod\u0142o du\u017cych dysproporcji w umiej\u0119tno\u015bci organizacji dzia\u0142a\u0144 wojennych. By\u0142 to pierwszy konflikt zbrojny mocarstw europejskich od czas\u00f3w napoleo\u0144skich. \u0141\u0105cznie poleg\u0142o i zmar\u0142o z powodu ran 500 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy. Mocarstwa zachodnie osi\u0105gn\u0119\u0142y czasowe zahamowanie rosyjskiej ekspansji w kierunku Ba\u0142kan\u00f3w oraz zapobieg\u0142y upadkowi Imperium Osma\u0144skiego, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 dopiero w nast\u0119pnym stuleciu.","start_idx":0,"end_idx":144}
+{"id":"mrc_8006","question":"kto prowadzi badania naukowe?","answer":"badacza lub zesp\u00f3\u0142 badaczy","context":"Badania naukowe \u2013 prace podejmowane przez badacza lub zesp\u00f3\u0142 badaczy w celu osi\u0105gni\u0119cia post\u0119pu wiedzy naukowej, ustalenia nowych twierdze\u0144 naukowych, tez, aksjomat\u00f3w, uog\u00f3lnie\u0144 i definicji. Badania te mog\u0105 by\u0107 podejmowane w 4 zasadniczych przypadkach: * d\u0105\u017cy si\u0119 do odkrycia dot\u0105d nieustalonych nowych zale\u017cno\u015bci, kt\u00f3rych nikt wcze\u015bniej nie bada\u0142 * podwa\u017ca si\u0119 istniej\u0105cy materia\u0142 i jego twierdzenia oraz chce si\u0119 na to miejsce udowodni\u0107 funkcjonowanie innych zale\u017cno\u015bci * podejmuje si\u0119 pr\u00f3b\u0119 poszerzenia istniej\u0105cych ju\u017c bada\u0144, kt\u00f3re zosta\u0142y opublikowane cz\u0119\u015bciowo lub w znacznym stopniu wymagaj\u0105 rozszerzenia * chce si\u0119 zaktualizowa\u0107 (lub potwierdzi\u0107, \u017ce funkcjonuj\u0105 nadal) istniej\u0105ce badania i ich wyniki ze wzgl\u0119du na znaczny up\u0142yw czasu i mo\u017cliwo\u015b\u0107 ich dezaktualizacji == Rozumienie bada\u0144 naukowych == Badania naukowe to: * w szerokim znaczeniu","start_idx":42,"end_idx":68}
+{"id":"mrc_8007","question":"kto jest obywatelem ue?","answer":"ka\u017cda osoba maj\u0105ca obywatelstwo Pa\u0144stwa Cz\u0142onkowskiego.","context":"Obywatelstwo Unii Europejskiej \u2013 wi\u0119\u017a prawna \u0142\u0105cz\u0105ca osob\u0119 fizyczn\u0105 z Uni\u0105 Europejsk\u0105 oraz daj\u0105ca tej osobie okre\u015blone prawa i nak\u0142adaj\u0105ca na ni\u0105 okre\u015blone obowi\u0105zki. Obywatelstwo jest zapisane w artykule 9 Traktatu o Unii Europejskiej, zgodnie z kt\u00f3rym \"obywatelem Unii jest ka\u017cda osoba maj\u0105ca obywatelstwo Pa\u0144stwa Cz\u0142onkowskiego. Obywatelstwo ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego i nie zast\u0119puje go\". Zakres kompetencji Unii jest mniejszy od kompetencji pa\u0144stw cz\u0142onkowskich, przez co mo\u017cliwo\u015b\u0107 nadawania przez ni\u0105 praw jest ograniczona. Jednak zakres praw obywatelskich UE jest wbrew temu wi\u0119kszy od praw w pa\u0144stwach cz\u0142onkowskich. Obejmuje on tak\u017ce prawa dotycz\u0105ce \u017cycia mi\u0119dzypa\u0144stwowego w obr\u0119bie Unii. Mimo i\u017c w artykule 20 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej jest mowa o tym, \u017ce obywatele podlegaj\u0105 obowi\u0105zkom przewidzianym","start_idx":276,"end_idx":331}
+{"id":"mrc_8008","question":"co to by\u0142y statuty piotrkowskie?","answer":"zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w prawnych wprowadzony 1 czerwca 1496 (za panowania Jana I Olbrachta), za cen\u0119 udzia\u0142u szlachty w wyprawie na Mo\u0142dawi\u0119.","context":"Statut piotrkowski \u2013 zesp\u00f3\u0142 przepis\u00f3w prawnych wprowadzony 1 czerwca 1496 (za panowania Jana I Olbrachta), za cen\u0119 udzia\u0142u szlachty w wyprawie na Mo\u0142dawi\u0119. == Postanowienia == Statut piotrkowski polepsza\u0142 po\u0142o\u017cenie prawne szlachty w Polsce, nadaj\u0105c jej rozliczne przywileje. Zabrania\u0142y m.in. mieszczanom obejmowania urz\u0119d\u00f3w i nabywania posiad\u0142o\u015bci gruntowych \u201eprawem ziemskim\u201d, zezwala\u0142y szlachcie na wywo\u017cenie i sprowadzanie towar\u00f3w bez c\u0142a, ustanawia\u0142y wolno\u015b\u0107 sp\u0142awu i zabrania\u0142y ch\u0142opom opuszcza\u0107 wsi. Odt\u0105d tylko jeden ch\u0142op w roku m\u00f3g\u0142 opu\u015bci\u0107 wie\u015b oraz tylko jeden przedstawiciel rodziny ch\u0142opskiej m\u00f3g\u0142 zmieni\u0107 zaw\u00f3d i przenie\u015b\u0107 si\u0119 do miasta (je\u015bli by\u0142 to jedynak musia\u0142 pozosta\u0107 na wsi). Potwierdzono prawo, \u017ce wojewoda m\u00f3g\u0142 decydowa\u0107 o cenach wyrob\u00f3w rzemie\u015blniczych (taksy wojewodzi\u0144skie). Dora\u017anym celem politycznym nadania statut\u00f3w piotrkowskich by\u0142o zjednanie sobie szlachty przez","start_idx":21,"end_idx":155}
+{"id":"mrc_8009","question":"w jakich misjach pokojowych brali udzia\u0142 polscy \u017co\u0142nierze?","answer":"Si\u0142y Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a nast\u0119pnie Si\u0142y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej zaanga\u017cowa\u0142y ponad 115 tys. \u017co\u0142nierzy i pracownik\u00f3w wojska w ok. 90 operacjach obserwacyjnych, pokojowych i stabilizacyjnych w ramach si\u0142 i misji Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, Organizacji Bezpiecze\u0144stwa i Wsp\u00f3\u0142pracy w Europie, Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego, Unii Europejskiej i dora\u017anych (ad hoc) koalicji mi\u0119dzynarodowych.","context":"Wojsko Polskie w operacjach pokojowych uczestniczy od 1953 roku. Przez prawie 70 lat Si\u0142y Zbrojne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a nast\u0119pnie Si\u0142y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej zaanga\u017cowa\u0142y ponad 115 tys. \u017co\u0142nierzy i pracownik\u00f3w wojska w ok. 90 operacjach obserwacyjnych, pokojowych i stabilizacyjnych w ramach si\u0142 i misji Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, Organizacji Bezpiecze\u0144stwa i Wsp\u00f3\u0142pracy w Europie, Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego, Unii Europejskiej i dora\u017anych (ad hoc) koalicji mi\u0119dzynarodowych. == Misje i operacje w uj\u0119ciu chronologicznym == Stan na 1 pa\u017adziernika 2021. W cz\u0119\u015bci przypadk\u00f3w liczby przybli\u017cone. * \u017b \u2013 \u017bo\u0142nierze i pracownicy wojska w ramach kontyngentu wojskowego lub dow\u00f3dztwa danej misji lub operacji, * O \u2013 obserwatorzy wojskowi i personel w ramach komisji mi\u0119dzynarodowej.","start_idx":85,"end_idx":525}
+{"id":"mrc_8010","question":"gdzie osiedli\u0142a si\u0119 rodzina biblijnego jakuba?","answer":"mie\u015bcie Sychem.","context":"Dina (hebr. \u05d3\u05b4\u05bc\u05d9\u05e0\u05b8\u05d4) \u2013 posta\u0107 biblijna wyst\u0119puj\u0105ca w \"Ksi\u0119dze Rodzaju\" (Rdz 34). C\u00f3rka Jakuba i Lei. \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" wspomina o Dinie przy okazji incydentu, do jakiego dosz\u0142o w mie\u015bcie Sychem. Jakub przyby\u0142 do Sychem z zamiarem osiedlenia si\u0119. Pewnego dnia jego c\u00f3rka Dina wybra\u0142a si\u0119 do miasta. Zosta\u0142a tam porwana i zgwa\u0142cona przez syna tamtejszego w\u0142adcy Chamora, kt\u00f3ry nosi\u0142 imi\u0119 Sychem (tak jak miasto). Chamor przyby\u0142 do Jakuba i jego syn\u00f3w z przeprosinami. T\u0142umaczy\u0142, \u017ce jego syn zakocha\u0142 si\u0119 w Dinie i prosi o jej r\u0119k\u0119. Obieca\u0142 zap\u0142aci\u0107 rekompensat\u0119. Opr\u00f3cz tego zaprosi\u0142 rodzin\u0119 Jakuba, by osiedli\u0142a si\u0119 w jego ziemi i by jego synowie wzi\u0119li sobie za \u017cony mieszkanki Sychem. Synowie Jakuba Symeon i Lewi o\u015bwiadczyli w\u00f3wczas ob\u0142udnie, \u017ce wyra\u017caj\u0105","start_idx":178,"end_idx":193}
+{"id":"mrc_8011","question":"w jakim j\u0119zyku pisa\u0142 mickiewicz?","answer":"Mickiewicz w pisaniu \"Historii przysz\u0142o\u015bci\" (niekt\u00f3re fragmenty powsta\u0142y w j\u0119zyku francuskim)","context":"najprawdopodobniej wyprzedza\u0142o ono wizje Juliusza Verne\u2019a, Herberta George\u2019a Wellsa i Jerzego \u017bu\u0142awskiego, a nawet prze\u015bciga\u0142o je w naukowo-technicznych i spo\u0142ecznych spekulacjach. Mickiewicz w pisaniu \"Historii przysz\u0142o\u015bci\" (niekt\u00f3re fragmenty powsta\u0142y w j\u0119zyku francuskim) inspirowa\u0142 si\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci\u0105 dw\u00f3ch rosyjskich prozaik\u00f3w: Jana Tadeusza Bu\u0142haryna i W\u0142adimira Odojewskiego. === Dzia\u0142alno\u015b\u0107 przek\u0142adowa === Adam Mickiewicz wcze\u015bnie zaj\u0105\u0142 si\u0119 dzia\u0142alno\u015bci\u0105 przek\u0142adow\u0105. Ju\u017c w 1817 \u201espolszczy\u0142\u201d dwie powiastki Woltera, \"\u00c9ducation d\u2019un prince\" i \"Gertrude, ou \u00c9ducation d\u2019une fille\", kt\u00f3rym nada\u0142 tytu\u0142y \"Mieszko, ksi\u0105\u017c\u0119 Nowogr\u00f3dka\" i \"Pani Aniela\", a tak\u017ce poemat tego\u017c samego autora \"Dziewica z Orleanu\". T\u0142umaczenia te by\u0142y w istocie parafraz\u0105 francuskich utwor\u00f3w, z przesuni\u0119ciem akcentu na bardziej hermetyczn\u0105, narodow\u0105 tematyk\u0119. Lata 1819\u20131829 w tw\u00f3rczo\u015bci Mickiewicza obfitowa\u0142y w liczne dalsze lub bli\u017csze orygina\u0142owi parafrazy, kt\u00f3re autor","start_idx":181,"end_idx":274}
+{"id":"mrc_8012","question":"kiedy wyp\u0142yn\u0105\u0142 titanic?","answer":"11 kwietnia 1912 r.","context":"pasa\u017cer\u00f3w, kt\u00f3rzy wykupili bilet jedynie na t\u0119 cz\u0119\u015b\u0107 rejsu. 11 kwietnia 1912 r. \u201eTitanic\u201d wyp\u0142yn\u0105\u0142 w kierunku Nowego Jorku \u2013 celu jego dziewiczego rejsu. O godzinie 13:30 wok\u00f3\u0142 statku rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 ju\u017c tylko niczym nie zm\u0105cony widok oceanu. Czwarty dzie\u0144 rejsu by\u0142 dniem niepogodnym, aczkolwiek ocean by\u0142 spokojny. Po popo\u0142udniowym lunchu pasa\u017cerowie korzystali z wszelkich udogodnie\u0144 oferowanych przez luksusow\u0105 jednostk\u0119 White Star Line. Niewiele os\u00f3b decydowa\u0142o si\u0119 na spacer po pok\u0142adzie, nieprzyjemna pogoda by\u0142a r\u00f3wnie\u017c przyczyn\u0105 odwo\u0142ania zaplanowanych wcze\u015bniej pr\u00f3b opuszczenia \u0142odzi ratunkowej (archaiczna formu\u0142a test\u00f3w polega\u0142a w\u00f3wczas na wej\u015bciu kilku oficer\u00f3w do szalup, a nast\u0119pnie opuszczeniu ich z takim obci\u0105\u017ceniem). Wieczorem 14 kwietnia 1912 r. temperatura wody spad\u0142a w okolice temperatury zamarzania. Ksi\u0119\u017cyc by\u0142 bliski nowiu. Ostrze\u017cenia o krach","start_idx":60,"end_idx":79}
+{"id":"mrc_8013","question":"ile kilometr\u00f3w liczy kolej transsyberyjska?","answer":"ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 tor\u00f3w wynosi 9288,8 km.","context":"Kolej Transsyberyjska ( \u2013 Transsibirskaja magistral, dawniej zwana Wielikij Sibirskij Put') \u2013 sie\u0107 linii kolejowych, g\u0142\u00f3wnie w azjatyckiej cz\u0119\u015bci Rosji, wybudowana w latach 1891\u20131916. G\u0142\u00f3wny szlak to linia transsyberyjska, kt\u00f3ra prowadzi z Moskwy do W\u0142adywostoku przez Ni\u017cny Nowogr\u00f3d, Perm, Jekaterynburg, Omsk, Nowosybirsk, Krasnojarsk, Irkuck, U\u0142an Ude i Czyt\u0119. Jest to najd\u0142u\u017csza linia kolejowa na \u015bwiecie, kt\u00f3ra przekracza 8 stref czasowych, a ca\u0142kowita d\u0142ugo\u015b\u0107 tor\u00f3w wynosi 9288,8 km. Od 2002 roku ca\u0142kowicie zelektryfikowana. Oko\u0142o 30% ca\u0142ego eksportu Rosji korzysta z tej linii. Drugi szlak to linia transmand\u017curska, kt\u00f3ra pokrywa si\u0119 z lini\u0105 transsyberyjsk\u0105 do miejscowo\u015bci Czyta. Od tego punktu linia kieruje si\u0119 na po\u0142udniowy wsch\u00f3d w kierunku Chin i ko\u0144czy sw\u00f3j bieg w Pekinie. Trzeci szlak \u2013 linia transmongolska \u2013 pokrywa","start_idx":448,"end_idx":489}
+{"id":"mrc_8014","question":"kiedy zbudowano wie\u017c\u0119 eiffla?","answer":"Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku.","context":"Wie\u017ca Eiffla (, wym. []) \u2013 najbardziej znany obiekt architektoniczny Pary\u017ca, uznawany za symbol tego miasta i niekiedy ca\u0142ej Francji. Jest najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 w Pary\u017cu, a w momencie powstania by\u0142a najwy\u017csz\u0105 budowl\u0105 na \u015bwiecie. \u201e\u017belazna dama\u201d stoi w zachodniej cz\u0119\u015bci miasta, nad Sekwan\u0105, na p\u00f3\u0142nocno-zachodnim kra\u0144cu Pola Marsowego. Wie\u017c\u0119 zbudowano specjalnie na parysk\u0105 wystaw\u0119 \u015bwiatow\u0105 w 1889 roku. Mia\u0142a upami\u0119tni\u0107 setn\u0105 rocznic\u0119 rewolucji francuskiej oraz zademonstrowa\u0107 poziom wiedzy in\u017cynierskiej i mo\u017cliwo\u015bci techniczne epoki, by\u0107 symbolem \u00f3wczesnej pot\u0119gi gospodarczej i naukowo-technicznej Francji. Projekt podkre\u015bla\u0142 architektoniczne walory stali, wbrew dominuj\u0105cemu w XIX wieku akademizmowi, kt\u00f3ry uwa\u017ca\u0142 \u017celazo za prosty materia\u0142 budowlany. Projekt wykorzystywa\u0142 do\u015bwiadczenia epoki i jej konstruktora, Gustave\u2019a Eiffela, w budowie kolejowych most\u00f3w stalowych. Po 20 latach budowla mia\u0142a by\u0107 rozebrana,","start_idx":331,"end_idx":398}
+{"id":"mrc_8015","question":"jak nazywa si\u0119 stolica meksyku?","answer":"Meksyk (hiszp. \"Ciudad de M\u00e9xico\"","context":"Meksyk (hiszp. \"Ciudad de M\u00e9xico\", wym. ) \u2013 stolica i dystrykt federalny Meksyku, po\u0142o\u017cona na wy\u017cynie le\u017c\u0105cej w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci kraju. Zajmuje powierzchni\u0119 1479 km\u00b2. Populacja miasta wynosi 9 209 944 mieszka\u0144c\u00f3w, natomiast obszar metropolitalny zamieszkuje 19 231 829 os\u00f3b (2005 r.). Szacuje si\u0119, \u017ce ca\u0142e megalopolis liczy ok. 22\u201325 mln mieszka\u0144c\u00f3w i jest uznawane za czwart\u0105 pod tym wzgl\u0119dem po Tokio, Seulu i D\u017cakarcie aglomeracj\u0119 miejsk\u0105 \u015bwiata. Region miasta odznacza si\u0119 tak\u017ce jednym z najwi\u0119kszych i najszybszych przyrost\u00f3w liczby ludno\u015bci. W 1970 miasto sta\u0142o si\u0119 jednostk\u0105 administracyjn\u0105 o nazwie Dystrykt Federalny (\"Distrito Federal\", jest to teren wydzielony ze stanu Meksyk), jednak\u017ce w dalszym ci\u0105gu nazwa Meksyk by\u0142a u\u017cywana do oznaczenia ca\u0142ego obszaru metropolitalnego, kt\u00f3ry rozci\u0105ga\u0142 si\u0119 poza granice samego","start_idx":0,"end_idx":33}
+{"id":"mrc_8016","question":"jak\u0105 polska ma powierzchni\u0119?","answer":"Polska ma kilka r\u00f3\u017cnych warto\u015bci opisuj\u0105cej jej powierzchni\u0119, z kt\u00f3rych ka\u017cda odnosi si\u0119 do nieco innego obszaru: * powierzchnia l\u0105dowa Polski wynosi 311 895 km\u00b2 \u2013 warto\u015b\u0107 ta jest odpowiednikiem powierzchni podawanych dla innych pa\u0144stw we wszelkiego typu zestawieniach * powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 \u2013 warto\u015b\u0107 ta jest wyliczeniem sumy powierzchni wszystkich jednostek administracyjnych * powierzchnia l\u0105dowa wraz z morskimi wodami wewn\u0119trznymi Polski wynosi 313 936 km\u00b2 * powierzchnia terytorium Polski wraz z morzem terytorialnym wynosi 322 719 km\u00b2.","context":"Odpowied\u017a na pytanie, jaka jest powierzchnia Polski, nie jest jednoznaczna. Zgodnie z oficjalnymi danymi G\u0142\u00f3wnego Urz\u0119du Statystycznego mo\u017cna stwierdzi\u0107, \u017ce Polska ma kilka r\u00f3\u017cnych warto\u015bci opisuj\u0105cej jej powierzchni\u0119, z kt\u00f3rych ka\u017cda odnosi si\u0119 do nieco innego obszaru: * powierzchnia l\u0105dowa Polski wynosi 311 895 km\u00b2 \u2013 warto\u015b\u0107 ta jest odpowiednikiem powierzchni podawanych dla innych pa\u0144stw we wszelkiego typu zestawieniach * powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 \u2013 warto\u015b\u0107 ta jest wyliczeniem sumy powierzchni wszystkich jednostek administracyjnych * powierzchnia l\u0105dowa wraz z morskimi wodami wewn\u0119trznymi Polski wynosi 313 936 km\u00b2 * powierzchnia terytorium Polski wraz z morzem terytorialnym wynosi 322 719 km\u00b2. Korzystaj\u0105c z r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142, mo\u017cna spotka\u0107 kilka r\u00f3\u017cnych warto\u015bci dotycz\u0105cych powierzchni Polski, cz\u0119\u015b\u0107 ju\u017c nieaktualnych. == Terytorium Polski","start_idx":157,"end_idx":733}
+{"id":"mrc_8017","question":"jakim j\u0119zykiem m\u00f3wi si\u0119 w grecji?","answer":"J\u0119zyk grecki","context":"J\u0119zyk grecki, greka (, \"Hellenik\u00e8 gl\u00f5tta\"; nowogr. \u03b5\u03bb\u03bb\u03b7\u03bd\u03b9\u03ba\u03ae \u03b3\u03bb\u03ce\u03c3\u03c3\u03b1, \"ellinik\u00ed gl\u00f3ssa\" lub \u03b5\u03bb\u03bb\u03b7\u03bd\u03b9\u03ba\u03ac, \"ellinik\u00e1\") \u2013 j\u0119zyk indoeuropejski z grupy helle\u0144skiej, w staro\u017cytno\u015bci wa\u017cny j\u0119zyk basenu Morza \u015ar\u00f3dziemnego. W kulturze europejskiej zaadaptowany, obok \u0142aciny, jako j\u0119zyk terminologii naukowej, wywar\u0142 wp\u0142yw na wszystkie wsp\u00f3\u0142czesne j\u0119zyki europejskie, a tak\u017ce cz\u0119\u015b\u0107 pozaeuropejskich i staro\u017cytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako j\u0119zyk nowogrecki, pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka urz\u0119dowego w Grecji i Cyprze. Jest te\u017c jednym z j\u0119zyk\u00f3w oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku m\u00f3wi wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie oko\u0142o 15 milion\u00f3w ludzi. J\u0119zyk grecki jest jedynym \u017cywym j\u0119zykiem helle\u0144skim. == Etymologia nazwy == Okre\u015blenia \u201ej\u0119zyk grecki\u201d, \u201egreka\u201d pochodz\u0105 od Rzymian, kt\u00f3rzy nazywali ten j\u0119zyk po \u0142acinie \"lingua Graeca\". Nazwa stosowana przez samych Grek\u00f3w w grece klasycznej","start_idx":0,"end_idx":12}
+{"id":"mrc_8018","question":"w jakich pa\u0144stwach m\u00f3wi si\u0119 po francusku?","answer":"francuski jest u\u017cywany tak\u017ce w Stanach Zjednoczonych przez potomk\u00f3w osadnik\u00f3w z Francji (ok. 2 mln), g\u0142\u00f3wnie w stanach Luizjana (Cajunowie) i Maine. We W\u0142oszech francuskim pos\u0142uguje si\u0119 ok. 100 tys. os\u00f3b. Ponadto jest to j\u0119zyk powszechnie znany w dawnych koloniach francuskich w Azji (Wietnam, Laos, Kambod\u017ca) oraz w by\u0142ych terytoriach zale\u017cnych na Bliskim Wschodzie (Liban i Syria).","context":"ni\u017c w wielu krajach Czarnej Afryki, w kt\u00f3rych jest jedynym j\u0119zykiem urz\u0119dowym. J\u0119zyk francuski jest u\u017cywany tak\u017ce w Stanach Zjednoczonych przez potomk\u00f3w osadnik\u00f3w z Francji (ok. 2 mln), g\u0142\u00f3wnie w stanach Luizjana (Cajunowie) i Maine. We W\u0142oszech francuskim pos\u0142uguje si\u0119 ok. 100 tys. os\u00f3b. Ponadto jest to j\u0119zyk powszechnie znany w dawnych koloniach francuskich w Azji (Wietnam, Laos, Kambod\u017ca) oraz w by\u0142ych terytoriach zale\u017cnych na Bliskim Wschodzie (Liban i Syria). Obecnie francuski jest oficjalnym j\u0119zykiem Europejskiej Agencji Kosmicznej, Europejskiej Unii Nadawczej, FIA, FIFA, FINA, Interpolu, Mi\u0119dzynarodowego Biura Miar i Wag, Mi\u0119dzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, Mi\u0119dzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, Mi\u0119dzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych, Mi\u0119dzynarodowego Trybuna\u0142u Sprawiedliwo\u015bci, NATO, Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych, OECD, \u015awiatowej Agencji Antydopingowej, \u015awiatowej Organizacji Handlu, UCI, Unii Afryka\u0144skiej oraz Unii Europejskiej.","start_idx":85,"end_idx":468}
+{"id":"mrc_8019","question":"kto prowadzi \u015bledztwo?","answer":"\u015aledztwo prowadzi prokurator.","context":"\u015aledztwo \u2013 podstawowa forma prowadzenia post\u0119powania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu post\u0119powania karnego. == Wszcz\u0119cie \u015bledztwa == Postanowienie o wszcz\u0119ciu \u015bledztwa wydaje prokurator, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie pope\u0142nienia przest\u0119pstwa. Podstaw\u0105 faktyczn\u0105 decyzji o wszcz\u0119ciu \u015bledztwa mo\u017ce by\u0107 tylko istnienie znanych organowi informacji, kt\u00f3re obiektywnie uprawdopodabniaj\u0105 fakt pope\u0142nienia przest\u0119pstwa, subiektywnie za\u015b wywo\u0142uj\u0105 wysoki stopie\u0144 podejrzenia co do zaistnienia tego faktu. \u015aledztwo prowadzi prokurator. Prokurator mo\u017ce powierzy\u0107 Policji przeprowadzenie \u015bledztwa w ca\u0142o\u015bci lub w okre\u015blonym zakresie albo dokonanie poszczeg\u00f3lnych czynno\u015bci \u015bledztwa. Uprawnienia Policji przys\u0142uguj\u0105 tak\u017ce pozosta\u0142ym poza prokuratur\u0105 i Policj\u0105 organom \u015bcigania tj. Stra\u017cy Granicznej, Agencji Bezpiecze\u0144stwa Wewn\u0119trznego, \u017bandarmerii Wojskowej, S\u0142u\u017cbie Celnej oraz Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu, w zakresie ich w\u0142a\u015bciwo\u015bci. == Zakres przedmiotowy == \u015aledztwo prowadzi si\u0119 w sprawach: * w kt\u00f3rych","start_idx":522,"end_idx":551}
+{"id":"mrc_8020","question":"gdzie mie\u015bci\u0142o si\u0119 getto warszawskie?","answer":"Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105.","context":"W tej sytuacji rozpocz\u0119to prace nad lokalizacj\u0105 \u017cydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie. Wed\u0142ug pierwszego projektu getto mia\u0142o by\u0107 zlokalizowane na Pradze, rozwa\u017cano tak\u017ce plany utworzenia dw\u00f3ch oddzielnych gett peryferyjnych \u2013 na Kole i Grochowie. Nie zosta\u0142y one jednak zrealizowane z uwagi na konieczno\u015b\u0107 przesiedlenia ok. 600 tys. os\u00f3b. W kolejnych tygodniach prace nad planami utworzenia getta w Warszawie zosta\u0142y wstrzymane ze wzgl\u0119du na plany przesiedlenia po zako\u0144czeniu wojny wszystkich europejskich \u017byd\u00f3w na Madagaskar. Jednak ze wzgl\u0119du na sytuacj\u0119 wojenn\u0105 III Rzeszy, w sierpniu prace nad utworzeniem getta ponownie wznowiono. Ostatecznie dzielnic\u0119 zamkni\u0119t\u0105 zdecydowano si\u0119 utworzy\u0107 w p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci \u015br\u00f3dmie\u015bcia, tzw. dzielnicy p\u00f3\u0142nocnej, kt\u00f3ra od XIX wieku by\u0142a w wi\u0119kszo\u015bci zamieszkana przez ludno\u015b\u0107 \u017cydowsk\u0105. Proces izolowania tej cz\u0119\u015bci Warszawy ze wzgl\u0119du","start_idx":647,"end_idx":844}
+{"id":"mrc_8021","question":"kto jest redaktorem naczelnym onetu?","answer":"Bartosz W\u0119glarczyk","context":"Bartosz W\u0119glarczyk (ur. 4 stycznia 1971 w Warszawie) \u2013 polski dziennikarz, dyrektor programowy i redaktor naczelny portalu Onet.pl. == \u017byciorys == Kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 w XXXIV Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym w Warszawie oraz na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1989 do 2011 by\u0142 dziennikarzem \u201eGazety Wyborczej\u201d, w kt\u00f3rej pe\u0142ni\u0142 przez wiele lat funkcj\u0119 szefa dzia\u0142u zagranicznego. W latach 90. by\u0142 korespondentem \u201eGazety Wyborczej\u201d w Moskwie i w Brukseli, a w latach 1998\u20132004 w Waszyngtonie. W latach 2012\u20132013 by\u0142 redaktorem naczelnym miesi\u0119cznika \u201eSukces\u201d, nale\u017c\u0105cego do Presspubliki. W latach 2013\u20132016 by\u0142 zast\u0119pc\u0105 redaktora naczelnego w dzienniku \u201eRzeczpospolita\u201d. Prowadzi\u0142 programy \"\u015awiat wed\u0142ug W\u0119glarczyka\" oraz \"S\u0142o\u0144 a sprawa polska\" w Superstacji. Od wrze\u015bnia 2008 do kwietnia 2016 wraz z King\u0105 Rusin prowadzi\u0142 weekendowe wydania","start_idx":0,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_8022","question":"do jakiego uk\u0142adu nale\u017cy m\u00f3zg?","answer":"o\u015brodkowy uk\u0142ad nerwowy","context":"M\u00f3zg () \u2013 organ, kt\u00f3ry s\u0142u\u017cy jako centrum uk\u0142adu nerwowego u wszystkich kr\u0119gowc\u00f3w i wi\u0119kszo\u015bci bezkr\u0119gowc\u00f3w, tj. u wi\u0119kszo\u015bci zwierz\u0105t dwubocznie symetrycznych; znajduje si\u0119 zwykle w pobli\u017cu narz\u0105d\u00f3w zmys\u0142\u00f3w, takich jak wzrok. Jest to najbardziej z\u0142o\u017cony organ w ciele kr\u0119gowca. Wraz z rdzeniem kr\u0119gowym tworzy o\u015brodkowy uk\u0142ad nerwowy. Na przyk\u0142ad, u cz\u0142owieka kora m\u00f3zgowa zawiera oko\u0142o 14-16 miliard\u00f3w neuron\u00f3w (tak\u017ce imponuj\u0105ca jest szacunkowa liczba neuron\u00f3w w m\u00f3\u017cd\u017cku - wynosi 55-70 miliard\u00f3w), a ka\u017cdy neuron jest po\u0142\u0105czony synapsami z kilkoma tysi\u0105cami innych neuron\u00f3w. Neurony te zazwyczaj komunikuj\u0105 si\u0119 ze sob\u0105 za pomoc\u0105 d\u0142ugich w\u0142\u00f3kien zwanych aksonami, kt\u00f3re przenosz\u0105 ci\u0105gi impuls\u00f3w sygna\u0142owych zwanych potencja\u0142ami czynno\u015bciowymi do odleg\u0142ych cz\u0119\u015bci m\u00f3zgu lub cia\u0142a, kieruj\u0105c je do okre\u015blonych kom\u00f3rek odbiorczych. Fizjologicznie, m\u00f3zgi wywieraj\u0105 scentralizowan\u0105 kontrol\u0119","start_idx":311,"end_idx":334}
+{"id":"mrc_8023","question":"gdzie rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 reformacja?","answer":"Z Niemiec","context":"w\u0142adcom. Z Niemiec ruch reformacyjny przenikn\u0105\u0142 do innych kraj\u00f3w Europy, m.in. do kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie luteranizm sta\u0142 si\u0119 religi\u0105 panuj\u0105c\u0105, Francji, Czech, Polski i na W\u0119gry. Kalwinizm, rozwijaj\u0105cy si\u0119 w Szwajcarii obok doktryny Zwingliego, oddzia\u0142ywa\u0142 w znacznej mierze na Francj\u0119 \u2013 stronnictwo to nazywano hugenotami, a tak\u017ce mia\u0142 znacz\u0105cy wp\u0142yw na wskrzeszenie antytrynitaryzmu. Osobny nurt reformacji \u2013 anglikanizm \u2013 powsta\u0142 w Anglii w 1534, gdy kr\u00f3l Henryk VIII, na skutek nieuznania przez papie\u017ca jego kolejnego ma\u0142\u017ce\u0144stwa \u2013 tym razem z Ann\u0105 Boleyn, uzyskawszy zgod\u0119 parlamentu, zerwa\u0142 z Rzymem i stan\u0105\u0142 na czele niezale\u017cnego od papiestwa Ko\u015bcio\u0142a w Anglii. == Reformacja w Polsce == Reformacja w Rzeczypospolitej pojawi\u0142a si\u0119 od lat 20. XVI wieku, jednak jej wp\u0142yw od pocz\u0105tku ogranicza\u0142 si\u0119","start_idx":9,"end_idx":18}
+{"id":"mrc_8024","question":"kim by\u0142 julian tuwim?","answer":"polski poeta \u017cydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekst\u00f3w piosenek; jeden z najpopularniejszych poet\u00f3w dwudziestolecia mi\u0119dzywojennego.","context":"Julian Tuwim (ur. 13 wrze\u015bnia 1894 w \u0141odzi, zm. 27 grudnia 1953 w Zakopanem) \u2013 polski poeta \u017cydowskiego pochodzenia, pisarz, autor wodewili, skeczy, librett operetkowych i tekst\u00f3w piosenek; jeden z najpopularniejszych poet\u00f3w dwudziestolecia mi\u0119dzywojennego. Wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cyciel kabaretu literackiego \u201ePod Picadorem\u201d i grupy poetyckiej \u201eSkamander\u201d. Bliski wsp\u00f3\u0142pracownik tygodnika \u201eWiadomo\u015bci Literackie\u201d. T\u0142umacz poezji rosyjskiej, francuskiej, niemieckiej oraz \u0142aci\u0144skiej. Brat polskiej literatki i t\u0142umaczki Ireny Tuwim, kuzyn aktora kabaretowego i piosenkarza Kazimierza \u201eLopka\u201d Krukowskiego. Jego bratem stryjecznym by\u0142 aktor W\u0142odzimierz Boru\u0144ski. Podpisywa\u0142 si\u0119 ponad czterdziestoma pseudonimami m.in. Oldlen, Tuvim, Schyzio Frenik, Jan Wim, Pikador, Roch Peki\u0144ski, Ow\u00f3\u017c, Czyli\u017cem, Atoli, Wszak, On-\u017ce, Schyzio-Frenik, Folcio-Ber\u017cer, Mulek R\u00f3\u017c, Gibz i Marmureg, Peer, Tik, Mik i Optyk, Quis, Korek i Amorek, Dr Jodocus, Dr Moraviglio, Dr Pietraszek, dr","start_idx":79,"end_idx":257}
+{"id":"mrc_8025","question":"jaki stopie\u0144 wojskowy otrzyma\u0142a emilia plater?","answer":"On to nada\u0142 Emilii Plater honorowy stopie\u0144 kapitana","context":"kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 odt\u0105d jej nieod\u0142\u0105czn\u0105 towarzyszk\u0105. Razem z Mari\u0105, Emilia walczy\u0142a w oddzia\u0142ach partyzanckich Konstantego Parczewskiego pod Mejszago\u0142\u0105. W Gabrielowie, 5 czerwca by\u0142a \u015bwiadkiem spotkania kilku partii litewskich z zagonem kawaleryjskim przyby\u0142ym z Kr\u00f3lestwa Polskiego pod dow\u00f3dztwem gen. Dezyderego Ch\u0142apowskiego. On to nada\u0142 Emilii Plater honorowy stopie\u0144 kapitana i powierzy\u0142 jej dow\u00f3dztwo 1 kompanii 1 Pu\u0142ku Piechoty Litewskiej, przemianowanego nast\u0119pnie na 25 Pu\u0142k Piechoty Liniowej (i jednocze\u015bnie zaproponowa\u0142 Emilli powr\u00f3t do domu, kt\u00f3rego kategorycznie odm\u00f3wi\u0142a). Gdy jej pu\u0142k 27\u201328 czerwca toczy\u0142 ci\u0119\u017ckie i zako\u0144czone niepowodzeniem walki o utrzymanie Kowna, Emilia Plater na czele swojej kompanii zdoby\u0142a Rosienie (25 czerwca), ubezpieczaj\u0105c tym samym flank\u0119 ca\u0142ej operacji. Reorganizowane resztki 25. pu\u0142ku, eskortuj\u0105ce wozy z zaopatrzeniem dla armii Gie\u0142guda wpad\u0142y nast\u0119pnie w","start_idx":327,"end_idx":378}
+{"id":"mrc_8026","question":"jakiego pseudonimu u\u017cywa\u0142 pi\u0142sudski jako dzia\u0142acz w tajnej dzia\u0142alno\u015bci?","answer":"\"Wiktor\" i \"Mieczys\u0142aw","context":"J\u00f3zef Klemens Pi\u0142sudski (ur. 5 grudnia 1867 w Zu\u0142owie, zm. 12 maja 1935 w Warszawie) \u2013 polski dzia\u0142acz spo\u0142eczny i niepodleg\u0142o\u015bciowy, \u017co\u0142nierz, polityk, m\u0105\u017c stanu; od 1892 cz\u0142onek Polskiej Partii Socjalistycznej i jej przyw\u00f3dca w kraju, tw\u00f3rca Organizacji Bojowej PPS (1904) i Polskiej Organizacji Wojskowej (1914), kierownik Komisji Wojskowej i Tymczasowej Rady Stanu (1917), od 11 listopada 1918 naczelny w\u00f3dz Armii Polskiej, w latach 1918\u20131922 Naczelnik Pa\u0144stwa, pierwszy marsza\u0142ek Polski (1920); przyw\u00f3dca obozu sanacji po przewrocie majowym (1926), dwukrotny premier Polski (1926\u20131928 i 1930); wywar\u0142 decyduj\u0105cy wp\u0142yw na kszta\u0142t polityki wewn\u0119trznej i zagranicznej II RP. W m\u0142odo\u015bci, podczas prowadzenia dzia\u0142alno\u015bci konspiracyjnej, znany pod pseudonimami \"Wiktor\" i \"Mieczys\u0142aw\". W\u015br\u00f3d zwolennik\u00f3w Pi\u0142sudskiego, zw\u0142aszcza z czas\u00f3w s\u0142u\u017cby w Legionach, u\u017cywano jego przydomk\u00f3w \u2013","start_idx":761,"end_idx":783}
+{"id":"mrc_8027","question":"kiedy obchodzi si\u0119 \u015bwi\u0119to dzi\u0119kczynienia?","answer":"w Stanach Zjednoczonych w czwarty czwartek listopada, a w Kanadzie w drugi poniedzia\u0142ek pa\u017adziernika","context":"Dzie\u0144 Dzi\u0119kczynienia, \u015awi\u0119to Dzi\u0119kczynienia (, ) \u2013 \u015bwi\u0119to obchodzone w Stanach Zjednoczonych w czwarty czwartek listopada, a w Kanadzie w drugi poniedzia\u0142ek pa\u017adziernika, jako pami\u0105tka pierwszych do\u017cynek mieszka\u0144c\u00f3w kolonii Plymouth w 1621 roku. == Dzie\u0144 Dzi\u0119kczynienia w Stanach Zjednoczonych == Nie ma zgodno\u015bci co do daty i miejsca pierwszych obchod\u00f3w Dnia Dzi\u0119kczynienia, niemniej pierwsze po\u015bwiadczone odby\u0142y si\u0119 8 wrze\u015bnia 1565 w miejscu, kt\u00f3re dzi\u015b nosi nazw\u0119 St. Augustine na Florydzie. Wbrew dowodom naukowym tradycyjnie uwa\u017ca si\u0119, \u017ce pierwszy Dzie\u0144 Dzi\u0119kczynienia by\u0142 obchodzony w kolonii Plymouth w 1621 roku. Pielgrzymi, kt\u00f3rzy przyp\u0142yn\u0119li do Ameryki na pok\u0142adzie statku Mayflower, byli cz\u0142onkami anglika\u0144skiego Ko\u015bcio\u0142a separatystycznego (od\u0142amem purytan\u00f3w zwanym \"English Dissenters\" lub \"English Separatists\"). Wcze\u015bniej ruszyli ze swych domostw w Anglii i po\u017ceglowali do","start_idx":69,"end_idx":169}
+{"id":"mrc_8028","question":"kto to hugo ko\u0142\u0142\u0105taj?","answer":"Hugo Stumberg Ko\u0142\u0142\u0105taj herbu Kotwica, inna forma nazwiska: \"Ko\u0142\u0142ontay\", ps. i krypt.: \"Anonim; Jeden Obywatel; H. K.; X. H. K.(?)\" (ur. 1 kwietnia 1750 w Dederka\u0142ach Wielkich, zm. 28 lutego 1812 w Warszawie) \u2013 polski polityk, m\u0105\u017c stanu, publicysta o\u015bwieceniowy, pisarz polityczny, katolicki prezbiter, kanonik, satyryk, poeta, geograf, historyk.","context":"Hugo Stumberg Ko\u0142\u0142\u0105taj herbu Kotwica, inna forma nazwiska: \"Ko\u0142\u0142ontay\", ps. i krypt.: \"Anonim; Jeden Obywatel; H. K.; X. H. K.(?)\" (ur. 1 kwietnia 1750 w Dederka\u0142ach Wielkich, zm. 28 lutego 1812 w Warszawie) \u2013 polski polityk, m\u0105\u017c stanu, publicysta o\u015bwieceniowy, pisarz polityczny, katolicki prezbiter, kanonik, satyryk, poeta, geograf, historyk. W latach 1782\u20131786 rektor Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej Koronnej, referendarz wielki litewski od 1786, podkanclerzy koronny od 1791, radca wydzia\u0142u skarbu Rady Najwy\u017cszej Narodowej w 1794. Jeden z tw\u00f3rc\u00f3w Konstytucji 3 maja. == \u017byciorys == Urodzony w \u015bredniozamo\u017cnej rodzinie szlacheckiej Antoniego herbu Kotwica i Marianny z Mierze\u0144skich; chrzest 3 maja 1750 w ko\u015bciele oo. reformat\u00f3w w Dederka\u0142ach Wielkich. W 1756 nast\u0105pi\u0142a przeprowadzka rodziny Ko\u0142\u0142\u0105taj\u00f3w do Niecies\u0142awic w dawnym powiecie stopnickim w wojew\u00f3dztwie sandomierskim.","start_idx":0,"end_idx":345}
+{"id":"mrc_8029","question":"kt\u00f3ry polityk pis mia\u0142 romans?","answer":"Stanis\u0142aw Pi\u0119ta","context":"\u015bledczej ds. Amber Gold. Znany by\u0142 z kontrowersyjnych wypowiedzi publicznych obra\u017caj\u0105cych przeciwnik\u00f3w politycznych, grupy spo\u0142eczne oraz mniejszo\u015bci seksualne, a tak\u017ce o charakterze nacjonalistycznym i rasistowskim. W maju 2018, po publikacjach prasowych dotycz\u0105cych jego pozama\u0142\u017ce\u0144skiego romansu, cz\u0119\u015b\u0107 medi\u00f3w krytykowa\u0142a rozbie\u017cno\u015b\u0107 pomi\u0119dzy opisanym zachowaniem polityka a g\u0142oszonymi przez niego konserwatywnymi pogl\u0105dami dotycz\u0105cymi rodziny. Romans wraz z korespondencj\u0105 jego dotycz\u0105c\u0105 zosta\u0142 ujawniony w mediach przez porzucon\u0105 partnerk\u0119, modelk\u0119 z Gdyni, r\u00f3wnie\u017c cz\u0142onkini\u0119 PiS. Na jego skutek w czerwcu Stanis\u0142aw Pi\u0119ta zosta\u0142 zawieszony w prawach cz\u0142onka PiS i klubu parlamentarnego tej partii, zostaj\u0105c pos\u0142em niezrzeszonym; ugrupowanie cofn\u0119\u0142o mu te\u017c rekomendacj\u0119 do komisji \u015bledczej i do Komisji do Spraw S\u0142u\u017cb Specjalnych, pozosta\u0142 natomiast wiceprzewodnicz\u0105cym dw\u00f3ch sta\u0142ych komisji sejmowych. Nie wystartowa\u0142 w kolejnych wyborach w 2019.","start_idx":611,"end_idx":626}
+{"id":"mrc_8030","question":"co stworzy\u0142 rafael santi?","answer":", znany z licznych przedstawie\u0144 Madonny.","context":"Rafael, w\u0142a\u015bc. Raffaello Santi lub Raffaello Sanzio (ur. 28 marca lub 6 kwietnia 1483 w Urbino, zm. 6 kwietnia 1520 w Rzymie) \u2013 w\u0142oski malarz i architekt, najm\u0142odszy z tr\u00f3jki s\u0142ynnych artyst\u00f3w w\u0142oskiego renesansu \u2013 obok Micha\u0142a Anio\u0142a i Leonarda da Vinci, znany z licznych przedstawie\u0144 Madonny. == \u017byciorys == Daty jego urodzin i \u015bmierci (obie wypad\u0142y w Wielki Pi\u0105tek) przyczyni\u0142y si\u0119 poniek\u0105d do uznania go przez Giorgio Vasariego za boskiego artyst\u0119 \u2013 \"boga sztuki\". Urodzi\u0142 si\u0119 w 1483 w mie\u015bcie Urbino w \u015brodkowych W\u0142oszech. Jego rodzicami byli Giovanni Santi, malarz nadworny ksi\u0105\u017c\u0119cej rodziny Montefeltro oraz Maria di Ciarla, c\u00f3rka kupca. W latach dzieci\u0119cych uczy\u0142 si\u0119 u ojca, kt\u00f3ry chocia\u017c sam nie by\u0142 artyst\u0105 wysokiej rangi, by\u0142 cz\u0142owiekiem wykszta\u0142conym i","start_idx":254,"end_idx":294}
+{"id":"mrc_8031","question":"kto posiada\u0142 siln\u0105 i niezale\u017cn\u0105 od parlamentu pozycj\u0119 w usa?","answer":"Prezydent","context":"Kongresu i orzecznictwo S\u0105du Najwy\u017cszego, a tak\u017ce bogata praktyka projektodawcza. Prezydent jest g\u0142ow\u0105 pa\u0144stwa i naczelnym dow\u00f3dc\u0105 si\u0142 zbrojnych, a tak\u017ce przyw\u00f3dc\u0105 partyjnym. Pomimo formalnego braku prawa inicjatywy ustawodawczej, jest tak\u017ce promotorem ustaw \u2013 jako lider partii ma wp\u0142yw na to, jakie dana partia sk\u0142ada projekty ustaw. Przede wszystkim jest kierownikiem administracji. Powo\u0142uje funkcjonariuszy pa\u0144stwowych (w tym s\u0119dzi\u00f3w s\u0105d\u00f3w federalnych), najwa\u017cniejsi z nich to 15 sekretarzy \u2013 kierownik\u00f3w resort\u00f3w (departament\u00f3w), kt\u00f3rzy tworz\u0105 gabinet. Prezydent powo\u0142uje tak\u017ce kierownika polityki zagranicznej pa\u0144stwa \u2013 sekretarza stanu. Mo\u017cna wi\u0119c uzna\u0107, \u017ce ameryka\u0144ski prezydent posiada uprawnienia zar\u00f3wno premiera, jak i prezydenta z modelu parlamentarno-gabinetowego. Prezydent posiada prawo weta trzech rodzaj\u00f3w: * regularne \u2013 odmowa podpisania ustawy, kt\u00f3ra mo\u017ce by\u0107 odrzucona wi\u0119kszo\u015bci\u0105 2/3 g\u0142os\u00f3w Kongresu (co","start_idx":82,"end_idx":91}
+{"id":"mrc_8032","question":"w jakim zakonie by\u0142a siostra faustyna?","answer":"Zgromadzenia Si\u00f3str Matki Bo\u017cej Mi\u0142osierdzia","context":"Maria Faustyna Kowalska (w\u0142a\u015bc. Helena Kowalska; ur. 25 sierpnia 1905 w G\u0142ogowcu, zm. 5 pa\u017adziernika 1938 w Krakowie) \u2013 \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, zakonnica ze Zgromadzenia Si\u00f3str Matki Bo\u017cej Mi\u0142osierdzia, mistyczka, stygmatyczka i wizjonerka. Znana przede wszystkim jako g\u0142osicielka kultu Mi\u0142osierdzia Bo\u017cego, nazywana \"aposto\u0142k\u0105 Bo\u017cego Mi\u0142osierdzia\" oraz autorka \"Dzienniczka\", w kt\u00f3rym opisa\u0142a swoje duchowe i mistyczne do\u015bwiadczenia. == \u017byciorys == === Pochodzenie i m\u0142odo\u015b\u0107 === Helena Kowalska urodzi\u0142a si\u0119 25 sierpnia 1905 w G\u0142ogowcu, wsi po\u0142o\u017conej obok \u015awinic Warckich. By\u0142a trzecim z dziesi\u0119ciorga dzieci Stanis\u0142awa Kowalskiego i Marianny z domu Babel. Jej ojciec by\u0142 rolnikiem, mia\u0142 pi\u0119\u0107 hektar\u00f3w ziemi, zajmowa\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c ciesielstwem, matka natomiast by\u0142a gospodyni\u0105 domow\u0105. Otrzyma\u0142a chrzest z r\u0105k ks. J\u00f3zefa Chody\u0144skiego w ko\u015bciele \u015bwi\u0119tego Kazimierza w \u015awinicach","start_idx":163,"end_idx":207}
+{"id":"mrc_8033","question":"kt\u00f3re miejsce zdoby\u0142 krystian ochman?","answer":"zaj\u0105\u0142 12 miejsce.","context":"Krystian Jan Ochman (ur. 19 lipca 1999 w Melrose) \u2013 ameryka\u0144sko-polski piosenkarz i kompozytor, kt\u00f3ry w swojej tw\u00f3rczo\u015bci \u0142\u0105czy brzmienie \u015bpiewu klasycznego z repertuarem rozrywkowym. Zwyci\u0119zca 11. edycji programu \"The Voice of Poland\" (2020). Zdobywca Nagrody Publiczno\u015bci w koncercie \u201ePremiery\u201d na 58. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu (2021). Reprezentant Polski w 66. Konkursie Piosenki Eurowizji (2022), w kt\u00f3rym zaj\u0105\u0142 12 miejsce. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Melrose w stanie Massachusetts, a dorasta\u0142 nieopodal Waszyngtonu, dok\u0105d jego rodzice \u2013 Dorota i Maciej Ochmanowie \u2013 wyjechali jeszcze w czasach komunistycznych. Pochodzi z rodziny o muzycznych tradycjach \u2013 jego ojciec gra\u0142 na syntezatorze w zespole R\u00f3\u017ce Europy i by\u0142 d\u017awi\u0119kowcem w ameryka\u0144skiej telewizji Discovery, a dziadek, Wies\u0142aw Ochman, jest \u015bpiewakiem operowym","start_idx":429,"end_idx":446}
+{"id":"mrc_8034","question":"na jak\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 \u015bwiec\u0105 \u015bwiat\u0142a mijania?","answer":"powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m","context":"kszta\u0142tuj\u0105 wi\u0105zk\u0119 \u015bwiat\u0142a, dzi\u0119ki czemu ich \u015bwiat\u0142o\u015b\u0107 w strefie cienia jest por\u00f3wnywalna lub nawet mniejsza od \u015bwiat\u0142o\u015bci przednich \u015bwiate\u0142 pozycyjnych. Przepisy wymagaj\u0105 by \u015bwiat\u0142a mijania o\u015bwietla\u0142y tylko wybrany obszar przed samochodem, na wprost przed samochodem o\u015bwietlany obszar powinien tworzy\u0107 z jezdni\u0105 k\u0105t wi\u0119kszy ni\u017c 0,1%, co odpowiada o\u015bwietleniu powierzchni p\u0142askiej jezdni maksymalnie do oko\u0142o 300 m, a przestrzeni nad jezdni\u0105 jeszcze bli\u017cej. \u015awiat\u0142a s\u0105 asymetryczne: konstrukcja soczewek i reflektor\u00f3w tych \u015bwiate\u0142 powoduje, \u017ce snop \u015bwiat\u0142a skierowany jest bardziej ku poboczu drogi, co zapobiega o\u015blepianiu kierowc\u00f3w pojazd\u00f3w nadje\u017cd\u017caj\u0105cych z przeciwka, ma tak\u017ce zapewni\u0107 o\u015bwietlenie znak\u00f3w drogowych, przeszk\u00f3d i pieszych poruszaj\u0105cych si\u0119 skrajem drogi. == \u015awiat\u0142a mijania w dzie\u0144 == W Polsce w latach 90. XX wieku \u2013 wzorem kraj\u00f3w skandynawskich, gdzie","start_idx":359,"end_idx":413}
+{"id":"mrc_8035","question":"w kt\u00f3rym roku zacz\u0105\u0142 si\u0119 serial pierwsza mi\u0142o\u015b\u0107?","answer":"2004","context":"Pierwsza mi\u0142o\u015b\u0107 \u2013 polski codzienny serial obyczajowy emitowany od 4 listopada 2004 na antenie Polsatu. Akcja serialu rozgrywa si\u0119 g\u0142\u00f3wnie we Wroc\u0142awiu, gdzie w wi\u0119kszo\u015bci mieszkaj\u0105 g\u0142\u00f3wni bohaterowie oraz w wiosce Wadlewo (Gajk\u00f3w, Ratowice), niedaleko Wroc\u0142awia. Sceny w plenerze kr\u0119cone s\u0105 w Parku Szczytnickim, w okolicach ronda Reagana, Ostrowie Tumskim, kamienicy przy ul. Smoluchowskiego oraz we wsi Roj\u00f3w w woj. wielkopolskim. 1000. odcinek wyemitowany zosta\u0142 1 grudnia 2009, 2000. \u2013 16 grudnia 2014, natomiast 3000. \u2013 27 stycznia 2020. \u015arednia ogl\u0105dalno\u015b\u0107 serialu na antenie telewizji Polsat we wrze\u015bniu 2021 wynios\u0142a 838 tys. widz\u00f3w. == Historia emisji == Uwaga: tabela zawiera daty odnosz\u0105ce si\u0119 wy\u0142\u0105cznie do pierwszej emisji telewizyjnej; nie uwzgl\u0119dniono w niej ewentualnych prapremier w serwisach internetowych (np. Polsat Box","start_idx":78,"end_idx":82}
+{"id":"mrc_8036","question":"ile dzieci mia\u0142 adam mickiewicz?","answer":"z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 sze\u015bcioro dzieci \u2013 c\u00f3rki Mari\u0119 i Helen\u0119 oraz czterech syn\u00f3w: W\u0142adys\u0142awa (1838\u20131926), J\u00f3zefa (1850\u20131938, urz\u0119dnika Assistance Publique w Pary\u017cu), Aleksandra i Jana.","context":"Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Pary\u017cu w 1832. W 1834 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Celin\u0105 Szymanowsk\u0105, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 sze\u015bcioro dzieci \u2013 c\u00f3rki Mari\u0119 i Helen\u0119 oraz czterech syn\u00f3w: W\u0142adys\u0142awa (1838\u20131926), J\u00f3zefa (1850\u20131938, urz\u0119dnika Assistance Publique w Pary\u017cu), Aleksandra i Jana. Prawnukiem Adama Mickiewicza by\u0142 dziennikarz francuski, Jerzy G\u00f3recki. W Pary\u017cu nawi\u0105za\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z dzia\u0142aczami emigracyjnymi, pisa\u0142 artyku\u0142y i pisma publicystyczne. W latach 1839\u20131840 by\u0142 profesorem literatury \u0142aci\u0144skiej w szwajcarskiej Lozannie, a w 1840 obj\u0105\u0142 katedr\u0119 j\u0119zyk\u00f3w s\u0142owia\u0144skich w Coll\u00e8ge de France, gdzie wyg\u0142osi\u0142 tzw. prelekcje paryskie. Na wyk\u0142ady Mickiewicza ucz\u0119szczali tw\u00f3rcy, dzia\u0142acze i my\u015bliciele, w tym George Sand. W latach 1841\u20131844 by\u0142 prezesem Wydzia\u0142u Historycznego Towarzystwa Literackiego w Pary\u017cu. Ze wzgl\u0119du na pozycj\u0119 spo\u0142eczn\u0105 i aktywno\u015b\u0107 w polskich \u015brodowiskach","start_idx":96,"end_idx":272}
+{"id":"mrc_8037","question":"co trzyma w r\u0119ku miko\u0142aj kopernik?","answer":"Monument przedstawia Miko\u0142aja Kopernika ubranego w tog\u0119 profesorsk\u0105, kt\u00f3ry w swojej lewej r\u0119ce trzyma sfer\u0119 armilarn\u0105","context":"Torunia dopiero 12 lutego 1852 roku. Uroczyste ods\u0142oni\u0119cie odby\u0142o si\u0119 25 pa\u017adziernika 1853 roku . == Charakterystyka == Monument przedstawia Miko\u0142aja Kopernika ubranego w tog\u0119 profesorsk\u0105, kt\u00f3ry w swojej lewej r\u0119ce trzyma sfer\u0119 armilarn\u0105, a palcem prawej r\u0119ki wskazuje niebo, co ma wskazywa\u0107 na powi\u0105zania Kopernika z astronomi\u0105 i badaniami nieba. Pomnik znajduje si\u0119 na cokole, wok\u00f3\u0142 kt\u00f3rego znajduj\u0105 si\u0119 po\u0142\u0105czone z nim kamienne \u0142awki, natomiast przed nim znajduje si\u0119 kamienna studzienka. Na cokole z przedniej strony znajduje si\u0119 napis w j\u0119zyku \u0142aci\u0144skim \"Nicolaus Copernicus Thorunensis. Terrae motor, Solis Caelique stator\" (pol. \u201eMiko\u0142aj Kopernik Torunianin. Ruszy\u0142 Ziemi\u0119, wstrzyma\u0142 S\u0142o\u0144ce i Niebo\u201d). Autorem tego tekstu jest toru\u0144ski profesor Rudolf Brohm. Na tylnej cz\u0119\u015bci coko\u0142u znajduje si\u0119 data urodzin i \u015bmierci astronoma.","start_idx":120,"end_idx":237}
+{"id":"mrc_8038","question":"kto zaprojektowa\u0142 statu\u0119 wolno\u015bci?","answer":"Bartholdi","context":"MDCCLXXVI (4 lipca 1776). Na koncepcj\u0119 Statuy Wolno\u015bci mia\u0142 wp\u0142yw obraz Eug\u00e8ne Delacroix \u2013 \"Wolno\u015b\u0107 wiod\u0105ca lud na barykady\", a jej twarzy Bartholdi nada\u0142 rysy w\u0142asnej matki, lecz cia\u0142o wzorowa\u0142 na swojej kochance. Pomnik by\u0142 darem rz\u0105du francuskiego dla USA w 100-lecie uchwalenia Deklaracji niepodleg\u0142o\u015bci. Zosta\u0142 wzniesiony we Francji i przekazany w 1884 ambasadorowi ameryka\u0144skiemu w Pary\u017cu. Potem rozebrano go na cz\u0119\u015bci i wys\u0142ano statkiem do Nowego Jorku. Ods\u0142oni\u0119cie odby\u0142o si\u0119 28 pa\u017adziernika 1886 i dokona\u0142 tego prezydent Grover Cleveland. Jest narodowym pomnikiem USA, zarz\u0105dzanym przez National Park Service. Statua Wolno\u015bci znajduje si\u0119 na Liberty Island, u uj\u015bcia rzeki Hudson. Podstawa pomnika stoi na XIX-wiecznym forcie Wood, o narysie gwia\u017adzistym. Jest w\u0142asno\u015bci\u0105 federaln\u0105 administrowan\u0105 przez National Park Service i znajduje","start_idx":139,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_8039","question":"kto obecnie jest rzecznikiem praw obywatelskich?","answer":"Od 23 lipca 2021 urz\u0105d ten pe\u0142ni Marcin Wi\u0105cek.","context":"Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) \u2013 polski jednoosobowy organ pa\u0144stwowy ustanowiony w 1987, utworzony w 1988. Rzecznik praw obywatelskich pe\u0142ni funkcj\u0119 ombudsmana. Urz\u0105d RPO zosta\u0142 utworzony 1 stycznia 1988. Pierwszym rzecznikiem zosta\u0142a Ewa \u0141\u0119towska, powo\u0142ana przez Sejm 19 listopada 1987. Od 23 lipca 2021 urz\u0105d ten pe\u0142ni Marcin Wi\u0105cek. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 Rzecznika reguluje Konstytucja RP (art. 208\u2013212) oraz ustawa z dnia 15 lipca 1987 o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Jednostk\u0105 pomocnicz\u0105 Rzecznika Praw Obywatelskich jest Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Jego siedziba g\u0142\u00f3wna znajduje si\u0119 przy al. \u201eSolidarno\u015bci\u201d 77 w Warszawie, cz\u0119\u015b\u0107 jednostek organizacyjnych Biura mie\u015bci si\u0119 przy ul. D\u0142ugiej 23/25. == Rzecznicy praw obywatelskich == == Zast\u0119pcy rzecznika praw obywatelskich == * Stanis\u0142aw Trociuk \u2013 od 1 stycznia 2002 * dr Valeri Vachev","start_idx":291,"end_idx":338}
+{"id":"mrc_8040","question":"jaka byla ostatnia plyta magika?","answer":"Kinematografia","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":126,"end_idx":140}
+{"id":"mrc_8041","question":"kogo synem by\u0142 samuel?","answer":"pierworodny syn w cudowny spos\u00f3b wyleczonej z bezp\u0142odno\u015bci Anny, \u017cony Elkany","context":"Samwil w Izraelu. == \u017bywot == Samuel urodzi\u0142 si\u0119 w mie\u015bcie Rama, jako pierworodny syn w cudowny spos\u00f3b wyleczonej z bezp\u0142odno\u015bci Anny, \u017cony Elkany. W okresie jego s\u0119dziowania Izraelici odnie\u015bli zwyci\u0119stwa nad Filistynami, odzyskuj\u0105c przej\u0119te przez nich ziemie. Cho\u0107 by\u0142 przeciwnikiem powstania monarchii w Izraelu, przyczyni\u0142 si\u0119 do jej ukszta\u0142towania namaszczaj\u0105c dw\u00f3ch kr\u00f3l\u00f3w: Saula i Dawida. Tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a mu autorstwo Ksi\u0119gi S\u0119dzi\u00f3w, Ksi\u0119gi Rut i cz\u0119\u015bci 1 Ksi\u0119gi Samuela. === M\u0142odo\u015b\u0107 === Pocz\u0105tki \u017cycia Samuela przypadaj\u0105 na burzliwy okres s\u0119dzi\u00f3w. Ojciec Samuela, Elkana (nazywany Efratyt\u0105, gdy\u017c pochodzi\u0142 z g\u00f3r Efraim, jednak nale\u017ca\u0142 do pokolenia Lewiego \u2013 por. 1 Krn 6,27) mia\u0142 dwie \u017cony \u2013 Ann\u0119 i Peninn\u0119. Bardziej kocha\u0142 Ann\u0119, kt\u00f3ra by\u0142a jednak bezdzietna. Uczyni\u0142a ona Bogu","start_idx":70,"end_idx":146}
+{"id":"mrc_8042","question":"gdzie odbywaj\u0105 si\u0119 mistrzostwa \u015bwiata w lekkoatletyce?","answer":"e odby\u0142y si\u0119 w stanie Oregon, w miastach Eugene i Portland, na zachodnim wybrze\u017cu Stan\u00f3w Zjednoczonych","context":"18. Mistrzostwa \u015awiata w Lekkoatletyce \u2013 zawody lekkoatletyczne, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w stanie Oregon, w miastach Eugene i Portland, na zachodnim wybrze\u017cu Stan\u00f3w Zjednoczonych pomi\u0119dzy 15 a 24 lipca 2022 roku. Pierwotnie mistrzostwa mia\u0142y zosta\u0107 rozegrane od 8 do 15 sierpnia 2021 roku. W zwi\u0105zku z pandemi\u0105 COVID-19 w marcu 2020 roku Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski zdecydowa\u0142 o przeniesieniu Igrzysk XXXII Olimpiady w Tokio na lato 2021. Ta decyzja wywo\u0142a\u0142a spekulacje o mo\u017cliwej zmianie terminu lekkoatletycznych mistrzostw \u015bwiata. == Wyb\u00f3r organizatora == Organizatora mistrzostw Rada Mi\u0119dzynarodowego Stowarzyszenia Federacji Lekkoatletycznych (IAAF) wybra\u0142a 16 kwietnia 2015 podczas posiedzenia w Pekinie. Eugene by\u0142o kandydatem do organizacji lekkoatletycznych mistrzostw \u015bwiata w roku 2019 jednak jesieni\u0105 2014 przegra\u0142o walk\u0119 ze stolic\u0105 Kataru Ad-Dauh\u0105. Decyzja Rady IAAF","start_idx":69,"end_idx":171}
+{"id":"mrc_8043","question":"kiedy zagin\u0119\u0142a madeleine mccann?","answer":"Madeleine znikn\u0119\u0142a z mieszkania na parterze budynku, w kt\u00f3rym zakwaterowano wczasowicz\u00f3w z o\u015brodka wypoczynkowego Mark Warner, znajduj\u0105cego si\u0119 w miejscowo\u015bci Praia da Luz w portugalskim regionie Algarve wieczorem, w czwartek 3 maja 2007.","context":"Zagini\u0119cie Madeleine McCann \u2013 zagini\u0119cie c\u00f3rki ma\u0142\u017ce\u0144stwa lekarzy Kate i Gerry\u2019ego McCann, Madeleine, 3 maja 2007 roku. Zagini\u0119cie wywo\u0142a\u0142o szereg kontrowersji. == Madeleine McCann == Madeleine Beth McCann urodzi\u0142a si\u0119 12 maja 2003 w angielskim Leicester. By\u0142a najstarsz\u0105 c\u00f3rk\u0105 ma\u0142\u017ce\u0144stwa lekarzy Kate i Gerry\u2019ego McCann. Madeleine znikn\u0119\u0142a z mieszkania na parterze budynku, w kt\u00f3rym zakwaterowano wczasowicz\u00f3w z o\u015brodka wypoczynkowego Mark Warner, znajduj\u0105cego si\u0119 w miejscowo\u015bci Praia da Luz w portugalskim regionie Algarve wieczorem, w czwartek 3 maja 2007. Z zezna\u0144 jej rodzic\u00f3w wynika, \u017ce zostawili j\u0105 w pokoju hotelowym oko\u0142o godziny 19:30 czasu lokalnego i udali si\u0119 na kolacj\u0119 w towarzystwie przyjaci\u00f3\u0142. Rodzice twierdz\u0105, \u017ce podczas trwania posi\u0142ku c\u00f3rka by\u0142a przez nich wymiennie odwiedzana. Matka Madeleine zezna\u0142a, \u017ce podczas odwiedzin","start_idx":322,"end_idx":560}
+{"id":"mrc_8044","question":"jaki jest zakres obowi\u0105zywania kpa?","answer":"K.p.a. obejmuje swoim zakresem post\u0119powanie administracyjne \"sensu stricto\", post\u0119powanie w sprawach rozstrzygania spor\u00f3w o w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 mi\u0119dzy organami jednostek samorz\u0105du terytorialnego i organami administracji rz\u0105dowej oraz mi\u0119dzy innymi organami pa\u0144stwowymi i innymi podmiotami, kt\u00f3re s\u0105 z mocy prawa lub na mocy porozumie\u0144 powo\u0142ane do za\u0142atwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej, a tak\u017ce post\u0119powanie w sprawie wydawania za\u015bwiadcze\u0144 oraz post\u0119powanie w sprawach skarg","context":"1995\u20132002 druga ustawa o Naczelnym S\u0105dzie Administracyjnym. Drug\u0105 ustaw\u0119 o NSA zast\u0105pi\u0142a ustawa \"Prawo o ustroju s\u0105d\u00f3w administracyjnych\". Od 1990 roku k.p.a. reguluje te\u017c post\u0119powanie w sprawach indywidualnych prowadzone przez organy samorz\u0105du gminnego, a od 1998 roku (w zwi\u0105zku z reform\u0105 administracji) \u2013 post\u0119powanie przed organami administracji powiatowej i samorz\u0105du wojew\u00f3dztwa. === Zakres regulacji Kodeksu post\u0119powania administracyjnego === K.p.a. obejmuje swoim zakresem post\u0119powanie administracyjne \"sensu stricto\", post\u0119powanie w sprawach rozstrzygania spor\u00f3w o w\u0142a\u015bciwo\u015b\u0107 mi\u0119dzy organami jednostek samorz\u0105du terytorialnego i organami administracji rz\u0105dowej oraz mi\u0119dzy innymi organami pa\u0144stwowymi i innymi podmiotami, kt\u00f3re s\u0105 z mocy prawa lub na mocy porozumie\u0144 powo\u0142ane do za\u0142atwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej, a tak\u017ce post\u0119powanie w sprawie wydawania za\u015bwiadcze\u0144 oraz post\u0119powanie w sprawach skarg","start_idx":450,"end_idx":943}
+{"id":"mrc_8045","question":"jaka by\u0142a bezpo\u015brednia przyczyna strajku w stoczni gda\u0144skiej?","answer":"Bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 strajk\u00f3w i demonstracji by\u0142a wprowadzona 12 grudnia podwy\u017cka cen detalicznych mi\u0119sa, przetwor\u00f3w mi\u0119snych oraz innych artyku\u0142\u00f3w spo\u017cywczych w czasach, gdy obowi\u0105zywa\u0142y ceny regulowane urz\u0119dowo.","context":"Grudzie\u0144 1970, wydarzenia grudniowe, rewolta grudniowa, wypadki grudniowe, masakra na Wybrze\u017cu \u2013 protesty robotnik\u00f3w w Polsce w dniach 14\u201322 grudnia 1970 (demonstracje, protesty, strajki, wiece, zamieszki) g\u0142\u00f3wnie w Gdyni, Gda\u0144sku, Szczecinie i Elbl\u0105gu, st\u0142umione przez milicj\u0119 i wojsko. == Geneza protest\u00f3w grudniowych == Bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 strajk\u00f3w i demonstracji by\u0142a wprowadzona 12 grudnia podwy\u017cka cen detalicznych mi\u0119sa, przetwor\u00f3w mi\u0119snych oraz innych artyku\u0142\u00f3w spo\u017cywczych w czasach, gdy obowi\u0105zywa\u0142y ceny regulowane urz\u0119dowo. Decyzj\u0119 o podwy\u017cce podj\u0119to 30 listopada 1970 na posiedzeniu Biura Politycznego KC PZPR. Od 8 grudnia w Ministerstwie Obrony Narodowej i Ministerstwie Spraw Wewn\u0119trznych rozpocz\u0119to przygotowania w ramach \u201eochrony porz\u0105dku i bezpiecze\u0144stwa publicznego\u201d, a 11 grudnia jednostki MSW zosta\u0142y postawione w stan pe\u0142nej gotowo\u015bci. 12 grudnia wieczorem za po\u015brednictwem radia poinformowano","start_idx":323,"end_idx":538}
+{"id":"mrc_8046","question":"czym zako\u0144czy\u0142o si\u0119 powstanie chmielnickiego?","answer":"Chmielnicki zawar\u0142 w Perejas\u0142awiu uni\u0119 o w\u0142\u0105czeniu lewobrze\u017cnej Ukrainy do Rosji oraz oddanie si\u0119 Rady Kozackiej w opiek\u0119 carowi Rosji.","context":"Tymofiej Chmielnicki w wyniku ran tam\u017ce zmar\u0142. == Wybuch wojny polsko-rosyjskiej 1654\u20131667 == Powstanie kozackie tli\u0142o si\u0119 jednak nadal, a jesieni\u0105 zapanowa\u0142a prawie w ca\u0142ym kraju epidemia cholery, kt\u00f3ra zdziesi\u0105tkowa\u0142a ludno\u015b\u0107 ca\u0142ej Rzeczypospolitej. Jako ostateczn\u0105 dat\u0119 zako\u0144czenia powstania Chmielnickiego przyjmuje si\u0119 stycze\u0144 1654 roku, gdy Chmielnicki zawar\u0142 w Perejas\u0142awiu uni\u0119 o w\u0142\u0105czeniu lewobrze\u017cnej Ukrainy do Rosji oraz oddanie si\u0119 Rady Kozackiej w opiek\u0119 carowi Rosji. Wype\u0142niaj\u0105c jej postanowienia, Rosja uderzy\u0142a na Rzeczpospolit\u0105, rozpoczynaj\u0105c wojn\u0119 polsko-rosyjsk\u0105, kt\u00f3ra trwa\u0142a a\u017c do 1667 roku. W listopadzie 1655 roku wojska polskie Piotra Potockiego i Tatarzy pod wodz\u0105 chana krymskiego Mehmeda IV Gireja pobili Kozak\u00f3w w bitwie pod Jeziern\u0105, zmuszaj\u0105c Bohdana Chmielnickiego do uznania formalnej zwierzchno\u015bci Rzeczypospolitej. Jak wykaza\u0142a przysz\u0142o\u015b\u0107, by\u0142o to kolejne wymuszone ust\u0119pstwo","start_idx":347,"end_idx":482}
+{"id":"mrc_8047","question":"jaki jest najstarszy klub pi\u0142karski w polsce?","answer":"Lechia Lw\u00f3w","context":"Lechia Lw\u00f3w (oficjalna nazwa: \"Lwowski Klub Sportowy Lechia Lw\u00f3w\") \u2013 najstarszy polski klub pi\u0142karski (p\u00f3\u017aniej wielosekcyjny sportowy, m.in. z sekcj\u0105 hokeja na lodzie i boksersk\u0105), za\u0142o\u017cony we Lwowie latem 1903 przez uczni\u00f3w III i VI Gimnazjum oraz by\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w ko\u0142a futbolist\u00f3w Soko\u0142a-Macierzy. Rozwi\u0105zany podczas II wojny \u015bwiatowej. W okresie mi\u0119dzywojennym jedna z czterech pierwszoligowych dru\u017cyn (obok Pogoni, Czarnych i Hasmonei) z tego miasta. Jego cz\u0142onkowie wywodzili si\u0119 g\u0142\u00f3wnie ze \u015brodowisk kolejarskich, tote\u017c niemal przez ca\u0142y okres swego istnienia Lechia by\u0142a kojarzona w\u0142a\u015bnie z t\u0105 grup\u0105 spo\u0142eczn\u0105 (nie z wojskiem, jak w czasach PRL twierdzi\u0142o wielu). == Historia == W 1899 do Lwowa trafi\u0142a \u2013 wydana przez \"The Football Association\" i przet\u0142umaczona z j\u0119zyka angielskiego \u2013 publikacja przepis\u00f3w gry w pi\u0142k\u0119","start_idx":0,"end_idx":11}
+{"id":"mrc_8048","question":"czym by\u0142 liberalizm?","answer":"ideologia i kierunek polityczny, wed\u0142ug kt\u00f3rego wolno\u015b\u0107 jest nadrz\u0119dn\u0105 warto\u015bci\u0105.","context":"Liberalizm ( \u2013 wolno\u015bciowy, od \u2013 wolny) \u2013 ideologia i kierunek polityczny, wed\u0142ug kt\u00f3rego wolno\u015b\u0107 jest nadrz\u0119dn\u0105 warto\u015bci\u0105. Liberalizm ma charakter indywidualistyczny i przeciwstawia si\u0119 kolektywizmowi. Innymi warto\u015bciami cenionymi przez libera\u0142\u00f3w s\u0105 warto\u015bci demokratyczne i prawa obywatelskie czy w\u0142asno\u015b\u0107 prywatna i wolny rynek. Liberalizm powsta\u0142 w epoce o\u015bwiecenia, w sprzeciwie wobec absolutyzmu i instytucji feudalnych. W XIX wieku sta\u0142 si\u0119 szerokim, post\u0119powym ruchem politycznym. Pocz\u0105tkowo mia\u0142 cz\u0119sto charakter antydemokratyczny. Jednak z czasem przyj\u0105\u0142 warto\u015bci demokratyczne w formie demokracji liberalnej. Liberalizm jest obecnie jednym z trzech dominuj\u0105cych stanowisk politycznych, obok konserwatyzmu i lewicy. Najbardziej znacz\u0105cy podzia\u0142 w ramach liberalizmu zachodzi mi\u0119dzy socjallibera\u0142ami a libera\u0142ami klasycznymi. == Pochodzenie poj\u0119cia == S\u0142owa takie jak: \"liberalny\", \"libertaria\u0144ski\" i \"libertyn\", czy ang. s\u0142owo \"wolno\u015b\u0107\" (\"liberty\")","start_idx":42,"end_idx":123}
+{"id":"mrc_8049","question":"ile metr\u00f3w ma skrzyd\u0142o wiatraka?","answer":"50 m","context":"wiatrowe w Polsce znajduj\u0105 si\u0119 we wsi Papro\u0107. Wysoko\u015b\u0107 kratownicowych maszt\u00f3w tych turbin wynosi 160 m, a d\u0142ugo\u015b\u0107 \u0142opat wirnika \u2013 50 m. Najwy\u017csze turbiny wiatrowe na \u015bwiecie znajduj\u0105 si\u0119 w Gaildorfie (po\u0142udniowo-wschodnie Niemcy). Zako\u0144czono tam instalacj\u0119 4 turbin wiatrowych o mocy 3,4 MW. Wiatraki, dzi\u0119ki wyj\u0105tkowo d\u0142ugim masztom, osi\u0105gn\u0119\u0142y wysoko\u015b\u0107 246,5 m. Farma wiatrowa jest tam po\u0142\u0105czona z hydroelektrowni\u0105 i magazynem energii. === Wady i zalety === Wiatrowe turbiny instalowane w wietrznych miejscach (du\u017ca liczba dni wietrznych i du\u017ca pr\u0119dko\u015b\u0107 wiatru) mog\u0105 by\u0107 op\u0142acalne ekonomicznie. Aby warunki dotycz\u0105ce wietrzno\u015bci by\u0142y spe\u0142nione, turbiny powinny by\u0107 odpowiednio wysokie (powy\u017cej 45 metr\u00f3w). To powoduje trudno\u015bci w transporcie do miejsca ich monta\u017cu. Wysokie koszty transportu oraz instalacji powoduj\u0105, \u017ce wci\u0105\u017c ma\u0142o os\u00f3b decyduje","start_idx":130,"end_idx":134}
+{"id":"mrc_8050","question":"kim byli rodzice rudego?","answer":"By\u0142 synem nauczycieli \u2013 by\u0142ego \u017co\u0142nierza Legion\u00f3w Polskich Stanis\u0142awa Bytnara i Zdzis\u0142awy Bytnarowej z domu Rechul.","context":"Jan Roman Bytnar, ps. \u201eRudy\u201d, \u201eCzarny\u201d, \u201eJanek\u201d, \u201eKrokodyl\u201d, \u201eJan Rudy\u201d (ur. 6 maja 1921 w Kolbuszowej, zm. 30 marca 1943 w Warszawie) \u2013 podharcmistrz, cz\u0142onek Szarych Szereg\u00f3w, dow\u00f3dca hufca \u201ePo\u0142udnie\u201d Grup Szturmowych, jeden z g\u0142\u00f3wnych bohater\u00f3w ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego \"Kamienie na szaniec\". == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === By\u0142 synem nauczycieli \u2013 by\u0142ego \u017co\u0142nierza Legion\u00f3w Polskich Stanis\u0142awa Bytnara i Zdzis\u0142awy Bytnarowej z domu Rechul. Urodzi\u0142 si\u0119 6 maja 1921 w domu rodzinnym swojej matki przy ul. Nowe Miasto w Kolbuszowej. W latach 1921\u20131926 jego rodzice pracowali w szkole w Niek\u0142aniu Wielkim (ojciec by\u0142 jej kierownikiem, matka \u2013 nauczycielk\u0105). W 1925 Stanis\u0142aw Bytnar otrzyma\u0142 propozycj\u0119 podj\u0119cia studi\u00f3w w Pa\u0144stwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej w Warszawie i jesieni\u0105 1926 ca\u0142a rodzina zamieszka\u0142a przy","start_idx":333,"end_idx":448}
+{"id":"mrc_8051","question":"gdzie kr\u0119cono janosika?","answer":"Zdj\u0119cia kr\u0119cono od maja 1972 do marca 1973 roku w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, na zamku w Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (S\u0142owacja), w podhala\u0144skim D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze","context":"Janosik \u2013 polski film przygodowo-komediowy z 1974, w re\u017cyserii Jerzego Passendorfera, b\u0119d\u0105cy kinow\u0105 wersj\u0105 popularnego serialu lu\u017ano nawi\u0105zuj\u0105cego do postaci s\u0142ynnego karpackiego zb\u00f3jnika Janosika, kt\u00f3ry \u017cy\u0142 na prze\u0142omie XVII i XVIII w. (w serialu pojawia si\u0119 kwestia, z kt\u00f3rej wynika, \u017ce g\u0142\u00f3wny bohater nie jest legendarnym Janosikiem, a tylko nazywany jest jego imieniem). Zdj\u0119cia kr\u0119cono od maja 1972 do marca 1973 roku w rezerwacie przyrody Prze\u0142om Bia\u0142ki pod Krempachami ko\u0142o Nowej Bia\u0142ej, w Dolinie Chocho\u0142owskiej, na zamku w Pieskowej Skale, w Zamku Ogrodzieniec, w zamku Orawskie Podzamcze (S\u0142owacja), w podhala\u0144skim D\u0119bnie, w okolicach Ojcowa, na Podkarpaciu, a tak\u017ce w atelier w Warszawie i Pradze, gdzie czescy dekoratorzy urz\u0105dzili, cz\u0119sto pojawiaj\u0105c\u0105 si\u0119 w serialu, grot\u0119 skaln\u0105. == Obsada == * Marek","start_idx":375,"end_idx":707}
+{"id":"mrc_8052","question":"jak d\u0142ugo \u017cyje motyl?","answer":"\u017byj\u0105 do kilku miesi\u0119cy (na przyk\u0142ad latolistek cytrynek).","context":"lekko\u015bci i elastyczno\u015bci. Powstaje doros\u0142y owad \u2013 imago. \u017byj\u0105 do kilku miesi\u0119cy (na przyk\u0142ad latolistek cytrynek). == Systematyka == Do dawniejszych koncepcji nale\u017c\u0105 podzia\u0142y na motyle dzienne (Rhopalocera) i motyle nocne (Heterocera), podzia\u0142 ze wzgl\u0119du na u\u017cy\u0142kowanie przedniego i tylnego skrzyd\u0142a, czyli na Homoneura i Heteroneura czy oparty na budowie aparat\u00f3w kopulacyjnych podzia\u0142 na Ditrysia i Monotrysia. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dzieli si\u0119 motyle na 4 podrz\u0119dy: * Zeugloptera Chapman, 1917 * Aglossata Speidel, 1977 * Heterobathmiina Kristensen & Nielsen, 1983 * Glossata Fabricius, 1775 === Lista wybranych rodzin === * barczatkowate (Lasiocampidae) * bielinkowate (Pieridae) * garbatkowate (Notodontidae) * kibitnikowate (Gracillariidae) * kosz\u00f3wkowate (Psychidae) * kra\u015bnikowate (Zygaenidae) * miernikowcowate (Geometridae) * modraszkowate (Lycaenidae) * molowate (Tineidae) * namiotnikowate (Yponomeutidae) * oblaczkowate (Syntomidae)","start_idx":57,"end_idx":114}
+{"id":"mrc_8053","question":"jakie stanowisko ma tusk?","answer":"przewodnicz\u0105cego Rady Europejskiej","context":"W pierwszych w historii tej partii bezpo\u015brednich wyborach pokona\u0142 Jaros\u0142awa Gowina, uzyskuj\u0105c 79,6% g\u0142os\u00f3w. 30 sierpnia 2014 podczas spotkania Rady Europejskiej zosta\u0142 zatwierdzony na stanowisku przewodnicz\u0105cego Rady Europejskiej na dwuip\u00f3\u0142letni\u0105 kadencj\u0119, kt\u00f3rego obj\u0119cie przewidziano na 1 grudnia 2014. W zwi\u0105zku z tym wyborem 9 wrze\u015bnia 2014 z\u0142o\u017cy\u0142 dymisj\u0119 ze stanowiska premiera. Dymisja zosta\u0142a przyj\u0119ta 11 wrze\u015bnia 2014 przez prezydenta Bronis\u0142awa Komorowskiego, kt\u00f3ry powierzy\u0142 mu dalsze sprawowanie obowi\u0105zk\u00f3w do czasu powo\u0142ania nowej Rady Ministr\u00f3w. Donald Tusk zako\u0144czy\u0142 urz\u0119dowanie na stanowisku premiera 22 wrze\u015bnia 2014, gdy powo\u0142any zosta\u0142 rz\u0105d Ewy Kopacz. Jego mandat poselski zosta\u0142 natomiast wygaszony 31 pa\u017adziernika na skutek rezygnacji. 8 listopada ust\u0105pi\u0142 z funkcji przewodnicz\u0105cego Platformy Obywatelskiej, przekazuj\u0105c obowi\u0105zki Ewie Kopacz. Otrzyma\u0142 jednocze\u015bnie tytu\u0142 honorowego przewodnicz\u0105cego partii. === Dzia\u0142alno\u015b\u0107","start_idx":195,"end_idx":229}
+{"id":"mrc_8054","question":"do jakiego klubu przechodzi lewandowski 2022?","answer":"FC Barcelony","context":"Barcelona og\u0142osi\u0142y osi\u0105gni\u0119cie porozumienia w sprawie transferu Roberta Lewandowskiego. 18 lipca 2022 zawodnik do\u0142\u0105czy\u0142 do dru\u017cyny przebywaj\u0105cej na tourn\u00e9e w Stanach Zjednoczonych, a nast\u0119pnie pomy\u015blnie przeszed\u0142 testy medyczne. Tego dnia media obieg\u0142y jego pierwsze fotografie w klubowych barwach. 19 lipca 2022 podpisa\u0142 czteroletni kontrakt z hiszpa\u0144skim klubem, staj\u0105c si\u0119 pierwszym Polakiem w historii sekcji pi\u0142karskiej FC Barcelony. Kwota transferu wynios\u0142a 45 milion\u00f3w euro oraz 5 milion\u00f3w euro zmiennych, a klauzula odst\u0119pnego umieszczona w kontrakcie, 500 milion\u00f3w euro. Robert Lewandowski zosta\u0142 tym samym najdro\u017cszym polskim pi\u0142karzem w historii, a tak\u017ce najdro\u017cej sprzedanym zawodnikiem w historii Bayernu Monachium. 20 lipca 2022 w Miami zosta\u0142 przedstawiony jako nowy pi\u0142karz Barcelony. 23 lipca 2022 zadebiutowa\u0142 w wygranym 1:0 El Cl\u00e1sico w Las Vegas przeciwko","start_idx":425,"end_idx":437}
+{"id":"mrc_8055","question":"w kt\u00f3rym roku zmar\u0142 papie\u017c jan pawe\u0142 ii?","answer":"2 kwietnia 2005","context":"Jan Pawe\u0142 II (, , w\u0142a\u015bc. ; ur. 18 maja 1920 w Wadowicach, zm. 2 kwietnia 2005 w Watykanie) \u2013 polski duchowny rzymskokatolicki, biskup pomocniczy krakowski (1958\u20131964), a nast\u0119pnie arcybiskup metropolita krakowski (1964\u20131978), kardyna\u0142 prezbiter (1967\u20131978), zast\u0119pca Przewodnicz\u0105cego Konferencji Episkopatu Polski (1969\u20131978), 264. papie\u017c i 6. Suweren Pa\u0144stwa Watyka\u0144skiego w latach 1978\u20132005. \u015awi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Poeta i poliglota, a tak\u017ce aktor niezawodowy, dramaturg i pedagog. Filozof historii, fenomenolog, mistyk i przedstawiciel personalizmu chrze\u015bcija\u0144skiego. 16 pa\u017adziernika 1978 zosta\u0142 wybrany na papie\u017ca przez drugie zgromadzenie kardyna\u0142\u00f3w, po \u015bmierci Jana Paw\u0142a I, kt\u00f3ry zmar\u0142 po trzydziestu trzech dniach pontyfikatu. Przyj\u0105\u0142 imiona Jan Pawe\u0142 dla uhonorowania swojego poprzednika. Jego wyb\u00f3r na Stolic\u0119 Piotrow\u0105 mia\u0142 szczeg\u00f3lny wp\u0142yw na wydarzenia w Europie Wschodniej i w Azji","start_idx":62,"end_idx":77}
+{"id":"mrc_8056","question":"ile park\u00f3w narodowych znajduje si\u0119 w niemczech?","answer":"16","context":"Na terenie Niemiec utworzono 16 park\u00f3w narodowych o \u0142\u0105cznej powierzchni 10 478,59 km\u00b2 (stan z listopada 2015 r.), z czego jedynie 2145,58 km\u00b2 znajduje si\u0119 na l\u0105dzie, a 8333,01 km\u00b2 chroni przybrze\u017cne obszary Morza P\u00f3\u0142nocnego i Morza Ba\u0142tyckiego. W marcu 2015 r. powo\u0142ano do istnienia Park Narodowy Hunsr\u00fcck-Hochwald; w dalszej przysz\u0142o\u015bci rozpatrywane jest utworzenie kolejnych park\u00f3w. Kr\u00f3tko, w latach 1998\u20131999 istnia\u0142 \"Park Narodowy Elbetalaue\", rozwi\u0105zany z przyczyn niespe\u0142niania wymog\u00f3w formalnych.","start_idx":29,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_8057","question":"kt\u00f3ry w\u0142adca panowa\u0142 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata","context":"do 2184 p.n.e. Innymi w\u0142adcami kt\u00f3rzy mog\u0105 by\u0107 wymieniani jako najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cy w historii to dw\u00f3ch japo\u0144skich cesarzy: K\u014dan, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 392\u2013291 p.n.e., czyli 101 lat oraz Suinin, kt\u00f3ry mia\u0142 panowa\u0107 w latach 29 p.n.e.-70, czyli 99 lat \u2013 lecz s\u0105 oni uznawani przez historyk\u00f3w za postacie legendarne. Z kolei Otto von Habsburg by\u0142 osob\u0105 najd\u0142u\u017cej w historii pretenduj\u0105c\u0105 do tronu \u2013 jako tytularny kr\u00f3l W\u0119gier i Czech \u2013 od \u015bmierci swego ojca Karola I w 1922 do w\u0142asnej \u015bmierci w 2011 \u2013 czyli przez 89 lat.Bior\u0105c jednak pod uwag\u0119 pewn\u0105 i udokumentowan\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 panowania, najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym przyw\u00f3dc\u0105 w historii by\u0142 Sobhuza II, kr\u00f3l Eswatini kt\u00f3ry panowa\u0142 w l. 1899-1982 \u2013 \u0142\u0105cznie 82 lata, lecz do 1921","start_idx":634,"end_idx":706}
+{"id":"mrc_8058","question":"jaki by\u0142 cel zwolennik\u00f3w reform?","answer":"Zwolennicy reform domagali si\u0119 zmian, dotycz\u0105cych g\u0142\u00f3wnie nast\u0119puj\u0105cych rzeczy: przyjmowania komunii \u015bwi\u0119tej w dw\u00f3ch postaciach, zniesienia celibatu duchownych i rezygnacji Ko\u015bcio\u0142a z posiadania maj\u0105tku.","context":"cz\u0119sto szkodliwe obci\u0105\u017cenia na rzecz duchowie\u0144stwa i Ko\u015bcio\u0142a etc.). Zwolennicy reform domagali si\u0119 zmian, dotycz\u0105cych g\u0142\u00f3wnie nast\u0119puj\u0105cych rzeczy: przyjmowania komunii \u015bwi\u0119tej w dw\u00f3ch postaciach, zniesienia celibatu duchownych i rezygnacji Ko\u015bcio\u0142a z posiadania maj\u0105tku. Wo\u0142ania o odnow\u0119 Ko\u015bcio\u0142a rozlega\u0142y si\u0119 ju\u017c od XIII wieku, jednak kuria rzymska za wszelk\u0105 cen\u0119 stara\u0142a si\u0119 utrzyma\u0107 istniej\u0105cy status quo i nie dopuszcza\u0107 do wprowadzania zmian, kt\u00f3re mog\u0142yby znacznie uszczupli\u0107 prawa, przywileje i maj\u0105tek Ko\u015bcio\u0142a katolickiego oraz papiestwa. Narastaj\u0105ce problemy prowadzi\u0142y czasami do kryzys\u00f3w, kt\u00f3re czasami wybucha\u0142y z r\u00f3\u017cn\u0105 gwa\u0142towno\u015bci\u0105 (schizmy, antypapie\u017ce, koncyliaryzm, husytyzm). Jednolity i planowy nurt odnowy wewn\u0105trz Ko\u015bcio\u0142a widoczny by\u0142 pod koniec XV wieku jedynie w Hiszpanii, gdzie kardyna\u0142 Franciszek Jim\u00e9nez de Cisneros (1436\u20131517) rozpocz\u0105\u0142 reform\u0119 Ko\u015bcio\u0142a hiszpa\u0144skiego (wspieran\u0105 przez monarchi\u0119). Wielokrotnie","start_idx":69,"end_idx":272}
+{"id":"mrc_8059","question":"czym \u017cywi\u0105 si\u0119 szerszenie?","answer":"Szersze\u0144 europejski \u017cywi si\u0119 owadami, owocami oraz sokami niekt\u00f3rych drzew.","context":"10\u00b0C. Opuszczone gniazdo (mniej wi\u0119cej 15-20 wrze\u015bnia) s\u0142u\u017cy do zimowania skorkom, a tak\u017ce sk\u00f3rnikom i innym owadom wyjadaj\u0105cym pozosta\u0142e w nim resztki. Szersze\u0144 europejski \u017cywi si\u0119 owadami, owocami oraz sokami niekt\u00f3rych drzew. Szerszenie korzystaj\u0105ce ze skrzynek l\u0119gowych dla ptak\u00f3w zajmuj\u0105 te same gniazda w kolejnych latach, je\u015bli nie maj\u0105 w swoim zasi\u0119gu innych miejsc (np. nowych, pustych skrzynek). Zwi\u0119kszenie liczby dost\u0119pnych skrzynek badanych roj\u00f3w skutkowa\u0142o zak\u0142adaniem gniazd w nowych skrzynkach. W warunkach naturalnych nie stwierdzano wykorzystywania starych gniazd. == Znaczenie gospodarcze == Rola szerszeni w gospodarce cz\u0142owieka nie jest jednoznaczna, zale\u017cna od lokalnych warunk\u00f3w. \u017bywi\u0105c si\u0119 innymi owadami (zw\u0142aszcza much\u00f3wkami) mog\u0105 pe\u0142ni\u0107 po\u017cyteczn\u0105 rol\u0119, gdy zjadaj\u0105 owady uznawane przez cz\u0142owieka za szkodniki, ale szerszenie zjadaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c owady po\u017cyteczne, np. pszczo\u0142y,","start_idx":153,"end_idx":228}
+{"id":"mrc_8060","question":"jak nazywano zjawisko dbania o interesy partii bardziej ni\u017c o los pa\u0144stwa?","answer":"Partykularyzm","context":"Partykularyzm \u2013 stanowisko, zgodnie z kt\u00f3rym o\u015brodki w\u0142adzy i administracji nie uwzgl\u0119dniaj\u0105 ca\u0142okszta\u0142tu interes\u00f3w okre\u015blonego spo\u0142ecze\u0144stwa czy pa\u0144stwa, ignoruj\u0105c potrzeb\u0119 jego harmonijnego rozwoju gospodarczego lub kulturalnego, dbaj\u0105c jedynie o interesy w\u0142asne, najcz\u0119\u015bciej w\u0142asnej grupy interesu. Stronnicze decyzje podejmowane s\u0105 w\u00f3wczas na korzy\u015b\u0107 pewnych region\u00f3w kraju lub okre\u015blonych grup spo\u0142ecznych, a pozosta\u0142e regiony s\u0105 spychane na dalszy plan. W filozofii jest to jednostkowy punkt widzenia i dzia\u0142ania, nie uwzgl\u0119dniaj\u0105cy potrzeb og\u00f3\u0142u. Przeciwnym stanowiskiem jest uniwersalizm. Jednostki nastawione partykularnie najcz\u0119\u015bciej nie s\u0105 w stanie dostrzec problem\u00f3w dotycz\u0105cych og\u00f3\u0142u.","start_idx":0,"end_idx":13}
+{"id":"mrc_8061","question":"jakie skutki mia\u0142 chrzest polski?","answer":"Chrzest Mieszka I zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji, kt\u00f3ry w nast\u0119pnych latach czyni\u0142 du\u017ce post\u0119py i doprowadzi\u0142 do przyj\u0119cia przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w ziem polskich religii chrze\u015bcija\u0144skiej w obrz\u0105dku rzymskim.","context":"Bez pomocy Mieszka oraz aparatu pa\u0144stwowego misja mia\u0142aby niewielkie szanse powodzenia. Thietmar stwierdzi\u0142 o Polanach stereotypowo, \u017ce Jordan \"ci\u0119\u017ck\u0105 mia\u0142 z nimi prac\u0119, zanim, niezmordowany w wysi\u0142kach, nak\u0142oni\u0142 ich s\u0142owem i czynem do uprawiania winnicy Pa\u0144skiej\". == Skutki chrztu Polski == === Skutki religijne === Chrzest Mieszka I zapocz\u0105tkowa\u0142 proces chrystianizacji, kt\u00f3ry w nast\u0119pnych latach czyni\u0142 du\u017ce post\u0119py i doprowadzi\u0142 do przyj\u0119cia przez wi\u0119kszo\u015b\u0107 mieszka\u0144c\u00f3w ziem polskich religii chrze\u015bcija\u0144skiej w obrz\u0105dku rzymskim. Sukces chrystianizacji okaza\u0142 si\u0119 trwa\u0142y, a katolicyzm jako wyznanie wi\u0119kszo\u015bci Polak\u00f3w przetrwa\u0142 do wsp\u00f3\u0142czesno\u015bci. W wyniku chrztu ksi\u0119cia na obszarze pa\u0144stwa Polan powsta\u0142 klasyczny Ko\u015bci\u00f3\u0142 monarszy. W\u0142adca utrzymywa\u0142 rodz\u0105ce si\u0119 struktury ko\u015bcielne, sprawowa\u0142 opiek\u0119 nad misj\u0105 chrystianizacyjn\u0105 i budowa\u0142 \u015bwi\u0105tynie. Ustalony w\u00f3wczas kszta\u0142t Ko\u015bcio\u0142a okaza\u0142 si\u0119 stosunkowo trwa\u0142y.","start_idx":318,"end_idx":534}
+{"id":"mrc_8062","question":"czym zajmowali si\u0119 cystersi?","answer":"Opactwa i klasztory cysterskie by\u0142y w \u015bredniowieczu wa\u017cnymi o\u015brodkami kultywuj\u0105cymi kultur\u0119, nauk\u0119, medycyn\u0119, wprowadzaj\u0105cymi post\u0119p w rzemio\u015ble i rolnictwie.","context":"Zakon Cysterski (\u0142ac. \"Ordo Cisterciensis\", skr\u00f3t \"OCist.\" lub \"OCSO\" (\"Ordo Cisterciensis Strictioris Observantiae\") dla trapist\u00f3w) \u2013 katolicki zakon monastyczny reformowany, pos\u0142uguj\u0105cy si\u0119 regu\u0142\u0105 benedykty\u0144sk\u0105, za\u0142o\u017cony w 1098 r. przez \u015bw. Roberta z Molesme, pierwszego opata z C\u00eeteaux (z \u0142ac. Cistercium) (obecnie Saint-Nicolas-l\u00e8s-C\u00eeteaux) we Francji. Pierwsze klasztory powsta\u0142y w La Fert\u00e9 (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Do Polski cystersi przybyli w po\u0142owie XII w. Cystersi nosz\u0105 bia\u0142y habit z czarnym szkaplerzem przepasanym p\u0142\u00f3ciennym pasem, przez co nazywani s\u0105 czasem \"bia\u0142ymi mnichami\". Zakon wyda\u0142 oko\u0142o 850 \u015bwi\u0119tych i b\u0142ogos\u0142awionych. Z jego szereg\u00f3w pochodzi\u0142o ponad stu biskup\u00f3w. Opactwa i klasztory cysterskie by\u0142y w \u015bredniowieczu wa\u017cnymi o\u015brodkami kultywuj\u0105cymi kultur\u0119, nauk\u0119, medycyn\u0119, wprowadzaj\u0105cymi post\u0119p w rzemio\u015ble i rolnictwie. Najbardziej znane postaci Zakonu","start_idx":726,"end_idx":884}
+{"id":"mrc_8063","question":"gdzie rosn\u0105 drzewa oliwne?","answer":"Ro\u015bliny te rosn\u0105 w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej i w ciep\u0142ym klimacie umiarkowanym po\u0142udniowej Europy, Afryki, po\u0142udniowej Azji i Australii.","context":"Oliwka (\"Olea\" L.) \u2013 rodzaj drzew nale\u017c\u0105cy do rodziny oliwkowatych. Zalicza si\u0119 do niego 33\u201335 gatunk\u00f3w zimozielonych drzew i krzew\u00f3w. Ro\u015bliny te rosn\u0105 w strefie mi\u0119dzyzwrotnikowej i w ciep\u0142ym klimacie umiarkowanym po\u0142udniowej Europy, Afryki, po\u0142udniowej Azji i Australii. Najwi\u0119ksze znaczenie u\u017cytkowe ma oliwka europejska, z kt\u00f3rej owoc\u00f3w pozyskuje si\u0119 oliw\u0119. Gatunek ten i kilka innych z rodzaju (\"O. capensis, O. welwitschii\") dostarcza cenionego, bardzo twardego drewna (zaliczane s\u0105 one do tzw. drzew \u017celaznych). == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Krzewy i drzewa osi\u0105gaj\u0105ce ok. 15 m wysoko\u015bci, cz\u0119sto cierniste, z pozakwiatowymi miodnikami. ; Li\u015bcie: Zimozielone, naprzeciwleg\u0142e, ogonkowe, eliptyczne, ca\u0142obrzegie, rzadziej z\u0105bkowane lub pi\u0142kowane. ; Kwiaty: Drobne, jedno- lub obup\u0142ciowe, zebrane w wiechy, grona lub baldachy, wyrastaj\u0105ce szczytowo lub w k\u0105tach li\u015bci.","start_idx":135,"end_idx":272}
+{"id":"mrc_8064","question":"jaki gatunek kamienie na szaniec?","answer":"dramat wojenny","context":"Kamienie na szaniec \u2013 polski dramat wojenny w re\u017cyserii Roberta Gli\u0144skiego, zrealizowany na podstawie ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego o tym samym tytule. Okres zdj\u0119ciowy trwa\u0142 od 4 sierpnia do 3 pa\u017adziernika 2013. Premiera filmu mia\u0142a miejsce 7 marca 2014. Film obejrza\u0142o w kinach 828 013 widz\u00f3w. == Fabu\u0142a == Film jest adaptacj\u0105 napisanej jeszcze w czasie okupacji niemieckiej (1943) ksi\u0105\u017cki Aleksandra Kami\u0144skiego. Opowiada on o losach grupy warszawskich harcerzy, kt\u00f3rzy w momencie wybuchu II wojny \u015bwiatowej wchodzili w okres doros\u0142o\u015bci, i kt\u00f3rych wojna postawi\u0142a przed trudnymi wyborami. G\u0142\u00f3wnymi bohaterami s\u0105 trzej przyjaciele \u2013 cz\u0142onkowie Chor\u0105gwi Warszawskiej Szarych Szereg\u00f3w Jan Bytnar ps. \u201eRudy\u201d, Tadeusz Zawadzki ps. \u201eZo\u015bka\u201d oraz Aleksy Dawidowski ps. \u201eAlek\u201d. Akcja filmu toczy si\u0119 wok\u00f3\u0142 kszta\u0142towania si\u0119 Szarych Szereg\u00f3w oraz","start_idx":29,"end_idx":43}
+{"id":"mrc_8065","question":"z jak\u0105 akcj\u0105 zwi\u0105zany by\u0142 luksusowy lokal adria?","answer":"22 maja 1943 \u017co\u0142nierz AK Jan Kryst ps. \u201eAlan\u201d przeprowadzi\u0142 w \u201eAdrii\u201d samotny atak na bawi\u0105cych si\u0119 tam Niemc\u00f3w.","context":"z ptakami i ro\u015blinami pod szklanym dachem, sali kawiarnianej, baru ameryka\u0144skiego, sali dancingowej, w kt\u00f3rej znajdowa\u0142 si\u0119 ma\u0142y parkiet i parkiet obrotowy. Dancing by\u0142 czynny po po\u0142udniu i przez ca\u0142\u0105 noc. W \u201eAdrii\u201d wyst\u0119powa\u0142y m.in. orkiestry Jerzego Petersburskiego i Artura Golda. Kierownikiem i wsp\u00f3\u0142w\u0142a\u015bcicielem lokalu by\u0142 Franciszek Moszkowicz. \u201eAdria\u201d by\u0142a najbardziej eleganckim lokalem w Warszawie, miejscem spotka\u0144 sfer rz\u0105dz\u0105cych i \u00f3wczesnej elity. W okresie niemieckiej okupacji \u201eAdria\u201d by\u0142a ch\u0119tnie odwiedzana przez funkcjonariuszy SS i policji niemieckiej. Po 1940 lokal mia\u0142 status \"Nur f\u00fcr Deutsche\". 22 maja 1943 \u017co\u0142nierz AK Jan Kryst ps. \u201eAlan\u201d przeprowadzi\u0142 w \u201eAdrii\u201d samotny atak na bawi\u0105cych si\u0119 tam Niemc\u00f3w. Zanim zgin\u0105\u0142 zdo\u0142a\u0142 zastrzeli\u0107 trzech gestapowc\u00f3w. Jego czyn upami\u0119tnia tablica umieszczona na \u015bcianie budynku w pa\u017adzierniku 1995.","start_idx":617,"end_idx":729}
+{"id":"mrc_8066","question":"z jakimi krajami graniczy polska?","answer":"Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie.","context":"Granice Polski \u2013 pod wzgl\u0119dem powierzchni (312 679 km\u00b2) Polska zajmuje 9. miejsce w\u015br\u00f3d 48 pa\u0144stw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, S\u0142owacj\u0105 i Czechami na po\u0142udniu, Rosj\u0105 i Litw\u0105 na p\u00f3\u0142nocy, Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105 na wschodzie. Na p\u00f3\u0142nocy granica pa\u0144stwa przebiega wzd\u0142u\u017c wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego. Razem granice Polski wynosz\u0105 3511 km. == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski == D\u0142ugo\u015b\u0107 granic: * Og\u00f3\u0142em \u2013 3511 km * z Czechami \u2013 796 km * ze S\u0142owacj\u0105 \u2013 541 km * z Ukrain\u0105 \u2013 535 km * z Niemcami \u2013 467 km * z Bia\u0142orusi\u0105 \u2013 418 km * z Rosj\u0105 \u2013 210 km * z Litw\u0105 \u2013 104 km * morska \u2013 440 km (jest to d\u0142ugo\u015b\u0107 odcink\u00f3w rozgraniczaj\u0105cych obszar morza","start_idx":106,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_8067","question":"jaki koszykarz zmar\u0142?","answer":"Kobe Bryant","context":"poprzez media spo\u0142eczno\u015bciowe masowo wyra\u017cali sw\u00f3j smutek i niedowierzanie. \u015amier\u0107 koszykarza zbieg\u0142a si\u0119 z 62. ceremoni\u0105 wr\u0119czenia nagr\u00f3d Grammy; w jej trakcie uczczono jego pami\u0119\u0107 minut\u0105 ciszy. Podczas rozgrywanych tego dnia spotka\u0144 ligi NBA, dru\u017cyny rozpoczyna\u0142y je poprzez celowe pope\u0142nianie b\u0142\u0119d\u00f3w 8 sekund i 24 sekund (w czasie gry w NBA Bryant nosi\u0142 koszulki z numerami 8 i 24). 7 lutego 2020 Kobe Bryant wraz z c\u00f3rk\u0105 spocz\u0105\u0142 na cmentarzu Pierce Brothert Westwood Village Memorial Park w Los Angeles, Kalifornii, lub w Pacific View Memorial Park w Corona del Mar. 24 lutego 2020 w hali Staples Center w Los Angeles odby\u0142y si\u0119 oficjalne uroczysto\u015bci po\u017cegnalne Kobego Bryanta oraz jego c\u00f3rki Gianny. Wyst\u0105pi\u0142y na nich mi\u0119dzy innymi Christina Aguilera i Beyonc\u00e9.","start_idx":400,"end_idx":411}
+{"id":"mrc_8068","question":"jaki jest najwy\u017cszy stopie\u0144 w wojsku?","answer":"Marsza\u0142ek Polski","context":"si\u0119 najwy\u017cszym stopniem wojskowym w Marynarce Wojennej, odpowiednikiem nowo powsta\u0142ego \"genera\u0142a\". === Marsza\u0142ek Polski === * Najwy\u017cszy stopie\u0144 wojskowy dla ca\u0142o\u015bci Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Na ten stopie\u0144 mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej, genera\u0142a albo admira\u0142a za szczeg\u00f3lne zas\u0142ugi dla Si\u0142 Zbrojnych RP. Prezydent RP mo\u017ce mianowa\u0107 \u017co\u0142nierza\u2013dow\u00f3dc\u0119 tak\u017ce w zwi\u0105zku z wojn\u0105. Ostatnim \u017cyj\u0105cym Marsza\u0142kiem Polski by\u0142 zmar\u0142y w 1989 r. Micha\u0142 Rola-\u017bymierski, a ostatnim mianowanym na ten stopie\u0144 (w 1963 r.) by\u0142 zmar\u0142y w 1980 r. Marian Spychalski; obecnie \u017caden \u017co\u0142nierz SZ RP nie posiada tego stopnia wojskowego. == Stopnie wojskowe w I Rzeczypospolitej == W pierwszej po\u0142owie XVIII wieku po raz pierwszy ubi\u00f3r wojska polskiego podporz\u0105dkowano dyscyplinie mundurowej. Wraz z jednolitym mundurem zacz\u0119\u0142y","start_idx":103,"end_idx":119}
+{"id":"mrc_8069","question":"kiedy powsta\u0142a armia czerwona?","answer":"Za dat\u0119 utworzenia Armii Czerwonej przyjmuje si\u0119 23 lutego 1918","context":"Armia Czerwona (w\u0142a\u015bciwie Robotniczo-Ch\u0142opska Armia Czerwona, , RKKA) \u2013 si\u0142y zbrojne Rosji Radzieckiej (RFSRR) w latach 1918\u20131922, nast\u0119pnie wojska l\u0105dowe Si\u0142 Zbrojnych Zwi\u0105zku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) w latach 1922\u20131946. W 1946 zmieni\u0142a nazw\u0119 na Armia Radziecka, pod kt\u00f3r\u0105 istnia\u0142a do 1992 roku. W sk\u0142ad Armii Czerwonej wchodzi\u0142y tak\u017ce Wojskowe Si\u0142y Powietrzne. Razem z marynark\u0105, oddzia\u0142ami NKWD (wojskami pogranicznymi, wojskami wewn\u0119trznej ochrony republiki i Pa\u0144stwowej Stra\u017cy Konwojowej) Armia Czerwona tworzy\u0142a Si\u0142y Zbrojne ZSRR od do 25 lutego 1946. Za dat\u0119 utworzenia Armii Czerwonej przyjmuje si\u0119 23 lutego 1918 (w Federacji Rosyjskiej do dzi\u015b tego dnia jest obchodzony Dzie\u0144 Obro\u0144cy Ojczyzny). Wtedy to rozpocz\u0119to masowe przyjmowanie ochotnik\u00f3w do Armii Czerwonej, utworzonej dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR \u201eO Robotniczo-Ch\u0142opskiej Armii Czerwonej\u201d, podpisanym","start_idx":578,"end_idx":641}
+{"id":"mrc_8070","question":"jakie mamy rze\u017aby terenu?","answer":"Przyk\u0142adowe typy rze\u017aby terenu: * rze\u017aba poligeniczna * rze\u017aba policykliczna * rze\u017aba strukturalna * rze\u017aba kraw\u0119dziowa * rze\u017aba tektoniczna * rze\u017aba alpejska","context":"Rze\u017aba powierzchni ziemi (terenu) (tak\u017ce relief (powierzchni terenu), morfologia terenu) \u2013 ukszta\u0142towanie powierzchni Ziemi powsta\u0142e w wyniku oddzia\u0142ania proces\u00f3w endo- i egzogenicznych, jak te\u017c wskutek dzia\u0142alno\u015bci cz\u0142owieka. Wsp\u00f3\u0142czesny relief jest wynikiem aktywno\u015bci proces\u00f3w o r\u00f3\u017cnym nat\u0119\u017ceniu i czasie ich oddzia\u0142ywania. Rze\u017aba terenu powstaje w wyniku proces\u00f3w rze\u017abotw\u00f3rczych. \u0179r\u00f3d\u0142ami energii tych proces\u00f3w s\u0105: * energia grawitacyjna * energia geotermalna * promieniowanie s\u0142oneczne * geomagnetyzm Przyk\u0142adowe typy rze\u017aby terenu: * rze\u017aba poligeniczna * rze\u017aba policykliczna * rze\u017aba strukturalna * rze\u017aba kraw\u0119dziowa * rze\u017aba tektoniczna * rze\u017aba alpejska ==Zobacz te\u017c== * formy ukszta\u0142towania terenu","start_idx":507,"end_idx":665}
+{"id":"mrc_8071","question":"co sk\u0142ada si\u0119 na opis patentowy?","answer":"Dokument patentowy zawiera nast\u0119puj\u0105ce elementy: * stron\u0119 tytu\u0142ow\u0105 \u2013 zawiera dane bibliograficzne i skr\u00f3t opisu, * opis wynalazku i rysunek (je\u017celi jest konieczny) \u2013 przedstawia szczeg\u00f3\u0142owo wynalazek wraz z przyk\u0142adami jego wykonania i stanowi wyk\u0142adni\u0119 dla zastrze\u017ce\u0144 patentowych, * zastrze\u017cenia patentowe \u2013 okre\u015blaj\u0105 zakres ochrony patentowej.","context":"wniosek zg\u0142aszaj\u0105cego publikacja nast\u0119puje wcze\u015bniej. Dokument patentowy zawiera nast\u0119puj\u0105ce elementy: * stron\u0119 tytu\u0142ow\u0105 \u2013 zawiera dane bibliograficzne i skr\u00f3t opisu, * opis wynalazku i rysunek (je\u017celi jest konieczny) \u2013 przedstawia szczeg\u00f3\u0142owo wynalazek wraz z przyk\u0142adami jego wykonania i stanowi wyk\u0142adni\u0119 dla zastrze\u017ce\u0144 patentowych, * zastrze\u017cenia patentowe \u2013 okre\u015blaj\u0105 zakres ochrony patentowej. Po przyznaniu patentu zostaje on wpisany do (jawnego) rejestru patentowego prowadzonego przez urz\u0105d patentowy. == Patenty polskie == Od lat 90. spad\u0142a liczba zg\u0142aszanych wynalazk\u00f3w krajowych, jak i udzielanych patent\u00f3w. W 1990 zg\u0142oszono 4105 wynalazk\u00f3w i przyznano 3242 patenty, natomiast w 2003 zg\u0142oszono ju\u017c tylko 2268 wynalazk\u00f3w i udzielono 613 patent\u00f3w. Wzros\u0142a za to liczba polskich wynalazk\u00f3w zg\u0142aszanych za granic\u0105. W 1995 zg\u0142oszono poza granicami kraju 903 wynalazki i","start_idx":54,"end_idx":399}
+{"id":"mrc_8072","question":"w kt\u00f3rym roku utworzono ksi\u0119stwo warszawskie?","answer":"Utworzone w 1807 roku","context":"Ksi\u0119stwo Warszawskie (, ) \u2013 istniej\u0105ce w latach 1807\u20131815 pa\u0144stwo polskie zwi\u0105zane uni\u0105 personaln\u0105 z Kr\u00f3lestwem Saksonii. Formalnie niepodleg\u0142e, z w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0105, Sejmem, rz\u0105dem i armi\u0105 oraz suwerennym w\u0142adc\u0105, kt\u00f3rym by\u0142 kr\u00f3l saski. Faktycznie terytorium zale\u017cne od Cesarstwa Francuskiego podporz\u0105dkowane Napoleonowi Bonaparte jako cesarzowi Francuz\u00f3w i protektorowi Zwi\u0105zku Re\u0144skiego, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wchodzi\u0142o Kr\u00f3lestwo Saksonii. Utworzone w 1807 roku na mocy traktatu w Tyl\u017cy z cz\u0119\u015bci ziem zaboru pruskiego. W 1809 w wyniku wojny z Austri\u0105 powi\u0119kszone o cz\u0119\u015b\u0107 ziem zaboru austriackiego. W czerwcu 1812 roku przekszta\u0142cone formalnie przez Konfederacj\u0119 Generaln\u0105 (skonfederowany Sejm) w \"Kr\u00f3lestwo Polskie\". Od lutego 1813 roku okupowane przez armi\u0119 rosyjsk\u0105. Na kongresie wiede\u0144skim w 1815 roku podzielone mi\u0119dzy Rosj\u0119, Prusy i Austri\u0119, a z wi\u0119kszo\u015bci jego","start_idx":436,"end_idx":457}
+{"id":"mrc_8073","question":"ile medali zdobyli polacy na igrzyskach w tokio?","answer":"najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio","context":"na jednych igrzyskach po dwa z\u0142ote medale: Witold Woyda w indywidualnym i dru\u017cynowym turnieju florecist\u00f3w w 1972 r., Arkadiusz Skrzypaszek w 1992 r. w pi\u0119cioboju nowoczesnym \u2013 indywidualnie i dru\u017cynowo oraz Robert Korzeniowski w chodzie na 20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. ==","start_idx":334,"end_idx":413}
+{"id":"mrc_8074","question":"kiedy wybory prezydenckie?","answer":"wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020.","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":43,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8075","question":"kto namalowa\u0142 obraz ostatnia wieczerza?","answer":"Niko\u0142aj Gay","context":"Ostatnia Wieczerza (ros. \"\u0422\u0430\u0439\u043d\u0430\u044f \u0432\u0435\u0447\u0435\u0440\u044f\") \u2013 obraz olejny Niko\u0142aja Gaya, namalowany w 1863. == Okoliczno\u015bci powstania == Niko\u0142aj Gay namalowa\u0142 \"Ostatni\u0105 Wieczerz\u0119\" w czasie sze\u015bcioletniego pobytu we Florencji, na pa\u0144stwowym stypendium otrzymanym za dotychczasowe wyniki w nauce malarstwa. Za inspiracj\u0119 dla kompozycji m\u00f3g\u0142 s\u0142u\u017cy\u0107 obraz na ten sam temat widziany przez artyst\u0119 w katedrze w La Valetta. == Opis == Obraz ukazuje moment nast\u0119puj\u0105cy po zako\u0144czeniu wieczerzy Jezusa z aposto\u0142ami. W ciemnej, o\u015bwietlonej tylko jedn\u0105 lamp\u0105 izbie Jezus odpoczywa na \u0142o\u017cu w pozycji p\u00f3\u0142le\u017c\u0105cej, wspieraj\u0105c g\u0142ow\u0119 d\u0142oni\u0105. Jego twarz wyra\u017ca spokojne zdecydowanie, ale i \u015bwiadomo\u015b\u0107 nadchodz\u0105cych zdarze\u0144 i budz\u0105c\u0105 si\u0119 pod jej wp\u0142ywem trwog\u0119. U st\u00f3p Jezusa, na \u0142o\u017cu wspiera si\u0119 Jan, ubrany w ciemnozielon\u0105 szat\u0119, po drugiej stronie sto\u0142u","start_idx":120,"end_idx":131}
+{"id":"mrc_8076","question":"jaki dystans pokona\u0142 sprinter?","answer":"rekordzista \u015bwiata w sprincie na dystansie 100 i 200 m.","context":"Usain St. Leo Bolt (ur. 21 sierpnia 1986 w Sherwood Content, Trelawny) \u2013 jamajski lekkoatleta, sprinter, o\u015bmiokrotny mistrz olimpijski z Pekinu, Londynu oraz Rio de Janeiro, jedenastokrotny mistrz, dwukrotny wicemistrz oraz br\u0105zowy medalista mistrzostw \u015bwiata. Obecny rekordzista \u015bwiata w sprincie na dystansie 100 i 200 m. Mierzy 195 cm wzrostu, wa\u017cy oko\u0142o 94 kg. Jest nazywany \"B\u0142yskawica\" == \u017byciorys == 16 sierpnia 2008 podczas letnich igrzysk olimpijskich w Pekinie ustanowi\u0142 nowy rekord \u015bwiata w biegu na 100 m (9,69 s), poprawiaj\u0105c sw\u00f3j dotychczasowy najlepszy rezultat (9,72 s). W biegu tym, rozegranym w bezwietrznych warunkach, niezagro\u017cony ze strony przeciwnik\u00f3w (drugiego na mecie Richarda Thompsona pokona\u0142 o 0,20 s), zwolni\u0142 na ostatnich kilkunastu metrach i podni\u00f3s\u0142 w ge\u015bcie zwyci\u0119stwa r\u0119ce. Cztery dni","start_idx":268,"end_idx":323}
+{"id":"mrc_8077","question":"ile statkow zatopily u booty?","answer":"U-Booty zatopi\u0142y 209 statk\u00f3w","context":"nowo wybudowanych do tego czasu statk\u00f3w wyni\u00f3s\u0142 1 233 000 BRT, a zaj\u0119te statki nieprzyjacielskie doda\u0142y do tego bilansu dodatkowe 682 000 ton. W ograniczonej kampanii podwodnej mi\u0119dzy pa\u017adziernikiem 1915 a lutym 1916 roku, U-Booty zatopi\u0142y 209 statk\u00f3w o \u0142\u0105cznym tona\u017cu 506 026 BRT. 29 lutego, zezwolono niemieckim okr\u0119tom na ataki bez ostrze\u017cenia na uzbrojone statki handlowe, przez co wojna morska ponownie uleg\u0142a zaostrzeniu. Zatopienie bez ostrze\u017cenia francuskiego parowca \u201eSussex\u201d, w wyniku czego \u015bmier\u0107 ponios\u0142o 50 pasa\u017cer\u00f3w i cz\u0142onk\u00f3w za\u0142ogi, ponownie zaostrzy\u0142o stosunki ze Stanami Zjednoczonymi, w zwi\u0105zku z czym 24 kwietnia Holtzendorff przywr\u00f3ci\u0142 sw\u00f3j rozkaz nakazuj\u0105cy niemieckim okr\u0119tom dzia\u0142anie zgodnie z postanowieniami Deklaracji Londy\u0144skiej. Decyzja o ponownym rozpocz\u0119ciu kampanii nieograniczonej zapad\u0142a 9 stycznia 1917 roku, po brytyjskiej odmowie zawarcia","start_idx":223,"end_idx":251}
+{"id":"mrc_8078","question":"kto robi\u0142 miecze?","answer":"miecznicy","context":"Miecznictwo \u2013 rzemios\u0142o polegaj\u0105ce na wytwarzaniu, oprawianiu i ostrzeniu mieczy. W szerszym znaczeniu r\u00f3wnie\u017c innej broni bia\u0142ej (jak na przyk\u0142ad szpad, rapier\u00f3w, topor\u00f3w, pugina\u0142\u00f3w i tym podobnych). Przy wytwarzaniu broni ozdobnej lub paradnej miecznicy cz\u0119sto wsp\u00f3\u0142pracowali ze z\u0142otnikami. Wytwarzali i naprawiali te\u017c bro\u0144 drzewcow\u0105. W Polsce od XIV wieku miecznicy byli zrzeszeni w cechach, do kt\u00f3rych nale\u017celi r\u00f3wnie\u017c p\u0142atnerze, czyli wytw\u00f3rcy zbroi i kolczug. Cech miecznik\u00f3w jest wymieniany jako jeden z ponad sze\u015b\u0107dziesi\u0119ciu cech\u00f3w obecnych w Poznaniu w XVI wieku. W miar\u0119 wychodzenia z u\u017cycia mieczy, w XVI wieku przeistaczali si\u0119 w szabelnik\u00f3w i tworzyli samodzielne cechy. Od wieku XVIII wyodr\u0119bnili si\u0119 szpadnicy. W ko\u0144cu XVIII wieku produkcja warsztat\u00f3w broni bia\u0142ej zosta\u0142a wyparta przez manufaktury. W po\u0142owie wieku XIX miecznicy","start_idx":246,"end_idx":255}
+{"id":"mrc_8079","question":"jak nazywa si\u0119 ceremonia podczas kt\u00f3rej m\u0142ody wojownik stawa\u0142 si\u0119 rycerzem?","answer":"pasowania na rycerza","context":"Do aktu pasowania na rycerza wojownik przygotowywa\u0142 si\u0119 przez spowied\u017a, a ca\u0142a ceremonia odbywa\u0142a si\u0119 w trakcie mszy \u015bwi\u0119tej, po kt\u00f3rej wojownik sk\u0142ada\u0142 przysi\u0119g\u0119 wierno\u015bci Ko\u015bcio\u0142owi, przestrzegania czci niewie\u015bciej, bronienia wd\u00f3w i sierot. Nast\u0119pnie z r\u0105k panuj\u0105cego otrzymywa\u0142 pas rycerski i z\u0142ote ostrogi. Z aktem pasowania na rycerza wi\u0105za\u0142o si\u0119 nadanie ziemskie, dzi\u0119ki czemu obdarowany dobrami rycerskimi (beneficjum), popada\u0142 w zale\u017cno\u015b\u0107 lenn\u0105 od nadawcy, staj\u0105c si\u0119 jego wasalem. Panuj\u0105cy pasowa\u0142 m\u0142odych rycerzy zwykle po uko\u0144czeniu przez nich 21. roku \u017cycia, chocia\u017c w razie wyj\u0105tkowych zas\u0142ug, sta\u0107 to si\u0119 mog\u0142o wcze\u015bniej. == Taktyka walki == Rycerstwo \u015bredniowieczne walczy\u0142o konno, najcz\u0119\u015bciej jako ci\u0119\u017cka kawaleria. W razie potrzeby rycerze mogli te\u017c walczy\u0107 jako kawaleria lekka, a nawet piechota. Bro\u0144 zaczepn\u0105 stanowi\u0142 miecz, w\u0142\u00f3cznia","start_idx":8,"end_idx":28}
+{"id":"mrc_8080","question":"kiedy powsta\u0142o pierwsze metro?","answer":"Pierwsza kolej podziemna w kontynentalnej Europie pojawi\u0142a si\u0119 w Budapeszcie w 1896","context":"po trzech latach. Pierwsza kolej podziemna w kontynentalnej Europie pojawi\u0142a si\u0119 w Budapeszcie w 1896, po zaledwie dw\u00f3ch latach budowy. \u0141\u0105czy\u0142a \"V\u00f6r\u00f6smarty t\u00e9r\" w centrum miasta z \"Art\u00e9zi f\u00fcrd\u0151\" (obecnie \"Sz\u00e9chenyi f\u00fcrd\u0151\") i by\u0142a obs\u0142ugiwana przez sk\u0142ady elektryczne. W tym samym roku oddano do u\u017cytku lini\u0119 w Glasgow, w kt\u00f3rej wagony ci\u0105gni\u0119te by\u0142y za pomoc\u0105 systemu lin stalowych, a\u017c do chwili elektryfikacji w 1935 r. W 1900 zosta\u0142o otwarte metro w Pary\u017cu. Jego pe\u0142na nazwa \u2013 \"Chemin de Fer M\u00e9tropolitain\" (\"metropolitalna kolej \u017celazna\") \u2013 by\u0142a wiernym t\u0142umaczeniem angielskiego \"London Metropolitan Railway\". W j\u0119zyku francuskim nazwa zosta\u0142a skr\u00f3cona do pojedynczego s\u0142owa \u2013 \"m\u00e9tro\" \u2013 przej\u0119tego nast\u0119pnie przez wiele innych j\u0119zyk\u00f3w, w tym polski. Najstarsz\u0105 lini\u0105 kolei podziemnej w Stanach Zjednoczonych jest","start_idx":18,"end_idx":101}
+{"id":"mrc_8081","question":"na czym polega\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 sb?","answer":"S\u0142u\u017cba Bezpiecze\u0144stwa (SB) \u2013 organ bezpiecze\u0144stwa pa\u0144stwa b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 struktury Ministerstwa Spraw Wewn\u0119trznych i jego jednostek terenowych, dzia\u0142aj\u0105cy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1956\u20131989 (do ko\u0144ca funkcjonowania pa\u0144stwa pod t\u0105 nazw\u0105) i ostatecznie rozwi\u0105zany w 1990, powo\u0142any m.in. do zapewniania bezpiecze\u0144stwa wewn\u0119trznego i zewn\u0119trznego kraju.","context":"S\u0142u\u017cba Bezpiecze\u0144stwa (SB) \u2013 organ bezpiecze\u0144stwa pa\u0144stwa b\u0119d\u0105cy cz\u0119\u015bci\u0105 struktury Ministerstwa Spraw Wewn\u0119trznych i jego jednostek terenowych, dzia\u0142aj\u0105cy w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1956\u20131989 (do ko\u0144ca funkcjonowania pa\u0144stwa pod t\u0105 nazw\u0105) i ostatecznie rozwi\u0105zany w 1990, powo\u0142any m.in. do zapewniania bezpiecze\u0144stwa wewn\u0119trznego i zewn\u0119trznego kraju. W ko\u0144cowej fazie swojego istnienia (sierpie\u0144 1989) ta s\u0142u\u017cba specjalna zatrudnia\u0142a 24,3 tys. funkcjonariuszy, kt\u00f3rzy nadzorowali 90 tys. tajnych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w (TW) w Polsce i wielu agent\u00f3w wywiadu po\u015br\u00f3d obywateli obcych pa\u0144stw. Oznacza to, \u017ce na jednego funkcjonariusza przypada\u0142o statystycznie 1564 obywateli, a TW stanowili w przybli\u017ceniu 0,2% og\u00f3\u0142u ludno\u015bci PRL. == Pocz\u0105tki resortu == Funkcjonariusze S\u0142u\u017cby Bezpiecze\u0144stwa sk\u0142adali takie samo uroczyste \u015blubowanie jak funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej. Jego g\u0142\u00f3wny fragment brzmia\u0142 nast\u0119puj\u0105co W wyniku jednej","start_idx":0,"end_idx":369}
+{"id":"mrc_8082","question":"kto zabi\u0142 achillesa?","answer":"ugodzi\u0142a go strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku przez Parysa, brata Hektora.","context":"Achilles obrazi\u0142 si\u0119 na Agamemnona za odebranie mu branki Bryzeidy i Trojanie wdarli si\u0119 ju\u017c do obozu Achaj\u00f3w i zacz\u0119li podpala\u0107 ich okr\u0119ty, Patroklos poprosi\u0142 Achillesa o po\u017cyczenie jego zbroi. Ubrany w ni\u0105 uderzy\u0142 na czele Myrmidon\u00f3w na Trojan, pobi\u0142 ich i odp\u0119dzi\u0142 pod mury Troi. Tam jednak pad\u0142 od ciosu Hektora, kt\u00f3ry zdar\u0142 z niego zbroj\u0119 i pozna\u0142, \u017ce to nie Achilles. Na drugi dzie\u0144, ubrany w now\u0105 zbroj\u0119 wykut\u0105 w nocy przez Hefajstosa Achilles pom\u015bci\u0142 jego \u015bmier\u0107 zabijaj\u0105c Hektora. Achilles zgin\u0105\u0142, zanim Troja zosta\u0142a zdobyta, gdy w jedyne miejsce \u201e\u015bmiertelne\u201d \u2013 tam, gdzie matka trzyma\u0142a go za pi\u0119t\u0119, ugodzi\u0142a go strza\u0142a wypuszczona z \u0142uku przez Parysa, brata Hektora. St\u0105d wzi\u0119\u0142o si\u0119 wyra\u017cenie \u201epi\u0119ta Achillesa\u201d oraz nazwa \u015bci\u0119gno Achillesa.","start_idx":611,"end_idx":678}
+{"id":"mrc_8083","question":"jakim j\u0119zykiem m\u00f3wi\u0105 w brazylii?","answer":"J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski","context":"0,4%; Azjaci stanowi\u0105 1,1%. J\u0119zykiem urz\u0119dowym w Brazylii jest j\u0119zyk portugalski, kt\u00f3ry jednak r\u00f3\u017cni si\u0119 znacznie od u\u017cywanego w Portugalii. Przede wszystkim brazylijski jest bardziej mi\u0119kki i melodyjny, jest te\u017c wzbogacony szeregiem s\u0142\u00f3w i zwrot\u00f3w z j\u0119zyk\u00f3w brazylijskich Indian i by\u0142ych niewolnik\u00f3w z Afryki. R\u00f3\u017cni si\u0119 tak\u017ce pisowni\u0105. W gminie S\u00e3o Gabriel da Cachoeira j\u0119zykami urz\u0119dowymi s\u0105 dodatkowo j\u0119zyki india\u0144skie: nheengatu, tukano i baniwa. Poza tym w u\u017cyciu s\u0105 tak\u017ce j\u0119zyki w\u0142oski, hiszpa\u0144ski, niemiecki oraz polski. === Statystyki demograficzne === * Grupy etniczne: biali \u2013 47,7%, pardo \u2013 43,1%, czarni \u2013 7,6%, reszt\u0119 populacj\u0119 stanowi\u0105 g\u0142\u00f3wnie Indianie, Japo\u0144czycy, Arabowie. * J\u0119zyki: portugalski (urz\u0119dowy), w\u0142oski, hiszpa\u0144ski. == Gospodarka == Gospodarka kraju opiera si\u0119 na eksploatacji bogatych zasob\u00f3w naturalnych, rolnictwie (najwi\u0119ksza na","start_idx":28,"end_idx":80}
+{"id":"mrc_8084","question":"kto by\u0142 szefem teleekspresu?","answer":"Mariusz Jarosiewicz","context":"Kudzia. Od 7 listopada 2018 szefem redakcji jest Mariusz Jarosiewicz. == Prezenterzy == === Obecnie === \"Teleexpress\" prowadz\u0105: * Beata Chmielowska-Olech (od 1998) * Rafa\u0142 Patyra (od 1.11.2016) * Krzysztof Ziemiec (od 7.02.2019) * Marek Sierocki (od 1986; informacje muzyczne) === Dawniej === Wcze\u015bniej \"Teleexpress\" prowadzili m.in.: * Wojciech Mazurkiewicz (1986\u20131990) * Wojciech Reszczy\u0144ski (1986\u20131988) * Jacek Wro\u0144ski (1986\u20131989) * Andrzej Morozowski (1986\u20131996) * Wojciech Nowakowski (1986\u20131990) * Zbigniew Krajewski (1986\u20131990) * S\u0142awomir Zieli\u0144ski (1986\u20131991) * Piotr Radziszewski (1994\u20131997) * Robert Samot (1989\u20131993) * Kuba Strzyczkowski (1991\u20131999) * Maciej Gudowski (1986\u20131995) * Jaros\u0142aw Kret (1994\u20131995) * Jan Suzin (tylko wydanie z 25 pa\u017adziernika 2002) * Piotr Gembarowski (1994\u20132003) * Tomasz Kammel (2004\u20132005) * Micha\u0142 Adamczyk (24.02.2006\u201316.09.2006) * S\u0142awomir Komorowski (1988\u20131994)","start_idx":49,"end_idx":68}
+{"id":"mrc_8085","question":"od jakiego s\u0142owa pochodzi aksamit?","answer":"heks\u00e1mitos","context":"Aksamit \"(p\u00f3\u017anogr. heks\u00e1mitos, \u201ez\u0142o\u017cony z sze\u015bciu nici\u201d)\" \u2013 tkanina bawe\u0142niana z kr\u00f3tk\u0105 okryw\u0105 w\u0142osow\u0105 (bawe\u0142nian\u0105, jedwabn\u0105 lub we\u0142nian\u0105) uzyskiwana przez wprowadzenie mi\u0119dzy nitki osnowy i w\u0105tku dodatkowych nitek runowych w formie p\u0119telek, kt\u00f3re pozostawiono nierozci\u0119te (aksamit p\u0119telkowy) lub rozcinano (aksamit strzy\u017cony). Produkuje si\u0119 te\u017c aksamity, w kt\u00f3rych stosuje si\u0119 obie te techniki. Aksamity mog\u0105 by\u0107 g\u0142adkie lub wzorzyste \u2013 wzory uzyskiwane s\u0105 przez wzorzyste tkanie (tkanina \u017cakardowa), zr\u00f3\u017cnicowanie wysoko\u015bci w\u0142osa, zestawienie powierzchni z okryw\u0105 w\u0142osow\u0105 i p\u0119telkow\u0105, a tak\u017ce prasowanie, wyt\u0142aczanie, gofrowanie oraz drukowanie technik\u0105 sitodruku. Aksamity wzorzyste z dodatkiem nitek metalowych nazywane s\u0105 brokatami (altembasami). Tkanina ta pochodzi z Indii, od XII w. by\u0142a produkowana we W\u0142oszech (Genua, Wenecja), a od ko\u0144ca XVII w. w Polsce. Aksamit\u00f3w u\u017cywano pocz\u0105tkowo","start_idx":19,"end_idx":29}
+{"id":"mrc_8086","question":"jaka jest geneza zemsty?","answer":"Komedia powsta\u0142a w 1833 roku. Inspirowana by\u0142a dokumentem znalezionym przez Fredr\u0119 na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 w posagu \u017cony.","context":"Zemsta \u2013 komedia Aleksandra Fredry w czterech aktach, powsta\u0142a ona w pocz\u0105tku lat 30. XIX wieku. Pierwsze wydanie ksi\u0105\u017ckowe (w zbiorze dzie\u0142 Fredry) mia\u0142o miejsce w 1838 roku we Lwowie. Oba r\u0119kopisy dramatu przechowywane s\u0105 w Zak\u0142adzie Narodowym im. Ossoli\u0144skich we Wroc\u0142awiu. Prapremiera \"Zemsty\" odby\u0142a si\u0119 17 lutego 1834 we Lwowie w teatrze Jana Nepomucena Kami\u0144skiego z Janem Nepomucenem Nowakowskim w roli Cze\u015bnika i Witalisem Smochowskim w roli Rejenta. == Geneza == Komedia powsta\u0142a w 1833 roku. Inspirowana by\u0142a dokumentem znalezionym przez Fredr\u0119 na zamku Kamieniec w Odrzykoniu, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 w posagu \u017cony. W dokumencie tym znajduje si\u0119 historia poprzednich w\u0142a\u015bcicieli. Budowla by\u0142a w\u0142asno\u015bci\u0105 dw\u00f3ch sk\u0142\u00f3conych ze sob\u0105 rod\u00f3w: Firlej\u00f3w (dolna cz\u0119\u015b\u0107 zamku) i Skotnickich (g\u00f3rna cz\u0119\u015b\u0107). Piotr Firlej \u2013","start_idx":473,"end_idx":618}
+{"id":"mrc_8087","question":"ile medali zdoby\u0142a polska w tokio?","answer":"najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio","context":"20 i 50 km w 2000 r. Najwi\u0119cej medali (32) Polska zdoby\u0142a na Igrzyskach w Moskwie w 1980, za\u015b najwi\u0119cej z\u0142otych medali (7) przywozili Polacy czterokrotnie z igrzysk w: Tokio, Monachium, Montrealu, oraz Atlancie. Polska po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci nie bra\u0142a udzia\u0142u w igrzyskach dwukrotnie - w 1920 z powodu udzia\u0142u w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1984 Polska, podobnie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 kraj\u00f3w bloku wschodniego, zbojkotowa\u0142a Igrzyska w Los Angeles. Od roku 2000 polscy medali\u015bci olimpijscy otrzymuj\u0105 po zako\u0144czeniu kariery \u015bwiadczenie pieni\u0119\u017cne zwane emerytur\u0105 olimpijsk\u0105. == Medale dla Polski na letnich igrzyskach olimpijskich == === Medale wed\u0142ug dyscyplin sportowych === === Medale wed\u0142ug igrzysk === == Polska w klasyfikacjach medalowych == == Polscy multimedali\u015bci == == Miejsca punktowane i zdobyte punkty ==","start_idx":94,"end_idx":173}
+{"id":"mrc_8088","question":"jak wygl\u0105da pomnik j\u00f3zefa pi\u0142sudskiego?","answer":"Rze\u017aba przedstawia stoj\u0105cego J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego opieraj\u0105cego si\u0119 obur\u0105cz o szabl\u0119 w pochwie.","context":"i c\u00f3rk\u0119 marsza\u0142ka Jadwig\u0119 Pi\u0142sudsk\u0105-Jaraczewsk\u0105 8 listopada 1998 roku. == Opis pomnika == Monument znajduje si\u0119 przy bocznym wej\u015bciu do Belwederu, przy placyku, z kt\u00f3rego jest jedno z wej\u015b\u0107 do \u0141azienek Kr\u00f3lewskich, u zbiegu Alej Ujazdowskich, ul. Belwederskiej i ul. Bagatela. Rze\u017aba przedstawia stoj\u0105cego J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego opieraj\u0105cego si\u0119 obur\u0105cz o szabl\u0119 w pochwie. Stanis\u0142aw Ostrowski wykona\u0142 marmurowy pomnik marsza\u0142ka jeszcze przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105. Przechowany w Starej Pomara\u0144czarni w \u0141azienkach Kr\u00f3lewskich, sta\u0142 si\u0119 podstaw\u0105 do wykonania odlewu. Rze\u017aba zosta\u0142a odlana ze spi\u017cu, dzi\u0119ki inicjatywie Ministerstwa Obrony Narodowej, kt\u00f3re przekaza\u0142o na ten cel du\u017c\u0105 ilo\u015b\u0107 \u0142usek armatnich. Na niskim cokole umieszczono napisy: * \u201eMarsza\u0142ek J\u00f3zef Pi\u0142sudski\u201d * \u201eSwemu Obro\u0144cy w 1920 r. \u2013 Warszawa\u201d (od strony ul. Bagatela) * \u201eZ inicjatywy","start_idx":277,"end_idx":370}
+{"id":"mrc_8089","question":"jaki jest uk\u0142ad narz\u0105d\u00f3w?","answer":"zesp\u00f3\u0142 po\u0142\u0105czonych funkcjonalnie narz\u0105d\u00f3w wyspecjalizowanych w wykonywaniu skomplikowanych czynno\u015bci fizjologicznych koniecznych dla zachowania homeostazy.","context":"Uk\u0142ad narz\u0105d\u00f3w, system organ\u00f3w \u2013 zesp\u00f3\u0142 po\u0142\u0105czonych funkcjonalnie narz\u0105d\u00f3w wyspecjalizowanych w wykonywaniu skomplikowanych czynno\u015bci fizjologicznych koniecznych dla zachowania homeostazy. Uk\u0142ady narz\u0105d\u00f3w tworz\u0105 organizm. Uk\u0142ady mo\u017cna podzieli\u0107 na: * ci\u0105g\u0142e, np. uk\u0142ad pokarmowy, uk\u0142ad przewodz\u0105cy; * nieci\u0105g\u0142e, np. uk\u0142ad hormonalny, uk\u0142ad tw\u00f3rczy. W medycynie wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce uk\u0142ady: * uk\u0142ad kostny, * po\u0142\u0105czenia ko\u015bci, * uk\u0142ad mi\u0119\u015bniowy, * uk\u0142ad pokarmowy, * uk\u0142ad oddechowy, * uk\u0142ad moczowo-p\u0142ciowy, * uk\u0142ad kr\u0105\u017cenia, * uk\u0142ad ch\u0142onny, * uk\u0142ad nerwowy, * pow\u0142oka wsp\u00f3lna.","start_idx":33,"end_idx":188}
+{"id":"mrc_8090","question":"od czego pochodzi nazwa ameryka?","answer":"Nazw\u0119 Ameryki zaproponowa\u0142 w 1507 roku niemiecki kartograf, pochodz\u0105cy z Alzacji, Martin Waldseem\u00fcller. Przypisywa\u0142 on odkrycie Nowego \u015awiata, jak w\u00f3wczas okre\u015blano nowo odkryty l\u0105d, Amerigo Vespucciemu i na jego cze\u015b\u0107 nada\u0142 mu miano \"America\".","context":"Ameryk u\u017cywa si\u0119 tak\u017ce okre\u015ble\u0144 Nowy \u015awiat lub p\u00f3\u0142kula zachodnia. Powierzchnia Ameryki wynosi 42 mln km\u00b2, a zamieszkuje j\u0105 ponad 916 milion\u00f3w ludzi, co stanowi 13% ludno\u015bci \u015bwiata. Nazw\u0119 Ameryki zaproponowa\u0142 w 1507 roku niemiecki kartograf, pochodz\u0105cy z Alzacji, Martin Waldseem\u00fcller. Przypisywa\u0142 on odkrycie Nowego \u015awiata, jak w\u00f3wczas okre\u015blano nowo odkryty l\u0105d, Amerigo Vespucciemu i na jego cze\u015b\u0107 nada\u0142 mu miano \"America\". Istniej\u0105 tak\u017ce inne teorie na temat pochodzenia tej nazwy, ale nie zyska\u0142y one uznania. Jednym z najstarszych globus\u00f3w, na kt\u00f3rym pojawi\u0142a si\u0119 nazwa \"Ameryka\", jest Globus Jagiello\u0144ski z 1508 roku. W wielu krajach, m.in. w Polsce, nazwa \"Ameryka\" stosowana jest potocznie jako synonim Stan\u00f3w Zjednoczonych Ameryki. Podobnie \"Amerykanin\" to obywatel Stan\u00f3w Zjednoczonych (w Polsce jest to oficjalne okre\u015blenie).","start_idx":181,"end_idx":425}
+{"id":"mrc_8091","question":"kim by\u0142 otto von bismarck?","answer":"niemiecki polityk, m\u0105\u017c stanu, premier Prus, kanclerz Rzeszy zwany \u017belaznym Kanclerzem.","context":"Otto Eduard Leopold von Bismarck-Sch\u00f6nhausen (ur. 1 kwietnia 1815 w Sch\u00f6nhausen (Elbe), zm. 30 lipca 1898 we ) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 von Bismarck-Sch\u00f6nhausen, ksi\u0105\u017c\u0119 von Lauenburg; niemiecki polityk, m\u0105\u017c stanu, premier Prus, kanclerz Rzeszy zwany \u017belaznym Kanclerzem. Odegra\u0142 wiod\u0105c\u0105 rol\u0119 w procesie zjednoczenia Niemiec. W polityce wewn\u0119trznej zwolennik ewolucyjnego konserwatyzmu. Uwa\u017cany jest za jednego z najwybitniejszych i najbardziej wp\u0142ywowych polityk\u00f3w europejskich XIX wieku. == Kalendarium == * 1815 \u2013 urodzi\u0142 si\u0119 w junkierskiej rodzinie pruskiej, w Sch\u00f6nhausen (Elbe) nad \u0141ab\u0105. * 1816 \u2013 przebywa\u0142 w rodzinnym maj\u0105tku w Konarzewie (niem. \"Kniephof\"). * 1821-1832 \u2013 nauka szkolna w Berlinie * 1832-1835 \u2013 studia prawne w Getyndze * 1835-1838 \u2013 referendarz w Berlinie, Akwizgranie i Poczdamie, w s\u0142u\u017cbie dyplomatycznej w Zwi\u0105zku Niemieckim (\"Deutscher","start_idx":168,"end_idx":254}
+{"id":"mrc_8092","question":"co to jest nauczanie zintegrowane?","answer":"Kszta\u0142cenie zintegrowane \u2013 system nauczania w klasach I-III szko\u0142y podstawowej (zgodnie z now\u0105 podstaw\u0105 programow\u0105 nazwa zosta\u0142a zmieniona na edukacj\u0119 wczesnoszkoln\u0105), polegaj\u0105cy na \u0142agodnym przej\u015bciu od wychowania przedszkolnego do edukacji prowadzonej w systemie szkolnym.","context":"Kszta\u0142cenie zintegrowane \u2013 system nauczania w klasach I-III szko\u0142y podstawowej (zgodnie z now\u0105 podstaw\u0105 programow\u0105 nazwa zosta\u0142a zmieniona na edukacj\u0119 wczesnoszkoln\u0105), polegaj\u0105cy na \u0142agodnym przej\u015bciu od wychowania przedszkolnego do edukacji prowadzonej w systemie szkolnym. Nauczyciel prowadzi te zaj\u0119cia wed\u0142ug ustalonego przez siebie planu, dostosowuj\u0105c czas zaj\u0119\u0107 i przerw do aktywno\u015bci uczni\u00f3w. W kszta\u0142ceniu zintegrowanym nie ma wyodr\u0119bnionych przedmiot\u00f3w nauczania i nie stawia si\u0119 ocen punktowych. Stosuje si\u0119 oceny opisowe (wyj\u0105tek stanowi ocena z religii).","start_idx":0,"end_idx":274}
+{"id":"mrc_8093","question":"gdzie mieszkali adam i ewa?","answer":"Adam i Ewa mieli mieszka\u0107 w Edenie","context":"Adam ( \"\u0100\u1e0f\u0101m\" \u201ecz\u0142owiek\u201d / \u201em\u0119\u017cczyzna\u201d, por. \"\u0101\u1e0f\u014dm\" \u201eczerwony\u201d, od koloru ziemi, z kt\u00f3rej zosta\u0142 ulepiony; \"\u0100dam\") i Ewa ( \"\u1e24aww\u0101\" \u201ebudz\u0105ca \u017cycie\u201d; \"\u1e24aww\u0101\u2019\") \u2013 wed\u0142ug relacji biblijnych, zawartych w \"Ksi\u0119dze Rodzaju\", pierwsi ludzie. Podobn\u0105 histori\u0119 zawiera tradycja manichejska; wzbogacona o dodatkowe elementy zosta\u0142a te\u017c zawarta w \"Koranie\". \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" zawiera dwie tradycje odno\u015bnie do stworzenia pierwszych ludzi \u2013 wed\u0142ug starszej B\u00f3g najpierw stworzy\u0142 Adama, a nast\u0119pnie z jego \u017cebra tworzy Ew\u0119; wed\u0142ug m\u0142odszej obydwoje zostali stworzeni sz\u00f3stego dnia. Adam i Ewa mieli mieszka\u0107 w Edenie; B\u00f3g zakaza\u0142 im jedynie kosztowania owocu z drzewa poznania dobra i z\u0142a. Za namow\u0105 w\u0119\u017ca-kusiciela Ewa i Adam z\u0142amali zakaz. Za ten grzech B\u00f3g ukara\u0142 ich wygnaniem z ogrodu i przekle\u0144stwem. \"Ksi\u0119ga Rodzaju\" z","start_idx":567,"end_idx":601}
+{"id":"mrc_8094","question":"co przedstawia logo s\u0142owi\u0144skiego parku narodowego?","answer":"Symbolem Parku Narodowego jest mewa srebrzysta.","context":"S\u0142owi\u0144ski Park Narodowy \u2013 jeden z 23 park\u00f3w narodowych w Polsce. Zosta\u0142 utworzony 1 stycznia 1967 i zajmuje powierzchni\u0119 327,44 km\u00b2. Jest po\u0142o\u017cony w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci polskiego wybrze\u017ca, w wojew\u00f3dztwie pomorskim. Obejmuje Mierzej\u0119 \u0141ebsk\u0105, Nizin\u0119 Garde\u0144sko-\u0141ebsk\u0105, fragmenty moreny czo\u0142owej z ostatniego zlodowacenia z najwy\u017csz\u0105 kulminacj\u0105 115 m n.p.m. na wzg\u00f3rzu Rowok\u00f3\u0142 oraz szereg jezior: \u0141ebsko (7,1 tys. ha), Gardno (2,5 tys. ha), Jezioro Do\u0142gie Wielkie (156 ha) i Do\u0142gie Ma\u0142e (6,2 ha). Charakterystycznymi elementami Parku s\u0105 przymorskie jeziora, bagna, \u0142\u0105ki, torfowiska, nadmorskie bory i lasy, a przede wszystkim wydmowy pas mierzei z ruchomymi wydmami. Symbolem Parku Narodowego jest mewa srebrzysta. == Historia == S\u0142owi\u0144ski Park Narodowy zosta\u0142 utworzony 1 stycznia 1967 na powierzchni 18 069 ha. W 1977 zosta\u0142 w\u0142\u0105czony","start_idx":660,"end_idx":707}
+{"id":"mrc_8095","question":"czym trudni si\u0119 bob cratchit?","answer":"Bob jest kancelist\u0105 Ebenezera Scrooge\u2019a w jego sklepie.","context":"Bob Cratchit \u2013 drugoplanowy bohater Opowie\u015bci wigilijnej Karola Dickensa z 1843 roku. == Opis postaci == Bob jest kancelist\u0105 Ebenezera Scrooge\u2019a w jego sklepie. Scrooge nie traktuje go dobrze i daje ma\u0142\u0105 wyp\u0142at\u0119. Bob jednak pr\u00f3buje jak najlepiej si\u0119 spisa\u0107 i jest sumiennym pracownikiem. Cratchit to bardzo dobry ojciec wielodzietnej rodziny. Opiekuje si\u0119 swoim niepe\u0142nosprawnym synem Timem i zrobi wszystko aby jego dziecko wyzdrowia\u0142o. W animowanej wersji Opowie\u015bci wigilijnej z 2009 roku Bobowi podk\u0142ada g\u0142os Gary Oldman (pod\u0142o\u017cy\u0142 on g\u0142os tak\u017ce dw\u00f3m innym bohaterom, a mianowicie Marleyowi i Timowi).","start_idx":105,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_8096","question":"co to przekonanie?","answer":"Przekonanie \u2013 s\u0105d, zdanie oparte na prze\u015bwiadczeniu o prawdziwo\u015bci, s\u0142uszno\u015bci czego\u015b.","context":"Przekonanie \u2013 s\u0105d, zdanie oparte na prze\u015bwiadczeniu o prawdziwo\u015bci, s\u0142uszno\u015bci czego\u015b. W logice: \"X\" jest przekonany, \u017ce \"p\" dok\u0142adnie wtedy, gdy \"X\" uznaje tre\u015b\u0107 zdania stwierdzaj\u0105cego to, \u017ce \"p\" za prawdziw\u0105 lub co najmniej wysoce prawdopodobn\u0105. Z poj\u0119ciem przekonania wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105ce terminy: * ekspansja przekona\u0144 \u2013 do\u0142\u0105czenie nowych przekona\u0144 do ju\u017c posiadanych, * kontrakcja przekona\u0144 \u2013 odrzucenie przekonania, * rewizja przekona\u0144 \u2013 odrzucenie przekonania i do\u0142\u0105czenie przekonania przeciwnego.","start_idx":0,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8097","question":"co nazywane jest czarnym l\u0105dem?","answer":"ten rodzaj go\u0142oledzi","context":"by\u0107 tak du\u017ca, \u017ce powoduje \u0142amanie si\u0119 ga\u0142\u0119zi drzew. Go\u0142oled\u017a \u2013 osad w postaci g\u0142adkiej, r\u00f3wnej, przezroczystej warstwy lodu, pokrywaj\u0105cej pod\u0142o\u017ce. Powstaje wtedy, gdy deszcz (lub mg\u0142a) opada na pod\u0142o\u017ce o temperaturze mniejszej od zera. Spadaj\u0105ce kropelki rozp\u0142ywaj\u0105 si\u0119 i zamarzaj\u0105. Do go\u0142oledzi najcz\u0119\u015bciej dochodzi wtedy, gdy po mro\u017anej i suchej pogodzie przychodzi ocieplenie, przynosz\u0105ce r\u00f3wnie\u017c opady lub zamarzania cienkiej warstwy wody pokrywaj\u0105cej powierzchni\u0119. Jest to zjawisko bardzo gro\u017ane, zw\u0142aszcza dla u\u017cytkownik\u00f3w dr\u00f3g. Gdy go\u0142oled\u017a pokrywa cienk\u0105 warstw\u0105 przedmioty (szczeg\u00f3lnie powierzchni\u0119 asfaltu drogi), w\u00f3wczas wydaje si\u0119 on szczeg\u00f3lnie czarny, ten rodzaj go\u0142oledzi nazywany jest potocznie czarnym lodem. Zamr\u00f3z \u2013 nalot sta\u0142y pojawiaj\u0105cy si\u0119 w tych samych miejscach co nalot ciek\u0142y, je\u017celi ska\u0142y lub \u015bciany budynk\u00f3w maj\u0105 temperatur\u0119 poni\u017cej 0 \u00b0C.","start_idx":666,"end_idx":686}
+{"id":"mrc_8098","question":"o czym opowiada film zranione ptaki?","answer":"Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera.","context":"Zranione ptaki (tr. \"Yaral\u0131 Ku\u015flar\") \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odby\u0142a si\u0119 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywaj\u0105 si\u0119. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w. Ostatni odcinek wyemitowany zosta\u0142 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego ch\u0142opca i traktuje","start_idx":595,"end_idx":731}
+{"id":"mrc_8099","question":"gdzie zosta\u0142 pochowany adam mickiewicz?","answer":"pochowane na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency","context":"\u017ce m\u00f3g\u0142 zosta\u0107 otruty arszenikiem lub dozna\u0107 udaru m\u00f3zgu). Nie tylko niejasna przyczyna \u015bmierci wywo\u0142ywa\u0142a kontrowersje. Powodem \u201epot\u0119pie\u0144czych swar\u00f3w\u201d nad trumn\u0105 poety sta\u0142o si\u0119 jego miejsce spoczynku \u2013 tymczasowe, poniewa\u017c zak\u0142adano, \u017ce ostatecznie jego cia\u0142o spocznie w ojczy\u017anie. Proponowano konstantynopolski ko\u015bci\u00f3\u0142 \u015bw. Benedykta lub gr\u00f3b w tworzonej w\u0142a\u015bnie osadzie polskiej, nazwanej p\u00f3\u017aniej Adampolem, ksi\u0105\u017c\u0119 Czartoryski przes\u0105dzi\u0142 jednak o poch\u00f3wku we Francji. Zabalsamowane zw\u0142oki umieszczono w trzech trumnach: cynkowej i dw\u00f3ch drewnianych. Zanim jednak wyprawiono je w drog\u0119 do Francji, min\u0105\u0142 ponad miesi\u0105c. Dnia 30 grudnia 1855 cia\u0142o Mickiewicza wyruszy\u0142o z Konstantynopola na pok\u0142adzie francuskiego parowca Eufrat. Do Marsylii przyby\u0142o 7 stycznia 1856 Nast\u0119pnie zosta\u0142o przewiezione do Pary\u017ca i pochowane na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency, 4 lipca 1890 przeniesione na","start_idx":810,"end_idx":860}
+{"id":"mrc_8100","question":"na czym polega\u0142a dzia\u0142alno\u015b\u0107 kss kor?","answer":"odbywa\u0142a si\u0119 na nast\u0119puj\u0105cych zasadach: dzia\u0142ania jawnego, ale poza strukturami kontrolowanymi przez w\u0142adze PRL; bez przemocy (non-violence); samodzielno\u015bci poszczeg\u00f3lnych inicjatyw niezale\u017cnych; r\u00f3\u017cnych stopni zaanga\u017cowania w ruchu opozycyjnym","context":"Adam Michnik oraz Antoni Macierewicz. Wszelka dzia\u0142alno\u015b\u0107 wspierana i koordynowana przez KSS \u201eKOR\u201d odbywa\u0142a si\u0119 na nast\u0119puj\u0105cych zasadach: dzia\u0142ania jawnego, ale poza strukturami kontrolowanymi przez w\u0142adze PRL; bez przemocy (non-violence); samodzielno\u015bci poszczeg\u00f3lnych inicjatyw niezale\u017cnych; r\u00f3\u017cnych stopni zaanga\u017cowania w ruchu opozycyjnym, co pozwala\u0142o w\u0142\u0105cza\u0107 si\u0119 do niekt\u00f3rych tylko dzia\u0142a\u0144, u\u0142atwia\u0142o decyzj\u0119 wsparcia tym, kt\u00f3rzy nie byli gotowi ryzykowa\u0107 zbyt wiele. Perspektywicznym celem by\u0142o odzyskanie przez Polsk\u0119 demokracji i niepodleg\u0142o\u015bci na drodze ewolucyjnej, poprzez aktywno\u015b\u0107 niezale\u017cnych ruch\u00f3w spo\u0142ecznych, stopniowo poszerzaj\u0105cych sfer\u0119 wolno\u015bci i prze\u0142amuj\u0105cych zasad\u0119 ustrojow\u0105 PRL \u2013 kontroli partii komunistycznej nad ca\u0142ym \u017cyciem spo\u0142ecznym. == Wsp\u00f3\u0142pracownicy, czasopisma i inicjatywy powi\u0105zane == KSS \u201eKOR\u201d by\u0142 o\u015brodkiem inspiracji i formowania zasad dzia\u0142ania szerszego ruchu demokratycznego, kt\u00f3rego uczestnicy okre\u015blali si\u0119 jako \u201ewsp\u00f3\u0142pracownicy KSS \u201eKOR\u201d.","start_idx":99,"end_idx":343}
+{"id":"mrc_8101","question":"za co zosta\u0142 skazany na \u015bmier\u0107 giordano bruno?","answer":"Zosta\u0142 skazany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki pod zarzutem herezji","context":"Giordano Bruno (w\u0142a\u015bc. Philippo Bruno, ur. w styczniu 1548 w Noli, zm. 17 lutego 1600 w Rzymie) \u2013 w\u0142oski filozof, teolog, poeta i przej\u015bciowo duchowny katolicki z zakonu dominikan\u00f3w (1565/6\u20131579); renesansowy humanista, filozof hermetyczny. Bruno jest znany ze swoich spekulacji dotycz\u0105cych astronomii \u2013 w tym kosmologii \u2013 kt\u00f3re opiera\u0142y si\u0119 na heliocentrycznej teorii Kopernika i na zasadzie kopernika\u0144skiej. Podejrzewa\u0142 istnienie egzoplanet \u2013 gwiazdy mia\u0142yby by\u0107 cia\u0142ami niebieskimi takimi jak S\u0142o\u0144ce, otoczonymi przez swoje w\u0142asne planety. Twierdzi\u0142 r\u00f3wnie\u017c, \u017ce Wszech\u015bwiat jest niesko\u0144czony. Jego hipotezy wyprzedza\u0142y \u00f3wczesne czasy i zapowiada\u0142y nowo\u017cytn\u0105 nauk\u0119. Jego pogl\u0105dy religijne by\u0142y bliskie panteizmowi. Zosta\u0142 skazany przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki pod zarzutem herezji i spalony na stosie [Archivio di Stato di Roma, \"Libri e giornali del provveditore\", vol. 16:","start_idx":717,"end_idx":776}
+{"id":"mrc_8102","question":"ilu rezerwowych jest w pi\u0142ce no\u017cnej?","answer":"zazwyczaj 7 rezerwowych (w fina\u0142ach mistrzostw \u015bwiata i mistrzostw Europy \u2013 12)","context":"m szeroko\u015bci i od 90 do 120 metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci, lecz boisko nie mo\u017ce by\u0107 kwadratowe. Od 14 marca 2008 ka\u017cde nowe boisko powinno mie\u0107 105 metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci i 68 metr\u00f3w szeroko\u015bci. Decyzj\u0119 t\u0119 przyj\u0105\u0142 Komitet Wykonawczy FIFA na podstawie przepis\u00f3w opracowanych przez IFAB instytucj\u0119 odpowiedzialn\u0105 za przepisy gry w pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105. Dru\u017cyna pi\u0142karska sk\u0142ada si\u0119 z 11 zawodnik\u00f3w (aby zesp\u00f3\u0142 zosta\u0142 dopuszczony do meczu musi by\u0107 ich co najmniej 7) i zazwyczaj 7 rezerwowych (w fina\u0142ach mistrzostw \u015bwiata i mistrzostw Europy \u2013 12). W\u015br\u00f3d graczy wyr\u00f3\u017cniamy bramkarza i graczy z pola: obro\u0144c\u00f3w, pomocnik\u00f3w i napastnik\u00f3w. Podzia\u0142 graczy z pola na pozycje jest czysto umowny, w aktualnie stosowanych strategiach gry cz\u0119sto nast\u0119puje podczas meczu p\u0142ynna wymiana mi\u0119dzy nimi. Bramkarz jest jedynym","start_idx":436,"end_idx":515}
+{"id":"mrc_8103","question":"ile kilometr\u00f3w ma r\u00f3wnik?","answer":"40 075 kilometr\u00f3w","context":"R\u00f3wnik \u2013 cz\u0119\u015b\u0107 wsp\u00f3lna powierzchni cia\u0142a niebieskiego oraz p\u0142aszczyzny prostopad\u0142ej do osi obrotu i przechodz\u0105cej przez \u015brodek masy cia\u0142a. R\u00f3wnik Ziemi jest w przybli\u017ceniu okr\u0119giem wielkim kuli ziemskiej. Jest te\u017c jej najd\u0142u\u017cszym r\u00f3wnole\u017cnikiem. Jego szeroko\u015b\u0107 geograficzna wynosi 0\u00b0. == R\u00f3wnik kuli ziemskiej == R\u00f3wnik kuli ziemskiej dzieli j\u0105 na dwie p\u00f3\u0142kule: p\u00f3\u0142nocn\u0105 i po\u0142udniow\u0105, a jego d\u0142ugo\u015b\u0107 wynosi 40 075 kilometr\u00f3w.","start_idx":407,"end_idx":424}
+{"id":"mrc_8104","question":"ile jest pa\u0144stw na \u015bwiecie?","answer":"194 pa\u0144stwa","context":"Lista pa\u0144stw \u015bwiata \u2013 zawiera list\u0119 pa\u0144stw niepodleg\u0142ych oraz wykaz pa\u0144stw nieuznawanych, uszeregowanych w kolejno\u015bci alfabetycznej pod wzgl\u0119dem nazwy kr\u00f3tkiej (o ile taka istnieje). U\u017cyte nazwy pa\u0144stw s\u0105 formami zalecanymi przez Komisj\u0119 Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. == Pa\u0144stwa \u015bwiata == Wykaz obejmuje 194 pa\u0144stwa: 193 b\u0119d\u0105ce cz\u0142onkami Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych oraz Watykan. == Pa\u0144stwa nieuznawane (quasi-pa\u0144stwa, pa\u0144stwa \"de facto\" niepodleg\u0142e) == Wykaz pa\u0144stw nieuznawanych (quasi-pa\u0144stw, pa\u0144stw \"de facto\" niepodleg\u0142ych) obejmuje kraje, kt\u00f3re posiadaj\u0105 swoje terytoria, ludno\u015b\u0107 i rz\u0105dy sprawuj\u0105ce suwerenn\u0105 nad nimi kontrol\u0119, lecz nie uzyska\u0142y uznania swojej pa\u0144stwowo\u015bci na arenie mi\u0119dzynarodowej lub t\u0119 pa\u0144stwowo\u015b\u0107 uznaje niewielka liczba pa\u0144stw. * \u2013 Republika Abchazji * \u2013 Turecka Republika Cypru P\u00f3\u0142nocnego * \u2013 Republika G\u00f3rskiego Karabachu\u201eTerytorium, formalnie stanowi\u0105ce cz\u0119\u015b\u0107","start_idx":350,"end_idx":361}
+{"id":"mrc_8105","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja powie\u015bci ch\u0142opcy z placu broni?","answer":"w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier.","context":"ju\u017c z j\u0119zyka w\u0119gierskiego. Ukaza\u0142o si\u0119 ponad 20 polskoj\u0119zycznych wyda\u0144 tej powie\u015bci. W polskich szko\u0142ach jest to lektura obowi\u0105zkowa w drugim etapie edukacyjnym (w klasach IV\u2013VI szko\u0142y podstawowej). Wiele podobie\u0144stw do tej powie\u015bci w konstrukcji fabu\u0142y daje si\u0119 dostrzec w \"Awanturze w Niek\u0142aju\" autorstwa Edmunda Niziurskiego. == Opis fabu\u0142y == Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 na prze\u0142omie XIX i XX wieku w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier. O\u015b fabu\u0142y stanowi\u0105 walki o plac pomi\u0119dzy dwiema grupami ch\u0142opc\u00f3w. Grupa broni\u0105ca swego prawa do placu to \"Ch\u0142opcy z Placu Broni\" (w oryginale i innych j\u0119zykach nosi tytu\u0142 \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\"), natomiast ich przeciwnicy, chc\u0105cy zaj\u0105\u0107 teren, by gra\u0107 na nim w palanta, to \"Czerwone Koszule\" (w pierwszej wersji polskiego t\u0142umaczenia nazwa grupy, wywodz\u0105ca si\u0119","start_idx":403,"end_idx":433}
+{"id":"mrc_8106","question":"kt\u00f3ry papie\u017c by\u0142 najd\u0142u\u017cej?","answer":"Pontyfikat papie\u017ca Piusa IX by\u0142 najd\u0142u\u017cszy \u2013 trwa\u0142 31 lat, 7 miesi\u0119cy i 21 dni.","context":"przybieranym imieniem przez papie\u017cy \u2013 dwadzie\u015bcia jeden razy (mimo b\u0142\u0119dnej numeracji), nie licz\u0105c antypapie\u017cy oraz dw\u00f3ch papie\u017cy Jan\u00f3w Paw\u0142\u00f3w. * Pontyfikat papie\u017ca Piusa IX by\u0142 najd\u0142u\u017cszy \u2013 trwa\u0142 31 lat, 7 miesi\u0119cy i 21 dni. Tradycja i cz\u0119\u015b\u0107 hietografii przyjmuje, \u017ce najd\u0142u\u017cszy by\u0142 pontyfikat \u015bw. Piotra, kt\u00f3ry wedle jednych wersji mia\u0142 trwa\u0107 34, a wedle niekt\u00f3rych 37 lat (30-67). Jednak daty dotycz\u0105ce pierwszych papie\u017cy s\u0105 trudne do zweryfikowania. * Pontyfikat papie\u017ca Stefana II by\u0142by najkr\u00f3tszy, je\u015bli przyj\u0105\u0107, \u017ce Stefan by\u0142 pe\u0142noprawnym papie\u017cem \u2013 trwa\u0142 4 dni. Najkr\u00f3tszy w pe\u0142ni uznany pontyfikat nale\u017ca\u0142 do Urbana VII i trwa\u0142 12 dni. * Najm\u0142odszym papie\u017cem by\u0142 Jan XII (955-964), kt\u00f3ry w chwili wyboru mia\u0142 18 lat. * Przez sedewakantyst\u00f3w ostatni papie\u017ce s\u0105 uznawani","start_idx":145,"end_idx":224}
+{"id":"mrc_8107","question":"kiedy warszawa sta\u0142a si\u0119 stolic\u0105 polski?","answer":"Od 1952 r.","context":"a po kl\u0119sce Francji w czerwcu 1940 \u2013 w Londynie. (6 lipca 1945, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone wycofa\u0142y uznanie dyplomatyczne Rz\u0105du RP na uchod\u017astwie, uznaj\u0105c natomiast Tymczasowy Rz\u0105d Jedno\u015bci Narodowej). W czasie II wojny \u015bwiatowej tymczasow\u0105 siedzib\u0105 komunistycznych w\u0142adz centralnych by\u0142 Lublin (w okresie lipiec 1944 \u2013 stycze\u0144 1945 roku), przez 9 dni w 1944 roku siedzib\u0105 PKWN by\u0142 Che\u0142m, gdzie ukaza\u0142 si\u0119 Manifest Lipcowy oraz przez kilka miesi\u0119cy \u0141\u00f3d\u017a, kt\u00f3ra mia\u0142a zosta\u0107 stolic\u0105 powojennej Polski na sta\u0142e, z uwagi na ogromne zniszczenia Warszawy. Obecn\u0105, administracyjn\u0105 stolic\u0105 Polski jest Warszawa. Od 1952 r. zapis o sto\u0142eczno\u015bci Warszawy znajduje si\u0119 w konstytucji \u2013 art. 29 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (). == Stolice Polski chronologicznie ==","start_idx":614,"end_idx":624}
+{"id":"mrc_8108","question":"jak brzmi pe\u0142na nazwa zakonu krzy\u017cackiego?","answer":"Zakon krzy\u017cacki, zakon niemiecki, Zakon Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie","context":"Zakon krzy\u017cacki, zakon niemiecki, Zakon Szpitala Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie () \u2013 jeden z trzech najwi\u0119kszych, obok joannit\u00f3w i templariuszy, chrze\u015bcija\u0144skich zakon\u00f3w rycerskich, kt\u00f3re powsta\u0142y na fali krucjat w XI i XII wieku. Sprowadzony w 1226 na Mazowsze przez Konrada Mazowieckiego, by zapewni\u0107 obron\u0119 posiad\u0142o\u015bci piastowskich przed Prusami, dokona\u0142 ich podboju i chrystianizacji, opanowa\u0142 militarnie obszary p\u00f3\u017aniejszych Prus Wschodnich oraz dzisiejszej \u0141otwy i Estonii tworz\u0105c z tych ziem w\u0142asne pa\u0144stwo. Zakon podbi\u0142 tak\u017ce niekt\u00f3re tereny Polski i Litwy. == Struktura zakonu w dobie jego rozkwitu w Prusach == Spo\u0142eczno\u015b\u0107 zakonna sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z braci-rycerzy, braci-kap\u0142an\u00f3w i braci-s\u0142u\u017cebnych. Rycerze sprawowali w\u0142adz\u0119 i tworzyli kast\u0119 wy\u017csz\u0105, kap\u0142ani spe\u0142niali swe pos\u0142ugi w poszczeg\u00f3lnych konwentach zakonu, za\u015b s\u0142u\u017cebnikami byli z regu\u0142y","start_idx":0,"end_idx":105}
+{"id":"mrc_8109","question":"jakie zapisy zawiera\u0142 testament papkina?","answer":"Ca\u0142y sw\u00f3j maj\u0105tek (gitar\u0119 angielsk\u0105 i zastawion\u0105 kolekcj\u0119 motyli) przepisuje Klarze Raptusiewicz\u00f3wnie. Szpad\u0119 Artemiz\u0119, kt\u00f3r\u0105 najpierw chcia\u0142 da\u0107 Cze\u015bnikowi, przepisuje najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, je\u017celi ten postawi mu pomnik na jego grobie.","context":"o\u015bwiadczy\u0142 si\u0119 Podstolinie. == Testament Papkina == Papkin, kt\u00f3ry my\u015bli, \u017ce zosta\u0142 otruty przez Rejenta Milczka, postanawia spisa\u0107 testament. Ca\u0142y sw\u00f3j maj\u0105tek (gitar\u0119 angielsk\u0105 i zastawion\u0105 kolekcj\u0119 motyli) przepisuje Klarze Raptusiewicz\u00f3wnie. Szpad\u0119 Artemiz\u0119, kt\u00f3r\u0105 najpierw chcia\u0142 da\u0107 Cze\u015bnikowi, przepisuje najdzielniejszemu rycerzowi w Europie, je\u017celi ten postawi mu pomnik na jego grobie. Pod koniec utworu, gdy dowiaduje si\u0119, \u017ce Rejent go nie otru\u0142, drze testament. == J\u00f3zef Papkin w ekranizacjach == * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego (z 1956 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Tadeusz Kondrat. * W filmowej ekranizacji \"Zemsty\" w re\u017cyserii Andrzeja Wajdy (z 2002 r.), w rol\u0119 Papkina wcieli\u0142 si\u0119 Roman Pola\u0144ski. * W \"Zem\u015bcie\" Teatru Telewizji z 1972 r. w","start_idx":142,"end_idx":394}
+{"id":"mrc_8110","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 pe\u0142ni\u0105 protoko\u0142y sieciowe?","answer":"do identyfikowania proces\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cych na odleg\u0142ych systemach","context":"Port protoko\u0142u \u2013 poj\u0119cie zwi\u0105zane z protoko\u0142ami u\u017cywanymi w Internecie do identyfikowania proces\u00f3w dzia\u0142aj\u0105cych na odleg\u0142ych systemach. Jest to jeden z parametr\u00f3w gniazda. Numery port\u00f3w reprezentowane s\u0105 przez liczby naturalne z zakresu od 0 do 65535 (2^{16}-1). Niekt\u00f3re numery port\u00f3w (od 0 do 1023) s\u0105 okre\u015blone jako og\u00f3lnie znane (ang. \"well known ports\") oraz zarezerwowane na standardowo przypisane do nich us\u0142ugi, takie jak np. WWW czy poczta elektroniczna. Dzi\u0119ki temu mo\u017cna identyfikowa\u0107 nie tylko procesy, ale og\u00f3lnie znane us\u0142ugi dzia\u0142aj\u0105ce na odleg\u0142ych systemach. Mo\u017cna wi\u0119c powiedzie\u0107, \u017ce numer portu to identyfikator danej us\u0142ugi. Numery od 1024 do 49151 s\u0105 okre\u015blone przez IANA jako \"zarejestrowane\", (ang. \"registered\"), a od 49152 do 65535 jako dynamiczne/prywatne, (ang. \"dynamic/private\"). R\u00f3\u017cne us\u0142ugi mog\u0105 u\u017cywa\u0107 tego","start_idx":71,"end_idx":134}
+{"id":"mrc_8111","question":"kim wed\u0142ug staro\u017cytnych grek\u00f3w by\u0142y mojry?","answer":"w mitologii greckiej boginie losu","context":"Mojry (gr. \"Moirai\") \u2013 w mitologii greckiej boginie losu, uto\u017csamiane przez Rzymian z Parkami. W r\u00f3\u017cnych literackich przekazach wywodzono odmienne ich pochodzenie. U Homera jest jedna Mojra, natomiast wed\u0142ug Hezjoda by\u0142y one trzema c\u00f3rkami Zeusa i Temidy, nosz\u0105cymi imiona: Kloto (\u201ePrz\u0105dka\u201d nici \u017cywota), Lachesis (\u201eUdzielaj\u0105ca\u201d, kt\u00f3ra tej nici strze\u017ce) i Atropos (\u201eNieodwracalna\u201d, kt\u00f3ra j\u0105 przecina). Wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 by\u0142y one c\u00f3rkami Nocy i Erebu lub Kronosa, albo Gai i Okeanosa. Symbolizowa\u0142y starogreckie poj\u0119cia filozoficzno-mitologiczne dotycz\u0105ce losu ludzkiego i porz\u0105dku \u015bwiata. Ich siostrami by\u0142y Hory i Charyty. By\u0142y boginiami \u017cycia i \u015bmierci oraz zna\u0142y przysz\u0142o\u015b\u0107 ludzi i bog\u00f3w. Jedyne ponad bogami olimpijskimi, kt\u00f3rych rozkazom nie podlega\u0142y. Pierwotnie \"mojra\" by\u0142o raczej poj\u0119ciem filozoficznym i oznacza\u0142o przeznaczenie i los cz\u0142owieka oraz og\u00f3lne, nieub\u0142agane","start_idx":23,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_8112","question":"kto wynalaz\u0142 pierwsz\u0105 lamp\u0119 naftow\u0105?","answer":"polski farmaceuta Ignacy \u0141ukasiewicz","context":"Lampa naftowa \u2013 lampa, kt\u00f3ra emituje \u015bwiat\u0142o przez spalanie nafty. By\u0142a efektem prac nad destylacj\u0105 ropy naftowej. Odkrycie to mia\u0142o bezpo\u015bredni wp\u0142yw na rozw\u00f3j przemys\u0142u naftowego. Pierwsz\u0105 lamp\u0119 naftow\u0105 skonstruowa\u0142 polski farmaceuta Ignacy \u0141ukasiewicz w 1853 we Lwowie. == Wydestylowanie nafty == Wynalezienie lampy naftowej wi\u0105\u017ce si\u0119 z pr\u00f3bami, szczeg\u00f3lnie intensywnymi w pierwszej po\u0142owie XIX wieku, otrzymania paliwa wydajniejszego i ta\u0144szego ni\u017c dotychczas stosowane r\u00f3\u017cne gatunki olej\u00f3w i ich mieszanin. Nafta zosta\u0142a po raz pierwszy wytworzona z naturalnego asfaltu przez Abrahama Gesnera, kt\u00f3ry u\u017cy\u0142 j\u0105 jako paliwo w lampach na olej. Z ropy naftowej jako pierwszy wydestylowa\u0142 j\u0105 i zbada\u0142 jej w\u0142a\u015bciwo\u015bci polski chemik Filip Walter. Badania nad przer\u00f3bk\u0105 ropy prowadzi\u0142 nast\u0119pnie Ignacy \u0141ukasiewicz. Stosuj\u0105c destylacj\u0119 frakcyjn\u0105 uzyska\u0142 w temperaturze","start_idx":218,"end_idx":254}
+{"id":"mrc_8113","question":"jakie dzielnice ma pozna\u0144?","answer":"Nowe Miasto, Wilda","context":"z nazwy dawnej dzielnicy Nowe Miasto. Z kolei S\u0105d Rejonowy Pozna\u0144-Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu, ma w obszarze w\u0142a\u015bciwo\u015bci \u0142\u0105cznie dwie dawne dzielnice: Nowe Miasto, Wilda. Niekt\u00f3re instytucje pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 odmiennymi podzia\u0142ami miasta. Przyk\u0142adem jest Komisariat Policji \u201eP\u00f3\u0142noc\u201d, kt\u00f3rego nazwa nie odwo\u0142uje si\u0119 do jakiegokolwiek z podzia\u0142\u00f3w administracyjnych miasta. Pomimo tego, \u017ce delegatury urz\u0119du miasta zosta\u0142y zlikwidowane, dane statystyczne \"delegatur gminy miejskiej Pozna\u0144\" nadal przedstawia G\u0142\u00f3wny Urz\u0105d Statystyczny m.in. w Krajowym Rejestrze Urz\u0119dowym Podzia\u0142u Terytorialnego Kraju oraz w rejestrze REGON. == Reforma podzia\u0142u administracyjnego 2010/2011 == === Reforma w roku 2010 === Urz\u0105d miasta oceni\u0142, \u017ce zbyt du\u017ce rozdrobnienie jednostek pomocniczych w Poznaniu na 69 osiedli oraz ich znaczne dysproporcje ludno\u015bciowe uniemo\u017cliwiaj\u0105 nadanie im tych samych zada\u0144, praw, a","start_idx":154,"end_idx":172}
+{"id":"mrc_8114","question":"ile okr\u0119t\u00f3w podwodnych maj\u0105 chiny?","answer":"59","context":"===== Konwencjonalny SSG ===== * Okr\u0119ty podwodne projektu 629/Golf (1) ===== Konwencjonalne SSK ===== * Okr\u0119ty podwodne typu 041 (4) * Okr\u0119ty podwodne typu 039 (13) * Okr\u0119ty podwodne projektu 877/Kilo (12) * Okr\u0119ty podwodne projektu 633/Romeo (18) w sumie \u2013 59 == Si\u0142y Powietrzne == \u0141\u0105cznie liczy 470 000 \u017co\u0142nierzy wraz z si\u0142ami strategicznymi i obrony przeciwlotniczej zorganizowanej w 7 region\u00f3w. Si\u0142y Powietrzne posiadaj\u0105 oko\u0142o 2640 maszyn. Ich poziom techniczny jest bardzo r\u00f3\u017cny, ale podobnie jak w wypadku pozosta\u0142ych formacji, si\u0142y powietrzne ulegaj\u0105 szybkiej modernizacji. W 1985 chi\u0144skie lotnictwo wojskowe posiada\u0142o 5300 samolot\u00f3w my\u015bliwskich, g\u0142\u00f3wnie przestarza\u0142e kopie J-5 (MiG-17), J-6 (MiG-19) i J-7/J-8 (MiG-21); obecnie liczba ta spad\u0142a do tysi\u0105ca, a po\u0142owa z nich to wzgl\u0119dnie nowoczesne maszyny czwartej","start_idx":258,"end_idx":260}
+{"id":"mrc_8115","question":"do czego kr\u00f3l zobowi\u0105za\u0142 si\u0119 wobec ch\u0142op\u00f3w?","answer":"obieca\u0142, \u017ce poprawi sytuacj\u0119 ch\u0142op\u00f3w i mieszczan, kiedy tylko kraj zostanie uwolniony spod okupacji.","context":"Rosjan. Przyrzeczenia kr\u00f3lewskie mia\u0142y poderwa\u0107 do walki z naje\u017ad\u017acami ca\u0142e spo\u0142ecze\u0144stwo. Kr\u00f3l odda\u0142 Rzeczpospolit\u0105 pod opiek\u0119 Matki Bo\u017cej, kt\u00f3r\u0105 nazwa\u0142 Kr\u00f3low\u0105 Korony Polskiej i obieca\u0142, \u017ce poprawi sytuacj\u0119 ch\u0142op\u00f3w i mieszczan, kiedy tylko kraj zostanie uwolniony spod okupacji. Po \u015blubowaniu kr\u00f3la, w imieniu senator\u00f3w i szlachty, podobn\u0105 rot\u0119 odczyta\u0142 podkanclerzy koronny biskup krakowski Andrzej Trzebicki, za\u015b wszyscy obecni powtarzali s\u0142owa jego \u015blubowania. Obietnice wobec ni\u017cszych stan\u00f3w nie zosta\u0142y zrealizowane z powodu stanowczego sprzeciwu szlachty. \u015alub\u00f3w tych dokonano z inicjatywy kr\u00f3lowej Polski Ludwiki Marii Gonzagi, wzorowane by\u0142y na \u015blubach kardyna\u0142a Armanda Jeana Richelieu, kt\u00f3ry dwadzie\u015bcia lat przedtem, po pokonaniu swoich wrog\u00f3w w wojnie trzydziestoletniej, odda\u0142 Francj\u0119 pod opiek\u0119 Matki Bo\u017cej. Wbrew obiegowej opinii autorem tekstu \u015blub\u00f3w lwowskich nie by\u0142 Andrzej Bobola.","start_idx":180,"end_idx":280}
+{"id":"mrc_8116","question":"czym zajmuje si\u0119 zarz\u0105d?","answer":"prowadzenie spraw sp\u00f3\u0142ki i jej reprezentacja.","context":"Zarz\u0105d \u2013 organ wykonawczy sp\u00f3\u0142ek kapita\u0142owych, kt\u00f3rego g\u0142\u00f3wnym zadaniem jest prowadzenie spraw sp\u00f3\u0142ki i jej reprezentacja. Spos\u00f3b dzia\u0142ania zarz\u0105du reguluje ustawa kodeks sp\u00f3\u0142ek handlowych () oraz postanowienia umowy sp\u00f3\u0142ki z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105, prostej sp\u00f3\u0142ki akcyjnej lub statutu sp\u00f3\u0142ki akcyjnej. == Sp\u00f3\u0142ka z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 == Zarz\u0105d w sp\u00f3\u0142ce z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105 mo\u017ce si\u0119 sk\u0142ada\u0107 z jednego lub wi\u0119kszej liczby cz\u0142onk\u00f3w, kt\u00f3rzy s\u0105 powo\u0142ywani uchwa\u0142\u0105 wsp\u00f3lnik\u00f3w. Cz\u0142onkami zarz\u0105du mog\u0105 by\u0107 wsp\u00f3lnicy albo osoby trzecie. Mandat cz\u0142onka zarz\u0105du wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wsp\u00f3lnik\u00f3w zatwierdzaj\u0105cego sprawozdanie finansowe za pierwszy pe\u0142ny rok obrotowy pe\u0142nienia funkcji cz\u0142onka zarz\u0105du. Je\u017celi cz\u0142onek zarz\u0105du zosta\u0142 powo\u0142any na d\u0142u\u017cej ni\u017c rok to jego kadencja wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wsp\u00f3lnik\u00f3w, zatwierdzaj\u0105cego sprawozdanie finansowe za ostatni pe\u0142ny rok obrotowy","start_idx":77,"end_idx":122}
+{"id":"mrc_8117","question":"kto jest zab\u00f3jc\u0105 w krzyku 2?","answer":"Mickey Altieri i Debbie Salt (przyjaciel partnera Sidney i matka Billy\u2019ego)","context":"Ghostface (pol. \"ghost\" \u2013 duch, \"face\" \u2013 twarz) \u2013 fikcyjny bohater, morderca i g\u0142\u00f3wny antagonista horror\u00f3w z serii \"Krzyk\". Jedna z ikon wsp\u00f3\u0142czesnego horroru. G\u0142\u00f3wnym wrogiem antybohatera jest Sidney Prescott. \u0141\u0105cznie we wszystkich czterech cz\u0119\u015bciach z serii, pod os\u0142on\u0105 to\u017csamo\u015bci Ghostface\u2019a mordowa\u0142a si\u00f3demka os\u00f3b: w cz\u0119\u015bci pierwszej Billy Loomis i Stuart Macher (ch\u0142opak Sidney i jego najlepszy przyjaciel), w cz\u0119\u015bci drugiej Mickey Altieri i Debbie Salt (przyjaciel partnera Sidney i matka Billy\u2019ego), w cz\u0119\u015bci trzeciej Roman Bridger (przyrodni brat Sidney), a w cz\u0119\u015bci czwartej Jill Roberts i Charlie Walker (kuzynka Sidney i jej przyjaciel). Charakterystycznym pozostaje ubi\u00f3r Ghostface\u2019a czy te\u017c rzeczywistych morderc\u00f3w podszywaj\u0105cych si\u0119 pod to alter ego \u2013 jego sta\u0142ym elementem jest kostium halloweenowy, czyli d\u0142ugi, czarny p\u0142aszcz zwie\u0144czony","start_idx":431,"end_idx":506}
+{"id":"mrc_8118","question":"kto to jest naukowiec?","answer":"Naukowiec, uczony \u2013 osoba pracuj\u0105ca naukowo, ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosuj\u0105cy w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba \u201eposzukuj\u0105ca odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi\u201d.","context":"Naukowiec, uczony \u2013 osoba pracuj\u0105ca naukowo, ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosuj\u0105cy w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba \u201eposzukuj\u0105ca odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi\u201d. Zaw\u00f3d naukowca charakteryzuje si\u0119 \u201ewnikliwo\u015bci\u0105 w rozr\u00f3\u017cnianiu rzeczy na poz\u00f3r jednakowych, zdolno\u015bci\u0105 kojarzenia rzeczy na poz\u00f3r ze sob\u0105 nie zwi\u0105zanych oraz krytycyzmem w rozpoznawaniu prawd i fa\u0142sz\u00f3w maj\u0105cych pozory prawd. Zami\u0142owanie towarzysz\u0105ce takiemu talentowi przejawia si\u0119 jako pasja badawcza, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 niepok\u00f3j wobec niewiadomego oraz pragnienie uzyskania najtrafniejszych odpowiedzi i najracjonalniejszych rozwi\u0105za\u0144\u201d. Pasji badawczej nie mo\u017cna zam\u00f3wi\u0107, zaplanowa\u0107 czy nakaza\u0107. Jest stanem psychicznym, kt\u00f3ry nie opuszcza naukowca w \u017cadnej godzinie (st\u0105d stereotypowe wyobra\u017cenia uczonego robi\u0105cego, pod wp\u0142ywem nag\u0142ego impulsu, notatki na","start_idx":0,"end_idx":298}
+{"id":"mrc_8119","question":"ile lat \u017cy\u0142a whitney houston?","answer":"Zmar\u0142a 11 lutego 2012 w Beverly Hills ok. 16:00 czasu lokalnego w swoim pokoju w Beverly Hilton Hotel, w wieku 48 lat.","context":"3 sierpnia obok swojej matki na cmentarzu w stanie New Jersey. == \u015amier\u0107 == Zmar\u0142a 11 lutego 2012 w Beverly Hills ok. 16:00 czasu lokalnego w swoim pokoju w Beverly Hilton Hotel, w wieku 48 lat. Mimo reanimacji nie uda\u0142o si\u0119 jej uratowa\u0107. Ceremoni\u0119 pogrzebow\u0105 rozpocz\u0105\u0142 wyst\u0119p ch\u00f3ru gospel, a zako\u0144czy\u0142o odtworzenie jej najwi\u0119kszego przeboju (kt\u00f3ry napisa\u0142a Dolly Parton) \u201eI Will Always Love You\u201d. \u201eWhitney jest ju\u017c w domu\u201d \u2013 powiedzia\u0142 Kevin Costner w mowie pogrzebowej. Pierwotnie spekulowano, \u017ce przyczyn\u0105 \u015bmierci piosenkarki by\u0142o przedawkowanie lek\u00f3w przeciwdepresyjnych, alkoholu oraz narkotyk\u00f3w. Wykluczano utoni\u0119cie, co mia\u0142o znajdowa\u0107 potwierdzenie w wyniku sekcji zw\u0142ok. 22 marca 2012 rzecznik biura koronera w Los Angeles Craig Harvey poinformowa\u0142 jednak ostatecznie, \u017ce Houston \u201ezmar\u0142a wskutek przypadkowego utoni\u0119cia, lecz","start_idx":76,"end_idx":194}
+{"id":"mrc_8120","question":"kiedy przylatuj\u0105 czajki?","answer":"Na l\u0119gowiska wracaj\u0105 wcze\u015bnie, bo ju\u017c w lutym i marcu","context":"na suchych polach uprawnych, przy czym w pobli\u017cu musi znajdowa\u0107 si\u0119 woda. Unika wszelkich nier\u00f3wno\u015bci teren\u00f3w jak pag\u00f3rki czy zadrzewienia i krzewy zas\u0142aniaj\u0105ce widoczno\u015b\u0107, dlatego spotka\u0107 j\u0105 mo\u017cna na zupe\u0142nie odkrytym obszarze. ; Toki : Na l\u0119gowiska wracaj\u0105 wcze\u015bnie, bo ju\u017c w lutym i marcu wraz ze skowronkami zwiastuj\u0105cymi wiosn\u0119. W okresie godowym w marcu samiec wykonuje akrobatyczne loty godowe z widowiskowymi skokami. Czajka bije wtedy gwa\u0142townie skrzyd\u0142ami, na przemian wzbijaj\u0105c si\u0119 i opadaj\u0105c. W powietrzu odwraca si\u0119 na plecy, robi p\u0119tl\u0119 (\"looping\"), a towarzyszy temu \u015bwist skrzyde\u0142 i wydawany przenikliwy krzyk \u201ekui kui kiuih kiuih\u201d. R\u00f3\u017cni si\u0119 on od ostrzegawczego okrzyku, d\u017awi\u0119cznego \u201ekiwit kiwit\u201d. Toki ko\u0144cz\u0105 si\u0119 na ziemi, gdzie partnerzy biegaj\u0105, kiwaj\u0105 si\u0119, k\u0142aniaj\u0105 si\u0119 sobie i rozpo\u015bcieraj\u0105","start_idx":238,"end_idx":291}
+{"id":"mrc_8121","question":"ile kosztuje polski piorun?","answer":"Koszt pocisku wynosi\u0142 w 2021 ok. 600 tysi\u0119cy z\u0142.","context":"Poprad. Pociski wchodz\u0105 na uzbrojenie nie tylko zestaw\u00f3w Poprad, ale tak\u017ce PSR-A Pilica. Dostawy na wi\u0119ksz\u0105 skal\u0119 ruszy\u0142y w lutym 2021. Koszt pocisku wynosi\u0142 w 2021 ok. 600 tysi\u0119cy z\u0142. W czerwcu 2022 roku zawarto umow\u0119, na mocy kt\u00f3rej zakupiono dodatkowe 3,5 tysi\u0105ca pocisk\u00f3w i 600 mechanizm\u00f3w startowych. == Konstrukcja == Zestaw PPZR Piorun od poprzednika odr\u00f3\u017cnia si\u0119 zmodyfikowanym mechanizmem startowym oraz celownikiem, kt\u00f3ry zwi\u0119ksza mo\u017cliwo\u015b\u0107 wykrycia zbli\u017caj\u0105cego si\u0119 celu. W nowej wyrzutni umieszczono specjaln\u0105 szyn\u0119, kt\u00f3ra pozwala zamontowa\u0107 przyrz\u0105dy celownicze dla poprawy wykrycia celu. W mechanizmie startowym zastosowano prze\u0142\u0105cznik trybu po\u015bcig/spotkanie, dla odr\u00f3\u017cnienia cel\u00f3w oddalaj\u0105cych od zbli\u017caj\u0105cych si\u0119. Dodano kasetk\u0119 z bateriami zasilaj\u0105cymi mechanizm startowy oraz system autoryzacji, kt\u00f3ry zabezpiecza przed wykorzystaniem przez nieuprawnione osoby. W PPZR Piorun wykorzystano","start_idx":136,"end_idx":184}
+{"id":"mrc_8122","question":"kiedy \u0142\u00f3d\u017a dosta\u0142a prawa miejskie?","answer":"Prawa miejskie nadane zosta\u0142y miejscowo\u015bci w Przedborzu nad Pilic\u0105 29 lipca 1423 r.","context":"o nazwie \"Lodza\" (\u201e\u0141odzia\u201d), w wieczyste posiadanie biskupom kujawskim. Prawa miejskie nadane zosta\u0142y miejscowo\u015bci w Przedborzu nad Pilic\u0105 29 lipca 1423 r., a wraz z nimi pozwolenie na organizowanie targ\u00f3w. Do ko\u0144ca XVII w. \u0141\u00f3d\u017a rozwija\u0142a si\u0119 jako ma\u0142e miasteczko rolnicze, b\u0119d\u0105ce w\u0142asno\u015bci\u0105 biskupstwa w\u0142oc\u0142awskiego (\u0141\u00f3d\u017a by\u0142a prywatnym miastem duchownym (vel ko\u015bcielnym) \u2013 jako \u0141odzia jest wymieniana w\u015br\u00f3d miast biskupstwa w\u0142oc\u0142awskiego w powiecie brzezi\u0144skim wojew\u00f3dztwa \u0142\u0119czyckiego w ko\u0144cu XVI wieku). Sta\u0142a si\u0119 ona wtedy lokalnym o\u015brodkiem handlowym oraz rzemie\u015blniczym. Mie\u015bci\u0142o si\u0119 tu osiem m\u0142yn\u00f3w oraz warsztaty ko\u0142odziej\u00f3w, bednarzy, szewc\u00f3w, cie\u015bli i rze\u017anik\u00f3w. W 1424 r. biskup w\u0142oc\u0142awski Jan Pella okre\u015bli\u0142 obowi\u0105zki i przywileje mieszka\u0144c\u00f3w \u0141odzi, a od 1471 r. rozpocz\u0119to prowadzenie ksi\u0105g miejskich. W 1496 r. kr\u00f3l Jan I Olbracht","start_idx":72,"end_idx":155}
+{"id":"mrc_8123","question":"jak du\u017ce jest tokio?","answer":"najwi\u0119kszy obszar metropolitalny na \u015bwiecie na poziomie 38 305 000 mieszka\u0144c\u00f3w (stan na kwiecie\u0144 2018).","context":"\u2013 stolica i najwi\u0119ksze miasto Japonii, po\u0142o\u017cone na po\u0142udniowo-wschodnim wybrze\u017cu Honsiu i zarazem najwi\u0119kszy obszar metropolitalny na \u015bwiecie na poziomie 38 305 000 mieszka\u0144c\u00f3w (stan na kwiecie\u0144 2018). Nazwa oznacza \u201eWschodni\u0105 Stolic\u0119\u201d. Do 1868 roku miasto nazywa\u0142o si\u0119 Edo. Tokio formalnie nie jest miastem, ale prefektur\u0105 metropolitaln\u0105 od 1 lipca 1943. Zosta\u0142o zniszczone przez trz\u0119sienie ziemi w 1923, a tak\u017ce przez ameryka\u0144skie bombardowania w maju 1945 (podczas II wojny \u015bwiatowej). By\u0142o r\u00f3wnie\u017c organizatorem letnich igrzysk olimpijskich w 1964 i ponownie w 2021. Znajduj\u0105 si\u0119 tutaj: Tokyo Skytree, Pa\u0142ac Cesarski, zabytkowe \u015bwi\u0105tynie buddyjskie, chramy shint\u014d, muzea, obiekty kultury, parki. Tokio jest siedzib\u0105 jednej z g\u0142\u00f3wnych gie\u0142d \u015bwiata i rekordowej liczby du\u017cych przedsi\u0119biorstw. W 2018 Tokio odwiedzi\u0142o 12,12 mln turyst\u00f3w z ca\u0142ego","start_idx":98,"end_idx":201}
+{"id":"mrc_8124","question":"co wynalaz\u0142 jan gutenberg?","answer":"pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie.","context":"Johannes Gutenberg, w\u0142a\u015bc. Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok. 1400 w Moguncji, zm. 3 lutego 1468 tam\u017ce) \u2013 niemiecki rzemie\u015blnik, z\u0142otnik i drukarz, tw\u00f3rca pierwszej przemys\u0142owej metody druku na \u015bwiecie. Nie ma zgody w\u015br\u00f3d badaczy, czy pierwsze druki powsta\u0142y ju\u017c podczas jego pobytu w Strasburgu (1434\u20131444), czy dopiero w drukarni za\u0142o\u017conej przez niego w 1448 roku w Moguncji. R\u00f3\u017cne lata s\u0105 przyjmowane umownie jako rok, w kt\u00f3rym po raz pierwszy Gutenberg u\u017cy\u0142 ruchomej czcionki \u2013 najcz\u0119\u015bciej 1440 albo 1450. Jego najdoskonalsz\u0105 publikacj\u0105 by\u0142a Biblia 42-wierszowa, znana jako Biblia Gutenberga, drukowana w latach 1452\u20131455. Gutenberg opracowa\u0142 w\u0142asn\u0105 wersj\u0119 czcionek, wykonanych z metalu, ale ich technika pozostaje niejasna. Skonstruowa\u0142 aparat do ich odlewania, w kt\u00f3rym nowo\u015bci\u0105 by\u0142o u\u017cywanie wymiennych matryc.","start_idx":174,"end_idx":221}
+{"id":"mrc_8125","question":"jaki obiekt nazywamy satelita?","answer":"cia\u0142o niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegaj\u0105ce planet\u0119, planet\u0119 kar\u0142owat\u0105 lub planetoid\u0119.","context":"Naturalny satelita (ksi\u0119\u017cyc) \u2013 cia\u0142o niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegaj\u0105ce planet\u0119, planet\u0119 kar\u0142owat\u0105 lub planetoid\u0119. S\u0142owo \u201eKsi\u0119\u017cyc\u201d pisane wielk\u0105 liter\u0105 oznacza naturalnego satelit\u0119 Ziemi. \u015aci\u015ble rzecz bior\u0105c planeta i jej ksi\u0119\u017cyce kr\u0105\u017c\u0105 wok\u00f3\u0142 wsp\u00f3lnego \u015brodka masy. Tradycyjnie tylko najwi\u0119kszy obiekt z takiego uk\u0142adu jest nazywany planet\u0105, lecz w przypadku planety i ksi\u0119\u017cyca o zbli\u017conych rozmiarach m\u00f3wi si\u0119 czasem o planetach podw\u00f3jnych (uk\u0142ad Ziemia-Ksi\u0119\u017cyc). Analogicznie uk\u0142ad Pluton\u2212Charon mo\u017ce by\u0107 okre\u015blany jako podw\u00f3jna planeta kar\u0142owata. == Etymologia == Nazwa \"ksi\u0119\u017cyc\" w j\u0119zyku polskim oznacza \u201esyna ksi\u0119cia\u201d. W j\u0119zyku staropolskim rzeczowniki oznaczaj\u0105ce czyjego\u015b syna tworzono poprzez dodanie ko\u0144c\u00f3wki \"-ic/-yc\", np. \"kr\u00f3lewic\" (p\u00f3\u017aniej \"kr\u00f3lewicz\") - syn kr\u00f3la, \"panic\" (p\u00f3\u017aniej \"panicz\") - syn pana (mo\u017cnego). S\u0142o\u0144ce uwa\u017cano za ksi\u0119cia, a Ksi\u0119\u017cyc by\u0142 jego \u201esynem\u201d. Wg innej","start_idx":31,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_8126","question":"jakie zjawisko wyznacza pocz\u0105tek jesieni?","answer":"Moment r\u00f3wnonocy jesiennej wyznacza na danej p\u00f3\u0142kuli pocz\u0105tek jesieni astronomicznej","context":"R\u00f3wnonoc jesienna \u2013 na danej p\u00f3\u0142kuli ziemskiej \u2013 p\u00f3\u0142nocnej lub po\u0142udniowej \u2013 jest to r\u00f3wnonoc, po kt\u00f3rej nast\u0105pieniu S\u0142o\u0144ce przez p\u00f3\u0142 roku b\u0119dzie o\u015bwietla\u0107 kr\u00f3cej t\u0119 p\u00f3\u0142kul\u0119, a d\u0142u\u017cej p\u00f3\u0142kul\u0119 drug\u0105. Moment r\u00f3wnonocy jesiennej wyznacza na danej p\u00f3\u0142kuli pocz\u0105tek jesieni astronomicznej, kt\u00f3ra trwa do chwili przesilenia zimowego. Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej r\u00f3wnonoc jesienna nast\u0119puje mi\u0119dzy 21 a 24 wrze\u015bnia (\"r\u00f3wnonoc wrze\u015bniowa\"), kiedy S\u0142o\u0144ce przechodzi przez punkt Wagi. Na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej, gdzie pory roku przesuni\u0119te s\u0105 o sze\u015b\u0107 miesi\u0119cy, r\u00f3wnonoc jesienna ma miejsce mi\u0119dzy 19 a 21 marca (\"r\u00f3wnonoc marcowa\"). W chwili gdy na jednej p\u00f3\u0142kuli nast\u0119puje r\u00f3wnonoc jesienna, na drugiej jest to moment r\u00f3wnonocy wiosennej. == R\u00f3wnonoc jesienna na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej == Na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej r\u00f3wnonoc jesienna (wrze\u015bniowa) to moment, w","start_idx":199,"end_idx":283}
+{"id":"mrc_8127","question":"co oznacza placebo?","answer":"substancja lub dzia\u0142anie (np. zabieg chirurgiczny) oboj\u0119tne, niemaj\u0105ce wp\u0142ywu na stan zdrowia pacjenta, podawane choremu jako terapia.","context":"Placebo (\u0142ac. \u201eb\u0119d\u0119 si\u0119 podoba\u0142\u201d) \u2013 substancja lub dzia\u0142anie (np. zabieg chirurgiczny) oboj\u0119tne, niemaj\u0105ce wp\u0142ywu na stan zdrowia pacjenta, podawane choremu jako terapia. Chory nie wie, \u017ce to, co zastosowano, nie jest prawdziwym leczeniem, za\u015b wszystko (dla leku g\u0142\u00f3wnie: wygl\u0105d, zapach, smak, konsystencja), opr\u00f3cz leczniczych w\u0142a\u015bciwo\u015bci placebo jest takie samo, jak rzeczywistej terapii. Cz\u0119sto zastosowanie prawdziwego leku mog\u0142oby by\u0107 szkodliwe dla pacjenta, ale oszukanie go przez wm\u00f3wienie, \u017ce przyj\u0105\u0142 lek, mo\u017ce poprawi\u0107 jego sytuacj\u0119 psychiczn\u0105. Placebo stosuje si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w badaniach nad dzia\u0142aniem lek\u00f3w, zabieg\u00f3w medycznych i niekonwencjonalnych, u\u017cywaj\u0105c go w \u015blepych i podw\u00f3jnie \u015blepych pr\u00f3bach. == Historia == Placebo jest prawdopodobnie tak stare, jak sama medycyna. By\u0142o g\u0142\u00f3wnie wykorzystywane, aby poprawi\u0107 si\u0142y pacjenta. Pocz\u0105wszy od drobnych operacji usuni\u0119cia migda\u0142k\u00f3w,","start_idx":36,"end_idx":170}
+{"id":"mrc_8128","question":"w jakich filmach gra\u0142 zac efron?","answer":"w filmach z serii \"High School Musical\".","context":"Zachary David Alexander \u201eZac\u201d Efron (ur. 18 pa\u017adziernika 1987 w San Luis Obispo) \u2013 ameryka\u0144ski aktor i piosenkarz. Karier\u0119 aktorsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 w 2002. S\u0142aw\u0119 zdoby\u0142 dzi\u0119ki roli Troya Boltona w filmach z serii \"High School Musical\". Laureat nagrody Grammy 2019 w kategorii \u201eNajlepsza sk\u0142adanka ze \u015bcie\u017ck\u0105 d\u017awi\u0119kow\u0105 z kina, telewizji lub innych medi\u00f3w wizualnych\u201d za album z muzyk\u0105 z filmu \"Kr\u00f3l rozrywki\". == Wczesne lata == Urodzi\u0142 si\u0119 w rodzinie \u017cydowskich emigrant\u00f3w z Polski jako syn Starli Baskett i Davida Efrona w San Luis Obispo w stanie Kalifornia. Jego pradziadkami byli Nasko Reuben Efron i Dworja Kleszczewska, urodzeni w Bo\u0107kach, woj. podlaskie. Jego ojciec by\u0142 in\u017cynierem elektrykiem w elektrowni, a jego matka pracowa\u0142a jako sekretarka w tej samej elektrowni, co","start_idx":189,"end_idx":229}
+{"id":"mrc_8129","question":"ile tor\u00f3w ma basen olimpijski?","answer":"8 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m lub 50 m i 10 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m (tzw. basen olimpijski)","context":"(pomi\u0119dzy kt\u00f3rymi mog\u0105 znajdowa\u0107 si\u0119 liny torowe). Zgodnie z aktualnymi przepisami FINA powinny mie\u0107 d\u0142ugo\u015b\u0107 25 metr\u00f3w oraz 8 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m lub 50 m i 10 tor\u00f3w o szeroko\u015bci 2,5 m (tzw. basen olimpijski), ale spotykane s\u0105 tak\u017ce inne wymiary (p\u0142ywalnie zbudowane zgodnie z przepisami FINA z wcze\u015bniejszych lat, ewentualnie p\u0142ywalnie na kt\u00f3rych nie przewiduje si\u0119 rozgrywania oficjalnych zawod\u00f3w). * p\u0142ywalnie rekreacyjne \u2013 p\u0142ywalnie przeznaczone do p\u0142ywania rekreacyjnego oraz zabawy w wodzie, wyposa\u017cone cz\u0119sto w niecki o nieregularnym kszta\u0142cie i dodatkowe atrakcje basenowe takie jak np. zje\u017cd\u017calnie wodne, a tak\u017ce wyodr\u0119bnione brodziki dla dzieci, czyli p\u0142ytkie baseny dla najm\u0142odszych o g\u0142\u0119boko\u015bci do 40 cm. * park wodny (aquapark) \u2013 kompleksy basen\u00f3w sportowych i rekreacyjnych z atrakcjami do","start_idx":124,"end_idx":213}
+{"id":"mrc_8130","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 druga wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku","context":"1978 roku. === Koniec II wojny \u015bwiatowej === Naloty dywanowe ameryka\u0144skich \u201elataj\u0105cych fortec\u201d zniszczy\u0142y Tokio i inne miasta japo\u0144skie. 8 sierpnia Zwi\u0105zek Radziecki wypowiedzia\u0142 wojn\u0119 Japonii, a radzieckie i mongolskie dywizje pod dow\u00f3dztwem marsza\u0142ka Aleksandra Wasilewskiego wkroczy\u0142y do Mand\u017curii, rozbijaj\u0105c szybko japo\u0144sk\u0105 Armi\u0119 Kwantu\u0144sk\u0105 genera\u0142a Otoz\u014d Yamady, k\u0142ad\u0105c kres istnieniu Mand\u017cukua i Mengjianu. 6 i 9 sierpnia Amerykanie zrzucili bomby atomowe na Hiroszim\u0119 i Nagasaki, co walnie przyczyni\u0142o si\u0119 do z\u0142amania ducha oporu i do podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Japonii 2 wrze\u015bnia 1945 roku. (1 wrze\u015bnia czasu \u015brodkowoeuropejskiego). Decyzj\u0119 o u\u017cyciu broni j\u0105drowej spowodowa\u0142y prognozowane bardzo wysokie straty w planowanej inwazji na Japoni\u0119 (operacja \u201eDownfall\u201d). Po wojnie kilka grup \u017co\u0142nierzy japo\u0144skich, cz\u0119sto nie\u015bwiadomych zako\u0144czenia konfliktu, prowadzi\u0142o op\u00f3r lub ukrywa\u0142o si\u0119","start_idx":593,"end_idx":613}
+{"id":"mrc_8131","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja rojst?","answer":"Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w niewymienionym z nazwy mie\u015bcie wojew\u00f3dzkim w zachodniej Polsce.","context":"Rojst \u2013 polski serial sensacyjno-kryminalny w re\u017cyserii Jana Holoubka. Pierwsza seria, wyprodukowana przez Showmax oraz Studio Filmowe \u201eKadr\u201d, emitowana by\u0142a na platformie internetowej Showmax od 19 sierpnia 2018 do 14 wrze\u015bnia 2018, a od 21 grudnia 2019 dost\u0119pna jest na platformie Netflix. Druga seria, zatytu\u0142owana \"Rojst \u201997\", zosta\u0142a udost\u0119pniona w ca\u0142o\u015bci na Netfliksie 7 lipca 2021. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 w niewymienionym z nazwy mie\u015bcie wojew\u00f3dzkim w zachodniej Polsce. S\u0142owo rojst oznacza zbiorowisko ro\u015blinnych teren\u00f3w podmok\u0142ych, wyst\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie na Litwie; miejsce podmok\u0142e, niskie i bagniste. Tytu\u0142owym bagnem jest bowiem ca\u0142y \u015bwiat pokazany w serialu. Bohaterowie z r\u00f3\u017cnych przyczyn grz\u0119zn\u0105 w parali\u017cuj\u0105cym ich \u017cycie systemie. Szara rzeczywisto\u015b\u0107 przypomina podmok\u0142e grz\u0119zawisko \u2013 \u201eim wi\u0119cej nieprzemy\u015blanych ruch\u00f3w wykonujesz, tym","start_idx":408,"end_idx":500}
+{"id":"mrc_8132","question":"czyje imi\u0119 nosi\u0142 dywizjon 303?","answer":"Tadeusza Ko\u015bciuszki","context":"303 Dywizjon My\u015bliwski Warszawski im. Tadeusza Ko\u015bciuszki (303 dm) \u2013 dywizjon lotnictwa my\u015bliwskiego Polskich Si\u0142 Powietrznych w Wielkiej Brytanii. == Opis jednostki == * tradycje \u2013 spadkobierca III/1 Dywizjonu My\u015bliwskiego warszawskiego (odznaka 111 Eskadry Ko\u015bciuszkowskiej, pocz\u0105tkowy personel). * zwyczaj \u2013 noszenie szkar\u0142atnych szalik\u00f3w. * rekordy: ** najskuteczniejsza jednostka Aliant\u00f3w w czasie bitwy o Angli\u0119. ** najskuteczniejsza jednostka Aliant\u00f3w w operacji \"Jubilee\" (desant pod Dieppe). * \u015bwi\u0119to dywizjonu: 1 wrze\u015bnia. * litery kodowe: RF (przezwisko \u201eRafa\u0142ki\u201d); od 2 sierpnia 1945 PD. * utworzony \u2013 2 sierpnia 1940, Northolt. * pierwszy rozkaz dzienny \u2013 2 sierpnia 1940, Northolt. * gotowo\u015b\u0107 operacyjna \u2013 31 sierpnia 1940, Northolt. * ostatnie zadanie bojowe \u2013 25 kwietnia 1945, Northolt. * rozwi\u0105zany \u2013 11 grudnia 1946, Hethel.","start_idx":38,"end_idx":57}
+{"id":"mrc_8133","question":"gdzie mieszka\u0142 pi\u0142sudski w warszawie?","answer":"Belwederze","context":"na brak mo\u017cliwo\u015bci zawarcia ma\u0142\u017ce\u0144stwa pocz\u0105tkowo Pi\u0142sudski i Szczerbi\u0144ska nie mieszkali razem \u2013 on w Belwederze, ona w dwupokojowym mieszkaniu na Pradze, a nast\u0119pnie przy ul. Koszykowej 70. Dopiero w 1921, po \u015blubie, zamieszkali w Belwederze. W 1922 przenie\u015bli si\u0119 na kr\u00f3tko do mieszkania przy ul. Koszykowej, a od lipca 1923 \u2013 do dworku \"Milusin\" w Sulej\u00f3wku. Po zamachu majowym rodzina ponownie przenios\u0142a si\u0119 do Belwederu. Marsza\u0142ek bardzo cz\u0119sto jednak nocowa\u0142 w Ministerstwie Spraw Wojskowych, a p\u00f3\u017aniej w budynku G\u0142\u00f3wnego Inspektoratu Si\u0142 Zbrojnych. Nawa\u0142 pracy uniemo\u017cliwia\u0142 mu cz\u0119ste kontakty z \u017con\u0105, do rzadko\u015bci nale\u017ca\u0142y ich wsp\u00f3lne wyjazdy do Wilna na jarmark zwany \"Kaziukami\". Pi\u0142sudski wola\u0142 tak\u017ce je\u017adzi\u0107 na samotny wypoczynek do Druskienik (w sierpniu i wrze\u015bniu). Po zrzeczeniu si\u0119 maj\u0105tku","start_idx":102,"end_idx":112}
+{"id":"mrc_8134","question":"ile bramek zdobyl lewandowski w bundeslidze?","answer":"312 goli w 384 meczach Bundesligi.","context":"427 meczach Bundesligi. * Najskuteczniejszy strzelec w jednym sezonie: Robert Lewandowski (sezon 2020/2021) \u2013 41 goli * Najskuteczniejszy strzelec w jednym roku kalendarzowym: Robert Lewandowski (rok 2021) \u2013 43 gole * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w historii: Robert Lewandowski \u2013 312 goli w 384 meczach Bundesligi. * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w jednym sezonie: Robert Lewandowski (Bayern Monachium, sezon 2020/2021) \u2013 41 goli * Najskuteczniejszy strzelec-obcokrajowiec w jednym roku kalendarzowym: Robert Lewandowski (rok 2021) \u2013 43 gole * Najskuteczniejszy duet strzelc\u00f3w w jednym sezonie: 54 gole \u2013 Edin D\u017eeko i Grafite (VfL Wolfsburg, sezon 2008/2009). * Najwi\u0119cej goli zdobytych przez zawodnika w jednym meczu: 6 \u2013 Dieter M\u00fcller (1. FC K\u00f6ln \u2013 Werder Brema 7:2, 17 sierpnia 1977). * Najwi\u0119cej goli zdobytych przez zawodnika","start_idx":292,"end_idx":326}
+{"id":"mrc_8135","question":"jak nazywa si\u0119 osoba tworz\u0105ca strony internetowe?","answer":"Webmaster","context":"Webmaster \u2013 projektant stron internetowych. Osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 projektowaniem, planowaniem, utrzymaniem, rozwojem, marketingiem i administracj\u0105 stron internetowych oraz aplikacji w Internecie. Jest pierwszym punktem kontaktu w przypadku problem\u00f3w technicznych, pyta\u0144 lub sugestii dotycz\u0105cych strony internetowej. Termin do niedawna oznacza\u0142 jedn\u0105 osob\u0119 zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 projektowaniem, kodowaniem, szat\u0105 graficzn\u0105 oraz aktualizacj\u0105 witryny internetowej. Witryn\u0119 WWW webmaster wykonuje na zam\u00f3wienie osoby (firmy), kt\u00f3ra chce zaistnie\u0107 w sieci internetowej. Mo\u017ce to by\u0107 jednorazowe zlecenie i wtedy praca ko\u0144czy si\u0119 z chwil\u0105 zaakceptowania projektu przez zamawiaj\u0105cego oraz umieszczenia witryny na wskazanym serwerze. Us\u0142uga mo\u017ce mie\u0107 te\u017c charakter ci\u0105g\u0142y \u2013 wtedy webmaster aktualizuje i rozbudowuje stron\u0119 zgodnie z bie\u017c\u0105cym zapotrzebowaniem zleceniodawcy. Webmaster mo\u017ce tak\u017ce tworzy\u0107 witryny na w\u0142asne \u017cyczenie i wed\u0142ug w\u0142asnego projektu. Profesjonalnie przygotowana strona","start_idx":0,"end_idx":9}
+{"id":"mrc_8136","question":"kiedy wybuch\u0142 reaktor w czarnobylu?","answer":"wypadek j\u0105drowy, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 w reaktorze j\u0105drowym bloku energetycznego nr 4 Czarnobylskiej Elektrowni J\u0105drowej.","context":"Katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni J\u0105drowej, katastrofa czarnobylska, katastrofa w Czarnobylu \u2013 wypadek j\u0105drowy, kt\u00f3ry nast\u0105pi\u0142 w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 w reaktorze j\u0105drowym bloku energetycznego nr 4 Czarnobylskiej Elektrowni J\u0105drowej. W wyniku awarii przy przegrzaniu si\u0119 rdzenia reaktora dosz\u0142o do wybuchu wodoru, po\u017caru oraz rozprzestrzenienia si\u0119 substancji promieniotw\u00f3rczych. By\u0142a to najwi\u0119ksza katastrofa w historii energetyki j\u0105drowej i jedna z najwi\u0119kszych katastrof przemys\u0142owych XX wieku. Razem z katastrof\u0105 w elektrowni j\u0105drowej Fukushima I zosta\u0142a zakwalifikowana do si\u00f3dmego, najwy\u017cszego stopnia w skali INES. W wyniku ca\u0142kowitego zniszczenia reaktora ska\u017ceniu promieniotw\u00f3rczemu uleg\u0142 obszar od 125 000 do 146 000 km\u00b2 terenu na pograniczu Bia\u0142orusi, Ukrainy i Rosji, a wyemitowana z uszkodzonego reaktora chmura radioaktywna rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 po ca\u0142ej Europie. W","start_idx":100,"end_idx":246}
+{"id":"mrc_8137","question":"w jakich okoliczno\u015bciach powsta\u0142 hymn juliusza s\u0142owackiego?","answer":"\"Hymn\" zosta\u0142 napisany przez przebywaj\u0105cego w Warszawie Juliusza S\u0142owackiego w ci\u0105gu kilku dni od wybuchu powstania listopadowego.","context":"\"Hymn\" [\"Bogarodzica! Dziewico!\"] \u2013 m\u0142odzie\u0144czy wiersz Juliusza S\u0142owackiego, napisany przez poet\u0119 w 1830 roku po wybuchu powstania listopadowego. Jest to pierwszy utw\u00f3r o tematyce patriotycznej w tw\u00f3rczo\u015bci przysz\u0142ego wieszcza. == Okoliczno\u015bci wydania == \"Hymn\" zosta\u0142 napisany przez przebywaj\u0105cego w Warszawie Juliusza S\u0142owackiego w ci\u0105gu kilku dni od wybuchu powstania listopadowego. Pierwodruk ukaza\u0142 si\u0119 ju\u017c 4 grudnia w \u201ePolaku Sumiennym\u201d, a nast\u0119pnie przedrukowany 7 grudnia w \u201eKurierze Polskim\u201d (nr 354), 9 grudnia w \u201eKurierze Lubelskim\u201d (nr 3). Opublikowa\u0142a go w tym samym roku gazetka powsta\u0144cza \u201eBard Oswobodzonej Polski\u201d. Jako osobny druk ukaza\u0142 si\u0119 jeszcze w 1830 roku w Warszawie wraz z \"Od\u0105 do wolno\u015bci\", kolejnym wierszem S\u0142owackiego o powsta\u0144czej tematyce. W 1832 roku zosta\u0142 opublikowany na emigracji w Awinionie w \u201eBardzie","start_idx":255,"end_idx":385}
+{"id":"mrc_8138","question":"w jakim wieku rosn\u0105 w\u0105sy?","answer":"w wieku dojrzewania.","context":"W\u0105sy \u2013 zarost nad g\u00f3rn\u0105 warg\u0105. Jeden z dw\u00f3ch pasm w\u0142os\u00f3w sk\u0142adaj\u0105cych si\u0119 na zarost m\u0119\u017cczyzny. Pojawia si\u0119 u ch\u0142opc\u00f3w w wieku dojrzewania. U niekt\u00f3rych zwierz\u0105t to jeden z d\u0142ugich, sztywnych w\u0142os\u00f3w czuciowych (wibrys\u00f3w) lub wyd\u0142u\u017conych wyrostk\u00f3w sk\u00f3rnych po obu stronach pyska. W\u0105sy mog\u0105 by\u0107 piel\u0119gnowane i stylizowane przy pomocy pomady lub specjalnego wosku. == Rodzaje == * chevron \u2013 w\u0105sy g\u0119ste i masywne, pokrywaj\u0105ce ca\u0142\u0105 przestrze\u0144 mi\u0119dzy g\u00f3rn\u0105 warg\u0105 a nosem. Upowszechnione przez Toma Sellecka * handlebar \u2013 w\u0105sy g\u0119ste z podkr\u0119canymi ko\u0144c\u00f3wkami, przypominaj\u0105cymi kierownic\u0119 roweru. Popularne szczeg\u00f3lnie w XIX wieku * ko\u0144ska podkowa \u2013 zarost przypominaj\u0105cy ko\u0144sk\u0105 podkow\u0119 * pencil \u2013 w\u0105sy tworz\u0105ce cienk\u0105 lini\u0119 tu\u017c nad g\u00f3rn\u0105 warg\u0105. Spopularyzowane w latach 30. i 40. XX wieku przez","start_idx":118,"end_idx":138}
+{"id":"mrc_8139","question":"kiedy u\u017cywa\u0107 tytu\u0142u mgr?","answer":"po uko\u0144czeniu studi\u00f3w drugiego stopnia lub jednolitych studi\u00f3w magisterskich.","context":"Magister (mgr, z ) \u2013 tytu\u0142 zawodowy nadawany przez uczelnie po uko\u0144czeniu studi\u00f3w drugiego stopnia lub jednolitych studi\u00f3w magisterskich. Dla uzyskania tytu\u0142u magistra niezb\u0119dne jest wcze\u015bniejsze uzyskanie absolutorium, z\u0142o\u017cenie pracy dyplomowej i zdanie egzaminu magisterskiego. Jest to r\u00f3wnie\u017c tytu\u0142 zwyczajowy u\u017cywany w stosunku do farmaceut\u00f3w (podobnie jak tytu\u0142 doktora u\u017cywany w odniesieniu do lekarzy i profesora wobec nauczycieli). Po uko\u0144czeniu niekt\u00f3rych kierunk\u00f3w nadawane s\u0105 tytu\u0142y r\u00f3wnorz\u0119dne tytu\u0142owi magistra: tytu\u0142 magistra in\u017cyniera po uko\u0144czeniu studi\u00f3w II stopnia dla in\u017cynier\u00f3w, tytu\u0142 lekarza po uko\u0144czeniu kierunku lekarskiego, lekarza dentysty po stomatologii oraz lekarza weterynarii po weterynarii. Jest to odst\u0119pstwem od Deklaracji Bolo\u0144skiej, kt\u00f3ra stanowi, \u017ce po uko\u0144czeniu studi\u00f3w magisterskich absolwent otrzymuje tytu\u0142 magistra. == Tytu\u0142 magistra w Polsce == Na podstawie obowi\u0105zuj\u0105cej do","start_idx":60,"end_idx":137}
+{"id":"mrc_8140","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w ma syc\u00f3w?","answer":"Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Syc\u00f3w zamieszkiwa\u0142o 10 381 os\u00f3b.","context":"Syc\u00f3w (, do 1888 \"Polnisch Wartenberg\") \u2013 miasto w wojew\u00f3dztwie dolno\u015bl\u0105skim, w powiecie ole\u015bnickim, nale\u017c\u0105ce do aglomeracji wroc\u0142awskiej, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Syc\u00f3w. Syc\u00f3w uzyska\u0142 lokacj\u0119 miejsk\u0105 w 1276 roku. Dawniej Wolne Pa\u0144stwo Stanowe. Do 1945 roku maj\u0105tek ziemski w Sycowie nale\u017ca\u0142 do ksi\u0105\u017c\u0119cej dynastii Biron\u00f3w. Wed\u0142ug danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Syc\u00f3w zamieszkiwa\u0142o 10 381 os\u00f3b. Powierzchnia miasta zajmuje 17,05 km\u00b2. == Po\u0142o\u017cenie == Miasto po\u0142o\u017cone jest na pograniczu Wzg\u00f3rz Twardog\u00f3rskich i Wzg\u00f3rz Ostrzeszowskich, nad M\u0142y\u0144sk\u0105 Wod\u0105, lewym dop\u0142ywem Baryczy. Historycznie le\u017cy na Dolnym \u015al\u0105sku. W latach 1975\u20131998 miasto administracyjnie nale\u017ca\u0142o do woj. kaliskiego. Przed 1975 by\u0142o siedzib\u0105 powiatu sycowskiego w ramach starego wojew\u00f3dztwa wroc\u0142awskiego. == Nazwa == Nazwa miejscowo\u015bci zosta\u0142a zachowana w \u017ar\u00f3d\u0142ach pochodz\u0105cych z ko\u0144ca XIII","start_idx":331,"end_idx":402}
+{"id":"mrc_8141","question":"jak inaczej nazywa si\u0119 strona internetowa?","answer":"strona WWW","context":"Strona internetowa, strona WWW () \u2013 zbi\u00f3r uporz\u0105dkowanych logicznie, po\u0142\u0105czonych ze sob\u0105 przez nawigacj\u0119 oraz linki element\u00f3w, prezentowanych za pomoc\u0105 przegl\u0105darki internetowej pod jednolitym adresem elektronicznym. Stanowi dokument HTML udost\u0119pniany w Internecie przez serwer WWW. Po stronie u\u017cytkownika strona internetowa jest zwykle otwierana i wy\u015bwietlana za pomoc\u0105 przegl\u0105darki internetowej. Autorem pierwszych stron internetowych jest Tim Berners-Lee. Obecnie strony tworzy si\u0119 za pomoc\u0105 m.in. HTML5, CSS 3 i JavaScript. Strony internetowe wykorzystywane w celu prowadzenia dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej maj\u0105 du\u017ce znaczenie dla wizerunku firmy, co mo\u017ce mie\u0107 wp\u0142yw na wynik ekonomiczny dzia\u0142alno\u015bci rynkowej, a ewentualne b\u0142\u0119dy na stronie internetowej mog\u0105 negatywnie oddzia\u0142ywa\u0107 na potencjalnych klient\u00f3w. == Responsive web design == Responsywne projektowanie stron internetowych (RWD) lub projektowanie responsywne to podej\u015bcie do projektowania","start_idx":20,"end_idx":30}
+{"id":"mrc_8142","question":"kto zgin\u0105\u0142 w bitwie pod legnic\u0105?","answer":"dowodz\u0105cy nimi ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobo\u017cny oraz dwaj dow\u00f3dcy hufc\u00f3w: cudzoziemski Boles\u0142aw Dypoldowic i ma\u0142opolski Sulis\u0142aw.","context":"Bitwa pod Legnic\u0105 \u2013 bitwa, kt\u00f3ra rozegra\u0142a si\u0119 9 kwietnia 1241 w czasie I najazdu mongolskiego na Polsk\u0119 pomi\u0119dzy rycerstwem dolno- i g\u00f3rno\u015bl\u0105skim, ma\u0142o- i wielkopolskim, w liczbie ok. 6 tysi\u0119cy wojownik\u00f3w oraz posi\u0142kami cudzoziemskimi, w tym morawskimi i niemieckimi w liczbie ok. 2 tysi\u0119cy zbrojnych, a Mongo\u0142ami (Tatarami), w liczbie od 3 tysi\u0119cy do 8 tysi\u0119cy wojownik\u00f3w. Wojska chrze\u015bcija\u0144skie ponios\u0142y kl\u0119sk\u0119 \u2013 zgin\u0119li dowodz\u0105cy nimi ksi\u0105\u017c\u0119 \u015bl\u0105ski, krakowski i wielkopolski Henryk II Pobo\u017cny oraz dwaj dow\u00f3dcy hufc\u00f3w: cudzoziemski Boles\u0142aw Dypoldowic i ma\u0142opolski Sulis\u0142aw. Wskutek najazdu mongolskiego i tej bitwy pa\u0144stwo Henryk\u00f3w \u015bl\u0105skich rozpad\u0142o si\u0119. Zjednoczenie pa\u0144stew dzielnicowych zosta\u0142o na kilkadziesi\u0105t lat zahamowane. == Data i miejsce bitwy == Bitwa rozegra\u0142a si\u0119 9 kwietnia 1241 w odleg\u0142o\u015bci ok. 7 kilometr\u00f3w","start_idx":424,"end_idx":578}
+{"id":"mrc_8143","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 2 rozbi\u00f3r?","answer":"1793","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":19,"end_idx":23}
+{"id":"mrc_8144","question":"do kogo nale\u017cy antarktyda?","answer":"Antarktyda nie nale\u017cy do \u017cadnego pa\u0144stwa","context":"po\u0142owy ryb, w szczeg\u00f3lno\u015bci antara patago\u0144skiego. Wed\u0142ug ocen, nielegalne po\u0142owy antara w latach 2000. wzros\u0142y nawet do 32 000 ton; problem ten w du\u017cej mierze zosta\u0142 rozwi\u0105zany dzi\u0119ki zwi\u0119kszonym kontrolom, spadaj\u0105c do poziomu ocenianego na oko\u0142o 1300 ton w 2010. == Polityka == Antarktyda nie nale\u017cy do \u017cadnego pa\u0144stwa i nie ma rz\u0105du, chocia\u017c niekt\u00f3re kraje roszcz\u0105 sobie prawa do fragment\u00f3w jej terytorium. Kilka z tych kraj\u00f3w uznaje wzajemnie swoje prawa, ale \u017cadne z nich nie jest powszechnie uznawane. Kwestia statusu prawnego Antarktydy by\u0142a szeroko dyskutowana od czasu zako\u0144czenia II wojny \u015bwiatowej. By\u0142y wysuwane r\u00f3\u017cne propozycje: ustanowienie tymczasowego \"modus vivendi\", przy zawieszeniu roszcze\u0144 terytorialnych, ustanowienie terytorium powierniczego lub kondominium. W 1959 w wyniku tych rozm\u00f3w uchwalono Uk\u0142ad Antarktyczny i nie","start_idx":279,"end_idx":319}
+{"id":"mrc_8145","question":"co jest \u017ar\u00f3d\u0142em prawa?","answer":"Formalne \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142a powstania prawa. Jest nimi to, co formalnie tworzy prawo. Nale\u017c\u0105 do nich np. akty prawa stanowionego np.: konstytucja, ustawa, rozporz\u0105dzenie.","context":"\u0179r\u00f3d\u0142a prawa (\u0142ac. \"fontes iuris\") \u2013 to, co stanowi prawo, albo to, co nie stanowi oficjalnie prawa, ale ma du\u017cy wp\u0142yw na kszta\u0142t, jaki prawo posiada. == Typologia \u017ar\u00f3de\u0142 prawa == * \"Fontes iuris oriundi\" \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142a powstania/pochodzenia prawa w sensie tego, co powoduje lub przyczynia si\u0119 do powstania prawa. * \"Fontes iuris cognoscendi\" \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142a poznania prawa w sensie tego, co umo\u017cliwia zapoznanie si\u0119 z tre\u015bci\u0105 prawa. * Formalne \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142a powstania prawa. Jest nimi to, co formalnie tworzy prawo. Nale\u017c\u0105 do nich np. akty prawa stanowionego np.: konstytucja, ustawa, rozporz\u0105dzenie. * Materialne \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142a powstania prawa. Jest nimi to, co ma faktyczny wp\u0142yw na to, jakie prawo formalnie jest tworzone. * Oficjalne \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142a poznania prawa, kt\u00f3re s\u0105","start_idx":423,"end_idx":583}
+{"id":"mrc_8146","question":"czego domaga\u0142a si\u0119 solidarno\u015b\u0107?","answer":"Zwi\u0105zkowcy domagali si\u0119 tworzenia nowych miejsc pracy, przestrzegania prawa do wynagrodzenia oraz przywr\u00f3cenia zasi\u0142k\u00f3w i \u015bwiadcze\u0144 przedemerytalnych.","context":"\u201eSolidarno\u015bci\u201d podj\u0119\u0142a uchwa\u0142\u0119, na mocy kt\u00f3rej rozpocz\u0119to zbieranie podpis\u00f3w pod inicjatyw\u0105 ustawodawcz\u0105 na rzecz przywr\u00f3cenia zasi\u0142k\u00f3w i \u015bwiadcze\u0144 przedemerytalnych. * 29 listopada \u2013 Wesz\u0142y w \u017cycie pierwsze zmiany w znowelizowanym kodeksie pracy. === Rok 2003 === * 25 kwietnia \u2013 Ponad 20-tysi\u0119czna manifestacja \u201eSolidarno\u015bci\u201d przesz\u0142a ulicami Warszawy. Zwi\u0105zkowcy domagali si\u0119 tworzenia nowych miejsc pracy, przestrzegania prawa do wynagrodzenia oraz przywr\u00f3cenia zasi\u0142k\u00f3w i \u015bwiadcze\u0144 przedemerytalnych. * 29 kwietnia \u2013 650 tys. podpis\u00f3w (na wymagane 100 tys.) zebra\u0142a \u201eSolidarno\u015b\u0107\u201d pod projektem ustawy przywracaj\u0105cym zasi\u0142ki i \u015bwiadczenia przedemerytalne. Projekt wraz z podpisami zosta\u0142 przekazany na r\u0119ce wicemarsza\u0142ka Sejmu * 29 lipca \u2013 w Sejmie odby\u0142o si\u0119 pierwsze czytanie obywatelskiego projektu ustawy o zatrudnieniu i przeciwdzia\u0142aniu bezrobociu. Ponad 2 tys. zwi\u0105zkowc\u00f3w z \u201eS\u201d domaga\u0142o","start_idx":355,"end_idx":505}
+{"id":"mrc_8147","question":"kto stoi na czele s\u0105du najwy\u017cszego?","answer":"Funkcj\u0119 Pierwszego Prezesa SN powierzono Stanis\u0142awowi Pomian-Srzednickiemu.","context":"1 wrze\u015bnia 1917. S\u0105d Najwy\u017cszy sta\u0142 si\u0119 najwy\u017csz\u0105 instancj\u0105 nowego systemu s\u0105downictwa polskiego. Funkcj\u0119 Pierwszego Prezesa SN powierzono Stanis\u0142awowi Pomian-Srzednickiemu. Dekretem Tymczasowego Naczelnika Pa\u0144stwa J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego z 8 lutego 1919 dokonano nowej regulacji kompetencji SN. S\u0105d Najwy\u017cszy rozstrzyga\u0142 \u015brodki zaskar\u017cenia od orzecze\u0144 s\u0105d\u00f3w II instancji i czuwa\u0142 nad jednolito\u015bci\u0105 orzecznictwa. Dzieli\u0142 si\u0119 na izby: cywiln\u0105 i karn\u0105; w 1938 roku powsta\u0142a tak\u017ce Izba do spraw Adwokatury, jednak dzia\u0142a\u0142a ona przy S\u0105dzie Najwy\u017cszym, nie za\u015b jako izba tego s\u0105du (zlikwidowana na prze\u0142omie 1950/1951 roku). Orzeka\u0142 w sk\u0142adach: 3, 5, 7-osobowych, ca\u0142ej izby oraz Zgromadzenia Og\u00f3lnego. === Po 1945 === ==== Ustawy z 1962, 1984 i 2002 r. ==== W lutym 1962 Sejm uchwali\u0142 ustaw\u0119 o S\u0105dzie Najwy\u017cszym, kt\u00f3r\u0105 zast\u0105pi\u0142a ustawa uchwalona","start_idx":98,"end_idx":173}
+{"id":"mrc_8148","question":"kto zajmuje si\u0119 zw\u0142okami?","answer":"Sekcj\u0119 naukow\u0105 przeprowadza lekarz patomorfolog lub lekarz medycyny s\u0105dowej.","context":"Sekcja zw\u0142ok (\u0142ac. \"sectio\": ci\u0119cie, rozci\u0119cie), autopsja ( \"autopsia\": zobaczy\u0107 na w\u0142asne oczy) \u2013 badanie po\u015bmiertne (\u0142ac. \"post mortem\"), kt\u00f3rego celem jest najcz\u0119\u015bciej ustalenie przyczyny zgonu, rzadziej uzyskanie dodatkowych informacji potrzebnych \u015bledczym. Wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 naukow\u0105 (anatomopatologiczn\u0105) oraz s\u0105dowolekarsk\u0105 sekcj\u0119 zw\u0142ok (okre\u015blan\u0105 niekiedy potocznie mianem obdukcji zw\u0142ok). Sekcj\u0119 naukow\u0105 przeprowadza lekarz patomorfolog lub lekarz medycyny s\u0105dowej. Odbywa si\u0119 ona w zak\u0142adach opieki zdrowotnej lub plac\u00f3wkach dydaktycznych (np. wydzia\u0142ach lekarskich uniwersytet\u00f3w) w celu ustalenia przyczyny zgonu, weryfikacji rozpoznania klinicznego oraz w celach dydaktycznych. Ka\u017cdy lekarz weterynarii ma prawo i mo\u017cliwo\u015b\u0107 przeprowadzenia sekcji zw\u0142ok zwierz\u0119cia, zwykle jednak takie badania wykonuj\u0105 tylko wyspecjalizowane jednostki (wydzia\u0142y medycyny weterynaryjnej lub Pa\u0144stwowy Instytut Weterynaryjny). == S\u0105dowolekarska sekcja zw\u0142ok == Na mocy prawa, bez wzgl\u0119du na brak zgody","start_idx":392,"end_idx":468}
+{"id":"mrc_8149","question":"kto by\u0142 re\u017cyserem filmu rejs?","answer":"Marka Piwowskiego","context":"\"Rejs\" \u2013 polska czarno-bia\u0142a komedia filmowa z 1970 roku w re\u017cyserii Marka Piwowskiego, wed\u0142ug scenariusza napisanego wraz z Januszem G\u0142owackim, Andrzejem Barszczy\u0144skim oraz Jerzym Karaszkiewiczem. Tematem filmu jest rejs statkiem wycieczkowym Wis\u0142\u0105. Podczas rejsu osobnik podaj\u0105cy si\u0119 za instruktora kulturalno-o\u015bwiatowego (Stanis\u0142aw Tym) stopniowo podporz\u0105dkowuje sobie pasa\u017cer\u00f3w, organizuj\u0105c szereg r\u00f3\u017cnorodnych gier i zabaw, kt\u00f3re wprawiaj\u0105 wycieczkowicz\u00f3w w niedaj\u0105cy si\u0119 pohamowa\u0107 entuzjazm. Film zas\u0142yn\u0105\u0142 jako jeden z pierwszych polskich film\u00f3w pe\u0142nometra\u017cowych zrealizowanych metod\u0105 improwizacji. Brawurowo wyre\u017cyserowany film, kt\u00f3ry okaza\u0142 si\u0119 gorzk\u0105 satyr\u0105 na spo\u0142ecze\u0144stwo polskie po wydarzeniach marcowych 1968 roku, zosta\u0142 brutalnie potraktowany przez cenzur\u0119 komunistyczn\u0105. Otrzymawszy najni\u017csz\u0105 kategori\u0119 artystyczn\u0105, \"Rejs\" by\u0142 dystrybuowany jedynie w kinach studyjnych, w kt\u00f3rych jednak natychmiast osi\u0105gn\u0105\u0142 ogromn\u0105 popularno\u015b\u0107. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie \"Rejs\" funkcjonuje w spo\u0142ecznym obiegu jako film","start_idx":69,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8150","question":"co to \u015bredni\u00f3wka?","answer":"\u015aredni\u00f3wka \u2013 punkt podzia\u0142u, kt\u00f3ry dzieli wers na dwa w przybli\u017ceniu r\u00f3wne tzw. hemistychy, czyli cz\u0119\u015bci wersu wydzielone przez ka\u017cd\u0105 cezur\u0119.","context":"\u015aredni\u00f3wka \u2013 punkt podzia\u0142u, kt\u00f3ry dzieli wers na dwa w przybli\u017ceniu r\u00f3wne tzw. hemistychy, czyli cz\u0119\u015bci wersu wydzielone przez ka\u017cd\u0105 cezur\u0119. Zwykle wyst\u0119puje w wersach d\u0142u\u017cszych ni\u017c o\u015bmiosylabowe. Miejsce \u015bredni\u00f3wki w wersie zale\u017cne jest od granicy wyraz\u00f3w i zestroj\u00f3w akcentowych. Z regu\u0142y \u015bredni\u00f3wka nie wyst\u0119puje w miejscach podzia\u0142u zdaniowego, poniewa\u017c by\u0142oby to zwi\u0105zane z silnym sygna\u0142em intonacyjnym i tym samym spowodowa\u0142oby os\u0142abienie klauzuli. \u015aredni\u00f3wka wyst\u0119puje w wierszach sylabicznych, sylabotonicznych i tonicznych. Dla poezji polskiej charakterystyczna jest \u015bredni\u00f3wka po pi\u0105tej sylabie w jedenastozg\u0142oskowcu i po si\u00f3dmej sylabie w trzynastozg\u0142oskowcu. Jednak\u017ce dopuszczalne jest odst\u0105pienie od tej zasady. Je\u017celi ma to znacz\u0105cy wp\u0142yw na korzy\u015b\u0107 utworu \u015bredni\u00f3wka mo\u017ce by\u0107 nieregularna. Rygorystycznie utrzymywana jest tylko we francuskim aleksandrynie. Odpowiednikiem \u015bredni\u00f3wki w metryce iloczasowej jest","start_idx":0,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_8151","question":"jaki cel mia\u0142a wyprawa krzysztofa kolumba?","answer":"poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do","context":"Krzysztof Kolumb, lub , , (ur. prawdopodobnie mi\u0119dzy 25 sierpnia a 31 pa\u017adziernika 1451 w Genui, zm. 20 maja 1506 w Valladolid) \u2013 w\u0142oski \u017ceglarz, podr\u00f3\u017cnik i nawigator, tercjarz franciszka\u0144ski. Kapitan wyprawy, kt\u00f3ra p\u0142yn\u0119\u0142a na trzech statkach: \u201eSanta Mar\u00eda\u201d, \u201eNi\u00f1a\u201d i \u201ePinta\u201d pod flag\u0105 Kastylii w poszukiwaniu zachodniej drogi morskiej do wschodniej Azji (wed\u0142ug \u00f3wczesnego nazewnictwa \u2013 do Indii, gdy\u017c pod t\u0105 nazw\u0105 w jego czasach rozumiano ca\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udniowego, po\u0142udniowo-wschodniego i wschodniego wybrze\u017ca Azji a\u017c po Kataj \u2013 dzisiejsze Chiny \u2013 i Cipangu \u2013 dzisiejsz\u0105 Japoni\u0119). Jako pierwsza wyprawa w historii nowo\u017cytnych odkry\u0107 geograficznych pokona\u0142a zwrotnikowy Ocean Atlantycki i 12 pa\u017adziernika 1492 dotar\u0142a do Indii Zachodnich u wybrze\u017cy Ameryki \u2013 kontynentu nieznanego w \u00f3wczesnej Europie. Za dokonania zosta\u0142 mianowany admira\u0142em","start_idx":298,"end_idx":391}
+{"id":"mrc_8152","question":"gdzie schroni\u0142 si\u0119 jan kazimierz?","answer":"w G\u0142og\u00f3wku ko\u0142o Prudnika w ksi\u0119stwie opolsko-raciborskim","context":"na stron\u0119 kr\u00f3la Szwecji Karola X Gustawa. Kr\u00f3l Jan Kazimierz musia\u0142 ze swoim dworem opu\u015bci\u0107 granice Rzeczypospolitej i uda\u0142 si\u0119 do zamku w G\u0142og\u00f3wku ko\u0142o Prudnika w ksi\u0119stwie opolsko-raciborskim, gdzie przebywa\u0142 na wygnaniu przez dwa miesi\u0105ce od pa\u017adziernika 1655 roku. Ksi\u0119stwo opolsko-raciborskie stanowi\u0142o uposa\u017cenie kr\u00f3lowej Marii, a \u00f3wczesny w\u0142a\u015bciciel zamku Franciszek Euzebiusz Oppersdorff, m\u00f3g\u0142 odwdzi\u0119czy\u0107 si\u0119 parze kr\u00f3lewskiej za to, \u017ce kilka lat wcze\u015bniej w czasie wojny trzydziestoletniej m\u00f3g\u0142 schroni\u0107 si\u0119 najpierw na Wawelu, a p\u00f3\u017aniej w kr\u00f3lewskim zamku w Niepo\u0142omicach. \u017bona Oppersdorfa, Anna Zuzanna de Bess, by\u0142a wcze\u015bniej dw\u00f3rk\u0105 kr\u00f3lowej Marii. Na zamku organizowano sojusze mi\u0119dzynarodowe przeciwko Szwedom i spotkania z wojskowymi stoj\u0105cymi po stronie kr\u00f3la. Kr\u00f3l w dniu 20 listopada wyda\u0142 uniwersa\u0142 opolski do narodu, wzywaj\u0105c w nim","start_idx":137,"end_idx":193}
+{"id":"mrc_8153","question":"jak\u0105 rol\u0119 w kom\u00f3rce pe\u0142ni p\u0142aszcz w\u0119glowodanowy wyst\u0119puj\u0105cy w b\u0142onie biologicznej?","answer":"Zabezpiecza powierzchni\u0119 kom\u00f3rki przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi, pe\u0142ni wa\u017cne funkcje przy \u0142\u0105czeniu si\u0119 kom\u00f3rek w skupiska oraz przy ich identyfikacji.","context":"Glikokaliks \u2013 w\u0119glowodanowa warstwa pokrywaj\u0105ca powierzchni\u0119 b\u0142on kom\u00f3rkowych kom\u00f3rek zwierz\u0119cych oraz niekt\u00f3rych bakterii i innych kom\u00f3rek. Sk\u0142ada si\u0119 z: galaktozy, glukozy, glukozoaminy, galaktozaminy, mannozy, fukozy i kwas\u00f3w sjalowych, kt\u00f3re s\u0105 sk\u0142adnikami glikolipid\u00f3w oraz glikoproteid\u00f3w. Zabezpiecza powierzchni\u0119 kom\u00f3rki przed uszkodzeniami mechanicznymi i chemicznymi, pe\u0142ni wa\u017cne funkcje przy \u0142\u0105czeniu si\u0119 kom\u00f3rek w skupiska oraz przy ich identyfikacji. W du\u017cym stopniu poch\u0142ania wod\u0119, co powoduje, \u017ce powierzchnia kom\u00f3rki jest \u015bliska, dzi\u0119ki temu wiele kom\u00f3rek (np. leukocyty) mo\u017ce si\u0119 prze\u015blizgiwa\u0107 przez w\u0105skie szczeliny w \u015bcianach naczy\u0144 w\u0142osowatych. \u015alisko\u015b\u0107 powierzchni kom\u00f3rek zapobiega zlepianiu si\u0119 krwinek czerwonych i przyczepianiu do \u015bcian naczy\u0144 krwiono\u015bnych. Chroni r\u00f3wnie\u017c kom\u00f3rki jelita przed strawieniem. Glikokaliks r\u00f3\u017cnych typ\u00f3w kom\u00f3rek r\u00f3\u017cni si\u0119 sk\u0142adem reszt cukrowych i grubo\u015bci\u0105. Sk\u0142ada si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z cukr\u00f3w prostych,","start_idx":295,"end_idx":462}
+{"id":"mrc_8154","question":"czym by\u0142 jedwabny szlak?","answer":"dawna droga handlowa \u0142\u0105cz\u0105ca Chiny z Bliskim Wschodem i Europ\u0105.","context":"Jedwabny Szlak, jedwabny szlak \u2013 dawna droga handlowa \u0142\u0105cz\u0105ca Chiny z Bliskim Wschodem i Europ\u0105. Szlak mia\u0142 d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 12 tys. km i by\u0142 wykorzystywany od III wieku p.n.e. do XVII wieku n.e., kiedy to przesta\u0142 mie\u0107 znaczenie na skutek odkrycia drogi morskiej do Chin (ok. 1650 r.). Znaczenie szlaku zmala\u0142o w VI wieku n.e., ze wzgl\u0119du na nap\u0142yw lud\u00f3w tureckich do Azji \u015arodkowej. == Nazwa == Termin \"Seidenstrasse\" (po ) zosta\u0142 po raz pierwszy u\u017cyty przez niemieckiego podr\u00f3\u017cnika i geografa Ferdinanda von Richthofena w 1877. Jedwab nie by\u0142 jednak jedynym (ani nawet g\u0142\u00f3wnym) towarem transportowanym tym szlakiem. == Przebieg == Jedwabny Szlak prowadzi\u0142 z Xi\u2019an, dawnej stolicy Chin, przez Lanzhou do oazy Dunhuang, gdzie rozdziela\u0142 si\u0119 na szlak g\u0142\u00f3wny","start_idx":33,"end_idx":96}
+{"id":"mrc_8155","question":"jakim gatunkiem literackim jest quo vadis?","answer":"powie\u015b\u0107 historyczna","context":"Quo vadis: Powie\u015b\u0107 z czas\u00f3w Nerona \u2013 powie\u015b\u0107 historyczna Henryka Sienkiewicza. Publikowana najpierw w odcinkach w warszawskiej \u201eGazecie Polskiej\u201d (lata 1895\u20131896) i \u2013 z minimalnym op\u00f3\u017anieniem w stosunku do \u201eGazety\u201d \u2013 tak\u017ce w krakowskim dzienniku \u201eCzas\u201d i \u201eDzienniku Pozna\u0144skim\u201d. Wkr\u00f3tce powie\u015b\u0107 zosta\u0142a wydana w formie druku zwartego, jej premiera odby\u0142a si\u0119 w Krakowie, w 1896 roku. Powie\u015b\u0107 odnios\u0142a \u015bwiatowy sukces i zosta\u0142a przet\u0142umaczona na ponad pi\u0119\u0107dziesi\u0105t j\u0119zyk\u00f3w. Pe\u0142ny tekst powie\u015bci \"Quo vadis\" znajduje si\u0119 w r\u0119kopisie Biblioteki Narodowej, a we wroc\u0142awskim Ossolineum znajduje si\u0119 39 lu\u017anych kart pierwszego szkicu powie\u015bci. R\u0119kopis BN zosta\u0142 zakupiony od spadkobierc\u00f3w Leopolda Kronenberga. Karty znajduj\u0105ce si\u0119 w zbiorach Ossolineum pochodz\u0105 ze zbior\u00f3w rodziny pisarza z Obl\u0119gorka. Henryk Sienkiewicz dosta\u0142 Literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci.","start_idx":37,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_8156","question":"co to eksploatacja?","answer":"Eksploatacja \u2013 poj\u0119cie interdyscyplinarne, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cnie pojmowane, np. w in\u017cynierii to u\u017cytkowanie (wraz z naprawami, konserwacj\u0105 itp.) maszyn, urz\u0105dze\u0144 lub r\u00f3\u017cnych innych system\u00f3w technicznych, w ekonomii \u2013 to wykorzystywanie z\u0142\u00f3\u017c mineralnych, np. w\u0119gla, lub spos\u00f3b gospodarowania \u015brodkami trwa\u0142ymi w przedsi\u0119biorstwie, w polityce \u2013 to wykorzystywanie si\u0142y roboczej i wyzysk klasowy","context":"Eksploatacja \u2013 poj\u0119cie interdyscyplinarne, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cnie pojmowane, np. w in\u017cynierii to u\u017cytkowanie (wraz z naprawami, konserwacj\u0105 itp.) maszyn, urz\u0105dze\u0144 lub r\u00f3\u017cnych innych system\u00f3w technicznych, w ekonomii \u2013 to wykorzystywanie z\u0142\u00f3\u017c mineralnych, np. w\u0119gla, lub spos\u00f3b gospodarowania \u015brodkami trwa\u0142ymi w przedsi\u0119biorstwie, w polityce \u2013 to wykorzystywanie si\u0142y roboczej i wyzysk klasowy S\u0142owo najcz\u0119\u015bciej dotyczy obiekt\u00f3w i system\u00f3w technicznych jednak zjawisko jest powszechne i ka\u017cdy proces eksploatacji jest cz\u0119\u015bci\u0105 eksploatacji \u015brodowiska. W szczeg\u00f3lno\u015bci do eksploatacji s\u0105 przyjmowane obiekty naturalne (rzeki, z\u0142o\u017ca itp.), kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 wraz z zaniechaniem tego. == Opis == Najwa\u017cniejszym wska\u017anikiem jako\u015bci eksploatacji jest ekonomia eksploatacji, kt\u00f3ra wynika z jej jako\u015bci, czyli poziomu wykorzystywania potencja\u0142u eksploatacyjnego zawartego w obiekcie i systemie \u2013 zaprojektowanego przez jego konstruktor\u00f3w. Potencja\u0142","start_idx":0,"end_idx":392}
+{"id":"mrc_8157","question":"kiedy zlikwidowano kopalnie w polsce?","answer":"1 IV 1957 roku","context":"kopalnie * Polska * \u015al\u0105sk * Matylda Chorzowskie ZPW zosta\u0142o zlikwidowane 1 IV 1957 roku, a kopalnie wesz\u0142y w sk\u0142ad Katowickiego ZPW D\u0105browskie ZPW w Sosnowcu utworzono 3 III 1945 r. obj\u0119\u0142o kopalnie: * Jowisz * Grodziec * Pary\u017c * Saturn * Czelad\u017a * Milowice * Renard * Kazimierz-Juliusz * Klimont\u00f3w-Mortimer * Niwka-Modrzej\u00f3w * Flora D\u0105browskie Zjednoczenie Przemys\u0142u W\u0119glowego w 1958 r. obejmowa\u0142o kopalnie * Kopalnia Brzozowice * Kopalnia Czelad\u017a * Kopalnia Czerwona Gwardia * Kopalnia Gen. Zawadzki * Kopalnia Grodziec * Kopalnia Jowisz * Kopalnia Kazimierz Juliusz * Kopalnia Klimont\u00f3w * Kopalnia Milowice * Kopalnia Mortimer * Kopalnia Niwka-Modrzej\u00f3w * Kopalnia Sosnowiec 1 I 1976 przej\u0119\u0142o te\u017c kopalnie : * Siemianowice * Andaluzja * Julian W 1981 nale\u017ca\u0142y do","start_idx":73,"end_idx":87}
+{"id":"mrc_8158","question":"w kt\u00f3rej lidze jest ruch chorz\u00f3w?","answer":"Od sezonu 2022/2023 wyst\u0119puj\u0105cy w I lidze.","context":"Ruch Chorz\u00f3w \u2013 polski klub sportowy za\u0142o\u017cony 20 kwietnia 1920 r. w \"Bismarkhucie\" (niem. \"Bismarckh\u00fctte\", od 1 stycznia 1923 r. Hajduki Wielkie; dzi\u015b Chorz\u00f3w Batory, dzielnica Chorzowa) jako jednosekcyjny klub pi\u0142karski. Od sezonu 2022/2023 wyst\u0119puj\u0105cy w I lidze. 14-krotny mistrz Polski, 6-krotny wicemistrz Polski, 3-krotny zdobywca Pucharu Polski, \u0107wier\u0107finalista Ligi Mistrz\u00f3w (edycja Pucharu Europy 1974/1975), \u0107wier\u0107finalista Ligi Europy (edycja Pucharu UEFA 1973/74) oraz finalista Pucharu Intertoto UEFA (sezon 1998). Do sezonu 1986/87 by\u0142 jedynym klubem, jaki uczestniczy\u0142 we wszystkich sezonach polskiej ekstraklasy. W tabeli wszech czas\u00f3w tych rozgrywek prowadzi\u0142 do po\u0142owy lat 90., aktualnie plasuje si\u0119 na 3. miejscu. W klasyfikacji medalowej mistrzostw Polski w pi\u0142ce no\u017cnej zajmuje drugie miejsce. Ruch Chorz\u00f3w jest pierwszym historycznym mistrzem G\u00f3rnego \u015al\u0105ska w oficjalnych","start_idx":221,"end_idx":263}
+{"id":"mrc_8159","question":"z jakiego pa\u0144stwa pochodzi\u0142 jagie\u0142\u0142o?","answer":"pa\u0144stwo litewskie","context":"1362 (zakres lat 1362\u20131363 lub 1358\u20131363), a tym samym opowiedziano si\u0119 za tym, \u017ce Jagie\u0142\u0142o by\u0142 sz\u00f3stym (w kolejno\u015bci) lub \u00f3smym dzieckiem pary wielkoksi\u0105\u017c\u0119cej. Za pierwotnie ustalon\u0105 dat\u0105 urodzin (oko\u0142o 1352) Jagie\u0142\u0142y nadal opowiadaj\u0105 si\u0119 niekt\u00f3rzy badacze. Z dwunastu syn\u00f3w to w\u0142a\u015bnie Jagielle Olgierd chcia\u0142 zapewni\u0107 nast\u0119pstwo po sobie. Dziedziczone przez Jagie\u0142\u0142\u0119 pa\u0144stwo litewskie by\u0142o zaludnione przez oko\u0142o 2 miliony mieszka\u0144c\u00f3w i obejmowa\u0142o obszar oko\u0142o 900 tys. km\u00b2, z czego zaledwie 10% stanowi\u0142a Litwa w\u0142a\u015bciwa, pozosta\u0142\u0105 za\u015b cz\u0119\u015b\u0107 \u2013 ziemie ruskie. Spo\u0142ecze\u0144stwo litewskie by\u0142o rozwarstwione na cztery stany: bojarstwo, mieszcza\u0144stwo, niezale\u017cne feudalnie od bojarstwa w\u0142o\u015bcia\u0144stwo oraz czelad\u017a niewoln\u0105, sk\u0142adaj\u0105c\u0105 si\u0119 z je\u0144c\u00f3w wojennych. Mieszcza\u0144stwo nie stanowi\u0142o na Litwie wielkiej si\u0142y, jako \u017ce istnia\u0142o tam niewiele rozwini\u0119tych o\u015brodk\u00f3w miejskich. == Przej\u0119cie","start_idx":369,"end_idx":386}
+{"id":"mrc_8160","question":"ile tekst\u00f3w piosenek napisa\u0142a agnieszka osiecka?","answer":"Agnieszka Osiecka napisa\u0142a oko\u0142o 2000 tekst\u00f3w piosenek","context":"biografi\u0119 poetki, napisan\u0105 przez Ul\u0119 Ryciak, zatytu\u0142owan\u0105 wymownie: \u201ePotargana w mi\u0142o\u015bci\u201d. Cierpia\u0142a na chorob\u0119 alkoholow\u0105. == Odznaczenia == W 1979 otrzyma\u0142a Z\u0142oty Krzy\u017c Zas\u0142ugi. W uznaniu wybitnych zas\u0142ug dla kultury polskiej zosta\u0142a po\u015bmiertnie odznaczona przez Prezydenta RP Krzy\u017cem Komandorskim z Gwiazd\u0105 Orderu Odrodzenia Polski (1997). == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 == Agnieszka Osiecka napisa\u0142a oko\u0142o 2000 tekst\u00f3w piosenek, wydanych m.in. w tomach: * \"Kolory\" (1963) * \"Wysz\u0142am i nie wr\u00f3ci\u0142am\" (1969) * \"Listy \u015bpiewaj\u0105ce\" (1970) * \"Sztuczny mi\u00f3d\" (1977) * \"\u017bywa reklama\" (1985) * \"\u015apiewaj\u0105ce piaski\" (1989) * \"Opisanie szopki\" (1991) W 2004 Polskie Wydawnictwo Muzyczne rozpocz\u0119\u0142o edycj\u0119 \"Wielkiego \u015bpiewnika Agnieszki Osieckiej\", w kt\u00f3rym pomieszczono blisko 500 piosenek. Pierwotnie planowano wydanie 13 tom\u00f3w, jednak ze wzgl\u0119du na wycofanie si\u0119 sponsora wydany w 2009","start_idx":359,"end_idx":413}
+{"id":"mrc_8161","question":"ile dni ma rok?","answer":"365 dni (rok przest\u0119pny 366 dni)","context":"Rok \u2013 odst\u0119p czasu mi\u0119dzy dwoma jednakowymi po\u0142o\u017ceniami Ziemi w jej ruchu po orbicie wok\u00f3\u0142 S\u0142o\u0144ca. Analogicznie mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o \"roku marsja\u0144skim\" lub \"wenusja\u0144skim\" \u2013 jest to odst\u0119p czasu mi\u0119dzy dwoma po\u0142o\u017ceniami planety w jej ruchu po orbicie wok\u00f3\u0142 macierzystej gwiazdy. == Rok kalendarzowy == Rok kalendarzowy w kalendarzu gregoria\u0144skim rozpoczyna si\u0119 1 stycznia o 00:00 i ko\u0144czy wraz z ko\u0144cem doby przypadaj\u0105cej na 31 grudnia. Na og\u00f3\u0142 stosowany jest kalendarz s\u0142oneczny, w kt\u00f3rym wydziela si\u0119 4 pory roku: wiosna - lato - jesie\u0144 - zima. 1 rok kalendarzowy = 4 kwarta\u0142y = 12 miesi\u0119cy \u2248 52 tygodnie = 365 dni (rok przest\u0119pny 366 dni) = 8 760 (8 784) godzin = 525 600 (527 040) minut = 31 536","start_idx":601,"end_idx":633}
+{"id":"mrc_8162","question":"w jakim kraju urodzi\u0142 si\u0119 cristiano ronaldo?","answer":"Portugalii","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":209,"end_idx":219}
+{"id":"mrc_8163","question":"gdzie zamieszkuje najwi\u0119cej pingwin\u00f3w?","answer":"Najliczniejsze wok\u00f3\u0142 Antarktydy i s\u0105siednich wysp oraz wybrze\u017cy Ameryki Po\u0142udniowej","context":"Pingwiny, bezlotki \u2013 rz\u0105d (Sphenisciformes) oraz rodzina (Spheniscidae) ptak\u00f3w z infragromady ptak\u00f3w neognatycznych (Neognathae). == Wyst\u0119powanie == Rodzina pingwin\u00f3w obejmuje gatunki morskie (na l\u0105dzie pojawiaj\u0105 si\u0119 jedynie w strefie brzegowej) zamieszkuj\u0105ce zimne morza p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej. Najliczniejsze wok\u00f3\u0142 Antarktydy i s\u0105siednich wysp oraz wybrze\u017cy Ameryki Po\u0142udniowej, najwi\u0119cej gatunk\u00f3w w pobli\u017cu Nowej Zelandii. Jedynym gatunkiem gnie\u017cd\u017c\u0105cym si\u0119 nieco na p\u00f3\u0142noc od r\u00f3wnika (na Galapagos) jest pingwin r\u00f3wnikowy. == Cechy charakterystyczne == Ptaki te charakteryzuj\u0105 si\u0119 nast\u0119puj\u0105cymi cechami: * d\u0142ugo\u015b\u0107 40\u2013115 cm; * dzioby zr\u00f3\u017cnicowane; * silnie przesuni\u0119te ku ty\u0142owi mocne nogi, kt\u00f3re pe\u0142ni\u0105 funkcj\u0119 p\u0142etw tylnych; * trzy przednie palce spi\u0119te b\u0142on\u0105 p\u0142awn\u0105; * kr\u00f3tki, sztywny ogon, pe\u0142ni\u0105cy z nogami funkcj\u0119 steru; * w\u0105skie skrzyd\u0142a pe\u0142ni\u0105ce funkcj\u0119 p\u0142etw nap\u0119dowych; * nielotne; *","start_idx":293,"end_idx":376}
+{"id":"mrc_8164","question":"ile samolot\u00f3w ma wojsko polskie?","answer":"745","context":"danych z 1 wrze\u015bnia 1939 roku og\u00f3lna liczba samolot\u00f3w wojskowych lotnictwa polskiego wynosi\u0142a 745, z czego w oddzia\u0142ach bojowych 400 maszyn. Pozosta\u0142e 345 stanowi\u0142o sprz\u0119t rezerwowy. Sk\u0142ad lotnictwa bojowego: * brygada bombowa (PZL.37 \u0141o\u015b) * brygada po\u015bcigowa (PZL P.7 i PZL P.11) * eskadry liniowe (rozpoznawczo-bombowe) (PZL.23 Kara\u015b) * Morski Dywizjon Lotniczy (Lublin R.XIII, RWD-14 Czapla) * eskadry \u0142\u0105cznikowe (Lublin R.XIII i RWD-8 towarzysz\u0105ce poszczeg\u00f3lnym armiom) Z wyj\u0105tkiem \u0141osi sprz\u0119t ten ust\u0119powa\u0142 pod ka\u017cdym wzgl\u0119dem samolotom niemieckiej Luftwaffe, a eskadry \u0142\u0105cznikowe by\u0142y niemal bezbronne. Mimo prawie o\u015bmiokrotnej przewagi liczebnej nieprzyjaciela, w walkach powietrznych poni\u00f3s\u0142 on powa\u017cne straty. Ju\u017c 1 wrze\u015bnia brygada po\u015bcigowa zestrzeli\u0142a w rejonie Warszawy 14 samolot\u00f3w niemieckich, a nazajutrz piloci 142. eskadry (4. pu\u0142k lotniczy) w rejonie Che\u0142m\u017cy","start_idx":94,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_8165","question":"kto by\u0142 m\u0119\u017cem kr\u00f3lowej el\u017cbiety?","answer":"ksi\u0105\u017c\u0119 Filip","context":"Filip, ksi\u0105\u017c\u0119 Edynburga, ang. \"Philip, Duke of Edinburgh\", urodzony jako ksi\u0105\u017c\u0119 Filip z Grecji i Danii, nast\u0119pnie Filip Mountbatten (ur. 10 czerwca 1921 w willi Mon Repos pod Korfu, zm. 9 kwietnia 2021 w Windsorze) \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa, brytyjski ksi\u0105\u017c\u0119 ma\u0142\u017conek jako m\u0105\u017c kr\u00f3lowej El\u017cbiety II, wolnomularz. W 2021 by\u0142 najd\u0142u\u017cej \u017cyj\u0105cym ma\u0142\u017conkiem w\u0142adcy w historii imperium brytyjskiego, a tak\u017ce najstarszym wsp\u00f3\u0142ma\u0142\u017conkiem kiedykolwiek panuj\u0105cego monarchy brytyjskiego. Pochodzi\u0142 z du\u0144skiego rodu kr\u00f3lewskiego Schleswig-Holstein-Sonderburg-Gl\u00fccksburg. Urodzi\u0142 si\u0119 w Grecji jako cz\u0142onek greckiej i du\u0144skiej rodziny kr\u00f3lewskiej, ale jego rodzina zosta\u0142a wygnana, gdy by\u0142 jeszcze dzieckiem. Kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 we Francji, Wielkiej Brytanii i Niemczech, po czym wst\u0105pi\u0142 do Royal Navy w 1939, w wieku 18 lat. Od lipca 1939 zacz\u0105\u0142 korespondowa\u0107 z 13-letni\u0105","start_idx":73,"end_idx":85}
+{"id":"mrc_8166","question":"jakie dzie\u0142a zrobi\u0142 rafael santi?","answer":"znany z licznych przedstawie\u0144 Madonny.","context":"Rafael, w\u0142a\u015bc. Raffaello Santi lub Raffaello Sanzio (ur. 28 marca lub 6 kwietnia 1483 w Urbino, zm. 6 kwietnia 1520 w Rzymie) \u2013 w\u0142oski malarz i architekt, najm\u0142odszy z tr\u00f3jki s\u0142ynnych artyst\u00f3w w\u0142oskiego renesansu \u2013 obok Micha\u0142a Anio\u0142a i Leonarda da Vinci, znany z licznych przedstawie\u0144 Madonny. == \u017byciorys == Daty jego urodzin i \u015bmierci (obie wypad\u0142y w Wielki Pi\u0105tek) przyczyni\u0142y si\u0119 poniek\u0105d do uznania go przez Giorgio Vasariego za boskiego artyst\u0119 \u2013 \"boga sztuki\". Urodzi\u0142 si\u0119 w 1483 w mie\u015bcie Urbino w \u015brodkowych W\u0142oszech. Jego rodzicami byli Giovanni Santi, malarz nadworny ksi\u0105\u017c\u0119cej rodziny Montefeltro oraz Maria di Ciarla, c\u00f3rka kupca. W latach dzieci\u0119cych uczy\u0142 si\u0119 u ojca, kt\u00f3ry chocia\u017c sam nie by\u0142 artyst\u0105 wysokiej rangi, by\u0142 cz\u0142owiekiem wykszta\u0142conym i","start_idx":256,"end_idx":294}
+{"id":"mrc_8167","question":"kto zamordowa\u0142 narutowicza?","answer":"Eligiusza Niewiadomskiego","context":"Zamach na Gabriela Narutowicza \u2013 zab\u00f3jstwo pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza pope\u0142nione przez Eligiusza Niewiadomskiego 16 grudnia 1922 w Warszawie, w pa\u0142acu Towarzystwa Zach\u0119ty Sztuk Pi\u0119knych. Prezydent Narutowicz uczestniczy\u0142 w otwarciu dorocznego Salonu Towarzystwa Zach\u0119ty Sztuk Pi\u0119knych. Podczas zwiedzania wystawy w sali nr 1 Niewiadomski odda\u0142 do Narutowicza z ma\u0142ej odleg\u0142o\u015bci trzy strza\u0142y z pistoletu, prezydent zmar\u0142 na miejscu. Zamachowiec podda\u0142 si\u0119 bez oporu, zosta\u0142 uwi\u0119ziony i postawiony przed s\u0105dem. 30 grudnia 1922 skazano go na kar\u0119 \u015bmierci za dokonanie zamachu na \u017cycie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok wykonano 31 stycznia 1923 przez rozstrzelanie. == Sytuacja przed zamachem == === Wyb\u00f3r Gabriela Narutowicza na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej === Zgodnie z artyku\u0142em 39 Konstytucji RP uchwalonej 17 marca 1921 prezydent mia\u0142","start_idx":129,"end_idx":154}
+{"id":"mrc_8168","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 pierwsza wojna \u015bwiatowa?","answer":"Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych.","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":476,"end_idx":641}
+{"id":"mrc_8169","question":"od czego wywodzi si\u0119 nazwa koronawirus?","answer":"Nazwa \u201ekoronawirus\u201d wywodzi si\u0119 z \u0142ac. \"corona\" oznaczaj\u0105cego koron\u0119 lub wieniec, poniewa\u017c os\u0142onki wirus\u00f3w w mikroskopii elektronowej wydaj\u0105 si\u0119 \u201eukoronowane\u201d pier\u015bcieniem ma\u0142ych, przypominaj\u0105cych \u017car\u00f3wki struktur.","context":"Koronawirusy \u2013 gatunki wirus\u00f3w, nale\u017c\u0105cych do podrodziny \"Coronavirinae\" z rodziny \"Coronaviridae\" w rz\u0119dzie \"Nidovirales\". Podrodzina \"Coronavirinae\" podzielona zosta\u0142a na cztery rodzaje: , , i (\u0142ac. \"Alphacoronavirus\", \"Betacoronavirus\", \"Gammacoronavirus\" i \"Deltacoronavirus\"). Nosicielami poszczeg\u00f3lnych gatunk\u00f3w s\u0105 ssaki lub ptaki. Koronawirusy posiadaj\u0105 os\u0142onk\u0119 oraz pojedyncz\u0105 ni\u0107 RNA o symetrii helikalnej i polarno\u015bci dodatniej. Rozmiar genomu znanych koronawirus\u00f3w mie\u015bci si\u0119 w zakresie od 26,4 do 31,7 knt, co jest warto\u015bci\u0105 niezwykle du\u017c\u0105 jak na wirusy RNA. Nazwa \u201ekoronawirus\u201d wywodzi si\u0119 z \u0142ac. \"corona\" oznaczaj\u0105cego koron\u0119 lub wieniec, poniewa\u017c os\u0142onki wirus\u00f3w w mikroskopii elektronowej wydaj\u0105 si\u0119 \u201eukoronowane\u201d pier\u015bcieniem ma\u0142ych, przypominaj\u0105cych \u017car\u00f3wki struktur. Klasa Baltimore: IV. == Koronawirusy zwierz\u0119ce == Koronawirusy zaka\u017caj\u0105 ptaki i ssaki, powoduj\u0105c liczne choroby uk\u0142adu oddechowego, nerwowego, narz\u0105d\u00f3w wewn\u0119trznych czy uk\u0142adu pokarmowego.","start_idx":571,"end_idx":785}
+{"id":"mrc_8170","question":"na czym opiera sie wiara katolicka?","answer":"na Pi\u015bmie \u015awi\u0119tym i Tradycji apostolskiej.","context":"Katolicyzm \u2013 jeden z g\u0142\u00f3wnych od\u0142am\u00f3w chrze\u015bcija\u0144stwa, najliczniejsze wyznanie chrze\u015bcija\u0144skie, oparte na Pi\u015bmie \u015awi\u0119tym i Tradycji apostolskiej. W jego sk\u0142ad wchodz\u0105 r\u00f3\u017cne denominacje, odwo\u0142uj\u0105ce si\u0119 do wsp\u00f3lnego dziedzictwa. Termin oznacza r\u00f3wnie\u017c og\u00f3\u0142 zasad wiary i \u017cycia religijnego, do kt\u00f3rych odwo\u0142uje si\u0119 Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki, uznaj\u0105cy prymat biskupa Rzymu (papie\u017ca) nad ca\u0142ym Ko\u015bcio\u0142em oraz dogmat o nieomylno\u015bci papie\u017ca w sprawach dogmatycznych (nie nale\u017cy myli\u0107 z \"nieomylno\u015bci\u0105 w sprawach codziennych\"). Istniej\u0105 jednak grupy katolik\u00f3w, kt\u00f3re odrzucaj\u0105 zwierzchnictwo papie\u017ca, tworz\u0105c niezale\u017cne struktury ko\u015bcielne (np. starokatolicy, katoliccy libera\u0142owie czy niekt\u00f3rzy tradycjonali\u015bci). == Nazwa == S\u0142owo \u201ekatolicyzm\u201d pochodzi od greckiego przymiotnika (katholik\u00e9), ale te\u017c: \u03ba\u03b1\u03c4\u03ac \u2013 \u1f45\u03bb\u03bf\u03c2 [kata \u2013 holos], czyli: w \u2013 ca\u0142o\u015b\u0107 (ca\u0142y, powszechnie) \u201ekatolicki\u201d znaczy\u0142oby wi\u0119c: \u201ew ca\u0142o\u015bci, w powszechno\u015bci\u201d. Termin \u201ekatolicyzm\u201d by\u0142","start_idx":103,"end_idx":145}
+{"id":"mrc_8171","question":"ile metr\u00f3w mia\u0142o najwi\u0119ksze tsunami?","answer":"Naoczni \u015bwiadkowie ocenili wysoko\u015b\u0107 fali na 15\u201330 m.","context":"* 9 lipca 1958 \u2013 najwi\u0119ksze zarejestrowane w historii tsunami (megatsunami, iminami) zanotowano w Lituya Bay na Alasce, fala powsta\u0142a w wyniku trz\u0119sienia ziemi, rozprysn\u0119\u0142a si\u0119 na wysoko\u015bci 524 m, zdzieraj\u0105c grunt wraz z ro\u015blinno\u015bci\u0105. Naoczni \u015bwiadkowie ocenili wysoko\u015b\u0107 fali na 15\u201330 m. Bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 uzyskania przez fal\u0119 gigantycznych rozmiar\u00f3w by\u0142o osuni\u0119cie si\u0119 gruntu wywo\u0142ane trz\u0119sieniem; * 9 marca 1957 \u2013 tsunami po trz\u0119sieniu ziemi na Alasce; * 4 listopada 1952 \u2013 tsunami po trz\u0119sieniu ziemi na Kamczatce; * 1946 \u2013 trz\u0119sienie ziemi na Aleutach i tsunami na Hawajach, tsunami zaatakowa\u0142o Hawaje i Alask\u0119, 196 ofiar, po tej katastrofie powsta\u0142 system ostrzegania przed tsunami na Pacyfiku, gdy\u017c Hawajczycy uznali doniesienie o tsunami za \u017cart primaaprilisowy; * 4-8 sierpnia 1946 \u2013","start_idx":235,"end_idx":287}
+{"id":"mrc_8172","question":"do kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci serca uchodz\u0105 \u017cy\u0142y p\u0142ucne?","answer":"uchodz\u0105 do lewego przedsionka serca przez jego tyln\u0105 \u015bcian\u0119.","context":"\u017by\u0142y p\u0142ucne (\u0142ac. \"venae pulmonales\") \u2013 kr\u00f3tkie, silne cztery (u cz\u0142owieka) naczynia \u017cylne prowadz\u0105ce krew utlenowan\u0105 z p\u0142uc do lewego przedsionka serca. \u017by\u0142y p\u0142ucne prowadz\u0105 krew utlenowan\u0105, a nie jak wi\u0119kszo\u015b\u0107 \u017cy\u0142 \u2013 krew nieutlenowan\u0105. U ssak\u00f3w liczba \u017cy\u0142 p\u0142ucnych jest zmienna gatunkowo i osobniczo. == Przebieg == Z ka\u017cdego p\u0142uca wychodz\u0105 dwie \u017cy\u0142y p\u0142ucne: g\u00f3rna (\u0142ac. \"venae pulmonales superior\"), kt\u00f3ra prowadzi krew z g\u00f3rnego i \u015brodkowego p\u0142ata p\u0142uca po stronie prawej oraz z g\u00f3rnego p\u0142ata po stronie lewej, oraz dolna (\u0142ac. \"venae pulmonales inferior\"), kt\u00f3ra prowadzi krew obustronnie z dolnego p\u0142ata p\u0142uca. Obie \u017cy\u0142y biegn\u0105 niemal poziomo w kierunku serca, przebijaj\u0105 worek osierdziowy i uchodz\u0105 do lewego przedsionka serca przez jego tyln\u0105 \u015bcian\u0119. \u017by\u0142y p\u0142ucne prawe s\u0105 nieco d\u0142u\u017csze","start_idx":698,"end_idx":758}
+{"id":"mrc_8173","question":"jaki program prowadzi\u0142a irena dziedzic?","answer":"\"Tele-Echo","context":"na temat ich \u017cycia zawodowego i prywatnego. Przez kr\u00f3tki czas program wsp\u00f3\u0142prowadzili te\u017c Edward Dziewo\u0144ski, Adam Pawlikowski i Bohdan Tomaszewski. Pomys\u0142odawczyni\u0105 wprowadzenia formatu do Telewizji Polskiej by\u0142a Mira Micha\u0142owska, kt\u00f3ra wzorowa\u0142a si\u0119 na francuskim programie \"Tele-Paris\". Pierwsze odcinki \"Tele-Echa\" re\u017cyserowa\u0142 Jerzy Gruza, a inspicjentk\u0105 by\u0142a Olga Lipi\u0144ska. Za scenografi\u0119 w studiu pocz\u0105tkowo odpowiada\u0142 Jan Lenica, a nast\u0119pnie \u2013 Jerzy Napi\u00f3rkowski. Wed\u0142ug wspomnie\u0144 Ireny Dziedzic, \"Tele-Echo\" by\u0142o pierwszym w Polsce programem publicystycznym nadawanym w kolorze. Pierwszymi go\u015b\u0107mi Dziedzic i Dziewo\u0144skiego byli: aktorka Aleksandra \u015al\u0105ska oraz fryzjer Gabriel Sielski, z kt\u00f3rego us\u0142ug Dziedzic korzysta\u0142a od 1948. Zrealizowano i wyemitowano \u0142\u0105cznie 806 edycji programu, a Dziedzic na jego potrzeby przeprowadzi\u0142a ponad 12 tys. wywiad\u00f3w. By\u0142 to najd\u0142u\u017cej istniej\u0105cy autorski program telewizyjny na \u015bwiecie.","start_idx":503,"end_idx":513}
+{"id":"mrc_8174","question":"co przyczyni\u0142o si\u0119 do otrzymania \u0142aski wiary jana henryka newmana?","answer":"zbli\u017cenia do ewangelicyzmu","context":"Jan Henryk Newman w\u0142a\u015bc. John Henry Newman COr (ur. 21 lutego 1801 w Londynie, zm. 11 sierpnia 1890 w Edgbaston w Birmingham) \u2013 angielski duchowny anglika\u0144ski, p\u00f3\u017aniej \u2013 po konwersji \u2013 rzymskokatolicki, filipin, kardyna\u0142 diakon od 1879, filozof, teolog, pisarz, najwybitniejszy przyw\u00f3dca anglokatolicyzmu, jeden z lider\u00f3w ruchu oksfordzkiego, starszy brat Francisa Williama, \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i studia === John Henry Newman (1801-1890) by\u0142 najstarszym spo\u015br\u00f3d sze\u015bciorga rodze\u0144stwa. Jego ojciec by\u0142 londy\u0144skim bankierem, natomiast matka wywodzi\u0142a si\u0119 z hugenockiej rodziny, zmuszonej do opuszczenia Francji po odwo\u0142aniu edyktu nantejskiego. Newman wychowywa\u0142 si\u0119 w \u015brodowisku anglika\u0144skim, jednak swoje przebudzenie religijne w 1816 prze\u017cy\u0142 na skutek zbli\u017cenia do ewangelicyzmu. W 1817 rozpocz\u0105\u0142 studia w anglika\u0144skim Trinity College w Oksfordzie.","start_idx":790,"end_idx":816}
+{"id":"mrc_8175","question":"co to jest recesja?","answer":"zjawisko makroekonomiczne polegaj\u0105ce na znacznym zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego, skutkuj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej spadkiem produktu krajowego brutto.","context":"Recesja (\u0142ac. \"recessio\" \u2013 \u201ecofanie si\u0119\u201d oraz \"recedere\" \u2013 \u201eust\u0119powa\u0107; cofa\u0107 si\u0119\u201d) \u2013 zjawisko makroekonomiczne polegaj\u0105ce na znacznym zahamowaniu tempa wzrostu gospodarczego, skutkuj\u0105ce najcz\u0119\u015bciej spadkiem produktu krajowego brutto. W znaczeniu technicznym recesja definiowana jest jako spadek PKB przez co najmniej dwa kolejne kwarta\u0142y. == Charakterystyka == Recesja jest przejawem spadku og\u00f3lnej dzia\u0142alno\u015bci gospodarczej, szczeg\u00f3lnie produkcji krajowej i zatrudnienia. Uznawana jest cz\u0119sto za pierwsz\u0105 faz\u0119 cyklu koniunkturalnego. Du\u017ca recesja, zwi\u0105zana ze znacznym spadkiem produkcji nazywana jest depresj\u0105. Recesja zwi\u0105zana jest najcz\u0119\u015bciej z ni\u017cszym poziomem wydajno\u015bci pracy, zahamowaniem wzrostu gospodarczego, obni\u017ceniem realnych p\u0142ac i zysk\u00f3w (dochod\u00f3w spo\u0142ecze\u0144stwa), zmniejszeniem tempa wzrostu, spadkiem nak\u0142ad\u00f3w inwestycyjnych, zahamowaniem wzrostu cen, wzrostem bezrobocia. Julius Shiskin, ekonomista i statystyk, w artykule, kt\u00f3ry ukaza\u0142 si\u0119 w \"New York Times\"","start_idx":85,"end_idx":233}
+{"id":"mrc_8176","question":"kiedy odkryto plutona?","answer":"Pluton zosta\u0142 odkryty 18 lutego 1930 roku","context":"istnieje. Pluton zosta\u0142 odkryty 18 lutego 1930 roku przez ameryka\u0144skiego astronoma, Clyde\u2019a Tombaugha, pracuj\u0105cego w Lowell Observatory w Arizonie. Obiekt zosta\u0142 przez niego zauwa\u017cony na zdj\u0119ciach zrobionych mi\u0119dzy 23 a 29 stycznia tego\u017c roku. Po uzyskaniu fotograficznego potwierdzenia, 13 marca wys\u0142a\u0142 telegraficzn\u0105 wiadomo\u015b\u0107 do Obserwatorium Harvard College. W p\u00f3\u017aniejszym czasie zdj\u0119cia jeszcze z 1915 roku potwierdzi\u0142y istnienie nowego obiektu. W sprawie nazewnictwa obiektu pierwsze\u0144stwo mia\u0142 jego odkrywca. Prze\u0142o\u017ceni sk\u0142aniali Tombaugha do szybkiego zaproponowania nazwy, zanim kto\u015b inny go uprzedzi. Wkr\u00f3tce propozycje zacz\u0119\u0142y nadchodzi\u0107 niemal z ca\u0142ego \u015bwiata. Constance Lowell, wdowa po Percivalu (za\u0142o\u017cycielu obserwatorium, w kt\u00f3rym odkryto Plutona), zaproponowa\u0142a nazw\u0119 Zeus. Ostatecznie, w wyniku impasu w tej sprawie, wdowa Lowell zaproponowa\u0142a jako nazw\u0119 swoje pierwsze imi\u0119, co spotka\u0142o si\u0119 z","start_idx":10,"end_idx":51}
+{"id":"mrc_8177","question":"kiedy odby\u0142a si\u0119 pierwsza olimpiada?","answer":"od 6 do 15 kwietnia 1896 roku.","context":"Letnie Igrzyska Olimpijskie 1896, oficjalnie znane jako Igrzyska I Olimpiady \u2013 wielosportowe zawody, kt\u00f3re mia\u0142y miejsce w Atenach od 6 do 15 kwietnia 1896 roku. Oficjalnego otwarcia dokona\u0142 kr\u00f3l Grecji Jerzy. By\u0142y to pierwsze igrzyska olimpijskie od czas\u00f3w staro\u017cytnych (cesarz Teodozjusz I Wielki w 393 roku wyda\u0142 zakaz organizowania igrzysk, m.in. przez szerz\u0105ce si\u0119 w\u00f3wczas poga\u0144stwo). Ateny wybrano na gospodarza igrzysk podczas kongresu zorganizowanego w czerwcu 1894 roku w Pary\u017cu przez francuskiego historyka i pedagoga Pierre\u2019a de Coubertina, pomys\u0142odawcy nowo\u017cytnej idei olimpijskiej. Na tym samym kongresie utworzono r\u00f3wnie\u017c Mi\u0119dzynarodowy Komitet Olimpijski, kt\u00f3rego pierwszym przewodnicz\u0105cym zosta\u0142 Grek Dimitrios Wikielas. Pomimo wielu problem\u00f3w, m.in. kr\u00f3tkiego czasu na przygotowanie obiekt\u00f3w sportowych, p\u00f3\u017ano wysy\u0142anych zaprosze\u0144 (te wysy\u0142ano do poszczeg\u00f3lnych kraj\u00f3w dopiero w grudniu 1895)","start_idx":131,"end_idx":161}
+{"id":"mrc_8178","question":"z czego pozyskuje si\u0119 kolagen?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142em komercyjnego kolagenu s\u0105 sk\u00f3ry i ko\u015bci niekt\u00f3rych kr\u0119gowc\u00f3w, przede wszystkim \u015bwi\u0144 i byd\u0142a","context":"\u017celuj\u0105ce lub nie\u017celuj\u0105ce, uzyskane w wyniku cz\u0119\u015bciowej hydrolizy takiego kolagenu. Kolagen w stanie natywnym posiada znaczn\u0105 zdolno\u015b\u0107 wi\u0105zania i utrzymywania wody; obni\u017ca j\u0105 dodatek chlorku sodu (soli kuchennej). W przemy\u015ble spo\u017cywczym kolagen mo\u017ce by\u0107 u\u017cywany do poprawienia elastyczno\u015bci, stabilno\u015bci i konsystencji produktu, do modyfikacji parametr\u00f3w reologicznych. Stosowany jest jako dodatek do \u017cywno\u015bci w produkcji kie\u0142bas, mo\u017cna z niego tworzy\u0107 jadalne b\u0142ony, np. jako os\u0142onki do kie\u0142bas. \u0179r\u00f3d\u0142em komercyjnego kolagenu s\u0105 sk\u00f3ry i ko\u015bci niekt\u00f3rych kr\u0119gowc\u00f3w, przede wszystkim \u015bwi\u0144 i byd\u0142a; tworzy si\u0119 z niego \u017celatyn\u0119 metodami chemiczno-termicznymi. === Rozmieszczenie kolagenu w mi\u0119sie === Kolagen to g\u0142\u00f3wny sk\u0142adnik \u015br\u00f3dmi\u0119\u015bniowej tkanki \u0142\u0105cznej, kt\u00f3ra stanowi ok. 2\u20136% ca\u0142kowitej zawarto\u015bci bia\u0142ek w mi\u0119sie. Gruba, odporna na rozci\u0105ganie tkanka \u0142\u0105czna otaczaj\u0105ca mi\u0119\u015bnie szkieletowe nazywana jest","start_idx":496,"end_idx":594}
+{"id":"mrc_8179","question":"jakie instytucje kulturalne i rozrywkowe znajduj\u0105 si\u0119 w auschwitz?","answer":"Pa\u0144stwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau","context":"Muzeum na Majdanku * Pa\u0144stwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w O\u015bwi\u0119cimiu * Polskie Wydawnictwo Muzyczne * Polski Instytut Sztuki Filmowej * Zamek Kr\u00f3lewski na Wawelu - Pa\u0144stwowe Zbiory Sztuki w Krakowie * Zamek Kr\u00f3lewski w Warszawie - Pomnik Historii i Kultury Narodowej * Muzeum Historii Polski w Warszawie * Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie * Muzeum Sztuki i Techniki Japo\u0144skiej \u201eManggha\u201d * Biblioteka Narodowa * Teatr Narodowy * Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie * Narodowy Stary Teatr w Krakowie * Filharmonia Narodowa * Centrum Sztuki Wsp\u00f3\u0142czesnej Zamek Ujazdowski * Zach\u0119ta Narodowa Galeria Sztuki * Narodowy Instytut Dziedzictwa * Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbior\u00f3w * Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus * Narodowy Instytut Urbanistyki i Architektury == Samorz\u0105dowe instytucje kultury ==","start_idx":21,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_8180","question":"jakie \u015bwi\u0119to obchodzimy 1 listopada?","answer":"Wszystkich \u015awi\u0119tych","context":"1 listopada wprowadzono w Rzymie najprawdopodobniej pod wp\u0142ywem dawnego zwyczaju, wyst\u0119puj\u0105cego u Anglosas\u00f3w i Frank\u00f3w. Liczne bowiem \u015bwiadectwa z IX wieku przekazuj\u0105, \u017ce w Anglii i pa\u0144stwie Frank\u00f3w obchodzono 1 listopada uroczysto\u015b\u0107 zwan\u0105 \"sollemnitas sanctissima\". W zwi\u0105zku z tym uwa\u017ca si\u0119, \u017ce Wszystkich \u015awi\u0119tych ma genez\u0119 przedchrze\u015bcija\u0144sk\u0105. Germanie oraz Celtowie organizowali jesieni\u0105 uroczysto\u015bci ku czci zmar\u0142ych zwane Samhain. Niekt\u00f3rzy uczeni wi\u0105\u017c\u0105 Wszystkich \u015awi\u0119tych z obrz\u0119dowo\u015bci\u0105 celtyck\u0105, poniewa\u017c rok kalendarzowy i obrz\u0119dowy Celt\u00f3w rozpoczyna\u0142 si\u0119 w listopadzie W roku 835 papie\u017c Grzegorz IV zwr\u00f3ci\u0142 si\u0119 do cesarza Ludwika Pobo\u017cnego, aby ten wprowadzi\u0142 obowi\u0105zkowe obchody uroczysto\u015bci \"sollemnitas sanctissima\" 1 listopada w ca\u0142ym cesarstwie. W roku 935 papie\u017c Jan XI wyznaczy\u0142 na 1 listopada osobn\u0105 uroczysto\u015b\u0107 Wszystkich \u015awi\u0119tych, kt\u00f3re mia\u0142o obowi\u0105zywa\u0107 w ca\u0142ym","start_idx":297,"end_idx":316}
+{"id":"mrc_8181","question":"z jakich formacji sk\u0142ada\u0142a si\u0119 rzymska armia?","answer":"Armia sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z wojsk l\u0105dowych (legiony) oraz floty (classis).","context":"Armia rzymska () \u2013 si\u0142y zbrojne staro\u017cytnego Rzymu. Armia sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z wojsk l\u0105dowych (legiony) oraz floty (classis). Armia rzymska wyr\u00f3\u017cnia\u0142a si\u0119 na tle innych sobie wsp\u00f3\u0142czesnych armii, jej wojska posiada\u0142y znaczn\u0105 liczb\u0119 \u017co\u0142nierzy niepochodz\u0105cych z Rzymu. Wojsko przez wieki ewoluowa\u0142o, przechodz\u0105c szereg reform i zmian. Pa\u0144stwo rzymskie przetrwa\u0142o ponad tysi\u0105c lat i za\u0142ama\u0142o si\u0119 dopiero na prze\u0142omie 406\u2013407 r., kiedy to plemiona germa\u0144skie napierane przez Hun\u00f3w przekroczy\u0142y ostatecznie Ren (aczkolwiek ju\u017c od kl\u0119ski cesarza Walensa pod Adrianopolem w roku 378 Wizygoci stale znajdowali si\u0119 w granicach cesarstwa). Ostatnim sukcesem wojsk zachodniorzymskich by\u0142a bitwa na Polach Katalaunijskich. Armia przesta\u0142a istnie\u0107 wraz z upadkiem Cesarstwa Rzymskiego w 476 r. == Legenda powstania == Wed\u0142ug jednej z legend zwi\u0105zanych z pocz\u0105tkami Rzymu","start_idx":52,"end_idx":119}
+{"id":"mrc_8182","question":"gdzie le\u017c\u0105 wyspy kanaryjskie?","answer":"na Oceanie Atlantyckim na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od wybrze\u017cy Afryki","context":"Wyspy Kanaryjskie (, oficjalna nazwa jednostki administracyjnej \"Comunidad Aut\u00f3noma de Canarias\") \u2013 region Hiszpanii obejmuj\u0105cy archipelag g\u00f3rzystych wysp pochodzenia wulkanicznego po\u0142o\u017conych na Oceanie Atlantyckim na p\u00f3\u0142nocny zach\u00f3d od wybrze\u017cy Afryki, zaliczany do Makaronezji. Wyspy te tworz\u0105 dwie hiszpa\u0144skie prowincje: Santa Cruz de Tenerife i Las Palmas. Region ma dwie stolice: Las Palmas na wyspie Gran Canaria \u2013 najwi\u0119ksze miasto Wysp Kanaryjskich oraz Santa Cruz de Tenerife na Teneryfie. == Geografia == * Powierzchnia og\u00f3\u0142em: 7446,95 km\u00b2 * Archipelag sk\u0142ada si\u0119 z 7 wi\u0119kszych i 6 ma\u0142ych wysp, kt\u00f3re mo\u017cna podzieli\u0107 na dwie grupy: ** wyspy zachodnie: Teneryfa (pow. 2034,38 km\u00b2), Gran Canaria (1560,10 km\u00b2), La Palma (708,32 km\u00b2), La Gomera (369,76 km\u00b2) i El Hierro (268,71 km\u00b2) ** wyspy wschodnie:","start_idx":192,"end_idx":252}
+{"id":"mrc_8183","question":"z jakiego j\u0119zyka pochodzi nazwa kinematograf co ona oznacza?","answer":"S\u0142owo \u201ekinematograf\u201d pochodzi od greckich s\u0142\u00f3w: \"kinematos\" (oznaczaj\u0105cego \u201eruch\u201d) i \"gr\u00e1phein\" (t\u0142umaczonego jako \u201episa\u0107\u201d).","context":"Kinematograf (inaczej kinomatograf) \u2013 aparat do realizacji ekranowej projekcji ruchomych obraz\u00f3w. S\u0142owo \u201ekinematograf\u201d pochodzi od greckich s\u0142\u00f3w: \"kinematos\" (oznaczaj\u0105cego \u201eruch\u201d) i \"gr\u00e1phein\" (t\u0142umaczonego jako \u201episa\u0107\u201d). Skonstruowali go w roku 1895 we Francji bracia Louis i August Lumi\u00e8re (patent z 13 lutego 1895). Pierwsza publiczna projekcja ich film\u00f3w mia\u0142a miejsce 28 grudnia 1895 roku w paryskim \"Salonie Indyjskim Grand Cafe\". Wy\u015bwietlono w\u00f3wczas m.in.: \"Wyj\u015bcie robotnik\u00f3w z fabryki Lumi\u00e8re w Lyonie\", \"\u015aniadanie\", \"Polewacz polany\".","start_idx":98,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_8184","question":"kt\u00f3ry park narodowy jest najstarszy?","answer":"Park Narodowy Yellowstone","context":"Park Narodowy Yellowstone () \u2013 park narodowy w Stanach Zjednoczonych na terytorium stan\u00f3w Wyoming, Montana i Idaho. Park narodowy Yellowstone jest najstarszym parkiem narodowym na \u015bwiecie. Na jego terenie znajduj\u0105 si\u0119 s\u0142ynne gejzery, gor\u0105ce \u017ar\u00f3d\u0142a, wulkany b\u0142otne, fumarole i wodospady. Park usytuowany jest na rozleg\u0142ym wulkanicznym p\u0142askowy\u017cu, pod kt\u00f3rym na g\u0142\u0119boko\u015bci 7\u201317 km (pomiar metodami sejsmicznymi) znajduje si\u0119 komora magmowa (d\u0142. 72 km, szer. 30 km i g\u0142\u0119boko\u015b\u0107 660 km). Za pomoc\u0105 diagnostyki magnetotellurycznej ustalono, \u017ce 300 km pod ziemi\u0105 r\u00f3wnie\u017c znajduj\u0105 si\u0119 silnie stopione ska\u0142y. W przesz\u0142o\u015bci (przed ponad 2 mln lat, 1,3 mln lat i 640 tys. lat) dochodzi\u0142o w tym miejscu do eksplozji superwulkanu, kt\u00f3re powodowa\u0142y rozleg\u0142e zniszczenia. Park narodowy jest rozci\u0119ty g\u0142\u0119bokim w\u0105wozem rzeki Yellowstone. Przez","start_idx":0,"end_idx":25}
+{"id":"mrc_8185","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy film harry potter?","answer":"Okres zdj\u0119ciowy filmu: pa\u017adziernik 2000 \u2013 kwiecie\u0144 2001","context":"w kt\u00f3rej wyst\u0119powa\u0142o s\u0142owo kamie\u0144 filozoficzny, trzeba by\u0142o kr\u0119ci\u0107 dwukrotnie. Jest to pierwszy film z serii o przygodach Harry\u2019ego Pottera. Opowiada o ch\u0142opcu Harrym Potterze, kt\u00f3ry w swoje jedenaste urodziny odkrywa, \u017ce jest czarodziejem. W rolach g\u0142\u00f3wnych wyst\u0105pili Daniel Radcliffe jako Harry Potter oraz Emma Watson i Rupert Grint jako jego przyjaciele: Hermiona Granger i Ron Weasley. W doros\u0142ych bohater\u00f3w wcielili si\u0119 Richard Harris, Maggie Smith, Robbie Coltrane, Alan Rickman, Ian Hart. Okres zdj\u0119ciowy filmu: pa\u017adziernik 2000 \u2013 kwiecie\u0144 2001 Warner Bros. kupi\u0142o prawa do ekranizacji ksi\u0105\u017cki w 1999. Realizacj\u0119 filmu zacz\u0119to w 2000. Rowling nalega\u0142a, by ca\u0142a obsada by\u0142a brytyjskiego pochodzenia, by zachowa\u0107 kulturaln\u0105 integralno\u015b\u0107 filmu i ksi\u0105\u017cki. Autorka zaakceptowa\u0142a scenariusz napisany przez Stevena Klovesa. Zdj\u0119cia do filmu kr\u0119cono","start_idx":497,"end_idx":552}
+{"id":"mrc_8186","question":"kto jest autorem biblii?","answer":"Katechizm m\u00f3wi, \u017ce autorem Pisma \u015bwi\u0119tego \u2013 cho\u0107 napisali je ludzie \u2013 jest B\u00f3g","context":"si\u0119 w sztuce, literaturze, muzyce, * jest \u017ar\u00f3d\u0142em zwi\u0105zk\u00f3w frazeologicznych, * jest cennym \u017ar\u00f3d\u0142em historycznym. === Znaczenie Starego i Nowego Testamentu w katolicyzmie === Rol\u0119 ksi\u0105g zar\u00f3wno Starego, jak i Nowego Testamentu w katolicyzmie okre\u015bla Katechizm Ko\u015bcio\u0142a Katolickiego promulgowany przez Jana Paw\u0142a II w dniu 25 czerwca 1992. Katechizm m\u00f3wi, \u017ce autorem Pisma \u015bwi\u0119tego \u2013 cho\u0107 napisali je ludzie \u2013 jest B\u00f3g, dlatego wszystkie ksi\u0119gi Starego i Nowego Testamentu w ca\u0142o\u015bci, ze wszystkimi ich cz\u0119\u015bciami Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki uwa\u017ca za \u015bwi\u0119te (punkt 105). Autorzy biblijni przekazali na pi\u015bmie \u201eto wszystko i tylko to\u201d, czego chcia\u0142 B\u00f3g (punkt 106). \u201eKsi\u0119gi biblijne w spos\u00f3b pewny, wiernie i bez b\u0142\u0119du ucz\u0105 prawdy, jaka z woli Bo\u017cej mia\u0142a by\u0107 przez Pismo \u015bwi\u0119te utrwalona dla naszego","start_idx":338,"end_idx":416}
+{"id":"mrc_8187","question":"co jest uznawane za alkohol?","answer":"etanol","context":"Nap\u00f3j alkoholowy \u2013 nap\u00f3j zawieraj\u0105cy etanol, jedna z najpopularniejszych u\u017cywek. Napoje alkoholowe dzielone s\u0105 na piwa, wina oraz alkohole spirytusowe. Spo\u017cywanie napoj\u00f3w alkoholowych jest legalne w wi\u0119kszo\u015bci kraj\u00f3w, a ponad 100 pa\u0144stw posiada przepisy reguluj\u0105ce ich produkcj\u0119, sprzeda\u017c i spo\u017cywanie. W Polsce, wed\u0142ug definicji ustawowej, nap\u00f3j alkoholowy to ka\u017cdy produkt przeznaczony do spo\u017cycia zawieraj\u0105cy wi\u0119cej ni\u017c 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego. == Podzia\u0142 == === Wysokoprocentowe napoje alkoholowe === S\u0105 to: spirytus, w\u00f3dki, nalewki, likiery i inne trunki zawieraj\u0105ce destylowany alkohol. Mog\u0105 zawiera\u0107 dodatki: cukier, owoce, zio\u0142a, przyprawy, a nawet kwiatostany. Klasyfikacja jest trudna, poniewa\u017c czasami pod jedn\u0105 nazw\u0105 mo\u017ce kry\u0107 si\u0119 alkohol sporz\u0105dzony \u2013 w zale\u017cno\u015bci od receptury \u2013 na przyk\u0142ad jako nalewka lub likier lub te\u017c do sporz\u0105dzenia","start_idx":37,"end_idx":43}
+{"id":"mrc_8188","question":"jak mia\u0142 na imi\u0119 syn boba cratchita?","answer":"Timem","context":"Bob Cratchit \u2013 drugoplanowy bohater Opowie\u015bci wigilijnej Karola Dickensa z 1843 roku. == Opis postaci == Bob jest kancelist\u0105 Ebenezera Scrooge\u2019a w jego sklepie. Scrooge nie traktuje go dobrze i daje ma\u0142\u0105 wyp\u0142at\u0119. Bob jednak pr\u00f3buje jak najlepiej si\u0119 spisa\u0107 i jest sumiennym pracownikiem. Cratchit to bardzo dobry ojciec wielodzietnej rodziny. Opiekuje si\u0119 swoim niepe\u0142nosprawnym synem Timem i zrobi wszystko aby jego dziecko wyzdrowia\u0142o. W animowanej wersji Opowie\u015bci wigilijnej z 2009 roku Bobowi podk\u0142ada g\u0142os Gary Oldman (pod\u0142o\u017cy\u0142 on g\u0142os tak\u017ce dw\u00f3m innym bohaterom, a mianowicie Marleyowi i Timowi).","start_idx":385,"end_idx":390}
+{"id":"mrc_8189","question":"jak zako\u0144czy\u0142 si\u0119 konflikt mi\u0119dzy patrycjuszami a plebejuszami w okresie republiki rzymskiej?","answer":"Za ostateczny koniec konfliktu pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami uwa\u017ca si\u0119 uchwalenie w roku 287 \"lex Hortensia\", zgodnie z kt\u00f3r\u0105 uchwa\u0142y komicj\u00f3w plebejskich (\"plebiscitia\") uzyska\u0142y moc ustaw (\"leges\") wi\u0105\u017c\u0105cych ca\u0142e pa\u0144stwo bez obowi\u0105zkowego dotychczas zatwierdzenia senatu.","context":"roku 367* plebejuszy dopuszczono do konsulatu, za\u015b w 326* zniesiono niewol\u0119 za d\u0142ugi. Za ostateczny koniec konfliktu pomi\u0119dzy plebejuszami a patrycjuszami uwa\u017ca si\u0119 uchwalenie w roku 287 \"lex Hortensia\", zgodnie z kt\u00f3r\u0105 uchwa\u0142y komicj\u00f3w plebejskich (\"plebiscitia\") uzyska\u0142y moc ustaw (\"leges\") wi\u0105\u017c\u0105cych ca\u0142e pa\u0144stwo bez obowi\u0105zkowego dotychczas zatwierdzenia senatu. Ostatecznie pewna cz\u0119\u015b\u0107 g\u00f3rnej warstwy plebsu zespoli\u0142a si\u0119 z patrycjuszami poprzez mieszane ma\u0142\u017ce\u0144stwa i wsp\u00f3lne sprawowanie urz\u0119d\u00f3w, tak \u017ce \u201ezacz\u0119\u0142a si\u0119 wytwarza\u0107 nowa arystokracja senatorska, okre\u015blana cz\u0119sto mianem \"nobilitas\". === Podb\u00f3j Italii === Kompromis pomi\u0119dzy patrycjuszami a plebejuszami zosta\u0142 zawarty w obliczu konieczno\u015bci wsp\u00f3lnego prowadzenia wojen, kt\u00f3re doprowadzi\u0142y Rzym do podboju ca\u0142ej Italii. Po upadku monarchii Rzym od nowa uregulowa\u0142 stosunki z Latynami zawieraj\u0105c z nimi w roku 493* przymierze znane jako","start_idx":86,"end_idx":367}
+{"id":"mrc_8190","question":"jaki kwiat zerwa\u0142a kora?","answer":"narcyza","context":"Persefona (tak\u017ce; gr. Perseph\u00f3n\u0113, gr. K\u00f3r\u0113, \u0142ac. Proserpina \u2018dziewczyna\u2019) \u2013 w mitologii greckiej ma\u0142\u017conka Hadesa, w\u0142adczyni \u015bwiata podziemnego i opiekunka dusz zmar\u0142ych. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 Demeter i Zeusa. W mitologii rzymskiej Persefon\u0119 uto\u017csamiono z Prozerpin\u0105. Zosta\u0142a porwana przez Hadesa, gdy wraz z towarzyszkami bawi\u0142a si\u0119 na \u0142\u0105ce. Kiedy pr\u00f3bowa\u0142a zerwa\u0107 pi\u0119kny kwiat narcyza, ziemia rozwar\u0142a si\u0119 i pojawi\u0142 si\u0119 Hades na z\u0142otym rydwanie, uprowadzaj\u0105c j\u0105 do swego kr\u00f3lestwa. Zrozpaczona Demeter przez dziewi\u0119\u0107 dni i nocy poszukiwa\u0142a c\u00f3rki, a\u017c w ko\u0144cu poruszony jej cierpieniem Helios wyzna\u0142 bogini prawd\u0119. Rozz\u0142oszczona Demeter opu\u015bci\u0142a Olimp i zabra\u0142a ziemi p\u0142odno\u015b\u0107. Zaniepokojony losem g\u0142oduj\u0105cych ludzi Hades zgodzi\u0142 si\u0119 zwr\u00f3ci\u0107 Demeter c\u00f3rk\u0119, pod warunkiem, \u017ce ta podczas dalszego pobytu w podziemiach nic nie spo\u017cyje. \u015awiadom podst\u0119pu pocz\u0119stowa\u0142 Persefon\u0119","start_idx":367,"end_idx":374}
+{"id":"mrc_8191","question":"co jedz\u0105 bociany?","answer":". Do typowego po\u017cywienia zalicza si\u0119 owady (g\u0142\u00f3wnie chrz\u0105szcze, koniki polne, szara\u0144cz\u0119 i \u015bwierszcze), d\u017cd\u017cownice, gady, p\u0142azy, szczeg\u00f3lnie gatunki takich \u017cab, jak \u017caba wodna (\"Pelophylax\" kl. \"esculentus\") i \u017caba trawna (\"Rana temporaria\") oraz ma\u0142e ssaki, takie jak nornice, krety i ryj\u00f3wki. Rzadziej zjadaj\u0105 jaja ptak\u00f3w i m\u0142ode ptaki, ryby, mi\u0119czaki, skorupiaki i skorpiony.","context":"do przodu z pochylonymi ogonami i rozpostartymi skrzyd\u0142ami. == Po\u017cywienie == Bocian jest ptakiem mi\u0119so\u017cernym. Wachlarz jego po\u017cywienia jest szeroki; najch\u0119tniej \u017ceruje na \u0142\u0105kach w promieniu oko\u0142o 5 km od gniazda oraz w miejscach z ni\u017csz\u0105 ro\u015blinno\u015bci\u0105, gdzie po\u017cywienie jest \u0142atwiej dost\u0119pne. Dieta bocian\u00f3w bia\u0142ych jest zr\u00f3\u017cnicowana w zale\u017cno\u015bci od pory roku, regionu i dost\u0119pno\u015bci po\u017cywienia. Do typowego po\u017cywienia zalicza si\u0119 owady (g\u0142\u00f3wnie chrz\u0105szcze, koniki polne, szara\u0144cz\u0119 i \u015bwierszcze), d\u017cd\u017cownice, gady, p\u0142azy, szczeg\u00f3lnie gatunki takich \u017cab, jak \u017caba wodna (\"Pelophylax\" kl. \"esculentus\") i \u017caba trawna (\"Rana temporaria\") oraz ma\u0142e ssaki, takie jak nornice, krety i ryj\u00f3wki. Rzadziej zjadaj\u0105 jaja ptak\u00f3w i m\u0142ode ptaki, ryby, mi\u0119czaki, skorupiaki i skorpiony. Poluj\u0105 g\u0142\u00f3wnie w ci\u0105gu dnia, po\u0142ykaj\u0105c mniejsz\u0105 zdobycz w ca\u0142o\u015bci, wi\u0119ksz\u0105 zabijaj\u0105","start_idx":392,"end_idx":769}
+{"id":"mrc_8192","question":"kiedy powsta\u0142y dziady cz\u0119\u015b\u0107 2?","answer":"Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822 w Kownie. Opublikowany zosta\u0142 w roku 1823 w drugim tomie \"Poezji\" wraz z wierszem \"Upi\u00f3r\" i dramatem \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\". Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady wile\u0144sko-kowie\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Dzie\u0144 Zaduszny z dnia 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do","start_idx":91,"end_idx":125}
+{"id":"mrc_8193","question":"kto by\u0142 pierwszym dyktatorem powstania?","answer":"Ludwik Mieros\u0142awski","context":"Ludwik Mieros\u0142awski (ur. 17 stycznia 1814 w Nemours, zm. 22 listopada 1878 w Pary\u017cu) \u2013 polski genera\u0142, pisarz i poeta, teoretyk wojskowo\u015bci, dzia\u0142acz polityczny i niepodleg\u0142o\u015bciowy, wynalazca, cz\u0142onek Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, przyw\u00f3dca dw\u00f3ch powsta\u0144 w Wielkopolsce w 1846 (desygnowany na przysz\u0142ego naczelnego wodza przez TDP) i w 1848 roku, pierwszy dyktator powstania styczniowego. Brat Adama, prapradziad Stanis\u0142awa Dygata. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 === Urodzi\u0142 si\u0119 w polsko-francuskiej rodzinie szlacheckiej. Jego ojcem by\u0142 kapitan wojsk napoleo\u0144skich Adam Kasper Mieros\u0142awski, matk\u0105 \u2013 Francuzka Camilla Nott\u00e9 de Vaupleux (wnuczka angielskiego kapitana marynarki handlowej Stubbsa), a ojcem chrzestnym marsza\u0142ek Louis Nicolas Davout (kt\u00f3rego ojciec Ludwika by\u0142 adiutantem). W 1820 roku przyjecha\u0142 z rodzicami do Kr\u00f3lestwa Polskiego, do \u0141om\u017cy. Tam pobiera\u0142 nauki w wojew\u00f3dzkiej","start_idx":0,"end_idx":19}
+{"id":"mrc_8194","question":"gdzie znajduje si\u0119 miasto kobylnica?","answer":"wie\u015b po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w powiecie s\u0142upskim,","context":"Kobylnica (kaszb. \"K\u00f2b\u00eblnica\" lub \"K\u00f2b\u00ebln\u00ebc\u00f4\", niem. \"Kublitz\") \u2013 wie\u015b po\u0142o\u017cona w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w powiecie s\u0142upskim, w gminie Kobylnica, 18 km do morza, graniczy z miastem S\u0142upsk. Le\u017cy przy drodze krajowej nr 21 oraz na p\u00f3\u0142nocnym zachodzie przy drodze krajowej nr 6. Po\u0142\u0105czenie z centrum S\u0142upska umo\u017cliwiaj\u0105 autobusy komunikacji miejskiej. W miejscowo\u015bci znajduje si\u0119 przystanek kolejowy Kobylnica S\u0142upska. W latach 1954\u20131972 wie\u015b nale\u017ca\u0142a i by\u0142a siedzib\u0105 w\u0142adz gromady Kobylnica. W latach 1975\u20131998 miejscowo\u015b\u0107 administracyjnie nale\u017ca\u0142a do wojew\u00f3dztwa s\u0142upskiego. Miejscowo\u015b\u0107 jest siedzib\u0105 gminy Kobylnica. Wschodnim obrze\u017cem Kobylnicy przep\u0142ywa rzeka S\u0142upia. Znajduje si\u0119 tu szko\u0142a podstawowa, komisariat policji, przychodnia lekarska, urz\u0105d gminy, 2 oddzia\u0142y bankowe, XVI-wieczny ko\u015bci\u00f3\u0142, biblioteka, hala sportowa, stadion miejscowej dru\u017cyny S\u0142upia Kobylnica, a tak\u017ce zak\u0142ady rzemie\u015blnicze, sklepy (przemys\u0142owe, spo\u017cywcze,","start_idx":66,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_8195","question":"kto stworzy\u0142 cs go?","answer":"Valve Corporation i Hidden Path Entertainment","context":"Counter-Strike: Global Offensive (CS:GO) \u2013 wieloosobowa strzelanka pierwszoosobowa, stworzona oraz wydana przez Valve Corporation i Hidden Path Entertainment, kt\u00f3re ju\u017c wcze\u015bniej pracowa\u0142y nad \"Counter-Strike: Source\". Jest to czwarta gra z serii \"Counter-Strike\", wydana na platformy Microsoft Windows, macOS, Xbox 360 i PlayStation 3 21 sierpnia 2012 i na Linuxa 23 wrze\u015bnia 2014. W grze do walki staj\u0105 dwie dru\u017cyny: terrory\u015bci i antyterrory\u015bci. Zadaniem ka\u017cdej z nich jest eliminacja dru\u017cyny przeciwnej lub wykonanie okre\u015blonego zadania. \"CS:GO\" opr\u00f3cz wbudowanego systemu matchmakingu, pozwalaj\u0105cego graczom na rozgrywk\u0119 na dedykowanych serwerach Valve, ma r\u00f3wnie\u017c mo\u017cliwo\u015b\u0107 tworzenia i rozgrywki na serwerach spo\u0142eczno\u015bci z niestandardowymi mapami i trybami gry. Od momentu wydania, \"CS:GO\" jest jedn\u0105 z najpopularniejszych strzelanek pierwszoosobowych rozgrywanych w ramach sportu elektronicznego. Najwa\u017cniejszymi turniejami s\u0105","start_idx":112,"end_idx":157}
+{"id":"mrc_8196","question":"ile dzieci urodzi\u0142a ursula von der leyen?","answer":"Ma siedmioro dzieci: Davida (ur. 1987), Sophie (ur. 1989), Donat\u0119 (ur. 1992), bli\u017ani\u0119ta Victori\u0119 i Johann\u0119 (ur. 1994), Egmonta (ur. 1998) i Gracie (ur. 1999).","context":"Ostatecznie 27 listopada 2019 Parlament Europejski zaaprobowa\u0142 zaprezentowany przez Ursul\u0119 von der Leyen sk\u0142ad nowej Komisji Europejskiej (za zag\u0142osowa\u0142o 461 pos\u0142\u00f3w, 157 by\u0142o przeciw, a 89 wstrzyma\u0142o si\u0119 od g\u0142osu). == \u017bycie prywatne == Jest c\u00f3rk\u0105 Ernsta Albrechta, by\u0142ego premiera Dolnej Saksonii. Jej m\u0119\u017cem jest profesor Heiko von der Leyen, wywodz\u0105cy si\u0119 z niemieckiej rodziny szlacheckiej. Ma siedmioro dzieci: Davida (ur. 1987), Sophie (ur. 1989), Donat\u0119 (ur. 1992), bli\u017ani\u0119ta Victori\u0119 i Johann\u0119 (ur. 1994), Egmonta (ur. 1998) i Gracie (ur. 1999). Nale\u017cy do Ko\u015bcio\u0142a Ewangelickiego w Niemczech. == Odznaczenia i wyr\u00f3\u017cnienia == * Krzy\u017c Wielki Orderu \u201eZa Zas\u0142ugi dla Litwy\u201d (2017) * Order Ksi\u0119cia Jaros\u0142awa M\u0105drego I klasy (2022) * Tytu\u0142 doktora honoris causa Uniwersytetu Ben Guriona w Izraelu (2022)","start_idx":393,"end_idx":551}
+{"id":"mrc_8197","question":"gdzie le\u017cy cypr?","answer":"Cypr, Republika Cypryjska ( \"K\u00fdpros\", ) \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone na wyspie Cypr le\u017c\u0105cej we wschodniej cz\u0119\u015bci Morza \u015ar\u00f3dziemnego.","context":"Cypr, Republika Cypryjska ( \"K\u00fdpros\", ) \u2013 pa\u0144stwo po\u0142o\u017cone na wyspie Cypr le\u017c\u0105cej we wschodniej cz\u0119\u015bci Morza \u015ar\u00f3dziemnego. Poprzez wody terytorialne graniczy z oddalon\u0105 o 70 km na p\u00f3\u0142noc Turcj\u0105. Jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej, ma wprowadzon\u0105 walut\u0119 euro. Najwi\u0119kszymi miastami kraju s\u0105: Nikozja (stolica) oraz Limassol. Cypr znajduje si\u0119 w strefie klimatu subtropikalnego w zale\u017cno\u015bci od cz\u0119\u015bci wyspy \u2013 typu \u015br\u00f3dziemnomorskiego i p\u00f3\u0142pustynnego, z bardzo \u0142agodnymi zimami i d\u0142ugimi ciep\u0142ymi, w po\u0142owie gor\u0105cymi latami. == Geografia == Cypr jest pa\u0144stwem po\u0142o\u017conym na wyspie o tej samej nazwie znajduj\u0105cej si\u0119 w zachodniej Azji we wschodniej cz\u0119\u015bci Morza \u015ar\u00f3dziemnego, kt\u00f3rej powierzchnia wynosi 9,3 tys. km\u00b2, a linia brzegowa ma d\u0142ugo\u015b\u0107 648 km. Cypr graniczy z brytyjskimi bazami Akrotiri i Dhekelia oraz z","start_idx":0,"end_idx":122}
+{"id":"mrc_8198","question":"ile ludzi w polsce?","answer":"W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b","context":"rodz\u0105 dzieci. Niemniej jednak z Polski do kraj\u00f3w UE wyemigrowa\u0142o (wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w) od 500 tysi\u0119cy do ponad 2 milion\u00f3w m\u0142odych ludzi, kt\u00f3rzy pragn\u0105 za\u0142o\u017cy\u0107 rodziny w nowym miejscu zamieszkania. W ostatnich latach ludno\u015b\u0107 Polski ustabilizowa\u0142a si\u0119 na poziomie 38,1 mln os\u00f3b (w okresie od X 2006 do III 2009 liczba ta waha\u0142a si\u0119 w w\u0105skim przedziale 38,11\u201338,14 mln). Wed\u0142ug prognoz GUS z 2010 roku, liczba ludno\u015bci w Polsce w 2030 mia\u0142a wynie\u015b\u0107 ok. 36,8 mln. W 2008 i 2009 roku nast\u0105pi\u0142 wzrost liczby urodze\u0144. W 2008 roku w Polsce urodzi\u0142o si\u0119 414 tys. dzieci, a w 2009 roku 418 tys. Przyrost naturalny jest zr\u00f3\u017cnicowany regionalnie. Przyczyniaj\u0105 si\u0119 do tego konteksty historyczne i spo\u0142eczne \u2013 np. na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku wyst\u0119puje","start_idx":202,"end_idx":280}
+{"id":"mrc_8199","question":"kim by\u0142 kazimierz mazur?","answer":"polski aktor filmowy i teatralny.","context":"Kazimierz Mazur jr. (ur. 4 marca 1984 w Warszawie) \u2013 polski aktor filmowy i teatralny. == \u017byciorys == W 2003 zda\u0142 matur\u0119 i postanowi\u0142 studiowa\u0107 politologi\u0119, kt\u00f3r\u0105 porzuci\u0142 po pierwszym roku nauki. W 2007 uko\u0144czy\u0142 policealn\u0105 Akademi\u0119 Filmu i Telewizji na kierunkach \u201eSztuka operatorska\u201d i \u201eOrganizacja produkcji\u201d. Studiuje dziennikarstwo w Warszawskiej Wy\u017cszej Szkole Humanistycznej im. Boles\u0142awa Prusa. W lutym 2009 zda\u0142 aktorski egzamin eksternistyczny przed komisj\u0105 ZASP-u w Warszawie. Odk\u0105d sko\u0144czy\u0142 12 lat, bra\u0142 udzia\u0142 w castingach. Zadebiutowa\u0142 w filmie \"Pornografia\" Jana Jakuba Kolskiego, w kt\u00f3rym zagra\u0142 Karola. Od 2003 wciela si\u0119 w rol\u0119 Kamila Hoffera w serialu TVN \"Na Wsp\u00f3lnej\". Uczestniczy\u0142 w 13. edycji programu rozrywkowego TVN \"Dancing with the Stars. Taniec z gwiazdami\" (2011) i zwyci\u0119\u017cy\u0142 w 11.","start_idx":53,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8200","question":"gdzie wyst\u0119puj\u0105 zastawki?","answer":"wyst\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie w uk\u0142adzie krwiono\u015bnym i limfatycznym","context":"Zastawki \u2013 r\u00f3\u017cnego typu b\u0142oniaste fa\u0142dy wyst\u0119puj\u0105ce g\u0142\u00f3wnie w uk\u0142adzie krwiono\u015bnym i limfatycznym; warunkuj\u0105 jednokierunkowy przep\u0142yw krwi (na granicy przedsionk\u00f3w i kom\u00f3r serca, w uj\u015bciu aorty i pnia p\u0142ucnego, w \u017cy\u0142ach lub naczyniach limfatycznych). Sztuczne zastawki serca wykonuje si\u0119 z materia\u0142\u00f3w metalicznych i tworzyw sztucznych. S\u0105 wszczepiane do serca w przypadku nieodwracalnych zmian zastawek naturalnych. Stosowane s\u0105 tak\u017ce zastawki z materia\u0142\u00f3w pochodzenia biologicznego. == Rodzaje zastawek == # Zastawki serca: #* zastawki przedsionkowo-komorowe: zbudowane z tkanki \u0142\u0105cznej zbitej zawieszonej na aparacie w\u0142\u00f3knistym serca, pokrytej fa\u0142dem wsierdzia, przyczepiaj\u0105ce si\u0119 do mi\u0119\u015bni brodawkowatych serca (\"musculi papillares\") za pomoc\u0105 strun \u015bci\u0119gnistych (\"chordae tendineae\"); nale\u017c\u0105 tu: #** zastawka przedsionkowo-komorowa prawa zwana tr\u00f3jdzieln\u0105 (\"valva atrioventricularis dextra lub valva tricuspidalis\") #** zastawka przedsionkowo-komorowa lewa zwana dwudzieln\u0105","start_idx":40,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_8201","question":"kim by\u0142 tadeusz kutrzeba?","answer":"genera\u0142 dywizji Wojska Polskiego, komendant Wy\u017cszej Szko\u0142y Wojennej, dow\u00f3dca Armii \u201ePozna\u0144\u201d podczas kampanii wrze\u015bniowej.","context":"Tadeusz Kutrzeba (ur. 15 kwietnia 1886 w Krakowie, zm. 8 stycznia 1947 w Londynie) \u2013 genera\u0142 dywizji Wojska Polskiego, komendant Wy\u017cszej Szko\u0142y Wojennej, dow\u00f3dca Armii \u201ePozna\u0144\u201d podczas kampanii wrze\u015bniowej. == \u017byciorys == Tadeusz Kutrzeba urodzi\u0142 si\u0119 15 kwietnia 1886 roku w rodzinie Tomasza, kapitana Armii Austro-W\u0119gier, i Ludwiki z domu Szula. W 1896 roku zosta\u0142 przyj\u0119ty do siedmioklasowej Wojskowej Szko\u0142y Realnej w Fischau ko\u0142o Wiener Neustadt, a nast\u0119pnie ucz\u0119szcza\u0142 do szko\u0142y w Hranicach na Morawach. W 1903 roku zda\u0142 matur\u0119 w Pa\u0144stwowym Gimnazjum Realnym w Wiedniu. === S\u0142u\u017cba w cesarskiej i kr\u00f3lewskiej Armii 1903\u20131918 === W 1903 roku rozpocz\u0105\u0142 studia na Wydziale In\u017cynieryjnym w Wojskowej Akademii Technicznej w M\u00f6dling pod Wiedniem, kt\u00f3r\u0105 uko\u0144czy\u0142 w 1906 roku z wynikiem celuj\u0105cym. 18","start_idx":85,"end_idx":206}
+{"id":"mrc_8202","question":"jaki procent terytorium unii europejskiej obejmuje natura 2000?","answer":"18%","context":"Natura 2000 \u2013 program sieci obszar\u00f3w obj\u0119tych ochron\u0105 przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Celem programu jest zachowanie okre\u015blonych typ\u00f3w siedlisk przyrodniczych oraz gatunk\u00f3w, kt\u00f3re uwa\u017cane s\u0105 za cenne i zagro\u017cone w skali ca\u0142ej Europy. Wsp\u00f3lne dzia\u0142anie na rzecz zachowania dziedzictwa przyrodniczego Europy w oparciu o jednolite prawo ma na celu optymalizacj\u0119 koszt\u00f3w i spot\u0119gowanie korzystnych dla \u015brodowiska efekt\u00f3w. Podstaw\u0105 programu Natura 2000 s\u0105 dwie unijne dyrektywy \u2013 dyrektywa ptasia, przyj\u0119ta w 1979, a nast\u0119pnie zast\u0105piona dyrektyw\u0105 z 2009 oraz dyrektywa siedliskowa (habitatowa) z 1992. Ca\u0142a sie\u0107 Natura 2000 liczy ponad 26400 obszar\u00f3w zajmuj\u0105cych ponad 318 tys. km\u00b2 powierzchni morskiej i ponad 788 tys. km\u00b2 powierzchni l\u0105dowej, co stanowi 18% powierzchni kraj\u00f3w Unii Europejskiej. == Zasady wyznaczania == W ramach programu","start_idx":762,"end_idx":765}
+{"id":"mrc_8203","question":"przez kogo zostali podbici izraelici?","answer":"Rzymianie","context":"r. p.n.e. Jude\u0119 podbili Rzymianie. Po d\u0142ugich walkach, w 63 r. p.n.e. opanowali r\u00f3wnie\u017c Jerozolim\u0119. Rzymianie pozostawili \u017bydom swobod\u0119 w sprawach wewn\u0119trznych. W\u0142adz\u0119 nad Jude\u0105 i Jerozolim\u0105 dzielili oni z kr\u00f3lami z dynastii Herod\u00f3w. Oko\u0142o 30 r. n.e. w Jerozolimie ukrzy\u017cowano Jezusa Chrystusa, uznawanego przez niekt\u00f3rych \u017byd\u00f3w za d\u0142ugo oczekiwanego Mesjasza. W maju 66 r. rzymski prokurator Cezarei (Judei) Gesjusz Florus bezlito\u015bnie z\u0142upi\u0142 ca\u0142\u0105 prowincj\u0119. W odpowiedzi wybuch\u0142o \u017cydowskie powstanie przeciwko Rzymianom. XII legion rzymski dowodzony przez Wespazjana, a nast\u0119pnie jego syna Tytusa przyst\u0105pi\u0142 do jego t\u0142umienia, czego najwa\u017cniejszym momentem by\u0142o obl\u0119\u017cenie Jerozolimy w 70 roku. Miasto pad\u0142o 11 wrze\u015bnia 70 roku Tacyt podaje, \u017ce w walkach zgin\u0119\u0142o 600 tys. ludzi. Ca\u0142e miasto zosta\u0142o zamienione w ruin\u0119. Zniszczeniu uleg\u0142a \u015awi\u0105tynia","start_idx":24,"end_idx":33}
+{"id":"mrc_8204","question":"kto wnioskuje o nadanie krzy\u017ca zas\u0142ugi?","answer":"poszczeg\u00f3lnych ministr\u00f3w","context":"Krzy\u017c Zas\u0142ugi nadawa\u0142 Prezes Rady Ministr\u00f3w, tak\u017ce na podstawie wniosk\u00f3w poszczeg\u00f3lnych ministr\u00f3w. Nadawanie poszczeg\u00f3lnych stopni odznaczenia by\u0142o uzale\u017cnione od stopnia s\u0142u\u017cbowego i wojskowego jakie posiada\u0142 kandydat. By\u0142y te\u017c wyj\u0105tki od regu\u0142y, a \u015bwiadczy o tym nadanie w 1926 roku Z\u0142otego Krzy\u017ca Zas\u0142ugi por. pil. Boles\u0142awowi Orli\u0144skiemu i Srebrnego Krzy\u017ca Zas\u0142ugi sier\u017c. Leonowi Kubiakowi za przelot samolotem na trasie Tokio-Warszawa-Tokio. Pierwsza zbiorowa dekoracja Krzy\u017cem Zas\u0142ugi odby\u0142a si\u0119 z okazji pi\u0105tej rocznicy odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci, w dniu \u015bwi\u0119ta narodowego 11 listopada 1923 roku. Rozdano w\u00f3wczas 27 Krzy\u017cy Srebrnych i 41 Krzy\u017cy Br\u0105zowych. Kolejne zbiorowe nadanie odby\u0142o si\u0119 na pocz\u0105tku 1924 roku, a trzecie w dniu 15 marca 1924 roku. Uhonorowanym Krzy\u017cem Zas\u0142ugi przys\u0142ugiwa\u0142o czynne prawo wyborcze do Senatu. W 1929 roku odznaczeni \u201ewinni","start_idx":73,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_8205","question":"kto odby\u0142 pierwszy spacer w przestrzeni kosmicznej?","answer":"radziecki kosmonauta Aleksiej Leonow","context":"nieubezpieczonego spaceru, powr\u00f3t na statek umo\u017cliwia zastosowanie osobistego zespo\u0142u manewrowego, kt\u00f3ry posiada w\u0142asne silniki odrzutowe. == Historia spacer\u00f3w kosmicznych == Pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra odby\u0142a spacer w kosmosie 18 marca 1965 roku by\u0142 radziecki kosmonauta Aleksiej Leonow ze statku Woschod 2. Przebywa\u0142 w otwartej przestrzeni kosmicznej przez 12 minut, przywi\u0105zany do statku lin\u0105. Pierwsz\u0105 spacerowiczk\u0105 by\u0142a kosmonautka Swiet\u0142ana Sawicka, kt\u00f3ra 25 lipca 1984 roku opu\u015bci\u0142a pok\u0142ad stacji kosmicznej Salut 7. Pierwszym Amerykaninem w otwartej przestrzeni kosmicznej by\u0142 Edward Higgins White, kt\u00f3ry odby\u0142 spacer 3 czerwca 1965 roku z pok\u0142adu statku Gemini 4. Jako pierwsza Amerykanka w przestrzeni kosmicznej 11 pa\u017adziernika 1984 roku znalaz\u0142a si\u0119 Kathryn D. Sullivan z misji STS-41-G wahad\u0142owca Challenger. Pierwszy spacer odbyty przez astronaut\u0119 z innego kraju przeprowadzi\u0142","start_idx":245,"end_idx":281}
+{"id":"mrc_8206","question":"ile miesi\u0119cy ma kwarta\u0142?","answer":"trzy miesi\u0105ce.","context":"Kwarta\u0142 \u2013 \u00bc roku kalendarzowego, trwa trzy miesi\u0105ce. Rozr\u00f3\u017cnia si\u0119 cztery kwarta\u0142y: *I kwarta\u0142 \u2013 stycze\u0144-marzec, *II kwarta\u0142 \u2013 kwiecie\u0144-czerwiec, *III kwarta\u0142 \u2013 lipiec-wrzesie\u0144, *IV kwarta\u0142 \u2013 pa\u017adziernik-grudzie\u0144.","start_idx":38,"end_idx":52}
+{"id":"mrc_8207","question":"z jakiego kraju pochodzi marka cupra?","answer":"hiszpa","context":"Cupra \u2013 hiszpa\u0144ski producent samochod\u00f3w sportowych z siedzib\u0105 w Martorell dzia\u0142aj\u0105cy od 2018 roku. Nale\u017cy do niemieckiego koncernu Volkswagen Group == Historia == Dziedzina samochod\u00f3w wyczynowych pojawi\u0142a si\u0119 w historii hiszpa\u0144skiej marki SEAT w 1985 roku, kiedy to producent utworzy\u0142 specjalny dzia\u0142 o nazwie Seat Sport do skoncentrowania si\u0119 na sportach motorowych (m.in. samochodach turystycznych i rajdach WRC) oraz najszybszych wariantach osobowych pojazd\u00f3w producenta. W sierpniu 1999 roku SEAT po raz pierwszy zastosowa\u0142 nazw\u0119 Cupra, kt\u00f3ra pos\u0142u\u017cy\u0142a dla sportowego, najszybszego wariantu pierwszej generacji modelu Le\u00f3n. Przez kolejne dwie dekady nazwa Cupra by\u0142a u\u017cywana tak\u017ce dla sportowych wariant\u00f3w mniejszego modelu Ibiza, a\u017c do pocz\u0105tku 2018 roku. 31 stycznia 2018 SEAT og\u0142osi\u0142, \u017ce linia sportowych modeli Cupra zostanie wydzielona jako odr\u0119bna marka","start_idx":8,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_8208","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142a matka teresa z kalkuty?","answer":"alba\u0144ska","context":"Matka Teresa z Kalkuty MC, w\u0142a\u015bc. Agnes Gonxha Bojaxhiu (ur. 26 sierpnia 1910 w Skopje w Imperium Osma\u0144skim, zm. 5 wrze\u015bnia 1997 w Kalkucie w Indiach) \u2013 alba\u0144ska zakonnica, za\u0142o\u017cycielka zgromadzenia Misjonarek Mi\u0142o\u015bci, laureatka Nagrody Templetona oraz Pokojowej Nagrody Nobla w roku 1979, \u015bwi\u0119ta Ko\u015bcio\u0142a katolickiego. Od 1948 do \u015bmierci w 1997 prowadzi\u0142a hospicja dla umieraj\u0105cych, ubogich, chorych i sierot. W 1979 roku otrzyma\u0142a Pokojow\u0105 Nagrod\u0119 Nobla, a rok p\u00f3\u017aniej najwy\u017csze indyjskie odznaczenie pa\u0144stwowe \u2013 order Bharat Ratna \u2013 za prac\u0119 humanitarn\u0105. Misjonarki Mi\u0142o\u015bci systematycznie rozwija\u0142y si\u0119 i w roku jej \u015bmierci obs\u0142ugiwa\u0142y 610 misji w 123 krajach (hospicja, domy dla zaka\u017conych HIV/AIDS, tr\u0105dem i gru\u017alic\u0105, jad\u0142odajnie, programy wspieraj\u0105ce dzieci i rodziny, domy dziecka i szko\u0142y). == Dzieci\u0144stwo == Agnes","start_idx":153,"end_idx":161}
+{"id":"mrc_8209","question":"kto odkry\u0142 najwy\u017cszy szczyt w australii?","answer":"zosta\u0142a odkryta, zdobyta i nazwana przez Paw\u0142a Edmunda Strzeleckiego","context":"G\u00f3ra Ko\u015bciuszki ( []) \u2013 najwy\u017cszy szczyt l\u0105dowej cz\u0119\u015bci Australii (2228 m n.p.m.), niekiedy podawany jako najwy\u017cszy szczyt Australii i Oceanii, cho\u0107 w klasyfikacji tej cz\u0119\u015bci \u015bwiata jest poza pierwsz\u0105 dziesi\u0105tk\u0105. Jest po\u0142o\u017cona w Nowej Po\u0142udniowej Walii, w Parku Narodowym Ko\u015bciuszki, w G\u00f3rach \u015anie\u017cnych w pa\u015bmie Alp Australijskich. G\u00f3ra zosta\u0142a odkryta, zdobyta i nazwana przez Paw\u0142a Edmunda Strzeleckiego w czasie jego historycznej wyprawy z Jamesem Macarthurem z Sydney do Melbourne. Ich trasa, nieprzebyta wcze\u015bniej przez Europejczyk\u00f3w, prowadzi\u0142a poprzez Alpy Australijskie oraz \u017cyzn\u0105 krain\u0119, nazwan\u0105 przez Strzeleckiego Gippsland, na cze\u015b\u0107 \u00f3wczesnego gubernatora Nowej Po\u0142udniowej Walii, sir George\u2019a Gippsa. W wyprawie bra\u0142 ponadto udzia\u0142 James Riley oraz aboryge\u0144scy przewodnicy Charlie Tarra i Jackey. Celem Strzeleckiego by\u0142y badania naukowe m.in. geologiczne, oraz zdobycie","start_idx":337,"end_idx":405}
+{"id":"mrc_8210","question":"jak brzmi pelna nazwa stanow zjednoczonych?","answer":"Stany Zjednoczone Ameryki","context":"Stany Zjednoczone Ameryki, Stany Zjednoczone, potocznie Ameryka (ang. \"United States of America\", \"USA\"; \"United States\", \"US\"; pot. \"America\"), do 11 lipca 1778 r. Stany Zjednoczone Ameryki P\u00f3\u0142nocnej \u2013 pa\u0144stwo federacyjne w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z 50 stan\u00f3w, granicz\u0105ce z Kanad\u0105 od p\u00f3\u0142nocy, Meksykiem od po\u0142udnia, Oceanem Spokojnym od zachodu, Oceanem Arktycznym od p\u00f3\u0142nocnego zachodu i Oceanem Atlantyckim od wschodu. Trzecie pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci pa\u0144stwo (po Chinach i Indiach), a czwarte pod wzgl\u0119dem powierzchni (po Rosji, Kanadzie i Chinach). W jego sk\u0142ad wchodz\u0105 tak\u017ce pozastanowe wyspy na Pacyfiku (Baker, Guam, Howland, Jarvis, Johnston, Kingman, Mariany P\u00f3\u0142nocne, Midway, Palmyra, Samoa Ameryka\u0144skie, Wake) i na Atlantyku (Portoryko \u2013 najwi\u0119ksza z nich, formalnie pa\u0144stwo stowarzyszone ze Stanami Zjednoczonymi \u2013 Wyspy Dziewicze, Navassa).","start_idx":0,"end_idx":25}
+{"id":"mrc_8211","question":"ile os\u00f3b siedzi w wi\u0119zieniu?","answer":"ok. 81 tys.","context":"z lawinowym wzrostem wydawanych wyrok\u00f3w pozbawienia wolno\u015bci. == System wi\u0119zienny w Polsce == W polskim systemie penitencjarnym jest 87 zak\u0142ad\u00f3w karnych oraz 34 oddzia\u0142y zewn\u0119trzne zak\u0142ad\u00f3w karnych r\u00f3\u017cnego typu, na kt\u00f3re \u0142\u0105cznie przypada oko\u0142o 83 tys. miejsc wi\u0119ziennych. Osadzonych jest ok. 81 tys., a oczekuj\u0105cych na osadzenie 30 tys. W polskich wi\u0119zieniach jest wi\u0119c przestrzegane prawo minimum 3 m\u00b2 w celi na osadzonego. (dane z grudnia 2011 r.). Rocznie zak\u0142ady karne w Polsce opuszcza oko\u0142o 90 tys. os\u00f3b \u015brednio w miesi\u0105cu 7650 a przyjmowanych jest oko\u0142o 7400 skazanych. Problemem s\u0105 narkomani, kt\u00f3rzy na leczenie w specjalnym zak\u0142adzie musz\u0105 czeka\u0107 nawet 2 lata. Opr\u00f3cz kary pozbawienia wolno\u015bci polskie ustawodawstwo przewiduje inne \u015brodki walki z przest\u0119pczo\u015bci\u0105: kar\u0119 ograniczenia wolno\u015bci i doz\u00f3r kuratora.","start_idx":288,"end_idx":299}
+{"id":"mrc_8212","question":"jaka instytucja wystawia mature?","answer":"Centralna Komisja Egzaminacyjna","context":"Matura (z \u0142ac. \"maturus\" \u2018dojrza\u0142y\u2019) \u2013 polski egzamin z materia\u0142u obj\u0119tego programem nauczania (podstaw\u0105 programow\u0105) wybranych przedmiot\u00f3w na poziomie szko\u0142y \u015bredniej. Absolwenci szk\u00f3\u0142 \u015brednich nie maj\u0105 obowi\u0105zku przyst\u0105pienia do egzaminu, lecz \u015bwiadectwo jego zdania wymagane jest od kandydat\u00f3w na wy\u017csze uczelnie. Odpowiednio wysoki wynik egzaminu maturalnego jest jedynym kryterium podczas naboru na wiele kierunk\u00f3w studi\u00f3w wy\u017cszych. Matura nie jest jednak dokumentem po\u015bwiadczaj\u0105cym wykszta\u0142cenie \u015brednie \u2013 t\u0119 funkcj\u0119 pe\u0142ni \u015bwiadectwo uko\u0144czenia szko\u0142y \u015bredniej. Za przeprowadzenie egzaminu odpowiedzialna jest Centralna Komisja Egzaminacyjna, kt\u00f3rej podlegaj\u0105 Okr\u0119gowe Komisje Egzaminacyjne zajmuj\u0105ce si\u0119 przygotowaniem i przeprowadzeniem matury w danym regionie. == Historia == W 1932 roku dokonano reformy j\u0119drzejewiczowskiej, kt\u00f3ra m.in. zmieni\u0142a model matury. Czas na cz\u0119\u015b\u0107 pisemn\u0105 wynosi\u0142 300 minut, by\u0142o kilka temat\u00f3w do wyboru","start_idx":615,"end_idx":646}
+{"id":"mrc_8213","question":"dlaczego \u017co\u0142nierze podziemia walczyli z komunistami?","answer":"antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR","context":"\u017bo\u0142nierze wykl\u0119ci, \u017co\u0142nierze niez\u0142omni, polskie powojenne podziemie niepodleg\u0142o\u015bciowe i antykomunistyczne \u2013 antykomunistyczny, niepodleg\u0142o\u015bciowy ruch partyzancki, stawiaj\u0105cy op\u00f3r sowietyzacji Polski i podporz\u0105dkowaniu jej ZSRR tocz\u0105cy walk\u0119 ze s\u0142u\u017cbami bezpiecze\u0144stwa ZSRR i podporz\u0105dkowanymi im s\u0142u\u017cbami w Polsce. Liczb\u0119 cz\u0142onk\u00f3w wszystkich organizacji i grup konspiracyjnych szacuje si\u0119 na 120\u2013180 tysi\u0119cy os\u00f3b. W ostatnich dniach II wojny \u015bwiatowej na terenie Polski dzia\u0142a\u0142o 80 tysi\u0119cy partyzant\u00f3w antykomunistycznych. Ostatni cz\u0142onek ruchu oporu \u2013 J\u00f3zef Franczak ps. \u201eLalek\u201d z oddzia\u0142u kpt. Zdzis\u0142awa Bro\u0144skiego \u201eUskoka\u201d \u2013 zgin\u0105\u0142 w ob\u0142awie w Majdanie Kozic G\u00f3rnych pod Piaskami (woj. lubelskie) osiemna\u015bcie lat po wojnie \u2013 21 pa\u017adziernika 1963 roku. Powszechnie si\u0119 uznaje, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 niepodleg\u0142o\u015bciowych organizacji zbrojnych upad\u0142a na skutek braku reakcji USA i Wielkiej Brytanii i gwarant\u00f3w postanowie\u0144 konferencji ja\u0142ta\u0144skiej.","start_idx":108,"end_idx":226}
+{"id":"mrc_8214","question":"kiedy na \u015bwiecie pojawi\u0142 si\u0119 pierwszy bankomat?","answer":"pierwsze urz\u0105dzenie tego typu na \u015bwiecie pojawi\u0142o si\u0119 w oddziale Barclays Bank w Londynie 27 czerwca 1967 roku.","context":"w 1939 roku przez ameryka\u0144skiego wynalazc\u0119, Ormianina z pochodzenia, Luthera G. Simjiana. Niezale\u017cnie wynalazc\u0105 bankomatu by\u0142 r\u00f3wnie\u017c John Shepherd-Barron (1925\u20132010), a pierwsze urz\u0105dzenie tego typu na \u015bwiecie pojawi\u0142o si\u0119 w oddziale Barclays Bank w Londynie 27 czerwca 1967 roku. Jak po latach stwierdzi\u0142 w wywiadzie konstruktor, pomys\u0142 urz\u0105dzenia podsun\u0119\u0142a mu maszyna wydaj\u0105ca gum\u0119 do \u017cucia. Barronowi uda\u0142o si\u0119 nam\u00f3wi\u0107 szefa Barclays Bank, by po\u015bwi\u0119ci\u0142 mu tylko 90 sekund swojego czasu, a to wystarczy\u0142o, by przekona\u0107 bankiera do pomys\u0142u stworzenia bankomatu: \u201eJe\u015bli potrafi pan zrobi\u0107 urz\u0105dzenie, o jakim pan m\u00f3wi, kupi\u0119 je natychmiast\u201d \u2013 mia\u0142 on powiedzie\u0107 po kr\u00f3tkiej rozmowie. Pierwsze bankomaty przyjmowa\u0142y papierowe karty, kupowane uprzednio w banku, r\u00f3wnie\u017c do wyp\u0142acenia pieni\u0119dzy by\u0142 potrzebny czek. Po przeprowadzeniu transakcji urz\u0105dzenie zatrzymywa\u0142o","start_idx":170,"end_idx":281}
+{"id":"mrc_8215","question":"jaki powiat dla warszawy?","answer":"Powiat warszawski","context":"Powiat warszawski \u2013 utworzony 1 stycznia 1999 roku w ramach reformy podzia\u0142u terytorialnego pa\u0144stwa, zlikwidowany 27 pa\u017adziernika 2002 r. now\u0105 tzw. ustaw\u0105 warszawsk\u0105. Obejmowa\u0142 obszar m.st. Warszawy, \u015bci\u015blej \u2013 obszar 11 \u00f3wczesnych gmin warszawskich. Egzystowa\u0142 r\u00f3wnolegle z m.st. Warszaw\u0105 (zwi\u0105zkiem komunalnym). Od 1 stycznia do 27 pa\u017adziernika 2002 powiat obejmowa\u0142 tak\u017ce podwarszawskie miasta Weso\u0142a oraz Sulej\u00f3wek, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 od 27 pa\u017adziernika 2002 roku w powiecie mi\u0144skim. W wyniku planowanego wprowadzenia zmian w ustroju stolicy (likwidacja gmin warszawskich, likwidacja powiatu, utworzenie miasta na prawach powiatu) mieszka\u0144cy tych dw\u00f3ch miast w drodze referendum zdecydowali o przysz\u0142o\u015bci swoich gmin. Weso\u0142a decyzj\u0105 mieszka\u0144c\u00f3w sta\u0142a si\u0119 18. dzielnic\u0105 Warszawy, a Sulej\u00f3wek pozosta\u0142 samodzielnym miastem, przeniesionym z powrotem do powiatu mi\u0144skiego. Starost\u0105 powiatu by\u0142 Edmund","start_idx":0,"end_idx":17}
+{"id":"mrc_8216","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 zakon templariuszy?","answer":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku)","context":"Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona () \u2013 \u015bredniowieczny katolicki zakon rycerski, dzia\u0142aj\u0105cy od XII do XIV wieku. == Pocz\u0105tki == Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i \u015awi\u0105tyni Salomona, czyli templariuszy, powsta\u0142 w 1118 roku (albo - jak s\u0105dzi cz\u0119\u015b\u0107 historyk\u00f3w - w 1119 lub dopiero w 1120 roku), kiedy rycerz z Szampanii Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Godfryd d\u2019Eygorande, Nicolas de Neuvic, Jean d\u2019Ussel, Jean de Meymac i Pierre d\u2019Orlean z\u0142o\u017cyli przed Gormondem de Picquigny, patriarch\u0105 Jerozolimy, \u015bluby ub\u00f3stwa, czysto\u015bci, pos\u0142usze\u0144stwa i walki za wiar\u0119 wed\u0142ug regu\u0142y cysterskiej (\u015bw. Bernarda z Clairvaux). Rycerze-zakonnicy zobowi\u0105zali si\u0119 broni\u0107 pielgrzym\u00f3w i chroni\u0107 szlaki pielgrzymkowe. W 1120 roku od kr\u00f3la Jerozolimy, Baldwina II, otrzymali stoj\u0105cy na wzg\u00f3rzu \u015bwi\u0105tynnym, przebudowany","start_idx":145,"end_idx":306}
+{"id":"mrc_8217","question":"pod jakim pseudonimem danuta szaflarska bra\u0142a udzia\u0142 w powstaniu warszawskim?","answer":"\"M\u0142ynarz\u00f3wna\" (AK)","context":"Danuta Szaflarska (w\u0142a\u015bc. Zofia Danuta Szaflarska, ps. \"M\u0142ynarz\u00f3wna\" (AK); ur. 6 lutego 1915 w Kosarzyskach, zm. 19 lutego 2017 w Warszawie) \u2013 polska aktorka filmowa i teatralna, kt\u00f3ra wyst\u0105pi\u0142a w ponad 40 rolach filmowych i ponad 80 teatralnych. Wyst\u0119powa\u0142a w Teatrze Telewizji, s\u0142uchowiskach Teatru Polskiego Radia, serialach telewizyjnych, a tak\u017ce podk\u0142ada\u0142a g\u0142os do film\u00f3w zagranicznych. Karier\u0119 aktorsk\u0105, rozpocz\u0119t\u0105 we wrze\u015bniu 1939, zako\u0144czy\u0142a w listopadzie 2016, w wieku 101 lat. By\u0142a najd\u0142u\u017cej pracuj\u0105c\u0105 i \u017cyj\u0105c\u0105 polsk\u0105 aktork\u0105. Zagra\u0142a w filmach takich jak: \"Zakazane piosenki\" (1946), \"Skarb\" (1948), \"Po\u017cegnanie z Mari\u0105\" (1991), \"Diab\u0142y, diab\u0142y\" (1991), \"Pora umiera\u0107\" (2007). Uko\u0144czy\u0142a w 1939 Pa\u0144stwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie i w tym samym roku \u2013 ju\u017c po wybuchu II wojny \u015bwiatowej \u2013 debiutowa\u0142a na","start_idx":55,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_8218","question":"z ilu wody sk\u0142ada si\u0119 cz\u0142owiek?","answer":"Woda stanowi \u015brednio 70% masy doros\u0142ego cz\u0142owieka, w przypadku noworodka ok. 15% wi\u0119cej","context":"HCOOH \u2192 HCOOC2H5 + H2O. == Znaczenie biologiczne == Woda jest powszechnym rozpuszczalnikiem zwi\u0105zk\u00f3w ustrojowych i niezb\u0119dnym uzupe\u0142nieniem pokarmu wszystkich znanych organizm\u00f3w. Uczestniczy w przebiegu wi\u0119kszo\u015bci reakcji metabolicznych, stanowi \u015brodek transportu wewn\u0105trzustrojowego, np. produkt\u00f3w przemiany materii, substancji od\u017cywczych, hormon\u00f3w, enzym\u00f3w. Reguluje temperatur\u0119. Stanowi p\u0142ynne \u015brodowisko niezb\u0119dne do usuwania ko\u0144cowych produkt\u00f3w przemiany materii. Woda stanowi \u015brednio 70% masy doros\u0142ego cz\u0142owieka, w przypadku noworodka ok. 15% wi\u0119cej, 60\u201370% limfy, 95% osocza krwi, 90% li\u015bci, owoc\u00f3w, 20% ko\u015bci, 10% szkliwa z\u0119b\u00f3w, tkanki t\u0142uszczowej. W roku 2008 na \u015bwiecie ok. 1,1 mld ludzi nie mia\u0142o bezpo\u015bredniego dost\u0119pu do wody pitnej. Ka\u017cdego dnia choroby wynikaj\u0105ce z niedostatku czystej wody powoduj\u0105 \u015bmier\u0107 wielu tysi\u0119cy ludzi, g\u0142\u00f3wnie dzieci. == Znaczenie kulturowe == W przednaukowej filozofii przyrody woda","start_idx":469,"end_idx":556}
+{"id":"mrc_8219","question":"dlaczego henryk opu\u015bci\u0142 rodzin\u0119?","answer":"Jako g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 swojej decyzji poda\u0142 nagonk\u0119 brytyjskich medi\u00f3w na niego i jego rodzin\u0119, co doprowadzi\u0142o do pogorszenia jego zdrowia psychicznego.","context":"miejsce dla ksi\u0119cia i jego dzieci w linii sukcesji. Kilka dni p\u00f3\u017aniej Henryk wyst\u0105pi\u0142 w programie \"The Late Late Show with James Corden\", w kt\u00f3rym podkre\u015bli\u0142 w rozmowie z prowadz\u0105cym, \u017ce nie \u201ezrezygnowa\u0142\u201d z bycia w rodzinie kr\u00f3lewskiej, ale \u201ewycofa\u0142 si\u0119\u201d. Jako g\u0142\u00f3wn\u0105 przyczyn\u0119 swojej decyzji poda\u0142 nagonk\u0119 brytyjskich medi\u00f3w na niego i jego rodzin\u0119, co doprowadzi\u0142o do pogorszenia jego zdrowia psychicznego. === P\u00f3\u017aniejsze zwi\u0105zki z rodzin\u0105 kr\u00f3lewsk\u0105 === 7 marca 2021 ameryka\u0144ska stacja CBS wyemitowa\u0142a wywiad z ksi\u0119ciem Henrykiem i Meghan, przeprowadzony przez Oprah Winfrey. Para ksi\u0105\u017c\u0119ca skierowa\u0142a w nim wiele zarzut\u00f3w pod k\u0105tem rodziny kr\u00f3lewskiej: * Meghan powiedzia\u0142a, \u017ce przed \u015blubem w 2018 dosz\u0142o do k\u0142\u00f3tni mi\u0119dzy ni\u0105 a ksi\u0119\u017cn\u0105 Katarzyn\u0105, ale spowodowan\u0105 przez ksi\u0119\u017cn\u0105 Cambridge, kt\u00f3ra mia\u0142a","start_idx":256,"end_idx":408}
+{"id":"mrc_8220","question":"kiedy religia zosta\u0142a wprowadzona do szk\u00f3\u0142?","answer":"religi\u0119 do szk\u00f3\u0142 ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r.","context":"do 1981 by\u0142y one wci\u0105\u017c pod kontrol\u0105 w\u0142adz o\u015bwiatowych. === III RP === Po 1989 roku religi\u0119 do szk\u00f3\u0142 ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r. Obecnie prawo organizacji zaj\u0119\u0107 katechetycznych w plac\u00f3wkach szkolnych gwarantowane jest przepisem art. 53 ust. 4 Konstytucji: Dodatkowo na mocy art. 12 konkordatu mi\u0119dzy Stolic\u0105 Apostolsk\u0105 i Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 z 1993 () Pa\u0144stwo polskie zagwarantowa\u0142o, \u017ce: * \u201eSzko\u0142y publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji pa\u0144stwowej i samorz\u0105dowej, organizuj\u0105 zgodnie z wol\u0105 zainteresowanych nauk\u0119 religii w ramach planu zaj\u0119\u0107 szkolnych i przedszkolnych. * Program nauczania religii katolickiej oraz podr\u0119czniki opracowuje w\u0142adza ko\u015bcielna i podaje je do wiadomo\u015bci kompetentnej w\u0142adzy pa\u0144stwowej. * W sprawach tre\u015bci nauczania i wychowania religijnego","start_idx":83,"end_idx":183}
+{"id":"mrc_8221","question":"kiedy powsta\u0142 program 2 tvp?","answer":"2 pa\u017adziernika 1970 roku","context":"TVP2 (Program Drugi Telewizji Polskiej, potocznie \"Dw\u00f3jka\") \u2013 drugi kana\u0142 Telewizji Polskiej, polska publiczna stacja telewizyjna, kt\u00f3ra zosta\u0142a utworzona 2 pa\u017adziernika 1970 roku. Od dnia uruchomienia programu do 1976 roku oficjalnym skr\u00f3towcem by\u0142 TVP2, natomiast od 1976 roku do 29 lutego 1992 roku by\u0142 TP2, a od 1 marca 1992 roku ponownie TVP2, kt\u00f3ry jest wykorzystywany do dzi\u015b. Program Drugi nadawany jest bezp\u0142atnie wy\u0142\u0105cznie w jako\u015bci HD w ramach og\u00f3lnopolskiego trzeciego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej (MUX 3). Dost\u0119pny jest r\u00f3wnie\u017c we wszystkich sieciach kablowych i na satelitarnych platformach cyfrowych w zwi\u0105zku z tzw. zasad\u0105 must carry, czyli zapisanym w ustawie o radiofonii i telewizji obowi\u0105zkiem oferowania przez ka\u017cdego operatora telewizyjnego siedmiu kana\u0142\u00f3w telewizyjnych, w\u015br\u00f3d kt\u00f3rych znajduj\u0105 si\u0119 trzy kana\u0142y TVP","start_idx":155,"end_idx":179}
+{"id":"mrc_8222","question":"czym jest biblia?","answer":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga.","context":"Biblia, Pismo \u015awi\u0119te (z greckiego , \"biblion\" \u201ezw\u00f3j papirusu, ksi\u0119ga\u201d, l.m. , \"biblia\" \u201eksi\u0119gi\u201d) \u2013 zbi\u00f3r ksi\u0105g, spisanych pierwotnie w j\u0119zykach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie \"koin\u00e8\" (gr. \u03ba\u03bf\u03b9\u03bd\u1f74)), uznawanych przez \u017cyd\u00f3w i chrze\u015bcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczeg\u00f3lne jej cz\u0119\u015bci posiadaj\u0105 odmienne znaczenie religijne dla r\u00f3\u017cnych wyzna\u0144. Na chrze\u015bcija\u0144sk\u0105 Bibli\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska \u2013 Tanach \u2013 obejmuje ksi\u0119gi Starego Testamentu. Poszczeg\u00f3lne od\u0142amy i tradycje chrze\u015bcija\u0144skie maj\u0105 nieco inny kanon ksi\u0105g \u015bwi\u0119tych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie by\u0142o powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne ko\u015bcio\u0142y, jak i poszczeg\u00f3lne regiony, mia\u0142y do niego w\u0142asne podej\u015bcie. Na Wschodzie odrzucano Apokalips\u0119, na Zachodzie \u2013 List do Hebrajczyk\u00f3w, a do pism kanonicznych","start_idx":0,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_8223","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 system alarmowy?","answer":"W sk\u0142ad system\u00f3w alarmowych najcz\u0119\u015bciej wchodz\u0105: * centrala alarmowa (\u201eserce\u201d ca\u0142ego systemu) wyposa\u017cona w uk\u0142ad steruj\u0105cy ca\u0142ym systemem, zasilacz i akumulator * klawiatura alarmowa (inaczej zwana manipulatorem kodowym, za po\u015brednictwem tego urz\u0105dzenia u\u017cytkownik komunikuje si\u0119 z central\u0105, b\u0142\u0119dnie potocznie nazywana szyfratorem) * r\u00f3\u017cnego typu czujniki i detektory (patrz ni\u017cej) * sygnalizatory (urz\u0105dzenia akustyczne lub akustyczno-optyczne sygnalizuj\u0105ce zadzia\u0142anie system\u00f3w alarmowego \u2013 alarm, sabota\u017c itp.) * dialer telefoniczny (urz\u0105dzenie przekazuj\u0105ce informacje na temat systemu \u2013 alarm, za\u0142\u0105czenie/wy\u0142\u0105czenie czuwania \u2013 za pomoc\u0105 sieci telefonii stacjonarnej) * modu\u0142 GSM (urz\u0105dzenie przekazuj\u0105ce informacje na temat systemu \u2013 alarm,","context":"automatycznymi systemami ga\u015bniczymi (zraszacze wodne, systemy gaszenia gazem), systemy nawiewowe i oddymiania, awaryjne o\u015bwietlenie, d\u017awi\u0119kowy system ostrzegania (DSO) itp. == G\u0142\u00f3wne elementy sk\u0142adowe systemu alarmu w\u0142amania == W sk\u0142ad system\u00f3w alarmowych najcz\u0119\u015bciej wchodz\u0105: * centrala alarmowa (\u201eserce\u201d ca\u0142ego systemu) wyposa\u017cona w uk\u0142ad steruj\u0105cy ca\u0142ym systemem, zasilacz i akumulator * klawiatura alarmowa (inaczej zwana manipulatorem kodowym, za po\u015brednictwem tego urz\u0105dzenia u\u017cytkownik komunikuje si\u0119 z central\u0105, b\u0142\u0119dnie potocznie nazywana szyfratorem) * r\u00f3\u017cnego typu czujniki i detektory (patrz ni\u017cej) * sygnalizatory (urz\u0105dzenia akustyczne lub akustyczno-optyczne sygnalizuj\u0105ce zadzia\u0142anie system\u00f3w alarmowego \u2013 alarm, sabota\u017c itp.) * dialer telefoniczny (urz\u0105dzenie przekazuj\u0105ce informacje na temat systemu \u2013 alarm, za\u0142\u0105czenie/wy\u0142\u0105czenie czuwania \u2013 za pomoc\u0105 sieci telefonii stacjonarnej) * modu\u0142 GSM (urz\u0105dzenie przekazuj\u0105ce informacje na temat systemu \u2013 alarm,","start_idx":228,"end_idx":972}
+{"id":"mrc_8224","question":"w jakim klubie gra pogba?","answer":"a we w\u0142oskim klubie Juventus oraz w reprezentacji Francji.","context":"Paul Labile Pogba (ur. 15 marca 1993 w Lagny-sur-Marne) \u2013 francuski pi\u0142karz pochodzenia gwinejskiego wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji pomocnika we w\u0142oskim klubie Juventus oraz w reprezentacji Francji. Wicemistrz Europy z 2016 roku. Mistrz \u015awiata z 2018 roku. Uczestnik Mistrzostw \u015awiata 2014 i Mistrzostw Europy 2021. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tek kariery === Pogba rozpocz\u0105\u0142 gr\u0119 w pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105 w okolicznych paryskich klubach, takich jak US Roissy-en-Brie i US Torcy, a w 2007 podpisa\u0142 kontrakt z Le Havre AC. Gra\u0142 tam przez dwa lata, zanim w 2009 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Manchesteru United. === Manchester United === 7 pa\u017adziernika 2009 og\u0142oszono, \u017ce Paul Pogba zostanie zawodnikiem Manchesteru United. Sezon 2009/10 w dru\u017cynie U-18 zako\u0144czy\u0142 z 7 bramkami w 21 wyst\u0119pach. Jego dru\u017cyna","start_idx":132,"end_idx":190}
+{"id":"mrc_8225","question":"jaki region jest po\u0142o\u017cony bezpo\u015brednio przy ba\u0142tyku?","answer":"Region ba\u0142tycki","context":"Region ba\u0142tycki (strefa ba\u0142tycka, kraje nadba\u0142tyckie) \u2013 potoczna nazwa regionu w Europie, obejmuj\u0105cego obszar Morza Ba\u0142tyckiego i pa\u0144stw nad nim po\u0142o\u017conych: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, cz\u0119\u015bci Rosji, Finlandii, Szwecji, Danii i cz\u0119\u015bci Niemiec. Ju\u017c od wczesnego \u015bredniowiecza by\u0142 to obszar intensywnych kontakt\u00f3w politycznych, gospodarczych i kulturalnych. By\u0142 to obszar zar\u00f3wno rozwoju wymiany handlowej (wikingowie, hanza), jak i rywalizacji gospodarczej i politycznej. Natomiast struktura etniczna tego obszaru ukszta\u0142towa\u0142a si\u0119 oko\u0142o V\u2013VI wieku w okresie wielkiej w\u0119dr\u00f3wki lud\u00f3w na kontynencie europejskim. Przyby\u0142y tu i osiedli\u0142y si\u0119 plemiona: germa\u0144skie \u2013 na zachodzie i p\u00f3\u0142nocy, ugrofi\u0144skie \u2013 na wschodzie, ba\u0142tyckie \u2013 na po\u0142udniowym wschodzie, a s\u0142owia\u0144skie \u2013 na po\u0142udniu. Oko\u0142o X wieku nast\u0105pi\u0142 rozw\u00f3j pierwszych organizm\u00f3w pa\u0144stwowych (Dania, Szwecja, Norwegia, Polska), jednocze\u015bnie post\u0119powa\u0142a chrystianizacja","start_idx":0,"end_idx":15}
+{"id":"mrc_8226","question":"gdzie le\u017cy tunezja?","answer":"Tunezja po\u0142o\u017cona jest w Afryce P\u00f3\u0142nocnej i zajmuje powierzchni\u0119 wielko\u015bci po\u0142owy Polski.","context":"Tunezja (, trb. \"Tunis\"), oficjalnie Republika Tunezyjska (arab. , , trb. \"Al-D\u017cumhurija at-Tunisija\", ) \u2013 pa\u0144stwo le\u017c\u0105ce w p\u00f3\u0142nocnej Afryce, nad Morzem \u015ar\u00f3dziemnym. Graniczy z Algieri\u0105 i Libi\u0105. W latach 1881\u20131956 pod protektoratem Francji. Od 12 listopada 1956 w ONZ, a od 1 pa\u017adziernika 1958 cz\u0142onek Ligi Pa\u0144stw Arabskich. Stolic\u0105 kraju jest Tunis, a inne wi\u0119ksze miasta to: Safakis, Arjana, Bizerta (Banzart), Kabis (Gab\u00e9s), Susa (Sousse). == Geografia == === Po\u0142o\u017cenie === Tunezja po\u0142o\u017cona jest w Afryce P\u00f3\u0142nocnej i zajmuje powierzchni\u0119 wielko\u015bci po\u0142owy Polski. Wybrze\u017ce Tunezji na p\u00f3\u0142nocy i wschodzie op\u0142ywa Morze \u015ar\u00f3dziemne. P\u00f3\u0142noc kraju jest g\u00f3rzysta i g\u0119sto zalesiona. Im dalej na po\u0142udnie, ukszta\u0142towanie terenu zmienia si\u0119 w coraz bardziej p\u0142askie i suche a\u017c do obszaru szott\u00f3w (s\u0142one jeziora,","start_idx":477,"end_idx":565}
+{"id":"mrc_8227","question":"z jakiej broni strzelano do papie\u017ca?","answer":"pistoletu","context":"Fatimy w sw\u0105 11 podr\u00f3\u017c apostolsk\u0105, chc\u0105c z\u0142o\u017cy\u0107 Matce Boskiej ho\u0142d i podzi\u0119kowanie za to, \u017ce ta wed\u0142ug niego ocali\u0142a mu \u017cycie. Wyj\u0119ty podczas operacji pocisk z pistoletu Mehmeta Ali A\u011fcy zosta\u0142 przekazany jako wotum, a nast\u0119pnie umieszczono go wewn\u0105trz korony figury Matki Bo\u017cej Fatimskiej. 13 maja 1982, podczas nabo\u017ce\u0144stwa, niezr\u00f3wnowa\u017cony m\u0119\u017cczyzna Juan Mar\u00eda Fern\u00e1ndez y Krohn lekko ugodzi\u0142 papie\u017ca no\u017cem. Ochrona szybko obezw\u0142adni\u0142a napastnika, a papie\u017c doko\u0144czy\u0142 nabo\u017ce\u0144stwo pomimo krwawienia. Wydarzenie to nie by\u0142o szerzej znane a\u017c do roku 2008, kiedy do kin trafi\u0142 film \"\u015awiadectwo\". == Zleceniodawcy zamachu == Istnieje wiele teorii na temat przyczyn zamachu. Sam zamachowiec Mehmet Ali A\u011fca podawa\u0142 w czasie \u015bledztwa wiele wzajemnie sprzecznych wersji. Jedn\u0105 z nich by\u0142 tzw. \u201e\u015blad bu\u0142garski\u201d, sugeruj\u0105cy, \u017ce","start_idx":160,"end_idx":169}
+{"id":"mrc_8228","question":"kiedy powsta\u0142 kabaret moralnego niepokoju?","answer":"Kabaret powsta\u0142 w 1993 na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.","context":"Kabaret Moralnego Niepokoju \u2013 polska grupa kabaretowa za\u0142o\u017cona w 1993 w Warszawie. == Sk\u0142ad == ; Zesp\u00f3\u0142 aktorski: ; Zesp\u00f3\u0142 muzyczny: * Bart\u0142omiej Krauz (akordeon) * Wojciech Orszulak (gitara, tak\u017ce mened\u017cer kabaretu) ; Dawniej w KMN wyst\u0119powali: * Magdalena Stu\u017cy\u0144ska-Brauer (do 2017) * Agata Za\u0142\u0119cka (do czerwca 2012) * Katarzyna Pakosi\u0144ska (do lutego 2011) * Karolina Rabenda (kompozycje, \u015bpiew) * Katarzyna Zygmont (kompozycje, \u015bpiew) * Pawe\u0142 Gole\u0144 (kompozycje, aran\u017cacje) * Maciej Szczyci\u0144ski (gitara) * Micha\u0142 Majczak * Agnieszka Trzebska * Justyna Ku\u015bmierczyk * Ewa Standzo\u0144 * Marcin M\u015bcichowski == Tw\u00f3rczo\u015b\u0107 kabaretu == Kabaret powsta\u0142 w 1993 na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Jego tw\u00f3rcy byli w\u00f3wczas w wi\u0119kszo\u015bci cz\u0142onkami wydzia\u0142owego samorz\u0105du, na kt\u00f3rego siedzibie umie\u015bcili tablic\u0119 z napisem - \u201eKlub Poszukiwaczy","start_idx":627,"end_idx":701}
+{"id":"mrc_8229","question":"jakie by\u0142y przyczyny dekolonizacji?","answer":"G\u0142\u00f3wnymi przyczynami dekolonizacji by\u0142y: * znacz\u0105co coraz wi\u0119ksze koszty polityczne oraz ekonomiczne utrzymania i kontroli kolonii; * zmniejszaj\u0105ce si\u0119 przyzwolenie dla utrzymywania represyjnego systemu w pa\u0144stwach kolonizuj\u0105cych oraz pozosta\u0142ych pa\u0144stwach (g\u0142\u00f3wnie USA); * wzrost nacjonalizmu, d\u0105\u017cenia narod\u00f3w Afryki i Azji do samostanowienia (ruchy niepodleg\u0142o\u015bciowe i panafryka\u0144skie); * udzia\u0142 \u017co\u0142nierzy pochodz\u0105cych z Afryki w II wojnie \u015bwiatowej (co doprowadzi\u0142o do zmiany wizerunku \u201ebia\u0142ego\u201d); * wzrost wp\u0142yw\u00f3w komunistycznych w krajach Trzeciego \u015awiata.","context":"tendencje miejscowych, g\u0142\u00f3wnie potomk\u00f3w kolonist\u00f3w, do kolonizacji zachowawczej. == Przyczyny == G\u0142\u00f3wnymi przyczynami dekolonizacji by\u0142y: * znacz\u0105co coraz wi\u0119ksze koszty polityczne oraz ekonomiczne utrzymania i kontroli kolonii; * zmniejszaj\u0105ce si\u0119 przyzwolenie dla utrzymywania represyjnego systemu w pa\u0144stwach kolonizuj\u0105cych oraz pozosta\u0142ych pa\u0144stwach (g\u0142\u00f3wnie USA); * wzrost nacjonalizmu, d\u0105\u017cenia narod\u00f3w Afryki i Azji do samostanowienia (ruchy niepodleg\u0142o\u015bciowe i panafryka\u0144skie); * udzia\u0142 \u017co\u0142nierzy pochodz\u0105cych z Afryki w II wojnie \u015bwiatowej (co doprowadzi\u0142o do zmiany wizerunku \u201ebia\u0142ego\u201d); * wzrost wp\u0142yw\u00f3w komunistycznych w krajach Trzeciego \u015awiata. == Przebieg == Narody Azji prowadzi\u0142y wcze\u015bniej walk\u0119 w r\u00f3\u017cnych formach przeciwko obcej dominacji i panowaniu kolonialnemu (bunty, wojny, powstania, dzia\u0142ania partyzanckie, akcje polityczne, bierny op\u00f3r), jednak przez d\u0142ugie lata by\u0142a ona nieskuteczna. Brak skuteczno\u015bci wynika\u0142 ze zr\u00f3\u017cnicowania etnicznego","start_idx":97,"end_idx":657}
+{"id":"mrc_8230","question":"co oznacza z?","answer":"si\u0142y zbrojne Wschodniego lub Zachodniego Okr\u0119gu Wojskowego Si\u0142 Zbrojnych Federacji Rosyjskiej","context":"Litera \u201eZ\u201d alfabetu \u0142aci\u0144skiego \u2013 jeden z symboli umieszczanych na pojazdach wojskowych Si\u0142 Zbrojnych Federacji Rosyjskiej bior\u0105cych udzia\u0142 w inwazji na Ukrain\u0119. Wyst\u0119puje w dw\u00f3ch wariantach: wewn\u0105trz kwadratu i bez obramowania. Opr\u00f3cz \u201eZ\u201d wyst\u0119puj\u0105 tak\u017ce inne oznaczenia, jednak\u017ce jedynie symbol \u201eZ\u201d uzyska\u0142 znaczenie propagandowe i jest u\u017cywany jako symbol poparcia dla wojny. Firma Zorro Productions, w\u0142a\u015bciciel franczyzy Zorro pot\u0119pi\u0142a u\u017cycie symbolu \u201eZ\u201d w kontek\u015bcie wojennym. Wcze\u015bniej symbol by\u0142 kojarzony z g\u0142\u00f3wnym bohaterem i ochron\u0105 os\u00f3b prze\u015bladowanych. == Znaczenie symboli wed\u0142ug Si\u0142 Zbrojnych Ukrainy == Wed\u0142ug Si\u0142 Zbrojnych Ukrainy symbole odnosz\u0105 si\u0119 do rodzaju wojsk i miejsca, sk\u0105d wyruszy\u0142y: * Z \u2013 si\u0142y zbrojne Wschodniego lub Zachodniego Okr\u0119gu Wojskowego Si\u0142 Zbrojnych Federacji Rosyjskiej * Z \u2013 si\u0142y zbrojne z Krymu *","start_idx":717,"end_idx":810}
+{"id":"mrc_8231","question":"gdzie ma by\u0107 cpk?","answer":"w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 37 km na zach\u00f3d od Warszawy, na obszarze oko\u0142o 30 km\u00b2","context":"Centralny Port Komunikacyjny (CPK; , ) \u2013 planowany w\u0119ze\u0142 przesiadkowy mi\u0119dzy Warszaw\u0105 i \u0141odzi\u0105, integruj\u0105cy transport lotniczy (w\u0119z\u0142owy port lotniczy), kolejowy i drogowy. W ramach tego projektu, w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 37 km na zach\u00f3d od Warszawy, na obszarze oko\u0142o 30 km\u00b2 ma zosta\u0107 wybudowany Port Lotniczy Solidarno\u015b\u0107, kt\u00f3ry w ramach pierwszego etapu ma by\u0107 w stanie obs\u0142ugiwa\u0107 45 mln pasa\u017cer\u00f3w rocznie. W sk\u0142ad CPK maj\u0105 wej\u015b\u0107 te\u017c inwestycje kolejowe: w\u0119ze\u0142 w bezpo\u015bredniej blisko\u015bci portu lotniczego i po\u0142\u0105czenia na terenie kraju, kt\u00f3re umo\u017cliwi\u0105 przejazd mi\u0119dzy Warszaw\u0105 a najwi\u0119kszymi polskimi miastami w czasie nie d\u0142u\u017cszym ni\u017c 2,5 godziny. Inwestycja powinna umo\u017cliwi\u0107 stworzenie ponad 150 tys. nowych miejsc pracy. W rejonie CPK ma powsta\u0107 tak\u017ce Airport City, w sk\u0142ad kt\u00f3rego wejd\u0105 m.in. obiekty","start_idx":196,"end_idx":268}
+{"id":"mrc_8232","question":"przed kim odpowiada prezydent?","answer":"Prezydent jest odpowiedzialny tylko przed Narodem i Konstytucj\u0105","context":"== USA == Prezydent jest odpowiedzialny tylko przed Narodem i Konstytucj\u0105, nie ponosi natomiast odpowiedzialno\u015bci politycznej. Kongres mo\u017ce zastosowa\u0107 tzw. impeachment \u2013 usuni\u0119cie prezydenta ze stanowiska i zakaz sprawowania innych urz\u0119d\u00f3w w wypadku oskar\u017cenia go o z\u0142amanie prawa, oskar\u017cenie wnosi Izba Reprezentant\u00f3w, decyduje Senat obraduj\u0105cy pod przewodnictwem Prezesa S\u0105du Najwy\u017cszego. Prezydent Stan\u00f3w Zjednoczonych dysponuje du\u017cym zakresem w\u0142adzy, ograniczanej przez ameryka\u0144sk\u0105 legislatyw\u0119. Prezydent pe\u0142ni funkcj\u0119 zwierzchnika si\u0142 zbrojnych, ale Kongres decyduje o wypowiedzeniu wojny, bud\u017cecie na ni\u0105 przeznaczonym i ustala przepisy o kierowaniu si\u0142ami zbrojnymi oraz s\u0142u\u017cbie wojskowej za\u015b Senat pozwala na zawarcie pokoju i umowy mi\u0119dzynarodowe. Prezydent powo\u0142uje przedstawicieli dyplomatycznych i najwy\u017cszych urz\u0119dnik\u00f3w pa\u0144stwowych, jednak Senat zatwierdza kandydatury wi\u0119kszo\u015bci\u0105 2/3 g\u0142os\u00f3w. Prezydent ma prawo weta, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 jednak odrzucone","start_idx":10,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_8233","question":"kt\u00f3re miasto upad\u0142o przy pomocy drewnianego konia?","answer":"Troi","context":"Ko\u0144 troja\u0144ski \u2013 zbudowany podczas wojny troja\u0144skiej wielki ko\u0144, zrobiony z drewna, w kt\u00f3rym ukryli si\u0119 wojownicy greccy w czasie zdobywania Troi, pozoruj\u0105c jednocze\u015bnie odst\u0105pienie od obl\u0119\u017cenia. Obro\u0144cy miasta, za namow\u0105 wojownika Sinona, wbrew przestrogom kr\u00f3lewny Kasandry i kap\u0142ana Laokoona wci\u0105gn\u0119li konia do miasta. Tam w nocy Achajowie wyszli z ukrycia, otworzyli bramy wojownikom i w ten spos\u00f3b zdobyli miasto. Wydarzenie to wspomniane jest w \"Odysei\" Homera, a jego opis znajduje si\u0119 w \"Eneidzie\" Wergiliusza. Ko\u0144 troja\u0144ski mia\u0142 zosta\u0107 wykonany z drewna jod\u0142owego. U staro\u017cytnych Grek\u00f3w jod\u0142a by\u0142a drzewem po\u015bwi\u0119conym Posejdonowi oraz Artemidzie i wi\u0105zano je tak\u017ce z kultem Dionizosa. Zak\u0142adano zatem, \u017ce obro\u0144cy Troi zechc\u0105 ustawi\u0107 konia wewn\u0105trz mur\u00f3w miasta, na ofiar\u0119 dla bog\u00f3w. .","start_idx":140,"end_idx":144}
+{"id":"mrc_8234","question":"kto by\u0142 przyw\u00f3dca bolszewik\u00f3w?","answer":"W\u0142odzimierzem Leninem","context":"Bolszewicy () \u2013 w latach 1903\u20131912 frakcja Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR), kt\u00f3ra na II Zje\u017adzie tej partii w 1903 roku uzna\u0142a si\u0119 za wi\u0119kszo\u015bciow\u0105, swoich przeciwnik\u00f3w nazwa\u0142a mienszewikami. Nast\u0119pnie samodzielna partia \u2014 SDPRR(b). == Droga do w\u0142adzy == === Utworzenie frakcji === Frakcja narodzi\u0142a si\u0119 w wyniku sporu mi\u0119dzy W\u0142odzimierzem Leninem a Julijem Martowem. Martow twierdzi\u0142, \u017ce cz\u0142onkowie partii powinni dzia\u0142a\u0107 niezale\u017cnie od kierownictwa partii, Lenin nie zgodzi\u0142 si\u0119 z tym i podkre\u015bli\u0142 potrzeb\u0119 silnego przyw\u00f3dztwa. Spraw\u0119 poddano pod g\u0142osowanie. Martow wygra\u0142 je, otrzymuj\u0105c 28 do 22 g\u0142os\u00f3w. Debata by\u0142a kontynuowana po g\u0142osowaniu, przez co wielu dzia\u0142aczy Martowa opu\u015bci\u0142o Kongres w trakcie jego trwania na znak protestu. Lenin wykorzysta\u0142 ten fakt w celach propagandowych i nazwa\u0142 swoj\u0105 frakcj\u0119 bolszewikami,","start_idx":348,"end_idx":369}
+{"id":"mrc_8235","question":"kim by\u0142 dymitr samozwaniec brainly?","answer":"car Rosji, rzekomo cudownie ocala\u0142y carewicz Dymitr (syn Iwana IV Gro\u017anego).","context":"Dymitr Samozwaniec I, (ur. ok. 1581, zm. ) \u2013 car Rosji, rzekomo cudownie ocala\u0142y carewicz Dymitr (syn Iwana IV Gro\u017anego). == Kwestia pochodzenia == Pochodzenie i prawdziwe imi\u0119 nie s\u0105 dok\u0142adnie znane; pewne prawdopodobie\u0144stwo ma wersja, i\u017c Samozwa\u0144cem by\u0142 zbieg\u0142y mnich Monasteru Czudowskiego w Moskwie Grigorij \u201eGriszka\u201d Otriepjew (\u0413\u0440\u0438\u0433\u043e\u0440\u0438\u0439 \u201e\u0413\u0440\u0438\u0448\u043a\u0430\u201d \u041e\u0442\u0440\u0435\u043f\u044c\u0435\u0432), imi\u0119 \u015bwieckie \u2013 Jurij Bogdanowicz Otrepiew. Niepewna to\u017csamo\u015b\u0107 Samozwa\u0144ca sprawia, i\u017c fakty biograficzne do momentu znalezienia si\u0119 w Polsce s\u0105 sprzeczne i cz\u0119sto koliduj\u0105 ze sob\u0105. Historyk Siergiej P\u0142atonow (1860\u20131933) utrzymywa\u0142, \u017ce \u201eNie spos\u00f3b uzna\u0107, i\u017c samozwaniec by\u0142 Otrepiewem; nie spos\u00f3b r\u00f3wnie\u017c twierdzi\u0107, i\u017c Otrepiew nie m\u00f3g\u0142 nim by\u0107: prawda jest na razie nieznana\u201d. Prawdopodobnie Otrepiew by\u0142 prawos\u0142awnym mnichem w latach 1601\u20131602; w lutym tego roku uciek\u0142 za granic\u0119.","start_idx":45,"end_idx":121}
+{"id":"mrc_8236","question":"kto napisa\u0142 piosenk\u0119 river?","answer":"Utw\u00f3r napisali i skomponowali Krystian Ochman, Adam \u201eAtutowy\u201d Wi\u015bniewski, Miko\u0142aj \u201eTribbs\u201d Trybulec i Ashley Hicklin.","context":"River \u2013 si\u00f3dmy singel ameryka\u0144sko-polskiego piosenkarza Krystiana Ochmana z jego debiutanckiego albumu studyjnego pt. \"Ochman\". Singel zosta\u0142 wydany 3 lutego 2022. Kompozycja zwyci\u0119\u017cy\u0142a na koncercie \"Tu bije serce Europy! Wybieramy hit na Eurowizj\u0119!\", stanowi\u0105cym polskie eliminacje i reprezentowa\u0142a Polsk\u0119 podczas 66. Konkursu Piosenki Eurowizji w Turynie (2022). Utw\u00f3r znalaz\u0142 si\u0119 na 12. miejscu listy AirPlay \u2013 Top, najcz\u0119\u015bciej odtwarzanych utwor\u00f3w w polskich rozg\u0142o\u015bniach radiowych. Nagranie otrzyma\u0142o w Polsce status z\u0142otego singla, przekraczaj\u0105c liczb\u0119 25 tysi\u0119cy sprzedanych kopii. == Powstanie utworu i historia wydania == Utw\u00f3r napisali i skomponowali Krystian Ochman, Adam \u201eAtutowy\u201d Wi\u015bniewski, Miko\u0142aj \u201eTribbs\u201d Trybulec i Ashley Hicklin. Zapytany o przes\u0142anie piosenki w wywiadzie dla portalu Onet.pl, piosenkarz wyja\u015bni\u0142: Singel ukaza\u0142 si\u0119 w formacie digital download 3 lutego 2022","start_idx":631,"end_idx":748}
+{"id":"mrc_8237","question":"kt\u00f3ry polski skoczek narciarski zdoby\u0142 z\u0142oty medal na igrzyskach olimpijskich?","answer":"Kamil Stoch","context":"medal zimowych igrzysk w karierze. Trzeci z\u0142oty medal dla Polski na igrzyskach w Soczi zdoby\u0142 Zbigniew Br\u00f3dka w \u0142y\u017cwiarskim biegu na 1500 metr\u00f3w. By\u0142 to zatem pierwszy z\u0142oty medal olimpijski zdobyty przez polskich panczenist\u00f3w. Tego samego dnia, tj. 15 lutego, sw\u00f3j drugi z\u0142oty medal zdoby\u0142 Kamil Stoch w skokach narciarskich na obiekcie du\u017cym. Stoch jako pierwszy Polak dwukrotnie zosta\u0142 mistrzem olimpijskim w trakcie jednych zimowych igrzysk, a tak\u017ce jako trzeci skoczek narciarski w historii (po Matti Nyk\u00e4nenie i Simonie Ammannie) zdoby\u0142 dwa indywidualne z\u0142ota podczas jednych igrzysk. Ponadto medale zdobyli polscy panczeni\u015bci w biegach dru\u017cynowych \u2013 srebro zdoby\u0142y Natalia Czerwonka, Katarzyna Bachleda-Curu\u015b, Katarzyna Wo\u017aniak i Luiza Z\u0142otkowska, a br\u0105z zdobyli Zbigniew Br\u00f3dka, Konrad Nied\u017awiedzki i Jan Szyma\u0144ski. Na igrzyskach w","start_idx":291,"end_idx":302}
+{"id":"mrc_8238","question":"jaki jest rekord skoku na koniu?","answer":"Rekord (wpisany do Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa) wynosi 2,47 metra","context":"rekord \u015bwiata w skoku przez przeszkody na koniu \"Huaso\" (Ex-Faithfull) 5 lutego 1949 roku w miejscowo\u015bci Vi\u00f1a del Mar. Rekord (wpisany do Ksi\u0119gi Rekord\u00f3w Guinnessa) wynosi 2,47 metra i do dzi\u015b nie zosta\u0142 pobity (czyli od lat). Alberto Larraguibel startowa\u0142 r\u00f3wnie\u017c w reprezentacji Chile w pierwszych Igrzyskach Panameryka\u0144skich w 1951 odbywaj\u0105cych si\u0119 Buenos Aires (Argentyna), gdzie zdoby\u0142 dwa z\u0142ote medale w skokach przez przeszkody (indywidualnie i w dru\u017cynie). Zmar\u0142 12 kwietnia 1995 r. w Santiago na raka p\u0142uc. == Pomnik == 14 grudnia 2007 roku w mie\u015bcie Vi\u00f1a del Mar ods\u0142oni\u0119to pomnik kapitana Alberto Larraguibela. Pi\u0119ciometrowy pomnik jest wykonany z br\u0105zu i wa\u017cy ok. 5 ton. == \u0179r\u00f3d\u0142a i przypisy == * Artyku\u0142 napisano na podstawie innych wersji j\u0119zykowych Wikipedii","start_idx":119,"end_idx":182}
+{"id":"mrc_8239","question":"ile obraz\u00f3w przedstawiaj\u0105cych s\u0142oneczniki namalowa\u0142 vincent van gogh?","answer":"og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w","context":"S\u0142oneczniki \u2013 seria obraz\u00f3w namalowanych przez Vincenta van Gogha, zawieraj\u0105cych motyw s\u0142onecznik\u00f3w. Powsta\u0142o og\u00f3\u0142em 11 obraz\u00f3w: 4 podczas pobytu w Pary\u017cu i 7 w Arles. Wraz z takimi obrazami jak Mona Lisa p\u0119dzla Leonarda da Vinci oraz Krzyk p\u0119dzla Edwarda Muncha, \"S\u0142oneczniki\" uznawane s\u0105 za najbardziej rozpoznawalne arcydzie\u0142a malarstwa \u015bwiatowego. == S\u0142oneczniki namalowane w Pary\u017cu == Pod koniec XIX w. ci\u0119ty s\u0142onecznik sta\u0142 si\u0119 popularnym kwiatem u\u017cywanym do dekoracji. Symbolizowa\u0142 on rado\u015b\u0107 \u017cycia i idealizm. Sta\u0142 si\u0119 te\u017c popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiowa\u0142 w Antwerpii dzie\u0142a flamandzkich mistrz\u00f3w doby baroku, widzia\u0142 obrazy ze s\u0142onecznikami. Pierwsze obrazy ze s\u0142onecznikami jako motywem namalowa\u0142 van Gogh p\u00f3\u017anym latem 1887 w czasie gdy mieszka\u0142 w Pary\u017cu. O dw\u00f3ch z nich (\"Dwa","start_idx":110,"end_idx":127}
+{"id":"mrc_8240","question":"o czym opowiada ksi\u0105\u017cka kamienie na szaniec?","answer":"opowiadaj\u0105ca o dzia\u0142alno\u015bci grupy cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w w Warszawie podczas II wojny \u015bwiatowej.","context":"Kamienie na szaniec \u2013 ksi\u0105\u017cka Aleksandra Kami\u0144skiego opowiadaj\u0105ca o dzia\u0142alno\u015bci grupy cz\u0142onk\u00f3w Szarych Szereg\u00f3w w Warszawie podczas II wojny \u015bwiatowej. Jest oparta na prawdziwych wydarzeniach z ko\u0144ca lat 30. i okresu okupacji niemieckiej. Jej tytu\u0142 nawi\u0105zuje do fragmentu wiersza Juliusza S\u0142owackiego \"Testament m\u00f3j\". == Historia == Ksi\u0105\u017cka powsta\u0142a na podstawie kr\u00f3tkiej relacji Tadeusza Zawadzkiego \u201eZo\u015bki\u201d spisanej podczas \u015awi\u0105t Wielkanocnych, 25\u201326 kwietnia 1943, w maj\u0105tku Szcz\u0119sne (obecnie otulina Grodziska Mazowieckiego). Jej przygotowanie doradzi\u0142 mu J\u00f3zef Zawadzki, kt\u00f3rego niepokoi\u0142 z\u0142y stan psychiczny syna prze\u017cywaj\u0105cego \u015bmier\u0107 Jana Bytnara oraz Aleksego Dawidowskiego i Tadeusza Krzy\u017cewicza, kt\u00f3rzy ponie\u015bli \u015bmier\u0107 w wyniku zorganizowanej przez niego akcji pod Arsena\u0142em. W tek\u015bcie \u201eZo\u015bka\u201d opisa\u0142 powstanie grupy przyjaci\u00f3\u0142 z 23. Warszawskiej Dru\u017cyny Harcerskiej (od koloru chust nazywanej \u201ePomara\u0144czarni\u0105\u201d), ich","start_idx":53,"end_idx":152}
+{"id":"mrc_8241","question":"kiedy zako\u0144czono odbudow\u0119 warszawy?","answer":"zosta\u0142a uko\u0144czona w 1974, jednak prace wyko\u0144czeniowe i wyposa\u017canie wn\u0119trz, trwa\u0142y z przerwami do roku 1988.","context":"symboli ery stalinizmu. W latach 1954\u20131955 zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c wybudowany Stadion Dziesi\u0119ciolecia. Centrum miasta uleg\u0142o istotnym przeobra\u017ceniom w latach 1960\u20131969, gdy wybudowano tzw. \u015acian\u0119 Wschodni\u0105. Ostatnim znacz\u0105cym etapem odbudowy Warszawy, by\u0142a jak dot\u0105d odbudowa Zamku Kr\u00f3lewskiego. W tym celu w 1971, dzi\u0119ki inicjatywie i zabiegom Stanis\u0142awa Lorentza, powo\u0142ano \"Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Kr\u00f3lewskiego w Warszawie\". Odbudowa obiektu zosta\u0142a uko\u0144czona w 1974, jednak prace wyko\u0144czeniowe i wyposa\u017canie wn\u0119trz, trwa\u0142y z przerwami do roku 1988. Dzisiejsza Warszawa jest jednak zupe\u0142nie innym miastem ni\u017c miasto przedwojenne. Tylko niekt\u00f3re dzielnice zachowa\u0142y sw\u00f3j przedwojenny charakter, a obecny kszta\u0142t urbanistyczny miasta jest ca\u0142kowicie odmienny od zabudowy sprzed zniszcze\u0144. Szlaki komunikacyjne biegn\u0105 w innych kierunkach, a wiele g\u0142\u00f3wnych przedwojennych ulic jest dzi\u015b ulicami peryferyjnymi. Zmieni\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c przeznaczenie","start_idx":446,"end_idx":553}
+{"id":"mrc_8242","question":"jakie pierwiastki s\u0105 zawsze dwuwarto\u015bciowe?","answer":"Berylowce","context":"Berylowce (\"metale ziem alkalicznych\", \"wapniowce\") \u2013 pierwiastki chemiczne 2 (daw. IIA lub II g\u0142\u00f3wnej) grupy uk\u0142adu okresowego pierwiastk\u00f3w: beryl (Be), magnez (Mg), wap\u0144 (Ca), stront (Sr), bar (Ba) i rad (Ra). Wszystkie s\u0105 dwuwarto\u015bciowe. == Po\u0142o\u017cenie w uk\u0142adzie okresowym == Berylowce wraz z litowcami tworz\u0105 blok s. Og\u00f3lna konfiguracja elektronowa berylowc\u00f3w to [GS] ns2, gdzie GS oznacza poprzedzaj\u0105cy gaz szlachetny. == Wyst\u0119powanie w przyrodzie == Najbardziej rozpowszechnionym w skorupie ziemskiej berylowcem jest wap\u0144 (4,15%). W postaci w\u0119glanu wyst\u0119puje w postaci powszechnych minera\u0142\u00f3w, jak wapie\u0144, kreda czy marmur. Uwodniony siarczan wapnia znany jest jako gips. Hydroksyapatyt, b\u0119d\u0105cy sol\u0105 wapnia, jest kluczowym sk\u0142adnikiem tkanki kostnej. Magnez r\u00f3wnie\u017c wyst\u0119puje pospolicie w skorupie ziemskiej (2,33%). Tworzy liczne minera\u0142y, m.in. oliwin, serpentyn, talk, dolomit, kizeryt,","start_idx":0,"end_idx":9}
+{"id":"mrc_8243","question":"jak s\u0105dzisz jakie by\u0142y przyczyny okrutnego zachowania boga?","answer":"Przyczyn\u0105 tak okrutnego czynu by\u0142a ich wcze\u015bniejsza rywalizacja","context":"Apollo obdziera Marsjasza ze sk\u00f3ry \u2013 obraz hiszpa\u0144skiego malarza barokowego Jusepe de Ribery, sygnowany po prawej stronie: Jusepe de Ribera espanol, F, 1637. Obraz przedstawia scen\u0119, gdzie b\u00f3g Apollo obdziera ze sk\u00f3ry Marsjasza. Przyczyn\u0105 tak okrutnego czynu by\u0142a ich wcze\u015bniejsza rywalizacja: Po raz pierwszy rywalizacj\u0119 Apolla z Marsjaszem opisywa\u0142 prawdopodobnie Apollodor oraz Owidiusz w swoich \"Metamorfozach\". W XVI i XVII wieku historia pojedynku a raczej jego wynik by\u0142 natchnieniem wielu artyst\u00f3w. Marsjasz przedstawiany by\u0142 w r\u00f3\u017cny spos\u00f3b; by\u0142 przywi\u0105zywany do drzewa, zwisa\u0142 z ga\u0142\u0119zi g\u0142ow\u0105 w d\u00f3\u0142. Tak\u0105 interpretacje przedstawi\u0142 m.in. Tycjan. Ribera ukaza\u0142 satyra le\u017c\u0105cego na ziemi, z g\u0142ow\u0105 skierowan\u0105 ku widzowi, na kt\u00f3rego patrzy przera\u017conym wzrokiem. Jego racice przywi\u0105zane s\u0105 do drzewa i w\u0142a\u015bnie od nich b\u00f3g muzyki","start_idx":229,"end_idx":292}
+{"id":"mrc_8244","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142 zesp\u00f3\u0142 golec uorkiestra?","answer":"Golec uOrkiestra zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1998 roku","context":"Zjednoczone, W\u0119gry, Grecj\u0119, Wielk\u0105 Brytani\u0119, Watykan, Kanad\u0119, Austri\u0119, Belgi\u0119, Hiszpani\u0119, Czechy, Niemcy, Ukrain\u0119, Litw\u0119 czy Serbi\u0119. == Historia == Golec uOrkiestra zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1998 roku, pocz\u0105tkowo pod nazw\u0105 Golec Folk Band. Pomys\u0142 stworzenia grupy zrodzi\u0142 si\u0119 spontanicznie jako naturalna konsekwencja wsp\u00f3lnego muzykowania przyjaci\u00f3\u0142. W tym czasie zesp\u00f3\u0142 by\u0142 jednym z pionier\u00f3w polskiej sceny, odwo\u0142uj\u0105cej si\u0119 do nowoczesnych brzmie\u0144 inspirowanych muzyk\u0105 \u017ar\u00f3de\u0142, zw\u0142aszcza motywami g\u00f3ralskimi Beskidu \u017bywieckiego. Bracia Pawe\u0142 i \u0141ukasz Golcowie brali w\u00f3wczas udzia\u0142 w wielu innych projektach, w tym w wielokrotnie nagradzanym Alchemik Acoustic Jazz Sextet. Wsp\u00f3\u0142pracowali r\u00f3wnie\u017c (w roli muzyk\u00f3w sesyjnych) z wieloma polskimi wykonawcami, takimi jak: Maryla Rodowicz, Pawe\u0142 Kukiz, Kayah, Andrzej Krzywy, Andrzej Piaseczny, Katarzyna Groniec czy Mietek Szcze\u015bniak, z zespo\u0142ami Goya i Deus Meus,","start_idx":148,"end_idx":192}
+{"id":"mrc_8245","question":"czym by\u0142a izba poselska?","answer":"Izba Poselska \u2013 izba ni\u017csza Sejmu walnego w I Rzeczypospolitej, wy\u0142oniona po raz pierwszy na sejmie w Piotrkowie w 1493 jako reprezentacja szlachty wybierana na sejmikach ziemskich.","context":"Izba Poselska \u2013 izba ni\u017csza Sejmu walnego w I Rzeczypospolitej, wy\u0142oniona po raz pierwszy na sejmie w Piotrkowie w 1493 jako reprezentacja szlachty wybierana na sejmikach ziemskich. Ostatni raz zebra\u0142a si\u0119 r\u00f3wno 300 lat p\u00f3\u017aniej na sejmie grodzie\u0144skim w 1793, na kt\u00f3rym zatwierdzono II rozbi\u00f3r Polski. Reprezentowa\u0142a stan rycerski. == Opis == Ustr\u00f3j Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w okre\u015bla si\u0119 jako monarchi\u0119 mieszan\u0105. Organami w\u0142adzy by\u0142 monarcha, element arystokratyczny reprezentowany przez Senat oraz element demokratyczny reprezentowany przez Izb\u0119 Poselsk\u0105. Izba Poselska wraz z kr\u00f3lem i Senatem stanowi\u0142a stany sejmuj\u0105ce. Ostateczny sk\u0142ad izby zosta\u0142 okre\u015blony w wyniku unii lubelskiej w 1569 roku. W izbie poselskiej zasiada\u0142o od 140 do 170 pos\u0142\u00f3w, wybranych na sejmikach, w tym 48 z Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego. Zmienna liczba","start_idx":0,"end_idx":181}
+{"id":"mrc_8246","question":"ilu cz\u0142onk\u00f3w ma nato?","answer":"a 30 cz\u0142onk\u00f3w","context":"na nie same i w takiej sytuacji ka\u017cdy z cz\u0142onk\u00f3w sojuszu udzieli pomocy napadni\u0119tej stronie, podejmuj\u0105c dzia\u0142ania, jakie uzna za koniecznie, \u0142\u0105cznie z u\u017cyciem si\u0142y zbrojnej. Na 30 cz\u0142onk\u00f3w NATO, dw\u00f3ch z nich pochodzi z Ameryki P\u00f3\u0142nocnej (Kanada i USA), a pozostali z Europy. Wszyscy cz\u0142onkowie posiadaj\u0105 si\u0142y zbrojne, jedynie Islandia nie posiada regularnej armii (jednak\u017ce utrzymuje stra\u017c nadbrze\u017cn\u0105 oraz ma\u0142y oddzia\u0142 \u017co\u0142nierzy do operacji pokojowych). Trzy pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie posiadaj\u0105 bro\u0144 j\u0105drow\u0105: Francja, Wielka Brytania oraz USA. W poniedzia\u0142ek 5 czerwca 2017 Czarnog\u00f3ra oficjalnie przyst\u0105pi\u0142a do NATO, staj\u0105c si\u0119 29. krajem cz\u0142onkowskim sojuszu. W pi\u0105tek 27 marca 2020 roku Macedonia P\u00f3\u0142nocna zosta\u0142a formalnie 30. cz\u0142onkiem Sojuszu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego \u2013 og\u0142osi\u0142 w Brukseli Sekretarz Generalny NATO Jens Stoltenberg. == Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ==","start_idx":175,"end_idx":188}
+{"id":"mrc_8247","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 prowadzi\u0142 ruch oporu na ziemiach polskich?","answer":"walka zbrojna.","context":"W trakcie II wojny \u015bwiatowej Polska by\u0142a krajem okupowanym, w kt\u00f3rym ruch oporu rozpocz\u0105\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 niemal natychmiast po zaprzestaniu regularnych dzia\u0142a\u0144 wojennych. R\u00f3wnie\u017c od samego pocz\u0105tku jedn\u0105 z jego form by\u0142a walka zbrojna. Na ziemiach polskich g\u0142\u00f3wnymi organizacjami ruchu oporu by\u0142y Armia Krajowa w sile oko\u0142o 350 000 ludzi, Bataliony Ch\u0142opskie w sile oko\u0142o 170 000 ludzi oraz Narodowe Si\u0142y Zbrojne w sile oko\u0142o 75 000 ludzi i Armia Ludowa licz\u0105ca oko\u0142o 60 000 ludzi. == Pierwsze inicjatywy konspiracyjne w 1939 r. == * 16 wrze\u015bnia \u2013 marsza\u0142ek Edward \u015amig\u0142y-Rydz nakaza\u0142 w Czerniowcach (Rumunia) mjr. Edmundowi Galinatowi uruchomienie podleg\u0142ej mu cz\u0119\u015bci sieci dywersji pozafrontowej. Ten przekaza\u0142 26 wrze\u015bnia w Warszawie gen. Juliuszowi R\u00f3mmlowi upowa\u017cnienie-rozkaz do zainicjowania na terenie ca\u0142ego","start_idx":224,"end_idx":238}
+{"id":"mrc_8248","question":"kto piastowa\u0142 urz\u0105d namiestnika w wielkim ksi\u0119stwie pozna\u0144skim?","answer":"Antoni Henryk Radziwi\u0142\u0142","context":"== W\u0142adc\u0105 ksi\u0119stwa by\u0142 kr\u00f3l pruski, reprezentowany przez ksi\u0119cia-namiestnika (przez ca\u0142y okres istnienia tego urz\u0119du by\u0142 nim Antoni Henryk Radziwi\u0142\u0142). Pe\u0142ni\u0142 on przede wszystkim funkcje reprezentacyjne i honorowe. Nadz\u00f3r nad administracj\u0105 pa\u0144stwow\u0105 sprawowa\u0142 mianowany przez rz\u0105d w Berlinie naczelny prezes ksi\u0119stwa. W 1824 powo\u0142ano dodatkowo Sejm Wielkiego Ksi\u0119stwa Pozna\u0144skiego, kt\u00f3ry mia\u0142 jednak jedynie charakter doradczy. Pierwsza sesja tego sejmu mia\u0142a miejsce dnia 21 pa\u017adziernika 1827 roku, a ostatnia (si\u00f3dma) \u2013 9 lutego 1845 roku. Jego marsza\u0142kiem wybrany zosta\u0142 ks. ordynat Antoni Su\u0142kowski z Rydzyny. W jego sk\u0142ad wchodzili pos\u0142owie, wybrani przez w\u0142a\u015bcicieli d\u00f3br ziemskich (by\u0142o ich 22), pos\u0142owie wybierani przez w\u0142a\u015bcicieli d\u00f3br miejskich (16) oraz pos\u0142owie wybierani po\u015brednio przez mieszka\u0144c\u00f3w gmin wiejskich (8). Opr\u00f3cz tego w sk\u0142ad sejmu wchodzili nieliczni","start_idx":125,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_8249","question":"ile wynosi rekord polski m\u0119\u017cczyzn w biegu na 100 m?","answer":"10,15","context":"z\u0142otych medali krajowego czempionatu (osiem). Po osiem medali (ale nie wszystkie z\u0142ote) zdobyli r\u00f3wnie\u017c Aleksander Szenajch i Marian Foik. Aktualny rekord mistrzostw Polski senior\u00f3w w biegu na 100 metr\u00f3w wynosi 10,15 i zosta\u0142 ustanowiony przez Piotra Balcerzaka podczas mistrzostw w 1999 w Krakowie. Podczas mistrzostw w 2003 Marcin J\u0119drusi\u0144ski przebieg\u0142 dystans 100 metr\u00f3w w czasie 10,07 sekundy, jednak przy nieprzepisowym wietrze (powy\u017cej 2 m/s), r\u00f3wnie\u017c przy zbyt silnym wietrze w 1993 Marek Zalewski uzyska\u0142 10,12 s. == Medali\u015bci == == Klasyfikacja medalowa == W historii mistrzostw Polski senior\u00f3w na podium tej imprezy stan\u0119\u0142o w sumie 116 sprinter\u00f3w. Najwi\u0119cej medali \u2013 8 \u2013 wywalczyli Aleksander Szenajch, Marian Foik i Marian Woronin. W tabeli kolorem wyr\u00f3\u017cniono zawodnik\u00f3w, kt\u00f3rzy wci\u0105\u017c s\u0105 czynnymi lekkoatletami.","start_idx":211,"end_idx":216}
+{"id":"mrc_8250","question":"kto napisa\u0142 wiedzmina?","answer":"Andrzeja Sapkowskiego","context":"Wied\u017amin \u2013 cykl ksi\u0105\u017cek polskiego pisarza fantasy Andrzeja Sapkowskiego i oparta na nim franczyza medialna oraz rodzaj najemnego \u0142owcy potwor\u00f3w, kt\u00f3ry da\u0142 im nazw\u0119. Tytu\u0142owi wied\u017amini zajmuj\u0105 si\u0119 odp\u0142atnym zabijaniem potwor\u00f3w zagra\u017caj\u0105cych bezpiecze\u0144stwu ludzi \u017cyj\u0105cych w \u015bwiecie wied\u017amina. G\u0142\u00f3wnym bohaterem cyklu jest wied\u017amin Geralt z Rivii. Na podstawie ksi\u0105\u017cek powsta\u0142y m.in. serial \"Wied\u017amin\" z 2002 roku, serial Netflixa \"Wied\u017amin\" (2019), komiksy, monety kolekcjonerskie oraz gry komputerowe \u2013 \"Wied\u017amin\", \"Wied\u017amin 2: Zab\u00f3jcy kr\u00f3l\u00f3w\" i \"Wied\u017amin 3: Dziki Gon.\" Ksi\u0105\u017cki by\u0142y r\u00f3wnie\u017c adaptowane w postaci s\u0142uchowisk. == Cykl ksi\u0105\u017cek == === Opowiadania === Cykl wied\u017ami\u0144ski (jeszcze w\u00f3wczas nie planowany przez autora) zacz\u0105\u0142 si\u0119 jako seria opowiada\u0144, pierwotnie publikowanych na \u0142amach miesi\u0119cznika \u201eFantastyka\u201d. By\u0142y g\u0142\u00f3wnie nowymi wersjami znanych legend i ba\u015bni (nazywanymi wersjami","start_idx":50,"end_idx":71}
+{"id":"mrc_8251","question":"z jak\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 jedzie pendolino?","answer":"Na wi\u0119kszo\u015bci linii kolejowej nr 4 poci\u0105gi ED250 \"Pendolino\", nale\u017c\u0105ce do przewo\u017anika PKP Intercity, je\u017cd\u017c\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 maksymaln\u0105 200 km/h.","context":"Kolej du\u017cych pr\u0119dko\u015bci w Polsce \u2013 system linii i taboru kolejowego du\u017cych pr\u0119dko\u015bci na terenie Polski, kt\u00f3re umo\u017cliwiaj\u0105 prowadzenie planowych przewoz\u00f3w z pr\u0119dko\u015bci\u0105 co najmniej 200 km/h. Regularny ruch na tych liniach zosta\u0142 uruchomiony w grudniu 2014. Na wi\u0119kszo\u015bci linii kolejowej nr 4 poci\u0105gi ED250 \"Pendolino\", nale\u017c\u0105ce do przewo\u017anika PKP Intercity, je\u017cd\u017c\u0105 z pr\u0119dko\u015bci\u0105 maksymaln\u0105 200 km/h. Wraz z post\u0119pem prac remontowych odcinek linii nr 4 dostosowany do pr\u0119dko\u015bci 200 km/h i wi\u0119kszych, ma si\u0119 wyd\u0142u\u017cy\u0107. Uzyskanie pr\u0119dko\u015bci 200 km/h jest mo\u017cliwe r\u00f3wnie\u017c na fragmentach linii nr 9. Planowana jest tak\u017ce budowa nowych linii kolejowych du\u017cych pr\u0119dko\u015bci pod robocz\u0105 nazw\u0105 \"Linia Y\". == Regulacje prawne == Rozporz\u0105dzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, Ministra Infrastruktury i instrukcje PKP Polskich Linii Kolejowych","start_idx":254,"end_idx":395}
+{"id":"mrc_8252","question":"kto zabi\u0142 patroklosa?","answer":"Zgin\u0105\u0142 w natarciu na Troj\u0119 z r\u0119ki Hektora","context":"Patroklos, Patrokles (gr. \"P\u00e1troklos\", \"Patrokl\u1e17s\", \u0142ac. \"Patroclus\") \u2013 w mitologii greckiej syn Menojtiosa, ukochany Achillesa. Patroklos zamieszka\u0142 na dworze ojca Achillesa, Peleusa po tym, jak zmuszony zosta\u0142 do ucieczki z rodzinnego domu z powodu zab\u00f3jstwa, kt\u00f3rego dopu\u015bci\u0142 si\u0119 w gniewie podczas gry w ko\u015bci. U boku Achillesa walczy\u0142 w wojnie troja\u0144skiej. Zgin\u0105\u0142 w natarciu na Troj\u0119 z r\u0119ki Hektora, gdy nosi\u0142 zbroj\u0119 Achillesa, kt\u00f3ry wycofa\u0142 si\u0119 z walki. Pragn\u0105c pom\u015bci\u0107 jego \u015bmier\u0107, Achilles postanowi\u0142 zabi\u0107 Hektora w pojedynku. Wydarzenia te s\u0105 opisane przez Homera w \"Iliadzie\". Obecne by\u0142y tak\u017ce jako motyw dekoracyjny na greckich wazach, etruskich sarkofagach i w rze\u017abie (np. \"Menelaos z cia\u0142em Patroklosa\").","start_idx":361,"end_idx":402}
+{"id":"mrc_8253","question":"jaki zaw\u00f3d wykonywa\u0142 piast?","answer":"przypuszczano, \u017ce Piast by\u0142 majordomusem na dworze Popiela.","context":"historycznej Zbigniewa Nienackiego (lub w innym wydaniu \"Historia Sekretna\") przedstawiaj\u0105cy \u017cycie Piastuna, podboje oraz zjednoczenie krain \u00f3wczesnych plemion. * \"Kr\u00f3l-Duch\" \u2013 poemat Juliusza S\u0142owackiego. == Piast w nauce historycznej == W XIX wieku przypuszczano, \u017ce Piast by\u0142 majordomusem na dworze Popiela. S\u0105dzono nawet za Tadeuszem Wojciechowskim, \u017ce imi\u0119 \u201ePiast\u201d w rzeczywisto\u015bci by\u0142o okre\u015bleniem pe\u0142nionej funkcji piastuna. Wskazywano tu na analogi\u0119 do Pepina Kr\u00f3tkiego, majordoma, kt\u00f3ry w 751 roku przej\u0105\u0142 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie Frank\u00f3w. P\u00f3\u017aniejsi badacze, jak Kazimierz \u015alaski i Henryk \u0141owmia\u0144ski, dopatrywali si\u0119 w podaniu o Pia\u015bcie historii ilustruj\u0105cej zrzucenie przez Polan zwierzchnictwa Goplan. Z kolei Jacek Banaszkiewicz w \"Podaniu o Pia\u015bcie i Popielu\" (Warszawa 1986), t\u0142umacz\u0105c ca\u0142\u0105 histori\u0119 w oparciu o system tr\u00f3jfunkcyjny Dum\u00e9zila, uzna\u0142 j\u0105 za przetworzenie mitu","start_idx":251,"end_idx":310}
+{"id":"mrc_8254","question":"jak zako\u0144czy\u0142y si\u0119 wojny w\u0142oskie?","answer":"Wojny w\u0142oskie zako\u0144czono ze wzgl\u0119du na bankructwo Hiszpanii oraz pocz\u0105tek wstrz\u0105s\u00f3w religijnych we Francji (hugenoci), pokojem w Cateau-Cambr\u00e9sis w Niderlandach.","context":"I. Ten jednak \u0142ami\u0105c p\u00f3\u017aniejszy (kapitulancki) traktat pokojowy, wymkn\u0105\u0142 si\u0119 Hiszpanom z r\u0105k. Wojny w\u0142oskie zako\u0144czono ze wzgl\u0119du na bankructwo Hiszpanii oraz pocz\u0105tek wstrz\u0105s\u00f3w religijnych we Francji (hugenoci), pokojem w Cateau-Cambr\u00e9sis w Niderlandach. Znacz\u0105cym elementem tych wojen s\u0105 cz\u0119sto si\u0119 zmieniaj\u0105ce koalicje, kt\u00f3re zawierali cz\u0119sto niedawni wrogowie przeciw niedawnym sojusznikom. == 1494\u20131498: Wojna o Neapol == === Strony konfliktu === * Francja, Mediolan (w pierwszej fazie konfliktu) * Neapol, Wenecja, Austria, Hiszpania, Pa\u0144stwo Ko\u015bcielne, Mediolan (w drugiej fazie konfliktu) === Przebieg === Wojny w\u0142oskie zainicjowa\u0142a wyprawa kr\u00f3la Francji Karola VIII do W\u0142och z lat 1494\u20131495, maj\u0105ca za cel podb\u00f3j Kr\u00f3lestwa Neapolu. W XV wieku roszczenia do tego kr\u00f3lestwa wysuwali Walezjusze z linii Anjou-Valois i w roku 1435 uda\u0142o im si\u0119","start_idx":94,"end_idx":255}
+{"id":"mrc_8255","question":"w jakim celu zosta\u0142 zwo\u0142any kongres wiede\u0144ski?","answer":"zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego.","context":"Kongres wiede\u0144ski (niem. \"Wiener Kongress\") \u2013 konferencja mi\u0119dzynarodowa przedstawicieli szesnastu pa\u0144stw europejskich, trwaj\u0105ca od wrze\u015bnia 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwo\u0142ana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleo\u0144skimi oraz wypracowania nowych zasad \u0142adu kontynentalnego. Kongres wiede\u0144ski, ze wzgl\u0119du na liczne bale, kt\u00f3re mu towarzyszy\u0142y, nazywany by\u0142 ironicznie \"ta\u0144cz\u0105cym kongresem\". == Przyczyny i wydarzenia bezpo\u015brednio poprzedzaj\u0105ce kongres == W wyniku trwaj\u0105cych w Europie w latach 1798\u20131815 wojen napoleo\u0144skich nast\u0105pi\u0142y bardzo znacz\u0105ce zmiany terytorialne na niemal ca\u0142ym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i kl\u0119ska Francuz\u00f3w w bitwie pod Lipskiem spowodowa\u0142y abdykacj\u0119 Napoleona i za\u0142amanie si\u0119 \u0142adu epoki napoleo\u0144skiej. Ju\u017c 9 wrze\u015bnia 1813 roku dosz\u0142o do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, kt\u00f3rego","start_idx":185,"end_idx":364}
+{"id":"mrc_8256","question":"kto stworzy\u0142 komunizm?","answer":"Marks i Engels.","context":"Powstanie wsp\u00f3\u0142czesnego komunizmu == Komunizm w nowoczesnej formie wyr\u00f3s\u0142 z ruchu socjalistycznego pod koniec XIX wieku. W okresie rewolucji przemys\u0142owej socjali\u015bci obwiniali kapitalizm za n\u0119dz\u0119 pracownik\u00f3w i promowali emancypacj\u0119 proletariatu. Najbardziej popularnymi \u00f3wczesnymi socjalistami byli Marks i Engels. W 1848 roku zaproponowali now\u0105 definicj\u0119 komunizmu i spopularyzowali j\u0105 w \"Manife\u015bcie Komunistycznym\". Ruch komunistyczny oddzieli\u0142 si\u0119 od ruchu socjalistycznego na prze\u0142omie XIX i XX wieku, uwa\u017caj\u0105c dotychczasowe metody dzia\u0142ania za nieskuteczne. Ich zdaniem partie socjalistyczne sprzeniewierzy\u0142y si\u0119 swoim idea\u0142om. Komuni\u015bci stawiali szczeg\u00f3lny nacisk na mi\u0119dzynarodow\u0105 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 proletariatu do walki z kapitalizmem. Pierwsz\u0105 mi\u0119dzynarodow\u0105 organizacj\u0105 skupiaj\u0105c\u0105 ludzi o lewicowych i radykalnie lewicowych by\u0142a I Mi\u0119dzynarod\u00f3wka powsta\u0142a w 1864 roku jednak z powodu konflikt\u00f3w mi\u0119dzy marksistami a anarchistami zosta\u0142a rozwi\u0105zana w 1876 roku,","start_idx":298,"end_idx":313}
+{"id":"mrc_8257","question":"kto podj\u0105\u0142 decyzj\u0119 o budowie gazoportu?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a ona nast\u0119pnie realizowana w latach 2010\u20132015 roku, za czas\u00f3w pierwszego i drugiego rz\u0105du Donalda Tuska oraz rz\u0105du Ewy Kopacz. Terminal LNG w \u015awinouj\u015bciu jest pierwsz\u0105 tego typu inwestycj\u0105 w Europie \u015arodkowo-Wschodniej i regionie Morza Ba\u0142tyckiego. Do jego budowy i eksploatacji zosta\u0142a powo\u0142ana sp\u00f3\u0142ka Polskie LNG S.A., nale\u017c\u0105ca do OGP Gaz-System S.A. Gaz-System by\u0142 odpowiedzialny za koordynacj\u0119 budowy terminalu LNG, przy\u0142\u0105czenie","start_idx":274,"end_idx":349}
+{"id":"mrc_8258","question":"kiedy zsrr zaatakowa\u0142 finlandie?","answer":"30 listopada 1939","context":"oddzia\u0142y i pododdzia\u0142y artylerii, saper\u00f3w i \u0142\u0105czno\u015bci. Radzieckie plany zak\u0142ada\u0142y ofensywne dzia\u0142ania na l\u0105dzie wzd\u0142u\u017c ca\u0142ej 1600-kilometrowej granicy. == Wybuch wojny == 30 listopada 1939 (bez wypowiedzenia wojny) ZSRR dokona\u0142 agresji zbrojnej na Finlandi\u0119 si\u0142ami 23 dywizji (450 tys. ludzi), kt\u00f3re szybko osi\u0105gn\u0119\u0142y lini\u0119 Mannerheima. Agresja rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 od bombardowania Helsinek, Viipuri i pi\u0119\u0107dziesi\u0119ciu innych miast fi\u0144skich przez lotnictwo sowieckie (\"Wojenno-Wozdusznyje Si\u0142y\"), ze zniszczeniami i stratami w\u015br\u00f3d ludno\u015bci cywilnej. Szczeg\u00f3lnie bombowce DB-3 lotnictwa morskiego Floty Ba\u0142tyckiej dokona\u0142y nalotu na port w Helsinkach, lecz z uwagi na z\u0142\u0105 widoczno\u015b\u0107 i s\u0142abe wyszkolenie bomby upad\u0142y na dzielnice mieszkaniowe, zabijaj\u0105c 91 os\u00f3b i rani\u0105c oko\u0142o 240. Mi\u0119dzy 2 a 19 grudnia dzia\u0142ania lotnictwa zosta\u0142y wstrzymane z uwagi na pogod\u0119, przy tym dow\u00f3dztwo radzieckie,","start_idx":171,"end_idx":188}
+{"id":"mrc_8259","question":"kim jest terlecki?","answer":"Ryszard Iwon Terlecki (ur. 2 wrze\u015bnia 1949 w Krakowie) \u2013 polski historyk, nauczyciel akademicki, dziennikarz i polityk, profesor nauk humanistycznych.","context":"Ryszard Iwon Terlecki (ur. 2 wrze\u015bnia 1949 w Krakowie) \u2013 polski historyk, nauczyciel akademicki, dziennikarz i polityk, profesor nauk humanistycznych. Pose\u0142 na Sejm VI, VII, VIII i IX kadencji, od 2015 przewodnicz\u0105cy Klubu Parlamentarnego Prawa i Sprawiedliwo\u015bci, wicemarsza\u0142ek Sejmu VIII i IX kadencji. == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie i praca zawodowa === W 1976 uko\u0144czy\u0142 studia historyczne na Uniwersytecie Jagiello\u0144skim. W 1980 uzyska\u0142 stopie\u0144 doktora, w 1992 stopie\u0144 doktora habilitowanego, a w 2002 otrzyma\u0142 tytu\u0142 naukowy profesora. W ramach pracy zawodowej doszed\u0142 do stanowiska profesora zwyczajnego w Instytucie Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. By\u0142 prorektorem Wy\u017cszej Szko\u0142y Filozoficzno-Pedagogicznej Ignatianum. W 2003 zosta\u0142 tak\u017ce wyk\u0142adowc\u0105 w Pa\u0144stwowej Wy\u017cszej Szkole Wschodnioeuropejskiej w Przemy\u015blu. Autor ksi\u0105\u017cek, m.in.: \"O\u015bwiata i popularyzacja nauki w Galicji","start_idx":0,"end_idx":150}
+{"id":"mrc_8260","question":"kt\u00f3ry z polskich ksi\u0105\u017c\u0105t nadawa\u0142 wojom ziemi\u0119 i stworzy\u0142 rycerstwo?","answer":"Kazimierz Odnowiciel","context":"w Ty\u0144cu, ok. 1044 roku oraz fundacj\u0119 klasztoru opactwa benedyktyn\u00f3w w Mogilnie ok. 1045 roku. Zamiast utrzymywa\u0107 sta\u0142\u0105 dru\u017cyn\u0119 woj\u00f3w zapocz\u0105tkowa\u0142 on zwyczaj nadawania ziemi rycerzom w zamian za s\u0142u\u017cb\u0119 wojskow\u0105. Starania o odbudow\u0119 kraju po kryzysie sprawi\u0142y, \u017ce Kazimierz zosta\u0142 obdarzony przydomkiem Odnowiciela. Kazimierz Odnowiciel zmar\u0142 19 marca 1058 w Poznaniu i zosta\u0142 pochowany w tamtejszej katedrze \u015awi\u0119tych Aposto\u0142\u00f3w Piotra i Paw\u0142a. Podczas swojego d\u0142ugiego, trwaj\u0105cego osiemna\u015bcie lat panowania, doprowadzi\u0142 do przywr\u00f3cenia pa\u0144stwowo\u015bci polskiej i odzyska\u0142 dla Piast\u00f3w pa\u0144stwo w takich granicach, w jakich otrzyma\u0142 je od Mieszka II. === Boles\u0142aw Zapomniany === W XIX w. powsta\u0142a hipoteza, \u017ce Kazimierz Odnowiciel mia\u0142 brata Boles\u0142awa, kt\u00f3ry obj\u0105\u0142 rz\u0105dy po wygnaniu Kazimierza Odnowiciela, a powr\u00f3t Kazimierza do kraju w 1039 umo\u017cliwi\u0142a","start_idx":315,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_8261","question":"o czym jest film forrest gump?","answer":"Tre\u015bci\u0105 fabu\u0142y s\u0105 losy Forresta Gumpa, cz\u0142owieka z wrodzon\u0105 \u0142agodn\u0105 odmian\u0105 autyzmu, kt\u00f3ry na skutek licznych zbieg\u00f3w okoliczno\u015bci i dar\u00f3w losu bierze udzia\u0142 w najwa\u017cniejszych wydarzeniach swej epoki i zdobywa spory maj\u0105tek.","context":"Forrest Gump \u2013 ameryka\u0144ski film fabularny z 1994 roku w re\u017cyserii Roberta Zemeckisa. Scenariusz fabu\u0142y zosta\u0142 oparty na powie\u015bci o tym samym tytule Winstona Grooma. W tytu\u0142ow\u0105 rol\u0119 wcieli\u0142 si\u0119 tu Tom Hanks. Dochody ze sprzeda\u017cy bilet\u00f3w kinowych przynios\u0142y tw\u00f3rcom pot\u0119\u017cne zyski finansowe. Na ca\u0142ym \u015bwiecie film zarobi\u0142 ponad 677 milion\u00f3w dolar\u00f3w. == Fabu\u0142a == Film powsta\u0142 na podstawie powie\u015bci \"Forrest Gump\" Winstona Grooma. Tre\u015bci\u0105 fabu\u0142y s\u0105 losy Forresta Gumpa, cz\u0142owieka z wrodzon\u0105 \u0142agodn\u0105 odmian\u0105 autyzmu, kt\u00f3ry na skutek licznych zbieg\u00f3w okoliczno\u015bci i dar\u00f3w losu bierze udzia\u0142 w najwa\u017cniejszych wydarzeniach swej epoki i zdobywa spory maj\u0105tek. W filmie znajduj\u0105 si\u0119 autentyczne wstawki dokumentalne, do kt\u00f3rych, za pomoc\u0105 komputera, wmontowano posta\u0107 Forresta. W ten spos\u00f3b Forrest \u201espotyka\u201d mi\u0119dzy innymi Johna Lennona","start_idx":427,"end_idx":651}
+{"id":"mrc_8262","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o nato?","answer":"1949","context":"podpisanie w Waszyngtonie \"Traktatu p\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego\", ustanawiaj\u0105cego NATO. * 24 sierpnia 1949: wej\u015bcie umowy w \u017cycie i powstanie Organizacji Traktatu P\u00f3\u0142nocnoatlantyckiego. * wrzesie\u0144 1950: w czasie posiedzenia Rady NATO w Nowym Jorku przyj\u0119to koncepcj\u0119 tzw. wysuni\u0119tej obrony (\"forward strategy\") zak\u0142adaj\u0105cej w wypadku wojny przeniesienie dzia\u0142a\u0144 bojowych na terytorium pa\u0144stw bloku wschodniego. USA wysun\u0119\u0142y propozycj\u0119 remilitaryzacji Niemiec i w\u0142\u0105czenia ich w sk\u0142ad sojuszu. Propozycja ta zosta\u0142a uznana przez pa\u0144stwa socjalistyczne za przyj\u0119cie kursu konfrontacji i d\u0105\u017cenie do odrodzenia militaryzmu niemieckiego. * pa\u017adziernik 1950: Komitet Obrony NATO zaakceptowa\u0142 plan utworzenia si\u0142 sojuszniczych z\u0142o\u017conych z 50 dywizji, w tym: 20 francuskich, 10 ameryka\u0144skich, 10 w\u0142oskich, 5 brytyjskich i 5 z pa\u0144stw Beneluksu. * 1951: Rada NATO postanowi\u0142a przy\u015bpieszy\u0107 proces rozbudowy si\u0142 l\u0105dowych sojuszu, kt\u00f3re","start_idx":96,"end_idx":100}
+{"id":"mrc_8263","question":"kto rozwi\u0105za\u0142 ak?","answer":"gen. Leopold Okulicki","context":"Armii Krajowej == Operacja wi\u015bla\u0144sko-odrza\u0144ska zacz\u0119ta przez Armi\u0119 Czerwon\u0105 12 stycznia 1945 roku uwolni\u0142a przedwojenne terytorium pa\u0144stwa polskiego spod okupacji niemieckiej. Dzia\u0142ania zbrojne AK na tym obszarze mia\u0142y ograniczony zasi\u0119g, \u201eBurz\u0119\u201d zast\u0105piono akcj\u0105 \u201eDeszcz\u201d. Staj\u0105c w obliczu niebezpiecze\u0144stwa, zwi\u0105zanego z dalszym trwaniem AK w strefie dzia\u0142ania Armii Czerwonej, gen. Leopold Okulicki 19 stycznia 1945 roku wyda\u0142 rozkaz rozwi\u0105zuj\u0105cy Armi\u0119 Krajow\u0105. Jednocze\u015bnie Okulicki w tym samym dniu skierowa\u0142 do najwy\u017cszych dow\u00f3dc\u00f3w AK tajny rozkaz, w kt\u00f3rym poleci\u0142 im nie ujawnia\u0107 si\u0119. Ich zadaniem mia\u0142o by\u0107 zachowanie ma\u0142ych, dobrze zakonspirowanych sztab\u00f3w i ca\u0142ej sieci radiowej. Akt rozwi\u0105zania Armii Krajowej potwierdzi\u0142o przem\u00f3wienie radiowe Prezydenta RP z dnia 8 lutego 1945, kt\u00f3rego pierwsze zdanie brzmia\u0142o: \u201eZ chwil\u0105 wyparcia niemieckiego naje\u017ad\u017acy z Polski przez Armi\u0119","start_idx":380,"end_idx":401}
+{"id":"mrc_8264","question":"jakie zadanie pe\u0142ni komutator w pr\u0105dnicy pr\u0105du sta\u0142ego?","answer":"Komutator umo\u017cliwia przep\u0142yw pr\u0105du elektrycznego do wirnika synchronicznie z obrotem wirnika, prze\u0142\u0105czaj\u0105c kierunek pr\u0105du w uzwojeniach wirnika wraz z jego obrotem.","context":"Komutator \u2013 element prze\u0142\u0105czaj\u0105cy, umieszczany na wirniku komutatorowych maszyn elektrycznych (silnik\u00f3w pr\u0105du sta\u0142ego i generator\u00f3w pr\u0105du sta\u0142ego zwanych tak\u017ce pr\u0105dnicami). Komutator umo\u017cliwia przep\u0142yw pr\u0105du elektrycznego do wirnika synchronicznie z obrotem wirnika, prze\u0142\u0105czaj\u0105c kierunek pr\u0105du w uzwojeniach wirnika wraz z jego obrotem. Komutator zbudowany jest z dielektrycznego walca o wysokiej odporno\u015bci temperaturowej, na\u0142o\u017conego na o\u015b wirnika. Na powierzchni walca umieszczone s\u0105 wzd\u0142u\u017cnie sekcje, najcz\u0119\u015bciej miedziane. Do nich pod\u0142\u0105czone s\u0105 kolejne uzwojenia wirnika. Sekcje izolowane s\u0105 mi\u0119dzy sob\u0105 przy pomocy przek\u0142adek polimerowych. Po powierzchni walca \u015blizgaj\u0105 si\u0119 grafitowe szczotki, doci\u015bni\u0119te przez spr\u0119\u017cyny. W przypadku pr\u0105dnicy sta\u0142e pole magnetyczne wytworzone w uzwojeniu wzbudzenia, magne\u015bnicy, indukuj\u0105 w obracaj\u0105cym si\u0119 uzwojeniu wirnika przemienn\u0105 si\u0142\u0119 elektromotoryczn\u0105 indukcji. Na ka\u017cdy pe\u0142ny obr\u00f3t wirnika w uzwojeniu kierunek si\u0142y","start_idx":173,"end_idx":337}
+{"id":"mrc_8265","question":"kiedy kr\u00f3lowa el\u017cbieta si\u0119 urodzi\u0142a?","answer":"21 kwietnia 1926","context":"El\u017cbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 wrze\u015bnia 2022 w Balmoral) \u2013 kr\u00f3lowa Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej z dynastii Windsor\u00f3w od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 wrze\u015bnia 2022. Jej panowanie, kt\u00f3re trwa\u0142o 70 lat i 214 dni, czyni j\u0105 najd\u0142u\u017cej panuj\u0105cym ze wszystkich brytyjskich monarch\u00f3w i najd\u0142u\u017cej panuj\u0105c\u0105 w historii kobiet\u0119 \u2013 g\u0142ow\u0119 pa\u0144stwa. El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119 w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko ksi\u0119cia i ksi\u0119\u017cnej Yorku (p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Jerzego VI i kr\u00f3lowej El\u017cbiety). Jej ojciec wst\u0105pi\u0142 na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, kr\u00f3la Edwarda VIII, czyni\u0105c El\u017cbiet\u0119 pretendentk\u0105 do tronu. Kszta\u0142ci\u0142a si\u0119 prywatnie w domu i zacz\u0119\u0142a podejmowa\u0107 obowi\u0105zki publiczne podczas II wojny \u015bwiatowej,","start_idx":19,"end_idx":35}
+{"id":"mrc_8266","question":"gdzie znajdowa\u0142y si\u0119 stanowiska obronne 45. pu\u0142k piechoty pod tomaszowem?","answer":"Lewe skrzyd\u0142o obrony \u2013 las Zawady przed Tomaszowem \u2013 obsadzi\u0142 45 pu\u0142k strzelc\u00f3w kresowych","context":"pu\u0142ku w nocy z 5 na 6 wrze\u015bnia. 4 wrze\u015bnia dywizja ze\u015brodkowana zosta\u0142a w lasach na po\u0142udnie od Regn. Rozkazem dow\u00f3dcy Armii \u201ePrusy\" 5 wrze\u015bnia przesuni\u0119ta zosta\u0142a do obszaru: Tomasz\u00f3w Mazowiecki \u2013 Ujazd w celu jego obrony. By\u0142a ostatni\u0105 dywizj\u0105 broni\u0105c\u0105 drogi do stolicy. Lewe skrzyd\u0142o obrony \u2013 las Zawady przed Tomaszowem \u2013 obsadzi\u0142 45 pu\u0142k strzelc\u00f3w kresowych, prawe skrzyd\u0142o \u2013 rejon miejscowo\u015bci W\u00f3lka Krzykowska, Sangr\u00f3d\u017a i Ujazd \u2013 43 pu\u0142k strzelc\u00f3w. 44 pu\u0142k strzelc\u00f3w stanowi\u0142 odw\u00f3d i sta\u0142 w lesie Lubochnia ko\u0142o wsi Kaczka i (I baon) pod Bronis\u0142awowem. W dniach 5 \u2013 7 wrze\u015bnia 13 DP prowadzi\u0142a zaci\u0119te walki z niemieckim XVI Korpusem Armijnym pod dow\u00f3dztwem gen. Ericha H\u00f6pnera (by\u0142 to jedyny w kampanii wrze\u015bniowej b\u00f3j samotnej polskiej","start_idx":273,"end_idx":362}
+{"id":"mrc_8267","question":"kim jest mistrz w pracy?","answer":"Mianem mistrza okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce do\u015bwiadczonego pracownika w przemy\u015ble, kt\u00f3ry sprawuje nadz\u00f3r nad grup\u0105 robotnik\u00f3w.","context":"urz\u0119dnik pracuj\u0105cy w administracji danego zgromadzenia. \"Zobacz te\u017c:\" mistrzowie kawaler\u00f3w mieczowych, wielki mistrz, komtur. == Masoneria == Mistrz, to r\u00f3wnie\u017c wolnomularz, kt\u00f3ry osi\u0105gn\u0105\u0142 trzeci stopie\u0144 wtajemniczenia. Wymagane s\u0105 do tego przej\u015bcie tajemnych rytua\u0142\u00f3w, w czasie kt\u00f3rych zdradzane s\u0105 pewne tajemnice oraz przekazywane s\u0142owa konieczne do komunikacji mi\u0119dzy bra\u0107mi oraz gesty pozwalaj\u0105ce ich rozpozna\u0107. Kandydat na mistrza sk\u0142ada tak\u017ce przysi\u0119g\u0119, w kt\u00f3rej zobowi\u0105zuje si\u0119 zachowa\u0107 w tajemnicy wszelkie informacje uzyskane w lo\u017cy. Oficjalnie kar\u0105 za z\u0142amanie tej przysi\u0119gi jest \u015bmier\u0107, ale dzi\u015b jest to bardziej element tradycji ni\u017c realnych zasad. == Zak\u0142ady pracy == Mianem mistrza okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce do\u015bwiadczonego pracownika w przemy\u015ble, kt\u00f3ry sprawuje nadz\u00f3r nad grup\u0105 robotnik\u00f3w. Powszechnie stosuje si\u0119 zgermanizowane okre\u015blenie '\"majster\" (z niem. \"Meister\"). == Stopnie naukowe","start_idx":682,"end_idx":797}
+{"id":"mrc_8268","question":"co stanowi istot\u0119 tragizmu?","answer":"konflikt r\u00f3wnorz\u0119dnych warto\u015bci moralnych, w wyniku kt\u00f3rego jednostka, dzia\u0142aj\u0105ca \u015bwiadomie w imi\u0119 wielkiego i szlachetnego celu, jest skazana na kl\u0119sk\u0119.","context":"Tragizm \u2013 kategoria estetyczna, oznaczaj\u0105ca konflikt r\u00f3wnorz\u0119dnych warto\u015bci moralnych, w wyniku kt\u00f3rego jednostka, dzia\u0142aj\u0105ca \u015bwiadomie w imi\u0119 wielkiego i szlachetnego celu, jest skazana na kl\u0119sk\u0119. Starcie r\u00f3wnorz\u0119dnych racji moralnych (konflikt tragiczny) powoduje nieuchronn\u0105 kl\u0119sk\u0119 jednostki szlachetnej (zasadnicza cecha dramatu antycznego i klasycznego). Do postaci tragicznych zaliczaj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy innymi: * kr\u00f3l Edyp * Antygona * kr\u00f3l Kreon * Konrad Wallenrod * Tomasz Judym * Romeo i Julia","start_idx":44,"end_idx":197}
+{"id":"mrc_8269","question":"ilu \u015bwiadk\u00f3w jehowy jest w polsce?","answer":"114 673 g\u0142osicieli","context":"\u015awiadkowie Jehowy w Polsce \u2013 spo\u0142eczno\u015b\u0107 wyznaniowa w Polsce nale\u017c\u0105ca do og\u00f3lno\u015bwiatowej wsp\u00f3lnoty \u015awiadk\u00f3w Jehowy, licz\u0105ca w 2022 roku 114 673 g\u0142osicieli, nale\u017c\u0105cych do 1272 zbor\u00f3w (w tym zbory i grupy innoj\u0119zyczne oraz j\u0119zyka migowego). Trzeci pod wzgl\u0119dem liczebno\u015bci zwi\u0105zek wyznaniowy w Polsce, jedna z 27 wsp\u00f3lnot \u015awiadk\u00f3w Jehowy na \u015bwiecie, kt\u00f3rych liczebno\u015b\u0107 przekracza 100 000 g\u0142osicieli. W 2022 roku doroczna uroczysto\u015bci Wieczerzy Pa\u0144skiej w Polsce zgromadzi\u0142a 191 572 \u015awiadk\u00f3w Jehowy, sympatyk\u00f3w oraz os\u00f3b zaproszonych. Biuro Oddzia\u0142u, koordynuj\u0105ce dzia\u0142alno\u015b\u0107 \u015awiadk\u00f3w Jehowy w Polsce, znajduje si\u0119 w Nadarzynie niedaleko Warszawy. Miejscowi g\u0142osiciele korzystaj\u0105 z o\u015bmiu Sal Zgromadze\u0144, znajduj\u0105cych si\u0119 w Lublinie, \u0141odzi, Malborku, Mostach, Skarbimierzu, Sosnowcu, St\u0119szewie i Warszawie. == Historia == === Pocz\u0105tki === ==== Pierwsi Badacze ==== Historia \u015awiadk\u00f3w","start_idx":136,"end_idx":154}
+{"id":"mrc_8270","question":"w jakim zakresie totalizator sportowy realizuje monopol pa\u0144stwa?","answer":"Totalizator Sportowy jest monopolist\u0105 w dziedzinie salon\u00f3w gier na automatach, gier liczbowych i loterii pieni\u0119\u017cnych w Polsce.","context":"Totalizator Sportowy \u2013 polskie przedsi\u0119biorstwo. Jego g\u0142\u00f3wnymi obszarami dzia\u0142alno\u015bci s\u0105 gry liczbowe, loterie pieni\u0119\u017cne i zak\u0142ady wzajemne. Jest w\u0142a\u015bcicielem loterii Lotto. Nadz\u00f3r w\u0142a\u015bcicielski nad Totalizatorem Sportowym sprawuje Ministerstwo Finans\u00f3w. Zgodnie z ustaw\u0105 o grach i zak\u0142adach wzajemnych Totalizator Sportowy jest monopolist\u0105 w dziedzinie salon\u00f3w gier na automatach, gier liczbowych i loterii pieni\u0119\u017cnych w Polsce. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Zosta\u0142o powo\u0142ane uchwa\u0142\u0105 Prezydium Rz\u0105du 17 grudnia 1955 roku i rozpocz\u0119\u0142o dzia\u0142alno\u015b\u0107 25 stycznia 1956 roku. W latach 1956\u20131997 funkcjonowa\u0142o jako Przedsi\u0119biorstwo Pa\u0144stwowe Totalizator Sportowy, po czym zosta\u0142o przekszta\u0142cone w sp\u00f3\u0142k\u0119 Skarbu Pa\u0144stwa w formie sp\u00f3\u0142ki z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105. Przedsi\u0119biorstwo posiada ponad 16 tys. punkt\u00f3w sprzeda\u017cy. Jest sp\u00f3\u0142k\u0105 z ograniczon\u0105 odpowiedzialno\u015bci\u0105, kt\u00f3rej jedynym udzia\u0142owcem jest Skarb Pa\u0144stwa. Komputerowy system sprzeda\u017cy zosta\u0142 wdro\u017cony w","start_idx":303,"end_idx":429}
+{"id":"mrc_8271","question":"ilu amerykan\u00f3w mieszka w polsce?","answer":"oko\u0142o 12 tysi\u0119cy","context":"mieszka\u0144c\u00f3w po\u0142udnia USA (Florydy, Teksasu, Nowego Meksyku oraz po\u0142udniowej Kalifornii) pos\u0142uguje si\u0119 j\u0119zykiem hiszpa\u0144skim. Spo\u0142eczno\u015b\u0107 Cajuns w Luizjanie oraz zamieszkuj\u0105cy Now\u0105 Angli\u0119 potomkowie Frankokanadyjczyk\u00f3w m\u00f3wi\u0105 po francusku. Amerykanie w przyt\u0142aczaj\u0105cej wi\u0119kszo\u015bci zamieszkuj\u0105 Stany Zjednoczone. Ci \u017cyj\u0105cy poza USA mieszkaj\u0105 przede wszystkim w Meksyku, gdzie stanowi\u0105 1,1% populacji (ponad 1 mln os\u00f3b) oraz w Kanadzie, gdzie stanowi\u0105 2,3% populacji (ponad 687 tys. os\u00f3b). W Polsce \u017cyje ich oko\u0142o 12 tysi\u0119cy. Pod wzgl\u0119dem przynale\u017cno\u015bci religijnej wi\u0119kszo\u015b\u0107 Amerykan\u00f3w to chrze\u015bcijanie, g\u0142\u00f3wnie protestanci (42%) i katolicy (21%). Amerykaninem nie mo\u017cna jednak okre\u015bli\u0107 ka\u017cdego mieszka\u0144ca dowolnego pa\u0144stwa Ameryki P\u00f3\u0142nocnej lub Po\u0142udniowej. W j\u0119zyku polskim \"Amerykanin\" oznacza mieszka\u0144ca USA. Wobec mieszka\u0144c\u00f3w innych pa\u0144stw tej cz\u0119\u015bci \u015bwiata stosuje si\u0119 okre\u015blenie analogiczne do nazwy pa\u0144stwa, z kt\u00f3rego pochodzi.","start_idx":502,"end_idx":518}
+{"id":"mrc_8272","question":"do jakiego klubu przeszed\u0142 lewandowski?","answer":"Bayernu Monachium","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":788,"end_idx":805}
+{"id":"mrc_8273","question":"kto napisa\u0142 ksi\u0105\u017ck\u0119 ksi\u0105\u017c\u0119?","answer":"Niccol\u00f2 Machiavell","context":"\"Ksi\u0105\u017c\u0119\" (\"Il principe\", 1513, wyd. 1532) \u2013 najs\u0142ynniejsze dzie\u0142o Niccol\u00f2 Machiavellego, jedna z najwa\u017cniejszych pozycji w dziejach filozofii politycznej, poradnik strategii utrzymania w\u0142adzy, \u017ar\u00f3d\u0142o doktryny politycznej zwanej makiawelizmem. == Historia powstania ksi\u0105\u017cki == Napisana oko\u0142o roku 1513, a wydana dopiero w 1532, kilka lat po \u015bmierci Machiavellego, ksi\u0105\u017cka jest zbiorem przyk\u0142ad\u00f3w i analiz dzia\u0142a\u0144 bardziej i mniej wybitnych w\u0142adc\u00f3w w historii, zw\u0142aszcza za\u015b wsp\u00f3\u0142czesnego Machiavellemu Cezara Borgii. Nie bez wp\u0142ywu na charakter zamieszczanych w niej uwag s\u0105 do\u015bwiadczenia Machiavellego z czas\u00f3w republiki, m in. spalenie na stosie Savonaroli. Ksi\u0105\u017ck\u0119 Machiavelli zadedykowa\u0142 Wawrzy\u0144cowi II Medyceuszowi (zm. 1519) - wnukowi i imiennikowi Wawrzy\u0144ca Wspania\u0142ego. By\u0142a ona pr\u00f3b\u0105 wkupienia si\u0119 w \u0142aski Medyceuszy po upadku wrogiej im Republiki Florenckiej (1512), w kt\u00f3rej w\u0142adzach","start_idx":66,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_8274","question":"ile mieszka\u0144c\u00f3w ma warszawa?","answer":"1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021","context":"(1 860 281 mieszka\u0144c\u00f3w wed\u0142ug GUS, stan na 31 marca 2021). Liczba os\u00f3b zameldowanych w mie\u015bcie jest jednak ni\u017csza ni\u017c liczba os\u00f3b podawana przez GUS. Szacowana ca\u0142kowita liczba mieszka\u0144c\u00f3w sp\u0119dzaj\u0105ca noc w mie\u015bcie wynosi w przybli\u017ceniu 1,91\u20131,96 mln os\u00f3b. R\u00f3wnie\u017c wed\u0142ug szacunk\u00f3w Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego z 2014 liczba ludno\u015bci Warszawy by\u0142a wy\u017csza o 118\u2013221 tys. od danych w rejestrach. Ponadto wiele os\u00f3b codziennie doje\u017cd\u017ca do Warszawy z obszaru metropolitalnego, \u0141odzi i Radomia. Liczba ludno\u015bci przebywaj\u0105ca w granicach miasta w ci\u0105gu dnia szacowana jest na 2,41\u20132,46 mln. Warszawa ponios\u0142a du\u017ce straty ludno\u015bciowe w wyniku II wojny \u015bwiatowej z 1289 tys. mieszka\u0144c\u00f3w w 1939 do 478 755 w 1946. Na pocz\u0105tku lat 50. XX wieku przyrost ludno\u015bci rocznie wynosi\u0142 ok. 5\u20137%","start_idx":1,"end_idx":56}
+{"id":"mrc_8275","question":"kto by\u0142 pierwowzorem pu\u0142kownika kwiatkowskiego?","answer":"jeden z \u017co\u0142nierzy wykl\u0119tych kpt. Wojciech Kossowski, ps. \u201eS\u0119p\u201d.","context":"Kiziora * Jan Mayzel \u2212 recepcjonista w hotelu \u201ePolonia\u201d * W\u0142odzimierz Musia\u0142 \u2212 zawiadowca stacji * Jan Rutkiewicz \u2212 oficer radziecki w hotelu \u201ePolonia\u201d * Rafa\u0142 Walentynowicz \u2212 wartownik w \u0142\u00f3dzkim UB * Robert Wabich \u2212 wartownik * Miros\u0142aw Zbrojewicz \u2212 wartownik * Wojciech Zag\u00f3rski \u2212 repatriant zza Buga * Ilja Zmiejew \u2212 Karolew, oficer radziecki w hotelu \u201ePolonia\u201d * Cezary \u017bak \u2212 porucznik Brz\u00f3ska * Tomasz Schimscheiner \u2212 kapral * Pawe\u0142 Kleszcz \u2013 oficer w hotelu \u201ePolonia\u201d == Scenariusz == Wedle informacji w napisach ko\u0144cowych filmu, jest on \u201eoparty na wydarzeniach prawdziwych\u201d. Jako pierwowz\u00f3r postaci Kwiatkowskiego wskazywany jest jeden z \u017co\u0142nierzy wykl\u0119tych kpt. Wojciech Kossowski, ps. \u201eS\u0119p\u201d. Prawdziwe nazwisko kapitana Wojciecha Kossowskiego (pod takim zosta\u0142 stracony) brzmia\u0142o Tadeusz O\u015bko.","start_idx":637,"end_idx":700}
+{"id":"mrc_8276","question":"ile pi\u0119ter ma empire state building?","answer":"Ma 103 pi\u0119tra,","context":"Empire State Building \u2013 wie\u017cowiec w Nowym Jorku (w dzielnicy Midtown w okr\u0119gu Manhattan) w Stanach Zjednoczonych, jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli nie tylko miasta, ale tak\u017ce ca\u0142ego kraju. Jego nazwa pochodzi od przydomku stanu Nowy Jork, kt\u00f3ry brzmi w\u0142a\u015bnie \"Empire State\". Oficjalne otwarcie poprowadzi\u0142 prezydent Herbert Hoover, kt\u00f3ry 1 maja 1931 w Waszyngtonie nacisn\u0105\u0142 przycisk w\u0142\u0105czaj\u0105cy o\u015bwietlenie budynku. Od chwili wybudowania do 1973 ESB by\u0142 najwy\u017cszym budynkiem w Nowym Jorku. Tytu\u0142 najwy\u017cszej budowli odzyska\u0142 11 wrze\u015bnia 2001 po zamachach terrorystycznych na wie\u017ce \u015awiatowego Centrum Handlu, kt\u00f3re do tamtej pory by\u0142y na najwy\u017cszych pozycjach. W ca\u0142ym kraju jest obecnie na 5. miejscu. Jego wysoko\u015b\u0107 strukturalna wynosi 381 metr\u00f3w, a ca\u0142kowita (czyli z anten\u0105 na dachu) 443 metry. Ma 103 pi\u0119tra,","start_idx":806,"end_idx":820}
+{"id":"mrc_8277","question":"z jakich gatunk\u00f3w muzycznych wywodzi si\u0119 rock?","answer":"si\u0119 z rock and rolla oraz rhythm and bluesa i bluesa.","context":"Rock \u2013 gatunek muzyki rozrywkowej powsta\u0142y w po\u0142owie XX wieku w Stanach Zjednoczonych (kt\u00f3ry wytworzy\u0142 wok\u00f3\u0142 siebie kr\u0105g subkultury m\u0142odzie\u017cowej) i og\u00f3lna nazwa szeregu styl\u00f3w muzycznych, wywodz\u0105cych si\u0119 z rock and rolla oraz rhythm and bluesa i bluesa. Sama nazwa \u201erock\u201d jest skr\u00f3tem od \u201erock and roll\u201d, cho\u0107 mo\u017cna uznawa\u0107 owe dwa poj\u0119cia za odmienne od siebie gatunki muzyczne. == Podstawowe cechy == Wszystkie style \"rockowe\" charakteryzuj\u0105 si\u0119 brzmieniem opartym na r\u00f3\u017cnego rodzaju gitarach (zwykle elektrycznych, elektrycznych basowych) i perkusji, z wyra\u017anie zarysowanym rytmem i \u015bpiewem, wywodz\u0105cym si\u0119 z bluesa, oraz sposobem wolnej improwizacji w trakcie grania utwor\u00f3w, wywodz\u0105cym si\u0119 z jazzu. Wa\u017cn\u0105 cech\u0105 muzyki rockowej, nieobecn\u0105 w muzyce powa\u017cnej, jest zespo\u0142owo\u015b\u0107 w procesie tworzenia; muzyka jest bowiem tworzona zespo\u0142owo","start_idx":200,"end_idx":253}
+{"id":"mrc_8278","question":"w jakiej krainie geograficznej le\u017cy warszawa?","answer":"R\u00f3wniny Warszawskiej","context":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N. Stolica stanowi g\u0142\u00f3wne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszka\u0144c\u00f3w, zale\u017cnie od sposobu zdefiniowania jej granic, wynosi od 2,6 do 3,5 mln. Jest to najwi\u0119ksze po aglomeracji \u015bl\u0105skiej skupisko ludno\u015bci w Polsce. Na obszarze aglomeracji warszawskiej znajduje si\u0119 oko\u0142o 20 miast. == Warunki naturalne == === Rze\u017aba terenu === Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6\u201325 m skarpa wi\u015blana, stanowi\u0105ca lewobrze\u017cn\u0105 kraw\u0119d\u017a erozyjn\u0105 R\u00f3wniny Warszawskiej. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Warszawy skarpa biegnie w pobli\u017cu Wis\u0142y natomiast w po\u0142udniowej (Mokot\u00f3w, Ursyn\u00f3w) odsuwa si\u0119 od rzeki. Najwy\u017csz\u0105 wysoko\u015b\u0107 (ok. 25 m) ma w cz\u0119\u015bci \u015brodkowej, na odcinku od ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Anny do Belwederu. Na obszarze miasta znajduje","start_idx":594,"end_idx":614}
+{"id":"mrc_8279","question":"w kt\u00f3rym roku nast\u0105pi\u0142a zmiana czasu?","answer":"1917 roku","context":"wcze\u015bniej). Powa\u017cnie temat zmiany czasu opisa\u0142 Brytyjczyk William Willett w broszurce \u201eWaste of Daylight\u201d, wydanej w 1907 r. Jednak pomimo znacznego lobby w rz\u0105dzie brytyjskim nie uda\u0142o mu si\u0119 przeforsowa\u0107 tego pomys\u0142u. Niekiedy jako tw\u00f3rc\u0119 tego rozwi\u0105zania podaje si\u0119 George\u2019a Vernona Hudsona, kt\u00f3ry chcia\u0142 \u201elepiej wykorzysta\u0107 d\u0142ugie dni lata\u201d. Pionierami we wprowadzeniu czasu letniego byli Niemcy. W czasie I wojny \u015bwiatowej. W 1917 roku zmiana nast\u0105pi\u0142a w nocy z 15 na 16 kwietnia (z niedzieli na poniedzia\u0142ek); wskaz\u00f3wki przesuwano jednak z godziny drugiej na trzeci\u0105 i czas letni obowi\u0105zywa\u0142 do nocy z 16 na 17 wrze\u015bnia. Podobnie by\u0142o w 1918 roku. Nied\u0142ugo p\u00f3\u017aniej i Brytyjczycy zaadaptowali to w Wielkiej Brytanii. 19 marca 1918 Kongres Stan\u00f3w Zjednoczonych wyja\u015bni\u0142 podzia\u0142 na strefy","start_idx":431,"end_idx":440}
+{"id":"mrc_8280","question":"gdzie rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 rewolucja pa\u017adziernikowa?","answer":"Pocz\u0105tkowo zakres geograficzny przewrotu obejmowa\u0142 tylko \u00f3wczesn\u0105 stolic\u0119 Republiki Rosyjskiej \u2013 Piotrogr\u00f3d i Moskw\u0119","context":"listopada 1917 i przej\u0119cia w\u0142adzy przez bolszewik\u00f3w \u2013 formalnie w imieniu II Wszechrosyjskiego Zjazdu Rad (9 listopada 1917). Pocz\u0105tkowo zakres geograficzny przewrotu obejmowa\u0142 tylko \u00f3wczesn\u0105 stolic\u0119 Republiki Rosyjskiej \u2013 Piotrogr\u00f3d i Moskw\u0119, w kt\u00f3rej dosz\u0142o do kilkudniowych krwawych walk. Stopniowo bolszewicy przejmowali w\u0142adz\u0119 w innych obszarach Rosji za formaln\u0105 fasad\u0105 w\u0142adzy rad. Okre\u015blenie \u201epa\u017adziernikowa\u201d na rewolucj\u0119 bolszewick\u0105 jest stosowane ze wzgl\u0119du na miesi\u0105c rozpocz\u0119cia przewrotu. W Rosji przedbolszewickiej obowi\u0105zywa\u0142 kalendarz julia\u0144ski, zgodnie z t\u0105 rachub\u0105 czasu przewr\u00f3t rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w nocy z 24 na 25 pa\u017adziernika (z 6 na 7 listopada wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego). == Geneza == Katalizatorem rewolucji w Rosji by\u0142 przede wszystkim udzia\u0142 Imperium Rosyjskiego w I wojnie \u015bwiatowej. 1 sierpnia 1914 roku Niemcy wypowiedzia\u0142y wojn\u0119 Rosji, a","start_idx":126,"end_idx":242}
+{"id":"mrc_8281","question":"kto to dyndalski?","answer":"Marsza\u0142ek Dyndalski \u2013 epizodyczny bohater komedii \"Zemsta\" Aleksandra Fredry.","context":"Marsza\u0142ek Dyndalski \u2013 epizodyczny bohater komedii \"Zemsta\" Aleksandra Fredry. Dyndalski jest s\u0142ug\u0105 i marsza\u0142kiem cze\u015bnika Macieja Raptusiewicza. Jest osob\u0105 spokojn\u0105, opanowan\u0105 i rozs\u0105dn\u0105. W komedii pojawia si\u0119 w I i IV akcie. Nie by\u0142 zbyt dobrze wykszta\u0142cony. W zwi\u0105zku z tym, gdy w IV akcie Cze\u015bnik dyktowa\u0142 mu list do Wac\u0142awa Milczka, pisa\u0142 ka\u017cde s\u0142owo, nawet powtarzane \"mocium panie\". W filmowych ekranizacjach \"Zemsty\" w roli Dyndalskiego wyst\u0105pili Edward Fertner (\"Zemsta\", 1956) i Daniel Olbrychski (\"Zemsta\", 2002).","start_idx":0,"end_idx":77}
+{"id":"mrc_8282","question":"ile p\u00f3l ma szachownica?","answer":"64-polowa plansza","context":"__NOTOC__ Szachownica \u2013 w szachach klasycznych i warcabach kwadratowa 64-polowa plansza, sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z 8 poziomych rz\u0119d\u00f3w i 8 pionowych kolumn (rz\u0119dy i kolumny nazywane s\u0105 r\u00f3wnie\u017c liniami). Pola te s\u0105 przemiennie jasne i ciemne (dla ujednolicenia nazywane kolorem bia\u0142ym i czarnym). Ka\u017cda linia p\u00f3l w pionie oznaczona jest w notacji algebraicznej liter\u0105 (od a do h), natomiast liniom p\u00f3l w poziomie przyporz\u0105dkowane s\u0105 cyfry (od 1 do 8). Dzi\u0119ki temu ka\u017cde pole ma swoj\u0105 wsp\u00f3\u0142rz\u0119dn\u0105 i mo\u017ce by\u0107 w \u0142atwy spos\u00f3b zlokalizowane. Pole a1 jest koloru czarnego i znajduje si\u0119 zawsze w lewym dolnym rogu szachownicy (dla zawodnika graj\u0105cego bia\u0142ymi bierkami). Standardowy wymiar szachownicy wynosi ok. 50 \u00d7 50 cm. Opr\u00f3cz linii pionowych i poziomych na szachownicy istniej\u0105 r\u00f3wnie\u017c","start_idx":70,"end_idx":87}
+{"id":"mrc_8283","question":"kto na nowo odkry\u0142 i rozs\u0142awi\u0142 muzyk\u0119 bacha?","answer":"Feliksa Mendelssohna-Bartholdy","context":"barokow\u0105 form\u0119 fugi (\"Das Wohltemperierte Klavier\", \"Kunst der Fuge\"). W spos\u00f3b mistrzowski pos\u0142ugiwa\u0142 si\u0119 kontrapunktem. Styl muzyczny kompozytora pod koniec jego \u017cycia uwa\u017cany by\u0142 za anachroniczny, a dzie\u0142a uwa\u017cane za ma\u0142o warto\u015bciowe. Po \u015bmierci Bach zosta\u0142 zapomniany, jego nazwisko przy\u0107mi\u0142a kariera syna, Carla Philippa Emanuela. Jan Sebastian Bach zosta\u0142 ponownie \u201eodkryty\u201d przez Feliksa Mendelssohna-Bartholdy\u2019ego, kt\u00f3ry w 1829 zaprezentowa\u0142 wykonanie \"Pasji wed\u0142ug \u015aw. Mateusza\" w Berlinie. Trzy utwory Bacha nagrane zosta\u0142y na poz\u0142acanym dysku Voyager Golden Record, umieszczonym na dw\u00f3ch sondach programu Voyager wystrzelonych w przestrze\u0144 kosmiczn\u0105 w 1977. === Inspiracje === Wsp\u00f3\u0142cze\u015bni bacholodzy wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 cztery podstawowe \u017ar\u00f3d\u0142a inspiracji kompozytora. S\u0105 to: # \u015apiew ko\u015bcio\u0142a protestanckiego (lutera\u0144skiego), czyli chora\u0142 \u2013 \u017ar\u00f3d\u0142o niew\u0105tpliwie najwa\u017cniejsze; # Tradycje niemieckich szk\u00f3\u0142 organowych XVII w., szko\u0142y","start_idx":387,"end_idx":417}
+{"id":"mrc_8284","question":"czym od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 czaple?","answer":"Po\u017cywienie bardzo urozmaicone, s\u0105 to g\u0142\u00f3wnie ryby, poza tym drobne ssaki i ma\u0142e ptaki, \u017caby, \u015blimaki, skorupiaki i w\u0119\u017ce. Potrafi tak\u017ce w locie \u0142apa\u0107 owady.","context":"monicae\") \u2013 Banc d\u2019Arguin (na wybrze\u017cu Mauretanii) * \"Ardea cinerea firasa\" \u2013 Madagaskar. == Po\u017cywienie == Po\u017cywienie bardzo urozmaicone, s\u0105 to g\u0142\u00f3wnie ryby, poza tym drobne ssaki i ma\u0142e ptaki, \u017caby, \u015blimaki, skorupiaki i w\u0119\u017ce. Potrafi tak\u017ce w locie \u0142apa\u0107 owady. Zim\u0105 na polach szuka myszy, szczur\u00f3w oraz d\u017cd\u017cownic. Dziennie czapla siwa zjada od 300 do 500 g pokarmu. Zjadane przez ni\u0105 ryby maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 10\u201325 cm. Potrafi z\u0142apa\u0107 nawet p\u00f3\u0142kilogramowego karpia, nie potrafi go jednak po\u0142kn\u0105\u0107. W trakcie polowania czapla siwa brodzi w wodzie majestatycznie i powoli, aby nie p\u0142oszy\u0107 ryb. Stoi tak\u017ce na jednej nodze, cierpliwie wypatruj\u0105c ryb, a gdy jaka\u015b wyp\u0142ynie na mielizn\u0119, szybkim wyrzutem dzioba chwyta j\u0105 i po\u0142yka. === Wypluwki === Wypluwki czapli siwej s\u0105","start_idx":107,"end_idx":262}
+{"id":"mrc_8285","question":"z ilu zawodnik\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 dru\u017cyna pi\u0142ki no\u017cnej?","answer":"Dru\u017cyna pi\u0142karska sk\u0142ada si\u0119 z 11 zawodnik\u00f3w (aby zesp\u00f3\u0142 zosta\u0142 dopuszczony do meczu musi by\u0107 ich co najmniej 7)","context":"m szeroko\u015bci i od 90 do 120 metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci, lecz boisko nie mo\u017ce by\u0107 kwadratowe. Od 14 marca 2008 ka\u017cde nowe boisko powinno mie\u0107 105 metr\u00f3w d\u0142ugo\u015bci i 68 metr\u00f3w szeroko\u015bci. Decyzj\u0119 t\u0119 przyj\u0105\u0142 Komitet Wykonawczy FIFA na podstawie przepis\u00f3w opracowanych przez IFAB instytucj\u0119 odpowiedzialn\u0105 za przepisy gry w pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105. Dru\u017cyna pi\u0142karska sk\u0142ada si\u0119 z 11 zawodnik\u00f3w (aby zesp\u00f3\u0142 zosta\u0142 dopuszczony do meczu musi by\u0107 ich co najmniej 7) i zazwyczaj 7 rezerwowych (w fina\u0142ach mistrzostw \u015bwiata i mistrzostw Europy \u2013 12). W\u015br\u00f3d graczy wyr\u00f3\u017cniamy bramkarza i graczy z pola: obro\u0144c\u00f3w, pomocnik\u00f3w i napastnik\u00f3w. Podzia\u0142 graczy z pola na pozycje jest czysto umowny, w aktualnie stosowanych strategiach gry cz\u0119sto nast\u0119puje podczas meczu p\u0142ynna wymiana mi\u0119dzy nimi. Bramkarz jest jedynym","start_idx":321,"end_idx":433}
+{"id":"mrc_8286","question":"co jest najdalej od polski?","answer":"Wyspy Chatham, a dok\u0142adnie wysepka Rangatira (South East Island)","context":"antypodowy dla francuskiego departamentu H\u00e9rault w regionie Langwedocja-Roussillon. Wyspy Chatham, a dok\u0142adnie wysepka Rangatira (South East Island), s\u0105 najdalej po\u0142o\u017conym od Polski skrawkiem l\u0105du. Od Warszawy dzieli je 18 450 km. == Przyroda == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 obszaru obu wysp g\u0142\u00f3wnych pokrywaj\u0105 pastwiska i wrzosowiska, jednak\u017ce istnieje nieco obszar\u00f3w zalesionych. Niekt\u00f3re z wysp, w przesz\u0142o\u015bci ogo\u0142ocone z las\u00f3w dla cel\u00f3w rolniczych, obecnie stanowi\u0105 rezerwaty unikalnej flory i fauny archipelagu. Flora wysp obejmuje 388 gatunk\u00f3w ro\u015blin, spo\u015br\u00f3d kt\u00f3rych a\u017c 47 to endemity tego archipelagu. Nale\u017c\u0105 do nich m.in.: \"Myosotidium hortensium\", \"Brachyglottis huntii\", \"Astelia chathamica\", \"Aciphylla dieffenbachii\", \"Geranium traversii\", \"Olearia semidentata\", \"O. chathamica\", \"Embergeria grandifolia\". Do charakterystycznych cech miejscowej flory nale\u017c\u0105 gatunki osi\u0105gaj\u0105ce okaza\u0142e rozmiary, b\u0119d\u0105ce najwi\u0119kszymi przedstawicielami swoich rodzaj\u00f3w. Do przyk\u0142ad\u00f3w nale\u017cy: \"Coprosma","start_idx":84,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_8287","question":"jakie s\u0105 najci\u0119\u017csze przest\u0119pstwa?","answer":"wszczynanie wojny napastniczej, ludob\u00f3jstwo, zamach terrorystyczny, fa\u0142szerstwo pieni\u0119dzy i papier\u00f3w warto\u015bciowych.","context":"kilkunastu najci\u0119\u017cszych przest\u0119pstw, np. wszczynanie wojny napastniczej, ludob\u00f3jstwo, zamach terrorystyczny, fa\u0142szerstwo pieni\u0119dzy i papier\u00f3w warto\u015bciowych. G\u0142\u00f3wnym powodem dla kt\u00f3rego ustawodawca penalizuje t\u0119 form\u0119 stadialn\u0105 na zasadzie wyj\u0105tku jest fakt, \u017ce na przygotowanie sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 zazwyczaj czynno\u015bci wykonywane na co dzie\u0144, jak i to, \u017ce wiele czyn\u00f3w zabronionych jest dokonywanych przy u\u017cyciu przedmiot\u00f3w codziennego u\u017cytku. Przygotowanie jest obj\u0119te klauzul\u0105 niekaralno\u015bci \u2013 nie podlega karze, kto dobrowolnie odst\u0105pi\u0142 od przygotowania, w szczeg\u00f3lno\u015bci zniszczy\u0142 przygotowane \u015brodki lub zapobieg\u0142 skorzystaniu z nich przysz\u0142o\u015bci; w razie wej\u015bcia w porozumienie z inn\u0105 osob\u0105 nale\u017cy podj\u0105\u0107 istotne starania zmierzaj\u0105ce do zapobie\u017cenia dokonaniu. Nie podlega karze tak\u017ce osoba, kt\u00f3ra dobrowolnie odst\u0105pi\u0142a od dokonania lub zapobieg\u0142a skutkowi stanowi\u0105cego znami\u0119 czynu zabronionego (czyli na etapie usi\u0142owania). ==== Usi\u0142owanie ==== Usi\u0142owanie","start_idx":41,"end_idx":156}
+{"id":"mrc_8288","question":"ile miejsc na narodowym?","answer":"58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b).","context":"58 580 miejsc siedz\u0105cych, w tym 4600 miejsc o podwy\u017cszonym standardzie oraz 69 l\u00f3\u017c (dla 800 os\u00f3b). Obiekt zosta\u0142 zaprojektowany przez konsorcjum dw\u00f3ch biur architektonicznych: JSK Architekci Sp. z o.o. z Warszawy, jako lidera konsorcjum (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Zbigniewa Pszczulnego i Mariusza Rutza) oraz hamburskiego Gerkan, Marg und Partner International GmbH (zesp\u00f3\u0142 pod kierownictwem Huberta Nienhoffa i Markusa Pfisterera), we wsp\u00f3\u0142pracy ze Schlaich Bergermann & Partner GmbH, odpowiedzialnym za wykonawstwo in\u017cynieryjne. Od 1 stycznia 2013 za przygotowanie instrument\u00f3w zarz\u0105dzania kompleksem sportowo-biznesowym, za zarz\u0105dzanie obiektem i zabudow\u0105 teren\u00f3w przyleg\u0142ych do niego, zapewnienie przychod\u00f3w umo\u017cliwiaj\u0105cych pokrycie koszt\u00f3w, promowanie marki Stadion Narodowy, komercjalizowanie praw marketingowych oraz reklamowych, odpowiada oficjalny operator stadionu, sp\u00f3\u0142ka Skarbu Pa\u0144stwa PL.2012+, utworzona przez Ministra Sportu i Turystyki. == Konstrukcja","start_idx":0,"end_idx":98}
+{"id":"mrc_8289","question":"kto za\u0142o\u017cy\u0142 rzym?","answer":"Najpopularniejsza przyjmuje, \u017ce zosta\u0142 on za\u0142o\u017cony przez Romulusa.","context":"Mit o powstaniu Rzymu \u2013 opowie\u015b\u0107 mitologiczna wyja\u015bniaj\u0105ca okoliczno\u015bci za\u0142o\u017cenia Rzymu. Istnieje wiele wersji mitu o powstaniu Rzymu. Najpopularniejsza przyjmuje, \u017ce zosta\u0142 on za\u0142o\u017cony przez Romulusa. == Legenda == Wed\u0142ug jednej z najbardziej znanych wersji Romulus i Remus byli dzie\u0107mi westalki o imieniu Rea Sylwia i boga wojny Marsa. Ojciec ich matki, Numitor, kr\u00f3l dynastycznego miasta Alba Longa, zosta\u0142 str\u0105cony z tronu, przez uzurpatora, a zarazem w\u0142asnego brata Amuliusa. Nowo koronowany w\u0142adca starannie zadba\u0142 o to, aby stary kr\u00f3l nie doczeka\u0142 si\u0119 ju\u017c potomk\u00f3w. Zamkn\u0105\u0142 on Re\u0119 Sylwi\u0119 w \u015bwi\u0105tyni bogini Westy i przymusi\u0142 do s\u0142u\u017cby jako westalka, tym samym do z\u0142o\u017cenia \u015blubu czysto\u015bci (zachowania dziewictwa). Jednak\u017ce wbrew wszelkim przypuszczeniom dziewczyna sta\u0142a si\u0119 po pewnym czasie brzemienn\u0105. Rea Sylwia wskaza\u0142a","start_idx":135,"end_idx":201}
+{"id":"mrc_8290","question":"kiedy powsta\u0142 pierwszy telefon kom\u00f3rkowy?","answer":"Pierwszy prototyp telefonu kom\u00f3rkowego wykona\u0142a szwedzka firma Ericsson w 1956.","context":"Telefon kom\u00f3rkowy, pot. kom\u00f3rka \u2013 telefon dzia\u0142aj\u0105cy w oparciu o telefoni\u0119 kom\u00f3rkow\u0105. Obecnie absolutna wi\u0119kszo\u015b\u0107 telefon\u00f3w kom\u00f3rkowych dzia\u0142a w systemach cyfrowych (np. GSM, DCS, PCS, UMTS). W starszych rozwi\u0105zaniach stosowano sieci analogowe (NMT, AMPS). == Historia == Pr\u00f3by stworzenia telefon\u00f3w kom\u00f3rkowych mia\u0142y miejsce ju\u017c w latach 40. i 50. W 1946 w USA zbudowano sie\u0107 i rozpocz\u0119to eksploatacj\u0119 mobilnych telefon\u00f3w radiowych Motorola dla klient\u00f3w prywatnych w samochodach osobowych co by\u0142o poprzednikiem telefonii kom\u00f3rkowej. By\u0142 to jedyny kraj \u015bwiata gdzie system zosta\u0142 zaakceptowany i zdoby\u0142 popularno\u015b\u0107 w\u015br\u00f3d cywil\u00f3w. Ameryka\u0144ska policja u\u017cywa komunikacji bezprzewodowej od 1928. Pierwszy prototyp telefonu kom\u00f3rkowego wykona\u0142a szwedzka firma Ericsson w 1956. Telefon wa\u017cy\u0142 40 kilogram\u00f3w, a kszta\u0142tem przypomina\u0142 walizk\u0119. Urz\u0105dzenie to kosztowa\u0142o tyle co samoch\u00f3d. Telefon wa\u017cy\u0142","start_idx":691,"end_idx":770}
+{"id":"mrc_8291","question":"czego dotyczy\u0142 traktat w tordesillas?","answer":"umowa dotycz\u0105ca podzia\u0142u sfer wp\u0142yw\u00f3w w Nowym \u015awiecie","context":"Traktat z Tordesillas \u2013 umowa dotycz\u0105ca podzia\u0142u sfer wp\u0142yw\u00f3w w Nowym \u015awiecie, podpisana przez w\u0142adc\u00f3w Portugalii i Hiszpanii 7 czerwca 1494. Traktat zapobiega\u0142 konfliktowi o tereny odkryte przez Krzysztofa Kolumba w Ameryce i zapewnia\u0142 Portugalczykom terytoria brazylijskie jeszcze przed ich oficjalnym odkryciem. Rodzi to przypuszczenia, \u017ce poznali oni lini\u0119 brzegow\u0105 Ameryki Po\u0142udniowej znacznie wcze\u015bniej ni\u017c si\u0119 to powszechnie przyjmuje. W 1529 traktat z Tordesillas, rozstrzygaj\u0105cy o podziale terytori\u00f3w na zachodzie, zosta\u0142 dope\u0142niony uk\u0142adem z Saragossy, kt\u00f3ry rozstrzyga\u0142 o podziale stref wp\u0142yw\u00f3w na wschodzie. == Portugalskie roszczenia do ziem odkrytych przez Kolumba == Zgodnie z wcze\u015bniejszym traktatem z Alc\u00e1\u00e7ovas (1479) wszystkie nowo odkryte terytoria na po\u0142udnie od Wysp Kanaryjskich mia\u0142y nale\u017ce\u0107 do Portugalii. Dlatego te\u017c zaanektowanie przez Krzysztofa Kolumba ziem na","start_idx":24,"end_idx":77}
+{"id":"mrc_8292","question":"jakie religie powstaly w chinach?","answer":"religie chi\u0144skie (taoizm i konfucjanizm) i buddyzm.","context":"Religia w Chinach \u2013 od stuleci jest zdominowana przez religie chi\u0144skie (taoizm i konfucjanizm) i buddyzm. Te trzy systemy religijne, cz\u0119sto wyznawane synkretycznie ukszta\u0142towa\u0142y chi\u0144sk\u0105 kultur\u0119. Najwa\u017cniejsz\u0105 rol\u0119 dla Chi\u0144czyk\u00f3w, jak i pozosta\u0142ych lud\u00f3w Dalekiego Wschodu, odgrywa\u0142 zawsze kult przodk\u00f3w. Na specjalnych domowych o\u0142tarzykach i cmentarzach pali si\u0119 kadzid\u0142a i sk\u0142ada ofiary przed niewielkimi tabliczkami, w kt\u00f3rych mieszka\u0107 ma dusza zmar\u0142ego krewnego. Chi\u0144ska Republika Ludowa od swojego powstania w 1949 r. prowadzi\u0142a polityk\u0119 nastawion\u0105 na ca\u0142kowite wykluczenie religii z \u017cycia spo\u0142ecznego. Lata 90. XX w. przynios\u0142y zdecydowan\u0105 popraw\u0119 sytuacji szczeg\u00f3lnie pod wzgl\u0119dem praktyk religijnych. Chocia\u017c chi\u0144ska Konstytucja zapewnia wolno\u015b\u0107 religijn\u0105, w praktyce pa\u0144stwo \u015bci\u015ble kontroluje wszelk\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 religijn\u0105. Zarejestrowanych jest tylko pi\u0119\u0107 stowarzysze\u0144 religijnych (buddyzm, taoizm, islam, katolicyzm i protestantyzm),","start_idx":54,"end_idx":105}
+{"id":"mrc_8293","question":"kto wygra\u0142 pierwszego idola?","answer":"Alicja Janosz","context":"swoje interpretacje znanych piosenek, a osoba, kt\u00f3ra w danym odcinku dosta\u0142a najmniejsz\u0105 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w od widz\u00f3w, odpada\u0142a z programu. Do fina\u0142u przechodzi\u0142o trzech wykonawc\u00f3w, a zwyci\u0119zc\u0119 wy\u0142aniali telewidzowie. == Ekipa == === Jurorzy === === Prowadz\u0105cy === == Finali\u015bci == === Pierwsza edycja === Polsat potwierdzi\u0142 realizacj\u0119 polskiej edycji \"Idola\" w styczniu 2002, a w kolejnym miesi\u0105cu ruszy\u0142y przes\u0142uchania uczestnik\u00f3w, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w Katowicach, Poznaniu, Gda\u0144sku i Warszawie. Pierwsza edycja by\u0142a emitowana w sobot\u0119 o 19.05 i w niedziele o 20.30 na antenie Polsatu od 5 kwietnia. W finale wygra\u0142a Alicja Janosz, kt\u00f3ra zdoby\u0142a 40% g\u0142os\u00f3w telewidz\u00f3w. Po programie wytw\u00f3rnia BMG Poland wyda\u0142a album kompilacyjny pt. \"Idol \u2013 Top 10\" zawieraj\u0105cy ulubione piosenki w wykonaniu finalist\u00f3w. Pierwsz\u0105 edycj\u0119 ogl\u0105da\u0142o","start_idx":611,"end_idx":624}
+{"id":"mrc_8294","question":"jakie cechy ma kod genetyczny?","answer":"Tr\u00f3jkowy \u2013 trzy le\u017c\u0105ce obok siebie nukleotydy tworz\u0105 podstawow\u0105 jednostk\u0119 informacyjn\u0105 (triplet, inaczej kodon).","context":"Kod genetyczny \u2013 regu\u0142a, wed\u0142ug kt\u00f3rej informacja genetyczna, zawarta w sekwencji nukleotyd\u00f3w kwasu nukleinowego (DNA lub RNA), w kom\u00f3rkach wszystkich organizm\u00f3w mo\u017ce ulega\u0107 \u201et\u0142umaczeniu\u201d na kolejno\u015b\u0107 aminokwas\u00f3w w ich bia\u0142kach w procesie biosyntezy bia\u0142ek (a konkretnie transkrypcji i translacji). Kodon, utworzony przez trzy kolejne zasady azotowe nukleotyd\u00f3w w kwasie nukleinowym koduje jeden aminokwas w \u0142a\u0144cuchowej strukturze bia\u0142ka. Jednak trzem kodonom (UAA, UAG i UGA) nie odpowiadaj\u0105 \u017cadne aminokwasy. Kodony te, zwane terminacyjnymi albo kodonami nonsensowymi, koduj\u0105 polecenie przerwania biosyntezy peptydu (bia\u0142ka). Np. w sekwencji zasad AAAAAAUAA kodon UAA jest kodonem STOP (w mRNA; jego odpowiednikiem w DNA jest \u201eTAA\u201d). == Cechy kodu genetycznego == # Tr\u00f3jkowy \u2013 trzy le\u017c\u0105ce obok siebie nukleotydy tworz\u0105 podstawow\u0105 jednostk\u0119 informacyjn\u0105 (triplet, inaczej kodon). #","start_idx":768,"end_idx":880}
+{"id":"mrc_8295","question":"do jakiej rodziny nale\u017cy hiena?","answer":"Hienowate (Hyaenidae)","context":"Hienowate (Hyaenidae) \u2013 rodzina du\u017cych ssak\u00f3w drapie\u017cnych z podrz\u0119du kotokszta\u0142tnych (Feliformia) w rz\u0119dzie drapie\u017cnych (Carnivora). == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Obecny zasi\u0119g wyst\u0119powania przedstawicieli tej rodziny obejmuje tereny Afryki na po\u0142udnie od Sahary, P\u00f3\u0142wysep Arabski, Azj\u0119 Mniejsz\u0105, Pakistan i Indie. Jeszcze w plejstocenie zasiedla\u0142y ca\u0142\u0105 Europ\u0119 z Wyspami Brytyjskimi w\u0142\u0105cznie oraz Azj\u0119 wraz z po\u0142udniowymi rejonami Syberii. Jeden gatunek hien (\"Chasmaporthetes ossifragus\") zasiedli\u0142 r\u00f3wnie\u017c Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105. == Wygl\u0105d == Hieny maj\u0105 bardzo charakterystyczn\u0105 sylwetk\u0119 cia\u0142a: prz\u00f3d jest wyra\u017anie masywniejszy i wy\u017cszy, co nadaje im wra\u017cenie zgarbionych. Jest to spowodowane tym, \u017ce mi\u0119\u015bnie przednich \u0142ap, bark\u00f3w, szyi i g\u0142owy s\u0105 bardzo silnie rozwini\u0119te. Tylne \u0142apy s\u0105 nieco kr\u00f3tsze i mniej umi\u0119\u015bnione. Pysk hien jest stosunkowo kr\u00f3tki, bardzo masywny, z silnym uz\u0119bieniem (u","start_idx":0,"end_idx":21}
+{"id":"mrc_8296","question":"w jakich regionach polski wyst\u0119puje krzemie\u0144?","answer":"W Polsce wyst\u0119puje w postaci konkrecji (do 2 m) lub warstw w obr\u0119bie ska\u0142 g\u00f3rnojurajskich (oksford, kimeryd), g\u0142\u00f3wnie w rejonie Krzemionek Opatowskich oraz w p\u00f3\u0142nocno-wschodnim obrze\u017ceniu G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich.","context":"Krzemie\u0144 pasiasty \u2013 ozdobna odmiana krzemienia odznaczaj\u0105ca si\u0119 koncentrycznym, mniej lub bardziej regularnym u\u0142o\u017ceniem ciemnych i jasnych smug lub warstewek, cz\u0119sto tworz\u0105cych bardzo atrakcyjny wz\u00f3r. == Opis == W Polsce wyst\u0119puje w postaci konkrecji (do 2 m) lub warstw w obr\u0119bie ska\u0142 g\u00f3rnojurajskich (oksford, kimeryd), g\u0142\u00f3wnie w rejonie Krzemionek Opatowskich oraz w p\u00f3\u0142nocno-wschodnim obrze\u017ceniu G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich. Rzadziej spotykany jest w ska\u0142ach g\u00f3rnojurajskich pozosta\u0142ych cz\u0119\u015bci obrze\u017ca G\u00f3r \u015awi\u0119tokrzyskich. Wyst\u0119puje te\u017c we wt\u00f3rnych z\u0142o\u017cach, przyniesiony tam przez l\u0105dol\u00f3d. G\u0142\u00f3wnym sk\u0142adnikiem polskiego krzemienia pasiastego jest krzemionka (95%), a w jej obr\u0119bie dominuje kwarc, natomiast chalcedon wyst\u0119puje podrz\u0119dnie. Pasiasto\u015b\u0107 wynika ze zmiennej ilo\u015bci mikropor\u00f3w, partie ja\u015bniejsze maj\u0105 ich du\u017co, a ciemniejsze - mniej. Geneza polskich krzemieni pasiastych nie jest do ko\u0144ca wyja\u015bniona, s\u0105dzi si\u0119","start_idx":212,"end_idx":420}
+{"id":"mrc_8297","question":"kto zorganizowa\u0142 akcje pod arsena\u0142em?","answer":"Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d.","context":"Akcja pod Arsena\u0142em \u2013 akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szereg\u00f3w o kryptonimie \u201eMeksyk II\u201d przeprowadzona 26 marca 1943 w pobli\u017cu Arsena\u0142u u zbiegu ulic: Biela\u0144skiej, D\u0142ugiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara \u201eRudego\u201d oraz 20 innych wi\u0119\u017ani\u00f3w przewo\u017conych po przes\u0142uchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do wi\u0119zienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja zosta\u0142a zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. \u201eZo\u015bka\u201d. Jej dow\u00f3dc\u0105 by\u0142 Stanis\u0142aw Broniewski ps. \u201eOrsza\u201d. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowa\u0142o dow\u00f3dc\u0119 Hufca \u201ePraga\u201d warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego \u201eHe\u0144ka\u201d wraz z jego po\u015blubion\u0105 kilka tygodni wcze\u015bniej \u017con\u0105 Walentyn\u0105. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znale\u017ali materia\u0142y wybuchowe, bro\u0144 i","start_idx":407,"end_idx":472}
+{"id":"mrc_8298","question":"jakie nowele napisa\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"kolejna nowela \"Bartek Zwyci\u0119zca\".","context":"W 1882 Henryk Sienkiewicz nawi\u0105za\u0142 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z dziennikiem \u201eS\u0142owo\u201d (pismo o tendencjach konserwatywno-szlacheckich) i pocz\u0105tkowo by\u0142 nawet jego redaktorem naczelnym. Tam w miesi\u0105cach luty-marzec ukaza\u0142a si\u0119 w prasie kolejna nowela \"Bartek Zwyci\u0119zca\". W 1880 napisa\u0142 utw\u00f3r historyczny \"Niewola tatarska\" i pracowa\u0142 nad powie\u015bci\u0105 historyczn\u0105 \"Ogniem i mieczem\". W li\u015bcie do redaktora krakowskiej gazety \u201eCzas\u201d Stanis\u0142awa Smolki z 1 lutego 1884 pisa\u0142: \u201eCo do powie\u015bci wielkiej, ta b\u0119dzie nosi\u0142a prawdopodobnie tytu\u0142 \"Wilcze gniazdo\". Rzecz dzieje si\u0119 za Jana Kazimierza, w czasie insurekcji kozackiej.\u201d Wspomniana w li\u015bcie powie\u015b\u0107 \"Wilcze gniazdo\" ukaza\u0142a si\u0119 ostatecznie w odcinkach na \u0142amach \u201eS\u0142owa\u201d od 2 maja 1883 do 1 marca 1884 pod tytu\u0142em \"Ogniem i mieczem\". By\u0142a jednocze\u015bnie drukowana w warszawskim \u201eS\u0142owie\u201d i krakowskim \u201eCzasie\u201d. Powie\u015b\u0107 ta","start_idx":217,"end_idx":251}
+{"id":"mrc_8299","question":"kto to venom?","answer":"Venom \u2013 fikcyjna posta\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w serii komiks\u00f3w Marvela.","context":"Venom \u2013 fikcyjna posta\u0107 wyst\u0119puj\u0105ca w serii komiks\u00f3w Marvela. Jest jednym z g\u0142\u00f3wnych przeciwnik\u00f3w Spider-Mana. == Nosiciele == Venom to pozaziemska forma \u017cycia, kt\u00f3ra potrafi egzystowa\u0107 w symbiozie z cz\u0142owiekiem. Symbiont pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w komiksie w The Amazing Spider-Man #252, ale wed\u0142ug chronologii uniwersum Marvela w \u201eSuperbohaterowie Marvela: Tajne Wojny\u201d #8, a jako Venom w The Amazing Spider-Man #299. \u0141\u0105czy\u0142 si\u0119 z kilkoma postaciami komiksowymi, z kt\u00f3rych cz\u0119\u015b\u0107 by\u0142a w zwi\u0105zku z tym przeciwnikami Spider-Mana: * Na pocz\u0105tku nosicielem symbionta by\u0142 sam Spider-Man. * Eddie Brock \u2013 dziennikarz, kt\u00f3ry nienawidzi\u0142 Petera Parkera (Spider-Mana). Eddie obwinia\u0142 Parkera o strat\u0119 pracy, domu i pogorszenie zdrowia, natomiast symbiont straci\u0142 \u017cywiciela, kt\u00f3rym wcze\u015bniej by\u0142 Peter. * Angelo Fortunato \u2013 ch\u0142opiec, kt\u00f3remu","start_idx":0,"end_idx":61}
+{"id":"mrc_8300","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142y si\u0119 prze\u015bladowania chrze\u015bcijan?","answer":"Prze\u015bladowania te trwa\u0142y g\u0142\u00f3wnie do IV wieku, kiedy to chrze\u015bcija\u0144stwo zosta\u0142o zalegalizowane przez cesarza Konstantyna Wielkiego, lecz tak\u017ce p\u00f3\u017aniej m\u0119czennikami za wiar\u0119 bywali chrze\u015bcija\u0144scy misjonarze oraz neofici.","context":"Prze\u015bladowania chrze\u015bcijan \u2013 zwalczanie chrze\u015bcija\u0144stwa i jego wyznawc\u00f3w, w tym ich fizyczna eksterminacja, kt\u00f3ra mia\u0142a miejsce m.in. w pierwszych wiekach w Cesarstwie Rzymskim oraz obecnie w wielu krajach Trzeciego \u015awiata. Pierwsi chrze\u015bcijanie byli prze\u015bladowani zar\u00f3wno przez \u017cyd\u00f3w, z kt\u00f3rych religii chrze\u015bcija\u0144stwo si\u0119 wywodzi, jak te\u017c przez Imperium rzymskie, na kt\u00f3rego terenie rozwija\u0142a si\u0119 ta nowa religia. Prze\u015bladowania te trwa\u0142y g\u0142\u00f3wnie do IV wieku, kiedy to chrze\u015bcija\u0144stwo zosta\u0142o zalegalizowane przez cesarza Konstantyna Wielkiego, lecz tak\u017ce p\u00f3\u017aniej m\u0119czennikami za wiar\u0119 bywali chrze\u015bcija\u0144scy misjonarze oraz neofici. W czasach wsp\u00f3\u0142czesnych chrze\u015bcijanie s\u0105 prze\u015bladowani przez islamist\u00f3w, na przyk\u0142ad w Iraku oraz hinduist\u00f3w, a tak\u017ce przez pa\u0144stwa ateistyczne, np. w Korei P\u00f3\u0142nocnej, czy przed laty w Albanii i ZSRR. Jak szacuje chrze\u015bcija\u0144ska organizacja fundacja Open Doors,","start_idx":416,"end_idx":634}
+{"id":"mrc_8301","question":"czyim ojcem by\u0142 szymon z cyreny?","answer":"jego synami byli Aleksander i Rufus.","context":"Szymon Cyrenejczyk \u2013 wed\u0142ug relacji ewangelicznych przypadkowy przechodzie\u0144, kt\u00f3rego \u017co\u0142nierze rzymscy zmusili do pomocy Jezusowi w niesieniu krzy\u017ca. Szymona Cyrenejczyka wspominaj\u0105 Ewangelie: Mt 27,32; Mk 15,21 i \u0141k 23,26; jego synami byli Aleksander i Rufus. == Szymon Cyrenejczyk w literaturze == * Kazimierz Braun (re\u017cyser), \"Cyrenejczyk\" (wiersz) * Giovanni Papini, \"Cyrenejczyk\" (opowiadanie)","start_idx":224,"end_idx":260}
+{"id":"mrc_8302","question":"co oznacza s\u0142owo islam?","answer":"S\u0142owo \"islam\" w j\u0119zyku arabskim oznacza \"poddanie si\u0119 woli Boga\".","context":"Islam (, \"al-isl\u0101m\") \u2013 religia monoteistyczna, na pocz\u0105tku XXI w. druga na \u015bwiecie pod wzgl\u0119dem liczby wyznawc\u00f3w po chrze\u015bcija\u0144stwie. \u015awi\u0119t\u0105 ksi\u0119g\u0105 islamu jest Koran, a zawarte w nim objawienie ma stanowi\u0107 ostateczne i niezmienne przes\u0142anie Allaha do ludzi. Islam bywa okre\u015blany jako mahometanizm. S\u0142owo \"islam\" w j\u0119zyku arabskim oznacza \"poddanie si\u0119 woli Boga\". Islam ma wsp\u00f3lne korzenie z judaizmem i chrze\u015bcija\u0144stwem. Zgodnie z nauk\u0105 proroka Mahometa objawienie przekazane \u017bydom i chrze\u015bcijanom przez Abrahama, Moj\u017cesza i Jezusa powinno zosta\u0107 ponowione i uzupe\u0142nione. Muzu\u0142manie wierz\u0105, \u017ce wersety Koranu zosta\u0142y stopniowo objawione Mahometowi poprzez Archanio\u0142a Gabriela (arab. \"D\u017cibril\") pomi\u0119dzy 610 r. n.e., a jego \u015bmierci\u0105 8 czerwca 632 roku. Podstaw\u0119 islamu tworzy pi\u0119\u0107 zasad i obowi\u0105zk\u00f3w muzu\u0142manina: * wyznanie wiary w jedynego Boga","start_idx":298,"end_idx":363}
+{"id":"mrc_8303","question":"gdzie mieszkaj\u0105 je\u017ce?","answer":"Je\u017c europejski zamieszkuje widne lasy z bogatym podszyciem, zaro\u015bla, obrze\u017ca obszar\u00f3w zabudowanych, tak\u017ce parki miejskie i ogrody.","context":"je\u017ce z Europy Wschodniej \u2013 bia\u0142ymi. Silny podsk\u00f3rny mi\u0119sie\u0144 okr\u0119\u017cny umo\u017cliwia zwijanie si\u0119 w kul\u0119 i pionowe ustawienie kolc\u00f3w, co w znacznym stopniu zabezpiecza je\u017ce przed naturalnymi wrogami. Wyd\u0142u\u017cony pysk jest zaopatrzony w ostre z\u0119by, za pomoc\u0105 kt\u00f3rych je\u017c radzi sobie nie tylko z d\u017cd\u017cownicami, ale r\u00f3wnie\u017c zagryza w\u0119\u017ce. Oczy ma\u0142e i wypuk\u0142e, cz\u0119\u015b\u0107 twarzowa w kszta\u0142cie sto\u017cka zako\u0144czona jest zawsze wilgotnym nosem stanowi\u0105cym narz\u0105d dotyku. == \u015arodowisko == Je\u017c europejski zamieszkuje widne lasy z bogatym podszyciem, zaro\u015bla, obrze\u017ca obszar\u00f3w zabudowanych, tak\u017ce parki miejskie i ogrody. Wiele je\u017cy ginie na drogach, gdy\u017c ch\u0119tnie przebywaj\u0105 one na obrze\u017cach wsi i ma\u0142ych miasteczek, gdzie znajduj\u0105 po\u017cywienie, a tak\u017ce wykorzystuj\u0105 pryzmy kompostowe i inne kryj\u00f3wki do przezimowania. W odr\u00f3\u017cnieniu od innych, mniejszych gatunk\u00f3w","start_idx":463,"end_idx":593}
+{"id":"mrc_8304","question":"w jakim \u015brodowisku \u017cyje g\u0142uptak?","answer":"Tropikalne i subtropikalne suche wyspy na Pacyfiku.","context":"razie deficytu po\u017cywienia zapuszcza si\u0119 do Kalifornii (USA) i p\u00f3\u0142nocnego Chile. * \"S. n. excisa\" \u2013 Galapagos. === \u015arodowisko === Tropikalne i subtropikalne suche wyspy na Pacyfiku. == Po\u017cywienie == \u017bywi si\u0119 rybami, po kt\u00f3re nurkuje, czasem z du\u017cej wysoko\u015bci. Zjada tak\u017ce ka\u0142amarnice. Poluje pojedynczo, parami lub w wi\u0119kszych grupach \u2013 ptaki wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105 wtedy ze sob\u0105 przy chwytaniu zdobyczy. == L\u0119gi == ; Zachowania godowe: Samiec odbywa loty godowe wok\u00f3\u0142 terytorium oraz ta\u0144czy przed samic\u0105 prezentuj\u0105c swoje niebieskie nogi. Przynosi samicy materia\u0142 na gniazdo. ; Gniazdo: Na ziemi. Gniazduje kolonijnie, ale zachowuje dystans pomi\u0119dzy poszczeg\u00f3lnymi gniazdami. ; Jaja: Samica sk\u0142ada 2\u20133 jaja. ; Wysiadywanie: Jaja s\u0105 wysiadywane przez oboje rodzic\u00f3w przez ok. 41 dni. Jako \u017ce g\u0142uptak niebieskonogi nie posiada","start_idx":129,"end_idx":180}
+{"id":"mrc_8305","question":"co zosta\u0142o zast\u0105pione przez \u017car\u00f3wk\u0119?","answer":"uliczne latarnie olejowe, naftowe i gazowe","context":"Henry Barton poleci\u0142 w 1417 \"rozwiesza\u0107 ka\u017cdego wieczora zim\u0105 latarnie ze \u015bwiat\u0142ami pomi\u0119dzy Hallowtide i Candlemasse\". Dopiero jednak w XIX wieku coraz powszechniejsza dost\u0119pno\u015b\u0107 z jednej strony nafty i wynalezionej przez \u0141ukasiewicza lampy naftowej, za\u015b z drugiej \u2013 gazu miejskiego pozwoli\u0142a na u\u017cycie tych paliw do o\u015bwietlania skrzy\u017cowa\u0144 i ulic (pierwsze latarnie gazowe zainstalowano w Londynie 1 maja 1814, wed\u0142ug innych \u017ar\u00f3de\u0142 \u2013 ju\u017c w 1809; w Pary\u017cu w 1819). Dla por\u00f3wnania, na ziemiach polskich latarnie olejowe instalowano jeszcze w I po\u0142. XIX w., np. w Opolu od 1827 i \u0141odzi \u2013 od 1835 (zob. kalendarium miasta). P\u00f3\u017aniej, wraz z post\u0119pem elektryfikacji, uliczne latarnie olejowe, naftowe i gazowe zosta\u0142y niemal wsz\u0119dzie zast\u0105pione lampami elektrycznymi, najpierw \u0142ukowymi (na placu Zgody w","start_idx":662,"end_idx":704}
+{"id":"mrc_8306","question":"ile odcink\u00f3w liczy\u0142 serial niania?","answer":"Zrealizowano \u0142\u0105cznie 134 z 147 oryginalnych odcink\u00f3w","context":"Niania \u2013 polski serial komediowy w re\u017cyserii Jerzego Bogajewicza, emitowany na antenie telewizji TVN od 10 wrze\u015bnia 2005 do 24 pa\u017adziernika 2009, oparty na ameryka\u0144skim oryginale \"The Nanny\" na licencji CBS, kt\u00f3ry emitowany by\u0142 w latach 90. XX w. == Produkcja serialu == Scenariusz serialu zosta\u0142 oparty na oryginalnej wersji skryptu napisanej przez Petera Marca Jacobsona i Fran Drescher, odtw\u00f3rczyni\u0119 g\u0142\u00f3wnej roli (Fran Fine) w ameryka\u0144skiej wersji. W tytu\u0142ow\u0105 posta\u0107 w polskiej adaptacji wciela\u0142a si\u0119 Agnieszka Dygant, \u0142\u0105cznie blisko 300 osobisto\u015bci. Zdj\u0119cia do serialu realizowano od 19 lipca 2005. Zrealizowano \u0142\u0105cznie 134 z 147 oryginalnych odcink\u00f3w, kt\u00f3re podzielono na 9 sezon\u00f3w po 15 odcink\u00f3w w ka\u017cdym. Jesieni\u0105 2008 zrealizowano 100. odcinek serialu, co by\u0142o okazj\u0105 do przylotu do Polski tw\u00f3rc\u00f3w","start_idx":603,"end_idx":655}
+{"id":"mrc_8307","question":"z jakich sk\u0142adnik\u00f3w powstaje mosi\u0105dz?","answer":"stop miedzi i cynku, zawieraj\u0105cy 10\u201345% cynku. Mo\u017ce zawiera\u0107 dodatki innych metali, takich jak o\u0142\u00f3w, glin, cyna, mangan, \u017celazo, chrom oraz krzem.","context":"Mosi\u0105dz \u2013 stop miedzi i cynku, zawieraj\u0105cy 10\u201345% cynku. Mo\u017ce zawiera\u0107 dodatki innych metali, takich jak o\u0142\u00f3w, glin, cyna, mangan, \u017celazo, chrom oraz krzem. Topi si\u0119 w temp. poni\u017cej 1000 \u00b0C (zale\u017cnie od gatunku). Powy\u017cej temperatury 907 \u00b0C g\u0142\u00f3wny sk\u0142adnik stopowy mosi\u0105dzu tj. cynk zaczyna parowa\u0107 powoduj\u0105c tworzenie si\u0119 zgaru. Mosi\u0105dz ma kolor pomara\u0144czowo\u017c\u00f3\u0142ty, przy mniejszych zawarto\u015bciach cynku zbli\u017caj\u0105cy si\u0119 do naturalnego koloru miedzi. Stop ten jest odporny na korozj\u0119, ci\u0105gliwy, \u0142atwy do obr\u00f3bki plastycznej. Posiada dobre w\u0142a\u015bciwo\u015bci odlewnicze. W niekt\u00f3rych zastosowaniach jego wad\u0105 jest stosunkowo du\u017ca g\u0119sto\u015b\u0107 (8,44\u20138,75 g/cm\u00b3). Z mosi\u0105dzu wytwarza si\u0119 armatur\u0119, osprz\u0119t odporny na wod\u0119 morsk\u0105, np. \u015bruby okr\u0119towe, a tak\u017ce amunicj\u0119, okucia budowlane, w szczeg\u00f3lno\u015bci klamki. Ponadto elementy maszyn w przemy\u015ble maszynowym, samochodowym, elektrotechnicznym, okr\u0119towym,","start_idx":10,"end_idx":156}
+{"id":"mrc_8308","question":"ile cz\u0119\u015bci ma r\u00f3\u017caniec?","answer":"Dzieli si\u0119 na trzy cz\u0119\u015bci: \"radosn\u0105\", \"bolesn\u0105\" i \"chwalebn\u0105\".","context":"niemieckiego lutera\u0144skiego teologa z XVI wieku. Ma identyczny uk\u0142ad z tradycyjnym katolickim r\u00f3\u017ca\u0144cem, z t\u0105 jednak r\u00f3\u017cnic\u0105, \u017ce zamiast \"Zdrowa\u015b\" odmawia si\u0119 Modlitw\u0119 Jezusow\u0105: \"Panie Jezu Chryste, Synu Bo\u017cy, zmi\u0142uj si\u0119 nade mn\u0105 grzesznikiem\". Dzieli si\u0119 na trzy cz\u0119\u015bci: \"radosn\u0105\", \"bolesn\u0105\" i \"chwalebn\u0105\". Rozpoczyna si\u0119 znakiem krzy\u017ca, odm\u00f3wieniem 1 \"Wierz\u0119\", 1 \"Ojcze nasz\", 3 \"Modlitw Jezusowych\" i 1 \"Chwa\u0142a Ojcu\". Zbudowany jest z \"15 tajemnic\", takich samych jak w katolickim \"R\u00f3\u017ca\u0144cu\" opr\u00f3cz \"4.\" i \"5. tajemnicy chwalebnej\", gdzie w \"4. tajemnicy chwalebnej\" zamiast \"Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny\" rozwa\u017cana jest tajemnica \"\u015awi\u0119tych obcowanie\", a w \"5. tajemnicy chwalebnej\" zamiast \"Ukoronowania Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny na Kr\u00f3low\u0105 Nieba i Ziemi\" rozwa\u017cana jest tajemnica \"Niebia\u0144skie Jeruzalem\". W poszczeg\u00f3lnych dziesi\u0105tkach odmawia si\u0119 1 \"Ojcze nasz\",","start_idx":243,"end_idx":305}
+{"id":"mrc_8309","question":"sk\u0105d pochodzi nazwa romantyzm?","answer":"Nazwa epoki wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka niemieckiego oraz j\u0119zyka francuskiego, w kt\u00f3rych \"roman\" oznacza powie\u015b\u0107 lub opowiadanie.","context":"rewolucja lipcowa (1830) we Francji, powstanie listopadowe (1830\u20131831) w Polsce, Wiosna Lud\u00f3w (1848\u20131849), kt\u00f3ra ogarn\u0119\u0142a szereg europejskich kraj\u00f3w, powstanie styczniowe (1863\u20131864) w Polsce. == Pochodzenia nazwy == Nazwa epoki wywodzi si\u0119 z j\u0119zyka niemieckiego oraz j\u0119zyka francuskiego, w kt\u00f3rych \"roman\" oznacza powie\u015b\u0107 lub opowiadanie. Poj\u0119cie \"romantyzmu\" zawdzi\u0119cza si\u0119 braciom Augustowi i Friedrichowi Schlegelom a rozpowszechnienie s\u0142owa w Europie ich znajomej oraz pracodawczyni, Madame de Sta\u00ebl, autorki utworu \"de l\u2019Allemagne\" (1818). == Idee == Si\u0142\u0105 nap\u0119dow\u0105 romantyzmu by\u0142a t\u0119sknota za rajskim \u015bwiatem, poszukiwanym poza nudn\u0105 codzienno\u015bci\u0105, poczucie beznadziei, a nawet spalenia si\u0119 w poszukiwaniu idea\u0142u, g\u0142\u00f3wnie idealnej mi\u0142o\u015bci. W centrum romantycznego \u015bwiatopogl\u0105du sta\u0142 geniusz i uczucie. Idealizuj\u0105c sztuk\u0119, w arty\u015bcie zacz\u0119to dostrzega\u0107 tw\u00f3rc\u0119 niepodobnego do zwyk\u0142ych ludzi, nieomal bliskiego istocie boskiej.","start_idx":217,"end_idx":339}
+{"id":"mrc_8310","question":"kiedy jednostki miar znormalizowano w polsce?","answer":"one miary do dzisiejszych czas\u00f3w, zosta\u0142y wprowadzone na ziemiach zaboru pruskiego w 1872 \u2013 zaboru austriackiego w 1876. Na terenie zaboru rosyjskiego mo\u017cna ich by\u0142o u\u017cywa\u0107 fakultatywnie od 1875.","context":"wprowadzenie jednostek metrycznych. O potrzebie ujednolicenia miar mo\u017ce \u015bwiadczy\u0107 fakt sporych r\u00f3\u017cnic mi\u0119dzy warto\u015bciami odpowiadaj\u0105cymi tej samej jednostce (o tej samej nazwie) w r\u00f3\u017cnych uk\u0142adach. Nale\u017cy podkre\u015bli\u0107, \u017ce na tym samym obszarze i w tym samym czasie mog\u0142y by\u0107 stosowane r\u00f3\u017cne systemy miar. Jednostki metryczne, kt\u00f3re stanowi\u0105 ujednolicone miary do dzisiejszych czas\u00f3w, zosta\u0142y wprowadzone na ziemiach zaboru pruskiego w 1872 \u2013 zaboru austriackiego w 1876. Na terenie zaboru rosyjskiego mo\u017cna ich by\u0142o u\u017cywa\u0107 fakultatywnie od 1875. Do wa\u017cniejszych system\u00f3w miar stosowanych w przesz\u0142o\u015bci w Polsce nale\u017ca\u0142y: * miary austriackie * miary galicyjskie * miary gda\u0144skie * miary krakowskie * miary lwowskie \u2013 inna nazwa miar galicyjskich * miary nowopolskie * miary pruskie i niemieckie * miary rosyjskie * miary staropolskie","start_idx":348,"end_idx":543}
+{"id":"mrc_8311","question":"gdzie le\u017cy miastko?","answer":"na Pomorzu Zachodnim, nad rzek\u0105 Studnic\u0105","context":"Miastko (, ) \u2013 miasto w wojew\u00f3dztwie pomorskim, w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci powiatu bytowskiego, po\u0142o\u017cone na Pomorzu Zachodnim, nad rzek\u0105 Studnic\u0105, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Miastko. Wed\u0142ug danych z 30 czerwca 2019 roku Miastko mia\u0142o 10 439 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == Miastko le\u017cy na Pojezierzu Bytowskim, nad rzek\u0105 Studnic\u0105 (b\u0119d\u0105c\u0105 lewym dop\u0142ywem Wieprzy). W granicach miasta le\u017cy jezioro Lednik. Mimo \u017ce miasto znajduje si\u0119 w woj. pomorskim, historycznie nale\u017cy do Pomorza Zachodniego. W latach 1945\u20131946 miasto administracyjnie nale\u017ca\u0142o do woj. gda\u0144skiego, w latach 1946\u20131950 do woj. szczeci\u0144skiego, w latach 1950\u20131975 do woj. koszali\u0144skiego, a w latach 1975\u20131998 do woj. s\u0142upskiego. Miastko po\u0142o\u017cone jest 220 km na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Szczecina, 55 km na po\u0142udnie od S\u0142upska, 45 km na zach\u00f3d od Bytowa,","start_idx":109,"end_idx":149}
+{"id":"mrc_8312","question":"jakie wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne ma warszawa?","answer":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N.","context":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N. Stolica stanowi g\u0142\u00f3wne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszka\u0144c\u00f3w, zale\u017cnie od sposobu zdefiniowania jej granic, wynosi od 2,6 do 3,5 mln. Jest to najwi\u0119ksze po aglomeracji \u015bl\u0105skiej skupisko ludno\u015bci w Polsce. Na obszarze aglomeracji warszawskiej znajduje si\u0119 oko\u0142o 20 miast. == Warunki naturalne == === Rze\u017aba terenu === Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6\u201325 m skarpa wi\u015blana, stanowi\u0105ca lewobrze\u017cn\u0105 kraw\u0119d\u017a erozyjn\u0105 R\u00f3wniny Warszawskiej. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Warszawy skarpa biegnie w pobli\u017cu Wis\u0142y natomiast w po\u0142udniowej (Mokot\u00f3w, Ursyn\u00f3w) odsuwa si\u0119 od rzeki. Najwy\u017csz\u0105 wysoko\u015b\u0107 (ok. 25 m) ma w cz\u0119\u015bci \u015brodkowej, na odcinku od ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Anny do Belwederu. Na obszarze miasta znajduje","start_idx":0,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_8313","question":"gdzie mia\u0142a pocz\u0105tek logistyka?","answer":"Termin \"Logistyka\" pocz\u0105tkowo zwi\u0105zany by\u0142 z wojskiem.","context":"M\u00f3wi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c o formule 4C zwi\u0105zanej z klientem (\"customer\"): jego potrzeby, koszty, wygoda zakupu, dostarczone informacje. W ramach przedsi\u0119biorstwa m\u00f3wi si\u0119 o systemie logistycznym. Podej\u015bcie logistyczne mo\u017cna podzieli\u0107 na dwa typy: * podej\u015bcie klasyczne (patrzenie na interesy poszczeg\u00f3lnych element\u00f3w z osobna) * podej\u015bcie integracyjne (ca\u0142o\u015bciowe) patrzenie przez pryzmat ca\u0142o\u015bci. == Historia == Termin \"Logistyka\" pocz\u0105tkowo zwi\u0105zany by\u0142 z wojskiem. Pojawi\u0142 si\u0119 on jako jeden z element\u00f3w sztuki prowadzenia walki (obok strategii i taktyki) ju\u017c w X wieku w traktacie wojennym cesarza Bizancjum Leona VI pt. \"Sumaryczne wy\u0142o\u017cenie sztuki wojennej\". Wsp\u00f3\u0142czesne znaczenie logistyki wojskowej zapocz\u0105tkowane zosta\u0142o w opublikowanym w 1838 roku dzie\u0142a \"Zarys sztuki wojennej\" Antoine-Henriego Jominiego. Koncepcja logistyki biznesowej (cywilnej) wywodzi si\u0119 z logistyki wojskowej. W obszarze zainteresowa\u0144 znalaz\u0142a","start_idx":404,"end_idx":458}
+{"id":"mrc_8314","question":"w co by\u0142 ubrany plastu\u015b z pami\u0119tnika tosi?","answer":"e, zielone, plastelinowe slipy.","context":"Plastu\u015b \u2013 fikcyjna posta\u0107, znana z tw\u00f3rczo\u015bci Marii Kownackiej (ksi\u0105\u017cek \"Plastusiowy pami\u0119tnik\" i \"Przygody Plastusia\") oraz serii film\u00f3w animowanych. == Posta\u0107 Plastusia == Jest male\u0144kim ludzikiem z plasteliny - ca\u0142ym pomara\u0144czowym, nosi ma\u0142e, zielone, plastelinowe slipy. Ulepi\u0142a go Tosia, ma\u0142a dziewczynka ucz\u0119szczaj\u0105ca do pierwszej klasy. Plastu\u015b ma du\u017ce pomara\u0144czowe uszy i ma\u0142y nosek przypominaj\u0105cy kartofelek, mieszka w Tosinym pi\u00f3rniku wraz ze swoimi s\u0105siadami: O\u0142\u00f3wkiem, Gumk\u0105 Myszk\u0105, Stal\u00f3wkami, Pi\u00f3rem, Scyzorykiem, Linijk\u0105 i Kredkami.","start_idx":242,"end_idx":273}
+{"id":"mrc_8315","question":"sk\u0105d nazwa pierogi ruskie?","answer":"wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia).","context":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia). Nazwy nie nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107, jak to cz\u0119sto si\u0119 czyni, z Rosj\u0105, gdzie ten typ pierog\u00f3w nie jest znany. Dawniej popularne w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w mieszkaj\u0105cych na terenach Rusi (wojew\u00f3dztwa ruskiego Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie w Rzeczypospolitej). Na Ukrainie pierogi te bywaj\u0105 zwane \u201epolskimi\u201d. Ciasto przygotowuje si\u0119 z m\u0105ki, wody i soli (czasem tak\u017ce jaj), a farsz z masy twarogowo-ziemniaczanej z dodatkiem soli, pieprzu i podsma\u017conej cebuli. Ciasto rozwa\u0142kowuje si\u0119 do grubo\u015bci oko\u0142o 2 mm, farsz oblepia si\u0119 ciastem i gotuje w wodzie. Potraw\u0119 podaje si\u0119 ze skwarkami, sma\u017con\u0105 cebul\u0105 lub \u015bmietan\u0105. We Lwowie popularne by\u0142o podawanie pierog\u00f3w ruskich posypanych kminkiem.","start_idx":91,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_8316","question":"jaki znak nakazu r\u00f3\u017cni si\u0119 kszta\u0142tem od pozosta\u0142ych?","answer":"C-17 \u201eNakazany kierunek jazdy dla pojazd\u00f3w z materia\u0142ami niebezpiecznymi\u201d","context":"Znaki nakazu \u2013 znaki drogowe wyra\u017caj\u0105ce ustalenia organizacji ruchu w postaci wskazania wymaganego sposobu jazdy oraz obowi\u0105zk\u00f3w uczestnika ruchu. == Znaki nakazu w Polsce == W Polsce znaki nakazu okre\u015bla \"Rozporz\u0105dzenie w sprawie znak\u00f3w i sygna\u0142\u00f3w drogowych\" (), a zakres ich stosowania \u2013 za\u0142\u0105cznik nr 1 do \"Rozporz\u0105dzenia w sprawie szczeg\u00f3\u0142owych warunk\u00f3w technicznych dla znak\u00f3w i sygna\u0142\u00f3w drogowych oraz urz\u0105dze\u0144 bezpiecze\u0144stwa ruchu drogowego i warunk\u00f3w ich umieszczania na drogach\" (). Maj\u0105 kszta\u0142t ko\u0142a (z wyj\u0105tkiem znak\u00f3w C-17 \u201eNakazany kierunek jazdy dla pojazd\u00f3w z materia\u0142ami niebezpiecznymi\u201d), z b\u0142\u0119kitnym t\u0142em i bia\u0142ym obrazem (z wyj\u0105tkiem C-17). W ca\u0142ej Europie stosowany jest jednolity system symboli zgodny z Konwencj\u0105 wiede\u0144sk\u0105 o znakach i sygna\u0142ach drogowych z 1968 r. (). Wspomniana konwencja dopuszcza tak\u017ce dla","start_idx":529,"end_idx":602}
+{"id":"mrc_8317","question":"od kiedy reforma edukacji?","answer":"realizowana w Polsce od 1 wrze\u015bnia 1999","context":"Reforma systemu o\u015bwiaty z 1999 roku \u2013 reforma struktury szkolnictwa realizowana w Polsce od 1 wrze\u015bnia 1999, kt\u00f3ra doprowadzi\u0142a po trzech latach do przekszta\u0142cenia obowi\u0105zuj\u0105cego od 1968 r. dwustopniowego systemu szkolnictwa w struktur\u0119 trzystopniow\u0105. Reforma by\u0142a wprowadzana w ramach programu czterech reform opracowanego i wdra\u017canego przez rz\u0105d Jerzego Buzka. Od jego nazwiska reforma w mediach jest czasami nazywana \"reform\u0105 Handkego\". == Przygotowania do reformy == O potrzebie reformy o\u015bwiaty m\u00f3wiono od czasu zmian ustrojowych w Polsce prze\u0142omu lat. 80. i 90. XX wieku, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a przepisy reguluj\u0105ce system o\u015bwiaty uchwalone w czasach PRL-u: * wprowadzenie tzw. podstawy programowej i pewn\u0105 dowolno\u015b\u0107 opartych na niej program\u00f3w nauczania, * zmiany w trybie przeprowadzania egzamin\u00f3w po VIII klasie z \u201eselekcyjnego\u201d na \u201eprognostyczny\u201d, *","start_idx":68,"end_idx":107}
+{"id":"mrc_8318","question":"kto jest prymasem w polsce?","answer":"abp Wojciech Polak","context":"Prymas Polski (\u0142ac. \"Primas Poloniae\") \u2013 tytu\u0142 przys\u0142uguj\u0105cy urz\u0119duj\u0105cym arcybiskupom metropolitom gnie\u017anie\u0144skim od 1417, podkre\u015blaj\u0105cy ich pierwsze\u0144stwo w polskim episkopacie i historyczn\u0105 rol\u0119, jak\u0105 pe\u0142ni\u0142 prymas jako interrex i pierwszy ksi\u0105\u017c\u0119 Senatu I Rzeczypospolitej. Obecnym, 59. z kolei, prymasem Polski jest abp Wojciech Polak. == Historia == === Od ko\u0144ca \u015bredniowiecza do XIX wieku === Do 1367 metropolia gnie\u017anie\u0144ska by\u0142a jedyn\u0105 tego typu prowincj\u0105 ko\u015bcieln\u0105 w Polsce, dlatego te\u017c arcybiskupa gnie\u017anie\u0144skiego uznawano za jedynego zwierzchnika ca\u0142ego polskiego Ko\u015bcio\u0142a. Po powstaniu metropolii w Haliczu, przeniesionej p\u00f3\u017aniej do Lwowa, zaistnia\u0142a konieczno\u015b\u0107 rozwi\u0105zania kwestii pierwsze\u0144stwa w\u015br\u00f3d biskup\u00f3w tytu\u0142em prymasa. Prawdopodobnie na synodzie prowincjonalnym w Wieluniu w 1414 ustalono zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa metropolity gnie\u017anie\u0144skiego przed lwowskim ze wzgl\u0119du na starsze\u0144stwo Gniezna. W\u0142a\u015bciwe ustanowienie godno\u015bci prymasowskiej","start_idx":317,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_8319","question":"co to jest triple double?","answer":"Triple-double jest najwy\u017cszym osi\u0105gni\u0119ciem z tzw. double (czyli zdobyciem przez jednego zawodnika w ci\u0105gu jednego meczu warto\u015bci co najmniej 10 w okre\u015blonej liczbie kategorii statystycznych), kt\u00f3re zdobyto w Polskiej Lidze Koszyk\u00f3wki.","context":"styczniu 2006 roku), triple-double notowano tak\u017ce w spotkaniach II ligi. Triple-double jest najwy\u017cszym osi\u0105gni\u0119ciem z tzw. double (czyli zdobyciem przez jednego zawodnika w ci\u0105gu jednego meczu warto\u015bci co najmniej 10 w okre\u015blonej liczbie kategorii statystycznych), kt\u00f3re zdobyto w Polskiej Lidze Koszyk\u00f3wki. W europejskich najwy\u017cszych poziomach rozgrywek ligowych prawdopodobnie jedynym zawodnikiem, kt\u00f3ry osi\u0105gn\u0105\u0142 quadruple-double by\u0142 Derrick Lewis (w 1990 roku w meczu ligi Pro A), a quintuple-double w rywalizacji zawodowc\u00f3w nie osi\u0105gn\u0105\u0142 dotychczas \u017caden koszykarz. Z kolei w m\u0119skich centralnych rozgrywkach ligowych w Polsce najwy\u017cszym osi\u0105gni\u0119ciem jest quadruple-double \u2013 od czasu wprowadzenia oficjalnych statystyk jedynymi zawodnikami, kt\u00f3rzy je osi\u0105gn\u0119li s\u0105 Mariusz Konopatzki z Asseco Gdynia i Tomasz Nowakowski z Pogoni Prudnik. Konopatzki 18 lutego 2017 w meczu II ligi z TKM","start_idx":73,"end_idx":307}
+{"id":"mrc_8320","question":"kto jest c\u00f3rk\u0105 el\u017cbiety starosteckiej?","answer":"Ann\u0119 Mari\u0119","context":"roku. === Kariera muzyczna === Starostecka nagra\u0142a kilka piosenek, mi\u0119dzy innymi \"Za rok, mo\u017ce dwa\", z kt\u00f3r\u0105 wyst\u0105pi\u0142a na festiwalu w Opolu w 1978 roku oraz \" Precz z moich oczu\" pochodz\u0105c\u0105 z filmu \"Tr\u0119dowata\" do s\u0142\u00f3w Adama Mickiewicza. Nagra\u0142a tak\u017ce p\u0142yt\u0119 \"Kol\u0119dy\" w aran\u017cacji W\u0142odzimierza Korcza. Na p\u0142ycie \"Piosenki jeszcze Starszych Pan\u00f3w\" mo\u017cna us\u0142ysze\u0107 cztery piosenki w wykonaniu Starosteckiej. W 1981 roku wzi\u0119\u0142a udzia\u0142 w nagraniu bajki muzycznej \"Wyprawa Tapatik\u00f3w\" autorstwa Marty Tomaszewskiej. === Rodzina === Pradziadek aktorki Wojciech Doktorowicz pochodzi\u0142 z Litwy. Jej dwaj wujowie zgin\u0119li podczas II wojny \u015bwiatowej. Jest \u017con\u0105 W\u0142odzimierza Korcza, kompozytora, z kt\u00f3rym ma syna Kamila Jerzego (ur. 1971) oraz c\u00f3rk\u0119 Ann\u0119 Mari\u0119 (ur. 1982). Mieszka w Warszawie, na \u017boliborzu. == Filmografia == ==","start_idx":732,"end_idx":742}
+{"id":"mrc_8321","question":"gdzie produkowano wsk?","answer":"Wytw\u00f3rni\u0119 Sprz\u0119tu Komunikacyjnego PZL w \u015awidniku.","context":"WSK \u2013 marka polskich motocykli popularnych i produkowanych w latach 1955\u20131985 przez Wytw\u00f3rni\u0119 Sprz\u0119tu Komunikacyjnego PZL w \u015awidniku. == Historia == Nazwa i znak firmowy pochodzi\u0142y wprost od nazwy producenta: Wytw\u00f3rni Sprz\u0119tu Komunikacyjnego w \u015awidniku, gdzie dla zaspokojenia potrzeb rynku w 1955 roku zlokalizowano dodatkow\u0105 produkcj\u0119 motocykli M06. Motocykle WSK M06 do 1957 roku nie r\u00f3\u017cni\u0142y si\u0119 od tych produkowanych przez Warszawsk\u0105 Fabryk\u0119 Motocykli, jednak w p\u00f3\u017aniejszych latach konstruktorzy z WSK zacz\u0119li konkurowa\u0107 z \"g\u0142\u00f3wnym producentem\" pod wzgl\u0119dem stosowanych rozwi\u0105za\u0144 i modernizacji i to na tyle skutecznie, \u017ce zaprezentowany na Targach Pozna\u0144skich wiosn\u0105 1964 roku zmodernizowany model M06 zachowuj\u0105c t\u0119 sam\u0105 cen\u0119 co WFM mia\u0142 solidny widelec teleskopowy z t\u0142umieniem olejowym, pe\u0142nob\u0119bnowe hamulce, wi\u0119kszy reflektor i wzmocnion\u0105 ram\u0119. Sta\u0142o si\u0119","start_idx":84,"end_idx":133}
+{"id":"mrc_8322","question":"kto zbudowa\u0142 \u015bwietl\u00f3wk\u0119?","answer":"Pierwsz\u0105 w \u015bwiecie \u015bwietl\u00f3wk\u0119 (emituj\u0105c\u0105 bladozielone \u015bwiat\u0142o), stworzy\u0142 w 1935 roku Arthur Compton z General Electric","context":"\u015awietl\u00f3wka, lampa fluorescencyjna \u2013 lampa wy\u0142adowcza, w kt\u00f3rej \u015bwiat\u0142o emitowane jest przez luminofor wzbudzony przez promieniowanie ultrafioletowe powsta\u0142e wskutek wy\u0142adowania jarzeniowego w rurze wype\u0142nionej gazem. == Historia == Prace nad zbudowaniem lampy zacz\u0119\u0142y si\u0119 w latach 30. XX wieku. Badaniami luminescencji zajmowali si\u0119 wybitni fizycy \u2013 w Polsce Stefan Pie\u0144kowski. Pierwsz\u0105 w \u015bwiecie \u015bwietl\u00f3wk\u0119 (emituj\u0105c\u0105 bladozielone \u015bwiat\u0142o), stworzy\u0142 w 1935 roku Arthur Compton z General Electric, a w 1939 zaprezentowa\u0142 zestaw \u015bwietl\u00f3wek na wystawie w Nowym Jorku. == Konstrukcja == Jest to lampa elektryczna maj\u0105ca najcz\u0119\u015bciej kszta\u0142t rury, pokrytej od wewn\u0105trz luminoforem, wype\u0142nionej parami rt\u0119ci i argonem, w kt\u00f3rej \u017ar\u00f3d\u0142em \u015bwiecenia jest promieniowanie widzialne emitowane przez warstw\u0119 luminoforu pokrywaj\u0105cego wewn\u0119trzn\u0105 powierzchni\u0119 rury. Wy\u0142adowania zachodz\u0105ce pomi\u0119dzy elektrodami wolframowymi zabudowanymi przy ko\u0144cach","start_idx":378,"end_idx":496}
+{"id":"mrc_8323","question":"co to jest absolwent?","answer":"osoba, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a pewien etap edukacji w jednostce organizacyjnej, wchodz\u0105cej w sk\u0142ad systemu o\u015bwiaty.","context":"Absolwent (z \u201eko\u0144cz\u0105cy\u201d) \u2013 osoba, kt\u00f3ra uko\u0144czy\u0142a pewien etap edukacji w jednostce organizacyjnej, wchodz\u0105cej w sk\u0142ad systemu o\u015bwiaty. Uko\u0144czenie danego etapu edukacji \u0142\u0105czy si\u0119 zazwyczaj z uzyskaniem dyplomu i uprawnienia do podj\u0119cia nauki w niekt\u00f3rych innych plac\u00f3wkach o\u015bwiatowych, zazwyczaj uczelni wy\u017cszego rz\u0119du lub wykonywania okre\u015blonego zawodu.","start_idx":27,"end_idx":134}
+{"id":"mrc_8324","question":"co robi m\u0142ynarz?","answer":"zajmuj\u0105cy si\u0119 mieleniem ziarna zb\u00f3\u017c na m\u0105k\u0119 lub przerobem zb\u00f3\u017c na kasze i p\u0142atki","context":"* m\u0142ynarz \u2013 pozycja zawodnika w rugby union * m\u0142ynarz \u2013 rzemie\u015blnik zajmuj\u0105cy si\u0119 mieleniem ziarna zb\u00f3\u017c na m\u0105k\u0119 lub przerobem zb\u00f3\u017c na kasze i p\u0142atki * M\u0142ynarz \u2013 ska\u0142a na G\u00f3rze Zbor\u00f3w w Podlesicach * M\u0142ynarz \u2013 szczyt w Tatrach Wysokich * M\u0142ynarz \u2013 szczyt w Karkonoszach * M\u0142ynarz \u2013 szczyt w G\u00f3rach Kruczych","start_idx":68,"end_idx":148}
+{"id":"mrc_8325","question":"kiedy odby\u0142 si\u0119 pierwszy mecz pi\u0142ki no\u017cnej?","answer":"Mecz pi\u0142karski Szkocja \u2013 Anglia by\u0142 pierwszym oficjalnym meczem mi\u0119dzypa\u0144stwowym w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Odby\u0142 si\u0119 30 listopada 1872 w Szkocji na boisku Hamilton Crescent w Glasgow.","context":"Mecz pi\u0142karski Szkocja \u2013 Anglia by\u0142 pierwszym oficjalnym meczem mi\u0119dzypa\u0144stwowym w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Odby\u0142 si\u0119 30 listopada 1872 w Szkocji na boisku Hamilton Crescent w Glasgow. Mecz, kt\u00f3ry ogl\u0105da\u0142o 4 tysi\u0105ce os\u00f3b, zako\u0144czy\u0142 si\u0119 remisem 0:0. == T\u0142o == W latach 1870\u20131872 odby\u0142o si\u0119 pi\u0119\u0107 nieoficjalnych spotka\u0144 pomi\u0119dzy Angli\u0105 a Szkocj\u0105: Zawodnicy reprezentuj\u0105cy w tych meczach Szkocj\u0119 pochodzili przede wszystkim z okolic Londynu, cho\u0107 zaproszeni byli r\u00f3wnie\u017c pi\u0142karze z samej Szkocji. Jedynym graczem ze szkockiego klubu by\u0142 Robert Smith z Queen\u2019s Park z Glasgow. Zagra\u0142 on w trzech z pi\u0119ciu spotka\u0144. Pi\u0142karz Charles William Alcock by\u0142 oburzony, \u017ce w meczach zagrali prawie sami Szkoci mieszkaj\u0105cy w Anglii, dlatego zaproponowa\u0142 rozegranie jeszcze jednego spotkania. Wyzwania podj\u0105\u0142 si\u0119 szkocki klub Queen\u2019s","start_idx":0,"end_idx":182}
+{"id":"mrc_8326","question":"gdzie odbarczamy odm\u0119?","answer":"nak\u0142ucie jamy op\u0142ucnej przy pomocy ig\u0142y lub drenu, najcz\u0119\u015bciej w drugiej przestrzeni mi\u0119dzy\u017cebrowej w linii \u015brodkowo-obojczykowej i pod\u0142\u0105czeniu do uk\u0142adu ss\u0105cego.","context":"te\u017c spowodowana jest przebiciem mi\u0105\u017cszu p\u0142ucnego lub \u015bciany klatki piersiowej przez cia\u0142o obce lub \u017cebro. Ma\u0142a odma zamkni\u0119ta nie wymaga leczenia. Du\u017ca odma, okre\u015blana jako spadni\u0119cie wi\u0119cej ni\u017c 25% p\u0142uca po jednej stronie, wymaga odbarczenia. Odessanie powietrza wykonuje si\u0119 przez nak\u0142ucie jamy op\u0142ucnej przy pomocy ig\u0142y lub drenu, najcz\u0119\u015bciej w drugiej przestrzeni mi\u0119dzy\u017cebrowej w linii \u015brodkowo-obojczykowej i pod\u0142\u0105czeniu do uk\u0142adu ss\u0105cego. Odma zamkni\u0119ta mo\u017ce nawraca\u0107 na skutek p\u0119kania kolejnych lub tego samego p\u0119cherza rozedmowego lub te\u017c na skutek przebijania mi\u0105\u017cszu p\u0142ucnego przez fragment kostny. Wymagana jest wtedy interwencja operacyjna, polegaj\u0105ca na wyci\u0119ciu p\u0119cherzy rozedmowych, wytworzeniu zrost\u00f3w w op\u0142ucnej lub usuni\u0119ciu fragmentu kostnego. == Odma otwarta == Wyst\u0119puje na skutek przebicia \u015bciany klatki piersiowej i pozostawienia ziej\u0105cej rany maj\u0105cej po\u0142\u0105czenie z","start_idx":283,"end_idx":445}
+{"id":"mrc_8327","question":"jak nazywa sie program ktory wykonuje instrukcje?","answer":"procesorowi","context":"go w pami\u0119ci operacyjnej komputera i wskazaniu procesorowi adresu pierwszej instrukcji. Po tych czynno\u015bciach procesor b\u0119dzie wykonywa\u0142 kolejne instrukcje programu, a\u017c do jego zako\u0144czenia. Program mo\u017ce zako\u0144czy\u0107 si\u0119 w dwojaki spos\u00f3b: * poprawnie \u2013 zgodnie z \u017cyczeniem tw\u00f3rcy programu i jego u\u017cytkownika; * b\u0142\u0119dnie \u2013 z powodu awarii sprz\u0119tu b\u0105d\u017a wykonania przez program niedozwolonej operacji, np. dzielenia przez zero lub pr\u00f3by zmiany programu. Program komputerowy b\u0119d\u0105cy w trakcie wykonania nazywany jest procesem lub zadaniem. Specjalnym rodzajem programu komputerowego jest system operacyjny (wyst\u0119puj\u0105cy cz\u0119sto jako zbi\u00f3r program\u00f3w). Odpowiada on za opisan\u0105 wy\u017cej czynno\u015b\u0107 \u0142adowania i uruchamiania programu. System operacyjny jest jedynym programem sprawuj\u0105cym kontrol\u0119 nad sprz\u0119tem. Zarz\u0105dza on zasobami systemu komputerowego (takimi jak pami\u0119\u0107, czas procesora, dost\u0119p do urz\u0105dze\u0144 peryferyjnych), przydzielaj\u0105c","start_idx":47,"end_idx":58}
+{"id":"mrc_8328","question":"kto jest autorem piosenki kolorowe jarmarki?","answer":"Janusza Laskowskiego","context":"\"Kolorowe jarmarki\" \u2013 utw\u00f3r muzyczny i jeden z najwi\u0119kszych przeboj\u00f3w Janusza Laskowskiego, skomponowany przez samego piosenkarza do s\u0142\u00f3w Ryszarda Ulickiego i wydany w 1977. Laskowski za wykonanie piosenki odebra\u0142 nagrod\u0119 dziennikarzy na 15. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu w 1977. Utw\u00f3r w nowej aran\u017cacji i w wykonaniu Maryli Rodowicz sta\u0142 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c og\u00f3lnopolskim przebojem.","start_idx":70,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_8329","question":"komu przypisuje si\u0119 autorstwo psalm\u00f3w?","answer":"tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a kr\u00f3lowi Dawidowi.","context":"inne. Psalmy s\u0105 wybitnym pomnikiem literatury staro\u017cytnego Izraela, lecz przede wszystkim stanowi\u0105 dokument pobo\u017cno\u015bci \u017cydowskiej czas\u00f3w staro\u017cytnych. Chrze\u015bcijanie upatruj\u0105 w wielu psalmach proroctw dotycz\u0105cych \u017cycia i mesja\u0144skiego pos\u0142annictwa Jezusa Chrystusa. Psalmy sta\u0142y si\u0119 wzorem dla chrze\u015bcija\u0144skiej poezji religijnej, by\u0142y te\u017c t\u0142umaczone przez wybitnych poet\u00f3w. == Autorstwo Ksi\u0119gi Psalm\u00f3w == Zebranie psalm\u00f3w i autorstwo wielu z nich tradycja \u017cydowska i chrze\u015bcija\u0144ska przypisywa\u0142a kr\u00f3lowi Dawidowi. Cz\u0119\u015b\u0107 psalm\u00f3w zawiera w pierwszym wierszu imiona r\u00f3\u017cnych os\u00f3b. S\u0105 one poprzedzone przyimkiem \"le\" (np. \"leDawid\"), kt\u00f3ry interpretowano tradycyjnie jako \"lamed auctoris\" tzn. oznaczaj\u0105cy autora. O dawnej tradycji \u015bwiadczy przek\u0142ad Wulgaty, w kt\u00f3rym imiona znalaz\u0142y si\u0119 w dope\u0142niaczu (np. \u201eDawidowy\u201d), mimo \u017ce Septuaginta stosowa\u0142a w tym miejscu celownik. Najwi\u0119cej, bo 73 psalmy, ma w tytule imi\u0119 Dawida.","start_idx":445,"end_idx":510}
+{"id":"mrc_8330","question":"gdzie lezy kosowo mapa?","answer":"Kosowo le\u017cy w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego.","context":"Kosowo jest niewielkim spornym terytorium (niezale\u017cnym pa\u0144stwem lub autonomiczn\u0105 prowincj\u0105 Serbii), po\u0142o\u017conym w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Jego obszar jest w wi\u0119kszo\u015bci g\u00f3rzysty i cechuje go klimat podzwrotnikowy. == Powierzchnia, po\u0142o\u017cenie i granice == Powierzchnia \u2013 10 908 km\u00b2. Po\u0142o\u017cenie \u2013 Kosowo le\u017cy w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci P\u00f3\u0142wyspu Ba\u0142ka\u0144skiego. Skrajne punkty: p\u00f3\u0142nocny 43\u00b016'N, po\u0142udniowy 41\u00b051'N, zachodni 20\u00b000'E, wschodni 21\u00b041'E. Obszar o konturze lekko romboidalnym zbli\u017conym nieco do zarysu Czarnog\u00f3ry i ma rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 po\u0142udnikow\u0105 o d\u0142ugo\u015bci 157 km, a rozci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 r\u00f3wnole\u017cnikow\u0105 \u2013 144 km. Kosowo graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * Albania \u2013 111,8 km * Macedonia P\u00f3\u0142nocna \u2013 158,7 km * Czarnog\u00f3ra \u2013 78,6 km * Serbia \u2013 351,6 km Kosowo to region \u015br\u00f3dl\u0105dowy, a do najbli\u017cszego morza (Morze Adriatyckie) od jego","start_idx":306,"end_idx":359}
+{"id":"mrc_8331","question":"z czego najbardziej jest dzisiaj znany miko\u0142aj kopernik?","answer":"Kopernik jest najbardziej znany jako astronom \u2013 tw\u00f3rca heliocentrycznego modelu Uk\u0142adu S\u0142onecznego i prawdopodobnie pierwszy heliocentryk w Europie od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji.","context":", , (ur. 19 lutego 1473 w Toruniu, zm. przed 21 maja 1543 we Fromborku) \u2013 polski polihistor: prawnik, urz\u0119dnik, dyplomata, lekarz i ni\u017cszy duchowny katolicki, doktor prawa kanonicznego, zajmuj\u0105cy si\u0119 r\u00f3wnie\u017c astronomi\u0105 i astrologi\u0105, matematyk\u0105, ekonomi\u0105, strategi\u0105 wojskow\u0105, kartografi\u0105 i filologi\u0105. Bywa te\u017c nazywany fizykiem i filozofem. Kopernik jest najbardziej znany jako astronom \u2013 tw\u00f3rca heliocentrycznego modelu Uk\u0142adu S\u0142onecznego i prawdopodobnie pierwszy heliocentryk w Europie od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji. Autor dzie\u0142a \"De revolutionibus orbium coelestium\" (\"O obrotach sfer niebieskich\") przedstawiaj\u0105cego szczeg\u00f3\u0142owo jego wizj\u0119 Wszech\u015bwiata. Prace Kopernika \u2013 inaczej ni\u017c wcze\u015bniejsze koncepcje Arystarcha z Samos \u2013 dokona\u0142y prze\u0142omu i wywo\u0142a\u0142y jedn\u0105 z najwa\u017cniejszych rewolucji naukowych od czas\u00f3w staro\u017cytnych, nazywan\u0105 przewrotem kopernika\u0144skim. Z tego powodu heliocentryzm bywa nazywany kopernikanizmem, a kosmologiczno-filozoficzny","start_idx":340,"end_idx":517}
+{"id":"mrc_8332","question":"od czego wywodzi si\u0119 nazwa ping pong?","answer":"od charakterystycznego d\u017awi\u0119ku odbijanej pi\u0142eczki","context":"te\u017c popularne nazwy powsta\u0142e od charakterystycznego d\u017awi\u0119ku odbijanej pi\u0142eczki, takie jak \"ping pong\" czy \"whiff whaff\". Ta pierwsza zosta\u0142a nawet zastrze\u017cona w 1901 roku przez angielskiego producenta sprz\u0119tu J. Jaques & Son Ltd. \"Ping pong\" by\u0142 u\u017cywany jako nazwa w czasie gry drogim sprz\u0119tem Jaquesa, cho\u0107 w tym samym czasie inni producenci u\u017cywali nazwy \u201etenis sto\u0142owy\u201d. Podobna sytuacja mia\u0142a miejsce w Stanach Zjednoczonych, gdy Jaques sprzeda\u0142 prawa do nazwy \"ping pong\" firmie \"Parker Brothers\". Kolejn\u0105 zmian\u0119 wprowadzi\u0142 James Gibb, angielski entuzjasta tenisa sto\u0142owego, kt\u00f3ry po wycieczce do USA w 1901 zacz\u0105\u0142 u\u017cywa\u0107 pi\u0142eczki z celuloidu. Wa\u017cna data dla tenisa sto\u0142owego to rok 1903, kiedy to E.C. Goode wprowadzi\u0142 ok\u0142adziny przyklejane do deski. Na pocz\u0105tku XX wieku gra bardzo szybko si\u0119","start_idx":29,"end_idx":78}
+{"id":"mrc_8333","question":"nad jak\u0105 rzek\u0105 le\u017cy pozna\u0144?","answer":"Pozna\u0144 po\u0142o\u017cony jest w zlewni Warty i jej dop\u0142yw\u00f3w","context":"wodne === Pozna\u0144 po\u0142o\u017cony jest w zlewni Warty i jej dop\u0142yw\u00f3w: Bogdanki, Cybiny, G\u0142\u00f3wnej, G\u0142uszynki-Kopli, Strumienia Junikowskiego i R\u00f3\u017canego Potoku. Miasto posiada kilka wi\u0119kszych jezior oraz kilkadziesi\u0105t mniejszych zbiornik\u00f3w wodnych, zar\u00f3wno pochodzenia naturalnego, jak i utworzonych sztucznie na terenach rekreacyjnych. Naturalne jeziora polodowcowe to Jezioro Kierskie i Strzeszy\u0144skie, natomiast najwi\u0119kszymi zbiornikami sztucznymi s\u0105: Kilka mniejszych zbiornik\u00f3w istnieje tak\u017ce w zlewniach potoku Czapnicy i R\u00f3\u017canego Potoku, a tak\u017ce w D\u0119binie. Du\u017ca liczba staw\u00f3w znajduje si\u0119 te\u017c na obszarach parkowych (np. w Parku So\u0142ackim czy w Nowym Zoo). Na obszarze Poznania silnie zmieniono sie\u0107 hydrograficzn\u0105. Nie tylko zredukowano liczb\u0119 odn\u00f3g Warty, ale r\u00f3wnie\u017c zasypywano ma\u0142e cieki, a niekt\u00f3re, jak dolny bieg Bogdanki, Segank\u0119 czy Wierzbak wprowadzono do kanalizacji miejskiej. Mimo to dna","start_idx":10,"end_idx":60}
+{"id":"mrc_8334","question":"co jest tematem malarstwa historycznego?","answer":"s\u0105 wydarzenia historyczne zwi\u0105zane z dziejami pa\u0144stw, narod\u00f3w i wybitnych osobisto\u015bci oraz zdarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie.","context":"Malarstwo historyczne \u2013 przedstawienia malarskie, kt\u00f3rych tematem s\u0105 wydarzenia historyczne zwi\u0105zane z dziejami pa\u0144stw, narod\u00f3w i wybitnych osobisto\u015bci oraz zdarzenia rozgrywaj\u0105ce si\u0119 wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie. W szerszym rozumieniu malarstwo historyczne obejmuje r\u00f3wnie\u017c kompozycje religijne zaczerpni\u0119te ze Starego i Nowego Testamentu oraz z legend i mitologii. Odmian\u0105 przedstawienia historycznego jest batalistyka. Najstarsze przedstawienia historyczne wyst\u0119puj\u0105 ju\u017c w sztuce staro\u017cytnej (Egipt, Mezopotamia, Grecja). W \u015bredniowieczu pojawiaj\u0105 si\u0119 w malowid\u0142ach \u015bciennych i iluminacjach r\u0119kopis\u00f3w. W okresie renesansu cz\u0119stymi tematami sta\u0142y si\u0119 wydarzenia z historii staro\u017cytnej, uroczyste wjazdy pos\u0142\u00f3w i w\u0142adc\u00f3w, elekcje kr\u00f3l\u00f3w. Tematyk\u0119 historyczn\u0105 podejmowali m.in. Leonardo da Vinci, Tycjan, Micha\u0142 Anio\u0142, Albrecht Altdorfer. W dobie baroku popularno\u015b\u0107 zyska\u0142y sceny batalistyczne oraz kompozycje gloryfikuj\u0105ce w\u0142adc\u00f3w (Peter Paul Rubens, Nicolas Poussin, Charles Le Brun). Wed\u0142ug teorii","start_idx":66,"end_idx":197}
+{"id":"mrc_8335","question":"co znaczy utylizacja?","answer":"wykorzystanie odpad\u00f3w jako surowc\u00f3w wt\u00f3rnych. Potocznie utylizacja rozumiana jest jako zniszczenie lub unieszkodliwienie.","context":"Utylizacja (z fr. \"utilisation\") \u2013 wykorzystanie odpad\u00f3w jako surowc\u00f3w wt\u00f3rnych. Potocznie utylizacja rozumiana jest jako zniszczenie lub unieszkodliwienie. Typowym przyk\u0142adem utylizacji jest proces przerobu padliny i wszelkiego rodzaju ubocznych produkt\u00f3w przemys\u0142u mi\u0119snego i rybnego na m\u0105czki pastewne (mi\u0119sno-kostna, z krwi, kostna, rybna, keratynowa), t\u0142uszcze techniczne, \u017celatyn\u0119, kleje itp. W skali przemys\u0142owej utylizacja padliny i odpad\u00f3w zwierz\u0119cych polega na ich rozgotowaniu pod ci\u015bnieniem, wysuszeniu uzyskanej miazgi i oddzieleniu przez t\u0142oczenie lub ekstrakcj\u0119 t\u0142uszczu. Opr\u00f3cz znaczenia ekonomicznego utylizacja ma znaczenie sanitarne, gdy\u017c likwiduje ewentualne ogniska chor\u00f3b zaka\u017anych. == Historia gospodarowania odpadami == Pierwszym na \u015bwiecie zak\u0142adem s\u0142u\u017c\u0105cym do spalania odpad\u00f3w by\u0142a spalarnia w Paddington. Na fali fascynacji silnikami parowymi oraz z konieczno\u015bci szybkiego usuwania odpad\u00f3w miejskich zbudowano j\u0105 w 1870 roku. W","start_idx":35,"end_idx":156}
+{"id":"mrc_8336","question":"w kt\u00f3rym roku wydano dla miasta krakowa \u201eporz\u0105dki ogniowe?","answer":"1374 r.","context":"Porz\u0105dek ogniowy \u2013 zbi\u00f3r przepis\u00f3w przeciwpo\u017carowych wydawanych przez w\u0142adze miejskie b\u0105d\u017a w\u0142a\u015bcicieli miast. Ustala\u0142y one zasady zabezpieczania miasta przed po\u017carami oraz zasady walki z nimi. W Polsce pierwsze porz\u0105dki ogniowe ustanawiano ju\u017c w \u015bredniowieczu. Najstarszym ze znanych jest uchwalony w 1374 r. przez krakowsk\u0105 rad\u0119 miejsk\u0105.","start_idx":301,"end_idx":308}
+{"id":"mrc_8337","question":"ile dru\u017cyn angielskich gra w pucharach?","answer":"mog\u0105 uczestniczy\u0107 wy\u0142\u0105cznie angielskie i walijskie dru\u017cyny klub\u00f3w Premier League oraz English Football League (92 zespo\u0142y klubowe).","context":"Puchar Ligi Angielskiej (ang. \"EFL Cup\", \"League Cup\", obecnie \"Carabao Cup\") \u2013 cykliczne pi\u0142karskie rozgrywki pucharowe w Wielkiej Brytanii, utworzone w 1960 r. na podobie\u0144stwo Pucharu Anglii, w kt\u00f3rych mog\u0105 uczestniczy\u0107 wy\u0142\u0105cznie angielskie i walijskie dru\u017cyny klub\u00f3w Premier League oraz English Football League (92 zespo\u0142y klubowe). Organizatorem zmaga\u0144 jest English Football League. Od sezonu 1981/82 rozgrywki przyjmuj\u0105 nazw\u0119 ich aktualnego sponsora tytularnego. Od edycji 2017/18 ich nazwa to Carabao Cup. Wcze\u015bniej marketingowe nazwy Pucharu Ligi Angielskiej brzmia\u0142y nast\u0119puj\u0105co: * Milk Cup (1981/82 do 1985/86) * Littlewoods Challenge Cup (1986/87 do 1989/90) * Rumbelows Cup (1990/91 i 1991/92) * Coca-Cola Cup (1992/93 do 1997/98) * Worthington Cup (1998/99 do 2002/03) * Carling Cup (od 2003/04 do 2011/12) * Capital One Cup","start_idx":204,"end_idx":335}
+{"id":"mrc_8338","question":"co sie jada w meksyku?","answer":"Najpopularniejszymi spo\u017cywanymi przez Meksykan\u00f3w ro\u015blinami by\u0142y kukurydza, fasola, huautli, chia, nopal, chili, pomidory (odmiana zielona i czerwona), dynie, bataty, chayote, chilacayote, huauzontle, quelite, xicamatl, portulak\u0119, romeritos, awokado, capulin, chirimoy\u0119 \u017c\u00f3\u0142t\u0105, chicozapote, tzw. \u201echi\u0144ski granat\u201d, guanabana, guajawa, mamey, pitaya, papaja, g\u0142\u00f3g, zapote (czarne oraz \u017c\u00f3\u0142te), kakao, s\u0142onecznik, orzeszki ziemne, wanilia. W czasach przedhiszpa\u0144skich najpopularniejszymi zwierz\u0119tami, kt\u00f3rych mi\u0119so by\u0142o spo\u017cywane przez mieszka\u0144c\u00f3w Mezoameryki, by\u0142 indyk oraz specjalnie do tego celu hodowany pies.","context":"p\u0142ywaj\u0105cych ogrod\u00f3w (zwanych chinampas), dzi\u0119ki kt\u00f3rym mo\u017cna by\u0142o uzyskiwa\u0107 plony a\u017c kilka razy w ci\u0105gu roku. Na nich uprawiano r\u00f3\u017cnego rodzaju warzywa, kukurydz\u0119, kwiaty. Najpopularniejszymi spo\u017cywanymi przez Meksykan\u00f3w ro\u015blinami by\u0142y kukurydza, fasola, huautli, chia, nopal, chili, pomidory (odmiana zielona i czerwona), dynie, bataty, chayote, chilacayote, huauzontle, quelite, xicamatl, portulak\u0119, romeritos, awokado, capulin, chirimoy\u0119 \u017c\u00f3\u0142t\u0105, chicozapote, tzw. \u201echi\u0144ski granat\u201d, guanabana, guajawa, mamey, pitaya, papaja, g\u0142\u00f3g, zapote (czarne oraz \u017c\u00f3\u0142te), kakao, s\u0142onecznik, orzeszki ziemne, wanilia. W czasach przedhiszpa\u0144skich najpopularniejszymi zwierz\u0119tami, kt\u00f3rych mi\u0119so by\u0142o spo\u017cywane przez mieszka\u0144c\u00f3w Mezoameryki, by\u0142 indyk oraz specjalnie do tego celu hodowany pies. Nie hodowano w\u00f3wczas znanych na kontynencie europejskim du\u017cych zwierz\u0105t. Mi\u0119so udomowionego w Meksyku indyka stanowi\u0142o jedyny rodzaj drobiu Mezoameryki. W mie\u015bcie Mexico, czyli Tenochtitl\u00e1nie, \u017cywiono si\u0119","start_idx":172,"end_idx":780}
+{"id":"mrc_8339","question":"co studiowa\u0142 mickiewicz?","answer":"Studiowa\u0142 nauki humanistyczne na Cesarskim Uniwersytecie Wile\u0144skim \u2013 czo\u0142owej uczelni dla ziem Rzeczypospolitej zaj\u0119tych przez Imperium Rosyjskie.","context":"domu Mickiewicz\u00f3w prawdopodobnie zatrzyma\u0142 si\u0119 szef poczty polowej. Kilka miesi\u0119cy p\u00f3\u017aniej ta sama Wielka Armia, pokonana przez Rosjan, zatrzyma\u0142a si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w Nowogr\u00f3dku. W 1815 Mickiewicz wyjecha\u0142 do Wilna w celu podj\u0119cia studi\u00f3w. Studiowa\u0142 nauki humanistyczne na Cesarskim Uniwersytecie Wile\u0144skim \u2013 czo\u0142owej uczelni dla ziem Rzeczypospolitej zaj\u0119tych przez Imperium Rosyjskie. Studia podj\u0105\u0142 na Wydziale Nauk Fizycznych i Matematycznych, ucz\u0119szczaj\u0105c jednocze\u015bnie na wyk\u0142ady Wydzia\u0142u Nauk Moralnych i Politycznych oraz Literatury i Sztuk Wyzwolonych. Trudna sytuacja materialna rodziny po \u015bmierci ojca sk\u0142oni\u0142a go do podj\u0119cia nauki w uniwersyteckim Seminarium Nauczycielskim, co gwarantowa\u0142o p\u00f3\u017aniej zatrudnienie w szko\u0142ach carskich. Studia uko\u0144czy\u0142 w 1819 ze stopniem magistra. Jeszcze w czasie studi\u00f3w, w 1817, wraz z Tomaszem Zanem i grup\u0105 przyjaci\u00f3\u0142 za\u0142o\u017cy\u0142 Towarzystwo Filomatyczne, kt\u00f3re z","start_idx":234,"end_idx":380}
+{"id":"mrc_8340","question":"czym jest wszcz\u0119cie post\u0119powania administracyjnego?","answer":"Wszcz\u0119cie post\u0119powania administracyjnego \u2013 moment inicjuj\u0105cy post\u0119powanie administracyjne przed organem pierwszej instancji.","context":"Wszcz\u0119cie post\u0119powania administracyjnego \u2013 moment inicjuj\u0105cy post\u0119powanie administracyjne przed organem pierwszej instancji. W polskim kodeksie post\u0119powania administracyjnego opisany w art. 61-66. == Sposoby wszcz\u0119cia == Post\u0119powanie administracyjne mo\u017ce by\u0107 wszcz\u0119te zasadniczo na dwa sposoby - z urz\u0119du lub na \u017c\u0105danie strony. O tym, kto w danym przypadku ma wyst\u0105pi\u0107 z inicjatyw\u0105, decyduj\u0105 przepisy prawa administracyjnego materialnego. Regu\u0142\u0119 stanowi wszcz\u0119cie na \u017c\u0105danie strony gdy sprawa dotyczy przyznania jej jakiego\u015b uprawnienia oraz z urz\u0119du gdy przedmiotem post\u0119powania jest na\u0142o\u017cenie na stron\u0119 obowi\u0105zku. Zasady te maja charakter og\u00f3lny, przepisy szczeg\u00f3lne przewiduj\u0105 od nich wyj\u0105tki. Przyk\u0142adem takiego wyj\u0105tku jest art. 102 Ustawy o pomocy spo\u0142ecznej, przewiduj\u0105cy mo\u017cliwo\u015b\u0107 wszcz\u0119cia z urz\u0119du post\u0119powania w sprawie udzielenia pomocy spo\u0142ecznej. == Moment wszcz\u0119cia == Dat\u0105 wszcz\u0119cia post\u0119powania na","start_idx":0,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_8341","question":"przez kt\u00f3rego papie\u017ca r\u00f3\u017caniec zosta\u0142 oficjalnie zatwierdzony w ko\u015bciele?","answer":"Pius V","context":"Kr\u00f3low\u0105 Nieba i Ziemi\". Zwr\u00f3ci\u0142 uwag\u0119 \u017ce tajemnice nale\u017cy medytowa\u0107. Po soborze trydenckim Pius V zatwierdzi\u0142 \"r\u00f3\u017caniec maryjny\" bull\u0105 \"Consueverunt Romani Pontifices\" z 17 wrze\u015bnia 1569. W bulli tej pojawi\u0142o si\u0119 te\u017c wezwanie ko\u0144cz\u0105ce modlitw\u0119 \"Zdrowa\u015b Mario\": po s\u0142owie \"...Jezus\": Pius V wprowadzi\u0142 s\u0142owa przypisywane \u015bw. Bernardowi ze Sieny \"\u015awi\u0119ta Maryjo, Matko Bo\u017ca, m\u00f3dl si\u0119 za nami grzesznymi teraz i w godzin\u0119 \u015bmierci naszej. Amen\". Na zako\u0144czenie dziesi\u0105tki wprowadzi\u0142 \"Chwa\u0142a Ojcu...\". W 1826 roku Paulina M. Jaricot za\u0142o\u017cy\u0142a w Lyonie \u201eStowarzyszenie \u017bywego R\u00f3\u017ca\u0144ca\u201d (w sk\u0142ad \u201eR\u00f3\u017cy r\u00f3\u017ca\u0144cowej\u201d wchodzi\u0142o 15 os\u00f3b, przyporz\u0105dkowanych do 15 dziesi\u0105tek, kt\u00f3re odmawia\u0142y jedn\u0105 dziesi\u0105tk\u0119 dziennie). W 1832 roku papie\u017c Grzegorz XVI zatwierdzi\u0142 stowarzyszenie \u017cywego r\u00f3\u017ca\u0144ca. ; Wprowadzenie Tajemnic \u015awiat\u0142a R\u00f3\u017caniec, zatwierdzony oficjalnie przez \u015bw. Piusa V","start_idx":91,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_8342","question":"czym jest eksploatacja?","answer":"poj\u0119cie interdyscyplinarne, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cnie pojmowane, np. w in\u017cynierii to u\u017cytkowanie (wraz z naprawami, konserwacj\u0105 itp.) maszyn, urz\u0105dze\u0144 lub r\u00f3\u017cnych innych system\u00f3w technicznych, w ekonomii \u2013 to wykorzystywanie z\u0142\u00f3\u017c mineralnych, np. w\u0119gla, lub spos\u00f3b gospodarowania \u015brodkami trwa\u0142ymi w przedsi\u0119biorstwie, w polityce \u2013 to wykorzystywanie si\u0142y roboczej i wyzysk klasowy","context":"Eksploatacja \u2013 poj\u0119cie interdyscyplinarne, kt\u00f3re mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cnie pojmowane, np. w in\u017cynierii to u\u017cytkowanie (wraz z naprawami, konserwacj\u0105 itp.) maszyn, urz\u0105dze\u0144 lub r\u00f3\u017cnych innych system\u00f3w technicznych, w ekonomii \u2013 to wykorzystywanie z\u0142\u00f3\u017c mineralnych, np. w\u0119gla, lub spos\u00f3b gospodarowania \u015brodkami trwa\u0142ymi w przedsi\u0119biorstwie, w polityce \u2013 to wykorzystywanie si\u0142y roboczej i wyzysk klasowy S\u0142owo najcz\u0119\u015bciej dotyczy obiekt\u00f3w i system\u00f3w technicznych jednak zjawisko jest powszechne i ka\u017cdy proces eksploatacji jest cz\u0119\u015bci\u0105 eksploatacji \u015brodowiska. W szczeg\u00f3lno\u015bci do eksploatacji s\u0105 przyjmowane obiekty naturalne (rzeki, z\u0142o\u017ca itp.), kt\u00f3ra ko\u0144czy si\u0119 wraz z zaniechaniem tego. == Opis == Najwa\u017cniejszym wska\u017anikiem jako\u015bci eksploatacji jest ekonomia eksploatacji, kt\u00f3ra wynika z jej jako\u015bci, czyli poziomu wykorzystywania potencja\u0142u eksploatacyjnego zawartego w obiekcie i systemie \u2013 zaprojektowanego przez jego konstruktor\u00f3w. Potencja\u0142","start_idx":15,"end_idx":392}
+{"id":"mrc_8343","question":"kto jest marsza\u0142kiem sejmu?","answer":"pose\u0142, b\u0119d\u0105cy najwy\u017cszym przedstawicielem izby ni\u017cszej (Sejmu) polskiego parlamentu","context":"Marsza\u0142ek Sejmu \u2013 w Polsce pose\u0142, b\u0119d\u0105cy najwy\u017cszym przedstawicielem izby ni\u017cszej (Sejmu) polskiego parlamentu, stoi na stra\u017cy praw i godno\u015bci Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i kieruje jego pracami. == Wyb\u00f3r == Wybierany jest spo\u015br\u00f3d pos\u0142\u00f3w na pierwszym posiedzeniu Sejmu. Po z\u0142o\u017ceniu przez pos\u0142\u00f3w \u015blubowania marsza\u0142ek senior przeprowadza wyb\u00f3r marsza\u0142ka Sejmu. Kandydatur\u0119 zg\u0142osi\u0107 mo\u017ce grupa 15 pos\u0142\u00f3w, a wyboru dokonuje si\u0119 wi\u0119kszo\u015bci\u0105 bezwzgl\u0119dn\u0105 w g\u0142osowaniu imiennym. Je\u017celi \u017caden z kandydat\u00f3w nie uzyska wymaganej wi\u0119kszo\u015bci, w\u00f3wczas przeprowadza si\u0119 kolejn\u0105 tur\u0119 g\u0142osowania, skre\u015blaj\u0105c z listy kandydat\u00f3w tego, kt\u00f3ry otrzyma\u0142 najmniejsz\u0105 liczb\u0119 g\u0142os\u00f3w. Po wyborze marsza\u0142ka dokonuje si\u0119 wyboru jego zast\u0119pc\u00f3w \u2013 wicemarsza\u0142k\u00f3w. W przypadku \u015bmierci albo rezygnacji z funkcji marsza\u0142ka Sejmu jego obowi\u0105zki wynikaj\u0105ce z regulaminu Sejmu sprawuje najstarszy wiekiem wicemarsza\u0142ek Sejmu a\u017c do","start_idx":27,"end_idx":110}
+{"id":"mrc_8344","question":"od czego powsta\u0142o halloween?","answer":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d.","context":"Wed\u0142ug tej drugiej teorii Halloween wywodzi si\u0119 z obchodzonego w Europie p\u00f3\u0142nocnej \u015bwi\u0119ta z okazji ko\u0144ca jesieni a pocz\u0105tku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain (\u201ekoniec lata\u201d), walijskich jako Nos Galan Gaeaf (\u201ewiecz\u00f3r zimowy\u201d), anglosaskich jako Blodmonath (\u201ekrwawy miesi\u0105c\u201d), nordyckich jako \u201ezimowe noce\u201d. W powszechnej \u015bwiadomo\u015bci Halloween kojarzone jest ze \u015bwi\u0119tem zmar\u0142ych \u2013 w rzeczywisto\u015bci zar\u00f3wno poganie, jak i wcze\u015bni chrze\u015bcijanie upami\u0119tniali zmar\u0142ych wiosn\u0105 \u2013 mi\u0119dzy marcem a majem. Druidzi (kap\u0142ani celtyccy) wierzyli, i\u017c w dzie\u0144 Samhain zaciera\u0142a si\u0119 granica mi\u0119dzy za\u015bwiatami a \u015bwiatem ludzi \u017cyj\u0105cych, za\u015b duchom, zar\u00f3wno z\u0142ym, jak i dobrym, \u0142atwiej by\u0142o si\u0119 przedosta\u0107 do \u015bwiata \u017cywych. Wierzono, \u017ce b\u00f3g \u015bmierci Samhain sprowadza\u0142 wtedy na ziemi\u0119 dusze os\u00f3b zmar\u0142ych w minionym roku, aby odpokutowa\u0142y swoje wyst\u0119pki.","start_idx":0,"end_idx":323}
+{"id":"mrc_8345","question":"gdzie rozgrywa si\u0119 akcja ch\u0142opc\u00f3w z placu broni?","answer":"Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 na prze\u0142omie XIX i XX wieku w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier.","context":"ju\u017c z j\u0119zyka w\u0119gierskiego. Ukaza\u0142o si\u0119 ponad 20 polskoj\u0119zycznych wyda\u0144 tej powie\u015bci. W polskich szko\u0142ach jest to lektura obowi\u0105zkowa w drugim etapie edukacyjnym (w klasach IV\u2013VI szko\u0142y podstawowej). Wiele podobie\u0144stw do tej powie\u015bci w konstrukcji fabu\u0142y daje si\u0119 dostrzec w \"Awanturze w Niek\u0142aju\" autorstwa Edmunda Niziurskiego. == Opis fabu\u0142y == Akcja powie\u015bci rozgrywa si\u0119 na prze\u0142omie XIX i XX wieku w Budapeszcie, stolicy W\u0119gier. O\u015b fabu\u0142y stanowi\u0105 walki o plac pomi\u0119dzy dwiema grupami ch\u0142opc\u00f3w. Grupa broni\u0105ca swego prawa do placu to \"Ch\u0142opcy z Placu Broni\" (w oryginale i innych j\u0119zykach nosi tytu\u0142 \"Ch\u0142opcy z ulicy Paw\u0142a\"), natomiast ich przeciwnicy, chc\u0105cy zaj\u0105\u0107 teren, by gra\u0107 na nim w palanta, to \"Czerwone Koszule\" (w pierwszej wersji polskiego t\u0142umaczenia nazwa grupy, wywodz\u0105ca si\u0119","start_idx":347,"end_idx":433}
+{"id":"mrc_8346","question":"kto przewodnicz\u0105cym platformy?","answer":"Donald Tusk","context":"Parlamentarnego Platformy, Sekretarz Generalny, Skarbnik Platformy szefowie region\u00f3w oraz pozostali cz\u0142onkowie wybrani przez Rad\u0119 Krajow\u0105 w liczbie do 10; * Krajowa Komisja Rewizyjna; * S\u0105d Kole\u017ce\u0144ski. Rol\u0105 sekretarza generalnego jest nadz\u00f3r i koordynacja dzia\u0142a\u0144 partyjnych struktur terenowych. Organizacjami m\u0142odzie\u017cowowymi wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cymi z PO s\u0105 Stowarzyszenie \u201eM\u0142odzi Demokraci\u201d oraz Nowa Generacja. === Zarz\u0105d Krajowy PO === Przewodnicz\u0105cy: * Donald Tusk Wiceprzewodnicz\u0105cy: * Bartosz Ar\u0142ukowicz * Borys Budka (przewodnicz\u0105cy Klubu Parlamentarnego KO) * Ma\u0142gorzata Kidawa-B\u0142o\u0144ska * Ewa Kopacz * Izabela Leszczyna * Dorota Niedziela * Marzena Ok\u0142a-Drewnowicz * Tomasz Siemoniak * Cezary Tomczyk * Rafa\u0142 Trzaskowski Sekretarz generalny: * Marcin Kierwi\u0144ski Skarbnik i rzecznik prasowy: * Jan Grabiec (szef Regionu Mazowieckiego) Szefowie Region\u00f3w: * Andrzej Bu\u0142a \u2013 Region Opolski * Zdzis\u0142aw Gawlik \u2013","start_idx":450,"end_idx":461}
+{"id":"mrc_8347","question":"jak brzmi tytu\u0142 debiutanckiego filmu fabularnego jerzego hoffmana?","answer":"\"Gangsterzy i filantropi","context":"Jerzy Julian Hoffman (ur. 15 marca 1932 w Krakowie) \u2013 polski re\u017cyser i scenarzysta filmowy. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 re\u017cysersk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 jako dokumentalista, wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105c z Edwardem Sk\u00f3rzewskim, z kt\u00f3rym nakr\u0119ci\u0142 tak\u017ce filmy fabularne \"Gangsterzy i filantropi\" oraz \"Prawo i pi\u0119\u015b\u0107\". S\u0142aw\u0119 zdoby\u0142 przede wszystkim jako tw\u00f3rca adaptacji Sienkiewiczowskiej \"Trylogii\" (\"Pan Wo\u0142odyjowski\", \"Potop\", \"Ogniem i mieczem\"), osadzonej w czasach XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. By\u0142 tak\u017ce realizatorem film\u00f3w obyczajowych i wojennych. == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107 i wykszta\u0142cenie === Jerzy Hoffman urodzi\u0142 si\u0119 w Krakowie w zasymilowanej rodzinie \u017cydowskiej, jako syn dwojga lekarzy Zygmunta Hoffmana (1898-1979) i Marii z domu Schmelkes (1898-1998). Jego rodzice uko\u0144czyli studia lekarskie i praktykowali zaw\u00f3d od 1929, zamieszkuj\u0105c w Gorlicach. Po wybuchu II wojny \u015bwiatowej wraz z rodzin\u0105 uciek\u0142 na wschodnie tereny","start_idx":224,"end_idx":248}
+{"id":"mrc_8348","question":"ilu niemc\u00f3w zgin\u0119\u0142o w ii wojnie \u015bwiatowej?","answer":"militarne straty ludzkie Niemiec \u2013 zabitych i zaginionych wynios\u0142y 5,3 miliona os\u00f3b.","context":"5,6 a 5,8 miliona ludzi. Historyk R\u00fcdiger Overmans z Milit\u00e4rgeschichtliches Forschungsamt (MGFA) opublikowa\u0142 w 2000 roku badanie, w kt\u00f3rym szacuje, \u017ce militarne straty ludzkie Niemiec \u2013 zabitych i zaginionych wynios\u0142y 5,3 miliona os\u00f3b. == Klasyfikacja ofiar == Szacowanie liczby zgon\u00f3w wywo\u0142anych wojn\u0105 lub innymi brutalnymi konfliktami jest kontrowersyjne. R\u00f3\u017cni historycy przedstawiaj\u0105 wiele r\u00f3\u017cnych szacunk\u00f3w liczby ofiar II wojny \u015bwiatowej. Autorzy ksi\u0105\u017cki \u201e\"Oxford Companion to World War II\u201d\" utrzymuj\u0105, \u017ce \u201eszacunki liczby zabitych s\u0105 notorycznie zawodne\u201d. Poni\u017csza tabela przedstawia informacje na temat liczby ofiar z ka\u017cdego pa\u0144stwa wraz z informacj\u0105 na temat liczby ludno\u015bci, w celu zaprezentowania relatywnego wp\u0142ywu strat ludzkich na populacj\u0119. W przypadku, gdy \u017ar\u00f3d\u0142a r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 w szacunkach liczby ofiar, podano zakres warto\u015bci w celu zaznaczenia, \u017ce nad","start_idx":151,"end_idx":235}
+{"id":"mrc_8349","question":"gdzie po raz pierwszy uzyto czolgow?","answer":"Pierwsze zmasowane natarcie czo\u0142g\u00f3w mia\u0142o miejsce podczas bitwy pod Cambrai.","context":"piechoty. Pierwsze zmasowane natarcie czo\u0142g\u00f3w mia\u0142o miejsce podczas bitwy pod Cambrai. Pierwsze czo\u0142gi brytyjskie przypomina\u0142y opancerzone skrzynie, opasane z dw\u00f3ch stron metalowymi g\u0105sienicami. Nowy rodzaj mechanizmu jezdnego umo\u017cliwia\u0142 pokonywanie trudnych przeszk\u00f3d, w tym okop\u00f3w, a tak\u017ce mia\u017cd\u017cenie zasiek\u00f3w z drutu kolczastego. Pierwsze czo\u0142gi by\u0142y maszynami bardzo prymitywnymi. Aby wykona\u0107 ostry skr\u0119t, wymaga\u0142y skoordynowanej pracy czterech os\u00f3b, co by\u0142o nie lada osi\u0105gni\u0119ciem. Pojazd nie mia\u0142 wentylacji, co powodowa\u0142o, \u017ce gazy spalinowe i prochowe wywo\u0142ywa\u0142y cz\u0119sto omdlenia i zatrucia za\u0142ogi. Zbiornik czo\u0142gu mie\u015bci\u0142 210 litr\u00f3w paliwa, kt\u00f3re umo\u017cliwia\u0142o przejechanie zaledwie 30 kilometr\u00f3w. Po pokonaniu trasy 100 kilometr\u00f3w pojazd wymaga\u0142 natomiast wymiany wielu cz\u0119\u015bci. Czo\u0142gi nie mia\u0142y radiostacji i do porozumiewania si\u0119 na wi\u0119ksze odleg\u0142o\u015bci wykorzystywano go\u0142\u0119bie pocztowe. Ich uzbrojenie mie\u015bci\u0142o si\u0119 w","start_idx":10,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8350","question":"z jakimi krajami graniczy francja?","answer":"Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105.","context":"Francja (, IPA: ), Republika Francuska ( ) \u2013 pa\u0144stwo, kt\u00f3rego cz\u0119\u015b\u0107 metropolitalna znajduje si\u0119 w Europie Zachodniej, posiadaj\u0105ce tak\u017ce zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitalna rozci\u0105ga si\u0119 od Morza \u015ar\u00f3dziemnego na po\u0142udniu do kana\u0142u La Manche i Morza P\u00f3\u0142nocnego na p\u00f3\u0142nocy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi cz\u0119sto nazywaj\u0105 sw\u00f3j kraj \"l\u2019Hexagone\" (sze\u015bciok\u0105t) \u2013 pochodzi to od kszta\u0142tu Francji metropolitalnej. Francja graniczy z Belgi\u0105, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcari\u0105, W\u0142ochami, Monako, Andor\u0105 i Hiszpani\u0105. Terytoria zamorskie granicz\u0105 r\u00f3wnie\u017c z Brazyli\u0105, Surinamem i Holandi\u0105. Kraj jest po\u0142\u0105czony z Wielk\u0105 Brytani\u0105 przez Eurotunel przebiegaj\u0105cy pod kana\u0142em La Manche. Republika Francuska jest unitarnym pa\u0144stwem demokratycznym, w kt\u00f3rym wa\u017cn\u0105 rol\u0119 odgrywa prezydent. Jest r\u00f3wnie\u017c pi\u0105tym spo\u015br\u00f3d najlepiej rozwini\u0119tych kraj\u00f3w","start_idx":475,"end_idx":576}
+{"id":"mrc_8351","question":"kto ufundowa\u0142 statu\u0119 wolno\u015bci?","answer":"Jest to dar narodu francuskiego dla narodu ameryka\u0144skiego","context":"Statua Wolno\u015bci (ang. \"Statue of Liberty\"), w\u0142a\u015bciwie Wolno\u015b\u0107 Opromieniaj\u0105ca \u015awiat (ang. \"Liberty Enlightening the World\", fr. \"La libert\u00e9 \u00e9clairant le monde\") \u2013 pos\u0105g na wyspie Liberty Island u uj\u015bcia rzeki Hudson do Oceanu Atlantyckiego w regionie metropolitalnym Nowego Jorku, nieoficjalny symbol wolno\u015bci, Nowego Jorku i Stan\u00f3w Zjednoczonych. Wyspa Liberty wraz z wysp\u0105 Ellis stanowi kompleks b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 federaln\u0105 i zarz\u0105dzany przez National Park Service. Administracyjnie nale\u017cy do stanu Nowy Jork. Monumentalna, neoklasycystyczna statua zosta\u0142a wzniesiona w latach 1884\u20131886 wed\u0142ug projektu Fr\u00e9d\u00e9rica Auguste\u2019a Bartholdiego, Gustave\u2019a Eiffela (konstrukcja) i Richarda Morrisa Hunta (postument). Jest to dar narodu francuskiego dla narodu ameryka\u0144skiego, upami\u0119tniaj\u0105cy przymierze obu narod\u00f3w w czasie wojny o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Stan\u00f3w Zjednoczonych. W 1924 zosta\u0142 uznany za narodowy pomnik Stan\u00f3w Zjednoczonych, a","start_idx":708,"end_idx":765}
+{"id":"mrc_8352","question":"jaki pomnik jest w kijowie?","answer":"Matka Ojczyzna","context":"Matka Ojczyzna () \u2013 monumentalny pomnik stoj\u0105cy w Kijowie, na terenie dzielnicy Peczersk. Stanowi on cz\u0119\u015b\u0107 Muzeum historii Ukrainy w II wojnie \u015bwiatowej. Statu\u0119 wykonano ze stali nierdzewnej, jej wysoko\u015b\u0107 to 62 m, natomiast wraz z postumentem ca\u0142o\u015b\u0107 ma wysoko\u015b\u0107 102 m. Masa rze\u017aby wynosi 560 ton. Miecz trzymany w prawej r\u0119ce rze\u017aby ma 16 metr\u00f3w i wa\u017cy 9 ton, natomiast lewa r\u0119ka trzyma tarcz\u0119 o wymiarach 13x8 metr\u00f3w z god\u0142em ZSRR. Wewn\u0105trz postumentu znajduje si\u0119 sala pami\u0119ci, wy\u0142o\u017cona marmurowymi p\u0142ytami, na kt\u00f3rych wyryto imiona ponad 11 tysi\u0119cy \u017co\u0142nierzy i 200 robotnik\u00f3w, kt\u00f3rzy otrzymali tytu\u0142y Bohatera Zwi\u0105zku Radzieckiego i Bohatera Pracy Socjalistycznej. Na wzg\u00f3rzach wok\u00f3\u0142 muzeum tradycyjnie sk\u0142ada si\u0119 kwiaty i wie\u0144ce. Obiekt jest wpisany na list\u0119 Pa\u0144stwowego Rejestru Zabytk\u00f3w","start_idx":0,"end_idx":14}
+{"id":"mrc_8353","question":"kiedy zamkni\u0119to alcatraz?","answer":"1963 roku","context":"Alcatraz Island \u2013 wyspa na Zatoce San Francisco. W j\u0119zyku hiszpa\u0144skim zwana jest \"Wysp\u0105 G\u0142uptak\u00f3w\" (hiszp. \"Isla de los Alcatraces\"), a w angielskim nazywana tak\u017ce \"Ska\u0142\u0105\" (ang. \"The Rock\"). Znajduje si\u0119 na niej nieczynne ju\u017c wi\u0119zienie o zaostrzonym rygorze, dzia\u0142aj\u0105ce od 1934 do 1963 roku. Zamkni\u0119te zosta\u0142o g\u0142\u00f3wnie z powodu wysokich koszt\u00f3w utrzymania, b\u0142\u0119d\u00f3w konstrukcyjnych i powstaj\u0105cych uszkodze\u0144 betonowych element\u00f3w poprzez s\u0142one, nadmorskie powietrze. G\u0142\u00f3wny budynek wi\u0119zienny zosta\u0142 wybudowany w latach 1909\u20131912. Wi\u0119zienie nie jest jedyn\u0105 atrakcj\u0105 turystyczn\u0105 wyspy Alcatraz. Mi\u0142o\u015bnicy przyrody i architektury mog\u0105 tam napotka\u0107 siedliska wielu gatunk\u00f3w ro\u015blin i ptak\u00f3w (zw\u0142aszcza mew), kt\u00f3re w marcu zak\u0142adaj\u0105 gniazda. Na wyspie znajduj\u0105 si\u0119 te\u017c \u015blady trwaj\u0105cej dwa lata (1969\u20131971) okupacji wyspy przez Indian, np. ruiny ma\u0142ego osiedla mieszkalnego przyleg\u0142ego","start_idx":281,"end_idx":290}
+{"id":"mrc_8354","question":"gdzie odbywa si\u0119 festiwal tomorrowland?","answer":"w miejscowo\u015bci Boom, niedaleko Antwerpii w Belgii.","context":"Tomorrowland \u2013 festiwal muzyki elektronicznej organizowany przez Q-Dance, ID&T oraz Media Enterprise. Odbywa si\u0119 co roku, w ostatni weekend (lub ostatnie dwa weekendy) lipca, w miejscowo\u015bci Boom, niedaleko Antwerpii w Belgii. Jest jednym z najwi\u0119kszych i najbardziej znanych festiwali muzycznych na \u015bwiecie, bilety na niego wyprzedaj\u0105 si\u0119 w ca\u0142o\u015bci w kilka minut.","start_idx":175,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_8355","question":"w jakim serialu zagra\u0142a anna przybylska?","answer":"\"Daleko od noszy","context":"\"Tamta dziewczyna\" (2016), zosta\u0142 napisany przez piosenkark\u0119 z my\u015bl\u0105 o Przybylskiej w Gdyni w dniu jej pogrzebu. * 27 wrze\u015bnia 2017 nak\u0142adem Wydawnictwa Agora ukaza\u0142a si\u0119 ksi\u0105\u017cka \"Ania. Biografia Anny Przybylskiej\". Autorami s\u0105 Grzegorz Kubicki i Maciej Drzewicki. * Serial \"Daleko od noszy. Reanimacja\", b\u0119d\u0105cy kontynuacj\u0105 serialu \"Daleko od noszy\", w kt\u00f3rym Przybylska gra\u0142a jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych r\u00f3l, zosta\u0142 dedykowany aktorce. * Re\u017cyser Rados\u0142aw Piwowarski planowa\u0142 nakr\u0119ci\u0107 film biograficzny o aktorce, jednak w 2019 zrezygnowa\u0142 z plan\u00f3w. * W 2021 na ul. Partyzant\u00f3w w Gda\u0144sku powsta\u0142 mural przedstawiaj\u0105cy Przybylsk\u0105. * W 2022 na gdy\u0144skim IX Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105cym przy ul. Or\u0142owskiej ods\u0142oni\u0119to mural z Ann\u0105 Przybylsk\u0105 * W 2022 mia\u0142 premier\u0119 film dokumentalny \"Ania\" w re\u017c. Micha\u0142a Bandurskiego i Krystiana Kuczkowskiego","start_idx":274,"end_idx":290}
+{"id":"mrc_8356","question":"jaka legenda opowiada o godle polski?","answer":"Legend\u0119 o Lechu oraz orle zak\u0142adaj\u0105cym gniazdo","context":"zosta\u0142a w \"Kronice wielkopolskiej\" napisanej po \u0142acinie w 1273 oraz w \u201eKronice Dalimila\u201d spisanej w j\u0119zyku czeskim w 1319. Informacje o orle jako godle Kr\u00f3lestwa polskiego zanotowane zosta\u0142y przez polskich pisarzy historycznych. Zanotowa\u0142 j\u0105 Jan D\u0142ugosz w swoich \"Rocznikach\", pisanych w latach 1455\u20131480. W tek\u015bcie autor wskaza\u0142 na podobie\u0144stwa do god\u0142a Rzymu. Legend\u0119 o Lechu oraz orle zak\u0142adaj\u0105cym gniazdo wspomnia\u0142 tak\u017ce w 1555 roku w swoim dziele \"De origine et rebus gestis Polonorum\" (pol. \"O pochodzeniu i czynach Polak\u00f3w\") polski historyk Marcin Kromer. Niekt\u00f3rzy uczeni upatruj\u0105 w legendzie podania o za\u0142o\u017ceniu Rzymu przez Romulusa i Remusa. Jej elementem jest auspicjum, staro\u017cytny rytua\u0142 wnioskowania z lotu ptak\u00f3w drapie\u017cnych (np. or\u0142a) o aprobacie bog\u00f3w dla podj\u0119tych zamierze\u0144. Mniej romantyczna wersja zak\u0142ada, \u017ce","start_idx":362,"end_idx":408}
+{"id":"mrc_8357","question":"kto zdoby\u0142 pierwsze medale dla polski na io?","answer":"Franciszek G\u0105sienica Gro\u0144","context":"Polscy medali\u015bci zimowych igrzysk olimpijskich \u2013 zestawienie reprezentuj\u0105cych Polsk\u0119 zawodnik\u00f3w i zawodniczek, kt\u00f3rzy zdobyli przynajmniej jeden medal zimowych igrzysk olimpijskich. Reprezentacja Polski startuje w zimowych igrzyskach olimpijskich nieprzerwanie od pocz\u0105tku ich rozgrywania, czyli od 1924 roku. W latach 1924\u20131952 Polacy nie zdobyli \u017cadnego medalu olimpijskiego na zimowych igrzyskach. Pierwszy medal dla Polski zdoby\u0142 Franciszek G\u0105sienica Gro\u0144, kt\u00f3ry zaj\u0105\u0142 trzecie miejsce w konkursie indywidualnym kombinacji norweskiej w 1956 roku. Podczas kolejnych zimowych igrzysk dwa medale olimpijskie w biegu na 1500 metr\u00f3w zdoby\u0142y polskie \u0142y\u017cwiarki szybkie \u2013 Elwira Seroczy\u0144ska (srebrny) i Helena Pilejczyk (br\u0105zowy). Pierwszy z\u0142oty medal olimpijski zdoby\u0142 Wojciech Fortuna w konkursie skok\u00f3w narciarskich na du\u017cym obiekcie w 1972 roku w Sapporo. Kolejne medale dla Polski po trzydziestoletniej przerwie wywalczy\u0142 Adam","start_idx":434,"end_idx":459}
+{"id":"mrc_8358","question":"co nazywamy zespo\u0142em pojazd\u00f3w?","answer":"pojazdy z\u0142\u0105czone ze sob\u0105 w celu poruszania si\u0119 po drodze jako ca\u0142o\u015b\u0107","context":"Zesp\u00f3\u0142 pojazd\u00f3w \u2013 pojazdy z\u0142\u0105czone ze sob\u0105 w celu poruszania si\u0119 po drodze jako ca\u0142o\u015b\u0107, nie dotyczy to pojazd\u00f3w z\u0142\u0105czonych w celu holowania. Pojazd u\u017cytkowy mo\u017ce powsta\u0107 m.in. w wyniku z\u0142\u0105czenia samochodu osobowego, autobusu, samochodu dostawczego, ci\u0105gnika siod\u0142owego, ci\u0105gnika rolniczego z przyczep\u0105, b\u0105d\u017a naczep\u0105. Dopuszczalna pr\u0119dko\u015b\u0107 poruszania si\u0119 zespo\u0142u pojazd\u00f3w zdolnego rozwin\u0105\u0107 pr\u0119dko\u015b\u0107 co najmniej 40 km/h wynosi: na drodze krajowej do 70 km/h (na drodze krajowej o dw\u00f3ch pasach do 80 km/h), na drodze ekspresowej i autostradzie do 80 km/h. == Prawo o ruchu drogowym w Polsce == D\u0142ugo\u015b\u0107 pojazdu nie mo\u017ce przekracza\u0107 w przypadku: # pojazdu samochodowego, z wyj\u0105tkiem autobusu oraz pojazd\u00f3w samochodowych, o kt\u00f3rych mowa w pkt 11 \u2013 12,00 m; # ci\u0105gnika rolniczego lub pojazdu wolnobie\u017cnego","start_idx":18,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8359","question":"ile grup na m\u015b 2022?","answer":"10 grup","context":"Eliminacje do Mistrzostw \u015awiata w Pi\u0142ce No\u017cnej 2022 w strefie UEFA, kt\u00f3re odby\u0142y si\u0119 w Katarze. == Format eliminacji == W eliminacjach wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 55 reprezentacji narodowych, kt\u00f3re zosta\u0142y rozlosowane do 10 grup, w kt\u00f3rych wyst\u0119powa\u0142o po 5 i 6 zespo\u0142\u00f3w. Najlepsza dru\u017cyna z ka\u017cdej z 10 grup automatycznie zakwalifikowa\u0142a si\u0119 do Mistrzostw \u015awiata, a 10 najlepszych dru\u017cyn z drugich miejsc + 2 najlepszych zwyci\u0119zc\u00f3w grup Ligi Narod\u00f3w UEFA, kt\u00f3rzy nie zaj\u0119li odpowiedniego miejsca w eliminacjach wzi\u0119li udzia\u0142 w bara\u017cach o pozosta\u0142e 3 miejsca. Komitet UEFA zatwierdzi\u0142 stosowanie systemu Wideoweryfikacji w trakcie eliminacji pod warunkiem uzyskania zgody FIFA. == Terminarz == == Dru\u017cyny bior\u0105ce udzia\u0142 w eliminacjach == == Podzia\u0142 na koszyki == Podzia\u0142 na koszyki zosta\u0142 dokonany na podstawie","start_idx":207,"end_idx":214}
+{"id":"mrc_8360","question":"ile wysp jest w chorwacji?","answer":"698","context":"W chorwackiej cz\u0119\u015bci Morza Adriatyckiego znajduje si\u0119 698 wysp, 389 wysepek oraz 78 raf, co sprawia, \u017ce chorwacki archipelag jest najliczebniejszym na Morzu Adriatyckim oraz drugim co do liczebno\u015bci na Morzu \u015ar\u00f3dziemnym (wi\u0119cej wysp posiada tylko Grecja). Spo\u015br\u00f3d 698 wysp w 2001 r. tylko 47 by\u0142o zamieszkiwanych co najmniej przez jedn\u0105 osob\u0119. Starsze \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105, \u017ce Chorwacja posiada\u0142a 66 zamieszkanych wysp, lecz dane te s\u0105 ju\u017c nieaktualne. Wyspy Chorwacji s\u0105 zamieszkane od czas\u00f3w staro\u017cytnej Grecji (dla przyk\u0142adu wyspa Hvar by\u0142a zamieszkana pomi\u0119dzy 3500 r. p.n.e. a 2500 r. p.n.e., Dionizjos I za\u0142o\u017cy\u0142 kolonie na wyspach Hvar i Vis w czwartym wieku przed Chrystusem). Liczba mieszka\u0144c\u00f3w na wyspach ros\u0142a do 1921 roku, kiedy osi\u0105gn\u0119\u0142a sw\u00f3j szczyt i wynosi\u0142a 173 503. Od","start_idx":54,"end_idx":57}
+{"id":"mrc_8361","question":"kto dowodzi\u0142 si\u0142ami husyt\u00f3w?","answer":"Wojskami husyckimi dowodzi\u0142 Jan \u017di\u017eka, a po jego \u015bmierci w 1424 roku Prokop Wielki.","context":"Wojny husyckie \u2013 wojny religijne toczone na terenie Czech w latach 1419\u20131436, b\u0119d\u0105ce wynikiem krucjat organizowanych przez cesarza Zygmunta Luksemburskiego przy poparciu papiestwa. == Przebieg wojen == Pocz\u0105tkiem wojen husyckich sta\u0142o si\u0119 powstanie przeciwko obwinionemu za \u015bmier\u0107 Jana Husa Zygmuntowi Luksemburskiemu, kt\u00f3ry po Wac\u0142awie IV odziedziczy\u0142 tron czeski. Wojskami husyckimi dowodzi\u0142 Jan \u017di\u017eka, a po jego \u015bmierci w 1424 roku Prokop Wielki. Po odparciu 4 (z pi\u0119ciu) krucjat: * pierwszej w latach 1420\u20131421, * drugiej w latach 1421\u20131422, * trzeciej w roku 1422, * czwartej w roku 1427, * pi\u0105tej w roku 1431 W ramach akcji odwetowej, w czasie ofensywy przeprowadzonej na skal\u0119 strategiczn\u0105 i na kilku frontach husyci zaatakowali tereny (Austria, Brandenburgia, Saksonia, \u015al\u0105sk) z kt\u00f3rych atakowano Czechy w","start_idx":366,"end_idx":449}
+{"id":"mrc_8362","question":"kt\u00f3re miejsce zdoby\u0142 polak na eurowizji?","answer":"Zaj\u0105\u0142 w nim 12. miejsce po zdobyciu 151 punkt\u00f3w","context":"bukmacherskich do wygrania Eurowizji, przed koncertem p\u00f3\u0142fina\u0142owym Polska pozostawa\u0142a w gronie faworyt\u00f3w do zwyci\u0119stwa. 3 maja reprezentant rozpocz\u0105\u0142 w Turynie pr\u00f3by kamerowe do konkursu, a tak\u017ce wzi\u0105\u0142 udzia\u0142 w uroczystej ceremonii otwarcia Eurowizji 2022. 12 maja wyst\u0105pi\u0142 jako czternasty w kolejno\u015bci w drugim p\u00f3\u0142finale konkursu i z sz\u00f3stego miejsca zakwalifikowa\u0142 si\u0119 do fina\u0142u, kt\u00f3ry zosta\u0142 rozegrany 14 maja. Zaj\u0105\u0142 w nim 12. miejsce po zdobyciu 151 punkt\u00f3w, w tym 105 pkt od telewidz\u00f3w (9. miejsce) i 46 pkt od juror\u00f3w (14. miejsce). 19 wrze\u015bnia 2022 TVP poinformowa\u0142a, \u017ce reprezentant kraju zostanie wy\u0142oniony za po\u015brednictwem krajowych eliminacji oraz rozpocz\u0119\u0142a nab\u00f3r propozycji... Zg\u0142oszenia do konkursu przyjmowane s\u0105 do 15 stycznia 2023 roku.. 12 stycznia poinformowano o przed\u0142u\u017ceniu terminu do 10 lutego 2023..","start_idx":414,"end_idx":461}
+{"id":"mrc_8363","question":"kiedy zmar\u0142 charlie chaplin?","answer":"25 grudnia 1977","context":"Charlie Chaplin, w\u0142a\u015bc. Charles Spencer Chaplin, KBE (ur. 16 kwietnia 1889 w Londynie, zm. 25 grudnia 1977 w Vevey) \u2013 brytyjski aktor i re\u017cyser okresu kina niemego, p\u00f3\u017aniej tak\u017ce film\u00f3w ud\u017awi\u0119kowionych; producent, scenarzysta i kompozytor muzyki filmowej. Ikona kultury popularnej. Jeden z najwybitniejszych i najlepiej rozpoznawalnych aktor\u00f3w i re\u017cyser\u00f3w w historii \u015bwiatowego kina. American Film Institute umie\u015bci\u0142 go na 10. miejscu w rankingu \u201eNajwi\u0119kszych aktor\u00f3w wszech czas\u00f3w\u201d (\"The 50 Greatest American Screen Legends\"). == \u017byciorys == === M\u0142odo\u015b\u0107, rodzina === Urodzi\u0142 si\u0119 w Walworth w Londynie, w Anglii. Jego ojcem by\u0142 Charles Chaplin, a matk\u0105 Hannah Harriette Hill (oboje w \u0107wierci romskiego pochodzenia). Oboje rodzice byli aktorami. Jego ojciec by\u0142 alkoholikiem, a matka mierzy\u0142a si\u0119 z problemami psychicznymi. Rozwiedli si\u0119","start_idx":91,"end_idx":106}
+{"id":"mrc_8364","question":"czym by\u0142a noc d\u0142ugich no\u017cy?","answer":"\u2013 przeprowadzona w nocy z 29 na 30 czerwca 1934 akcja schwytania i wymordowania przeciwnik\u00f3w Adolfa Hitlera, przede wszystkim wewn\u0105trz ruchu narodowosocjalistycznego","context":"Noc d\u0142ugich no\u017cy (niem. \"Nacht der langen Messer\") \u2013 przeprowadzona w nocy z 29 na 30 czerwca 1934 akcja schwytania i wymordowania przeciwnik\u00f3w Adolfa Hitlera, przede wszystkim wewn\u0105trz ruchu narodowosocjalistycznego; tej nocy SS z pomoc\u0105 wojska zaj\u0119\u0142y g\u0142\u00f3wn\u0105 siedzib\u0119 dow\u00f3dztwa SA i aresztowa\u0142y jego dow\u00f3dc\u0119 Ernsta R\u00f6hma. Czystka zosta\u0142a przeprowadzona na rozleg\u0142\u0105 skal\u0119. 13 lipca 1934 Hitler powiedzia\u0142 w Reichstagu, \u017ce zabito 74 osoby, a sam Hermann G\u00f6ring aresztowa\u0142 ponad tysi\u0105c os\u00f3b. Wiadomo, \u017ce przynajmniej 85 os\u00f3b zabito dora\u017anie bez \u017cadnego formalnego post\u0119powania prawnego. Pretekstem do podj\u0119cia tych dzia\u0142a\u0144 mia\u0142 by\u0107 rzekomo planowany przez nich zamach stanu. == T\u0142o historyczne == === Konflikt SA i armii === Oddzia\u0142y szturmowe (\"niem. Sturmabteilung, w skr\u00f3cie SA\") by\u0142y organizacj\u0105, kt\u00f3rej ideowo bliskie by\u0142y","start_idx":51,"end_idx":216}
+{"id":"mrc_8365","question":"w kt\u00f3rym roku powo\u0142ano zwi\u0105zek ochotniczych stra\u017cy po\u017carnych rp?","answer":"28 grudnia 1956","context":"Zwi\u0105zek Ochotniczych Stra\u017cy Po\u017carnych Rzeczypospolitej Polskiej \u2013 og\u00f3lnopolskie stowarzyszenie zrzeszaj\u0105ce Ochotnicze Stra\u017ce Po\u017carne i inne osoby prawne w celu wykonywania zada\u0144 w zakresie ochrony przeciwpo\u017carowej i r\u00f3\u017cnych form pracy kulturalno-o\u015bwiatowej. Zosta\u0142 powo\u0142any 28 grudnia 1956. Dzia\u0142a na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. \u2013 Prawo o stowarzyszeniach (), ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpo\u017carowej (), oraz w\u0142asnego statutu. == Wybrane cele Zwi\u0105zku == * dzia\u0142anie na rzecz ochrony \u017cycia, zdrowia i mienia przed po\u017carami, kl\u0119skami \u017cywio\u0142owymi i zagro\u017ceniami ekologicznymi lub innymi miejscowymi zagro\u017ceniami, * rzecznictwo i reprezentowanie cz\u0142onk\u00f3w Zwi\u0105zku wobec organ\u00f3w administracji publicznej, * wykonywanie zada\u0144 z zakresu ochrony przeciwpo\u017carowej zleconych przez organy administracji publicznej, * wsp\u00f3\u0142tworzenie i opiniowanie akt\u00f3w normatywnych dotycz\u0105cych ochrony przeciwpo\u017carowej, *","start_idx":274,"end_idx":289}
+{"id":"mrc_8366","question":"z czego zbudowany jest w\u0142os?","answer":"z twardej, spoistej keratyny","context":"W\u0142os \u2013 nitkowaty, zrogowacia\u0142y, wyspecjalizowany wytw\u00f3r nask\u00f3rka, wyst\u0119puj\u0105cy wy\u0142\u0105cznie u ssak\u00f3w, na powierzchni ich sk\u00f3ry, zbudowany z twardej, spoistej keratyny. W entomologii termin w\u0142osy lub w\u0142oski (\u0142ac. \"comae\", \"pili\", \"chaetae\") stosowany jest w odniesieniu do niekt\u00f3rych wytwor\u00f3w osk\u00f3rka stawonog\u00f3w, w tym do szczecinek (\"saetae\", \"setae\"). W\u0142osy znajduj\u0105 si\u0119 na ca\u0142ej sk\u00f3rze, z wyj\u0105tkiem wewn\u0119trznej strony d\u0142oni, warg i podeszew. W\u0142osy wyrastaj\u0105 z zag\u0142\u0119bie\u0144 sk\u00f3ry tworz\u0105cych kana\u0142, zwany mieszkiem w\u0142osowym, do kt\u00f3rego podstawy przyczepiony jest mi\u0119sie\u0144 przyw\u0142osowy. Do tego kana\u0142u uchodz\u0105 przewody gruczo\u0142\u00f3w \u0142ojowych. Lejkowate uj\u015bcie mieszka w\u0142osowego jest widoczne na sk\u00f3rze jako por. Ow\u0142osienie cia\u0142a zasadniczo pe\u0142ni rol\u0119 termoregulacyjn\u0105 i ochronn\u0105, jednak u cz\u0142owieka tylko w ograniczonym zakresie. Zachowa\u0142o si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na g\u0142owie, w do\u0142ach pachowych, na ko\u0144czynach g\u00f3rnych i","start_idx":134,"end_idx":162}
+{"id":"mrc_8367","question":"w jakich j\u0119zykach zosta\u0142 napisany nowy testament?","answer":"w formie koine j\u0119zyka starogreckiego.","context":"Nowy Testament (gr. \u1f29 \u039a\u03b1\u03b9\u03bd\u1f74 \u0394\u03b9\u03b1\u03b8\u03ae\u03ba\u03b7, H\u0113 Kain\u0113 Diath\u0113k\u0113) \u2013 druga, po Starym Testamencie, cz\u0119\u015b\u0107 Biblii chrze\u015bcija\u0144skiej; zbi\u00f3r dwudziestu siedmiu ksi\u0105g, napisanych przez pi\u0119tnastu lub szesnastu autor\u00f3w mi\u0119dzy rokiem 50 a 120 po Chrystusie w formie koine j\u0119zyka starogreckiego. S\u0105 one skierowane do os\u00f3b indywidualnych lub wsp\u00f3lnot chrze\u015bcija\u0144skich. Do czas\u00f3w wsp\u00f3\u0142czesnych przekazany w postaci odpis\u00f3w i kopii, z kt\u00f3rych najstarsze manuskrypty pochodz\u0105 z II wieku, a pe\u0142ny odpis z IV wieku. Nowy Testament jest uwa\u017cany za jeden z fundamentalnych tekst\u00f3w dla zrozumienia ludzkiej historii. Kszta\u0142towa\u0142 postawy i zachowania chrze\u015bcijan przez dwa tysi\u0105ce lat. Pozostaje g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em chrze\u015bcija\u0144skiej doktryny i etyki. Od XVIII wieku jest przedmiotem bada\u0144 uczonych, kt\u00f3rzy cz\u0119sto podchodz\u0105 do niego krytycznie. Rezultaty tych bada\u0144 s\u0105 niekiedy bardzo z\u0142o\u017cone.","start_idx":237,"end_idx":274}
+{"id":"mrc_8368","question":"kiedy narodzi\u0142a si\u0119 demokracja?","answer":"Pierwsza demokracja powsta\u0142a w\u0142a\u015bnie w Atenach pod przyw\u00f3dztwem Klejstenesa w latach 508\u2013507 roku p.n.e.","context":"Namibia, Panama, Papua-Nowa Gwinea, Paragwaj, Peru, Polska, Portugalia, Po\u0142udniowa Afryka, Republika Zielonego Przyl\u0105dka, Rumunia, Salwador, Serbia, S\u0142owacja, S\u0142owenia, Sri Lanka, Surinam, Tajlandia, Tajwan, Timor Wschodni, Trynidad i Tobago, W\u0119gry, W\u0142ochy, Zambia. == Historia == === Staro\u017cytno\u015b\u0107 === Termin \u201edemokracja\u201d wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytnej my\u015bli politycznej i filozoficznej i pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w Atenach. Pierwsza demokracja powsta\u0142a w\u0142a\u015bnie w Atenach pod przyw\u00f3dztwem Klejstenesa w latach 508\u2013507 roku p.n.e. St\u0105d te\u017c Klejstenesa nazywa si\u0119 niekiedy \u201eojcem demokracji ate\u0144skiej\u201d. Demokracja ate\u0144ska mia\u0142a form\u0119 demokracji bezpo\u015bredniej, o dw\u00f3ch cechach charakterystycznych: losowym wyborze obywateli na niekt\u00f3re urz\u0119dy administracyjne i s\u0105dowe, oraz Zgromadzenie Ludowe (Eklezj\u0119) o uprawnieniach prawodawczych, sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z wszystkich obywateli. Z obywatelstwa wykluczone by\u0142y kobiety, niewolnicy, cudzoziemcy (\u03bc\u03ad\u03c4\u03bf\u03b9\u03ba\u03bf\u03b9, metojkowie) i ch\u0142opcy","start_idx":424,"end_idx":528}
+{"id":"mrc_8369","question":"jak\u0105 nazw\u0105 okre\u015blano w polsce epok\u0119 datowan\u0105 na drug\u0105 po\u0142ow\u0119 xix wieku?","answer":"pozytywizm","context":"wyst\u0119powa\u0142 w okresie od powstania styczniowego do lat 90. XIX wieku. W historii literatury pozytywizm wyst\u0119puje po okresie romantyzmu i poprzedza okres M\u0142odej Polski. === T\u0142o historyczne i zwi\u0105zki z pozytywizmem na \u015bwiecie === Po upadku powstania wielu Polak\u00f3w porzuci\u0142o nadziej\u0119 na odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci za pomoc\u0105 walki zbrojnej. Razem z tymi nadziejami odsuwano \u2013 cho\u0107 cz\u0119sto tylko cz\u0119\u015bciowo \u2013 wzorce kszta\u0142towane w okresie romantyzmu. Polski pozytywizm, kt\u00f3ry czerpa\u0142 swe inspiracje z filozofii Comte\u2019a, ale r\u00f3wnie\u017c z pism brytyjskich uczonych, stawia\u0142 racjonalne rozumowanie ponad emocjami. B\u0119d\u0105c jednak organicznie zwi\u0105zanym ze \"spraw\u0105 polsk\u0105\", podej\u015bcie uniwersalnie charakterystyczne dla nowego pr\u0105du stosowa\u0142 przede wszystkim do kwestii suwerennego pa\u0144stwa polskiego. Polscy pozytywi\u015bci metod\u0119 podtrzymania polskiej to\u017csamo\u015bci widzieli nie w powstaniach narodowych, ale w pracy i","start_idx":91,"end_idx":101}
+{"id":"mrc_8370","question":"jakie po\u0142o\u017cenie geograficzne ma warszawa?","answer":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N.","context":"Skrajne punkty Warszawy maj\u0105 d\u0142ugo\u015b\u0107 geograficzn\u0105 20\u00b051\u203206\u2033E i 21\u00b016\u203216\u2033E, a szeroko\u015b\u0107 geograficzn\u0105 52\u00b005\u203252\u2033N i 52\u00b022\u203205\u2033N. Stolica stanowi g\u0142\u00f3wne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszka\u0144c\u00f3w, zale\u017cnie od sposobu zdefiniowania jej granic, wynosi od 2,6 do 3,5 mln. Jest to najwi\u0119ksze po aglomeracji \u015bl\u0105skiej skupisko ludno\u015bci w Polsce. Na obszarze aglomeracji warszawskiej znajduje si\u0119 oko\u0142o 20 miast. == Warunki naturalne == === Rze\u017aba terenu === Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6\u201325 m skarpa wi\u015blana, stanowi\u0105ca lewobrze\u017cn\u0105 kraw\u0119d\u017a erozyjn\u0105 R\u00f3wniny Warszawskiej. W p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci Warszawy skarpa biegnie w pobli\u017cu Wis\u0142y natomiast w po\u0142udniowej (Mokot\u00f3w, Ursyn\u00f3w) odsuwa si\u0119 od rzeki. Najwy\u017csz\u0105 wysoko\u015b\u0107 (ok. 25 m) ma w cz\u0119\u015bci \u015brodkowej, na odcinku od ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Anny do Belwederu. Na obszarze miasta znajduje","start_idx":0,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_8371","question":"jakie instytucje pomagaj\u0105 osobom prze\u015bladowanym?","answer":"Open Doors \u2013 chrze\u015bcija\u0144ska organizacja non-profit","context":"Open Doors \u2013 chrze\u015bcija\u0144ska organizacja non-profit wspieraj\u0105ca i monitoruj\u0105ca prze\u015bladowanych chrze\u015bcijan w 45 krajach, w kt\u00f3rych s\u0105 oni w jaki\u015b spos\u00f3b represjonowani. Jest ona tak\u017ce zaanga\u017cowana w dystrybucj\u0119 Biblii, religijnej literatury i medi\u00f3w oraz prowadzi szkolenia. Od lipca 2010 roku jest rozwijany polski oddzia\u0142 Open Doors. W kwietniu 2011 roku zosta\u0142a wydana ksi\u0105\u017cka brata Andrew \u201eBo\u017cy Przemytnik\u201d, kt\u00f3ra jest mi\u0119dzynarodowym bestsellerem \u2013 autobiografi\u0105 Brata Andrew, w kt\u00f3rej opowiada mi\u0119dzy innymi pierwszych przyjazdach do Polski i innych pa\u0144stw komunistycznych w latach 50. Wizj\u0105 Open Doors jest umocnienie Ko\u015bcio\u0142a Chrystusa cierpi\u0105cego ucisk, aby m\u00f3g\u0142 \u017cy\u0107 wiar\u0105, a tak\u017ce wspieranie go, by m\u00f3g\u0142 g\u0142osi\u0107 Ewangeli\u0119 pozyskuj\u0105c w ten spos\u00f3b nowych uczni\u00f3w Jezusa. Celem dzia\u0142alno\u015bci Open Doors w krajach wolnych jest stworzenie ruchu modlitewnego,","start_idx":0,"end_idx":50}
+{"id":"mrc_8372","question":"od kiedy istnieje celibat w kosciele?","answer":"Celibat by\u0142 wymagany od os\u00f3b wy\u015bwi\u0119conych (niekt\u00f3rych diakon\u00f3w, prezbiter\u00f3w, biskup\u00f3w) w rycie rzymskim od XI\u2013XII wieku","context":"VII, w XI wieku, w ramach tzw. reformy gregoria\u0144skiej. Celibat by\u0142 wymagany od os\u00f3b wy\u015bwi\u0119conych (niekt\u00f3rych diakon\u00f3w, prezbiter\u00f3w, biskup\u00f3w) w rycie rzymskim od XI\u2013XII wieku i mia\u0142 zwi\u0105zek z reform\u0105 ko\u015bcieln\u0105 papie\u017ca Kaliksta II, w Polsce obowi\u0105zuj\u0105cy od 1197. Pocz\u0105tkowo by\u0142 jednak domen\u0105 zakon\u00f3w, w kt\u00f3rych sk\u0142ada si\u0119 \u015blubowanie czysto\u015bci. Pod koniec \u015bredniowiecza celibat nie by\u0142 przestrzegany przez wszystkich kap\u0142an\u00f3w. W konkubinacie w Europie Zachodniej \u017cy\u0142o ok. 25% kap\u0142an\u00f3w. Dziesi\u0105tki duchownych by\u0142o z tego powodu denuncjowanych przez gorliwych dziekan\u00f3w u biskupa lub sami przyznawali si\u0119 do tego. Biskupi \u017c\u0105dali oddalenia konkubiny, przewa\u017cnie jednak nie egzekwowano skutecznie \u017c\u0105dania. W oczach wielu \u015bwieckich konkubinat ksi\u0119\u017cy przesta\u0142 by\u0107 zgorszeniem. Ten brak dyscypliny wi\u0105za\u0142 si\u0119 z brakiem nauczania o ascezie oraz z traktowaniem pracy","start_idx":55,"end_idx":174}
+{"id":"mrc_8373","question":"kto wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z sb?","answer":"Lecha Wa\u0142\u0119sy","context":"Kwestia wsp\u00f3\u0142pracy Lecha Wa\u0142\u0119sy ze S\u0142u\u017cb\u0105 Bezpiecze\u0144stwa \u2013 domniemanie, kt\u00f3re sta\u0142o si\u0119 motywem m.in. dla wielu publikacji ksi\u0105\u017ckowych i filmowych podejmuj\u0105cych pr\u00f3b\u0119 wyja\u015bnienia relacji Lecha Wa\u0142\u0119sy ze S\u0142u\u017cb\u0105 Bezpiecze\u0144stwa, organem policji politycznej w PRL. Od czasu przemian ustrojowych w Polsce pojawia\u0142y si\u0119 zarzuty, \u017ce Lech Wa\u0142\u0119sa wsp\u00f3\u0142pracowa\u0142 z SB. W 2017 ekspertyza sporz\u0105dzona na potrzeby \u015bledztwa prowadzonego przez Instytut Pami\u0119ci Narodowej wykaza\u0142a na podstawie badania pisma r\u0119cznego autentyczno\u015b\u0107 dokument\u00f3w, w kt\u00f3rych Lech Wa\u0142\u0119sa mia\u0142 zgodzi\u0107 si\u0119 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 z organem politycznym (pojawi\u0142y si\u0119 tak\u017ce opinie to kwestionuj\u0105ce). Sam Lech Wa\u0142\u0119sa konsekwentnie zaprzecza wsp\u00f3\u0142pracy z SB. == Historia == Od drugiej po\u0142owy lat 70. w wypowiedziach by\u0142ych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w Lecha Wa\u0142\u0119sy pojawiaj\u0105 si\u0119 oskar\u017cenia o jego wsp\u00f3\u0142prac\u0119 ze S\u0142u\u017cb\u0105 Bezpiecze\u0144stwa. Takie zarzuty wysuwali","start_idx":19,"end_idx":31}
+{"id":"mrc_8374","question":"co to armia krajowa?","answer":"Armia Krajowa (AK) lub Si\u0142y Zbrojne w Kraju, kryptonim \u201ePZP\u201d (Polski Zwi\u0105zek Powsta\u0144czy) \u2013 zakonspirowane si\u0142y zbrojne Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego w latach II wojny \u015bwiatowej","context":"Armia Krajowa (AK) lub Si\u0142y Zbrojne w Kraju, kryptonim \u201ePZP\u201d (Polski Zwi\u0105zek Powsta\u0144czy) \u2013 zakonspirowane si\u0142y zbrojne Polskiego Pa\u0144stwa Podziemnego w latach II wojny \u015bwiatowej, powsta\u0142e z przemianowania Zwi\u0105zku Walki Zbrojnej (powsta\u0142ego w listopadzie 1939) rozkazem Naczelnego Wodza genera\u0142a broni W\u0142adys\u0142awa Sikorskiego z 14 lutego 1942 r. Dzia\u0142a\u0142a na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, okupowanej przez Niemcy i ZSRR (po wkroczeniu Armii Czerwonej na terytorium pa\u0144stwa polskiego 4 stycznia 1944 r.). Si\u0142y Zbrojne w Kraju by\u0142y integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Polskich Si\u0142 Zbrojnych, podporz\u0105dkowan\u0105 Naczelnemu Wodzowi. Najwi\u0119ksz\u0105 operacj\u0105 militarn\u0105 Armii Krajowej by\u0142a akcji \u201eBurza\" i w jej ramach powstanie warszawskie. Strategicznym, cho\u0107 niezrealizowanym celem AK by\u0142o przeprowadzenie powstania powszechnego w okupowanej Polsce, w ostatniej fazie II wojny \u015bwiatowej. == Rodow\u00f3d == Inicjatywa stworzenia centralnego","start_idx":0,"end_idx":176}
+{"id":"mrc_8375","question":"jakie g\u00f3ry s\u0105 w karpaczu?","answer":"Karkonosze z najwy\u017cszym szczytem Sudet\u00f3w \u2013 \u015anie\u017ck\u0105.","context":"zimowej turystyki sportowej, oferuje bogaty wachlarz turystyki g\u00f3rskiej, krajobrazowej. Posiada zasobn\u0105 baz\u0119 noclegow\u0105 (ok. 11 tys. miejsc noclegowych) i restauracyjno-wy\u017cywieniow\u0105. Wielk\u0105 atrakcj\u0105 Karpacza s\u0105 pobliskie Karkonosze z najwy\u017cszym szczytem Sudet\u00f3w \u2013 \u015anie\u017ck\u0105. Znajduje si\u0119 tu r\u00f3wnie\u017c Muzeum Sportu i Turystyki. Od wrze\u015bnia 2003 organizowany jest mi\u0119dzynarodowy marszobieg \u201eLawina\u201d na trasie \u015anie\u017cka \u2013 schronisko Samotnia. Od 2012 w Karpaczu odbywa si\u0119 Festiwal Smak\u00f3w Liczyrzepy. === Piesze szlaki turystyczne === * G\u0142\u00f3wny Szlak Sudecki: \u015awierad\u00f3w-Zdr\u00f3j \u2013 \u2026 \u2013 Prze\u0142\u0119cz Karkonoska (Schronisko PTTK \u201eOdrodzenie\u201d) \u2013 R\u00f3wnia pod \u015anie\u017ck\u0105 \u2013 Prze\u0142\u0119cz pod \u015anie\u017ck\u0105 (Schronisko \u201eDom \u015al\u0105ski\u201d) \u2013 Schronisko PTTK \u201eNad \u0141omniczk\u0105\u201d \u2013 Karpacz \u2013 P\u0142\u00f3czki \u2013 stoki Grabowca \u2013 G\u0142\u0119bock \u2013 \u2026 \u2013 Prudnik * Prze\u0142\u0119cz Okraj (schronisko PTTK) \u2013 Wilcza Por\u0119ba \u2013 Karpacz","start_idx":220,"end_idx":271}
+{"id":"mrc_8376","question":"jakiej narodowo\u015bci by\u0142 albert einstein?","answer":"Z pochodzenia Albert Einstein by\u0142 niemieckim \u017bydem.","context":"Towarzystwo Kr\u00f3lewskie w Londynie (ang. \"The Royal Society of London\") \u2013 w 1925 roku przyzna\u0142o Einsteinowi Medal Copleya, w uzasadnieniu wprost podaj\u0105c teori\u0119 wzgl\u0119dno\u015bci. W 1923 otrzyma\u0142 niemiecki Order Pour le M\u00e9rite za Nauk\u0119 i Sztuk\u0119, z kt\u00f3rego zrezygnowa\u0142 w 1933. == Narodowo\u015b\u0107 i obywatelstwo == === Stan formalny === Z pochodzenia Albert Einstein by\u0142 niemieckim \u017bydem. Mimo to w ci\u0105gu ca\u0142ego \u017cycia by\u0142 obywatelem \u0142\u0105cznie 4 r\u00f3\u017cnych kraj\u00f3w: Niemiec, Szwajcarii, Austrii i USA. Okresowo bywa\u0142 obywatelem dw\u00f3ch z nich jednocze\u015bnie, a przez pewien czas by\u0142 bezpa\u0144stwowcem. Jego status zmienia\u0142 si\u0119 a\u017c 6 razy: * Do 17. roku \u017cycia by\u0142 poddanym kr\u00f3la Wirtembergii. * 28 stycznia 1896 roku, na wniosek swojego ojca, zosta\u0142 zwolniony z tego podda\u0144stwa, dzi\u0119ki czemu ojciec","start_idx":322,"end_idx":373}
+{"id":"mrc_8377","question":"do jakiego wojew\u00f3dztwa nale\u017cy elbl\u0105g?","answer":"wojew\u00f3dztwie warmi\u0144sko-mazurskim","context":"Elbl\u0105g (, niem. , prus. \"Elbings\", ) \u2013 miasto na prawach powiatu w wojew\u00f3dztwie warmi\u0144sko-mazurskim, siedziba w\u0142adz powiatu elbl\u0105skiego i gminy wiejskiej Elbl\u0105g, ale miasto nie wchodzi w ich sk\u0142ad, stanowi\u0105c odr\u0119bn\u0105 jednostk\u0119 samorz\u0105du terytorialnego. Od 1992 stolica diecezji elbl\u0105skiej. Najstarsze miasto w wojew\u00f3dztwie, jedno z najstarszych w Polsce i Niemczech (rok za\u0142o\u017cenia 1237, prawa miejskie 1246). Miasto posiada\u0142o prawo do czynnego uczestnictwa w akcie wyboru kr\u00f3la. Obywatelstwo Elbl\u0105ga dawa\u0142o przywilej do posiadania ziemi. Elbl\u0105g to najni\u017cej po\u0142o\u017cone miasto w Polsce. Le\u017cy u uj\u015bcia rzeki Elbl\u0105g do Zalewu Wi\u015blanego. Wed\u0142ug danych GUS z 30 czerwca 2021 r., Elbl\u0105g liczy\u0142 117 952 mieszka\u0144c\u00f3w. Elbl\u0105g to o\u015brodek przemys\u0142u ci\u0119\u017ckiego (Sp\u00f3\u0142ka Zamech Marine zajmuj\u0105ca si\u0119 produkcj\u0105 \u015brub nap\u0119dowych do statk\u00f3w oraz General Electric","start_idx":67,"end_idx":99}
+{"id":"mrc_8378","question":"jak\u0105 rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 ma bocian?","answer":"Rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 wynosi 155\u2013215 cm","context":"wyst\u0119puj\u0105ca niegdy\u015b w wielu odmianach, np. \"bo\u0107ko\", ma przypuszczalnie wsp\u00f3lne korzenie w j\u0119zyku staropolskim i j\u0119zykach nadodrza\u0144skich (\u0142u\u017c.: \"ba\u0107on\", \"bo\u015bon\"; po\u0142ab.: \"botian\"). Posta\u0107 pierwotna \"*bot\u011bn\", por. rus.: \"botat\u2019\" \u2013 \u201etupa\u0107\u201d, \u201edynda\u0107\u201d, \"bota\u0142o\" \u2013 o \u201eci\u0119\u017ckim chodzie\u201d, \"botnia\" \u2013 \u201ewrzawa\u201d, \"bot\" \u2013 \u201e\u017cerd\u017a rybacka\u201d. == Charakterystyka == Bocian bia\u0142y jest du\u017cym ptakiem. Ma d\u0142ugo\u015b\u0107 100\u2013115 cm i wysoko\u015b\u0107 100\u2013125 cm. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 skrzyde\u0142 wynosi 155\u2013215 cm, a jego masa 2,3\u20134,5 kg. Podobnie jak wszystkie bociany ma d\u0142ugie nogi, d\u0142ug\u0105 szyj\u0119 i d\u0142ugi prosty spiczasty dzi\u00f3b. Dymorfizm p\u0142ciowy s\u0142abo zaznaczony \u2013 obie p\u0142cie s\u0105 identyczne w wygl\u0105dzie, z wyj\u0105tkiem wielko\u015bci \u2013 samce s\u0105 przeci\u0119tnie wi\u0119ksze od samic. Upierzenie jest g\u0142\u00f3wnie bia\u0142e z czarnymi lotkami i pokrywami skrzyde\u0142; czarny kolor to efekt wyst\u0119powania w","start_idx":426,"end_idx":463}
+{"id":"mrc_8379","question":"jakie ziemie nale\u017ca\u0142y do kres\u00f3w wschodnich?","answer":"fragmenty obszar\u00f3w pa\u0144stwowych Ukrainy, Bia\u0142orusi i Litwy.","context":"Kresy Wschodnie lub po prostu Kresy \u2013 dawne wschodnie pogranicze Polski, funkcjonuj\u0105ce w okresie mi\u0119dzywojennym i dawniej jako cz\u0119\u015b\u0107 polskiego terytorium pa\u0144stwowego, a obecnie stanowi\u0105ce fragmenty obszar\u00f3w pa\u0144stwowych Ukrainy, Bia\u0142orusi i Litwy. Wed\u0142ug encyklopedii PWN \"kresy\" w najbardziej og\u00f3lnym tego s\u0142owa znaczeniu to \u201eziemie znajduj\u0105ce si\u0119 na skraju pa\u0144stwa, pogranicze\u201d. Termin \"kresy wschodnie\" jest poj\u0119ciem wielowarstwowym, zar\u00f3wno geograficzno-politycznym, jak i historycznym, socjologicznym, kulturowym i literackim. Stanowi element polskiej narracji historyczno-politycznej i bywa wykorzystywany propagandowo, b\u0119d\u0105c jednocze\u015bnie \u017ar\u00f3d\u0142em mitologii i pami\u0119ci historycznej. Termin ten, w du\u017cej mierze koresponduje z rosyjskim imperialnym poj\u0119ciem \"okrainy\" (O\u043a\u0440\u0430\u0438\u043d\u044b), oraz stanowi element polskiego dyskursu historycznego, r\u00f3wnocze\u015bnie odnosz\u0105c si\u0119 do teren\u00f3w zamieszkiwanych przez r\u00f3\u017cne grupy narodowe i etniczne (Polak\u00f3w, Ukrai\u0144c\u00f3w, Bia\u0142orusin\u00f3w, Litwin\u00f3w, \u017byd\u00f3w, Niemc\u00f3w i innych). Z","start_idx":188,"end_idx":246}
+{"id":"mrc_8380","question":"jak mia\u0142y na imi\u0119 c\u00f3rki jana kochanowskiego?","answer":"Hanna (Anna)","context":"Hanna (Anna) Kochanowska (zm. przed 1583) \u2013 jedna z c\u00f3rek poety Jana Kochanowskiego i szlachcianki Doroty Podlodowskiej. Imi\u0119 Hanna (Anna) by\u0142o ulubionym imieniem Kochanowskiego. Nosi\u0142a je matka poety, Anna Bia\u0142aczowska. Jan Kochanowski nazywa w wierszach tym imieniem r\u00f3wnie\u017c swoj\u0105 \u017con\u0119, Dorot\u0119. Podobnie jak Urszula zmar\u0142a w dzieci\u0144stwie. Ojciec po\u015bwi\u0119ci\u0142 jej \"Epitafium\" do\u0142\u0105czone do drugiego wydania \"Tren\u00f3w\".","start_idx":0,"end_idx":12}
+{"id":"mrc_8381","question":"jakie najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119ta obchodz\u0105 wyznawcy islamu?","answer":"Id al-Adha (Kurban Bajram \u201e\u015awi\u0119to Ofiarowania\u201d; \"\u2018\u012ad al-\u2019A\u1e0d\u1e25\u0101\", \"Ejd-e Ghorb\u0101n\"","context":"Id al-Adha (Kurban Bajram \u201e\u015awi\u0119to Ofiarowania\u201d; \"\u2018\u012ad al-\u2019A\u1e0d\u1e25\u0101\", \"Ejd-e Ghorb\u0101n\", ) \u2013 najwa\u017cniejsze \u015bwi\u0119to muzu\u0142ma\u0144skie, rozpoczynaj\u0105ce si\u0119 10. dnia miesi\u0105ca zu al-hid\u017cd\u017ca i trwaj\u0105ce 3\u20134 dni. Jego pocz\u0105tek wypada w trzeci lub czwarty dzie\u0144 pielgrzymki do Mekki, ale obchodzone jest przez ca\u0142y \u015bwiat muzu\u0142ma\u0144ski, nie tylko przez pielgrzym\u00f3w. == Symbolika i przebieg \u015bwi\u0119ta == Id al-Adha upami\u0119tnia ofiar\u0119 Abrahama i jego pos\u0142usze\u0144stwo wobec Boga. Abraham (Ibrahim) wed\u0142ug islamu mia\u0142 z\u0142o\u017cy\u0107 w ofierze Bogu swego syna Izmaela, B\u00f3g jednak, widz\u0105c oddanie Abrahama, pozwoli\u0142 mu z\u0142o\u017cy\u0107 w ofierze barana zamiast dziecka. Na pami\u0105tk\u0119 czynu Abrahama ka\u017cdy ojciec rodziny sk\u0142ada w ofierze owc\u0119, barana, wielb\u0142\u0105da lub krow\u0119. Zwierz\u0119 musi zosta\u0107 zabite rytualnie, nast\u0119pnie dzieli si\u0119 mi\u0119so tak, by \u2153 odda\u0107 potrzebuj\u0105cym, \u2153 krewnym,","start_idx":0,"end_idx":79}
+{"id":"mrc_8382","question":"jak wcze\u015bniej nazywa\u0142a si\u0119 gra mini lotto?","answer":"Express Lotek","context":"Mini Lotto (do 8 pa\u017adziernika 2009 Express Lotek) \u2013 gra liczbowa prowadzona przez Totalizator Sportowy. W zak\u0142adach prostych gracz typuje 5 z 42 liczb, mo\u017cliwe jest r\u00f3wnie\u017c zawieranie zak\u0142ad\u00f3w systemowych w kt\u00f3rych gracz mo\u017ce wytypowa\u0107 od 6 do 12 liczb. Jeden zak\u0142ad prosty Mini Lotto kosztuje 1,50 z\u0142 (1,20 z\u0142 + 0,30 z\u0142 dop\u0142aty na rozw\u00f3j kultury fizycznej oraz wspieranie kultury narodowej). == Historia == Pierwsze losowanie odby\u0142o si\u0119 31 marca 1976. Losowania pocz\u0105tkowo odbywa\u0142y si\u0119 raz w miesi\u0105cu w \u015brod\u0119, potem od 25 sierpnia 1976 w ka\u017cd\u0105 \u015brod\u0119, a od 7 stycznia 1995 tak\u017ce w sobot\u0119. Losowa\u0144 tej gry znanej jeszcze jako Express Lotek zaprzestano 17 stycznia 1998. Jednak uwzgl\u0119dniaj\u0105c pro\u015bby graczy Totalizator Sportowy po trwaj\u0105cej dwa i p\u00f3\u0142","start_idx":35,"end_idx":48}
+{"id":"mrc_8383","question":"kt\u00f3ry film zarobi\u0142 najwi\u0119cej?","answer":"Avatar","context":"Lista najbardziej dochodowych film\u00f3w przedstawia filmy, kt\u00f3re przynios\u0142y najwi\u0119ksze w historii kina wp\u0142ywy ze sprzeda\u017cy bilet\u00f3w na \u015bwiecie oraz inne listy zwi\u0105zane z ilo\u015bci\u0105 najwi\u0119kszych zarobk\u00f3w w filmowym dziale rozrywki. == Lista film\u00f3w o najwy\u017cszych wp\u0142ywach == Kwoty s\u0105 podane w dolarach ameryka\u0144skich, inflacja nie jest uwzgl\u0119dniona. Poniewa\u017c ceny bilet\u00f3w do kina zmieniaj\u0105 si\u0119 (generalnie rosn\u0105), nie powinno si\u0119 na podstawie tej tabeli wysnuwa\u0107 wniosk\u00f3w co do popularno\u015bci film\u00f3w, szczeg\u00f3lnie je\u015bli ich daty produkcji s\u0105 znacz\u0105co r\u00f3\u017cne. Dla przyk\u0142adu, filmem, na kt\u00f3ry sprzedano najwi\u0119cej bilet\u00f3w jest \"Przemin\u0119\u0142o z wiatrem\", kt\u00f3rego nie uwzgl\u0119dniono na poni\u017cszej li\u015bcie. Natomiast na najbardziej kasowy film wszech czas\u00f3w, \"Avatar\", posz\u0142o 2 razy mniej ludzi (w granicach 100 milion\u00f3w) ni\u017c na \"Przemin\u0119\u0142o z wiatrem\" (w granicach 230","start_idx":733,"end_idx":739}
+{"id":"mrc_8384","question":"kiedy by\u0142a beatyfikacja jana paw\u0142a ii?","answer":"1 maja 2011","context":"S\u0142ug Bo\u017cych. * 14 stycznia 2011 Papie\u017c Benedykt XVI podpisa\u0142 dekret o cudzie, wyznaczy\u0142 na dzie\u0144 1 maja 2011 beatyfikacj\u0119 papie\u017ca Jana Paw\u0142a II, kt\u00f3rej dokona\u0142 osobi\u015bcie w Watykanie na placu \u015bw. Piotra. * 1 maja 2011 nast\u0105pi\u0142a beatyfikacja Jana Paw\u0142a II podczas uroczystej mszy \u015bwi\u0119tej na placu \u015bw. Piotra w Rzymie. Nabo\u017ce\u0144stwo prowadzi\u0142 papie\u017c Benedykt XVI, uroczyst\u0105 msz\u0119 koncelebrowa\u0142o kilka tysi\u0119cy kardyna\u0142\u00f3w, arcybiskup\u00f3w i biskup\u00f3w z ca\u0142ego \u015bwiata. Polsk\u0119 reprezentowa\u0142 prezydent Bronis\u0142aw Komorowski wraz z ma\u0142\u017conk\u0105, w\u015br\u00f3d obecnych na placu byli r\u00f3wnie\u017c prezydenci: W\u0142och Giorgio Napolitano, Meksyku Felipe Calder\u00f3n, Bo\u015bni Bakir Izetbegovi\u0107, Albanii Bamir Topi, Estonii Toomas Hendrik Ilves, Beninu Thomas Yayi Boni, Kamerunu Paul Biya, Demokratycznej Republiki Konga Denis Sassou-Nguesso oraz Hondurasu Porfirio Lobo Sosa. We w\u0142oskiej delegacji","start_idx":97,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8385","question":"sk\u0105d pochodzi imi\u0119 przemys\u0142aw?","answer":"pierwszy cz\u0142on \"przem\" pochodzi od dawnego s\u0142owa \u201eprzem, przemy\u201d - szczery, otwarty, prosty (st\u0105d wywodzi si\u0119 s\u0142owo uprzejmy)","context":"Przemys\u0142aw \u2013 imi\u0119 m\u0119skie, kt\u00f3re powsta\u0142o prawdopodobnie przez modyfikacj\u0119 imienia Przemys\u0142, kiedy \u015bwiadomo\u015b\u0107 jego pochodzenia zatar\u0142a si\u0119 i b\u0142\u0119dnie zosta\u0142o ono uznane za imi\u0119 ko\u0144cz\u0105ce si\u0119 cz\u0142onem \"-s\u0142aw\" (zamiast \"-mys\u0142\"), aczkolwiek zdaniem Aleksandra Br\u00fccknera imi\u0119 Przemys\u0142aw jest poprawne: pierwszy cz\u0142on \"przem\" pochodzi od dawnego s\u0142owa \u201eprzem, przemy\u201d - szczery, otwarty, prosty (st\u0105d wywodzi si\u0119 s\u0142owo uprzejmy); cz\u0142on \u201eprzem\u201d wyst\u0119puje te\u017c w imieniu Bezprzem, Przezprzem, Bezprym. W Polsce imi\u0119 to odnotowano po raz pierwszy w 1212 jako \"Premizlaus\". \u017be\u0144ska forma: Przemys\u0142awa. Przemys\u0142aw obchodzi imieniny: 13 kwietnia, 4 wrze\u015bnia, 10 pa\u017adziernika, 30 pa\u017adziernika. == Osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Przemys\u0142aw == * Przemys\u0142aw I Noszak \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 cieszy\u0144ski * Przemys\u0142aw II cieszy\u0144ski \u2013 ksi\u0105\u017c\u0119 cieszy\u0144ski i g\u0142ogowski * Przemys\u0142aw Andrejuk \u2013 polski lekarz i","start_idx":294,"end_idx":419}
+{"id":"mrc_8386","question":"w jakiej erze \u017cy\u0142y amonity?","answer":"od dewonu do ko\u0144ca kredy.","context":"Amonity, amonitowate (Ammonoidea) \u2013 podgromada wymar\u0142ych g\u0142owonog\u00f3w (Cephalopoda), przewa\u017cnie o symetrycznej, p\u0142askospiralnej skorupie. Nieliczne rodzaje mia\u0142y nietypowe kszta\u0142ty, np. prostej muszli, spirali zwini\u0119tej w pionie, spirali o niestykaj\u0105cych si\u0119 skr\u0119tach. Takie formy, nazywane heteromorfami, wyst\u0119powa\u0142y g\u0142\u00f3wnie na pocz\u0105tku rozwoju amonitowatych (dewon wczesny i \u015brodkowy) oraz w kredzie. Amonitowate stanowi\u0105 wa\u017cne skamienia\u0142o\u015bci przewodnie, pozwalaj\u0105ce okre\u015bli\u0107 wiek ska\u0142 osadowych, w kt\u00f3rych s\u0105 spotykane. Wyst\u0119puj\u0105 w ska\u0142ach pochodzenia morskiego z okresu od dewonu do ko\u0144ca kredy. Przodkami amonitowatych by\u0142y \u0142odzikowate (baktryty). == Budowa muszli == Muszla amonitowatych zbudowana by\u0142a z aragonitu i dzieli si\u0119 na dwie cz\u0119\u015bci: du\u017c\u0105, przyuj\u015bciow\u0105 komor\u0119 mieszkaln\u0105 oraz fragmokon z\u0142o\u017cony z szeregu niewielkich kom\u00f3r wype\u0142nionych gazem. Komory te powstawa\u0142y przez ca\u0142e \u017cycie osobnika, dzi\u0119ki temu \u017ce amonitowaty rosn\u0105c powi\u0119ksza\u0142","start_idx":572,"end_idx":597}
+{"id":"mrc_8387","question":"co to jest wyra\u017cenie algebraiczne?","answer":"syntaktycznie wyra\u017cenie matematyczne, z\u0142o\u017cone z jednego lub wi\u0119kszej liczby symboli algebraicznych (tzn. sta\u0142ych lub zmiennych), po\u0142\u0105czonych znakami dzia\u0142a\u0144 (+,\\ -,\\ \\cdot,\\ \\colon, pot\u0119gi i pierwiastka) i ewentualnie nawias\u00f3w, zgodnie z regu\u0142ami notacji matematycznej.","context":"Wyra\u017cenie algebraiczne, zwyczajowo wz\u00f3r matematyczny \u2013 syntaktycznie wyra\u017cenie matematyczne, z\u0142o\u017cone z jednego lub wi\u0119kszej liczby symboli algebraicznych (tzn. sta\u0142ych lub zmiennych), po\u0142\u0105czonych znakami dzia\u0142a\u0144 (+,\\ -,\\ \\cdot,\\ \\colon, pot\u0119gi i pierwiastka) i ewentualnie nawias\u00f3w, zgodnie z regu\u0142ami notacji matematycznej. Semantycznie wyra\u017cenie algebraiczne, jako wyra\u017cenie dobrze zbudowane w j\u0119zyku algebry, jest zapisem pewnego algorytmu z\u0142o\u017conego z elementarnych dzia\u0142a\u0144 dodawania, odejmowania, mno\u017cenia, dzielenia i pot\u0119gowania (pierwiastkowanie sprowadza si\u0119 do pot\u0119gowania). Najprostsze wyra\u017cenia algebraiczne s\u0105 to pojedyncze sta\u0142e (np. 5) oraz zmienne (np. \"x\"), bardziej skomplikowane to m.in. jednomiany (np. 3x^2 y^3), dwumiany (np. 3x^2y+xy^3), wielomiany (np. 2a^3+5a^2-ab+8), zapisy typu \\sqrt[x]{y} czy : \\frac{\\sqrt{x + y + 2\\sqrt{xy}}}{x-y}. Nie s\u0105 natomiast wyra\u017ceniami algebraicznymi zapisy z\u0142o\u017cone z symboli algebraicznych, ale pozbawione sensu, np. ^a+\\cdot(,","start_idx":55,"end_idx":324}
+{"id":"mrc_8388","question":"na jakiej szeroko\u015bci geograficznej le\u017cy zwrotnik raka?","answer":"Obecnie jest to 23\u00b026\u203212.1\u2033 szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej.","context":"Zwrotnik Raka (zwrotnik p\u00f3\u0142nocny) \u2013 r\u00f3wnole\u017cnik znajduj\u0105cy si\u0119 na p\u00f3\u0142nocnej p\u00f3\u0142kuli Ziemi, wyznaczaj\u0105cy najdalej na p\u00f3\u0142noc wysuni\u0119te miejsce, nad kt\u00f3rym S\u0142o\u0144ce mo\u017ce znajdowa\u0107 si\u0119 w zenicie. Dzieje si\u0119 tak w czasie przesilenia czerwcowego (20-21 czerwca), kiedy p\u00f3\u0142kula p\u00f3\u0142nocna jest maksymalnie nachylona w kierunku promieni S\u0142o\u0144ca. Obecnie jest to 23\u00b026\u203212.1\u2033 szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej. Jego odpowiednikiem na p\u00f3\u0142kuli po\u0142udniowej, oznaczaj\u0105cym miejsce najbardziej wysuni\u0119te na po\u0142udnie, w kt\u00f3rym S\u0142o\u0144ce mo\u017ce znajdowa\u0107 si\u0119 w zenicie, jest zwrotnik Kozioro\u017cca. S\u0105 to dwa z pi\u0119ciu g\u0142\u00f3wnych r\u00f3wnole\u017cnik\u00f3w, zaznaczanych na globusach i mapach. Pozosta\u0142e to: ko\u0142o arktyczne, ko\u0142o antarktyczne oraz r\u00f3wnik. Pozycje tych r\u00f3wnole\u017cnik\u00f3w s\u0105 wyznaczone poprzez graniczne warto\u015bci k\u0105ta padania promieni s\u0142onecznych na powierzchni\u0119 Ziemi, kt\u00f3ry zmienia si\u0119 w ci\u0105gu roku. W czasie przesilenia letniego k\u0105t","start_idx":333,"end_idx":396}
+{"id":"mrc_8389","question":"kto wychowywa\u0142 czarnka?","answer":"wuja, ksi\u0119dza profesora Jerzego Pa\u0142uckiego","context":"Przemys\u0142aw Czarnek (ur. 11 czerwca 1977 w Kole) \u2013 polski prawnik i polityk, nauczyciel akademicki. Doktor habilitowany nauk prawnych, profesor uczelni Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wojewoda lubelski (2015\u20132019), pose\u0142 na Sejm IX kadencji (od 2019), minister edukacji i nauki w drugim rz\u0105dzie Mateusza Morawieckiego (od 2020). == \u017byciorys == === Wykszta\u0142cenie, dzia\u0142alno\u015b\u0107 naukowa i spo\u0142eczna === Dzieci\u0144stwo sp\u0119dzi\u0142 w Goszczanowie. Jego matka by\u0142a piel\u0119gniark\u0105, a ojciec kierowc\u0105 zawodowym. W wieku 15 lat, po \u015bmierci rodzic\u00f3w, trafi\u0142 pod opiek\u0119 wuja, ksi\u0119dza profesora Jerzego Pa\u0142uckiego, wyk\u0142adowcy KUL. Zamieszka\u0142 w Lublinie, gdzie uko\u0144czy\u0142 II Liceum Og\u00f3lnokszta\u0142c\u0105ce im. Hetmana Jana Zamoyskiego, a w 2001 studia prawnicze na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Paw\u0142a II. Podj\u0105\u0142 nast\u0119pnie studia doktoranckie na tym","start_idx":555,"end_idx":597}
+{"id":"mrc_8390","question":"w jakim filmie gra\u0142 harry styles?","answer":"\"My Policeman\"","context":"Wenecji, film, jak r\u00f3wnie\u017c jego wyst\u0119p na wielkim ekranie, otrzyma\u0142y mieszane recenzje. W tym samym roku Styles zagra\u0142 tak\u017ce u boku Emmy Corrin w \"My Policeman\", filmowej adaptacji powie\u015bci o tym samym tytule z 2012 roku, kt\u00f3ra mia\u0142a premier\u0119 na Mi\u0119dzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto. == Wizerunek publiczny == === Styl i moda === Podczas wyst\u0119powania w zespole One Direction Harry nosi\u0142 zazwyczaj obcis\u0142e d\u017cinsy, kwieciste nadruki i ekstrawaganckie garnitury. Jednak Styles zmieni\u0142 sw\u00f3j styl ubierania zaraz po opuszczeniu zespo\u0142u. W 2017 roku zosta\u0142 twarz\u0105 domu mody Gucci a jego stylist\u0105 zosta\u0142 Harry Lambert. Stylizacje Harrego sta\u0142y si\u0119 neutralne p\u0142ciowo, cz\u0119sto wybiera elementy damskiej garderoby \u0142\u0105cz\u0105c je z elementami m\u0119skimi. Przyczyni\u0142 si\u0119 on w 2019 roku do zapocz\u0105tkowania trendu na","start_idx":146,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_8391","question":"kiedy zosta\u0142a uchwalona konstytucja 3 maja?","answer":"uchwalona 3 maja 1791 roku","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":58,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_8392","question":"jakie si\u0142y dzia\u0142aj\u0105 na pocisk poruszaj\u0105cy si\u0119 w powietrzu?","answer":"si\u0142a Coriolisa.","context":"skierowana z zachodu na wsch\u00f3d. T\u0105 pozorn\u0105 si\u0142\u0105 jest w\u0142a\u015bnie si\u0142a Coriolisa. Efekt Coriolisa musi by\u0107 tak\u017ce brany pod uwag\u0119 przez artylerzyst\u00f3w, osoby steruj\u0105ce lotem samolot\u00f3w, rakiet itp. == Przyk\u0142ady == * Cia\u0142o upuszczone ze szczytu wie\u017cy Eiffla (wysoko\u015b\u0107 273 m z najwy\u017cszego tarasu) spadnie przesuni\u0119te o 6,5 cm na wsch\u00f3d (nie uwzgl\u0119dniaj\u0105c innych si\u0142)Przy spadku swobodnym si\u0142a Coriolisa zmienia si\u0119 w czasie, wi\u0119c przesuni\u0119cie okre\u015bla wz\u00f3r (): :: s = \\frac{\\omega \\cos \\varphi }{3} \\sqrt\\frac{8h^3} g gdzie: : \\varphi \u2013 szeroko\u015b\u0107 geograficzna.. * Pocisk wystrzelony z 50 stopnia szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej lec\u0105cy z przeci\u0119tn\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 poziom\u0105 1800 m/s w kierunku po\u0142udnikowym (na p\u00f3\u0142noc lub na po\u0142udnie), w ci\u0105gu 20 sekund lotu (na 36 km) zboczy o oko\u0142o 40 metr\u00f3w","start_idx":61,"end_idx":76}
+{"id":"mrc_8393","question":"co otrzyma\u0142 boles\u0142aw chrobry od ottona iii?","answer":"kopi\u0119 w\u0142\u00f3czni \u015bw. Maurycego.","context":"7 a 15 marca 1000 roku w Gnie\u017anie. Do grobu \u015bw. Wojciecha przyby\u0142 cesarz Otton III. Po modlitwie w katedrze spotka\u0142 si\u0119 z ksi\u0119ciem Boles\u0142awem. Podczas zjazdu Otton na\u0142o\u017cy\u0142 na jego g\u0142ow\u0119 diadem i wr\u0119czy\u0142 kopi\u0119 w\u0142\u00f3czni \u015bw. Maurycego. W zamian cesarz otrzyma\u0142 od ksi\u0119cia cz\u0119\u015b\u0107 relikwii \u015bw. Wojciecha. Boles\u0142aw przychyli\u0142 si\u0119 do plan\u00f3w cesarza o Wielkim Cesarstwie. Najdonio\u015blejszym efektem zjazdu by\u0142o utworzenie metropolii gnie\u017anie\u0144skiej \u2013 pierwszej metropolii ko\u015bcielnej w Polsce podleg\u0142ej wy\u0142\u0105cznie papie\u017cowi, na czele kt\u00f3rej postawiono brata \u015bw. Wojciecha \u2013 Radzima Gaudentego. Wraz z powstaniem nowej metropolii utworzono podleg\u0142e Gnieznu nowe biskupstwa - sufraganie: krakowsk\u0105 z biskupem Popponem, ko\u0142obrzesk\u0105 z biskupem Reinbernem i wroc\u0142awsk\u0105 z biskupem Janem. Biskupstwo pozna\u0144skie pozosta\u0142o poza metropoli\u0105 gnie\u017anie\u0144sk\u0105 a\u017c do \u015bmierci biskupa Ungera.","start_idx":203,"end_idx":231}
+{"id":"mrc_8394","question":"do jakiej grupy zalicza si\u0119 s\u0142onecznik?","answer":"rodziny astrowatych.","context":"S\u0142onecznik (\"Helianthus\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny astrowatych. Obejmuje ponad 50 gatunk\u00f3w. Wyst\u0119puj\u0105 one naturalnie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej na obszarze od Kanady po po\u0142udniowy Meksyk. Poza tym rozprzestrzenione zosta\u0142y na wszystkich kontynentach z wyj\u0105tkiem obszar\u00f3w r\u00f3wnikowych. S\u0142onecznik zwyczajny jest wa\u017cn\u0105 ekonomicznie ro\u015blin\u0105 oleist\u0105 \u2013 jego nasiona zawieraj\u0105 25\u201332% t\u0142uszcz\u00f3w. Jest te\u017c ro\u015blin\u0105 jadaln\u0105, ozdobn\u0105 i wykorzystywan\u0105 leczniczo. Jadalnych bulw dostarcza s\u0142onecznik bulwiasty. R\u00f3\u017cne gatunki uprawiane s\u0105 jako ro\u015bliny ozdobne. Nazwa naukowa rodzaju nawi\u0105zuje do kszta\u0142tu koszyczk\u00f3w i utworzona zosta\u0142a z greckich s\u0142\u00f3w \"helios\" znacz\u0105cego s\u0142o\u0144ce i \"anthos\" znacz\u0105cego kwiat. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Ro\u015bliny jednoroczne i byliny o \u0142odygach wyprostowanych, czasem p\u0142o\u017c\u0105cych i podnosz\u0105cych si\u0119, osi\u0105gaj\u0105cych od kilku cm do 3 m, rzadko nawet 5 m wysoko\u015bci. P\u0119dy","start_idx":47,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_8395","question":"jak powstaje szron?","answer":"Szron powstaje w analogicznych warunkach jak rosa jednak w ujemnych temperaturach w wyniku resublimacji pary wodnej zawartej w atmosferze na powierzchniach poziomych lub lekko sko\u015bnych jak grunt, trawa, szyba auta.","context":"Szron \u2013 osad atmosferyczny, tworz\u0105cy drobne lodowe kryszta\u0142ki w postaci igie\u0142, pi\u00f3rek na poziomych powierzchniach. symbol przewidziany dla szronu. == Geneza == Szron powstaje w analogicznych warunkach jak rosa jednak w ujemnych temperaturach w wyniku resublimacji pary wodnej zawartej w atmosferze na powierzchniach poziomych lub lekko sko\u015bnych jak grunt, trawa, szyba auta. Podobnie jak w przypadku rosy wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 szron w\u0142a\u015bciwy i adwekcyjny. Szron nie pojawia si\u0119 jedynie w okresie letnim w tzw. okresie bezprzymrozkowym. Jest obserwowany najcz\u0119\u015bciej jesieni\u0105 i wiosn\u0105, w zimie mo\u017ce pojawi\u0107 si\u0119 na powierzchni pokrywy \u015bnie\u017cnej. Wyst\u0105pienie szronu w przej\u015bciowych porach roku mo\u017ce by\u0107 wskaz\u00f3wk\u0105 na temat warunk\u00f3w mikroklimatycznych panuj\u0105cych w danej okolicy. Cz\u0119ste wyst\u0119powanie szronu w danym miejscu mo\u017ce wskazywa\u0107 na mrozowisko. == Galeria ==","start_idx":160,"end_idx":374}
+{"id":"mrc_8396","question":"kto gra\u0142 piotrusia pana?","answer":"Jeremy Sumpter","context":"Piotru\u015b Pan (ang. \"Peter Pan\", 2003) \u2013 ameryka\u0144sko-brytyjski film fabularny, familijny w re\u017cyserii P. J. Hogana. Scenariusz oparto na powie\u015bci J. M. Barriego pod tym samym tytu\u0142em. == Fabu\u0142a == Film opowiada histori\u0119 Piotrusia Pana, kt\u00f3ry pewnego dnia zjawia si\u0119 z male\u0144k\u0105 wr\u00f3\u017ck\u0105 Dzwoneczkiem w domu pa\u0144stwa Darling\u00f3w. Ch\u0142opiec zabiera dzieci do magicznej Nibylandii, gdzie prze\u017cywaj\u0105 niesamowite przygody, ale musz\u0105 te\u017c stawi\u0107 czo\u0142a z\u0142emu kapitanowi Hakowi. == Obsada == * Jeremy Sumpter \u2013 Piotru\u015b Pan * Jason Isaacs \u2013 pan Darling / kapitan Hak * Rachel Hurd-Wood \u2013 Wendy Darling * Lynn Redgrave \u2013 ciotka Milicenta * Richard Briers \u2013 Smee * Olivia Williams \u2013 pani Darling * Geoffrey Palmer \u2013 sir Edward * Harry Newell \u2013 John Darling *","start_idx":474,"end_idx":488}
+{"id":"mrc_8397","question":"kto prowadzi post\u0119powanie administracyjne?","answer":"organ administracji publicznej i inne podmioty tego post\u0119powania","context":"Post\u0119powanie administracyjne \u2013 administracyjne prawo formalne (procesowe), w doktrynie jest definiowane jako \"okre\u015blony tryb dzia\u0142a\u0144 organ\u00f3w administracji publicznej w sprawach dotycz\u0105cych praw i obowi\u0105zk\u00f3w niepodporz\u0105dkowanych im s\u0142u\u017cbowo konkretnych podmiot\u00f3w\" b\u0105d\u017a te\u017c jako \"uporz\u0105dkowany ci\u0105g czynno\u015bci procesowych, dokonywanych przez organ administracji publicznej i inne podmioty tego post\u0119powania, zmierzaj\u0105cych do za\u0142atwienia sprawy indywidualnej w drodze decyzji administracyjnej\". Post\u0119powanie administracyjne \"sensu stricto\" nazywa si\u0119 tak\u017ce og\u00f3lnym post\u0119powaniem administracyjnym oraz post\u0119powaniem administracyjnym jurysdykcyjnym. W znaczeniu szerokim zalicza si\u0119 do post\u0119powania administracyjnego tak\u017ce post\u0119powanie uproszczone w sprawach skarg i wniosk\u00f3w oraz w sprawach wydawania za\u015bwiadcze\u0144, post\u0119powania karno-administracyjne, post\u0119powania dyscyplinarne, post\u0119powanie egzekucyjne w administracji oraz post\u0119powanie przed s\u0105dami administracyjnym. == Regulacje post\u0119powania administracyjnego w Polsce == Polskie regulacje post\u0119powania administracyjnego czerpa\u0142y z wzorc\u00f3w austriackich (ustawa z","start_idx":339,"end_idx":403}
+{"id":"mrc_8398","question":"kiedy urodzi\u0142 si\u0119 henryk schliemann?","answer":"6 stycznia 1822","context":"Johann Ludwig Heinrich Julius Schliemann (ur. 6 stycznia 1822 w Neubukow, zm. 26 grudnia 1890 w Neapolu) \u2013 niemiecki archeolog amator, odkrywca Troi, Myken i Tyrynsu. == Dzieci\u0144stwo == By\u0142 pi\u0105tym dzieckiem i drugim synem (pierwszy umar\u0142 w wieku 8 lat) pastora Ernesta Schliemanna i jego \u017cony Luizy Teresy Zofii. Mia\u0142 jeszcze czworo m\u0142odszego rodze\u0144stwa. Jak pisa\u0142 p\u00f3\u017aniej sam Schliemann, to w tym okresie narodzi\u0142o si\u0119 jego zainteresowanie Troj\u0105 i jej bohaterami \u2013 w wieku 7 lat otrzyma\u0142 od ojca w podarunku na Bo\u017ce Narodzenie \u201eIlustrowan\u0105 histori\u0119 \u015bwiata\u201d Jerrera, w kt\u00f3rej najwi\u0119ksze wra\u017cenie wywar\u0142a na nim rycina przedstawiaj\u0105ca po\u017car Troi. To w\u00f3wczas postanowi\u0142 kiedy\u015b odnale\u017a\u0107 to miasto. Jako dziewi\u0119ciolatek bawi\u0142 si\u0119 z c\u00f3rk\u0105 pobliskiego rolnika Minn\u0105 Meincke w wykopaliska archeologiczne.","start_idx":46,"end_idx":61}
+{"id":"mrc_8399","question":"kto zbudowa\u0142 kreml?","answer":"Jerzy Do\u0142goruki","context":"Soboru Archangielskiego znaleziono pozosta\u0142o\u015bci osadnictwa ugrofi\u0144skiego datowane na wczesn\u0105 epok\u0119 \u017celaza (II po\u0142. I tys. p.n.e.). Kreml powstawa\u0107 zacz\u0105\u0142 w 1147 roku, gdy Jerzy Do\u0142goruki wyda\u0142 rozkaz zbudowania na Wzg\u00f3rzu Borowickim drewnianej baszty. Od XIV wieku by\u0142 siedzib\u0105 ksi\u0105\u017c\u0105t Ksi\u0119stwa Moskiewskiego, potem car\u00f3w rosyjskich. Na Kremlu znajdowa\u0142a si\u0119 najstarsza moskiewska cerkiew \u2212 Sob\u00f3r Zbawiciela w Borze (Przemienienia Pa\u0144skiego), zbudowana w 1330 roku, w tysi\u0119czn\u0105 rocznic\u0119 za\u0142o\u017cenia Konstantynopola (\u015bwi\u0105tynia przetrwa\u0142a do 1933 roku). Chowano w niej moskiewskich ksi\u0105\u017c\u0105t i ksi\u0119\u017cne, dop\u00f3ki funkcji tej nie przej\u0119\u0142y Sob\u00f3r Archangielski dla m\u0119\u017cczyzn i monaster Wniebowst\u0105pienia Pa\u0144skiego dla kobiet. W ko\u0144cu XV wieku zosta\u0142 otoczony wysokimi ceglanymi murami na planie tr\u00f3jk\u0105ta z 18 basztami (w XVII wieku dobudowano jeszcze dwie i obecnie jest ich 20).","start_idx":171,"end_idx":186}
+{"id":"mrc_8400","question":"z czego powstaje kasza manna?","answer":"Kasza manna (tak\u017ce: grysik) \u2013 drobnoziarnista kasza otrzymywana z ziaren pszenicy zwyczajnej.","context":"Kasza manna (tak\u017ce: grysik) \u2013 drobnoziarnista kasza otrzymywana z ziaren pszenicy zwyczajnej. Kasza manna otrzymywana jest przez odsiewanie grubszych kaszek w trakcie przemia\u0142u ziaren pszenicy na m\u0105k\u0119. Podczas przemia\u0142u otrzymuje si\u0119 wiele frakcji kaszek, czyli cz\u0105stek bielma m\u0105cznego. Jedn\u0105 z tych frakcji poddaje si\u0119 oczyszczeniu w urz\u0105dzeniach nazywanych wialniami kaszkowymi. Oczyszczenie polega na wydzieleniu z p\u00f3\u0142produktu frakcji kaszki drobnych cz\u0105stek otr\u0119biastych oraz m\u0105ki. Tak oczyszczona frakcja kaszek o ustalonej granulacji (wielko\u015bci ziarna) stanowi produkt handlowy o nazwie \"kasza manna\". W obrocie handlowym mo\u017cna spotka\u0107 \"kasz\u0119 mann\u0119\" oraz \"kasz\u0119 mann\u0119 preparowan\u0105\" (\"b\u0142yskawiczn\u0105\"). Kasza manna preparowana podlega w procesie produkcji wst\u0119pnej obr\u00f3bce termicznej, kt\u00f3ra doprowadza do skleikowania ziaren skrobi, wskutek czego kasza ta ulega szybkiemu ugotowaniu. Dobra jako\u015bciowo kasza manna powinna by\u0107","start_idx":0,"end_idx":93}
+{"id":"mrc_8401","question":"kto zast\u0119puje prezydenta?","answer":"Marsza\u0142ek Sejmu","context":"ustawy, wygasa\u0142a ona jednak \"automatycznie z chwil\u0105 ukonstytuowania si\u0119 cia\u0142 parlamentarnych wybranych na zasadzie powszechnych wybor\u00f3w\". Bior\u0105c pod uwag\u0119 obowi\u0105zywanie art. 40 ustawy z dnia 17 marca 1921 r. \u2013 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, w my\u015bl kt\u00f3rego \"je\u017celi Prezydent Rzeczypospolitej nie mo\u017ce sprawowa\u0107 urz\u0119du, oraz w razie opr\u00f3\u017cnienia urz\u0119du Prezydenta Rzeczypospolitej wskutek \u015bmierci, zrzeczenia si\u0119 lub innej przyczyny \u2013 zast\u0119puje go Marsza\u0142ek Sejmu\", mo\u017cna doszukiwa\u0107 si\u0119 sprawowania zast\u0119pczo urz\u0119du prezydenta przez marsza\u0142ka seniora Franciszka Tr\u0105balskiego (Polska Partia Socjalistyczna) 4 lutego 1947 przez kilka godzin - od otwarcia pierwszego posiedzenia Sejmu Ustawodawczego do czasu obsadzenia funkcji Marsza\u0142ka Sejmu i Marsza\u0142ka Sejmu W\u0142adys\u0142awa Kowalskiego (Stronnictwo Ludowe) 4-5 lutego 1947 \u2013 od momentu wyboru na funkcj\u0119 Marsza\u0142ka Sejmu Ustawodawczego do zaprzysi\u0119\u017cenia Boles\u0142awa Bieruta na","start_idx":453,"end_idx":468}
+{"id":"mrc_8402","question":"kt\u00f3re miasto jest stolic\u0105 kanady?","answer":"Ottawa","context":"Ottawa \u2013 stolica i czwarte pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci miasto Kanady; po\u0142o\u017cone we wschodniej cz\u0119\u015bci prowincji Ontario, na po\u0142udniowym brzegu rzeki Ottawa. Aglomeracja sto\u0142eczna, z Gatineau na p\u00f3\u0142nocnym brzegu Ottawy, ma 1 146 790 mieszka\u0144c\u00f3w. Obecnym merem Ottawy jest Jim Watson. == Geografia == Przez miasto przep\u0142ywa dop\u0142yw rzeki Ottawy, Rideau, oraz Kana\u0142 Rideau. Pomi\u0119dzy nimi znajduje si\u0119 najstarsza cz\u0119\u015b\u0107 miasta, Lowertown lub Basse-ville. Pomi\u0119dzy dzielnic\u0105 biznesowo-handlow\u0105 Centretown lub Centre-ville, po\u0142o\u017con\u0105 na zachodnim brzegu kana\u0142u, a rzek\u0105 Ottawa, na wzg\u00f3rzu Parliament Hill lub Colline du Parlement, usytuowany jest parlament Kanady. Ottawa (pr\u00f3cz dzielnic Orl\u00e9ans i Kanata) jest otoczona pasmem las\u00f3w, administrowanym przez Narodow\u0105 Komisj\u0119 Stolicy. == Historia == Na terenach obecnej Ottawy i Gatineau zamieszkiwa\u0142y pierwotnie plemiona Algonkin\u00f3w. Pierwsza osada europejska","start_idx":0,"end_idx":6}
+{"id":"mrc_8403","question":"kim byli kosynierzy?","answer":"Kosynierzy \u2013 \u017co\u0142nierze pieszych formacji ochotniczych i milicyjnych tworzonych na zasadzie pospolitego ruszenia, kt\u00f3rzy uzbrojeni byli w kosy bojowe.","context":"Kosynierzy \u2013 \u017co\u0142nierze pieszych formacji ochotniczych i milicyjnych tworzonych na zasadzie pospolitego ruszenia, kt\u00f3rzy uzbrojeni byli w kosy bojowe. Nazwa zazwyczaj odnosi si\u0119 do okresu insurekcji ko\u015bciuszkowskiej cho\u0107 podobne oddzia\u0142y bra\u0142y udzia\u0142 tak\u017ce w innych kampaniach wojennych na terenie Polski. Jednostki te ze wzgl\u0119du na improwizowany charakter by\u0142y charakterystyczne dla dzia\u0142a\u0144 wojennych o charakterze partyzanckim i powsta\u0144czym. Dewiz\u0105 kosynier\u00f3w by\u0142o has\u0142o \u201e\u017cywi\u0105 i broni\u0105\u201d, kt\u00f3re umieszczone by\u0142o na ich sztandarze. == Historia formacji == Formacja pojawi\u0142a si\u0119 w Polsce po raz pierwszy w czasie insurekcji ko\u015bciuszkowskiej. Pomys\u0142 na formowanie tego rodzaju jednostek przypisuje si\u0119 Tadeuszowi Ko\u015bciuszce za broszur\u0105 J\u00f3zefa Pawlikowskiego pt. \"\u201eCzy Polacy mog\u0105 si\u0119 wybi\u0107 na niepodleg\u0142o\u015b\u0107\u201d\". Ten sam autor ju\u017c w swojej m\u0142odo\u015bci w anonimowej pracy \"\u201eProjekt wzmocnienia","start_idx":0,"end_idx":149}
+{"id":"mrc_8404","question":"jakie zwierz\u0119ta znosz\u0105 jaja?","answer":"owady, ryby, p\u0142azy, gady, ptaki i nieliczne ssaki (stekowce \u2013 dziobak, kolczatka australijska)","context":"Jajo (\u0142ac. \"ovum\") \u2013 jedna z faz rozwoju nowego osobnika u wielu gatunk\u00f3w zwierz\u0105t. Jajo zawiera surowce od\u017cywcze pozwalaj\u0105ce na rozw\u00f3j zarodka bez dost\u0119pu do organizmu macierzystego i zewn\u0119trznych \u017ar\u00f3de\u0142 po\u017cywienia oraz stosunkowo bezpieczne \u015brodowisko, ale ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 zawarto\u015b\u0107 jest r\u00f3wnie\u017c cenionym pokarmem. Jaja sk\u0142adaj\u0105 mi\u0119dzy innymi owady, ryby, p\u0142azy, gady, ptaki i nieliczne ssaki (stekowce \u2013 dziobak, kolczatka australijska). Jaja wytwarzane s\u0105 w jajnikach i dojrzewaj\u0105 w procesie oogenezy, w kt\u00f3rej gromadz\u0105 informacje rozwojowe oraz zapasy substancji niezb\u0119dnych do rozwoju zarodka. W zale\u017cnie od ilo\u015bci \u017c\u00f3\u0142tka jaja dziel\u0105 si\u0119 na oligolecytalne (ubogie w \u017c\u00f3\u0142tko, np. u ssak\u00f3w), mezolecytalne (o \u015bredniej jego zawarto\u015bci, np. u p\u0142az\u00f3w) oraz polilecytalne \u2013 bogate w \u017c\u00f3\u0142tko, np. u ptak\u00f3w. W trakcie rozwoju","start_idx":349,"end_idx":443}
+{"id":"mrc_8405","question":"w jakiej epoce \u017cyjemy?","answer":"antropocenu","context":"nowa epoka geologiczna rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 ju\u017c 200 lat temu. Postulatora antropocenu poparli geologowie Jan Zalasiewicz i Mark Williams z Uniwersytetu w Leicester w Wielkiej Brytanii oraz Daniel Richter z Uniwersytetu Duke'a w USA. Uczeni ci wezwali Mi\u0119dzynarodow\u0105 Komisj\u0119 Stratygraficzn\u0105, by og\u0142osi\u0142a, \u017ce \u017cyjemy w epoce antropocenu. == Datacja == Proponuje si\u0119 wiele dat rozpocz\u0119cia epoki antropocenu. Wed\u0142ug cz\u0119\u015bci badaczy, rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 wraz z rewolucj\u0105 neolityczn\u0105, czyli ok. \u2013 p.n.e. (co wyklucza\u0142oby istnienie holocenu). Inni wskazuj\u0105 rewolucj\u0119 przemys\u0142ow\u0105 z ko\u0144ca XVIII wieku, b\u0105d\u017a pocz\u0105tek ery atomu, czyli lata czterdzieste i pi\u0119\u0107dziesi\u0105te XX wieku. == Charakterystyka epoki == Antropocen charakteryzuje szereg unikalnych cech. === Zanik bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci === Jednym z najbardziej drastycznych objaw\u00f3w antropocenu jest znacz\u0105cy zanik bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci, czasem nazywany nawet sz\u00f3stym wymieraniem.","start_idx":68,"end_idx":79}
+{"id":"mrc_8406","question":"od czego zale\u017cy szybko\u015b\u0107 parowania?","answer":"Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105.","context":"Parowanie (ewaporacja) \u2013 proces zmiany stanu skupienia, przechodzenia z fazy ciek\u0142ej danej substancji w faz\u0119 gazow\u0105 (par\u0119) zachodz\u0105cy z regu\u0142y na powierzchni cieczy. Mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 w ca\u0142ym zakresie ci\u015bnie\u0144 i temperatur, w kt\u00f3rych mog\u0105 wsp\u00f3\u0142istnie\u0107 z sob\u0105 obie fazy. Szybko\u015b\u0107 procesu parowania zale\u017cy od temperatury oraz ci\u015bnienia parcjalnego pary nad ciecz\u0105. Gdy ci\u015bnienie pary jest r\u00f3wne ci\u015bnieniu pary nasyconej w danej temperaturze, to parowanie nie zachodzi. Stan te\u017c okre\u015bla si\u0119 jako r\u00f3wnowag\u0119 mi\u0119dzy parowaniem a skraplaniem. Obni\u017cenie ci\u015bnienia oraz nap\u0142yw gazu o mniejszym st\u0119\u017ceniu pary, zwi\u0119ksza szybko\u015b\u0107 parowania. Gdy ci\u015bnienie pary nasyconej zr\u00f3wna si\u0119 z ci\u015bnieniem otoczenia, w\u00f3wczas proces parowania \u2013 zwany w\u00f3wczas wrzeniem \u2013 zaczyna zachodzi\u0107 r\u00f3wnie\u017c w ca\u0142ej obj\u0119to\u015bci cieczy. Parowanie zachodzi wtedy, gdy cz\u0105steczka ma dostatecznie","start_idx":268,"end_idx":360}
+{"id":"mrc_8407","question":"jak mia\u0142a na imi\u0119 \u017cona gorbaczowa?","answer":"Raisa Maksimowna","context":"Raisa Maksimowna Gorbaczowa (, z domu Titarienko ; ur. 5 stycznia 1932 w Rubcowsku, zm. 20 wrze\u015bnia 1999 w M\u00fcnsterze) \u2013 rosyjska socjolo\u017cka, nauczycielka, dzia\u0142aczka spo\u0142eczna, \u017cona sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Zwi\u0105zku Radzieckiego i prezydenta ZSRR Michai\u0142a Gorbaczowa. == \u017byciorys == Urodzi\u0142a si\u0119 5 stycznia 1932 w Rubcowsku w Kraju A\u0142tajskim. By\u0142a c\u00f3rk\u0105 in\u017cyniera kolejowego. Uko\u0144czy\u0142a nauk\u0119 w szkole \u015bredniej z najwy\u017cszym odznaczeniem. Podj\u0119\u0142a studia filozoficzne na Uniwersytecie Moskiewskim im. M.W. \u0141omonosowa, kt\u00f3re uko\u0144czy\u0142a w 1955. Podczas studi\u00f3w pozna\u0142a w domu akademickim w Moskwie Michai\u0142a Gorbaczowa, kt\u00f3rego wkr\u00f3tce potem po\u015blubi\u0142a i po 1955 oboje osiedli w Stawropolu. W Kraju Stawropolskim zamieszkiwa\u0142a z m\u0119\u017cem przez kolejne 23 lata pracuj\u0105c jako nauczycielka w szkole. Przez m\u0119\u017ca by\u0142a okre\u015blana zdrobniale \u201eRajeczka\u201d. Oboje mieli","start_idx":0,"end_idx":16}
+{"id":"mrc_8408","question":"czym jest utw\u00f3r liryczny?","answer":"Obejmuje utwory, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym przedmiotem przedstawienia s\u0105 prze\u017cycia wewn\u0119trzne, przekazywane za po\u015brednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczaj\u0105cej si\u0119 subiektywizmem, podporz\u0105dkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej j\u0119zyka.","context":"Liryka (gr. \"lyrik\u00f3s\" \u201eodnosz\u0105cy si\u0119 do liry\u201d) \u2013 jeden z trzech rodzaj\u00f3w literackich, obok dramatu i epiki. Obejmuje utwory, kt\u00f3rych g\u0142\u00f3wnym przedmiotem przedstawienia s\u0105 prze\u017cycia wewn\u0119trzne, przekazywane za po\u015brednictwem wypowiedzi monologicznej (rzadziej dialogu), odznaczaj\u0105cej si\u0119 subiektywizmem, podporz\u0105dkowanej funkcji ekspresywnej oraz funkcji poetyckiej j\u0119zyka. Centralnym elementem utworu lirycznego jest tzw. podmiot liryczny. Niezale\u017cnie od gatunku j\u0119zyk liryki oznacza si\u0119 (w por\u00f3wnaniu z dramatem i epik\u0105) wysokim zmetaforyzowaniem. Jej nazwa wywodzi si\u0119 od nazwy starogreckiego instrumentu muzycznego \u2013 liry. Przy jej wt\u00f3rze antyczni poeci \u015bpiewali swoje pie\u015bni. == Gatunki liryki == Wi\u0119kszo\u015b\u0107 takich europejskich gatunk\u00f3w lirycznych wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytno\u015bci \u2013 z poezji helle\u0144skiej lub rzymskiej, niekt\u00f3re tak\u017ce ze Starego Testamentu. W \u015bredniowieczu gatunki liryczne powstawa\u0142y g\u0142\u00f3wnie w kr\u0119gu liryki dworskiej (np.","start_idx":108,"end_idx":371}
+{"id":"mrc_8409","question":"jakie miasto zosta\u0142o cz\u0119\u015bci\u0105 warszawy po protestach w 1976 r?","answer":"Ursus","context":"Olszewski). ** 23 wrze\u015bnia \u2013 za\u0142o\u017cenie Komitetu Obrony Robotnik\u00f3w, kt\u00f3ry organizowa\u0142 pomoc prawn\u0105 i materialn\u0105 dla aresztowanych robotnik\u00f3w i ich rodzin, a nast\u0119pnie rozszerzy\u0142 swoj\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 na szeroko rozumiane akcje opozycji takie jak organizowanie podziemnych wydawnictw, organizowanie spotka\u0144 dyskusyjnych, prowadzenie \u201eUniwersytetu Robotniczego\u201d itp. (inicjatorzy: Antoni Macierewicz, Jacek Kuro\u0144, Jan J\u00f3zef Lipski). ** 25 marca 1977 \u2013 powstanie Ruchu Obrony Praw Cz\u0142owieka i Obywatela. * 1 sierpnia 1977 \u2013 Ursus zosta\u0142 w\u0142\u0105czony do Warszawy, staj\u0105c si\u0119 cz\u0119\u015bci\u0105 dzielnicy Ochota. Rz\u0105d PRL wycofa\u0142 si\u0119 wkr\u00f3tce z podwy\u017cek wprowadzaj\u0105c rekompensaty proporcjonalne do wysoko\u015bci p\u0142ac, co dodatkowo nap\u0119dzi\u0142o inflacj\u0119 i przyspieszy\u0142o nadchodz\u0105ce problemy gospodarcze. W rok po protestach Rada Pa\u0144stwa wprowadzi\u0142a w drodze dekretu uchwalonego 19 lipca 1977 (Dz.U. nr 24 poz. 102) amnesti\u0119.","start_idx":516,"end_idx":521}
+{"id":"mrc_8410","question":"jak nazywamy atom w kt\u00f3rym liczba proton\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie elektron\u00f3w?","answer":"Atom jest elektrycznie oboj\u0119tny, gdy liczba elektron\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie proton\u00f3w.","context":"\u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 w cz\u0105steczki. Atom jest elektrycznie oboj\u0119tny, gdy liczba elektron\u00f3w jest r\u00f3wna liczbie proton\u00f3w. W przeciwnym przypadku ma \u0142adunek i nazywany jest jonem. G\u0142\u00f3wne w\u0142a\u015bciwo\u015bci chemiczne atom\u00f3w okre\u015bla liczba proton\u00f3w w j\u0105drze (liczba atomowa), gdy\u017c determinuje ona struktur\u0119 chmury elektronowej oraz liczb\u0119 elektron\u00f3w koniecznych do tego, aby atom by\u0142 elektrycznie oboj\u0119tny. Elektrony zwi\u0105zane w atomach roz\u0142o\u017cone s\u0105 na pow\u0142okach, mi\u0119dzy kt\u00f3rymi mog\u0105 przechodzi\u0107 emituj\u0105c b\u0105d\u017a absorbuj\u0105c fotony o okre\u015blonej energii. Struktura chmury elektronowej wp\u0142ywa na chemiczne w\u0142a\u015bciwo\u015bci atom\u00f3w i wi\u0119kszo\u015b\u0107 ich w\u0142a\u015bciwo\u015bci magnetycznych. Zbiory atom\u00f3w o tej samej liczbie atomowej stanowi\u0105 pierwiastki chemiczne. Atomy maj\u0105ce t\u0119 sam\u0105 liczb\u0119 proton\u00f3w, ale r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 liczb\u0105 neutron\u00f3w w j\u0105drze to izotopy. Suma proton\u00f3w i neutron\u00f3w w j\u0105drze atomu okre\u015blana jest jako liczba","start_idx":25,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8411","question":"do jakiego pa\u0144stwa nale\u017c\u0105 wyspy azory?","answer":"nale\u017c\u0105cych do Portugalii","context":"Azory (, wym. []; \"Arquip\u00e9lago dos A\u00e7ores\"), administracyjnie \"Region Autonomiczny Azor\u00f3w\" \u2013 archipelag dziewi\u0119ciu wysp wulkanicznych nale\u017c\u0105cych do Portugalii, po\u0142o\u017cony w \u015brodkowej cz\u0119\u015bci Oceanu Atlantyckiego, na Grzbiecie \u015ar\u00f3datlantyckim. Znajduje si\u0119 oko\u0142o 1500 km od wybrze\u017cy P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego i jest zaliczany do Makaronezji. Na d\u0142ugo\u015bci 650 km rozci\u0105gaj\u0105 si\u0119 trzy g\u0142\u00f3wne grupy wysp (grupa zachodnia: Flores i Corvo, grupa centralna: Faial, Pico, S\u00e3o Jorge, Graciosa i Terceira, grupa wschodnia: S\u00e3o Miguel i Santa Maria). Zr\u00f3\u017cnicowana rze\u017aba terenu ze stromymi, skalistymi wybrze\u017cami i jeziorami kraterowymi \u015bwiadczy o wulkanicznym pochodzeniu wysp. Archipelag jest nadal obszarem aktywnym sejsmicznie. Powierzchnia wysp \u2013 oko\u0142o 2346 km\u00b2 (najwi\u0119ksza S\u00e3o Miguel \u2013 744,55 km\u00b2), liczba mieszka\u0144c\u00f3w \u2013 246,75 tys. (2011). O\u015brodek administracyjny: Ponta Delgada. Od roku 1976 mieszka\u0144cy","start_idx":134,"end_idx":158}
+{"id":"mrc_8412","question":"co symbolizuj\u0105 trzy ma\u0142py?","answer":", co mo\u017cna zinterpretowa\u0107 jako: \u201eNie szukaj i nie wytykaj b\u0142\u0119dnych czyn\u00f3w i s\u0142\u00f3w innych ludzi\u201d.","context":"\u2013 wyra\u017cone za pomoc\u0105 rze\u017aby lub obrazu japo\u0144skie przys\u0142owie \u201enie widz\u0119 nic z\u0142ego, nie s\u0142ysz\u0119 nic z\u0142ego, nie m\u00f3wi\u0119 nic z\u0142ego\u201d. Trzy ma\u0142py to: Mizaru (\u898b\u733f), kt\u00f3ra zakrywa oczy, wi\u0119c nie widzi nic z\u0142ego, Kikazaru (\u805e\u304b\u733f), kt\u00f3ra zakrywa uszy, wi\u0119c nie s\u0142yszy nic z\u0142ego, oraz Iwazaru (\u8a00\u308f\u733f), zakrywaj\u0105ca pysk, kt\u00f3ra nie m\u00f3wi nic z\u0142ego, co mo\u017cna zinterpretowa\u0107 jako: \u201eNie szukaj i nie wytykaj b\u0142\u0119dnych czyn\u00f3w i s\u0142\u00f3w innych ludzi\u201d. == Wyja\u015bnienie == Najbardziej popularnym przedstawieniem tego przys\u0142owia jest XVII-wieczna rze\u017aba nad wej\u015bciem do stajni w s\u0142awnym chramie T\u014dsh\u014d-g\u016b w Nikk\u014d (Japonia). Zapewne jednak przys\u0142owie przyw\u0119drowa\u0142o do Japonii z buddyjsk\u0105 legend\u0105, najprawdopodobniej z Indii przez Chiny w VIII w. (okres Yamato). Cho\u0107 w legendzie raczej nie by\u0142o nic o ma\u0142pach, \u201etrzy","start_idx":325,"end_idx":420}
+{"id":"mrc_8413","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142 zamo\u015b\u0107?","answer":"Zamo\u015b\u0107 stanowi tak\u017ce o\u015brodek kulturalny regionu.","context":"\u2013 Zamo\u015b\u0107 stanowi tak\u017ce o\u015brodek kulturalny regionu. Jego funkcj\u0119 kulturotw\u00f3rcz\u0105 podkre\u015blaj\u0105 dzia\u0142aj\u0105ce tu r\u00f3\u017cne organizacje i instytucje kultury, dzi\u0119ki kt\u00f3rym odbywaj\u0105 si\u0119 liczne imprezy krajowe i mi\u0119dzynarodowe, zwi\u0105zane z teatrem, folklorem, muzyk\u0105, histori\u0105 czy innymi dziedzinami sztuki. Bardziej znane w mie\u015bcie, odbywaj\u0105ce si\u0119 cyklicznie co rok, to m.in.: Zamojskie Lato Teatralne, ze spektaklami m.in. na Rynku Wielkim (od 1976 r.), Mi\u0119dzynarodowy Festiwal Sztuk Intuitywnych \u201eFortalicje\u201d, Mi\u0119dzynarodowy Festiwal Folklorystyczny \u201eEurofolk\u201d, \u201eJazz na Kresach\u201d, nowy (od 2007 r.) Zamojski Festiwal Kultury, Mi\u0119dzynarodowe Dni Filmu Religijnego \u201eSacrofilm\u201d (festiwal filmowy), czy \u201eSzturm Twierdzy Zamo\u015b\u0107\u201d, podczas kt\u00f3rego przedstawiana jest inscenizacja zwyci\u0119stwa w bitwie z Tatarami i Kozakami w 1648 r. W\u015br\u00f3d organizacji zwi\u0105zanych zw\u0142aszcza z muzyk\u0105, istniej\u0105 tu Zesp\u00f3\u0142 Pie\u015bni i Ta\u0144ca \u201eZamojszczyzna\u201d oraz Orkiestra","start_idx":2,"end_idx":50}
+{"id":"mrc_8414","question":"jakie funkcje pe\u0142ni\u0142 kanclerz?","answer":"urz\u0119dnik kieruj\u0105cy kancelari\u0105 kr\u00f3lewsk\u0105 Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i odpowiadaj\u0105cy za polityk\u0119 zagraniczn\u0105 Kr\u00f3lestwa Polskiego.","context":"Kanclerz wielki koronny \u2013 urz\u0119dnik kieruj\u0105cy kancelari\u0105 kr\u00f3lewsk\u0105 Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego i odpowiadaj\u0105cy za polityk\u0119 zagraniczn\u0105 Kr\u00f3lestwa Polskiego. Urz\u0105d ten pojawi\u0142 si\u0119 na pocz\u0105tku XII wieku i by\u0142 sprawowany przez osob\u0119 duchown\u0105. W czasie rozbicia dzielnicowego ka\u017cdy w\u0142adca mia\u0142 w\u0142asnego kanclerza; po zjednoczeniu kanclerz krakowski wypiera\u0142 kanclerzy ziemskich (urz\u0119dy te zanik\u0142y do XV wieku). P\u00f3\u017aniej urz\u0119dnik ten zwany by\u0142 kanclerzem Kr\u00f3lestwa Polskiego, jeszcze p\u00f3\u017aniej kanclerzem koronnym. Po unii lubelskiej i powstaniu Rzeczypospolitej istnia\u0142 odr\u0119bny kanclerz wielki litewski. Utar\u0142o si\u0119, i\u017c kanclerz koronny kieruje polityk\u0105 zagraniczn\u0105 wobec pa\u0144stw Europy Zachodniej, za\u015b kanclerz Wielkiego Ksi\u0119stwa Litewskiego wobec pa\u0144stw po\u0142o\u017conych na wsch\u00f3d od Rzeczypospolitej. Kanclerz koronny by\u0142 pierwszym urz\u0119dnikiem pa\u0144stwa dbaj\u0105cym o praworz\u0105dno\u015b\u0107 i pilnuj\u0105cym by kr\u00f3l przestrzega\u0142 praw i zachowywa\u0142 \"pacta conventa\".","start_idx":26,"end_idx":153}
+{"id":"mrc_8415","question":"czym jest frontex?","answer":"niezale\u017cna agencja Unii Europejskiej utworzona na podstawie rozporz\u0105dzenia Rady z 26 pa\u017adziernika 2004.","context":"Frontex (od fr. \"Fronti\u00e8res ext\u00e9rieures\", czyli \u201egranice zewn\u0119trzne\u201d), Europejska Agencja Stra\u017cy Granicznej i Przybrze\u017cnej (ang. \"European Border and Coast Guard Agency\") \u2013 niezale\u017cna agencja Unii Europejskiej utworzona na podstawie rozporz\u0105dzenia Rady z 26 pa\u017adziernika 2004. Rozporz\u0105dzenie ustanawiaj\u0105ce agencj\u0119 by\u0142o kilkukrotnie nowelizowane. == Dzia\u0142alno\u015b\u0107 == Zadaniem Frontexu jest: * koordynowanie wsp\u00f3\u0142pracy operacyjnej mi\u0119dzy pa\u0144stwami cz\u0142onkowskimi w dziedzinie zarz\u0105dzania granicami zewn\u0119trznymi, * opracowywanie wsp\u00f3lnego zintegrowanego modelu analizy ryzyka i przygotowywanie og\u00f3lnych i szczeg\u00f3\u0142owych ocen ryzyka, * wspomaganie pa\u0144stw cz\u0142onkowskich w szkoleniach krajowych funkcjonariuszy stra\u017cy granicznych, w tym w ustanowieniu wsp\u00f3lnych standard\u00f3w szkoleniowych, zapewnianie szkolenia na poziomie europejskim dla instruktor\u00f3w szkol\u0105cych krajowych funkcjonariuszy stra\u017cy granicznej, organizowanie seminari\u00f3w i oferowanie dodatkowego szkolenia urz\u0119dnikom w\u0142a\u015bciwych organ\u00f3w, * monitorowanie bada\u0144 maj\u0105cych znaczenie dla kontroli i ochrony","start_idx":173,"end_idx":276}
+{"id":"mrc_8416","question":"z ilu kraj\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 unia europejska?","answer":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich.","context":"Unia Europejska sk\u0142ada si\u0119 z 27 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich. Nowo wst\u0119puj\u0105ce pa\u0144stwa, aby sta\u0107 si\u0119 cz\u0142onkiem Unii musz\u0105: * spe\u0142ni\u0107 szereg kryteri\u00f3w dotycz\u0105cych sfery gospodarczej, politycznej, praw cz\u0142owieka sformu\u0142owane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptowa\u0107 w pe\u0142ni i bez zastrze\u017ce\u0144 acquis communautaire (w szczeg\u00f3lno\u015bci zasad\u0119 pierwsze\u0144stwa prawa wsp\u00f3lnotowego nad prawem krajowym), * posiada\u0107 sprawnie dzia\u0142aj\u0105c\u0105 administracj\u0119 i s\u0105downictwo zdolne wyegzekwowa\u0107 unijne i wsp\u00f3lnotowe akty prawne. == Cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Byli cz\u0142onkowie Unii Europejskiej == == Pa\u0144stwa nienale\u017c\u0105ce do Unii Europejskiej, ale b\u0119d\u0105ce stron\u0105 uk\u0142ad\u00f3w i porozumie\u0144 z UE == == Pa\u0144stwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemaj\u0105ce z ni\u0105 porozumie\u0144 == == By\u0142e terytoria nale\u017c\u0105ce do cz\u0142onk\u00f3w EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium","start_idx":0,"end_idx":53}
+{"id":"mrc_8417","question":"ile zarobili jackass?","answer":"film zarobi\u0142 w samych Stanach Zjednoczonych ponad 60 milion\u00f3w dolar\u00f3w.","context":"milion\u00f3w dolar\u00f3w, a film zarobi\u0142 w samych Stanach Zjednoczonych ponad 60 milion\u00f3w dolar\u00f3w. == \"Jackass: Numer dwa\" == Po wydaniu \"Jackass: \u015awiry w akcji\", re\u017cyser Jeff Tremaine i reszta ekipy wierzy\u0142a, \u017ce Jackass zosta\u0142 definitywnie zako\u0144czony i ju\u017c nie powstan\u0105 \u017cadne projekty po t\u0105 mark\u0105. Jednak\u017ce, podczas ostatniego sezonu programu \"Wildboyz\", Johnny Knoxville do\u0142\u0105czy\u0142 do swoich przyjaci\u00f3\u0142 z dawnego programu, Chrisa Pontiusa i Steve-O, i podr\u00f3\u017cowa\u0142 wraz z nimi. Podczas kr\u0119cenia, Tremaine zapyta\u0142 si\u0119 dyskretnie Knoxville'a, czy nie chcia\u0142by zebra\u0107 jeszcze raz wszystkich z ekipy i nakr\u0119ci\u0107 kolejny film. Johnny zgodzi\u0142 si\u0119, a po zako\u0144czeniu \"Viva la Bam\" i \"Wildboyz\" ca\u0142a dawna ekipa by\u0142a wolna i mog\u0142a si\u0119 ponownie spotka\u0107 i nakr\u0119ci\u0107 drug\u0105 cz\u0119\u015b\u0107. \"Jackass: Numer dwa\" zosta\u0142 wydany 22","start_idx":20,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_8418","question":"gdzie obecnie znajduje si\u0119 arka przymierza?","answer":"uczeni uwa\u017caj\u0105, \u017ce kap\u0142ani jerozolimscy, na wie\u015b\u0107 o rych\u0142ym upadku miasta, ukryli ark\u0119 w tajemnej komnacie pod Wzg\u00f3rzem \u015awi\u0105tynnym. Ta komnata ma si\u0119 znajdowa\u0107 pod muzu\u0142ma\u0144sk\u0105 Studni\u0105 Dusz.","context":"uczeni uwa\u017caj\u0105, \u017ce kap\u0142ani jerozolimscy, na wie\u015b\u0107 o rych\u0142ym upadku miasta, ukryli ark\u0119 w tajemnej komnacie pod Wzg\u00f3rzem \u015awi\u0105tynnym. Ta komnata ma si\u0119 znajdowa\u0107 pod muzu\u0142ma\u0144sk\u0105 Studni\u0105 Dusz. == Arka Przymierza w Biblii == * Budowa i wygl\u0105d arki przymierza: zbudowana przez Besaleela podczas obozowania pod g\u00f3r\u0105 Synaj (Wyj\u015bcia 25:10-22, 37:1-9), zbudowana przez Moj\u017cesza (Powt\u00f3rzonego Prawa 10:5). * Z pocz\u0105tku przechowywana by\u0142a w Namiocie Spotkania w Miejscu Naj\u015bwi\u0119tszym (Wyj\u015bcia 26:33), p\u00f3\u017aniej \u2013 po wybudowaniu przez Salomona \u2013 w \u015bwi\u0105tyni w Jerozolimie (2 Ksi\u0119ga Kronik 5:1-7). * Zawarto\u015b\u0107 arki przymierza: 2 Ksi\u0119ga Kronik 5:10 podaje, \u017ce w czasie oddania do u\u017cytku \u015bwi\u0105tyni Salomona znajdowa\u0142y si\u0119 tam dwie tablice kamienne, kt\u00f3re B\u00f3g da\u0142 Moj\u017ceszowi (Powt\u00f3rzonego Prawa 10:5), wcze\u015bniej znajdowa\u0142y si\u0119 tam tak\u017ce:","start_idx":0,"end_idx":189}
+{"id":"mrc_8419","question":"od kiedy zaczal sie 21 wiek?","answer":"XXI wiek rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 1 stycznia 2001 roku","context":"2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 ---- XXI wiek \u2013 obecny wiek naszej ery, pierwszy wiek trzeciego tysi\u0105clecia wed\u0142ug kalendarza gregoria\u0144skiego. XXI wiek rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 1 stycznia 2001 roku (wbrew cz\u0119stemu mniemaniu i uroczystej oprawie nadej\u015bcia roku 2000) i zako\u0144czy si\u0119 31 grudnia 2100 roku. Wed\u0142ug periodyzacji stosowanej w pracach historycznych, XXI wiek niekoniecznie rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 w 2001 roku. Ze wzgl\u0119du na przemiany w r\u00f3\u017cnych dziedzinach \u017cycia za dat\u0119 graniczn\u0105 uznaje si\u0119 cz\u0119\u015bciej 1989 lub 1991 rok. W niekt\u00f3rych najnowszych opracowaniach za pocz\u0105tek nowego wieku (lub nawet epoki) uznaje si\u0119 te\u017c niekiedy 11 wrze\u015bnia 2001 roku. Wspomniane daty s\u0105 na razie propozycjami i nie przenikn\u0119\u0142y jeszcze na sta\u0142e do og\u00f3lnie przyj\u0119tej","start_idx":186,"end_idx":229}
+{"id":"mrc_8420","question":"kiedy wybuch\u0142a wojna w iraku?","answer":"20 marca 2003","context":"II wojna w Zatoce Perskiej \u2013 konflikt zbrojny, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 20 marca 2003 atakiem koalicji si\u0142 mi\u0119dzynarodowych (g\u0142\u00f3wnie USA i Wielkiej Brytanii) na Irak. Po oko\u0142o trzech tygodniach walk si\u0142y mi\u0119dzynarodowe obj\u0119\u0142y kontrol\u0119 nad wi\u0119kszo\u015bci\u0105 terytorium Iraku, obalaj\u0105c rz\u0105d tworzony przez parti\u0119 Baas, na czele z Saddamem Husajnem, i rozpoczynaj\u0105c okupacj\u0119 tego kraju, trwaj\u0105c\u0105 formalnie do 2005. Si\u0142y mi\u0119dzynarodowe liczy\u0142y ok. 250 000 \u017co\u0142nierzy ameryka\u0144skich, 45 000 brytyjskich, 2000 australijskich, 180 polskich (ORP \u201eKontradmira\u0142 Xawery Czernicki\u201d, grupy GROM i pododdzia\u0142u usuwania ska\u017ce\u0144 chemicznych z 4 Pu\u0142ku Chemicznego w Brodnicy). Opr\u00f3cz tego si\u0142y te by\u0142y wspierane od p\u00f3\u0142nocy przez ok. 50 000 partyzant\u00f3w kurdyjskich. Si\u0142y mi\u0119dzynarodowe wkroczy\u0142y do Iraku od po\u0142udnia, przekraczaj\u0105c granic\u0119 od strony Kuwejtu i Zatoki Perskiej. Przeciwstawi\u0142y","start_idx":67,"end_idx":80}
+{"id":"mrc_8421","question":"z jakiego miasta pochodzi volvo?","answer":"G\u00f6teborgu","context":"Volvo Car Corporation \u2013 szwedzki producent samochod\u00f3w osobowych z siedzib\u0105 w G\u00f6teborgu dzia\u0142aj\u0105cy od 1927 roku. Marka nale\u017cy do chi\u0144skiego koncernu Geely. == Historia == Za dat\u0119 za\u0142o\u017cenia Volvo uwa\u017ca si\u0119 dzie\u0144 14 kwietnia 1927 roku, kiedy to w Hisingen rozpocz\u0119to produkcj\u0119 pierwszego samochodu pod nazw\u0105 \u00d6V4 (zwany popularnie jako \u201eJacob\u201d). W 1964 roku otwarto nowy zak\u0142ad w Torslandii pod G\u00f6teborgiem. Na pocz\u0105tku lat 70. otwarto Volvo Technical Center, gdzie przeprowadza si\u0119 testy nowych pojazd\u00f3w oraz system\u00f3w bezpiecze\u0144stwa. W 1973 roku firma przej\u0119\u0142a 1/3 akcji DAF. Od 1999 roku samochody osobowe produkowa\u0142o przedsi\u0119biorstwo Volvo Car Corporation nale\u017c\u0105ce do koncernu Ford Motor Company. Ford zakupi\u0142 Volvo za 6,5 miliarda dolar\u00f3w. Wbrew obawom, nowy w\u0142a\u015bciciel zachowa\u0142 dotychczasowy szwedzki wizerunek marki, wi\u0105\u017c\u0105cy si\u0119","start_idx":77,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8422","question":"kto jest autorem roty?","answer":"Marii Konopnickiej","context":"Rota \u2013 opublikowany w 1908 r. wiersz Marii Konopnickiej, a tak\u017ce pie\u015b\u0144 hymniczna. Dok\u0142adny czas i miejsce powstania \"Roty\" pozostaj\u0105 nieznane, cho\u0107 podejmowano wiele pr\u00f3b ustalenia. Wiersz sk\u0142ada si\u0119 z czterech zwrotek, z czego trzy stanowi\u0105 kanon jednej z polskich pie\u015bni patriotycznych pod tym samym tytu\u0142em, do kt\u00f3rej w styczniu 1910 roku muzyk\u0119 napisa\u0142 Feliks Nowowiejski, polski kompozytor pochodz\u0105cy z zaboru pruskiego, z Warmii. Melodia powsta\u0142a w domu przy ul. Floria\u0144skiej 20 w Krakowie, gdzie mieszka\u0142 w\u00f3wczas Nowowiejski. Pierwotnie pie\u015b\u0144 mia\u0142a by\u0107 przeznaczona dla krakowskich \"soko\u0142\u00f3w\". Pie\u015b\u0144 zosta\u0142a po raz pierwszy publicznie wykonana przez kilkuset ch\u00f3rzyst\u00f3w z teren\u00f3w obj\u0119tych zaborami 15 lipca 1910 w czasie uroczysto\u015bci ods\u0142oni\u0119cia pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie, zorganizowanej w rocznic\u0119 500-lecia zwyci\u0119stwa Polski w bitwie pod","start_idx":37,"end_idx":55}
+{"id":"mrc_8423","question":"gdzie rosnie rumianek?","answer":"W stanie dzikim wyst\u0119puje w Europie po 63\u00b0 45'N oraz na terenie Uralu, Kaukazu, Azji Mniejszej, Iranu, Afganistanu i Indii.","context":"Rumianek pospolity (\"Matricaria chamomilla\" L.) \u2013 gatunek ro\u015bliny z rodziny astrowatych. W stanie dzikim wyst\u0119puje w Europie po 63\u00b0 45'N oraz na terenie Uralu, Kaukazu, Azji Mniejszej, Iranu, Afganistanu i Indii. Zawleczony do Ameryki P\u00f3\u0142nocnej i Australii. W polskiej florze archeofit. W Polsce pospolity, uprawiany tak\u017ce jako ro\u015blina lecznicza (obecnie w uprawie g\u0142\u00f3wnie poliploidy daj\u0105ce o ok. 50% wy\u017cszy plon od gatunku). == Nazewnictwo == Dotychczas w pi\u015bmiennictwie naukowym zazwyczaj podawano dla tego gatunku nazw\u0119 \"Chamomilla recutita\" (L.) Rauschert, takiej te\u017c nazwy u\u017cywa Krytyczna lista ro\u015blin naczyniowych Polski. Jednak wed\u0142ug nowszych uj\u0119\u0107 taksonomicznych nazwa ta jest b\u0142\u0119dna, a gatunek ten nale\u017cy do rodzaju \"Matricaria\". == Morfologia == ; \u0141odyga: Naga, silnie rozga\u0142\u0119ziona, na ko\u0144cach poszczeg\u00f3lnych rozga\u0142\u0119zie\u0144 zawi\u0105zuj\u0105 si\u0119 koszyczki, wewn\u0105trz","start_idx":89,"end_idx":212}
+{"id":"mrc_8424","question":"gdzie ro\u015bnie tulipan?","answer":"Naturalny obszar wyst\u0119powania tulipana to Europa Po\u0142udniowa, p\u00f3\u0142nocna Afryka, Azja od Turcji, przez Iran, g\u00f3ry Pamir i Hindukusz, stepy Kazachstanu, po p\u00f3\u0142nocno-wschodnie Chiny i Japoni\u0119.","context":"Tulipan (\"Tulipa\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin cebulowych nale\u017c\u0105cy do rodziny liliowatych. Zalicza si\u0119 do niego ok. 120 gatunk\u00f3w i co najmniej 15 tysi\u0119cy kultywar\u00f3w (odmian uprawnych). Odmiany uprawne s\u0105 miesza\u0144cami lub powsta\u0142y na drodze mutacji. Naturalny obszar wyst\u0119powania tulipana to Europa Po\u0142udniowa, p\u00f3\u0142nocna Afryka, Azja od Turcji, przez Iran, g\u00f3ry Pamir i Hindukusz, stepy Kazachstanu, po p\u00f3\u0142nocno-wschodnie Chiny i Japoni\u0119. == Morfologia == ; \u0141odyga: Sztywna, prosta, g\u0142adka lub ow\u0142osiona i tylko u nielicznych gatunk\u00f3w i odmian jest rozga\u0142\u0119ziona i wtedy ro\u015blina tworzy kilka kwiat\u00f3w np. u \"Tulipa biflora\", \"Tulipa tarda\", \"Tulipa praestans\" czy \"Tulipa turkestanica\". Niekt\u00f3re odmiany jednop\u0119dowe maj\u0105 sk\u0142onno\u015b\u0107 do tzw. sta\u015bmie\u0144 (fascjacji). Najcz\u0119\u015bciej s\u0105 one skutkiem zbyt wysokich temperatur w ci\u0105gu lata. \u0141odyga miewa od 7 do","start_idx":239,"end_idx":426}
+{"id":"mrc_8425","question":"jakie miasta le\u017c\u0105 nad odr\u0105?","answer":"Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole.","context":"p\u00f3\u0142nocno-zachodniej cz\u0119\u015bci Polski, przy p\u00f3\u0142nocnej granicy miasta Police. Najwi\u0119kszymi miastami nad Odr\u0105 s\u0105: Wroc\u0142aw, Szczecin, Ostrawa, Zielona G\u00f3ra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma \u017ar\u00f3d\u0142o na po\u0142udniowo-wschodnim zboczu wzg\u00f3rza Fidl\u016fv kopec w G\u00f3rach Odrza\u0144skich na wysoko\u015bci 634 m n.p.m. w pobli\u017cu miejscowo\u015bci . Na Pomorzu Zachodnim, powy\u017cej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela si\u0119 na dwa nurty: Odr\u0119 Wschodni\u0105 (kt\u00f3ra przechodzi w Regalic\u0119 do jeziora D\u0105bie) i Odr\u0119 Zachodni\u0105. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomi\u0119dzy Regalic\u0119 i Sko\u015bnic\u0119, gdzie Sko\u015bnica \u0142\u0105czy si\u0119 z Odr\u0105 Zachodni\u0105 i tworzy g\u0142\u00f3wny nurt Odry. Odra p\u0142ynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro D\u0105bie, jednak\u017ce jej wody rozdzielaj\u0105 si\u0119","start_idx":108,"end_idx":207}
+{"id":"mrc_8426","question":"kiedy by\u0142a bitwa pod grunwaldem?","answer":"15 lipca 1410 roku","context":"Bitwa pod Grunwaldem (zwana w j\u0119zyku niemieckim pierwsz\u0105 bitw\u0105 pod Tannenbergiem \"\u201eSchlacht bei Tannenberg\u201d\", a w j\u0119zyku litewskim bitw\u0105 pod \u017balgirisem \"\u201e\u017dalgirio m\u016b\u0161is\u201d\") \u2013 jedna z najwi\u0119kszych bitew w historii \u015bredniowiecznej Europy (pod wzgl\u0119dem liczby uczestnik\u00f3w), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny mi\u0119dzy si\u0142ami zakonu krzy\u017cackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (g\u0142\u00f3wnie z Czech, z wielu ksi\u0119stw \u015bl\u0105skich, z Pomorza Zachodniego i z pozosta\u0142ych pa\u0144stw \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prus\u00f3w i chor\u0105gwiami prywatnymi (mi\u0119dzy innymi chor\u0105giew z Nowogrodu Wielkiego ksi\u0119cia Lingwena Semena), pod dow\u00f3dztwem kr\u00f3la Polski W\u0142adys\u0142awa II Jagie\u0142\u0142y i wielkiego ksi\u0119cia litewskiego Witolda. Bitwa ta zako\u0144czy\u0142a si\u0119 zwyci\u0119stwem wojsk polsko-litewskich i pogromem si\u0142 krzy\u017cackich, nie zosta\u0142a jednak wykorzystana do ca\u0142kowitego zniszczenia zakonu.","start_idx":304,"end_idx":322}
+{"id":"mrc_8427","question":"ile czasu \u017cyj\u0105 muchy?","answer":"Pojedynczy osobnik \u017cyje ok. 4 tygodni","context":"enzymami \u015bliny. Z\u0142oto-czerwono-brunatne oczy zapewniaj\u0105 360\u00b0 pole widzenia. Narz\u0105dem oddechowym s\u0105 tchawki. Jest typowym synantropem. Mucha lata stosunkowo wolno, ok. 8 km/h, uderza skrzyd\u0142ami ok. 200 razy na sekund\u0119. Gatunek \"muchy domowej\" pojawi\u0142 si\u0119 ok. 200 milion\u00f3w lat temu. Pojedynczy osobnik \u017cyje ok. 4 tygodni, jednak w budynkach ludzkich mo\u017ce przezimowa\u0107 w stanie anabiozy. Nawet w tak sprzyjaj\u0105cych warunkach prze\u017cywa bardzo ma\u0142a cz\u0119\u015b\u0107 populacji \u2013 jesieni\u0105 muchy s\u0105 dziesi\u0105tkowane przez grzybic\u0119. Doros\u0142e owady \u017cywi\u0105 si\u0119 substancjami p\u0142ynnymi, pokarmy twarde pobieraj\u0105 po rozpuszczeniu \u015blin\u0105 (wst\u0119pnym strawieniu). Dziewi\u0119ciodniowe owady osi\u0105gaj\u0105 dojrza\u0142o\u015b\u0107 p\u0142ciow\u0105. Jaja (2,5 mm) sk\u0142adane s\u0105 do ka\u0142u, szczeg\u00f3lnie do \u015bwi\u0144skiego. Samica mo\u017ce sk\u0142ada\u0107 jaja od 2 do 5 dni, jednorazowo ok. 100. W ci\u0105gu ca\u0142ego \u017cycia sk\u0142adaj\u0105 od 600 do","start_idx":281,"end_idx":318}
+{"id":"mrc_8428","question":"w jakim mie\u015bcie powsta\u0142 depeche mode?","answer":"Basildon","context":"Depeche Mode \u2013 brytyjska grupa muzyczna z kr\u0119gu muzyki elektronicznej i alternatywnego rocka, kt\u00f3ra powsta\u0142a w 1980 w Basildon w Wielkiej Brytanii. Aktualnie cz\u0142onkami zespo\u0142u s\u0105 Dave Gahan (wokal) i Martin Gore (klawisze, gitara elektryczna i wokal). Obaj nale\u017c\u0105 do sk\u0142adu grupy od pocz\u0105tku jej istnienia. Nazwa grupy powsta\u0142a na podstawie inspiracji , zasugerowa\u0142 j\u0105 Gahan. Powstanie Depeche Mode poprzedza\u0142a grupa Composition of Sound. W 2006 zesp\u00f3\u0142 zdoby\u0142 statuetk\u0119 MTV Europe Music Awards w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142\u201d. W 1990 grupa otrzyma\u0142a nagrod\u0119 Rockbj\u00f6rnen w kategorii \u201enajlepszy zesp\u00f3\u0142 zagraniczny\u201d. W 2020 roku Depeche Mode wprowadzono do Rock and Roll Hall of Fame. == Historia == === Wczesne lata (1977\u20131980) === W 1977 roku Vince Clarke (wokal, gitara) i Andrew Fletcher (bas)","start_idx":118,"end_idx":126}
+{"id":"mrc_8429","question":"jaka gra zarobi\u0142a najwi\u0119cej?","answer":"\"Wii Sports\" (Wii \u2013 81,64 milion\u00f3w)","context":"Poni\u017cej przedstawiona jest lista gier komputerowych, kt\u00f3re osi\u0105gn\u0119\u0142y najwy\u017csz\u0105 sprzeda\u017c na poszczeg\u00f3lnych platformach sprz\u0119towych. == Komputery osobiste == == Konsole == === Gry do\u0142\u0105czane === Lista zawiera gry, kt\u00f3re by\u0142y do\u0142\u0105czane do sprzedawanej konsoli oraz sprzeda\u0142y si\u0119 w co najmniej 10 mln sztuk: * \"Wii Sports\" (Wii \u2013 81,64 milion\u00f3w) * \"Super Mario Bros.\" (NES \u2013 40,24 milion\u00f3w) * \"Tetris\" (Game Boy \u2013 35 milion\u00f3w) * \"Super Mario World\" (SNES \u2013 20,60 milion\u00f3w) * \"Kinect Adventures\" (Xbox 360 \u2013 18 milion\u00f3w, dostarczane razem z kontrolerem Kinect) * \"Sonic the Hedgehog\" (Sega Mega Drive/Genesis \u2013 15 milion\u00f3w) === 20 najlepiej sprzedaj\u0105cych si\u0119 === === Nintendo === ==== Nintendo Entertainment System ==== Lista gier przeznaczonych na konsol\u0119 Nintendo Entertainment System, sprzedanych w","start_idx":305,"end_idx":340}
+{"id":"mrc_8430","question":"jaki jest argument z autorytetu?","answer":"Argument z autorytetu (\u0142ac. \"argumentum ab auctoritate\"), r\u00f3wnie\u017c argumentum ad verecundiam (\u0142ac. \u201eargument do nie\u015bmia\u0142o\u015bci\u201d) \u2013 pozamerytoryczny spos\u00f3b argumentowania polegaj\u0105cy na powo\u0142ywaniu si\u0119 na jaki\u015b autorytet, kt\u00f3rego druga strona nie uznaje lub z kt\u00f3rym nie zgadza si\u0119 w danej kwestii, ale nie \u015bmie go zakwestionowa\u0107 wskutek skr\u0119powania poczuciem szacunku lub obaw\u0105 nara\u017cenia si\u0119 na zarzut zarozumia\u0142o\u015bci.","context":"Argument z autorytetu (\u0142ac. \"argumentum ab auctoritate\"), r\u00f3wnie\u017c argumentum ad verecundiam (\u0142ac. \u201eargument do nie\u015bmia\u0142o\u015bci\u201d) \u2013 pozamerytoryczny spos\u00f3b argumentowania polegaj\u0105cy na powo\u0142ywaniu si\u0119 na jaki\u015b autorytet, kt\u00f3rego druga strona nie uznaje lub z kt\u00f3rym nie zgadza si\u0119 w danej kwestii, ale nie \u015bmie go zakwestionowa\u0107 wskutek skr\u0119powania poczuciem szacunku lub obaw\u0105 nara\u017cenia si\u0119 na zarzut zarozumia\u0142o\u015bci. U\u017cycie \"argumentum ad verecundiam\" wywo\u0142uje tak zwany efekt autorytetu. Wed\u0142ug Michaela LaBossiere'a ca\u0142y proces ma nast\u0119puj\u0105cy przebieg: # Osoba A jest (deklaruje si\u0119, \u017ce jest) autorytetem w kwestii S. # Osoba A stawia twierdzenie C na temat S. # Zatem C jest prawd\u0105. Gdy osoba przywo\u0142ywana jako autorytet w przedmiocie faktycznie nim nie jest, dochodzi do b\u0142\u0119du poznawczego. Bardziej formalnie, je\u015bli osoba A nie","start_idx":0,"end_idx":413}
+{"id":"mrc_8431","question":"w kt\u00f3rym roku ukrzy\u017cowano jezusa?","answer":"Nieustalona jest natomiast dok\u0142adna data \u015bmierci Jezusa \u2013 szacunki wahaj\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy 27 a 33 rokiem.","context":"Ukrzy\u017cowanie Jezusa Chrystusa \u2013 najwa\u017cniejsze, obok zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, wydarzenie opisane w Nowym Testamencie, dotycz\u0105ce ukrzy\u017cowania Jezusa Chrystusa. W chrze\u015bcija\u0144stwie jest uwa\u017cane za wydarzenie o charakterze zbawczym i stanowi (obok zmartwychwstania) g\u0142\u00f3wny temat nauki o odkupieniu. == Data == Istnieje konsensus, \u017ce \u015bmier\u0107 Jezusa nast\u0105pi\u0142a w pi\u0105tek. Nieustalona jest natomiast dok\u0142adna data \u015bmierci Jezusa \u2013 szacunki wahaj\u0105 si\u0119 pomi\u0119dzy 27 a 33 rokiem. Problematyczne jest r\u00f3wnie\u017c ustalenie, czy \u015bmier\u0107 Jezusa nast\u0105pi\u0142a w \u015bwi\u0119to Paschy, czy te\u017c w jego przeddzie\u0144, a wi\u0119c 15 czy 14 nisan. Za pierwsz\u0105 dat\u0105 przemawia relacja synoptyk\u00f3w, kt\u00f3re uto\u017csamiaj\u0105 Ostatni\u0105 Wieczerz\u0119 Jezusa z uczt\u0105 paschaln\u0105, za drug\u0105 relacja Ewangelii Jana, zgodnie z kt\u00f3r\u0105 \u015bmier\u0107 Jezusa nast\u0105pi\u0142a podczas zabijania barank\u00f3w paschalnych w \u015bwi\u0105tyni. Oba uj\u0119cia maj\u0105 motywacje","start_idx":372,"end_idx":474}
+{"id":"mrc_8432","question":"kiedy odby\u0142y si\u0119 wybory parlamentarne 2019?","answer":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika","context":"Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku \u2013 zarz\u0105dzone na 13 pa\u017adziernika wybory do Sejmu i Senatu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dud\u0119 dnia 6 sierpnia. By\u0142 to najwcze\u015bniejszy mo\u017cliwy termin (na podstawie art. 194 kodeksu wyborczego, wybory w tym wypadku mog\u0142y si\u0119 odby\u0107 najp\u00f3\u017aniej 11 listopada). Wybory przeprowadzone zosta\u0142y na podstawie kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011. Obywatele Polski uprawnieni do g\u0142osowania wybrali w nich 460 pos\u0142\u00f3w i 100 senator\u00f3w. Wybory do Sejmu zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem Prawa i Sprawiedliwo\u015bci. Do Sejmu dosta\u0142y si\u0119 tak\u017ce Koalicja Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe, Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Konfederacja Wolno\u015b\u0107 i Niepodleg\u0142o\u015b\u0107, jeden mandat przypad\u0142 te\u017c Mniejszo\u015bci Niemieckiej. W Senacie mandaty uzyska\u0142y komitety PiS, KO, PSL i SLD oraz czworo kandydat\u00f3w niezale\u017cnych (komitety wyborcze","start_idx":0,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_8433","question":"co zrobi\u0142 vasco da gama?","answer":"jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105.","context":"Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) \u2013 portugalski odkrywca, kt\u00f3ry jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Niewiele wiadomo o jego m\u0142odo\u015bci. Wed\u0142ug Antonio de Limy, autora \"Nobiliario\", Vasco da Gama wywodzi\u0142 si\u0119 z rodziny szlacheckiej, o kt\u00f3rej istniej\u0105 wzmianki ju\u017c z 1166 roku, jednak\u017ce m\u0119ska linia rodu bez \u201ebia\u0142ych plam\u201d prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, kt\u00f3rego potomkiem by\u0142 ojciec Vasco \u2013 Est\u00eav\u00e3o da Gama, piastuj\u0105cy funkcj\u0119 gubernatora (\"alcaide mor\") miasta Sines i s\u0119dziego (\"commendador\") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel","start_idx":169,"end_idx":305}
+{"id":"mrc_8434","question":"jakie zadanie ma \u015bledziona?","answer":"G\u0142\u00f3wnym zadaniem \u015bledziony jest wytwarzanie immunoglobulin. \u015aledziona jest miejscem usuwania defektywnych lub \u201estarych\u201d erytrocyt\u00f3w, krwinek bia\u0142ych oraz trombocyt\u00f3w. \u015aledziona mo\u017ce magazynowa\u0107 pewn\u0105 pul\u0119 krwi.","context":"drobniejsze t\u0119tniczki. \u017by\u0142a \u015bledzionowa (\"vena lienalis\") biegnie razem z t\u0119tnic\u0105 w wi\u0119zadle przeponowo-\u015bledzionowym i powstaje we wn\u0119ce z po\u0142\u0105czenia sze\u015bciu lub wi\u0119cej \u017cy\u0142 wychodz\u0105cych z beleczek \u015bledziony. == Fizjologia == G\u0142\u00f3wnym zadaniem \u015bledziony jest wytwarzanie immunoglobulin. \u015aledziona jest miejscem usuwania defektywnych lub \u201estarych\u201d erytrocyt\u00f3w, krwinek bia\u0142ych oraz trombocyt\u00f3w. \u015aledziona mo\u017ce magazynowa\u0107 pewn\u0105 pul\u0119 krwi. \u015aledziona nie jest niezb\u0119dna do \u017cycia, w przypadku jej usuni\u0119cia czynno\u015b\u0107 jest przejmowana przez inne narz\u0105dy (g\u0142\u00f3wnie przez w\u0105trob\u0119). Jednak\u017ce ludzie pozbawieni \u015bledziony wykazuj\u0105 nieco ni\u017csz\u0105 odporno\u015b\u0107, poniewa\u017c \u015bledziona odpowiada za niszczenie bakterii otoczkowych (na przyk\u0142ad pneumokok\u00f3w) w przypadku bakteriemii. Niski wp\u0142yw usuni\u0119cia \u015bledziony na odpowied\u017a immunologiczn\u0105 jest spowodowany g\u0142\u00f3wnie tym, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 antygen\u00f3w jest filtrowana w naczyniach limfatycznych. == \u015aledziona w stanach patologii == W","start_idx":225,"end_idx":435}
+{"id":"mrc_8435","question":"kt\u00f3ry dokument zawiera chronologiczny zapis wydarze\u0144?","answer":"Kronika","context":"Kronika (z gr. \"chronos\" \u2013 czas) \u2013 faktograficzny opis wydarze\u0144 w uk\u0142adzie chronologicznym, r\u00f3wnie\u017c utw\u00f3r dziejopisarski o charakterze literackim, typowy dla \u015bredniowiecza. Kronika nie zawiera analizy tych wydarze\u0144, mo\u017ce jednak zawiera\u0107 podsumowania oraz komentarz autora. Wydarzenia te najcz\u0119\u015bciej dotycz\u0105 \u017cycia pa\u0144stwa, instytucji, organizacji itp. Zapis tych wydarze\u0144 mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 na bie\u017c\u0105co, w miar\u0119 ich rozwoju lub p\u00f3\u017aniej. Kroniki zaliczane s\u0105 do utwor\u00f3w epickich, cz\u0119sto \u0142\u0105cz\u0105 ze sob\u0105 cechy powie\u015bci, legendy oraz ba\u015bni. Najs\u0142ynniejszymi polskimi kronikarzami s\u0105: Jan D\u0142ugosz, Wincenty Kad\u0142ubek, Janko z Czarnkowa, Maciej Miechowita, Marcin Kromer, Marcin Bielski, Maciej Stryjkowski i W\u0142adys\u0142aw z Gielniowa. Pierwsz\u0105 znan\u0105 nam kronik\u0105 o Polsce jest napisana przez cudzoziemca \"Kronika\" Galla Anonima. Istotne dla poznania dawnych dziej\u00f3w Polski s\u0105 tak\u017ce kroniki, takie jak","start_idx":0,"end_idx":7}
+{"id":"mrc_8436","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 obrady okr\u0105g\u0142ego sto\u0142u?","answer":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989","context":"Okr\u0105g\u0142y St\u00f3\u0142 \u2013 negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli w\u0142adz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron ko\u015bcielnych (przedstawiciele Ko\u015bcio\u0142a katolickiego i Ko\u015bcio\u0142a Ewangelicko-Augsburskiego). Prowadzone by\u0142y w kilku miejscach, a ich rozpocz\u0119cie i zako\u0144czenie odby\u0142o si\u0119 w siedzibie Urz\u0119du Rady Ministr\u00f3w PRL w Pa\u0142acu Namiestnikowskim (obecnie Pa\u0142ac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespo\u0142\u00f3w, podzespo\u0142\u00f3w i grup roboczych bra\u0142o udzia\u0142 ok. 717 os\u00f3b (uczestnik\u00f3w, ekspert\u00f3w i obserwator\u00f3w). Jedno z najwa\u017cniejszych wydarze\u0144 w najnowszej historii Polski, od kt\u00f3rego rozpocz\u0119\u0142y si\u0119 zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym cz\u0119\u015bciowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. == Geneza Okr\u0105g\u0142ego Sto\u0142u == 3 czerwca 1988 Stanis\u0142aw Ciosek przedstawi\u0142 ks. Alojzemu Orszulikowi zarys reformy politycznej, kt\u00f3ra zak\u0142ada\u0142a cz\u0119\u015bciowo wolne","start_idx":0,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_8437","question":"gdzie mo\u017cna znale\u017a\u0107 ametyst?","answer":"Kolskim, Niemcy, Sri Lanka, Madagaskar, w Alpach. Polska \u2013 okolice Szklarskiej Por\u0119by , Lw\u00f3wka \u015al\u0105skiego i Kamiennej G\u00f3ry oraz Krzeszowic \u2013 zwykle w melafirach, tak\u017ce w Tatrach \u2013 w dolomicie.","context":"Kolskim, Niemcy, Sri Lanka, Madagaskar, w Alpach. Polska \u2013 okolice Szklarskiej Por\u0119by , Lw\u00f3wka \u015al\u0105skiego i Kamiennej G\u00f3ry oraz Krzeszowic \u2013 zwykle w melafirach, tak\u017ce w Tatrach \u2013 w dolomicie. == Zastosowanie == * jest stosowany w jubilerstwie jako kamie\u0144 p\u00f3\u0142szlachetny * jest stosowany jako talizman, maj\u0105cy zapewnia\u0107 pok\u00f3j, harmoni\u0119 i spok\u00f3j Znane ametysty * Muzeum Brytyjskie w Londynie \u2013 oszlifowany kamie\u0144 o wadze 343 karat\u00f3w. * Smithsonian Institution w Waszyngtonie \u2013 oszlifowany brazylijski kamie\u0144 o wadze 1362 karata; kamie\u0144 z P\u00f3\u0142nocnej Karoliny \u2013 202,5 karata. * Ametysty by\u0142y umieszczane w klejnotach koronnych (ber\u0142o Katarzyny Wielkiej; ber\u0142o kr\u00f3l\u00f3w brytyjskich). * W skarbcu watyka\u0144skim znajduje si\u0119 papieski pier\u015bcie\u0144 z ametystem. == Znaczenie w religii == Ametyst jest wymieniany jako jeden z","start_idx":0,"end_idx":191}
+{"id":"mrc_8438","question":"ile sezon\u00f3w ma gra o tron?","answer":"Serial zosta\u0142 przed\u0142u\u017cony o sezon si\u00f3dmy i \u00f3smy, kt\u00f3ry jest ostatnim sezonem produkcji.","context":"Lista odcink\u00f3w Gry o tron (ang. \"Game of Thrones\") \u2013 ameryka\u0144skiego serialu, stworzonego na podstawie \"Pie\u015bni lodu i ognia\", sagi fantasy autorstwa ameryka\u0144skiego pisarza George\u2019a R.R. Martina. Tw\u00f3rcami s\u0105 David Benioff oraz D.B. Weiss. Akcja rozgrywa si\u0119 na fikcyjnych kontynentach: Westeros i Essos i przedstawia losy wojny bogatych rodzin szlacheckich o \u017belazny Tron Siedmiu Kr\u00f3lestw. Emitowany by\u0142 od 17 kwietnia 2011 przez stacj\u0119 HBO. Od 18 kwietnia 2011 do 9 czerwca 2014 premiera w Polsce odbywa\u0142a si\u0119 o godzinie 22.00 w poniedzia\u0142ki, dzie\u0144 po premierze w USA. Od 16 czerwca 2014 premiera polska odbywa\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z ameryka\u0144sk\u0105, czyli o 3.00 w nocy czasu polskiego. Serial zosta\u0142 przed\u0142u\u017cony o sezon si\u00f3dmy i \u00f3smy, kt\u00f3ry jest ostatnim sezonem produkcji. Premiera sezonu","start_idx":679,"end_idx":766}
+{"id":"mrc_8439","question":"kto awansowa\u0142 do premier league?","answer":"trzy zespo\u0142y, kt\u00f3re awansowa\u0142y z Championship w poprzednim sezonie: Norwich City, Watford i Brentford (zwyci\u0119zca bara\u017cy).","context":"Sezon 2021/2022 Premier League \u2013 30. edycja tych rozgrywek od czasu za\u0142o\u017cenia w 1992 roku. Sezon rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 14 sierpnia 2021 roku, a zako\u0144czy\u0142 22 maja 2022 roku. W rywalizacji w\u017ai\u0119\u0142o udzia\u0142 20 zespo\u0142\u00f3w, w tym obro\u0144ca tytu\u0142u \u2013 Manchester City oraz trzy zespo\u0142y, kt\u00f3re awansowa\u0142y z Championship w poprzednim sezonie: Norwich City, Watford i Brentford (zwyci\u0119zca bara\u017cy). Zwyci\u0119\u017cy\u0142 Manchester City. == Dru\u017cyny == == Stadiony i lokalizacje == == Trenerzy, kapitanowie i sponsorzy == == Zmiany trener\u00f3w == == Rozgrywki == === Tabela === === Wyniki === == Statystyki == === Najlepsi strzelcy === Stan na 22 maja 2022, \u0179r\u00f3d\u0142o: . === Najlepsi asystenci === Stan na 22 maja 2022, \u0179r\u00f3d\u0142o: . === Hattricki === 4 Zawodnik zdoby\u0142 4","start_idx":250,"end_idx":371}
+{"id":"mrc_8440","question":"jak nazywa si\u0119 trener gladiator\u00f3w?","answer":"doctores","context":"sta\u0142ego eksploatowania, utrzymuj\u0105c posiadanych gladiator\u00f3w w\u0142asnym kosztem wraz z zapewnieniem im odpowiednich warunk\u00f3w bytowych i po\u017cywienia (\"sagina gladiatoria\"), a tak\u017ce opieki medycznej. Do nadzoru i szkolenia zatrudnia\u0142 fachowc\u00f3w \u2013 dozorc\u00f3w oraz instruktor\u00f3w walki (\"doctores\"), kt\u00f3rymi zwykle byli dawni gladiatorzy przekazuj\u0105cy swe do\u015bwiadczenie nowicjuszom. B\u0119d\u0105c te\u017c odpowiednikiem dzisiejszego mened\u017cera, uzgadnia\u0142 szczeg\u00f3\u0142owe sprawy wynajmu b\u0105d\u017a sprzeda\u017cy swej trupy organizatorowi igrzysk (\"editor muneris\"). W najskromniejszym wymiarze lanista sam by\u0142 nauczycielem, fechtmistrzem i trenerem grupy gladiator\u00f3w, b\u0119d\u0105cych jego w\u0142asno\u015bci\u0105 lub powierzonych mu przez innych. Tworzy\u0142 j\u0105 poprzez zakup je\u0144c\u00f3w wojennych, krn\u0105brnych niewolnik\u00f3w, kt\u00f3rych tanio pozbywali si\u0119 w\u0142a\u015bciciele, a tak\u017ce przyjmuj\u0105c do swej szko\u0142y wolnych przedstawicieli biedoty oraz zrujnowanych rodzin, kt\u00f3rych kierowa\u0142y tam g\u0142\u00f3wnie motywy finansowe. Powierzaj\u0105c lani\u015bcie swe cia\u0142a i \u017cycie, sk\u0142adan\u0105 przysi\u0119g\u0105 zrzekali","start_idx":273,"end_idx":281}
+{"id":"mrc_8441","question":"w jakim pa\u0144stwie le\u017c\u0105 tatry?","answer":"oko\u0142o 175 km\u00b2 (22,3%) le\u017cy w granicach Polski, a ok. 610 km\u00b2 (77,7%) na terytorium S\u0142owacji.","context":"\"Thorchal\" b\u0105d\u017a \"Tarczal\" lub rzadziej jako \"Schneegeb\u00fcrg\", \"Montes Nivium\". == Topografia == Powierzchnia Tatr wynosi 785 km\u00b2, z tego oko\u0142o 175 km\u00b2 (22,3%) le\u017cy w granicach Polski, a ok. 610 km\u00b2 (77,7%) na terytorium S\u0142owacji. D\u0142ugo\u015b\u0107 Tatr, mierzona od po\u0142udniowo-zachodnich podn\u00f3\u017cy Ostrego Wierchu Kwacza\u0144skiego (1128 m) do wschodnich podn\u00f3\u017cy Kobylego Wierchu (1109 m), wynosi w linii prostej 57 km, a \u015bci\u015ble wzd\u0142u\u017c grani g\u0142\u00f3wnej 80 km. Gra\u0144 g\u0142\u00f3wna Tatr przebiega od Hucia\u0144skiej Prze\u0142\u0119czy (905 m) na zachodzie do Zdziarskiej Prze\u0142\u0119czy (1081 m) na wschodzie. Najwi\u0119ksza szeroko\u015b\u0107 wynosi 18,5 km, przeci\u0119tna 15 km. Znaczn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 grani g\u0142\u00f3wnej Tatr biegnie Wielki Europejski Dzia\u0142 Wodny mi\u0119dzy zlewniami Morza Ba\u0142tyckiego i Morza Czarnego. Teren na wsch\u00f3d i p\u00f3\u0142noc to zlewiska Ba\u0142tyku (dorzecze Dunajca i","start_idx":135,"end_idx":227}
+{"id":"mrc_8442","question":"gdzie woodstock?","answer":"Bethel w stanie Nowy Jork.","context":"kolejnych widz\u00f3w, kt\u00f3rych liczba przekroczy\u0142a ostatecznie 400 tys. Woodstock pierwotnie mia\u0142 odby\u0107 si\u0119 na 120 ha Mills Industrial Park w mie\u015bcie Wallkill, w stanie Nowy Jork. Organizatorzy wynaj\u0119li to miejsce za 10 tysi\u0119cy dolar\u00f3w wiosn\u0105 1969 roku. Urz\u0119dnicy Wallkill zostali zapewnieni, \u017ce w imprezie we\u017amie udzia\u0142 mniej ni\u017c 50 tys. os\u00f3b. W wyniku protest\u00f3w mieszka\u0144c\u00f3w rada miasta na pocz\u0105tku lipca uchwali\u0142a akt prawny wymagaj\u0105cy pozwolenia na ka\u017cde zbiorowisko powy\u017cej 5 tys. os\u00f3b. 15 lipca 1969 r. urz\u0119dnicy zakazali przeprowadzenia koncertu, poniewa\u017c przeno\u015bne toalety nie spe\u0142nia\u0142y odpowiednich standard\u00f3w. Spowodowa\u0142o to du\u017cy rozg\u0142os dla festiwalu. Po\u015bpiesznie znalezionym miejscem do organizacji festiwalu by\u0142y \u0142\u0105ki na farmie lokalnego hodowcy byd\u0142a mlecznego Maxa Yasgura w Bethel w stanie Nowy Jork. Obszar kt\u00f3ry ostatecznie wybrano mia\u0142","start_idx":784,"end_idx":810}
+{"id":"mrc_8443","question":"jak du\u017ca jest grenlandia?","answer":"obszarze 2 166 086 km\u00b2","context":"Grenlandia (gren. \"Kalaallit Nunaat\" [], []) \u2013 autonomiczne terytorium zale\u017cne Danii po\u0142o\u017cone na wyspie o tej samej nazwie, kt\u00f3ra po\u0142o\u017cona jest geograficznie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, a historycznie i politycznie w Europie, o obszarze 2 166 086 km\u00b2 (najwi\u0119ksza wyspa na \u015bwiecie nieb\u0119d\u0105ca kontynentem), pokrytej w 81% przez l\u0105dol\u00f3d grenlandzki (410,4 tys. km\u00b2 jest wolnych od lodu) i o ludno\u015bci 56 421 (1 stycznia 2021 r.). 89% mieszka\u0144c\u00f3w stanowi\u0105 Inuici. Stolic\u0105 Grenlandii jest Nuuk (du\u0144ska nazwa \"Godth\u00e5b\"). W 1979 roku du\u0144ski parlament przyzna\u0142 Grenlandii autonomi\u0119. W 1982 roku odby\u0142o si\u0119 referendum, w kt\u00f3rym mieszka\u0144cy (52%) opowiedzieli za wyst\u0105pieniem z Europejskiej Wsp\u00f3lnoty Gospodarczej. Grenlandia wyst\u0105pi\u0142a z niej w 1985 roku. Grenlandia w przeciwie\u0144stwie do Danii nie jest cz\u0142onkiem Unii Europejskiej. Grenlandia jest","start_idx":221,"end_idx":243}
+{"id":"mrc_8444","question":"gdzie pracowa\u0142 stanis\u0142aw wokulski?","answer":"w winiarni u Hopfera","context":"Stanis\u0142aw Wokulski \u2013 posta\u0107 literacka, protagonista powie\u015bci \"Lalka\" Boles\u0142awa Prusa; posta\u0107 Wokulskiego sta\u0142a si\u0119 w polskiej kulturze masowej symbolem przedsi\u0119biorczo\u015bci. == \u017byciorys == Urodzony prawdopodobnie w 1832 roku, pochodzi\u0142 ze zubo\u017ca\u0142ej rodziny szlacheckiej. Zmuszony przez ojca, Piotra Wokulskiego, do pracy w Warszawie jako subiekt i kelner w winiarni u Hopfera, gdzie mia\u0142 si\u0119 przyucza\u0107 do zawodu. Tam pozna\u0142 Ignacego Rzeckiego, z kt\u00f3rym zamieszka\u0142, co umo\u017cliwi\u0142o mu podj\u0119cie edukacji. Wokulski najpierw poszed\u0142 do Szko\u0142y Przygotowawczej, p\u00f3\u017aniej do Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej, gdzie rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 na wydziale matematyczno-fizycznym. Jego wynalazki, to m.in.: model maszyny lataj\u0105cej z ograniczonymi mo\u017cliwo\u015bciami sterowania, maszyna pompuj\u0105ca wod\u0119. Szko\u0142\u0119 porzuci\u0142 po niespe\u0142na roku, gdy wybuch\u0142o powstanie styczniowe. W\u00f3wczas Wokulski zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do oddzia\u0142u powsta\u0144czego, a po upadku powstania zosta\u0142 zes\u0142any","start_idx":353,"end_idx":373}
+{"id":"mrc_8445","question":"kto stosowa\u0142 taktyk\u0119 spalonej ziemi?","answer":"car Miko\u0142aj II Romanow","context":"i dokona\u0142a ogromnych zniszcze\u0144, kt\u00f3re przyczyni\u0142y si\u0119 do g\u0142odu oraz zubo\u017cenia lokalnej ludno\u015bci. === XX wiek === * Podczas I wojny \u015bwiatowej po bitwie pod Gorlicami, w kt\u00f3rej prze\u0142amano front rosyjski, car Miko\u0142aj II Romanow zdecydowa\u0142 si\u0119 na zastosowanie taktyki spalonej ziemi wobec wojsk niemieckich i austro-w\u0119gierskich. Chcia\u0142 w ten spos\u00f3b utrudni\u0107 im prowadzenie dzia\u0142a\u0144 na zdobytych terenach, w wyniku czego ucierpia\u0142a okoliczna ludno\u015b\u0107 polska. * Podczas I wojny \u015bwiatowej wojska niemieckie na terenie Francji niszczy\u0142y wszystkie zapasy, spichlerze, infrastruktur\u0119 i plony. * Taktyka by\u0142a stosowana przez obie strony konfliktu podczas wojny domowej w Finlandii. * Podczas II wojny burskiej Brytyjczycy niszczyli farmy, a ludno\u015b\u0107 cywiln\u0105 gromadzili w obozach koncentracyjnych, by odci\u0105\u0107 burskich partyzant\u00f3w od wsparcia i \u017ar\u00f3de\u0142 zaopatrzenia. *","start_idx":202,"end_idx":224}
+{"id":"mrc_8446","question":"jakie obietnice zwi\u0105zane s\u0105 z cudownym medalikiem niepokalanej?","answer":"wypowiedzianych do Katarzyny Labour\u00e9 podczas objawienia z dnia 27 listopada 1830, ci kt\u00f3rzy nosz\u0105 Cudowny Medalik \"dost\u0105pi\u0105 wielkich \u0142ask, szczeg\u00f3lnie je\u015bli go b\u0119d\u0105 nosili na szyi.","context":"Cudowny Medalik \u2013 znany te\u017c jako \"Medalik Niepokalanego Pocz\u0119cia\" \u2013 medalik zapocz\u0105tkowany przez \u015bw. Katarzyn\u0119 Labour\u00e9 (w\u0142a\u015bc. Zoe Labour\u00e9, 1806\u20131876) ze Zgromadzenia Si\u00f3str Mi\u0142osierdzia \u015aw. Wincentego a Paulo (szarytek) we Francji, po zaakceptowanym przez Ko\u015bci\u00f3\u0142 prywatnym objawieniu Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Pary\u017cu przy ulicy Rue du Bac 140 w 1830. Wielu katolik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie (i niekt\u00f3rzy niekatolicy) nosi Cudowny Medalik. Wed\u0142ug s\u0142\u00f3w Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny wypowiedzianych do Katarzyny Labour\u00e9 podczas objawienia z dnia 27 listopada 1830, ci kt\u00f3rzy nosz\u0105 Cudowny Medalik \"dost\u0105pi\u0105 wielkich \u0142ask, szczeg\u00f3lnie je\u015bli go b\u0119d\u0105 nosili na szyi. Tych, kt\u00f3rzy we mnie ufaj\u0105, wieloma \u0142askami obdarz\u0119\". Wspomnienie Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny od Cudownego Medalika obchodzone jest w Ko\u015bciele katolickim 27 listopada. Ustanowi\u0142 je papie\u017c Leon XIII dekretem","start_idx":472,"end_idx":652}
+{"id":"mrc_8447","question":"co sta\u0142o si\u0119 z \u0142azarzem?","answer":"wed\u0142ug jednej z legend trafi\u0142 na Cypr, gdzie przez ponad 40 lat by\u0142 biskupem chrze\u015bcija\u0144skiej gminy w Kition (Larnace). Po \u015bmierci zosta\u0142 pochowany w miejscu, gdzie obecnie wznosi si\u0119 Cerkiew \u015bw. \u0141azarza w Larnace.","context":"\u015aw. \u0141azarz z Betanii \u2013 posta\u0107 biblijna. Wed\u0142ug Nowego Testamentu zosta\u0142 wskrzeszony przez Chrystusa (co opisuje Ewangelia Jana), \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a katolickiego oraz \u015bwi\u0119ty Ko\u015bcio\u0142a prawos\u0142awnego. Mieszka\u0142 na wschodnim stoku G\u00f3ry Oliwnej w Betanii razem z siostrami: Mari\u0105 i Mart\u0105. Po zmartwychwstaniu Jezusa, \u0141azarz wed\u0142ug jednej z legend trafi\u0142 na Cypr, gdzie przez ponad 40 lat by\u0142 biskupem chrze\u015bcija\u0144skiej gminy w Kition (Larnace). Po \u015bmierci zosta\u0142 pochowany w miejscu, gdzie obecnie wznosi si\u0119 Cerkiew \u015bw. \u0141azarza w Larnace. Kiedy Cypr dosta\u0142 si\u0119 we w\u0142adanie Frank\u00f3w, jego szcz\u0105tki zosta\u0142y wywiezione do Francji i wed\u0142ug r\u00f3\u017cnych \u017ar\u00f3de\u0142 mia\u0142y trafi\u0107 do Autun i Avallon. Wed\u0142ug legendy prowansalskiej, po Wniebowst\u0105pieniu Chrystusa, \u0141azarz wraz z m.in. swoj\u0105 siostr\u0105 Mart\u0105, Mari\u0105 Kleofasow\u0105, Mari\u0105 Salome\u0105 oraz Mari\u0105 Magdalen\u0105","start_idx":314,"end_idx":528}
+{"id":"mrc_8448","question":"ile grup hydroksylowych zawiera alkohol monohydroksylowy?","answer":"jedn\u0105","context":"Alkohole \u2013 zwi\u0105zki organiczne zawieraj\u0105ce jedn\u0105 lub wi\u0119cej grup hydroksylowych po\u0142\u0105czonych z atomem w\u0119gla o hybrydyzacji sp3. Najprostsze i najcz\u0119\u015bciej spotykane w \u017cyciu codziennym alkohole, to pochodne alkan\u00f3w zawieraj\u0105ce jedn\u0105 grup\u0119 hydroksylow\u0105 w cz\u0105steczce, o wzorze og\u00f3lnym CnH2n+1OH, czyli alkohole monohydroksylowe, na przyk\u0142ad metylowy, etylowy, propylowy. Analogiczne zwi\u0105zki organiczne, w kt\u00f3rych grupa hydroksylowa po\u0142\u0105czona jest z atomem w\u0119gla o hybrydyzacji sp2, to fenole (hydroksylowe pochodne benzenu i innych zwi\u0105zk\u00f3w aromatycznych) lub enole (hydroksylowe pochodne alken\u00f3w). == W\u0142a\u015bciwo\u015bci fizyczne == Ze wzgl\u0119du na obecno\u015b\u0107 silnie elektroujemnego atomu tlenu i zwi\u0105zanego z nim atomu wodoru alkohole tworz\u0105 wi\u0105zania wodorowe, ulegaj\u0105c asocjacji w wi\u0119ksze struktury. W efekcie ni\u017csze alkohole maj\u0105 wysokie temperatury wrzenia i ma\u0142\u0105 lotno\u015b\u0107 wzgl\u0119dem swojej masy: * metanol: \"T\"w =","start_idx":42,"end_idx":47}
+{"id":"mrc_8449","question":"kto jest ministrem finans\u00f3w?","answer":"Magdalena Rzeczkowska \u2013 minister finans\u00f3w od 26 kwietnia 2022","context":"Ministerstwo Finans\u00f3w (MF) \u2013 urz\u0105d obs\u0142uguj\u0105cy ministra w\u0142a\u015bciwego do spraw trzech dzia\u0142\u00f3w administracji rz\u0105dowej: bud\u017cet, finanse publiczne, rynki finansowe. Wykonuje zadania Ministrowi Finans\u00f3w w m.in. projektowaniu bud\u017cetu pa\u0144stwa, kierowaniu sprawami podatk\u00f3w, finansowania samorz\u0105d\u00f3w terytorialnych oraz sprawami zwi\u0105zanymi z d\u0142ugiem publicznym. Poprzednikiem kompetencyjnym Ministerstwa Finans\u00f3w by\u0142o do 1950 roku Ministerstwo Skarbu. == Siedziba == == Kierownictwo == * Magdalena Rzeczkowska \u2013 minister finans\u00f3w od 26 kwietnia 2022 * Bartosz Zbaraszczuk \u2013 sekretarz stanu i szef Krajowej Administracji Skarbowej od 12 maja 2022 * Sebastian Skuza \u2013 sekretarz stanu od 1 czerwca 2020, Generalny Inspektor Informacji Finansowej od 18 stycznia 2021 * Artur Sobo\u0144 \u2013 sekretarz stanu od 24 stycznia 2022 * Piotr Patkowski \u2013 podsekretarz stanu i g\u0142\u00f3wny rzecznik dyscypliny finans\u00f3w","start_idx":477,"end_idx":538}
+{"id":"mrc_8450","question":"gdzie le\u017cy gibraltar mapa?","answer":"na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej.","context":"Gibraltar (zniekszta\u0142cone arab. \u062c\u0628\u0644 \u0637\u0627\u0631\u0642 \u2013 \"D\u017cabal Tarik\", \u201eg\u00f3ra Tarika\u201d) \u2013 brytyjskie terytorium zamorskie na po\u0142udniowym wybrze\u017cu P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego, w Europie Po\u0142udniowej. Zajmuje powierzchni\u0119 6,55 km\u00b2 i jest zamieszkiwany przez 34 003 mieszka\u0144c\u00f3w. Gibraltar jest przedmiotem sporu terytorialnego pomi\u0119dzy Wielk\u0105 Brytani\u0105 i Hiszpani\u0105. Sp\u00f3r ten zaostrzy\u0142 si\u0119 po decyzji Wielkiej Brytanii o wyj\u015bciu z UE. 31 grudnia 2020 roku, Hiszpania i Wielka Brytania osi\u0105gn\u0119\u0142y porozumienie w sprawie umieszczenia Gibraltaru w bezgranicznej strefie Schengen. == Historia == W 711 roku Gibraltar by\u0142 miejscem l\u0105dowania berberskiego genera\u0142a Tarika ibn Zijada, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 tam arabski podb\u00f3j P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Od 1309 roku kr\u00f3lowie Kastylii toczyli z maureta\u0144skimi w\u0142adcami Fezu i Grenady walki o Gibraltar, w ich toku dosz\u0142o do serii o\u015bmiu obl\u0119\u017ce\u0144. W 1309","start_idx":108,"end_idx":177}
+{"id":"mrc_8451","question":"na jakim systemie pracuje iphone?","answer":"iOS","context":"iOS \u2013 system operacyjny Apple Inc. dla urz\u0105dze\u0144 mobilnych iPhone, iPod touch oraz iPad. Obecna nazwa funkcjonuje od 7 czerwca 2010, wcze\u015bniej system by\u0142 znany jako iPhone OS. System ten bazuje na systemie operacyjnym Mac OS X 10.5 i tym samym na Darwinie. Oryginalny iOS dost\u0119pny jest tylko na urz\u0105dzeniach firmy Apple. == Nazwa == Po premierze iPhone\u2019a jego system operacyjny nie posiada\u0142 oficjalnie nazwy, zwykle nazywano go po prostu MacOS X, do kt\u00f3rego jest podobny. Dopiero 6 marca 2008 wraz z premier\u0105 SDK dla tego systemu, zosta\u0142 on udokumentowany jako iPhone OS. 7 czerwca 2010 zmieniono nazw\u0119 na iOS. == iPhone SDK == Wprowadzony 6 marca 2008, SDK ten jest udost\u0119pniony cz\u0142onkom programu deweloperskiego za darmo, natomiast aby m\u00f3c","start_idx":0,"end_idx":3}
+{"id":"mrc_8452","question":"co uda\u0142o si\u0119 osi\u0105gn\u0105\u0107 polakom dzi\u0119ki rewolucji 1905 roku?","answer":"zel\u017ca\u0142a cenzura, wprowadzono wolno\u015b\u0107 wyznania i dopuszczono u\u017cywanie j\u0119zyka polskiego w urz\u0119dach gminnych.","context":"polskiego szkolnictwa prywatnego (mi\u0119dzy innymi Polska Macierz Szkolna), ruchu sp\u00f3\u0142dzielczego (mi\u0119dzy innymi Towarzystwo Kooperatyst\u00f3w); zel\u017ca\u0142a cenzura, wprowadzono wolno\u015b\u0107 wyznania i dopuszczono u\u017cywanie j\u0119zyka polskiego w urz\u0119dach gminnych. Efektem rewolucji 1905 roku by\u0142 te\u017c roz\u0142am w polskim ruchu socjalistycznym zwi\u0105zany z r\u00f3\u017cnicami w priorytetach poszczeg\u00f3lnych dzia\u0142aczy. Dla starszych priorytetem by\u0142a niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Polski, dla m\u0142odszych prawa robotnicze. W efekcie Polska Partia Socjalistyczna podzieli\u0142a si\u0119 na PPS Frakcja Rewolucyjna (J\u00f3zef Pi\u0142sudski), kt\u00f3rej celem by\u0142a przede wszystkim walka o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 oraz PPS Lewica (Feliks Kon), kt\u00f3rej celem by\u0142a przede wszystkim walka o prawa robotnik\u00f3w. Do\u015bwiadczenia z rewolucyjnej dzia\u0142alno\u015bci Organizacji Bojowej PPS pos\u0142u\u017cy\u0142y do utworzenia w 1908 we Lwowie Zwi\u0105zku Walki Czynnej. Pod naciskiem rewolucjonist\u00f3w, car zgodzi\u0142 si\u0119 na ust\u0119pstwa. W kwietniu 1905 wszed\u0142 w","start_idx":137,"end_idx":243}
+{"id":"mrc_8453","question":"kto otrzyma\u0142 reparacje od niemiec?","answer":"Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugos\u0142awii","context":"i Sprawiedliwo\u015b\u0107. Wed\u0142ug o\u015bwiadczenia niemieckiego rz\u0105du w tej sprawie kwestia odszkodowa\u0144 zosta\u0142a rozwi\u0105zana w 1953 r., poniewa\u017c Polska odm\u00f3wi\u0142a przyj\u0119cia jakichkolwiek p\u0142atno\u015bci z Niemiec. O to roszczenie przeciwstawiaj\u0105 polscy komentatorzy, stwierdzaj\u0105c, \u017ce \u00f3wczesny polski rz\u0105d by\u0142 pod siln\u0105 presj\u0105 ze strony Zwi\u0105zku Radzieckiego i \u017ce jego odmowa z 1953 r. jest niewi\u0105\u017c\u0105ca. === Jugos\u0142awia === Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugos\u0142awii otrzyma\u0142a 36 mln USD w postaci sprz\u0119tu przemys\u0142owego ze zdemontowanych niemieckich fabryk. Niemcy Zachodnie zap\u0142aci\u0142y r\u00f3wnie\u017c 8 milion\u00f3w niemieckich marek reparacji za wymuszone ludzkie eksperymenty na obywatelach Jugos\u0142awii. == Inne formy p\u0142atno\u015bci == Zgodnie z konferencj\u0105 w Ja\u0142cie, \u017cadne odszkodowania dla pa\u0144stw alianckich nie b\u0119d\u0105 wyp\u0142acane w pieni\u0105dzach. Zamiast tego znaczna cz\u0119\u015b\u0107 warto\u015bci reparacji sk\u0142ada\u0142a si\u0119 z niemieckich aktyw\u00f3w przemys\u0142owych, a","start_idx":397,"end_idx":444}
+{"id":"mrc_8454","question":"w jakim stanie usa jest hollywood?","answer":"w stanie Floryda","context":"Hollywood \u2013 miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Floryda, w obszarze metropolitalnym Miami, nad Oceanem Atlantyckim. Wed\u0142ug spisu w 2020 roku liczy 153,1 tys. mieszka\u0144c\u00f3w. == Urodzeni w Hollywood == * Victoria Justice \u2013 aktorka i piosenkarka * Bethany Joy Lenz \u2013 aktorka * Mike Napoli \u2013 baseballista * Steve Blake \u2013 koszykarz * Seth Gabel \u2013 aktor * Sachia Vickery \u2013 tenisistka * Norman Reedus \u2013 aktor == Miasta partnerskie == * Lecher\u00edas, Wenezuela * Ciudad de la Costa, Urugwaj * Gwatemala, Gwatemala * Herclijja, Izrael * Romorantin-Lanthenay, Francja * Baia Mare, Rumunia * Hig\u00fcey, Dominikana * Vlor\u00eb, Albania","start_idx":44,"end_idx":60}
+{"id":"mrc_8455","question":"kiedy wesz\u0142o rodo 2018?","answer":"ma zastosowanie od dnia 25 maja 2018 r.","context":"Ustawa o ochronie danych osobowych \u2013 polska ustawa, uchwalona przez Sejm RP, reguluj\u0105ca kwestie prawne zwi\u0105zane z ochron\u0105 danych osobowych, w szczeg\u00f3lno\u015bci zapewniaj\u0105ca stosowanie przepis\u00f3w og\u00f3lnego rozporz\u0105dzenia o ochronie danych (RODO). == Ustawa z 2018 roku == === Uchwalenie ustawy === 10 maja 2018 roku Sejm RP VIII kadencji uchwali\u0142 now\u0105 ustaw\u0119 o ochronie danych osobowych, kt\u00f3ra zast\u0105pi\u0142a ustaw\u0119 z 1997 roku. Ustawa zapewnia stosowanie rozporz\u0105dzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679, kt\u00f3re obowi\u0105zuje w polskim porz\u0105dku prawnym bezpo\u015brednio i ma zastosowanie od dnia 25 maja 2018 r. oraz ustanawia nowy organ w\u0142a\u015bciwy w sprawie ochrony danych osobowych \u2013 Prezesa Urz\u0119du Ochrony Danych Osobowych. === Zakres ustawy === Ustawa o ochronie danych osobowych opisuje w szczeg\u00f3lno\u015bci nast\u0119puj\u0105ce zagadnienia: * ograniczenia","start_idx":565,"end_idx":604}
+{"id":"mrc_8456","question":"z czego wykonana jest rze\u017aba dawida donatella?","answer":"Praca ta jest wykonana z wypalonego br\u0105zu","context":"Dawid Donatella powsta\u0142 w latach 1430 - 40. Jest to pierwszy od czas\u00f3w antyku pos\u0105g nagiego m\u0119\u017cczyzny. Praca ta jest wykonana z wypalonego br\u0105zu, co nadaje jej po\u0142ysk w\u0142a\u015bciwy cia\u0142u nasmarowanemu olejkiem. Ten zabieg ma uwypukli\u0107 anatomi\u0119 rze\u017aby. Dzie\u0142o nawi\u0105zuje do antyku grecko-rzymskiego poprzez wygl\u0105d he\u0142mu z wie\u0144cem i bardzo wyra\u017any kontrapost. Tematyka religijna dzia\u0142a tu jak poga\u0144ski mit. Biblijny bohater przedstawiony po zwyci\u0119skiej walce z Goliatem. Wyst\u0119puje tu wyra\u017ane d\u0105\u017cenie do ukazania pi\u0119kna cia\u0142a ludzkiego poprzez ukazanie jego cech. Zachowano proporcje ludzkiego cia\u0142a (m\u0119\u017cczyzna nadnaturalnej wielko\u015bci). Artysta niezwykle dok\u0142adnie opracowa\u0142 nakrycie g\u0142owy Dawida. Rze\u017aba prawdopodobnie by\u0142a ustawiona na kolumnie, poniewa\u017c tylko patrz\u0105c z do\u0142u, mo\u017cna spojrze\u0107 Dawidowi w oczy. Kopia rze\u017aby jest wr\u0119czana jako nagroda przemys\u0142u filmowego W\u0142och David","start_idx":103,"end_idx":144}
+{"id":"mrc_8457","question":"kim z zawodu by\u0142a g\u0142\u00f3wna bohaterka filmu przes\u0142uchanie?","answer":"piosenkarka","context":"Przes\u0142uchanie \u2013 polski dramat polityczny z 1982 w re\u017cyserii i wed\u0142ug scenariusza Ryszarda Bugajskiego. Akcja filmu toczy si\u0119 w okresie stalinizmu w Polsce. Bohaterka filmu, grana przez Krystyn\u0119 Jand\u0119 piosenkarka Antonina Dziwisz, bez konkretnego powodu zostaje aresztowana przez funkcjonariuszy Urz\u0119du Bezpiecze\u0144stwa (UB) i osadzona w wi\u0119zieniu tylko po to, by jej zeznaniami mo\u017cna by\u0142o obci\u0105\u017cy\u0107 jej znajomego. Tortury, jakimi j\u0105 poddaje major \u201eK\u0105pielowy\u201d (Janusz Gajos), tylko wzmagaj\u0105 w niej przekor\u0119 i op\u00f3r wobec \u015bledczych. \"Przes\u0142uchanie\", wyprodukowane przez Zesp\u00f3\u0142 Filmowy \u201eX\u201d pod kierownictwem Andrzeja Wajdy, przyczyni\u0142o si\u0119 do rozwi\u0105zania tego zespo\u0142u. Film otrzyma\u0142 zakaz rozpowszechniania, kt\u00f3ry uchylony zosta\u0142 dopiero w 1989, po transformacji systemowej. Wcze\u015bniej film kr\u0105\u017cy\u0142 w obiegu podziemnym dzi\u0119ki zabiegom Bugajskiego, kt\u00f3ry nagra\u0142 swoje dzie\u0142o w formacie VHS do","start_idx":200,"end_idx":211}
+{"id":"mrc_8458","question":"kto by\u0142 inicjatorem budowy gazoportu?","answer":"Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r.","context":"poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a ona nast\u0119pnie realizowana w latach 2010\u20132015 roku, za czas\u00f3w pierwszego i drugiego rz\u0105du Donalda Tuska oraz rz\u0105du Ewy Kopacz. Terminal LNG w \u015awinouj\u015bciu jest pierwsz\u0105 tego typu inwestycj\u0105 w Europie \u015arodkowo-Wschodniej i regionie Morza Ba\u0142tyckiego. Do jego budowy i eksploatacji zosta\u0142a powo\u0142ana sp\u00f3\u0142ka Polskie LNG S.A., nale\u017c\u0105ca do OGP Gaz-System S.A. Gaz-System by\u0142 odpowiedzialny za koordynacj\u0119 budowy terminalu LNG, przy\u0142\u0105czenie","start_idx":274,"end_idx":349}
+{"id":"mrc_8459","question":"jakie miasto jest stolic\u0105 szkocji?","answer":"Edynburg","context":"Szkocja (gael. \"Alba\", wym. []; sco. i ) \u2013 kraj stanowi\u0105cy cz\u0119\u015b\u0107 Zjednoczonego Kr\u00f3lestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii P\u00f3\u0142nocnej. W przesz\u0142o\u015bci by\u0142 niezale\u017cnym kr\u00f3lestwem. Obejmuje p\u00f3\u0142nocn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 wyspy Wielkiej Brytanii oraz archipelagi: Hebrydy, Orkady i Szetlandy. Na po\u0142udniu graniczy z Angli\u0105. Krajobraz w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci wy\u017cynny i g\u00f3rski. Klimat umiarkowanie ciep\u0142y, wybitnie morski. Stolic\u0105 Szkocji jest Edynburg, natomiast najwi\u0119kszym miastem Glasgow. == Geografia == Na p\u00f3\u0142nocy Szkocji G\u00f3ry Kaledo\u0144skie i Grampiany, na po\u0142udniu Wy\u017cyna Po\u0142udniowoszkocka. W centrum niewielka Nizina \u015arodkowoszkocka skupiaj\u0105ca wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 ludno\u015bci. Kwiatem charakteryzuj\u0105cym Szkocj\u0119 jest pop\u0142och pospolity (cz\u0119sto b\u0142\u0119dnie uto\u017csamiany z ostem). == Klimat == Klimat w Szkocji jest umiarkowany morski o do\u015b\u0107 niestabilnej pogodzie. Szkockie przys\u0142owie brzmi: \"If you don\u2019t like the weather, wait a minute\"","start_idx":414,"end_idx":422}
+{"id":"mrc_8460","question":"ile os\u00f3b wzi\u0119\u0142o kredyt we frankach?","answer":"o 4 milion\u00f3w obywateli.","context":"Frankowicze \u2013 potoczna nazwa grupy os\u00f3b w Polsce, kt\u00f3re w latach 90. XX wieku i p\u00f3\u017aniej zaci\u0105gn\u0119\u0142y kredyty (g\u0142\u00f3wnie mieszkaniowe, hipoteczne) denominowane lub indeksowane we frankach szwajcarskich. Na przestrzeni kilku lat, w przypadku wi\u0119kszo\u015bci takich kredyt\u00f3w, mimo regularnego sp\u0142acania rat, w wyniku zmian kursu walutowego zobowi\u0105zania kredytobiorc\u00f3w wzros\u0142y o kilkadziesi\u0105t procent. Wzros\u0142a tak\u017ce wysoko\u015b\u0107 rat. Wed\u0142ug og\u00f3lnej kalkulacji \u201eGazety Finansowej\u201d z lutego 2017 liczb\u0119 omawianych um\u00f3w kredytowych w skali kraju szacowano na 1 milion, \u0142\u0105cznie za\u015b by\u0142y one obci\u0105\u017ceniem dla oko\u0142o 4 milion\u00f3w obywateli. == Inicjatywy \u015brodowiska kredytobiorc\u00f3w == Cz\u0119\u015b\u0107 \"frankowicz\u00f3w\" utworzy\u0142a struktury organizacyjne oraz wielokrotnie urz\u0105dza\u0142a manifestacje publiczne w obronie swoich praw. Pierwsz\u0105 organizacj\u0105 w Polsce zrzeszaj\u0105c\u0105 \"frankowicz\u00f3w\" by\u0142o za\u0142o\u017cone z inicjatywy Tomasza Sadlika stowarzyszenie \"Pro Futuris\". Stowarzyszenie to","start_idx":590,"end_idx":613}
+{"id":"mrc_8461","question":"jakie narz\u0105dy oddechowe posiadaj\u0105 skorupiaki?","answer":"Podstawowym narz\u0105dem oddechowym w tej grupie s\u0105 jednak skrzela","context":"wymianie gazowej s\u0142u\u017cy\u0107 mog\u0105 cie\u0144sze rejony osk\u00f3rka, a w szczeg\u00f3lno\u015b\u0107 wy\u015bci\u00f3\u0142ka wewn\u0119trzna niekt\u00f3rych rejon\u00f3w karapaksu. Podstawowym narz\u0105dem oddechowym w tej grupie s\u0105 jednak skrzela, u\u017cywane nie tylko przez formy wodne, ale te\u017c l\u0105dowe, je\u015bli przebywaj\u0105 w \u015brodowiskach wilgotnych. Pierwotnie skrzela tworz\u0105 listkowate epipodity odn\u00f3\u017cy tu\u0142owiowych, ale u dziesi\u0119cionog\u00f3w w trakcie rozwoju osobniczego mog\u0105 one ulega\u0107 rozga\u0142\u0119zianiu i przesuni\u0119ciu poza odn\u00f3\u017ce: na b\u0142on\u0119 nasadow\u0105 lub nawet na sam pleuryt. Ponadto w skrzela mog\u0105 by\u0107 tworzone przez odn\u00f3\u017ca odw\u0142okowe lub ich wyrostki. U licznych pancerzowc\u00f3w boczne cz\u0119\u015bci karapaksu zwane branchiostergitami formuj\u0105 komory skrzelowe, kt\u00f3re mog\u0105 by\u0107 hermetyczne u form l\u0105dowych. U ca\u0142kowicie l\u0105dowych ston\u00f3g natomiast pseudotchawki otwarte przetchlinkami. === Uk\u0142ad wydalniczy === Narz\u0105dami wydalniczymi charakterystycznymi dla skorupiak\u00f3w s\u0105 zmodyfikowane metanefrydia w postaci","start_idx":121,"end_idx":183}
+{"id":"mrc_8462","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cki opowie\u015bci z narnii?","answer":"C.S. Lewis","context":"Opowie\u015bci z Narnii () \u2013 cykl siedmiu powie\u015bci fantasy napisanych przez C.S. Lewisa. Uwa\u017cany za klasyk\u0119 literatury dzieci\u0119cej oraz najlepsz\u0105 prac\u0119 autora, sprzeda\u0142 si\u0119 w ponad stu dwudziestu milionach egzemplarzy w czterdziestu jeden j\u0119zykach. Napisany przez Lewisa pomi\u0119dzy rokiem 1949 a 1954 i zilustrowany przez Pauline Baynes, zosta\u0142 kilkukrotnie zaadaptowany, cz\u0119\u015bciowo lub w ca\u0142o\u015bci, na potrzeby radia, telewizji, teatru i kina. Opr\u00f3cz du\u017cej liczby motyw\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich, cykl zapo\u017cycza postaci i idee z mitologii greckiej oraz rzymskiej, jak r\u00f3wnie\u017c z tradycyjnych ba\u015bni brytyjskich i irlandzkich. \"Opowie\u015bci z Narnii\" opowiadaj\u0105 o przygodach dzieci, kt\u00f3re odkrywaj\u0105 histori\u0119 \u015bwiata, miejsca, gdzie zwierz\u0119ta m\u00f3wi\u0105, magia jest powszechna, a dobro walczy ze z\u0142em. W ka\u017cdej z ksi\u0105\u017cek, z wyj\u0105tkiem \"Konia i jego ch\u0142opca\", protagonistami s\u0105 postaci","start_idx":71,"end_idx":81}
+{"id":"mrc_8463","question":"gdzie mo\u017cna spotka\u0107 \u015bwietliki w polsce?","answer":"szczeg\u00f3lnie skrajach las\u00f3w obficie poro\u015bni\u0119tych krzewami, zbiorowiskach wysokich bylin, pobrze\u017cach \u017cywop\u0142ot\u00f3w i parkach.","context":"\u015awietlik \u015bwi\u0119toja\u0144ski (\"Lampyris noctiluca\") \u2013 jeden z trzech gatunk\u00f3w \u015bwietlika wyst\u0119puj\u0105cych na terenie Polski, szczeg\u00f3lnie skrajach las\u00f3w obficie poro\u015bni\u0119tych krzewami, zbiorowiskach wysokich bylin, pobrze\u017cach \u017cywop\u0142ot\u00f3w i parkach. == Wygl\u0105d == Osobniki obu p\u0142ci bardzo r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 wygl\u0105dem. Samiec ma ok. 1 cm d\u0142ugo\u015bci i jest uskrzydlony, podczas gdy przypominaj\u0105ca larw\u0119 samica osi\u0105ga d\u0142ugo\u015b\u0107 1,5\u20132 cm i nie jest uskrzydlona. P\u0142e\u0107 \u017ce\u0144ska ma na spodzie odw\u0142oka narz\u0105dy \u015bwietlne. Doros\u0142e osobniki \u017cyj\u0105 kr\u00f3tko i nie pobieraj\u0105 \u017cadnego pokarmu. \u015awietliki nocami w lipcu lataj\u0105 poszukuj\u0105c samic, kt\u00f3re siedz\u0105c na ro\u015blinach wabi\u0105 \u015bwieceniem potencjalnych partner\u00f3w. Zap\u0142odnione samice sk\u0142adaj\u0105 jaja do ziemi. == Rozw\u00f3j == Larwy p\u0142ci \u017ce\u0144skiej, kt\u00f3re potrafi\u0105 wytwarza\u0107 \u015bwiat\u0142o, przebywaj\u0105 na powierzchni ziemi, gdzie poluj\u0105 na \u015blimaki. Przed przepoczwarczeniem zimuj\u0105 dwukrotnie. ==","start_idx":114,"end_idx":234}
+{"id":"mrc_8464","question":"kto jest za\u0142o\u017cycielem facebooka?","answer":"Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego).","context":"Facebook (skr. fb) \u2013 serwis spo\u0142eczno\u015bciowy, w ramach kt\u00f3rego zarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 tworzy\u0107 sieci i grupy, dzieli\u0107 si\u0119 wiadomo\u015bciami i zdj\u0119ciami oraz korzysta\u0107 z aplikacji, b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 Meta Platforms z siedzib\u0105 w Menlo Park. Serwis by\u0142 notowany w rankingu Alexa na miejscu 7. Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda i by\u0142 pocz\u0105tkowo przeznaczony przede wszystkim dla os\u00f3b studiuj\u0105cych na tej uczelni. Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego). W pa\u017adzierniku 2010 na ekrany kin wszed\u0142 film \"The Social Network\" ukazuj\u0105cy histori\u0119 portalu Facebook (pierwotnie TheFacebook. W czerwcu 2017 liczba u\u017cytkownik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie wynosi\u0142a prawie 2 miliardy, a dziennie aktywnych jest prawie 1,3 mld os\u00f3b. \u015aredni wiek u\u017cytkownika serwisu w 2012 roku wynosi\u0142","start_idx":436,"end_idx":527}
+{"id":"mrc_8465","question":"ile dzieci urodzi\u0142a madonna?","answer":"Madonna ma sze\u015bcioro dzieci, w tym dwoje biologicznych i czworo adoptowanych Malawijczyk\u00f3w.","context":"2010 do 2013 roku z francuskim tancerzem Brahimem Zaibatem. Od 2020 do 2022 roku by\u0142a w zwi\u0105zku z tancerzem Ahlamalikiem Williamsem. Cho\u0107 nie by\u0142a w zwi\u0105zku z kobiet\u0105, wielokrotnie okre\u015bla\u0142a si\u0119 jako osoba biseksualna. === Dzieci === Madonna ma sze\u015bcioro dzieci, w tym dwoje biologicznych i czworo adoptowanych Malawijczyk\u00f3w. Lourdes Maria Ciccone Leon, pierwsza biologiczna c\u00f3rka Madonny, urodzi\u0142a si\u0119 14 pa\u017adziernika 1996 roku w szpitalu Good Samaritan w Los Angeles. Jej ojcem jest \u00f3wczesny partner piosenkarki, Carlos Leon. Madonna da\u0142a c\u00f3rce imi\u0119 nawi\u0105zuj\u0105ce do Lourdes, miejscowo\u015bci we Francji, do kt\u00f3rej chcia\u0142a odby\u0107 pielgrzymk\u0119 jej matka. W 1995 roku artystka wyzna\u0142a w wywiadzie dla \"Primetime Live\", \u017ce poszukuje m\u0119\u017cczyzny, kt\u00f3ry zostanie ojcem jej pierwszego dziecka. Jej brat, Christopher Ciccone, napisa\u0142 w","start_idx":234,"end_idx":325}
+{"id":"mrc_8466","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 \u017cona odyseusza?","answer":"Penelopa","context":"Penelopa (gr. \"Penelope\" lub \"Penelopeia\") \u2013 c\u00f3rka Periboi i Ikariosa, posta\u0107 w Odysei, \u017cona Odyseusza, matka Telemacha, wz\u00f3r wiernej \u017cony; przez okres dwudziestu lat oczekiwa\u0142a powrotu m\u0119\u017ca (10 lat wojny troja\u0144skiej i 10 lat tu\u0142aczki Odyseusza), zwodz\u0105c ubiegaj\u0105cych si\u0119 o jej r\u0119k\u0119 108 zalotnik\u00f3w (przyrzek\u0142a wybra\u0107 jednego z nich na m\u0119\u017ca, gdy uko\u0144czy tka\u0107 szat\u0119 dla swojego te\u015bcia) przy pomocy podst\u0119pu (aby odwlec uko\u0144czenie szaty, pru\u0142a noc\u0105 tkanin\u0119, nad kt\u00f3r\u0105 pracowa\u0142a w dzie\u0144, por. beczka Danaid). Po \u015bmierci Odyseusza zosta\u0142a \u017con\u0105 Telegonosa. Zamieszka\u0142a z nim, Kirke i Telemachem na Wyspach B\u0142ogos\u0142awionych.","start_idx":0,"end_idx":8}
+{"id":"mrc_8467","question":"jaki tytu\u0142 nosi\u0142 kirkor?","answer":"hrabia Kirkor","context":"Ksi\u0105\u017c\u0119 Kirkor, znany r\u00f3wnie\u017c jak Kirkor lub hrabia Kirkor \u2013 posta\u0107 fikcyjna z dramatu Juliusza S\u0142owackiego \"Balladyna\" z 1839 r. == Opis og\u00f3lny == Kirkor jest zamo\u017cnym w\u0142a\u015bcicielem zamku nad jeziorem Gop\u0142o. Szlachetny, szanuje prawo, szukaj\u0105cy za rad\u0105 pustelnika ubogiej; wiejskiej dziewczyny, kt\u00f3r\u0105 m\u00f3g\u0142by poj\u0105\u0107 za \u017con\u0119. Kirkor stara si\u0119 przywr\u00f3ci\u0107 tron Polski dla prawowitego w\u0142adcy - Pustelnika (Popiel III). Po poznaniu Balladyny Kirkor bierze j\u0105 sobie za \u017con\u0119 - Balladyna zostaje ksi\u0119\u017cn\u0105. Na jego nieszcz\u0119\u015bcie Balladyna zawi\u0105zuje potajemny sojusz z von Kostrynem - dow\u00f3dc\u0105 stra\u017cy zamku, kt\u00f3ry wyst\u0105pi\u0142 przeciwko Kirkorowi. Ksi\u0105\u017c\u0119 ginie podczas wielkiej bitwy z Kostrynem.","start_idx":44,"end_idx":57}
+{"id":"mrc_8468","question":"jakie dwa wymiary ma postawa nadziei?","answer":"Mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o nadziei w wymiarze eschatologicznym, kt\u00f3ra wyra\u017ca si\u0119 w zmartwychwstaniu \u2013 zwyci\u0119stwie nad \u015bmierci\u0105 oraz o nadziei \u201ednia powszedniego\u201d.","context":"8,23-24: Nadzieja towarzyszy cz\u0142owiekowi od zarania dziej\u00f3w. Po grzechu pierwszego Adama, kt\u00f3ry mia\u0142 wymiar nie tylko wewn\u0119trzny, ale i \u201ekosmiczny\u201d, tzn. maj\u0105cy skutek we wszech\u015bwiecie, nadzieja zosta\u0142a zaszczepiona w serce cz\u0142owieka: z\u0142o w cz\u0142owieku i w \u015bwiecie zostanie przezwyci\u0119\u017cone (por. Rdz 3,15). Obietnica dana Adamowi i Ewie zosta\u0142a ju\u017c spe\u0142niona: odkupienie cia\u0142a ju\u017c si\u0119 dokona\u0142o w Chrystusie \u2013 ostatnim Adamie. Poprzez Jego \u015bmier\u0107 i zmartwychwstanie zosta\u0142a potwierdzona ta nadzieja, w kt\u00f3rej \u201eju\u017c jeste\u015bmy zbawieni\u201d. Mo\u017cna m\u00f3wi\u0107 o nadziei w wymiarze eschatologicznym, kt\u00f3ra wyra\u017ca si\u0119 w zmartwychwstaniu \u2013 zwyci\u0119stwie nad \u015bmierci\u0105 oraz o nadziei \u201ednia powszedniego\u201d. Nadziej\u0119 eschatologiczn\u0105 nosz\u0105 w sobie rodzice w czasie ma\u0142\u017ce\u0144skiego zjednoczenia, pragn\u0105c, by ich pocz\u0119te i zrodzone dziecko zosta\u0142o odrodzone przez chrzest, otwar\u0142o si\u0119 na \u201epierwsze","start_idx":530,"end_idx":679}
+{"id":"mrc_8469","question":"kto napisa\u0142 detektywa pozytywk\u0119?","answer":"Grzegorza Kasdepke","context":"Detektyw Pozytywka \u2013 seria ksi\u0105\u017cek dla dzieci autorstwa Grzegorza Kasdepke. Pierwsza cz\u0119\u015b\u0107 zosta\u0142a wydana w 2005 roku przez Wydawnictwo \u201eNasza Ksi\u0119garnia\u201d. Wszystkie ksi\u0105\u017cki ilustrowa\u0142 Piotr Rychel. Seria ukaza\u0142a si\u0119 tak\u017ce po ukrai\u0144sku. Opr\u00f3cz podstawowych ksi\u0105\u017cek \u201eNasza Ksi\u0119garnia\u201d wypu\u015bci\u0142a seri\u0119 czterech zeszyt\u00f3w edukacyjnych \"Akademia detektywa Pozytywki\" \u2013 dla dwu-, trzy-, cztero- i pi\u0119ciolatk\u00f3w. == Fabu\u0142a == Ka\u017cda ksi\u0105\u017cka z serii jest zbiorem opowiada\u0144 zawieraj\u0105cych zagadki na wz\u00f3r kryminalnych. Dotycz\u0105 one najcz\u0119\u015bciej \u017cycia codziennego mieszka\u0144c\u00f3w pewnej kamienicy. Rozwi\u0105zania zagadek zamieszczone s\u0105 na ko\u0144cu ksi\u0105\u017cki, dzi\u0119ki czemu czytelnik mo\u017ce pr\u00f3bowa\u0107 zmierzy\u0107 si\u0119 z nimi samodzielnie. === Bohaterowie === Tytu\u0142owym bohaterem serii jest detektyw Pozytywka, w\u0142a\u015bciciel agencji detektywistycznej \"R\u00f3\u017cowe Okulary\". Jest to posta\u0107 sympatyczna, ale czasami zachowuje si\u0119 dziwnie, np. do obrony w\u0142asnej wykorzystuje","start_idx":56,"end_idx":74}
+{"id":"mrc_8470","question":"z ilu dzia\u0142\u00f3w sk\u0142ada si\u0119 ksi\u0119ga wieczysta?","answer":"Ksi\u0119ga wieczysta, zar\u00f3wno papierowa jak i elektroniczna, sk\u0142ada si\u0119 z 4 dzia\u0142\u00f3w (w rzeczywisto\u015bci z pi\u0119ciu, bo dzia\u0142 pierwszy dzieli si\u0119 na dwa)","context":"potest quam ipse habet), * pierwsze\u0144stwo praw wpisanych \u2013 ograniczone prawa rzeczowe wpisane do ksi\u0119gi wieczystej maj\u0105 pierwsze\u0144stwo przed takimi prawami niewpisanymi do ksi\u0119gi. Dane wpisywane do ksi\u0119gi wieczystej dzieli si\u0119 tradycyjnie wed\u0142ug dzia\u0142\u00f3w, w kt\u00f3rych s\u0105 wpisywane. Ksi\u0119ga wieczysta, zar\u00f3wno papierowa jak i elektroniczna, sk\u0142ada si\u0119 z 4 dzia\u0142\u00f3w (w rzeczywisto\u015bci z pi\u0119ciu, bo dzia\u0142 pierwszy dzieli si\u0119 na dwa), w kt\u00f3rych wpisuje si\u0119: # dzia\u0142 I: ## dzia\u0142 I-O: \"\u201eOznaczenie nieruchomo\u015bci\u201d\" \u2013 dane pochodz\u0105ce z ewidencji grunt\u00f3w, pozwalaj\u0105ce na dok\u0142adne oznaczenie nieruchomo\u015bci, ## dzia\u0142 I-Sp: \u201eSpis praw zwi\u0105zanych z w\u0142asno\u015bci\u0105\u201d \u2013 ewentualne prawa zwi\u0105zane z prawem w\u0142asno\u015bci wpisanej nieruchomo\u015bci, # dzia\u0142 II \u2013 oznaczenie w\u0142a\u015bciciela (w\u0142a\u015bcicieli) lub u\u017cytkownika wieczystego, oraz sposobu w jaki naby\u0142 on nieruchomo\u015b\u0107, # dzia\u0142","start_idx":277,"end_idx":421}
+{"id":"mrc_8471","question":"kiedy zmar\u0142 magik?","answer":"26 grudnia 2000 roku","context":"o sytuacji w grupie wypowiedzia\u0142 si\u0119 w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: === \u015amier\u0107 === 26 grudnia 2000 roku, osiem dni po premierze p\u0142yty \"Kinematografia\", rankiem o godzinie 6:15 \u0141uszcz wyskoczy\u0142 z dziewi\u0105tego pi\u0119tra przez okno swojego mieszkania w Katowicach-Bogucicach. W stanie ci\u0119\u017ckim zosta\u0142 przetransportowany do szpitala, gdzie oko\u0142o godziny 6:45 zmar\u0142. Domnieman\u0105 przes\u0142ank\u0105 jego dzia\u0142ania by\u0142a pr\u00f3ba unikni\u0119cia zasadniczej s\u0142u\u017cby wojskowej poprzez symulowanie z\u0142ego stanu zdrowia psychicznego, kt\u00f3re w konsekwencji doprowadzi\u0142o do rzeczywistego uszczerbku na zdrowiu. O \u015bmierci rapera wypowiedzieli si\u0119 (kolejno) jego przyjaciele: Sebastian \u201eRahim\u201d Salbert i Wojciech \u201eFokus\u201d Alszer w nast\u0119puj\u0105cy spos\u00f3b: == Teksty == Magik by\u0142 autorem i wsp\u00f3\u0142autorem kilkudziesi\u0119ciu tekst\u00f3w na potrzeby grup Paktofonika i Kaliber 44. Samodzielnie napisa\u0142 m.in. utwory \u201ePlus i minus\u201d i \u201eUs\u0142ysz m\u00f3j g\u0142os\u201d,","start_idx":74,"end_idx":94}
+{"id":"mrc_8472","question":"co wybudowano za gierka?","answer":"o osiedla mieszkaniowe z prefabrykowanych wielkich p\u0142yt","context":"spo\u0142ecze\u0144stwa, budowano masowo osiedla mieszkaniowe z prefabrykowanych wielkich p\u0142yt, dzi\u0119ki czemu oddano do u\u017cytku najwi\u0119cej mieszka\u0144 w historii Polski. Fabryki rozpocz\u0119\u0142y produkcj\u0119 samochod\u00f3w marki FIAT w Bielsku-Bia\u0142ej, Tychach i Warszawie. Za rz\u0105d\u00f3w Gierka Polska uzyska\u0142a licencj\u0119 na produkcj\u0119 Fiata 126p popularnie nazywanego maluchem, monta\u017c tego pojazdu w Polsce zako\u0144czy\u0142a si\u0119 dopiero w 2000 roku, w Polsce powsta\u0142o ponad 3 mln egzemplarzy tego samochodu. Fabryka FSO na warszawskim \u017beraniu produkowa\u0142a tak\u017ce nowoczesne i du\u017ce rodzinne samochody Fiat 125p i Polonez, kt\u00f3re by\u0142y masowo sprzedawane do pa\u0144stw socjalistycznych, a tak\u017ce na Zach\u00f3d. Opr\u00f3cz tego rz\u0105d uzyska\u0142 licencj\u0119 na produkcj\u0119 m.in. silnik\u00f3w Leylanda i autobus\u00f3w Berliet. Zakup zachodnich licencji doprowadzi\u0142 do wzrostu produkcji towar\u00f3w takich jak papier, w\u0119giel, nawozy sztuczne, magnetofony, telewizory kolorowe","start_idx":29,"end_idx":84}
+{"id":"mrc_8473","question":"kto uczy\u0142 si\u0119 w akademii krakowskiej?","answer":"Miko\u0142aj Kopernik, a tak\u017ce wielu p\u00f3\u017aniejszych profesor\u00f3w zachodnioeuropejskich.","context":"Akademia Krakowska prze\u017cywa\u0142a okres rozkwitu. Studiowali na niej tak\u017ce studenci zagraniczni. W\u00f3wczas to rektorami uczelni byli Stanis\u0142aw ze Skarbimierza i Pawe\u0142 W\u0142odkowic. Znana by\u0142a krakowska szko\u0142a matematyczna i astrologiczna. W Krakowie studiowa\u0142 Miko\u0142aj Kopernik, a tak\u017ce wielu p\u00f3\u017aniejszych profesor\u00f3w zachodnioeuropejskich. Krak\u00f3w by\u0142 te\u017c wa\u017cnym o\u015brodkiem naukowym nauk alchemicznych, kt\u00f3rych uczyli profesorowie medycyny. === Zmierzch \u015bwietno\u015bci === Upadek Akademii Krakowskiej zacz\u0105\u0142 si\u0119 ju\u017c w dobie humanizmu, oko\u0142o 1460 roku. Pierwsze reformy dyscyplinarne potrzebne by\u0142y ju\u017c w latach 1480, 1485 i 1491. Biskup krakowski Jan Konarski i synody prowincjonalne w latach 1505, 1510 i 1523 oraz papie\u017c Leon X domagali si\u0119 reformy akademii poprzez rozszerzenie nauczania nauk przyrodniczych i humanistycznych oraz wprowadzenie greki i j\u0119zyka hebrajskiego. Ze wzgl\u0119du na to, \u017ce nurty","start_idx":251,"end_idx":329}
+{"id":"mrc_8474","question":"kto napisa\u0142 pana tadeusza?","answer":"Adama Mickiewicza","context":"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie \u2013 poemat epicki Adama Mickiewicza wydany w dw\u00f3ch tomach w 1834 w Pary\u017cu przez Aleksandra Je\u0142owickiego. Ta epopeja narodowa (z elementami gaw\u0119dy szlacheckiej) powsta\u0142a w latach 1832\u20131834 w Pary\u017cu. Sk\u0142ada si\u0119 z dwunastu ksi\u0105g pisanych wierszem, trzynastozg\u0142oskowym aleksandrynem polskim. Czas akcji: pi\u0119\u0107 dni z roku 1811 i jeden dzie\u0144 z roku 1812. Epopeja jest sta\u0142\u0105 pozycj\u0105 na polskiej li\u015bcie lektur szkolnych. W 2012 by\u0142a publicznie odczytywana w akcji spo\u0142ecznej propaguj\u0105cej znajomo\u015b\u0107 literatury polskiej Narodowe Czytanie \"Pana Tadeusza\". R\u0119kopis \"Pana Tadeusza\" od 1999 znajduje si\u0119 w zbiorach Zak\u0142adu Narodowego im. Ossoli\u0144skich. W 2014 zosta\u0142 wpisany na Polsk\u0105 List\u0119 Krajow\u0105 Programu UNESCO Pami\u0119\u0107 \u015awiata. == Tre\u015b\u0107 poematu == === W\u0105tki === * w\u0105tek mi\u0142osny Tadeusza","start_idx":60,"end_idx":77}
+{"id":"mrc_8475","question":"jak inaczej okre\u015bla si\u0119 papie\u017c?","answer":"g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a, ojciec \u015bwi\u0119ty, \u0142ac. \"summus pontifex\", od staro\u017cytnego \"pontifex maximus;\" w\u0142. \"papa\", gr. \"\u03c0\u03ac\u03c0\u03b1\u03c2\" (\"papas\")","context":"Papie\u017c (g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a, ojciec \u015bwi\u0119ty, \u0142ac. \"summus pontifex\", od staro\u017cytnego \"pontifex maximus;\" w\u0142. \"papa\", gr. \"\u03c0\u03ac\u03c0\u03b1\u03c2\" (\"papas\"); forma funkcjonuj\u0105ca w j\u0119zyku polskim pochodzi od czeskiego \"pape\u017e\") \u2013 biskup Rzymu, prymas Italii, zwierzchnik Ko\u015bcio\u0142a katolickiego, g\u0142owa Stolicy Apostolskiej oraz suweren Pa\u0144stwa Miasta Watykan; od 2013 papie\u017cem jest Franciszek. Tytu\u0142u papie\u017ca u\u017cywaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c: koptyjski patriarcha Aleksandrii, g\u0142owa Ko\u015bcio\u0142a koptyjskiego oraz prawos\u0142awny patriarcha Aleksandrii, zwierzchnik prawos\u0142awnego Patriarchatu Aleksandryjskiego. == Lista papie\u017cy == == \u0179r\u00f3d\u0142o w\u0142adzy biskupa Rzymu == Biskupi Rzymu oparli sw\u00f3j prymat na sukcesji apostolskiej, zgodnie z tradycj\u0105, wed\u0142ug kt\u00f3rej pierwszym biskupem Rzymu by\u0142 Piotr Aposto\u0142, kt\u00f3ry zgin\u0105\u0142 tam \u015bmierci\u0105 m\u0119cze\u0144sk\u0105. Nowy Testament milczy wprawdzie na ten temat i wspomina tylko o podr\u00f3\u017cy \u015bw. Piotra do Antiochii (Gal 2, 11), a w","start_idx":8,"end_idx":132}
+{"id":"mrc_8476","question":"w kt\u00f3rym roku uruchomiono internet?","answer":"Historia Internetu zaczyna si\u0119 29 pa\u017adziernika 1969 roku","context":"III wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105, wykonanym na zlecenie Ameryka\u0144skich Si\u0142 Zbrojnych. === ARPANET === Historia Internetu zaczyna si\u0119 29 pa\u017adziernika 1969 roku, kiedy to w Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles (UCLA), a wkr\u00f3tce potem w trzech nast\u0119pnych uniwersytetach zainstalowano w ramach eksperymentu finansowanego przez ARPA (\"Advanced Research Project Agency\"), zajmuj\u0105c\u0105 si\u0119 koordynowaniem bada\u0144 naukowych na potrzeby wojska, pierwsze w\u0119z\u0142y sieci ARPANET \u2013 bezpo\u015bredniego przodka dzisiejszego Internetu. Eksperyment mia\u0142 zbada\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 zbudowania sieci komputerowej bez wyr\u00f3\u017cnionego punktu centralnego, kt\u00f3ra mog\u0142aby funkcjonowa\u0107 nawet pomimo uszkodzenia pewnej jej cz\u0119\u015bci. Wszystkie istniej\u0105ce wcze\u015bniej sieci zarz\u0105dzane by\u0142y przez jeden g\u0142\u00f3wny komputer, kt\u00f3rego awaria pozbawia\u0142a mo\u017cliwo\u015bci pracy ca\u0142\u0105 sie\u0107. Sie\u0107 taka nie nadawa\u0142a si\u0119 do dowodzenia armi\u0105 podczas wojny, gdy\u017c g\u0142\u00f3wny w\u0119ze\u0142 sieci by\u0142by pierwszym celem ataku przeciwnika.","start_idx":87,"end_idx":143}
+{"id":"mrc_8477","question":"ile republik ma ukraina?","answer":"1 republik\u0119 autonomiczn\u0105 (Republik\u0119 Autonomiczn\u0105 Krymu)","context":"podzia\u0142 wyst\u0119puje w rejonach. === Podzia\u0142 administracyjny === Terytorium Ukrainy w I rz\u0119dzie dzieli si\u0119 na 24 obwody (ukr. \u043e\u0431\u043b\u0430\u0441\u0442\u044c \u2013 \"oblast\u2019\") oraz 2 miasta wydzielone (Kij\u00f3w i Sewastopol) i 1 republik\u0119 autonomiczn\u0105 (Republik\u0119 Autonomiczn\u0105 Krymu) maj\u0105c\u0105 w\u0142asn\u0105 konstytucj\u0119 i rz\u0105d (Sewastopol i Republika Autonomiczna Krymu znajduj\u0105 si\u0119 poza administracj\u0105 ukrai\u0144sk\u0105, w 2014 zosta\u0142y zaanektowane przez Rosj\u0119 jako miasto wydzielone i Republika Krymu). W II rz\u0119dzie Ukraina dzieli si\u0119 na 136 rejon\u00f3w (ukr. p\u0430\u0439\u043e\u043d \u2013 \"rajon\") oraz 14 rejon\u00f3w i 11 miast wydzielonych w ramach Autonomicznej Republiki Krymu. === Samorz\u0105d === Od 2015 roku na Ukrainie trwa proces decentralizacji w\u0142adzy. Stworzone drog\u0105 \u0142\u0105czenia i wyznaczenia centrum administracyjnego samorz\u0105dy dosta\u0142y nazw\u0119 \"hromady.\" Wybory do rad wiejskim, se\u0142yszcznych i miejskich odby\u0142y si\u0119","start_idx":192,"end_idx":247}
+{"id":"mrc_8478","question":"kto realizuje zadania zwi\u0105zane z ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105 dzia\u0142ania?","answer":"organizacja","context":"Zarz\u0105dzanie ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105 dzia\u0142ania (ang. \"Business Continuity Management\", BCM) \u2013 zbi\u00f3r dzia\u0142a\u0144, jakie podejmuje organizacja w celu zapewnienia klientom, dostawcom i regulatorom dost\u0119pno\u015bci jej krytycznych funkcji biznesowych (do kt\u00f3rych ten dost\u0119p mie\u0107 powinni) w przypadku wyst\u0105pienia zak\u0142\u00f3cenia (np. sytuacji kryzysowej). Zarz\u0105dzanie ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105 dzia\u0142ania nie jest procesem realizowanym tylko w czasie zak\u0142\u00f3cenia dzia\u0142alno\u015bci, lecz odnosi si\u0119 do czynno\u015bci wykonywanych codziennie, maj\u0105cych na celu zapobieganie (ograniczanie ryzyka) wyst\u0105pienia sytuacji awaryjnej oraz utrzymywaniu gotowo\u015bci do natychmiastowej reakcji gdyby takowa zaistnia\u0142a. Zarz\u0105dzanie ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105 dzia\u0142ania jest cz\u0119\u015bci\u0105 tzw. triady problemowej ryzyka operacyjnego, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119: ryzyko operacyjne, bezpiecze\u0144stwo zasobowe oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 dzia\u0142ania. Zagadnienia te pozostaj\u0105 w nierozerwalnym zwi\u0105zku, bowiem identyfikacja zagro\u017ce\u0144 wyra\u017caj\u0105cych ryzyko operacyjne oraz analiza i ocena tego ryzyka s\u0105 prowadzone w celu ustalenia","start_idx":111,"end_idx":122}
+{"id":"mrc_8479","question":"jak du\u017ca by\u0142a ryba kt\u00f3r\u0105 z\u0142owi\u0142 rybak?","answer":"gigantycznego","context":"opowiadania rozgrywa si\u0119 w ci\u0105gu czterech wrze\u015bniowych dni, w okresie silnych huragan\u00f3w na morzu, podczas kt\u00f3rych mo\u017cna z\u0142apa\u0107 wi\u0119ksze ryby ni\u017c zwykle. Stary kuba\u0144ski rybak Santiago, kt\u00f3ry od 84 dni nie z\u0142owi\u0142 ryby, wyrusza na po\u0142\u00f3w ryb. Chce udowodni\u0107, \u017ce chocia\u017c jest stary, to nie jest bezu\u017cytecznym i kiepskim rybakiem. W przygotowaniach do wyprawy pomaga mu kilkunastoletni Manolin. Santiago zabiera swoj\u0105 \u0142\u00f3d\u017a na g\u0142\u0119bokie wody, gdzie zauwa\u017ca gigantycznego marlina. Rybak, wykorzystuj\u0105c ca\u0142\u0105 swoj\u0105 si\u0142\u0119 i do\u015bwiadczenie, \u0142owi go po trzech dniach i przywi\u0105zuje do swojej \u0142odzi. W drodze powrotnej zmuszony jest walczy\u0107 z rekinami. Chocia\u017c Santiago zabija kilka z nich, rekiny zjadaj\u0105 ryb\u0119, pozostawiaj\u0105c z niej tylko szkielet. Po powrocie do portu zniech\u0119cony Santiago idzie do swojego domu spa\u0107. W","start_idx":448,"end_idx":461}
+{"id":"mrc_8480","question":"ile wynosi ca\u0142kowita powierzchnia polski?","answer":"322 575 km\u00b2","context":"a kt\u00f3rych wyniki zosta\u0142y uwzgl\u0119dnione w \u201eMa\u0142ym Roczniku Statystycznym Polski 2006\u201d wydanym przez G\u0142\u00f3wny Urz\u0105d Statystyczny, powierzchnia ca\u0142ego terytorium Polski wynosi 322 575 km\u00b2, w tym powierzchnia obszaru l\u0105dowego Polski \u2013 311 889 km\u00b2, obszaru morskich w\u00f3d wewn\u0119trznych Polski \u2013 2004 km\u00b2 oraz obszaru morza terytorialnego \u2013 8682 km\u00b2. W wydanym rok p\u00f3\u017aniej \u201eMa\u0142ym Roczniku Statystycznym Polski 2007\u201d zmodyfikowano nieco warto\u015bci sk\u0142adowe powierzchni ca\u0142ego terytorium Polski, bez zmian jej og\u00f3lnej warto\u015bci: obszar l\u0105dowy Polski \u2013 311 888 km\u00b2, obszar morskich w\u00f3d wewn\u0119trznych Polski \u2013 2005 km\u00b2 oraz obszar morza terytorialnego \u2013 8682 km\u00b2. Zmiana powierzchni Polski, szczeg\u00f3lnie widoczna przy powierzchni obszaru l\u0105dowego kraju, wynika po pierwsze z zastosowania najnowszych metod pomiarowych, po drugie z faktu, \u017ce cz\u0119\u015b\u0107 granic kraju jest","start_idx":169,"end_idx":180}
+{"id":"mrc_8481","question":"kiedy otwarto gazoport?","answer":"Otwarty w 2015","context":"Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczy\u0144skiego w \u015awinouj\u015bciu (popularnie okre\u015blany jako gazoport) \u2013 polski terminal prze\u0142adunkowy i regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego (LNG) w \u015awinouj\u015bciu. Po\u0142o\u017cony jest w prawobrze\u017cnej cz\u0119\u015bci miasta, Warszowie, na wyspie Wolin, przy ulicy Ku Morzu 1. Otwarty w 2015, pierwszy gazowiec wp\u0142yn\u0105\u0142 11 grudnia 2015. Operatorem terminala jest sp\u00f3\u0142ka OGP Gaz-System S.A. (do 31 marca 2021 r. poprzez sp\u00f3\u0142k\u0119 zale\u017cn\u0105 Polskie LNG S.A.). == Podstawowe informacje == Powstanie terminalu LNG pozwoli\u0142o na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drog\u0105 morsk\u0105 praktycznie z dowolnego kierunku na \u015bwiecie, co przyczyni\u0142o si\u0119 do zwi\u0119kszenia bezpiecze\u0144stwa energetycznego Polski. Decyzj\u0119 o budowie gazoportu podj\u0105\u0142 rz\u0105d Kazimierza Marcinkiewicza w 2006 r. Budowa terminalu LNG zosta\u0142a uznana przez Rad\u0119 Ministr\u00f3w za inwestycj\u0119 strategiczn\u0105 dla Polski. Zosta\u0142a","start_idx":291,"end_idx":305}
+{"id":"mrc_8482","question":"co to jest 1 oz?","answer":"Uncja (skr\u00f3t: oz, od starego w\u0142oskiego s\u0142owa \"onza\", teraz wymawianego \"oncia\"; symbol aptekarski: \u2125) \u2013 pozauk\u0142adowa jednostka masy b\u0105d\u017a obj\u0119to\u015bci p\u0142yn\u00f3w, stosowana m.in. jako jednostka wagi metali szlachetnych, w szerszym zakresie w krajach anglosaskich.","context":"Uncja (skr\u00f3t: oz, od starego w\u0142oskiego s\u0142owa \"onza\", teraz wymawianego \"oncia\"; symbol aptekarski: \u2125) \u2013 pozauk\u0142adowa jednostka masy b\u0105d\u017a obj\u0119to\u015bci p\u0142yn\u00f3w, stosowana m.in. jako jednostka wagi metali szlachetnych, w szerszym zakresie w krajach anglosaskich. Wielko\u015b\u0107 uncji mo\u017ce by\u0107 r\u00f3\u017cna w zale\u017cno\u015bci od systemu wagowego. == Etymologia == \"Uncja\" pochodzi z \u0142aci\u0144skiego s\u0142owa \"uncia\", jednostka okre\u015blaj\u0105ca wag\u0119 jednej dwunastej (1/12) libry. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie uncja troja\u0144ska jest dwunast\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 funta troja\u0144skiego, a uncja mi\u0119dzynarodowa \u2013 szesnast\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 funta mi\u0119dzynarodowego. Tak\u017ce angielska nazwa cala \u2013 \"inch\" \u2013 ma podobny \u017ar\u00f3d\u0142os\u0142\u00f3w. == Definicja == Historycznie w r\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bciach \u015bwiata, w r\u00f3\u017cnym czasie i do r\u00f3\u017cnych zastosowa\u0144, uncja odnosi\u0142o si\u0119 do zbli\u017conych wzgl\u0119dem siebie, jednak r\u00f3\u017cnych jednostek wagi. Uwaga: warto\u015bci w granach dla uncji rzymskiej, Marii","start_idx":0,"end_idx":255}
+{"id":"mrc_8483","question":"czym zajmowa\u0142y si\u0119 gobliny z hobbita?","answer":"W ksi\u0105\u017cce \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\" gobliny je\u017cd\u017c\u0105 na wargach, olbrzymich wilkach.","context":"W ksi\u0105\u017cce \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\" gobliny je\u017cd\u017c\u0105 na wargach, olbrzymich wilkach. === Gothic === W cyklu gier Gothic gobliny przedstawione s\u0105 jako stworzenia zbli\u017cone wygl\u0105dem do ma\u0142p. Istniej\u0105 co najmniej dwie ich odmiany: cz\u0119\u015bciej spotykane zielone gobliny (zwyk\u0142e i gobliny-wojownicy) oraz nieco pot\u0119\u017cniejsze czarne niekt\u00f3re z nich opanowa\u0142y proste zakl\u0119cia (kula ognia). Gobliny wydaj\u0105 si\u0119 by\u0107 stworzeniami prymitywnymi, nic nie wiadomo o \u017cadnych wytworach ich kultury, ani o ewentualnych podzia\u0142ach spo\u0142ecznych. Spotykane niemal wy\u0142\u0105cznie w grupach, \u017cyj\u0105 w lasach lub jaskiniach. S\u0105 agresywne i brutalne; walcz\u0105 niemal wy\u0142\u0105cznie przy pomocy drewnianych pa\u0142ek, czasem pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 zardzewia\u0142ymi mieczami. Nie zbli\u017caj\u0105 si\u0119 do siedzib ludzkich. Od\u017cywiaj\u0105 si\u0119 mi\u0119sem (znaj\u0105 jego ciepln\u0105 obr\u00f3bk\u0119), rybami i ro\u015blinami. Jak wchodz\u0105 w posiadanie","start_idx":0,"end_idx":89}
+{"id":"mrc_8484","question":"w jakim klubie gra grosicki?","answer":"Jagiellonii Bia\u0142ystok.","context":"poniewa\u017c zrezygnowa\u0142 on z op\u0142acanych przez klub lekcji j\u0119zyka francuskiego. W sezonie 2007/2008 Grosicki zagra\u0142 \u0142\u0105cznie osiem mecz\u00f3w w Axpo Super League, w kt\u00f3rych zdoby\u0142 dwa gole. Sezon 2008/2009 rozpocz\u0105\u0142 w rezerwach Sionu, wyst\u0119puj\u0105cych w trzeciej klasie rozgrywkowej w Szwajcarii. Nast\u0119pnie powr\u00f3ci\u0142 do Szczecina i rozpocz\u0105\u0142 indywidualne treningi, cho\u0107 jego zatrudnieniem zainteresowanych by\u0142o kilka klub\u00f3w szwajcarskiej ekstraklasy. Gotowo\u015b\u0107 na sprowadzenie zawodnika wyrazi\u0142a r\u00f3wnie\u017c Jagiellonia Bia\u0142ystok, kt\u00f3ra chcia\u0142a pozyska\u0107 go na zasadzie podw\u00f3jnego wypo\u017cyczenia. Sam zawodnik nie by\u0142 jednak zainteresowany ponownymi wyst\u0119pami w Polsce. === Jagiellonia Bia\u0142ystok === Ostatecznie w grudniu 2008, Grosicki za 63 tys. z\u0142otych, zosta\u0142 wypo\u017cyczony z opcj\u0105 pierwokupu do Jagiellonii Bia\u0142ystok. Zadebiutowa\u0142 w niej pod koniec lutego w wygranym 3:0 meczu z Ark\u0105 Gdynia, w kt\u00f3rym by\u0142","start_idx":777,"end_idx":799}
+{"id":"mrc_8485","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa pierogi ruskie?","answer":"wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia).","context":"Pierogi ruskie \u2013 popularny w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w w Polsce i na Rusi rodzaj pierog\u00f3w, kt\u00f3rych nazwa wywodzi si\u0119 od Rusi Czerwonej (Galicja Wschodnia). Nazwy nie nale\u017cy \u0142\u0105czy\u0107, jak to cz\u0119sto si\u0119 czyni, z Rosj\u0105, gdzie ten typ pierog\u00f3w nie jest znany. Dawniej popularne w\u015br\u00f3d Polak\u00f3w mieszkaj\u0105cych na terenach Rusi (wojew\u00f3dztwa ruskiego Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, nast\u0119pnie w Rzeczypospolitej). Na Ukrainie pierogi te bywaj\u0105 zwane \u201epolskimi\u201d. Ciasto przygotowuje si\u0119 z m\u0105ki, wody i soli (czasem tak\u017ce jaj), a farsz z masy twarogowo-ziemniaczanej z dodatkiem soli, pieprzu i podsma\u017conej cebuli. Ciasto rozwa\u0142kowuje si\u0119 do grubo\u015bci oko\u0142o 2 mm, farsz oblepia si\u0119 ciastem i gotuje w wodzie. Potraw\u0119 podaje si\u0119 ze skwarkami, sma\u017con\u0105 cebul\u0105 lub \u015bmietan\u0105. We Lwowie popularne by\u0142o podawanie pierog\u00f3w ruskich posypanych kminkiem.","start_idx":91,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_8486","question":"kim jest choreograf?","answer":"b\u0119d\u0105c odpowiednikiem kompozytora na etapie tworzenia, czy dyrygenta albo re\u017cysera w teatrze operowym \u2013 uk\u0142ada sceny walk na potrzeby filmu.","context":"Choreografia (z gr. \"\u03c7\u03bf\u03c1\u03b5\u03af\u03b1\" \"taniec\" i \"\u03b3\u03c1\u03b1\u03c6\u03ae\" \"pisa\u0107\") \u2013 pierwotnie zajmowa\u0142a si\u0119 uk\u0142adem ruch\u00f3w tanecznych w balecie, \"komponowaniem ta\u0144ca\", dzi\u015b poj\u0119cie to rozszerzy\u0142o si\u0119 na wszystkie dziedziny, w kt\u00f3rych ruch ludzki ma charakter artystyczny \u2013 na pokazowe walki, ruch gwiazd muzyki rozrywkowej, \u0142y\u017cwiarstwo figurowe czy gimnastyk\u0119 artystyczn\u0105. Coraz cz\u0119\u015bciej tak\u017ce choreograf \u2013 b\u0119d\u0105c odpowiednikiem kompozytora na etapie tworzenia, czy dyrygenta albo re\u017cysera w teatrze operowym \u2013 uk\u0142ada sceny walk na potrzeby filmu. W choreografii u\u017cywa si\u0119 specjalnego, wynalezionego przez Raoul-Auger Feuilleta systemu notacji; tak\u017ce za pierwszy traktat o choreografii uwa\u017ca si\u0119 \"Chor\u00e9graphie, ou l'art de d\u00e9crire la danse par caract\u00e8res, figures et signes d\u00e9monstratifs\" Feuilleta, wydany w roku 1700.","start_idx":383,"end_idx":522}
+{"id":"mrc_8487","question":"jaki system jest w polsce?","answer":"Rzeczpospolita Polska jest republik\u0105 parlamentarn\u0105 i realizuje zasady suwerenno\u015bci narodu, niepodleg\u0142o\u015bci i suwerenno\u015bci pa\u0144stwa, demokratycznego pa\u0144stwa prawnego, spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego, tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy, pluralizmu, praworz\u0105dno\u015bci, spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godno\u015bci cz\u0142owieka.","context":"Ustr\u00f3j polityczny Rzeczypospolitej Polskiej (\"Trzeciej Rzeczypospolitej\") \u2013 struktura organizacyjna pa\u0144stwa polskiego, okre\u015blona Konstytucj\u0105 Rzeczypospolitej Polskiej uchwalon\u0105 przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z jej tre\u015bci\u0105 Rzeczpospolita Polska jest republik\u0105 parlamentarn\u0105 i realizuje zasady suwerenno\u015bci narodu, niepodleg\u0142o\u015bci i suwerenno\u015bci pa\u0144stwa, demokratycznego pa\u0144stwa prawnego, spo\u0142ecze\u0144stwa obywatelskiego, tr\u00f3jpodzia\u0142u w\u0142adzy, pluralizmu, praworz\u0105dno\u015bci, spo\u0142ecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godno\u015bci cz\u0142owieka. Rzeczpospolita okre\u015blona jest tak\u017ce jako pa\u0144stwo unitarne. W\u0142adz\u0119, wed\u0142ug tr\u00f3jpodzia\u0142u na rodzaje, sprawuj\u0105: * ustawodawcz\u0105: Sejm i Senat, * wykonawcz\u0105: Rada Ministr\u00f3w i Prezydent, * s\u0105downicz\u0105: s\u0105dy i trybuna\u0142y. == Geneza == === Dwudziestolecie mi\u0119dzywojenne === W rozwoju wsp\u00f3\u0142czesnego konstytucjonalizmu w Polsce wa\u017cnym elementem by\u0142o ustanowienie nowego \u0142adu ustrojowego po odzyskaniu niepodleg\u0142o\u015bci w 1918 roku. Tymczasowym rozwi\u0105zaniem w pierwszych latach by\u0142a \"Uchwa\u0142a Sejmu","start_idx":249,"end_idx":560}
+{"id":"mrc_8488","question":"ile jest wielkich jezior ameryka\u0144skich?","answer":"pi\u0119ciu","context":"Wielkie Jeziora () \u2013 grupa pi\u0119ciu jezior pochodzenia tektoniczno\u2013polodowcowego w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej, na pograniczu Kanady i Stan\u00f3w Zjednoczonych. S\u0105 to nast\u0119puj\u0105ce jeziora: * G\u00f3rne, 82 101 km\u00b2 * Huron, 59 610 km\u00b2 * Michigan, 57 800 km\u00b2 * Erie, 25 700 km\u00b2 * Ontario, 18 960 km\u00b2. Lustra wody poszczeg\u00f3lnych akwen\u00f3w po\u0142o\u017cone s\u0105 na r\u00f3\u017cnych wysoko\u015bciach, przy czym r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy poziomem Jeziora G\u00f3rnego a jeziora Ontario wynosi 108 metr\u00f3w. Wyj\u0105tek stanowi\u0105 Michigan i Huron, po\u0142\u0105czone cie\u015bnin\u0105 Mackinac i hydrologicznie stanowi\u0105ce jeden zbiornik wodny. Sumaryczna obj\u0119to\u015b\u0107 Wielkich Jezior tworzy drugi (po Bajkale) najwi\u0119kszy zbiornik wody s\u0142odkiej na kuli ziemskiej. Jeziora po\u0142\u0105czone s\u0105 ze sob\u0105 cie\u015bninami, rzekami i kana\u0142ami. Razem z wyp\u0142ywaj\u0105c\u0105 z Ontario Rzek\u0105 \u015awi\u0119tego Wawrzy\u0144ca tworz\u0105 \u015br\u00f3dl\u0105dow\u0105 Drog\u0119 Wodn\u0105 \u015awi\u0119tego","start_idx":27,"end_idx":33}
+{"id":"mrc_8489","question":"kiedy nast\u0105pi\u0142 brexit?","answer":"Wielka Brytania opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105 31 stycznia 2020 o godz. 24:00 CET (o godzinie 23:00 czasu lokalnego \u2013 GMT).","context":"Brexit (, od \"British\" \u2013 brytyjskie i \"exit\" \u2013 wyj\u015bcie) \u2013 proces opuszczania przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 struktur Unii Europejskiej. Wielka Brytania opu\u015bci\u0142a Uni\u0119 Europejsk\u0105 31 stycznia 2020 o godz. 24:00 CET (o godzinie 23:00 czasu lokalnego \u2013 GMT). Do 21 marca 2019 zgodnie z traktatem lizbo\u0144skim terminem tym by\u0142 29 marca 2019, po czym, zgodnie z przyj\u0119tymi porozumieniami, do 10 kwietnia 2019 terminem by\u0142 12 kwietnia 2019, a do 28 pa\u017adziernika 2019 terminem by\u0142 31 pa\u017adziernika. == Geneza poj\u0119cia == Po raz pierwszy po\u0142\u0105czenie s\u0142\u00f3w \u201eBritain\u201d i \u201eexit\u201d pojawi\u0142o si\u0119 w 2012. Za tw\u00f3rc\u0119 terminu uznaje si\u0119 Petera Wildinga, prezesa zespo\u0142u doradc\u00f3w Influence, prowadz\u0105cego kampani\u0119 na rzecz dalszej obecno\u015bci Wielkiej Brytanii w UE. Wilding po raz pierwszy u\u017cy\u0142 tego wyra\u017cenia,","start_idx":127,"end_idx":244}
+{"id":"mrc_8490","question":"jaki dystans ma p\u00f3\u0142maraton?","answer":"bieg na dystansie 21,0975 km","context":"P\u00f3\u0142maraton \u2013 bieg na dystansie 21,0975 km; konkurencja lekkoatletyczna, zaliczana do bieg\u00f3w d\u0142ugich. Zawodnicy pokonuj\u0105 dystans r\u00f3wny po\u0142owie d\u0142ugo\u015bci biegu marato\u0144skiego. == Rekordzi\u015bci == === m\u0119\u017cczy\u017ani === === kobiety ===","start_idx":13,"end_idx":41}
+{"id":"mrc_8491","question":"z kim graniczy armenia?","answer":"Armenia graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Gruzj\u0105, od po\u0142udnia z Iranem i z azersk\u0105 eksklaw\u0105 Nachiczewan, od wschodu z Azerbejd\u017canem, od zachodu z Turcj\u0105.","context":"Armenia ( \u2013 \"Hajast\u1ea1n\", ), Republika Armenii (orm. \u0540\u0561\u0575\u0561\u057d\u057f\u0561\u0576\u056b \u0540\u0561\u0576\u0580\u0561\u057a\u0565\u057f\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576 \u2013 \"Hajastani Hanrapetut\u2019jun\") \u2013 pa\u0144stwo \u015br\u00f3dl\u0105dowe na pograniczu Europy i Azji, na Kaukazie Po\u0142udniowym. Najstarsze pa\u0144stwo chrze\u015bcija\u0144skie na \u015bwiecie. Armenia graniczy od p\u00f3\u0142nocy z Gruzj\u0105, od po\u0142udnia z Iranem i z azersk\u0105 eksklaw\u0105 Nachiczewan, od wschodu z Azerbejd\u017canem, od zachodu z Turcj\u0105. Niepodleg\u0142o\u015b\u0107 uzyska\u0142a w 1991 roku w zwi\u0105zku z rozpadem ZSRR. Stolic\u0105 Armenii jest obecnie Erywa\u0144, kt\u00f3ry jest te\u017c najwi\u0119kszym miastem w kraju. Od 1991 roku Armenia nale\u017cy do Wsp\u00f3lnoty Niepodleg\u0142ych Pa\u0144stw, a od 2015 roku do Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. == Pochodzenie nazwy == Nazwa Armenii u\u017cywana w niemal wszystkich j\u0119zykach pochodzi od perskiej nazwy \"Armanest\u00e2n\" i \"Arman\" znalezionych w staroperskich inskrypcjach. Nazwa ta z kolei pochodzi od nazwy","start_idx":229,"end_idx":370}
+{"id":"mrc_8492","question":"gdzie znajduj\u0105 si\u0119 relikwie krzy\u017ca \u015bwi\u0119tego?","answer":"w klasztorze na \u015awi\u0119tym Krzy\u017cu w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich.","context":"\u015awi\u0119tokrzyskie relikwie Drzewa Krzy\u017ca \u015awi\u0119tego \u2013 relikwie przechowywane w klasztorze na \u015awi\u0119tym Krzy\u017cu w G\u00f3rach \u015awi\u0119tokrzyskich. Maj\u0105 one zawiera\u0107 drewno pochodz\u0105ce z krzy\u017ca \u015bwi\u0119tego. Relikwie znajduj\u0105 si\u0119 w kaplicy Ole\u015bnickich, zamkni\u0119te w tabernakulum. Wed\u0142ug legendy podarowa\u0142 j\u0105 klasztorowi kr\u00f3lewicz w\u0119gierski Emeryk, syn Stefana I \u015awi\u0119tego, kt\u00f3ry mia\u0142 przebywa\u0107 w Polsce na zaproszenie Boles\u0142awa Chrobrego. W pogoni za jeleniem ksi\u0105\u017c\u0119 oddali\u0142 si\u0119 od orszaku i zab\u0142\u0105dzi\u0142. Gdy mia\u0142 ju\u017c zabi\u0107 zwierz\u0119, pomi\u0119dzy rogami jelenia ukaza\u0142 si\u0119 krzy\u017c, a Emeryka o\u015blepi\u0142a wielka jasno\u015b\u0107. Ksi\u0119ciu ukaza\u0142 si\u0119 anio\u0142, kt\u00f3ry wskaza\u0142 mu drog\u0119 do pobliskiego klasztoru i nakaza\u0142 pozostawi\u0107 tam relikwie.","start_idx":72,"end_idx":128}
+{"id":"mrc_8493","question":"ile trwa kadencja parlamentu w polsce?","answer":"Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucj\u0105, trwa 4 lata","context":"Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Sejm RP), Sejm \u2013 jedna z dw\u00f3ch izb parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej tradycyjnie okre\u015blana jako: \u201eizba ni\u017csza\u201d. Izba Poselska wy\u0142oni\u0142a si\u0119 z Sejmu walnego w 1493; od uchwalenia ustawy \"nihil novi\" (1505) Sejm jest najwy\u017cszym organem w\u0142adzy ustawodawczej w Polsce. W III Rzeczypospolitej Sejm stanowi \"pierwsz\u0105 izb\u0119\" polskiego parlamentu. Sk\u0142ada si\u0119 on z 460 pos\u0142\u00f3w, wybieranych w wyborach powszechnych, r\u00f3wnych, bezpo\u015brednich i proporcjonalnych, w g\u0142osowaniu tajnym (wybory pi\u0119cioprzymiotnikowe). Kadencja Sejmu, zgodnie z Konstytucj\u0105, trwa 4 lata; biegnie od dnia pierwszego posiedzenia nowo wybranego Sejmu i trwa do dnia poprzedzaj\u0105cego dzie\u0144 zebrania si\u0119 Sejmu nast\u0119pnej kadencji. Zako\u0144czenie kadencji mo\u017ce tak\u017ce nast\u0105pi\u0107 w wyniku jej skr\u00f3cenia przez Prezydenta RP: obligatoryjnie (obowi\u0105zkowo), je\u017celi procedura zasadnicza powo\u0142ywania Rady Ministr\u00f3w oraz obie procedury","start_idx":532,"end_idx":582}
+{"id":"mrc_8494","question":"do czego s\u0142u\u017cy\u0142 kierat?","answer":"do nap\u0119du stacjonarnych maszyn rolniczych takich jak sieczkarnia, wialnia czy m\u0142ocarnia, b\u0105d\u017a do wydobywania wody.","context":"Kierat, mane\u017c \u2013 urz\u0105dzenie wykorzystuj\u0105ce si\u0142\u0119 poci\u0105gow\u0105 zwierz\u0105t (koni lub wo\u0142\u00f3w) do nap\u0119du stacjonarnych maszyn rolniczych takich jak sieczkarnia, wialnia czy m\u0142ocarnia, b\u0105d\u017a do wydobywania wody. Najstarsze kieraty odnaleziono we wraku statku w okolicach Majorki, kt\u00f3re datowane s\u0105 na IV wiek p.n.e. Mechanizm kieratu wynale\u017ali prawdopodobnie Kartagi\u0144czycy, kt\u00f3rzy upowszechnili urz\u0105dzenie na terenie dzisiejszych W\u0142och w III wieku p.n.e.. Kierat jest zespo\u0142em przek\u0142adni z\u0119batych, najcz\u0119\u015bciej sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 z dw\u00f3ch par k\u00f3\u0142, przymocowany do ramy. Najwi\u0119ksze z k\u00f3\u0142 by\u0142o po\u0142\u0105czone z dyszlem s\u0142u\u017c\u0105cym do zaprz\u0119gania zwierz\u0105t poci\u0105gowych. Zwierz\u0119ta obraca\u0142y przek\u0142adni\u0119 chodz\u0105c po okr\u0119gu o \u015brednicy ok. 10 m. Nap\u0119d z kieratu do maszyn stoj\u0105cych w odleg\u0142o\u015bci kilkunastu metr\u00f3w przekazywany by\u0142 za pomoc\u0105 wa\u0142u. Wa\u0142 sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z kilku odcink\u00f3w po\u0142\u0105czonych przegubami. Pierwsze","start_idx":83,"end_idx":197}
+{"id":"mrc_8495","question":"jakie \u015bwi\u0119to jest w poniedzia\u0142ek?","answer":"drugi dzie\u0144 \u015bwi\u0105t Wielkanocy","context":"Poniedzia\u0142ek Wielkanocny (zwany te\u017c \"lanym poniedzia\u0142kiem\") \u2013 drugi dzie\u0144 \u015bwi\u0105t Wielkanocy, stanowi\u0105cy w Polsce dzie\u0144 wolny od pracy. W polskiej tradycji tego dnia polewa si\u0119 dla \u017cart\u00f3w wod\u0105 inne osoby. Polewanie wod\u0105 nawi\u0105zuje do dawnych praktyk poga\u0144skich, \u0142\u0105cz\u0105cych si\u0119 z symbolicznym budzeniem si\u0119 przyrody do \u017cycia i co roku odnawialnej zdolno\u015bci ziemi do rodzenia. Do dzi\u015b zwyczaj kropienia wod\u0105 \u015bwi\u0119con\u0105 p\u00f3l w poniedzia\u0142kowy ranek przez gospodarzy jest spotykany we wsiach na po\u0142udniu Polski. Tradycj\u0105 \"Poniedzia\u0142ku Wielkanocnego\" na wsiach by\u0142o (i jest do dzisiaj w niekt\u00f3rych regionach po\u0142udniowej Polski) robienie psikus\u00f3w s\u0105siadom. Zamieniano bramy, na dachach umieszczano narz\u0119dzia rolnicze, chowano wiadra na wod\u0119. Zwyczajem zachowanym w Pietrowicach Wielkich ko\u0142o Raciborza oraz w Ostropie (dzielnica Gliwic), a tak\u017ce w \u017b\u0119dowicach (woj. opolskie)","start_idx":62,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_8496","question":"kim by\u0142 tomasz zan?","answer":"polski poeta, badacz minera\u0142\u00f3w i przyrodnik.","context":"Tomasz Zan (ur. 21 grudnia 1796 w Miasocie, zm. 19 lipca 1855 w pod Orsz\u0105) \u2013 polski poeta, badacz minera\u0142\u00f3w i przyrodnik. Syn Karola Zana. == Rodzina == W 1846 o\u017ceni\u0142 si\u0119 z Brygid\u0105 \u015awi\u0119torzeck\u0105, z kt\u00f3r\u0105 mia\u0142 czterech syn\u00f3w: Wiktora, Abdona (ur. 30.7.1849), Klemensa (ur. 23.11.1852) i Stanis\u0142awa (zmar\u0142y w 1854 r. w niemowl\u0119ctwie). Abdona (w\u0142a\u015bciciela Poniemunia) zastrzelono w niewyja\u015bnionych okoliczno\u015bciach na grobie ojca, Klemensa (adwokata z Wilna zwi\u0105zanego z konspiracyjn\u0105 organizacj\u0105 rosyjsk\u0105 Ziemla i Wola) zastrzeli\u0142a carska Ochrana w poci\u0105gu w okolicach Wilna. Jego wnuczk\u0105 by\u0142a Kazimiera I\u0142\u0142akowicz\u00f3wna, a prawnukami \u2013 Helena Stankiewicz (\u201epani na Ber\u017cenikach\u201d, dzia\u0142aczka spo\u0142eczna, autorka wspomnie\u0144 i wierszy) oraz Tomasz Zan (konspirator i \u017co\u0142nierz AK). == \u017byciorys == Nauki pobiera\u0142 najpierw przez 5 lat","start_idx":77,"end_idx":121}
+{"id":"mrc_8497","question":"kto zosta\u0142 nowym prezydentem w 1926 r.?","answer":"Oddany Pi\u0142sudskiemu Mo\u015bcicki zosta\u0142 prezydentem Polski.","context":"szerzej nieznanego naukowca, Ignacego Mo\u015bcickiego, jako osob\u0119 godn\u0105 stanowiska prezydenta. 1 czerwca, w drugim g\u0142osowaniu, otrzyma\u0142 on 281 g\u0142os\u00f3w, podczas gdy Bni\u0144skiego popar\u0142o 200 cz\u0142onk\u00f3w Zgromadzenia Narodowego. Oddany Pi\u0142sudskiemu Mo\u015bcicki zosta\u0142 prezydentem Polski. Po tym wyborze do dymisji poda\u0142 si\u0119 Bartel, kt\u00f3remu jednak ponownie powierzono misj\u0119 tworzenia rz\u0105du. Kolejnym politycznym nast\u0119pstwem zamachu by\u0142o uchwalenie 2 sierpnia 1926 przez Sejm tzw. noweli sierpniowej. Akt ten usankcjonowa\u0142 przewag\u0119 w\u0142adzy wykonawczej kosztem ustawodawczej: zmniejszy\u0142 kontrol\u0119 parlamentarn\u0105 nad rz\u0105dem, wprowadzi\u0142 wy\u0142\u0105czne prawo prezydenta do rozwi\u0105zania parlamentu, a tak\u017ce ograniczy\u0142 swobody ustalania prac bud\u017cetowych przez izby. Zamach majowy zako\u0144czy\u0142 epok\u0119 rz\u0105d\u00f3w parlamentarno-gabinetowych w Polsce. Przewr\u00f3t doprowadzi\u0142 do obalenia rz\u0105du Witosa i umo\u017cliwi\u0142 przej\u0119cie w\u0142adzy przez grup\u0119 zwolennik\u00f3w Pi\u0142sudskiego, nazywan\u0105 sanacj\u0105. G\u0142osz\u0105c has\u0142a odnowy moralnej, obsadzili","start_idx":216,"end_idx":271}
+{"id":"mrc_8498","question":"ile tom\u00f3w ma toradora?","answer":"Seria zapocz\u0105tkowana zosta\u0142a w formie powie\u015bci ilustrowanej, kt\u00f3ra sk\u0142ada si\u0119 z 10 tom\u00f3w.","context":"zawi\u0105zuj\u0105 sojusz, obiecuj\u0105c sobie pomoc i wsparcie przy zdobyciu wzajemno\u015bci w ich upragnionych zwi\u0105zkach. == Powie\u015b\u0107 ilustrowana == === \"Toradora!\" === Seria zapocz\u0105tkowana zosta\u0142a w formie powie\u015bci ilustrowanej, kt\u00f3ra sk\u0142ada si\u0119 z 10 tom\u00f3w. Pierwszy z nich zosta\u0142 wydany 10 marca 2006, za\u015b ostatni, 10. tom \u2013 10 marca 2009. Polskie wydanie mangi zosta\u0142o zapowiedziane 23 marca 2015, natomiast premiera mia\u0142a si\u0119 odby\u0107 na prze\u0142omie lipca i sierpnia. Jednak nast\u0105pi\u0142o to dopiero rok p\u00f3\u017aniej, wtedy 12 lipca przedstawiono polsk\u0105 ok\u0142adk\u0119, za\u015b premiera mia\u0142a miejsce ostatecznie 25 sierpnia. Kolejne tomy ukazuj\u0105 si\u0119 nak\u0142adem wydawnictwa Studio JG, natomiast r\u00f3\u017cnic\u0105 mi\u0119dzy polsk\u0105 a japo\u0144sk\u0105 wersj\u0105 jest wydanie dw\u00f3ch pojedynczych tom\u00f3w w jeden podw\u00f3jny. === \"Toradora Spin-off!\" === Na podstawie powie\u015bci ilustrowanej powsta\u0142 trzytomowy","start_idx":153,"end_idx":242}
+{"id":"mrc_8499","question":"ilu kibic\u00f3w w spodku?","answer":"bezpieczna (zalecana) liczba widz\u00f3w \u2013 9 336.","context":"tym specjalny sektor VIP; * liczba sta\u0142ych miejsc siedz\u0105cych \u2013 7 776; * liczba miejsc siedz\u0105cych na sektorach wysuwanych \u2013 1 560; * liczba miejsc siedz\u0105cych dostawnych \u2013 1 700; * \u0142\u0105czna liczba miejsc siedz\u0105cych \u2013 11 036; * maksymalna pojemno\u015b\u0107 trybun \u2013 11 500; * bezpieczna (zalecana) liczba widz\u00f3w \u2013 9 336. === Korytarze === * powierzchnia holu g\u0142\u00f3wnego, poziom g\u00f3rny \u2013 4200 m\u00b2; * powierzchnia holu szatni, poziom dolny \u2013 1370 m\u00b2. === Lodowisko === * wysoko\u015b\u0107 \u2013 11 m; * wymiary tafli \u2013 30 \u00d7 60 m; * pojemno\u015b\u0107 trybun \u2013 1500 miejsc. === Sala gimnastyczna === * kubatura \u2013 11 631 m\u00b3; * powierzchnia u\u017cytkowa \u2013 1490 m\u00b2; * wysoko\u015b\u0107 maksymalna \u2013 12 m; * wymiary","start_idx":263,"end_idx":307}
+{"id":"mrc_8500","question":"gdzie powstalo pierwsze piwo?","answer":"Pierwsze piwo dolnej fermentacji o s\u0142omkowej barwie, powsta\u0142e przy u\u017cyciu jasnych s\u0142od\u00f3w suszonych w \u0142agodniejszych warunkach zosta\u0142o uwarzone w Pil\u017anie przez Bawarczyka Joseffa Grolla w 1842 r.","context":"alkoholu. Bawarskie metody warzenia rozprzestrzenia\u0142y si\u0119 stopniowo do innych cz\u0119\u015bci Europy. Pierwsze piwo dolnej fermentacji o s\u0142omkowej barwie, powsta\u0142e przy u\u017cyciu jasnych s\u0142od\u00f3w suszonych w \u0142agodniejszych warunkach zosta\u0142o uwarzone w Pil\u017anie przez Bawarczyka Joseffa Grolla w 1842 r. Piwo to szybko zyska\u0142o popularno\u015b\u0107 i inne browary zacz\u0119\u0142y na\u015bladowa\u0107 pilzne\u0144ski styl piwa. Na prze\u0142omie XIX i XX wieku produkcja piwa i jego spo\u017cycie sta\u0142o si\u0119 popularne r\u00f3wnie\u017c w innych cz\u0119\u015bciach \u015bwiata (w Azji, Ameryce). W\u00f3wczas w Europie mia\u0142o miejsce ok. 80% \u015bwiatowej produkcji (obecnie ok. 35%). Zmiany w piwowarstwie nast\u0119powa\u0142y powoli, a liczne wojny skutecznie hamowa\u0142y rozw\u00f3j. Dopiero zapocz\u0105tkowany w XVIII w. post\u0119p techniczny i rozw\u00f3j gospodarczy przyni\u00f3s\u0142 znaczne zmiany dla browarnictwa europejskiego. Istotn\u0105 rol\u0119 odegra\u0142y tu odkrycia i wynalazki takie","start_idx":93,"end_idx":287}
+{"id":"mrc_8501","question":"w jakich barwach gra lewandowski?","answer":"w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona","context":"Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) \u2013 polski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego napastnika w hiszpa\u0144skim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, kt\u00f3rej jest kapitanem. Uwa\u017cany za jednego z najlepszych pi\u0142karzy swojego pokolenia na \u015bwiecie i jednego z najlepszych \u015brodkowych napastnik\u00f3w w historii pi\u0142ki no\u017cnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony kr\u00f3la strzelc\u00f3w polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafi\u0142 do Lecha Pozna\u0144, z kt\u00f3rym si\u0119gn\u0105\u0142 po mistrzostwo Polski i tytu\u0142 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Ekstraklasy. W 2010 zosta\u0142 zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach kt\u00f3rej zdoby\u0142 dwa krajowe tytu\u0142y, koron\u0119 kr\u00f3la strzelc\u00f3w Bundesligi i dotar\u0142 do fina\u0142u Ligi Mistrz\u00f3w UEFA. W 2014 przeni\u00f3s\u0142 si\u0119 do Bayernu Monachium, z kt\u00f3rym zdobywa\u0142 mistrzostwo","start_idx":117,"end_idx":150}
+{"id":"mrc_8502","question":"gdzie konkurs eurowizji?","answer":"si\u0119 w hali PalaOlimpico w Turynie","context":"66. Konkurs Piosenki Eurowizji zosta\u0142 rozegrany 10, 12 i 14 maja 2022 w hali PalaOlimpico w Turynie. Koncerty zorganizowa\u0142a Europejska Unia Nadawc\u00f3w oraz w\u0142oski nadawca publiczny Radiotelevisione italiana (Rai). By\u0142 to trzeci konkurs, kt\u00f3ry odby\u0142 si\u0119 we W\u0142oszech. Fina\u0142 konkursu wygra\u0142 zesp\u00f3\u0142 Kalush Orchestra, reprezentanci Ukrainy z piosenk\u0105 \u201eStefania\u201d, za kt\u00f3r\u0105 otrzymali \u0142\u0105cznie 631 punkt\u00f3w w g\u0142osowaniu juror\u00f3w i telewidz\u00f3w. == Lokalizacja == === Miejsce organizacji konkursu === Telewizja Rai otrzyma\u0142a prawa do organizacji 66. Konkursu Piosenki Eurowizji dzi\u0119ki wygranej zespo\u0142u M\u00e5neskin, reprezentant\u00f3w W\u0142och w finale konkursu w 2021. 8 pa\u017adziernika Rai i EBU og\u0142osi\u0142a, \u017ce konkurs odb\u0119dzie si\u0119 w hali PalaOlimpico w Turynie w dniach 10, 12 i 14 maja. 13 pa\u017adziernika rada Turynu zag\u0142osowa\u0142a za ustaw\u0105 przekazania \u015brodk\u00f3w","start_idx":698,"end_idx":731}
+{"id":"mrc_8503","question":"kto prowadzi\u0142 obrz\u0119d dziad\u00f3w?","answer":"Gu\u015blarz (Ko\u017alarz, Huslar)","context":"na cmentarzu. Obrz\u0119dowi przewodniczy Gu\u015blarz (Ko\u017alarz, Huslar), wyg\u0142aszaj\u0105cy rytualne formu\u0142y i przywo\u0142uj\u0105cy dusze zmar\u0142ych przebywaj\u0105ce w czy\u015b\u0107cu. Maj\u0105 one powiedzie\u0107, czego potrzeba im do osi\u0105gni\u0119cia zbawienia i posili\u0107 si\u0119 przeniesionymi dla nich potrawami. Badania etnologiczne oraz literaturoznawcze wskazuj\u0105 jednoznacznie, \u017ce w utworze Mickiewicza mamy do czynienia ze stylizacj\u0105. Autor zaczerpn\u0105\u0142 z folkloru bia\u0142oruskiego liczne elementy, podda\u0142 je artystycznej obr\u00f3bce i stworzy\u0142 oryginalny obraz. W rzeczywisto\u015bci obrz\u0119dy dziad\u00f3w odbywa\u0142y si\u0119 za czas\u00f3w chrze\u015bcija\u0144skich albo w domach, albo na cmentarzach przy grobach przodk\u00f3w lub te\u017c w miejscach zwi\u0105zanych archetypowo (a cz\u0119sto r\u00f3wnie\u017c i lokalizacyjnie) z dawnymi o\u015brodkami kultu \u2013 na wzg\u00f3rzach, wzniesieniach, pod \u015bwi\u0119tymi drzewami, w miejscach uwa\u017canych za \u015bwi\u0119te (czasem rzeczywi\u015bcie przy kaplicach, kt\u00f3re cz\u0119sto by\u0142y budowane na dawnych miejscach kultu","start_idx":37,"end_idx":62}
+{"id":"mrc_8504","question":"kim by\u0142 prometeusz?","answer":"Prometeusz (gr. Prom\u0113the\u00fas, \"my\u015bl\u0105cy w prz\u00f3d\") \u2013 w mitologii greckiej jeden z tytan\u00f3w.","context":"Prometeusz (gr. Prom\u0113the\u00fas, \"my\u015bl\u0105cy w prz\u00f3d\") \u2013 w mitologii greckiej jeden z tytan\u00f3w. Uchodzi\u0142 za syna tytana Japeta i okeanidy Klimene (lub okeanidy Azji). By\u0142 bratem Atlasa, Epimeteusza i Menojtiosa, a tak\u017ce ojcem Deukaliona. == Stworzenie cz\u0142owieka == Wed\u0142ug mit\u00f3w greckich Prometeusz ulepi\u0142 cz\u0142owieka z gliny pomieszanej ze \u0142zami. Dusz\u0119 za\u015b da\u0142 mu z boskiego ognia, kt\u00f3rego par\u0119 iskier ukrad\u0142 z rydwanu boga Heliosa. Cz\u0142owiek Prometeusza by\u0142 o wiele s\u0142abszy od tytan\u00f3w, by\u0142 trzy razy ni\u017cszy, jego cia\u0142o ledwo si\u0119 trzyma\u0142o na w\u0105t\u0142ych nogach, a kruche ko\u015bci p\u0119ka\u0142y pod cho\u0107by najmniejszym ci\u0119\u017carem. Jedynie jego posta\u0107 r\u00f3\u017cni\u0105ca si\u0119 od innych zwierz\u0105t by\u0142a niczym \u017cywy obraz bog\u00f3w. Widz\u0105c to, Prometeusz przemyci\u0142 ogie\u0144 dla ludzi w pustym wn\u0119trzu \u0142odygi kopru. Tytan uczyni\u0142 to,","start_idx":0,"end_idx":86}
+{"id":"mrc_8505","question":"ile ludzi zmie\u015bci si\u0119 na stadionie narodowym?","answer":"Podczas imprez sportowych obiekt jest w stanie pomie\u015bci\u0107 na trybunach 58 580 kibic\u00f3w, za\u015b w czasie imprez muzycznych \u2013 do 72 900 os\u00f3b (w tym 106 niepe\u0142nosprawnych).","context":"== Stadion Narodowy to wielofunkcyjny obiekt sportowy, umo\u017cliwiaj\u0105cy organizacj\u0119 widowisk sportowych, koncert\u00f3w muzycznych, czy wydarze\u0144 kulturalnych. Ponadto pe\u0142ni funkcje biurowe, handlowe, hotelowe, gastronomiczne (docelowo 50 bar\u00f3w szybkiej obs\u0142ugi). W efekcie, codziennie na jego terenie przebywa 2-3 tysi\u0105ce os\u00f3b. Podczas imprez sportowych obiekt jest w stanie pomie\u015bci\u0107 na trybunach 58 580 kibic\u00f3w, za\u015b w czasie imprez muzycznych \u2013 do 72 900 os\u00f3b (w tym 106 niepe\u0142nosprawnych). \u0141\u0105czna kubatura stadionu (bez dachu) wynosi ponad 1 000 000 m\u00b3. \u0141\u0105czna powierzchnia ca\u0142kowita stadionu wynosi 203 920 m\u00b2. Rozpi\u0119to\u015b\u0107 konstrukcji rozsuwanego dachu wynosi 240 \u00d7 270 m. \u0141\u0105czna d\u0142ugo\u015b\u0107 dolnej promenady to 924 m. Iglica zosta\u0142a zawieszona na wysoko\u015bci 100 m ponad muraw\u0105 (112 m nad poziomem Wis\u0142y). Stadion posiada najwi\u0119ksze centrum konferencyjne w","start_idx":320,"end_idx":484}
+{"id":"mrc_8506","question":"ile trwa\u0142o powstanie warszawskie?","answer":"walki trwa\u0142y 63 dni.","context":"wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego obrotu spraw b\u0119d\u0105 mog\u0142y wytrwa\u0107 w obronie maksymalnie przez 14 dni (przy za\u0142o\u017ceniu, \u017ce mo\u017cliwe b\u0119dzie uzyskanie broni ze zdobyczy i zrzut\u00f3w). W rzeczywisto\u015bci walki trwa\u0142y 63 dni. === Godzina \u201eW\u201d === 1 sierpnia o godz. 17.00 jednostki Okr\u0119gu Warszawskiego AK oraz oddzia\u0142y dyspozycyjne KG AK zaatakowa\u0142y niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy. Po\u0142o\u017cenie wyj\u015bciowe powsta\u0144c\u00f3w by\u0142o niezwykle trudne.","start_idx":602,"end_idx":622}
+{"id":"mrc_8507","question":"kt\u00f3ry spo\u015br\u00f3d cesarzy dokona\u0142 podzia\u0142u imperium rzymskiego?","answer":"Ostatecznego podzia\u0142u dokona\u0142 w 395 r. Teodozjusz Wielki w swoim testamencie po \u015bmierci.","context":"udawa\u0142o si\u0119 to pa\u0144stwo zjednoczy\u0107. Ostatecznego podzia\u0142u dokona\u0142 w 395 r. Teodozjusz Wielki w swoim testamencie po \u015bmierci. Jego synowie Honoriusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Zach\u00f3d i Arkadiusz, kt\u00f3remu przypad\u0142 Wsch\u00f3d, obj\u0119li rz\u0105dy. W ten spos\u00f3b Honoriusz zosta\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 cesarstwa zachodniorzymskiego. Poniewa\u017c by\u0142 osob\u0105 ma\u0142oletni\u0105, praktyczn\u0105 w\u0142adz\u0119 w pa\u0144stwie posiada\u0142 jego opiekun Stylicho. ==== Struktura militarna i administracyjna ==== U schy\u0142ku IV wieku si\u0142y zbrojne cesarstwa rzymskiego liczy\u0142y ok. 500 tys. \u017co\u0142nierzy. Wojska pograniczne (\"limitanei\") chroni\u0142y granice imperium stacjonuj\u0105c w garnizonach, natomiast porz\u0105dek wewn\u0119trzny utrzymywa\u0142y wojska rezerwowe (okre\u015blane jako: \"palatini\" i \"comitatenses\") stacjonuj\u0105ce w wa\u017cniejszych strategicznie miastach. Na pocz\u0105tku V w. imperium rzymskie dzieli\u0142o si\u0119 na: 4 prefektury (ka\u017cd\u0105 z nich zarz\u0105dza\u0142 \"praefectus praetorio\"), 13 diecezji (na czele ka\u017cdej sta\u0142 \"vicarius\")","start_idx":35,"end_idx":123}
+{"id":"mrc_8508","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 rok przest\u0119pny?","answer":"Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032.","context":"Rok przest\u0119pny \u2013 rok kalendarzowy, kt\u00f3rego d\u0142ugo\u015b\u0107 (366 dni) \u2013 w celu dopasowania roku kalendarzowego do roku zwrotnikowego \u2013 jest zwi\u0119kszona w stosunku do lat nieprzest\u0119pnych (365 dni). Wyst\u0119puje wy\u0142\u0105cznie w kalendarzach o rachubie opartej na obiegu Ziemi dooko\u0142a S\u0142o\u0144ca lub o rachubie kombinowanej (Ksi\u0119\u017cyc i S\u0142o\u0144ce). Przyk\u0142ady lat przest\u0119pnych: 2016, 2020, 2024, 2028 czy 2032. W kalendarzu gregoria\u0144skim (obowi\u0105zuj\u0105cym m.in. w Polsce), rok przest\u0119pny jest d\u0142u\u017cszy o jeden dzie\u0144 wyst\u0119puj\u0105cy w lutym, kt\u00f3ry ma wtedy 29 dni zamiast 28 dni. Dodatkowym dniem w kalendarzu liturgicznym tradycyjnie nie jest jednak 29 lutego, ale dzie\u0144 dodawany mi\u0119dzy 23 a 24 lutego. Dodanie tego dnia powoduje przesuni\u0119cie obchodzonych w Ko\u015bciele katolickim wspomnie\u0144 \u015bwi\u0119tych w okresie 24\u201328 lutego na nast\u0119pny dzie\u0144. Wi\u0105\u017ce si\u0119","start_idx":320,"end_idx":380}
+{"id":"mrc_8509","question":"kto napisa\u0142 powie\u015b\u0107 ch\u0142opi?","answer":"W\u0142adys\u0142awa Stanis\u0142awa Reymonta","context":"Ch\u0142opi \u2013 powie\u015b\u0107 spo\u0142eczno-obyczajowa W\u0142adys\u0142awa Stanis\u0142awa Reymonta publikowana w odcinkach w latach 1902\u20131908 w \u201eTygodniku Ilustrowanym\u201d, wydana w latach 1904\u20131909 w Warszawie w wydawnictwie \u201eGebethner i Wolff\u201d. Pisarz otrzyma\u0142 za ten utw\u00f3r literack\u0105 Nagrod\u0119 Nobla w 1924. Powie\u015b\u0107 ukazuje \u017cycie spo\u0142eczno\u015bci zamieszkuj\u0105cej wie\u015b Lipce na przestrzeni czterech p\u00f3r roku. == Geneza utworu == W okresie, w kt\u00f3rym powstawa\u0142a powie\u015b\u0107, tematyka ch\u0142opska by\u0142a popularna w sztuce i literaturze. Tego typu w\u0105tki pojawia\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c we wczesnych utworach Reymonta. Jednocze\u015bnie niekt\u00f3rzy badacze sugeruj\u0105, \u017ce bezpo\u015brednim impulsem do napisania powie\u015bci ch\u0142opskiej mog\u0142a by\u0107 dla pisarza powie\u015b\u0107 \"Ziemia\" (1887) Emila Zoli \u2013 \"Ch\u0142opi\" mieliby, zgodnie z t\u0105 hipotez\u0105, by\u0107 polemik\u0105 z utworem francuskiego powie\u015bciopisarza. Reymont nie zna\u0142 jednak j\u0119zyka francuskiego w stopniu umo\u017cliwiaj\u0105cym mu","start_idx":38,"end_idx":68}
+{"id":"mrc_8510","question":"co uprawiano w staro\u017cytnym egipcie?","answer":"w staro\u017cytnym Egipcie uprawiano ro\u015bliny zbo\u017cowe, w tym orkisz do wypieku chleba oraz j\u0119czmie\u0144 do warzenia piwa \u2013 pszenica zwyczajna pojawi\u0142a si\u0119 najprawdopodobniej dopiero w okresie grecko-rzymskim. Opr\u00f3cz tego uprawiano ro\u015bliny str\u0105czkowe, w tym soczewic\u0119, groch w\u0142oski i sezam; warzywa \u2013 sa\u0142at\u0119, cebul\u0119, czosnek; owoce \u2013 szczeg\u00f3lnie daktyle i winogrona, a tak\u017ce ro\u015bliny pastewne na po\u017cywienie dla zwierz\u0105t.","context":"ziarna. P\u0142ody rolne by\u0142y przekazywane do przetw\u00f3rstwa, np. mielenia na m\u0105k\u0119, albo przechowywane w magazynach w celu p\u00f3\u017aniejszego wykorzystania. Ze \u017ar\u00f3de\u0142 archeologicznych wynika, \u017ce w staro\u017cytnym Egipcie uprawiano ro\u015bliny zbo\u017cowe, w tym orkisz do wypieku chleba oraz j\u0119czmie\u0144 do warzenia piwa \u2013 pszenica zwyczajna pojawi\u0142a si\u0119 najprawdopodobniej dopiero w okresie grecko-rzymskim. Opr\u00f3cz tego uprawiano ro\u015bliny str\u0105czkowe, w tym soczewic\u0119, groch w\u0142oski i sezam; warzywa \u2013 sa\u0142at\u0119, cebul\u0119, czosnek; owoce \u2013 szczeg\u00f3lnie daktyle i winogrona, a tak\u017ce ro\u015bliny pastewne na po\u017cywienie dla zwierz\u0105t. Zajmowano si\u0119 te\u017c pszczelarstwem, a z cibory papirusowej rosn\u0105cej na brzegach rzeki wyrabiano papirusu, maty, \u0142odzie i inne przedmioty. Zachowane malowid\u0142a i dokumenty przedstawiaj\u0105 r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 rodzaj\u00f3w zwierz\u0105t, jakie hodowano \u2013 by\u0142y to na pewno byd\u0142o, \u015bwinie, kozy, owce,","start_idx":182,"end_idx":590}
+{"id":"mrc_8511","question":"ile os\u00f3b zmie\u015bci si\u0119 w samolocie?","answer":"od 366 do 660 pasa\u017cer\u00f3w","context":"Boeing 747 \u2013 szerokokad\u0142ubowy samolot pasa\u017cerski przeznaczony do lot\u00f3w dalekiego zasi\u0119gu, produkowany przez Boeing Company, potocznie nazywany Jumbo Jet \u2013 ust\u0119puj\u0105c Airbusowi A380 i An-225 jest jednym z najwi\u0119kszych samolot\u00f3w odrzutowych na \u015bwiecie, mog\u0105cym zabra\u0107 na pok\u0142ad, w zale\u017cno\u015bci od wersji i konfiguracji, od 366 do 660 pasa\u017cer\u00f3w. Istniej\u0105 tak\u017ce wersje towarowe, oraz wersje p\u00f3\u0142pasa\u017cerskie zabieraj\u0105ce du\u017cy \u0142adunek i 220 pasa\u017cer\u00f3w. Jest to samolot czterosilnikowy (certyfikowany do lotu \u2013 w razie awarii \u2013 na tylko trzech silnikach), a jego cech\u0105 charakterystyczn\u0105 jest \"garb\", w kt\u00f3rym mie\u015bci si\u0119 g\u00f3rny pok\u0142ad samolotu. Pierwszy lot Boeinga 747 odby\u0142 si\u0119 9 lutego 1969 roku, a wprowadzony zosta\u0142 do s\u0142u\u017cby w 1970 na ameryka\u0144skich liniach Pan Am. Do grudnia 2014 wyprodukowano 1501 sztuk tego samolotu","start_idx":315,"end_idx":338}
+{"id":"mrc_8512","question":"kogo uwi\u0119zi\u0142 syzyf?","answer":"bo\u017cka \u015bmierci, Tanatosa","context":"Syzyf (gr. \"S\u00edsyphos\", \"Sisyphos Aiolides\", \u0142ac. \"Sisyphus\") \u2013 w mitologii greckiej za\u0142o\u017cyciel i kr\u00f3l miasta Efyra (p\u00f3\u017aniejszy Korynt), syn Eola, posta\u0107 tragiczna, archetyp. Mia\u0142 by\u0107 ojcem Odyseusza i Glaukosa, p\u00f3\u017aniejszego kr\u00f3la Koryntu. Bogowie lubili Syzyfa i zapraszali go na swoje uczty, sk\u0105d kr\u00f3l zawsze podkrada\u0142 troch\u0119 ambrozji, a tak\u017ce s\u0142ucha\u0142 pog\u0142osek i plotek wymienianych przy stole, kt\u00f3re potem powtarza\u0142 w\u015br\u00f3d innych \u015bmiertelnych. Bogowie wybaczali jego przewinienia do czasu, gdy ten zdradzi\u0142 pewien poufny sekret Zeusa. Postanowili zabi\u0107 Syzyfa, ten jednak uwi\u0119zi\u0142 bo\u017cka \u015bmierci, Tanatosa. Kiedy zauwa\u017cony zosta\u0142 fakt nag\u0142ej nie\u015bmiertelno\u015bci ludzi, Tanatos zosta\u0142 odbity. Sprytny Syzyf zdo\u0142a\u0142 powiedzie\u0107 swej \u017conie, aby nie chowa\u0142a go zgodnie z ceremonia\u0142em greckim \u2013 tym samym jego dusza nie mog\u0142a zap\u0142aci\u0107 Charonowi za przepraw\u0119 przez","start_idx":581,"end_idx":604}
+{"id":"mrc_8513","question":"kto nosi\u0142 pseudonim zeus kamienie na szaniec?","answer":"Lechos\u0142aw (Leszek) Jan J\u00f3zef Doma\u0144ski","context":"Lechos\u0142aw (Leszek) Jan J\u00f3zef Doma\u0144ski ps. \u201eZeus\u201d (ur. 24 czerwca 1913 w Janowie Podlaskim, zm. prawd. w maju 1941) \u2013 harcmistrz, bohater ksi\u0105\u017cki Kamienie na szaniec, geograf, przewodnicz\u0105cy Pogotowia Harcerzy, cz\u0142onek pierwszej wojennej G\u0142\u00f3wnej Kwatery Harcerzy ZHP \u2013 Pasieki Szarych Szereg\u00f3w, wizytator Polski Wschodniej. == Wczesne lata == By\u0142 synem lekarza powiatowego Zygmunta Doma\u0144skiego i Jadwigi z Mirowicz\u00f3w. Trzy lata swego dzieci\u0144stwa sp\u0119dzi\u0142 z rodzin\u0105 w Rosji, w kurortach w Anapie i Teodozji, gdzie wyleczy\u0142 si\u0119 z krzywicy. Po powrocie do kraju zamieszka\u0142 pocz\u0105tkowo w Siedlcach, a nast\u0119pnie w Krasnymstawie. W 1925 roku podj\u0105\u0142 nauk\u0119 w Pa\u0144stwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Nowogr\u00f3dku, gdzie jego ojciec zosta\u0142 wojew\u00f3dzkim inspektorem lekarskim. Tam te\u017c wst\u0105pi\u0142 do harcerstwa, do 1. Nowogr\u00f3dzkiej Dru\u017cyny Harcerzy.","start_idx":0,"end_idx":37}
+{"id":"mrc_8514","question":"jak nazywa si\u0119 prezydent chin?","answer":"Przewodnicz\u0105cy Chi\u0144skiej Republiki Ludowej","context":"Przewodnicz\u0105cy Chi\u0144skiej Republiki Ludowej (chin. upr. \u4e2d\u534e\u4eba\u6c11\u5171\u548c\u56fd\u4e3b\u5e2d, chin. trad. \u4e2d\u83ef\u4eba\u6c11\u5171\u548c\u570b\u4e3b\u5e2d, pinyin \"Zh\u014dnghu\u00e1 R\u00e9nm\u00edn G\u00f2ngh\u00e9gu\u00f3 Zh\u01d4x\u00ed\") \u2013 oficjalna g\u0142owa pa\u0144stwa w Chi\u0144skiej Republice Ludowej. Konstytucja daje temu urz\u0119dowi jedynie funkcje ceremonialno-reprezentacyjne, a faktyczna w\u0142adza nad pa\u0144stwem znajduje si\u0119 w r\u0119kach sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chin i przewodnicz\u0105cego Centralnej Komisji Wojskowej. Od czas\u00f3w Jiang Zemina te trzy stanowiska znajduj\u0105 si\u0119 w jednych r\u0119kach, co w przyczyni\u0142o si\u0119 do podniesienia rangi funkcji przewodnicz\u0105cego ChRL i jednocze\u015bnie wykroczenia jego kompetencji poza konstytucyjne ramy. Zast\u0119pc\u0105 przewodnicz\u0105cego jest wiceprzewodnicz\u0105cy ChRL. Zgodnie z art. 80 i 81 konstytucji Chi\u0144skiej Republiki Ludowej Przewodnicz\u0105cy nie jest autonomicznie dzia\u0142aj\u0105cym organem, a jedynie wykonawc\u0105 decyzji parlamentu. Do jego kompetencji nale\u017c\u0105 og\u0142aszanie ustaw, powo\u0142ywanie i odwo\u0142ywanie premiera, ministr\u00f3w oraz pozosta\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w Rady","start_idx":0,"end_idx":42}
+{"id":"mrc_8515","question":"w jakim zespole gra ronaldo?","answer":"a w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem.","context":"Cristiano Ronaldo (wym. []), w\u0142a\u015bc. Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro (ur. 5 lutego 1985 w Funchal) \u2013 portugalski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w saudyjskim klubie Al-Nassr oraz w reprezentacji Portugalii, kt\u00f3rej jest kapitanem. Z\u0142oty medalista Mistrzostw Europy 2016, srebrny medalista Mistrzostw Europy 2004. Uczestnik Mistrzostw \u015bwiata: 2006, 2010, 2014, 2018, 2022 i Mistrzostw Europy: 2008, 2012, 2020. Klubow\u0105 karier\u0119 rozpocz\u0105\u0142 w wieku o\u015bmiu lat, graj\u0105c w ma\u0142ym klubie CF Andorinha. W wieku 10 lat trafi\u0142 do jednego z najwi\u0119kszych klub\u00f3w Madery, Nacionalu, a w 1997 \u2013 do akademii Sportingu. W 2003 podpisa\u0142 kontrakt z Manchesterem United. Ju\u017c w pierwszym sezonie zdoby\u0142 z klubem Puchar Anglii, natomiast w kolejnych latach pom\u00f3g\u0142 United w zdobyciu trzech z rz\u0119du tytu\u0142\u00f3w mistrzowskich, dw\u00f3ch","start_idx":157,"end_idx":243}
+{"id":"mrc_8516","question":"co przyczyni\u0142o si\u0119 do otrzymania \u0142aski wiary teresy benedykty?","answer":"Jej wiara zosta\u0142a pog\u0142\u0119biona podczas studiowania m.in. prac \u015bwi\u0119tego Tomasza z Akwinu, kt\u00f3rego zacz\u0119\u0142a t\u0142umaczy\u0107.","context":"w kaplicy domowej biskupa Spiry (). Jej wiara zosta\u0142a pog\u0142\u0119biona podczas studiowania m.in. prac \u015bwi\u0119tego Tomasza z Akwinu, kt\u00f3rego zacz\u0119\u0142a t\u0142umaczy\u0107. Rozpocz\u0119\u0142a tak\u017ce serie wyk\u0142ad\u00f3w i pogadanki w radiu. W latach 1923\u20131931 prowadzi\u0142a wyk\u0142ady w liceum \u017ce\u0144skim i w Instytucie Kszta\u0142cenia Nauczycieli Si\u00f3str Dominikanek u \u015bw. Magdaleny w Spirze. Po doj\u015bciu Adolfa Hitlera do w\u0142adzy zosta\u0142a zwolniona z pracy. W okresie 1932\u20131933 by\u0142a docentem w Niemieckim Instytucie Pedagogiki Naukowej w M\u00fcnsterze. === W zakonie karmelitanek oraz deportacja do KL Birkenau === 13 pa\u017adziernika 1933 po\u017cegna\u0142a si\u0119 z rodzin\u0105 (jej matka nie pogodzi\u0142a si\u0119 z jej decyzjami oraz innych dzieci). Nast\u0119pnego dnia wst\u0105pi\u0142a do Karmelu w Kolonii i 15 kwietnia 1934 przyj\u0119\u0142a imi\u0119 zakonne: Teresa Benedykta od Krzy\u017ca. Na duchowych opiekun\u00f3w","start_idx":36,"end_idx":149}
+{"id":"mrc_8517","question":"dlaczego kazimierza wielkiego nazywano kr\u00f3lem ch\u0142op\u00f3w?","answer":"Monarcha w swej polityce wewn\u0119trznej reprezentuje interesy ch\u0142opstwa, dbaj\u0105c o rozw\u00f3j tej warstwy spo\u0142ecznej, kt\u00f3r\u0105 chroni przed krzywd\u0105 i niesprawiedliwo\u015bci\u0105 oraz dzia\u0142aj\u0105c na rzecz ich polepszenia ich sytuacji prawnej.","context":"Kr\u00f3l ch\u0142op\u00f3w. Powie\u015b\u0107 historyczna z czas\u00f3w Kazimierza Wielkiego \u2013 powie\u015b\u0107 historyczna J\u00f3zefa Ignacego Kraszewskiego wydana po raz pierwszy w 1881 roku, nale\u017c\u0105ca do cyklu \"Dzieje Polski\". == Tre\u015b\u0107 == Utw\u00f3r sk\u0142ada si\u0119 z kilku obraz\u00f3w historycznych przedstawiaj\u0105cych \u017cycie i panowanie Kazimierza Wielkiego. Kr\u00f3l intensywnie pracuje nad rozwojem kraju, z jego nakazu rozbudowywane s\u0105 miasta, wznoszone mury miejskie, zamki obronne; wspiera te\u017c rzemios\u0142o, handel i g\u00f3rnictwo (\u017cupy solne). Monarcha w swej polityce wewn\u0119trznej reprezentuje interesy ch\u0142opstwa, dbaj\u0105c o rozw\u00f3j tej warstwy spo\u0142ecznej, kt\u00f3r\u0105 chroni przed krzywd\u0105 i niesprawiedliwo\u015bci\u0105 oraz dzia\u0142aj\u0105c na rzecz ich polepszenia ich sytuacji prawnej. Post\u0119powanie w\u0142adcy wzbudza niech\u0119\u0107 rycerstwa i mo\u017cnow\u0142adztwa, obawiaj\u0105cych si\u0119 utraty w\u0142asnego znaczenia. W rezultacie zawi\u0105zuje si\u0119 antymonarsza opozycja, kt\u00f3rej nieformalnym przyw\u00f3dc\u0105 staje si\u0119 starosta","start_idx":484,"end_idx":704}
+{"id":"mrc_8518","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 matka kr\u00f3lowej el\u017cbiety?","answer":"Cecilii Cavendish-Bentinck","context":"El\u017cbieta Bowes-Lyon, urodzona jako ang. \"Elizabeth Angela Marguerite Bowes-Lyon\"; po \u015bmierci m\u0119\u017ca oficjalnie znana jako El\u017cbieta, kr\u00f3lowa matka (ur. 4 sierpnia 1900 w Hitchin, zm. 30 marca 2002 w Windsorze) \u2013 kr\u00f3lowa Wielkiej Brytanii i cesarzowa Indii jako \u017cona Jerzego VI, matka kr\u00f3lowej El\u017cbiety II. By\u0142a czwart\u0105 c\u00f3rk\u0105 (i dziewi\u0105tym dzieckiem z dziesi\u0119ciorga) Claude\u2019a Bowes-Lyona, 14. hrabiego Strathmore i Kinghorne, oraz Cecilii Cavendish-Bentinck, c\u00f3rki Charlesa Cavendish-Bentincka. Odegra\u0142a wa\u017cn\u0105 rol\u0119 w podtrzymywaniu morale Brytyjczyk\u00f3w podczas II wojny \u015bwiatowej. Adolf Hitler nazywa\u0142 j\u0105 \u201enajniebezpieczniejsz\u0105 kobiet\u0105 w Europie\u201d. By\u0142a jedn\u0105 z najpopularniejszych os\u00f3b z brytyjskiej rodziny kr\u00f3lewskiej. W zorganizowanym w 2002 roku plebiscycie na 100 najwybitniejszych Brytyjczyk\u00f3w kr\u00f3lowa El\u017cbieta zaj\u0119\u0142a 61. miejsce. == Wczesne lata \u017cycia i ma\u0142\u017ce\u0144stwo == Lady El\u017cbieta urodzi\u0142a si\u0119","start_idx":427,"end_idx":453}
+{"id":"mrc_8519","question":"czyim synem by\u0142 jezus?","answer":"Marcello Craveri twierdzi\u0142, \u017ce Jezus by\u0142 nie\u015blubnym synem Marii oraz rzymskiego legionisty Tyberiusza Juliusza Abdesa Pantery.","context":"jest Synem Bo\u017cym, albo szale\u0144cem lub kim\u015b jeszcze gorszym\u201d. W \u015brodowiskach chrze\u015bcijan liberalnych, a tak\u017ce racjonalist\u00f3w, teozof\u00f3w i in. mo\u017cna spotka\u0107 ca\u0142y wachlarz nast\u0119puj\u0105cych opinii, wzajemnie si\u0119 nieraz wykluczaj\u0105cych: * Cay Rademacher uwa\u017ca\u0142, \u017ce Jezus by\u0142 cz\u0142onkiem albo nawet przyw\u00f3dc\u0105 sekty esse\u0144czyk\u00f3w. * Marcello Craveri twierdzi\u0142, \u017ce Jezus by\u0142 nie\u015blubnym synem Marii oraz rzymskiego legionisty Tyberiusza Juliusza Abdesa Pantery. * David Friedrich Strau\u00df postawi\u0142 tez\u0119, \u017ce Jezus by\u0142 religijnym fanatykiem. * Oskar Holtzmann stwierdzi\u0142, \u017ce by\u0142 ekstatykiem (\u201eWar Jesus Ekstatiker?\u201d \u2013 1903). * Psychiatrzy William Hirsch, William Sargant, Anthony Storr oraz Georg Lomer (pod pseudonimem George de Loosten), psycholodzy Charles Binet-Sangl\u00e9, Georges Berguer oraz W\u0142adys\u0142aw Witwicki, a tak\u017ce neurolodzy Bruce Heimburger Price, Evan David Murray oraz Miles Gregory Cunningham wysun\u0119li","start_idx":315,"end_idx":441}
+{"id":"mrc_8520","question":"jakie jest g\u0142\u00f3wne zadanie protoko\u0142u icmp?","answer":"Pe\u0142ni przede wszystkim funkcj\u0119 kontroli transmisji w sieci.","context":"ICMP (, dos\u0142. internetowy protok\u00f3\u0142 komunikat\u00f3w kontrolnych) \u2013 opisany w protok\u00f3\u0142 warstwy sieciowej modelu OSI, wykorzystywany w diagnostyce sieci oraz trasowaniu. Pe\u0142ni przede wszystkim funkcj\u0119 kontroli transmisji w sieci. Jest wykorzystywany w programach ping oraz traceroute. Teoretycznie sieci powinny dzia\u0142a\u0107 poprawnie przez ca\u0142y czas, lecz tak nie jest. Gdy co\u015b dzieje si\u0119 nie tak w warstwie internetowej modelu TCP/IP (w warstwie sieci modelu ISO/OSI), rol\u0119 narz\u0119dzia do rozwi\u0105zywania problem\u00f3w odgrywa protok\u00f3\u0142 komunikacyjny zarz\u0105dzania sieci\u0105 Internet (ICMP \u2014 Internet Control Message Protocol). ICMP jest protoko\u0142em serwisowym, kt\u00f3ry zg\u0142asza b\u0142\u0119dy \u0142\u0105czno\u015bci mi\u0119dzy hostami. W warstwie internetowej datagramy dostarczane s\u0105 w spos\u00f3b bezpo\u0142\u0105czeniowy, na zasadzie \u201enajlepiej, jak si\u0119 da\u201d. Protok\u00f3\u0142 ICMP jest zestawem komunikat\u00f3w, przesy\u0142anych w datagramach IP i zdolnych do zg\u0142aszania b\u0142\u0119d\u00f3w","start_idx":163,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_8521","question":"kiedy podano p\u0142yn lugola w polsce?","answer":"w roku 1986 po wybuchu w elektrowni j\u0105drowej w Czarnobylu","context":"wyznaczaniu dojrza\u0142o\u015bci zbiorczej jab\u0142ek i gruszek przeznaczonych do d\u0142ugiego przechowywania. P\u0142ynu Lugola u\u017cywa si\u0119 do utrwalania preparat\u00f3w fitoplanktonu na kr\u00f3tki okres (do 6 miesi\u0119cy), jako \u017ce mniej niszczy materia\u0142 biologiczny ni\u017c tradycyjnie u\u017cywana do konserwacji takich pr\u00f3b formalina. === Katastrofa czarnobylska === P\u0142yn Lugola, na wniosek specjalist\u00f3w z Centralnego Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie ze Zbigniewem Jaworowskim na czele, zaaplikowano bezp\u0142atnie wielu obywatelom, szczeg\u00f3lnie dzieciom, w ca\u0142ej Polsce w roku 1986 po wybuchu w elektrowni j\u0105drowej w Czarnobylu w celu zapobie\u017cenia wch\u0142anianiu radioaktywnego izotopu jodu 131I z opad\u00f3w promieniotw\u00f3rczych powsta\u0142ych w wyniku wybuchu i po\u017caru elektrowni. Nadwy\u017cki jodu przyj\u0119te w p\u0142ynie Lugola mia\u0142y za zadanie powstrzymywa\u0107 wbudowywanie radioaktywnych izotop\u00f3w jodu w hormony tarczycowe \u2013 tyroksyn\u0119 i tr\u00f3jjodotyronin\u0119 (profilaktyka raka tarczycy).","start_idx":540,"end_idx":597}
+{"id":"mrc_8522","question":"jakie by\u0142y postanowienia traktatu ryskiego?","answer":"Traktat sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 26 artyku\u0142\u00f3w. Obydwie strony zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 w nim do nieingerowania w sprawy wewn\u0119trzne drugiego pa\u0144stwa. Traktat zako\u0144czy\u0142 wojn\u0119 polsko-bolszewick\u0105 z lat 1919\u20131920, ustala\u0142 przebieg granic mi\u0119dzy tymi pa\u0144stwami oraz regulowa\u0142 inne sporne dot\u0105d kwestie.","context":"Traktat ryski (lub inaczej pok\u00f3j ryski), \"Traktat pokoju mi\u0119dzy Polsk\u0105 a Rosj\u0105 i Ukrain\u0105, podpisany w Rydze dnia 18 marca 1921 r.\" (Dz.U. Nr 49, poz. 300) \u2013 traktat pokojowy zawarty mi\u0119dzy Rzecz\u0105pospolit\u0105 Polsk\u0105 a RFSRR i USRR, ratyfikowany przez Naczelnika Pa\u0144stwa marsza\u0142ka J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego 16 kwietnia 1921; obowi\u0105zywa\u0142 od 30 kwietnia 1921, tj. wymiany dokument\u00f3w ratyfikacyjnych przez strony, co nast\u0105pi\u0142o w Moskwie. Podpisanie traktatu mia\u0142o miejsce 18 marca 1921 o godz. 20:30 w pa\u0142acu Czarnog\u0142owc\u00f3w w Rydze. Traktat sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z 26 artyku\u0142\u00f3w. Obydwie strony zobowi\u0105za\u0142y si\u0119 w nim do nieingerowania w sprawy wewn\u0119trzne drugiego pa\u0144stwa. Traktat zako\u0144czy\u0142 wojn\u0119 polsko-bolszewick\u0105 z lat 1919\u20131920, ustala\u0142 przebieg granic mi\u0119dzy tymi pa\u0144stwami oraz regulowa\u0142 inne sporne dot\u0105d kwestie. Poprzedzony by\u0142 \"Umow\u0105 o","start_idx":518,"end_idx":794}
+{"id":"mrc_8523","question":"w jakim wojew\u00f3dztwie le\u017cy racib\u00f3rz?","answer":"wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim","context":"Racib\u00f3rz (, , , ) \u2013 miasto w Polsce, w wojew\u00f3dztwie \u015bl\u0105skim; siedziba w\u0142adz powiatu raciborskiego. Racib\u00f3rz jest obok Opola jedn\u0105 z historycznych stolic G\u00f3rnego \u015al\u0105ska, gdzie rezydowali ksi\u0105\u017c\u0119ta opolsko-raciborscy. Do dzisiaj zachowa\u0142o si\u0119 wiele cennych zabytk\u00f3w, m.in. kaplica zamkowa pw. \u015bw. Tomasza Kantuaryjskiego, zwana per\u0142\u0105 gotyku \u015bl\u0105skiego. Miasto jako pierwsze w Polsce i Europie otrzyma\u0142o certyfikat \"Systemu Zarz\u0105dzania \u015arodowiskowego\" ISO 14001. Wed\u0142ug danych z 31 grudnia 2019 r. miasto mia\u0142o 54 739 mieszka\u0144c\u00f3w. == Po\u0142o\u017cenie == Racib\u00f3rz znajduje si\u0119 w po\u0142udniowej cz\u0119\u015bci Polski, a jego wsp\u00f3\u0142rz\u0119dne geograficzne to 18\u00ba 13' d\u0142ugo\u015bci geograficznej wschodniej i 50\u00ba 05' szeroko\u015bci geograficznej p\u00f3\u0142nocnej. Racib\u00f3rz pod wzgl\u0119dem administracyjnym le\u017cy w po\u0142udniowo-zachodniej cz\u0119\u015bci wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego, w powiecie raciborskim, niedaleko granicy z Czechami. Graniczy od p\u00f3\u0142nocy","start_idx":39,"end_idx":59}
+{"id":"mrc_8524","question":"kto napisa\u0142 muzyk\u0119 do hymnu polskiego?","answer":"pozostaje nieznany.","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":336,"end_idx":355}
+{"id":"mrc_8525","question":"gdzie u\u017cywany jest j\u0119zyk hiszpa\u0144ski?","answer":"Kraje, w kt\u00f3rych nie jest urz\u0119dowym, ale jest u\u017cywany przez ponad 100 000 os\u00f3b (18): Niemcy, Francja, Wielka Brytania, W\u0142ochy, Rosja, Szwecja, Szwajcaria, Maroko, Izrael, Filipiny, Antyle Holenderskie, Trynidad i Tobago, Stany Zjednoczone, Jamajka, Haiti, Kanada, Brazylia i Australia. Poza tym s\u0105 dwa kraje, w kt\u00f3rych hiszpa\u0144ski jest g\u0142\u00f3wnym j\u0119zykiem m\u00f3wionym i pozbawionym statusu urz\u0119dowego: Belize i Andora. W kolejnych 8 krajach lub terytoriach hiszpa\u0144ski jest u\u017cywany przez ponad 10% ludno\u015bci: Aruba, Kajmany, Malwiny (Falklandy), Wyspy Dziewicze Stan\u00f3w Zjednoczonych, Turks i Caicos, Gibraltar, Watykan i Sahara Zachodnia.","context":"== W kolejnej tabeli mo\u017cna zobaczy\u0107 liczb\u0119 u\u017cytkownik\u00f3w j\u0119zyka hiszpa\u0144skiego (jako j\u0119zyk ojczysty, jako drugi j\u0119zyk i jako j\u0119zyk obcy) w 2006 roku, w krajach, w kt\u00f3rych hiszpa\u0144ski nie jest j\u0119zykiem urz\u0119dowym. Kraje, w kt\u00f3rych nie jest urz\u0119dowym, ale jest u\u017cywany przez ponad 100 000 os\u00f3b (18): Niemcy, Francja, Wielka Brytania, W\u0142ochy, Rosja, Szwecja, Szwajcaria, Maroko, Izrael, Filipiny, Antyle Holenderskie, Trynidad i Tobago, Stany Zjednoczone, Jamajka, Haiti, Kanada, Brazylia i Australia. Poza tym s\u0105 dwa kraje, w kt\u00f3rych hiszpa\u0144ski jest g\u0142\u00f3wnym j\u0119zykiem m\u00f3wionym i pozbawionym statusu urz\u0119dowego: Belize i Andora. W kolejnych 8 krajach lub terytoriach hiszpa\u0144ski jest u\u017cywany przez ponad 10% ludno\u015bci: Aruba, Kajmany, Malwiny (Falklandy), Wyspy Dziewicze Stan\u00f3w Zjednoczonych, Turks i Caicos, Gibraltar, Watykan i Sahara Zachodnia. ===","start_idx":209,"end_idx":838}
+{"id":"mrc_8526","question":"kto jest tw\u00f3rc\u0105 facebooka?","answer":"Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego).","context":"Facebook (skr. fb) \u2013 serwis spo\u0142eczno\u015bciowy, w ramach kt\u00f3rego zarejestrowani u\u017cytkownicy mog\u0105 tworzy\u0107 sieci i grupy, dzieli\u0107 si\u0119 wiadomo\u015bciami i zdj\u0119ciami oraz korzysta\u0107 z aplikacji, b\u0119d\u0105cy w\u0142asno\u015bci\u0105 Meta Platforms z siedzib\u0105 w Menlo Park. Serwis by\u0142 notowany w rankingu Alexa na miejscu 7. Zosta\u0142 uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda i by\u0142 pocz\u0105tkowo przeznaczony przede wszystkim dla os\u00f3b studiuj\u0105cych na tej uczelni. Jego g\u0142\u00f3wnym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pe\u0142ni on funkcj\u0119 dyrektora generalnego). W pa\u017adzierniku 2010 na ekrany kin wszed\u0142 film \"The Social Network\" ukazuj\u0105cy histori\u0119 portalu Facebook (pierwotnie TheFacebook. W czerwcu 2017 liczba u\u017cytkownik\u00f3w na ca\u0142ym \u015bwiecie wynosi\u0142a prawie 2 miliardy, a dziennie aktywnych jest prawie 1,3 mld os\u00f3b. \u015aredni wiek u\u017cytkownika serwisu w 2012 roku wynosi\u0142","start_idx":436,"end_idx":527}
+{"id":"mrc_8527","question":"kt\u00f3ry kr\u00f3l przeni\u00f3s\u0142 stolic\u0119 z krakowa do warszawy?","answer":"Zygmunt III Waza","context":"z powrotem uleg\u0142a zmianie \u2013 Henryk Walezy rezydowa\u0142 z powrotem w Krakowie, a Stefan Batory wola\u0142 m.in. Grodno. W pocz\u0105tkowych latach panowania Zygmunt III Waza r\u00f3wnie\u017c wola\u0142 Krak\u00f3w, jednak ci\u0105g\u0142e podr\u00f3\u017ce na Sejmy oraz sprawy szwedzkie sprawia\u0142y, i\u017c przez d\u0142ugi okres by\u0142 on w nim nieobecny. W 1596 r. rozpocz\u0105\u0142 on proces wyjazdu dworu kr\u00f3lewskiego do Warszawy, kt\u00f3ra ze wzgl\u0119du na centralne po\u0142o\u017cenie sta\u0142a si\u0119 wa\u017cnym \u0142\u0105cznikiem mi\u0119dzy g\u0142\u00f3wnymi centrami politycznymi Polski i Litwy, Krakowem i Wilnem, do Warszawy przeniesiono z Krakowa tak\u017ce urz\u0119dy centralne, tj. urz\u0105d marsza\u0142kowski, kanclerski i podskarbi\u0144ski, kt\u00f3re zosta\u0142y umieszczone w rozbudowanym po 1598 na rozkaz kr\u00f3la Zamku Kr\u00f3lewskim. Znaczenie ku podj\u0119ciu tej decyzji mia\u0142a tak\u017ce polityka wewn\u0119trzna monarchy \u2013 nowa stolica z now\u0105 elit\u0105 oraz","start_idx":143,"end_idx":159}
+{"id":"mrc_8528","question":"sk\u0105d si\u0119 wzi\u0119\u0142a nazwa ukraina?","answer":"nazwa Ukraina wywodzi si\u0119 od staroruskiego \"kraj\" (\"swoja ziemia\", \"rodzima ziemia\") i przydomku \"u\", co w po\u0142\u0105czeniu oznacza antonim s\u0142owa \"czu\u017cbina\" - \"cudza ziemia\", \"obca ziemia\".","context":"- \"pogranicze\", nazwa Ukraina wywodzi si\u0119 od staroruskiego \"kraj\" (\"swoja ziemia\", \"rodzima ziemia\") i przydomku \"u\", co w po\u0142\u0105czeniu oznacza antonim s\u0142owa \"czu\u017cbina\" - \"cudza ziemia\", \"obca ziemia\". Wi\u0119kszo\u015b\u0107 wsp\u00f3\u0142czesnych badaczy j\u0119zyka staros\u0142owia\u0144skiego przyjmuj\u0105 w\u0142a\u015bnie t\u0119 wersj\u0119 etymologii nazwy poniewa\u017c t\u0142umaczenie jej jako \"pogranicza\" z rosyjskiego \"okraina\" po raz pierwszy pojawi\u0142o si\u0119 pod koniec XVII wieku w rosyjskich pracach historycznych. Nie mo\u017ce jednak ono by\u0107 uwa\u017cane za prawdziwe, gdy\u017c sens s\u0142owa \"ukraina\" zosta\u0142 wzi\u0119ty z j\u0119zyka rosyjskiego, a nie staros\u0142owia\u0144skiego, a j\u0119zyki te maj\u0105 spore rozbie\u017cno\u015bci merytoryczne. Termin \"Ukraina\" pojawi\u0142 si\u0119 po raz pierwszy w \"Latopisie kijowskim\", opisuj\u0105cym wydarzenia XII w., kt\u00f3rego najstarszy egzemplarz pochodzi z XV w. Opisuj\u0105c \u015bmier\u0107 W\u0142odzimierza, ksi\u0119cia perejas\u0142awskiego, autor tekstu stwierdzi\u0142, i\u017c po jego zgonie","start_idx":16,"end_idx":199}
+{"id":"mrc_8529","question":"jaki uk\u0142ad klawiatury w polsce?","answer":"Uk\u0142ad programisty","context":"u\u017cywany uk\u0142ad klawiatury w Polsce \u2013 mimo jego nieprzystosowania do profesjonalnego wpisywania danych tekstowych w j\u0119zyku polskim. Uk\u0142ad programisty poza Polsk\u0105 jest u\u017cywany tak\u017ce w Czechach i w Rumunii, przy czym rumu\u0144ski uk\u0142ad programisty jest bardziej podobny do polskiego. Litery z czeskimi znakami diakrytycznymi (\"\u00e1\", \"\u010d\", \"\u011b\", \"\u00e9\", \"\u00ed\", \"\u0159\", \"\u0161\", \"\u016f\", \"\u00fa\", \"\u00fd\", \"\u017e\") uzyskuje si\u0119 poprzez r\u00f3wnoczesne wci\u015bni\u0119cie prawego klawisza (lub ) i odpowiednich klawiszy takich jak: \"8\", \"4\", \"2\", \"0\", \"9\", \"5\", \"3\", \";\", \"[\", \"7\", \"6\". Litery z rumu\u0144skimi znakami diakrytycznymi (\"\u00e2\", \"\u021b\", \"\u00ee\", \"\u0103\", \"\u0219\") uzyskuje si\u0119 poprzez r\u00f3wnoczesne wci\u015bni\u0119cie prawego klawisza (lub ) i \u0142aci\u0144skiej litery, z kt\u00f3rej wywodzi si\u0119 dodatkowy rumu\u0144ski znak (liter\u0119 \"\u00e2\" uzyskuje si\u0119 przez wci\u015bni\u0119cie prawego + lub +). Programisty","start_idx":130,"end_idx":147}
+{"id":"mrc_8530","question":"kto jest ministrem sprawiedliwo\u015bci?","answer":"Zbigniew Ziobro","context":"Ministerstwo Sprawiedliwo\u015bci (MS) \u2013 urz\u0105d pomocniczy Ministra Sprawiedliwo\u015bci, naczelnego organu administracji rz\u0105dowej odpowiedzialnego za dzia\u0142 administracji rz\u0105dowej \u2013 sprawiedliwo\u015b\u0107. Minister Sprawiedliwo\u015bci z mocy Konstytucji jest cz\u0142onkiem Krajowej Rady S\u0105downictwa. Minister sprawiedliwo\u015bci od 31 marca 1990 do 30 marca 2010 i ponownie od 4 marca 2016 jest jednocze\u015bnie prokuratorem generalnym, a od 29 grudnia 1989 roku jest jednym z cz\u0142onk\u00f3w Krajowej Rady S\u0105downictwa. Od 31 marca 2010 do 3 marca 2016 istnia\u0142 urz\u0105d Prokuratora Generalnego, kt\u00f3ry by\u0142 odr\u0119bny od Ministra Sprawiedliwo\u015bci i administracji rz\u0105dowej. Prokurator Generalny powo\u0142ywany by\u0142 przez Prezydenta RP na 6-letni\u0105 kadencj\u0119 spo\u015br\u00f3d dw\u00f3ch kandydat\u00f3w przedstawionych przez Krajow\u0105 Rad\u0119 S\u0105downictwa i Krajow\u0105 Rad\u0119 Prokuratury. == Kierownictwo == * Zbigniew Ziobro (Solidarna Polska) \u2013 Minister Sprawiedliwo\u015bci od 16 listopada 2015,","start_idx":820,"end_idx":835}
+{"id":"mrc_8531","question":"jaki wirus powoduje katar?","answer":"Najcz\u0119\u015bciej wywo\u0142uje je rinowirus","context":"lub zielonego i nie mo\u017cna na jego podstawie stwierdzi\u0107, kt\u00f3ry czynnik jest odpowiedzialny za infekcj\u0119. === Post\u0119p choroby === Przezi\u0119bienie zwykle rozpoczyna si\u0119 zm\u0119czeniem, dreszczami, kichaniem i b\u00f3lem g\u0142owy, po czym przez kilka dni osoba chora ma katar i kaszel. Objawy pojawiaj\u0105 si\u0119 w ci\u0105gu 16 do 72 godzin od ekspozycji i nasilaj\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy drugim a czwartym dniem od pojawienia si\u0119 infekcji. Zazwyczaj objawy ust\u0119puj\u0105 w ci\u0105gu siedmiu do dziesi\u0119ciu dni, lecz w niekt\u00f3rych przypadkach mog\u0105 utrzymywa\u0107 si\u0119 do trzech tygodni. U dzieci kaszel utrzymuje si\u0119 przez ponad dziesi\u0119\u0107 dni w 35\u201340% przypadk\u00f3w, a przez ponad 25 dni u 10% chorych. == Przyczyny == === Wirusy === Przezi\u0119bienie jest infekcj\u0105 wirusow\u0105 g\u00f3rnych dr\u00f3g oddechowych. Najcz\u0119\u015bciej wywo\u0142uje je rinowirus (30\u201380%),","start_idx":735,"end_idx":768}
+{"id":"mrc_8532","question":"kto by\u0142 tw\u00f3rc\u0105 pos\u0105gu zeusa w \u015bwi\u0105tyni olimpijskiej?","answer":"Fidiasz","context":"Pos\u0105g Zeusa \u2013 antyczny pos\u0105g Zeusa z V w. p.n.e. autorstwa Fidiasza ze \u015bwi\u0105tyni Zeusa w Olimpii, zaliczany przez staro\u017cytnych Grek\u00f3w do siedmiu cud\u00f3w \u015bwiata. Rze\u017aba przedstawia\u0142a siedz\u0105cego na tronie Zeusa o powa\u017cnym i dostojnym obliczu. Na g\u0142owie mia\u0142 wieniec z ga\u0142\u0105zek oliwnych, z lewego ramienia zwisa\u0142 mu z\u0142oty p\u0142aszcz, w prawej d\u0142oni trzyma\u0142 statu\u0119 bogini Nike, a lew\u0105 r\u0119k\u0119 wspiera\u0142 na wyk\u0142adanym szlachetnymi kamieniami berle. Na rze\u017abionych oparciach i nogach tronu ukazano postaci b\u00f3stw i sceny bitewne. Szat\u0119 i w\u0142osy Zeusa wykonano ze z\u0142ota, obna\u017cone cz\u0119\u015bci cia\u0142a z ko\u015bci s\u0142oniowej, tron z drewna cedrowego wyk\u0142adanego hebanem i szlachetnymi kamieniami. Rze\u017aba sta\u0142a w \u015bwi\u0105tyni w Olimpii przez ok. 800 lat. Po wprowadzeniu zakazu igrzysk olimpijskich pos\u0105g zosta\u0142 wywieziony do Konstantynopola","start_idx":59,"end_idx":66}
+{"id":"mrc_8533","question":"kto by\u0142 przeciwnikiem konfederat\u00f3w w wojnie secesyjnej?","answer":"armii Unii","context":"1865 \u015bmiertelno\u015b\u0107 z powodu dyzenterii, tyfusu i malarii stanowi\u0142a 995 na ka\u017cdy tysi\u0105c przypadk\u00f3w. == Polacy w wojnie secesyjnej == Kiedy wojna secesyjna si\u0119 zacz\u0119\u0142a, w Stanach Zjednoczonych przebywa\u0142o oko\u0142o 30 tysi\u0119cy Polak\u00f3w. Oko\u0142o 4 tysi\u0119cy s\u0142u\u017cy\u0142o w armii Unii, 166 z nich mia\u0142o stopnie oficerskie. Szacuje si\u0119, \u017ce oko\u0142o 500 Polak\u00f3w walczy\u0142o po stronie Konfederacji. W\u0142odzimierz Krzy\u017canowski by\u0142 dow\u00f3dc\u0105 Legionu Polskiego i zyska\u0142 za swoj\u0105 s\u0142u\u017cb\u0119 wyrazy uznania. Na pocz\u0105tku zg\u0142osi\u0142 si\u0119 do wojska jako szeregowy. P\u00f3\u017aniej spe\u0142nia\u0142 ju\u017c powa\u017cniejsz\u0105 rol\u0119 przy rekrutacji ma\u0142ego oddzia\u0142u, znanego jako Kompania Krzy\u017canowskiego, nast\u0119pnie zosta\u0142 awansowany do rangi majora. W 1861 sekretarz wojny Cameron zleci\u0142 mu sformowanie oddzia\u0142\u00f3w polskich z os\u00f3b narodowo\u015bci polskiej, zamieszkuj\u0105cych Uni\u0119. Krzy\u017canowskiemu uda\u0142o si\u0119 znale\u017a\u0107 400 m\u0119\u017cczyzn, z kt\u00f3rych","start_idx":253,"end_idx":263}
+{"id":"mrc_8534","question":"kiedy subjonctif?","answer":"\"subjonctif\" zachodzi tak\u017ce wtedy, gdy czasowniki wyra\u017caj\u0105ce przekonanie s\u0105 zaprzeczone albo utworzone jest z ich udzia\u0142em pytanie z inwersj\u0105.","context":"\"subjonctif\" zachodzi tak\u017ce wtedy, gdy czasowniki wyra\u017caj\u0105ce przekonanie s\u0105 zaprzeczone albo utworzone jest z ich udzia\u0142em pytanie z inwersj\u0105. Przyk\u0142adowo: \"Je ne pense pas que Jean soit venu.\" \u2192 \"Nie s\u0105dz\u0119, \u017ce Jean przyszed\u0142.\" \"Il n'est pas certain que Jean vienne.\" \u2192 \"Nie jest pewne, \u017ce Jean przyjdzie.\" \"Est-il certain que Jean soit venu ?\" \u2192 \"Czy jest pewne, \u017ce Jean przyszed\u0142?\" \"Crois-tu que Jean vienne ?\" \u2192 \"My\u015blisz, \u017ce Jean przyjdzie?\" Inne przyk\u0142ady: \"Peut-on dire que cet \u00e9difice soit un bon exemple de l\u2019architecture gothique ?\" \u2192 \"Czy mo\u017cna powiedzie\u0107, \u017ce ten budynek jest dobrym przyk\u0142adem architektury gotyckiej?\" \"Je ne trouve pas que votre plaisanterie soit de bon go\u00fbt.\" \u2192 \"Nie uwa\u017cam, \u017ce pa\u0144ski \u017cart jest w dobrym gu\u015bcie\".","start_idx":0,"end_idx":142}
+{"id":"mrc_8535","question":"jaka jest funkcja propagandy?","answer":"celowe dzia\u0142anie zmierzaj\u0105ce do ukszta\u0142towania okre\u015blonych pogl\u0105d\u00f3w i zachowa\u0144 zbiorowo\u015bci ludzkiej lub jednostki.","context":"Propaganda (od \u2013 rozszerza\u0107, rozci\u0105ga\u0107, krzewi\u0107) \u2013 celowe dzia\u0142anie zmierzaj\u0105ce do ukszta\u0142towania okre\u015blonych pogl\u0105d\u00f3w i zachowa\u0144 zbiorowo\u015bci ludzkiej lub jednostki. Propaganda cz\u0119sto jest kojarzona z materia\u0142ami przygotowywanymi przez w\u0142adze danego kraju w celu krzewienia pozytywnych postaw obywateli zgodnych z racj\u0105 stanu jak np. zach\u0119canie do wst\u0119powania do wojska celem obrony kraju w czasie wojny. Grupy aktywist\u00f3w, przedsi\u0119biorstwa czy media r\u00f3wnie\u017c mog\u0105 produkowa\u0107 propagand\u0119. W XX wieku termin propaganda cz\u0119sto wi\u0105za\u0142 si\u0119 z podej\u015bciem manipulacyjnym z uwagi na u\u017cywanie jej przez totalitarne re\u017cimy, ale historycznie propaganda jest neutralnym terminem opisowym. Propaganda totalitarnych re\u017cim\u00f3w polega na manipulacji intelektualnej i emocjonalnej z u\u017cyciem jednostronnych, niew\u0142a\u015bciwych etycznie lub nawet ca\u0142kowicie fa\u0142szywych argument\u00f3w i wi\u0105\u017ce si\u0119 \u015bci\u015ble z u\u017cyciem dezinformacji, zmierza do upowszechnienia trwa\u0142ych postaw","start_idx":51,"end_idx":165}
+{"id":"mrc_8536","question":"jakimi cechami powinien charakteryzowa\u0107 si\u0119 naukowiec?","answer":"wnikliwo\u015bci\u0105 w rozr\u00f3\u017cnianiu rzeczy na poz\u00f3r jednakowych, zdolno\u015bci\u0105 kojarzenia rzeczy na poz\u00f3r ze sob\u0105 nie zwi\u0105zanych oraz krytycyzmem w rozpoznawaniu prawd i fa\u0142sz\u00f3w maj\u0105cych pozory prawd.","context":"Naukowiec, uczony \u2013 osoba pracuj\u0105ca naukowo, ekspert w pewnej dziedzinie nauki, stosuj\u0105cy w prowadzonych przez siebie badaniach odpowiednie metody naukowe, osoba \u201eposzukuj\u0105ca odpowiedzi na pytania, na kt\u00f3re dotychczas nikt nie odpowiedzia\u0142, za pomoc\u0105 metod umo\u017cliwiaj\u0105cych udowodnienie odpowiedzi\u201d. Zaw\u00f3d naukowca charakteryzuje si\u0119 \u201ewnikliwo\u015bci\u0105 w rozr\u00f3\u017cnianiu rzeczy na poz\u00f3r jednakowych, zdolno\u015bci\u0105 kojarzenia rzeczy na poz\u00f3r ze sob\u0105 nie zwi\u0105zanych oraz krytycyzmem w rozpoznawaniu prawd i fa\u0142sz\u00f3w maj\u0105cych pozory prawd. Zami\u0142owanie towarzysz\u0105ce takiemu talentowi przejawia si\u0119 jako pasja badawcza, na kt\u00f3r\u0105 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 niepok\u00f3j wobec niewiadomego oraz pragnienie uzyskania najtrafniejszych odpowiedzi i najracjonalniejszych rozwi\u0105za\u0144\u201d. Pasji badawczej nie mo\u017cna zam\u00f3wi\u0107, zaplanowa\u0107 czy nakaza\u0107. Jest stanem psychicznym, kt\u00f3ry nie opuszcza naukowca w \u017cadnej godzinie (st\u0105d stereotypowe wyobra\u017cenia uczonego robi\u0105cego, pod wp\u0142ywem nag\u0142ego impulsu, notatki na","start_idx":334,"end_idx":523}
+{"id":"mrc_8537","question":"jak nazywano ma\u0142ego karolka?","answer":"Koszmarny Karolek","context":"Koszmarny Karolek () \u2013 cykl ksi\u0105\u017cek Franceski Simon, kt\u00f3ry opowiada o niesfornym ch\u0142opcu imieniem Karolek. == Postacie == * Koszmarny Karolek (Horrid Henry) \u2013 g\u0142\u00f3wny bohater; wed\u0142ug jego rodzic\u00f3w jest najkoszmarniejszym dzieckiem na \u015bwiecie. Lubi denerwowa\u0107 innych, a szczeg\u00f3lnie swojego brata Damianka. Za\u0142o\u017cy\u0142 tajny klub \u201ePurpurowa Czaszka\u201d. Jego ulubione programy to \u201eOb\u017cartuch Onufry\u201d, \u201eMaksio Mutant\u201d, \u201eGladiator Terminator\u201d, \u201eSmrodliwy Salonik\u201d i \u201eRaper Saper\u201d. Uwielbia chipsy. Nienawidzi oszcz\u0119dza\u0107, ale za to nade wszystko lubi wydawa\u0107 pieni\u0105dze. * Doskona\u0142y Damianek (Perfect Peter) \u2013 m\u0142odszy brat Karolka. Jest niewiarygodnie grzeczny. Ci\u0105gle dostaje z\u0142ote gwiazdki i dobre oceny w szkole. Za\u0142o\u017cy\u0142 stowarzyszenie doskona\u0142ych dobroczy\u0144c\u00f3w. Ci\u0105gle skar\u017cy na Karolka. Damianek cz\u0119sto poucza Karolka i pokazuje przy nim swoj\u0105 doskona\u0142o\u015b\u0107, co sk\u0142ania Karolka do bicia i przezywania","start_idx":0,"end_idx":17}
+{"id":"mrc_8538","question":"jak du\u017ca jest polska?","answer":"Polska zajmuje 9. miejsce w Europie pod wzgl\u0119dem powierzchni oraz 8. pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. Na \u015bwiecie Polska zajmuje 70. miejsce pod wzgl\u0119dem powierzchni i 35. miejsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci.","context":"publicznych. Wybory do organ\u00f3w stanowi\u0105cych s\u0105 powszechne, r\u00f3wne, bezpo\u015brednie i przeprowadzane w g\u0142osowaniu tajnym. == Geografia == Polska zajmuje 9. miejsce w Europie pod wzgl\u0119dem powierzchni oraz 8. pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. Na \u015bwiecie Polska zajmuje 70. miejsce pod wzgl\u0119dem powierzchni i 35. miejsce pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci. D\u0142ugo\u015b\u0107 granic Polski wynosi 3511 km, w tym 440 km przypada na granic\u0119 morsk\u0105 (linia wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego, kt\u00f3ra nie jest lini\u0105 granicy pa\u0144stwa, wynosi 770 km). Do obszaru kraju wlicza si\u0119 tak\u017ce morze terytorialne, a specjalne prawa przys\u0142uguj\u0105 Polsce w tzw. strefie przyleg\u0142ej. Graniczy z nast\u0119puj\u0105cymi pa\u0144stwami: * od zachodu: ** (467 km) * od po\u0142udnia: ** (796 km) ** (541 km) * od wschodu: ** (535 km) ** (418 km)","start_idx":133,"end_idx":338}
+{"id":"mrc_8539","question":"czym zas\u0142yn\u0119\u0142a margaret thatcher?","answer":"Stanowczo\u015b\u0107 w stosunku do strajkuj\u0105cych g\u00f3rnik\u00f3w oraz do pa\u0144stw bloku wschodniego","context":"Margaret Hilda Thatcher z domu Roberts, w\u0142a\u015bc. Margaret Hilda Thatcher, Baronessa Thatcher (ur. 13 pa\u017adziernika 1925 w Grantham, zm. 8 kwietnia 2013 w Londynie) \u2013 brytyjska chemiczka, prawnik i polityk, premier Wielkiej Brytanii w latach 1979\u20131990. Stanowczo\u015b\u0107 w stosunku do strajkuj\u0105cych g\u00f3rnik\u00f3w oraz do pa\u0144stw bloku wschodniego spowodowa\u0142a nadanie jej przydomku \u201e\u017belaznej Damy\u201d (). Liberaln\u0105 polityk\u0119 gospodarcz\u0105 jej gabinetu ochrzczono mianem \u201etaczeryzmu\u201d. Nale\u017ca\u0142a do czo\u0142owych eurosceptyk\u00f3w, by\u0142a zwolenniczk\u0105 ograniczonej integracji europejskiej. By\u0142a najd\u0142u\u017cej urz\u0119duj\u0105cym brytyjskim premierem w XX wieku, piastowa\u0142a ten urz\u0105d przez najd\u0142u\u017cszy nieprzerwany czas od kadencji Roberta Jenkinsona (1812\u20131827). Jest tak\u017ce pierwsz\u0105 kobiet\u0105, kt\u00f3ra w Wielkiej Brytanii zosta\u0142a wybrana na szefa partii rz\u0105dz\u0105cej. Wraz z Margaret Beckett (minister spraw zagranicznych), Theres\u0105 May (minister spraw wewn\u0119trznych oraz premier) i","start_idx":249,"end_idx":330}
+{"id":"mrc_8540","question":"ile punkt\u00f3w zdoby\u0142 rafa\u0142 brzozowski?","answer":"16 punkt\u00f3w (w tym 8 pkt od juror\u00f3w i 8 pkt od widz\u00f3w)","context":"hymnem Mistrzostw \u015awiata w Pi\u0142ce R\u0119cznej M\u0119\u017cczyzn 2015, oraz nagra\u0142 piosenki \u201eZ kopyta kulig rwie\u201d i \u201eP\u00f3jd\u017amy wszyscy do stajenki\u201d na potrzeby albumu \u015bwi\u0105tecznego pt. \"Siemacha po kol\u0119dzie\". W listopadzie 2015 wyda\u0142 album studyjny pt. \"Borysewicz & Brzozowski\", kt\u00f3r\u0105 nagra\u0142 w duecie z Janem Borysewiczem. W 2017 zosta\u0142 gospodarzem teleturnieju TVP2 \"Ko\u0142o Fortuny\" oraz opiekunem jednej z dru\u017cyn w talent-show TVN \"Mali giganci\". W lutym z utworem \u201eSky Over Europe\u201d, nad kt\u00f3rym pracowa\u0142 z Marcinem Kindl\u0105 i Markiem Dutkiewiczem, zakwalifikowa\u0142 si\u0119 do fina\u0142u polskich eliminacji do 62. Konkursu Piosenki Eurowizji. 18 lutego wyst\u0105pi\u0142 w finale selekcji i zaj\u0105\u0142 drugie miejsce po zdobyciu 16 punkt\u00f3w (w tym 8 pkt od juror\u00f3w i 8 pkt od widz\u00f3w), przegrywaj\u0105c tylko z Kasi\u0105 Mo\u015b.","start_idx":686,"end_idx":739}
+{"id":"mrc_8541","question":"w kt\u00f3rym roku powsta\u0142o toy story?","answer":"1995","context":"Toy Story \u2013 film animowany produkcji ameryka\u0144skiej z 1995 roku stworzony przez firm\u0119 Pixar we wsp\u00f3\u0142pracy z firm\u0105 Disney. Pierwszy film pe\u0142nometra\u017cowy stworzony ca\u0142kowicie przy u\u017cyciu techniki komputerowej (CGI). == Opis fabu\u0142y == Film opowiada o zabawkach Andy\u2019ego. Jego ulubie\u0144cem jest kowboj imieniem Chudy. Do kolekcji Andy\u2019ego zaliczaj\u0105 si\u0119 m.in. zabawki: pies Cienki, Pan Bulwa czy zielony dinozaur Rex. W dniu swoich urodzin Andy dostaje w prezencie Buzza Astrala \u2013 astronaut\u0119, kt\u00f3ry \u201espycha\u201d w k\u0105t Chudego, staj\u0105c si\u0119 ulubion\u0105 zabawk\u0105 ch\u0142opca. Chudy jest zazdrosny o now\u0105 zabawk\u0119. Kt\u00f3rego\u015b dnia przypadkowo pozbywa si\u0119 Buzza, przez co inne zabawki odwracaj\u0105 si\u0119 od niego. Chudy postanawia jednak naprawi\u0107 wyrz\u0105dzon\u0105 szkod\u0119 i przyprowadzi\u0107 Buzza z powrotem do domu. S\u0105siad Andy\u2019ego \u2013 Sid dostaje w","start_idx":53,"end_idx":57}
+{"id":"mrc_8542","question":"jaka jest funkcja j\u0105dra kom\u00f3rkowego?","answer":"Funkcj\u0105 j\u0105dra kom\u00f3rkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej oraz kontrolowanie czynno\u015bci kom\u00f3rki, poprzez regulowanie ekspresji gen\u00f3w.","context":"stanowi\u0105 genom kom\u00f3rki. Funkcj\u0105 j\u0105dra kom\u00f3rkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej oraz kontrolowanie czynno\u015bci kom\u00f3rki, poprzez regulowanie ekspresji gen\u00f3w. G\u0142\u00f3wne struktury, kt\u00f3re obecne s\u0105 w budowie j\u0105dra kom\u00f3rkowego to b\u0142ona j\u0105drowa, podw\u00f3jna membrana otaczaj\u0105ca ca\u0142e organellum i oddzielaj\u0105ca je od cytoplazmy oraz blaszka j\u0105drowa, sie\u0107 delikatnych w\u0142\u00f3kienek bia\u0142kowych utworzonych przez laminy, stanowi\u0105cych rusztowanie dla j\u0105dra i nadaj\u0105cych mu wytrzyma\u0142o\u015b\u0107 mechaniczn\u0105. B\u0142ona j\u0105drowa jest nieprzepuszczalna dla wi\u0119kszo\u015bci cz\u0105steczek, dlatego obecne s\u0105 w niej pory j\u0105drowe. S\u0105 to kana\u0142y przechodz\u0105ce przez obie b\u0142ony, umo\u017cliwiaj\u0105ce transport jon\u00f3w i innych cz\u0105stek. Transport wi\u0119kszych cz\u0105stek, takich jak bia\u0142ka, jest \u015bci\u015ble kontrolowany i zachodzi na zasadzie transportu aktywnego, kontrolowanego przez bia\u0142ka transportowe. Transport j\u0105drowy jest kluczowy dla funkcjonowania kom\u00f3rki, poniewa\u017c przemieszczanie cz\u0105stek poprzez b\u0142on\u0119 j\u0105drow\u0105","start_idx":24,"end_idx":180}
+{"id":"mrc_8543","question":"kim by\u0142 julian ursyn niemcewicz?","answer":"polski dramaturg, powie\u015bciopisarz, poeta, historyk, pami\u0119tnikarz, publicysta, t\u0142umacz, wolnomularz, zast\u0119pca wielkiego m\u00f3wcy Wielkiej Lo\u017cy Narodowej Wielkiego Wschodu Polskiego w 1781 roku, cz\u0142onek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1791\u20131792.","context":"Julian Ursyn Niemcewicz herbu Rawicz, ps. i krypt.: \"Anonim; Iwan Wasilewicz, oficer w wojsku moskiewskim; J.N.; J.U.N.; J.Ur.N.; Julius Orion; Mo\u015bko Jankiele\" (ur. 16 lutego 1758 w Skokach na Polesiu, zm. 21 maja 1841 w Pary\u017cu) \u2013 polski dramaturg, powie\u015bciopisarz, poeta, historyk, pami\u0119tnikarz, publicysta, t\u0142umacz, wolnomularz, zast\u0119pca wielkiego m\u00f3wcy Wielkiej Lo\u017cy Narodowej Wielkiego Wschodu Polskiego w 1781 roku, cz\u0142onek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1791\u20131792. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Skokach ko\u0142o Brze\u015bcia nad Bugiem 16 lutego 1758 (wed\u0142ug A.J. Czartoryskiego \u2013 16 lutego 1757), jako syn Marcelego, podczaszego mielnickiego, i Jadwigi z Suchodolskich. Ochrzczony zosta\u0142 w pobliskich Wistyczach. Pochodzi\u0142 ze \u015bredniozamo\u017cnej rodziny szlacheckiej (p\u00f3\u017aniej jednego z najbogatszych rod\u00f3w Polesia). Ojciec zwi\u0105zany by\u0142 z rodzin\u0105 Czartoryskich. Dzieci\u0144stwo swe w","start_idx":231,"end_idx":475}
+{"id":"mrc_8544","question":"ile wa\u017cy najwi\u0119ksza ryba \u015bwiata?","answer":"Masa cia\u0142a rekina wielorybiego si\u0119ga 13,6 t (niepotwierdzone dot\u0105d pog\u0142oski m\u00f3wi\u0105 o osobnikach nawet 20-metrowej d\u0142ugo\u015bci, wa\u017c\u0105cych ponad 30 ton).","context":"Rekin wielorybi (\"Rhincodon typus\") \u2013 gatunek morskiej ryby chrz\u0119stnoszkieletowej, jedyny przedstawiciel monotypowej rodziny Rhincodontidae, najwi\u0119kszy przedstawiciel rekin\u00f3w, \u0142atwo rozpoznawalny po specyficznym ubarwieniu. Jest te\u017c najwi\u0119ksz\u0105 znan\u0105 ryb\u0105. Najwi\u0119kszy wiarygodnie zmierzony osobnik tego gatunku mierzy\u0142 18,8 m d\u0142ugo\u015bci. Masa cia\u0142a rekina wielorybiego si\u0119ga 13,6 t (niepotwierdzone dot\u0105d pog\u0142oski m\u00f3wi\u0105 o osobnikach nawet 20-metrowej d\u0142ugo\u015bci, wa\u017c\u0105cych ponad 30 ton). Na wielu obszarach maksymalna odnotowana d\u0142ugo\u015b\u0107 nie przekracza jednak 10\u201312 m. Pomimo imponuj\u0105cych rozmiar\u00f3w i gro\u017anie brzmi\u0105cej nazwy, rekin wielorybi jest ryb\u0105 \u0142agodn\u0105 i nie stanowi zagro\u017cenia dla cz\u0142owieka. Jest jednym z trzech znanych rekin\u00f3w \u017cywi\u0105cych si\u0119 planktonem. Pozosta\u0142e dwa to d\u0142ugoszpar i rekin wielkog\u0119bowy. Rekin wielorybi do\u017cywa ponad 70 lat. Jest po\u0142awiany gospodarczo, jego mi\u0119so osi\u0105ga wysokie ceny. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania ==","start_idx":335,"end_idx":481}
+{"id":"mrc_8545","question":"jakie \u015bwi\u0119to 11 listopada?","answer":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918).","context":"Narodowe \u015awi\u0119to Niepodleg\u0142o\u015bci \u2013 \u015bwi\u0119to pa\u0144stwowe w Polsce obchodzone corocznie 11 listopada dla upami\u0119tnienia odzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez Polsk\u0119 w 1918, po 123 latach zabor\u00f3w (1795\u20131918). \u015awi\u0119to zosta\u0142o ustanowione ustaw\u0105 z dnia 23 kwietnia 1937, zniesione ustaw\u0105 Krajowej Rady Narodowej 22 lipca 1945, przywr\u00f3cono je ustaw\u0105 w okresie transformacji systemowej w 1989. Jest dniem wolnym od pracy. == Znaczenie daty == Odzyskiwanie przez Polsk\u0119 niepodleg\u0142o\u015bci by\u0142o procesem stopniowym. Wyb\u00f3r 11 listopada uzasadni\u0107 mo\u017cna zbiegiem wydarze\u0144 w Polsce z zako\u0144czeniem I wojny \u015bwiatowej dzi\u0119ki zawarciu rozejmu w Compi\u00e8gne 11 listopada 1918, piecz\u0119tuj\u0105cego ostateczn\u0105 kl\u0119sk\u0119 Niemiec. Dzie\u0144 wcze\u015bniej przyby\u0142 do Warszawy J\u00f3zef Pi\u0142sudski. W tych dw\u00f3ch dniach, 10 i 11 listopada 1918, nar\u00f3d polski u\u015bwiadomi\u0142 sobie w pe\u0142ni odzyskanie niepodleg\u0142o\u015bci, a nastr\u00f3j g\u0142\u0119bokiego","start_idx":0,"end_idx":192}
+{"id":"mrc_8546","question":"gdzie \u017cyj\u0105 przepi\u00f3rki?","answer":"niemal ca\u0142\u0105 Europ\u0119, Azj\u0119 \u015arodkow\u0105 i Po\u0142udniow\u0105 oraz Afryk\u0119.","context":"Przepi\u00f3rka zwyczajna, przepi\u00f3rka (\"Coturnix coturnix\") \u2013 gatunek \u015bredniego ptaka w\u0119drownego z rodziny kurowatych (Phasianidae), zamieszkuj\u0105cy niemal ca\u0142\u0105 Europ\u0119, Azj\u0119 \u015arodkow\u0105 i Po\u0142udniow\u0105 oraz Afryk\u0119. Przeloty w V i VIII \u2013 IX (wyj\u0105tkowo do XI). Zimuje w basenie Morza \u015ar\u00f3dziemnego, Afryce i w Indiach. == Systematyka == Wyr\u00f3\u017cniono kilka podgatunk\u00f3w \"C. coturnix\": * \"C. coturnix coturnix\" \u2013 przepi\u00f3rka zwyczajna, przepi\u00f3rka \u2013 zamieszkuje Europ\u0119, Afryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105, Azj\u0119 \u015arodkow\u0105 i p\u00f3\u0142nocne Indie; * \"C. coturnix conturbans\" \u2013 zamieszkuje Azory; * \"C. coturnix inopinata\" \u2013 zamieszkuje Wyspy Zielonego Przyl\u0105dka; * \"C. coturnix africana\" \u2013 przepi\u00f3rka afryka\u0144ska \u2013 zamieszkuje Afryk\u0119 Subsaharyjsk\u0105, Madagaskar i Komory. Populacja introdukowana na wyspy Mauritius i Reunion prawdopodobnie wymar\u0142a. * \"C. coturnix erlangeri\" \u2013 zamieszkuje wschodni\u0105 i p\u00f3\u0142nocno-wschodni\u0105 Afryk\u0119; dawniej t\u0119","start_idx":142,"end_idx":201}
+{"id":"mrc_8547","question":"w jaki spos\u00f3b polscy \u017co\u0142nierze uczcili zdobycie monte cassino?","answer":"Emil Czech, odegra\u0142 hejna\u0142 mariacki, og\u0142aszaj\u0105c zwyci\u0119stwo polskich \u017co\u0142nierzy.","context":"Emil Czech, odegra\u0142 hejna\u0142 mariacki, og\u0142aszaj\u0105c zwyci\u0119stwo polskich \u017co\u0142nierzy. Sukces 2 Korpusu Polskiego polega\u0142 na umo\u017cliwieniu jednostkom brytyjskiego XIII Korpusu wej\u015bcia w dolin\u0119 rzeki Liri bez obawy, \u017ce p\u00f3\u0142nocne skrzyd\u0142o brytyjskie mo\u017ce zosta\u0107 zaatakowane przez Niemc\u00f3w z rejonu masywu Monte Cassino. 19 maja wzg\u00f3rza \u201e575\u201d i \u201eSan Angelo\u201d zosta\u0142y oczyszczone przez polskie oddzia\u0142y z wojsk nieprzyjaciela. 2 Korpus Polski zdoby\u0142 te\u017c Piedimonte (grupa \u201eBob\u201d), a Passo Corno i Monte Cairo opanowali u\u0142ani z 15 Pu\u0142ku U\u0142an\u00f3w Pozna\u0144skich w dniach 21\u201325 maja 1944 roku. Droga na Rzym zosta\u0142a otwarta. W ten spos\u00f3b 2 Korpus Polski przerwa\u0142 w swoim pasie dwie linie obronne Niemc\u00f3w: \u201eLini\u0119 Gustawa\u201d i \u201eLini\u0119 Hitlera\u201d. 19 maja oko\u0142o godz. 17 dywizje polskie nawi\u0105za\u0142y \u0142\u0105czno\u015b\u0107 ogniow\u0105 z 78 Dywizj\u0105","start_idx":0,"end_idx":78}
+{"id":"mrc_8548","question":"kto zapocz\u0105tkowa\u0142 ruch na rzecz wolnego oprogramowania?","answer":"Ruch wolnego oprogramowania zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany przez Richarda Stallmana (RMS) oraz jego fundacje Free Software Foundation (FSF).","context":"stosowane jest okre\u015blenie Wolne i otwarte oprogramowanie, okre\u015blaj\u0105ce dwa ruchy Wolne oraz Otwarte (ang. free and open) oprogramowanie. Wolne oprogramowanie jest przeciwie\u0144stwem zamkni\u0119tego oprogramowania. Wolne oprogramowanie mo\u017ce by\u0107 oprogramowaniem komercyjnym, licencje copyleft nie zabraniaj\u0105 zarabiania na nim. Ruch wolnego oprogramowania zosta\u0142 zapocz\u0105tkowany przez Richarda Stallmana (RMS) oraz jego fundacje Free Software Foundation (FSF). Ruch Wolnego i otwartego oprogramowania zosta\u0142 rozpowszechniony na inne dziedziny \u017cycia takie jak otwarta tre\u015b\u0107, otwarte standardy czy ruch wolnej kultury. == Definicja == Oprogramowanie, aby mo\u017cna je by\u0142o nazwa\u0107 wolnym, musi spe\u0142nia\u0107 kilka podstawowych za\u0142o\u017ce\u0144, kt\u00f3re zosta\u0142y zawarte w definicji wolnego oprogramowania opublikowanej przez Free Software Foundation. Przys\u0142uguj\u0105ce u\u017cytkownikowi wolno\u015bci: * wolno\u015b\u0107 0: wolno\u015b\u0107 uruchamiania programu, w dowolnym celu, * wolno\u015b\u0107 1: wolno\u015b\u0107 analizowania programu oraz","start_idx":317,"end_idx":448}
+{"id":"mrc_8549","question":"jak\u0105 funkcj\u0119 w organizacji dna w j\u0105drze pe\u0142ni\u0105 histony?","answer":"Histony H2A, H2B, H3 i H4 tworz\u0105 rdze\u0144 nukleosomu, a histon H1 spina DNA wchodz\u0105ce i schodz\u0105ce z nukleosomu.","context":"H1 jest najbardziej zmienny. Histony H2A, H2B, H3 i H4 tworz\u0105 rdze\u0144 nukleosomu, a histon H1 spina DNA wchodz\u0105ce i schodz\u0105ce z nukleosomu. Histony s\u0105 bia\u0142kami niezwykle konserwatywnymi ewolucyjnie i wyst\u0119puj\u0105 u wszystkich organizm\u00f3w eukariotycznych, a tak\u017ce u archeon\u00f3w, jednak H1 wykazuje spore r\u00f3\u017cnice nie tylko gatunkowe, ale tak\u017ce tkankowe. Nie jest to spowodowane r\u00f3\u017cnymi genami koduj\u0105cymi histon H1, lecz modyfikacjami potranslacyjnymi. Istnieje tak\u017ce bardzo wiele tkankowo specyficznych wariant\u00f3w histon\u00f3w, zw\u0142aszcza w przypadku histonu \u0142\u0105cznikowego, na przyk\u0142ad: * CenH3 - odpowiedzialny za organizacj\u0119 centromer\u00f3w i kinetochor\u00f3w * H3.3 - zwi\u0119ksza aktywno\u015b\u0107 transkrypcji * H2A.X - u\u0142atwia napraw\u0119 i rekombinacj\u0119 DNA == Budowa == Rdze\u0144 ka\u017cdego histonu jako bia\u0142ka jest niepolarn\u0105 domen\u0105 globulinow\u0105. Polarne s\u0105 obydwa ko\u0144ce, kt\u00f3re zawieraj\u0105 w\u0142a\u015bnie aminokwasy","start_idx":29,"end_idx":137}
+{"id":"mrc_8550","question":"kto jest rezydentem?","answer":"osoby fizyczne maj\u0105ce miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne maj\u0105ce siedzib\u0119 w kraju, a tak\u017ce inne podmioty maj\u0105ce siedzib\u0119 w kraju, posiadaj\u0105ce zdolno\u015b\u0107 zaci\u0105gania zobowi\u0105za\u0144 i nabywania praw we w\u0142asnym imieniu; rezydentami s\u0105 r\u00f3wnie\u017c znajduj\u0105ce si\u0119 w kraju oddzia\u0142y, przedstawicielstwa i przedsi\u0119biorstwa utworzone przez nierezydent\u00f3w.","context":"Rezydentami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe, s\u0105 osoby fizyczne maj\u0105ce miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne maj\u0105ce siedzib\u0119 w kraju, a tak\u017ce inne podmioty maj\u0105ce siedzib\u0119 w kraju, posiadaj\u0105ce zdolno\u015b\u0107 zaci\u0105gania zobowi\u0105za\u0144 i nabywania praw we w\u0142asnym imieniu; rezydentami s\u0105 r\u00f3wnie\u017c znajduj\u0105ce si\u0119 w kraju oddzia\u0142y, przedstawicielstwa i przedsi\u0119biorstwa utworzone przez nierezydent\u00f3w.","start_idx":102,"end_idx":447}
+{"id":"mrc_8551","question":"co przedstawia obraz stworzenie adama?","answer":"Fresk przedstawia scen\u0119 z Ksi\u0119gi Rodzaju (Rdz 1,27), w kt\u00f3rej B\u00f3g daje \u017cycie Adamowi, pierwszemu cz\u0142owiekowi.","context":"Stworzenie Adama \u2013 fresk autorstwa Micha\u0142a Anio\u0142a, uko\u0144czony oko\u0142o 1511 roku, znajduj\u0105cy si\u0119 w Kaplicy Syksty\u0144skiej w Watykanie. == Opis sceny == Fresk przedstawia scen\u0119 z Ksi\u0119gi Rodzaju (Rdz 1,27), w kt\u00f3rej B\u00f3g daje \u017cycie Adamowi, pierwszemu cz\u0142owiekowi. Jahwe jest przedstawiony jako starszy cz\u0142owiek z brod\u0105. Cia\u0142o Boga jest bardzo bliskie klasycznemu pi\u0119knu oraz idealnym proporcjom. Spoczywa na roz\u0142o\u017cystej purpurowej szacie, razem z kilkoma cherubinami. Jego lewe rami\u0119 obejmuje kobiet\u0119, prawdopodobnie Ew\u0119, kt\u00f3ra dopiero czeka w niebie na bycie stworzon\u0105. Adam przedstawiony jest na tle zielonych ogrod\u00f3w i b\u0142\u0119kitnych w\u00f3d Edenu. Prawe rami\u0119 Boga wysuwa si\u0119, aby przekaza\u0107 iskr\u0119 \u017cycia do palca Adama. Palce Boga i Adama znajduj\u0105 si\u0119 w bardzo niewielkiej odleg\u0142o\u015bci od siebie. == Kontrowersyjny p\u0119pek == Zaobserwowano,","start_idx":146,"end_idx":255}
+{"id":"mrc_8552","question":"jaki by\u0142 pierwszy film na youtube?","answer":"\"Me at the zoo\" u\u017cytkownika jawed (Jawed Karim)","context":"pierwszych miesi\u0119cy dzia\u0142alno\u015bci. Pierwszym filmem opublikowanym w serwisie YouTube jest film pod tytu\u0142em \"Me at the zoo\" u\u017cytkownika jawed (Jawed Karim). Film ten zosta\u0142 opublikowany 23 kwietnia 2005 o 20:27:12 PDT. W czasie lata 2006 YouTube by\u0142 jedn\u0105 z najszybciej rosn\u0105cych witryn internetowych i sta\u0142 si\u0119 5. najbardziej popularn\u0105 stron\u0105 w rankingu Alexa Internet. Wed\u0142ug badania z 16 lipca 2006 na YouTube ogl\u0105dano 100 milion\u00f3w film\u00f3w dziennie, a 65 tys. nowych film\u00f3w umieszczano na serwisie w ci\u0105gu doby. Witryna mia\u0142a \u015brednio 100 milion\u00f3w odwiedzaj\u0105cych miesi\u0119cznie. 9 pa\u017adziernika 2006 og\u0142oszono, \u017ce przedsi\u0119biorstwo mo\u017ce zosta\u0107 kupione przez Google za 1,65 miliarda dolar\u00f3w z kapita\u0142em akcyjnym. Umowa zakupu pomi\u0119dzy Google i YouTube zosta\u0142a zawarta po tym, jak YouTube przedstawi\u0142 ugody z trzema przedsi\u0119biorstwami","start_idx":106,"end_idx":153}
+{"id":"mrc_8553","question":"kto trenowa\u0142 mike tyson?","answer":"Cusowi D'Amato","context":"pierwszy raz wda\u0142 si\u0119 w b\u00f3jk\u0119 w wieku dziesi\u0119ciu lat, kiedy inne dziecko zabi\u0142o jednego z go\u0142\u0119bi Tysona. W dzieci\u0144stwie Tyson nale\u017ca\u0142 do gang\u00f3w ulicznych, Bobby Stewart, zauwa\u017cy\u0142 umiej\u0119tno\u015bci i potencja\u0142 Tysona, w zwi\u0105zku z czym oddal go pod opiek\u0119 Cusowi D'Amato, by\u0142emu trenerowi Floyda Pattersona, mistrza \u015bwiata wagi ci\u0119\u017ckiej w boksie zawodowym. W p\u00f3\u017aniejszym okresie Tyson uczy\u0142 si\u0119 w liceum Catskill High School, ale zosta\u0142 z niego wydalony w 1982 za liczne wykroczenia. == Kariera bokserska == === Styl walki === Mike Tyson stosowa\u0142 taktyk\u0119 defensywy zwan\u0105 peek-a-boo, kt\u00f3rej nauczy\u0142 go Cus D'Amato. Polega ona na trzymaniu pi\u0119\u015bci blisko na wysoko\u015bci oczu lub ust i os\u0142anianiu twarzy przedramionami. Cia\u0142o boksera ko\u0142ysze si\u0119 na boki, unikaj\u0105c ciosu. Jednocze\u015bnie bokser wyczekuje","start_idx":249,"end_idx":263}
+{"id":"mrc_8554","question":"kt\u00f3re izraelskie miasto zosta\u0142o przekazane w\u0142adzom palesty\u0144skim w 1995 roku?","answer":"Betlejem","context":"3 osoby, dwa dni p\u00f3\u017aniej obrzucili kamieniami kolejny autobus z niemieckimi turystami rani\u0105c 2 osoby. 9 grudnia 1990 Palesty\u0144czycy wrzucili bomb\u0119 do miejscowego posterunku wojskowego, przez co zgin\u0105\u0142 1 izraelski \u017co\u0142nierz, a 20 os\u00f3b zosta\u0142o rannych. W 1995 miasto przekazano Palesty\u0144czykom. W 2002 roku Bazylika Narodzenia Pa\u0144skiego by\u0142a zajmowana przez kilkudziesi\u0119cioosobow\u0105 grup\u0119 bojownik\u00f3w palesty\u0144skich, kt\u00f3rzy schronili si\u0119 tam w czasie akcji policyjnej wojsk izraelskich \u2013 po 5-tygodniowym obl\u0119\u017ceniu zawarto porozumienie, na mocy kt\u00f3rego cz\u0119\u015b\u0107 bojownik\u00f3w zosta\u0142a odes\u0142ana do Gazy, a kilkunastu deportowano do kraj\u00f3w europejskich. Po uwolnieniu ko\u015bcio\u0142a znaleziono w nim kilkadziesi\u0105t za\u0142o\u017conych \u0142adunk\u00f3w wybuchowych. Betlejem znajduje si\u0119 od tej pory pod zaostrzon\u0105 kontrol\u0105 \u2013 blokada dr\u00f3g i okresowe wprowadzanie godziny policyjnej. W 2012 roku odkryto bull\u0119 z okresu Pierwszej","start_idx":723,"end_idx":731}
+{"id":"mrc_8555","question":"do jakiej grupy ro\u015blin nale\u017cy s\u0142onecznik?","answer":"rodziny astrowatych.","context":"S\u0142onecznik (\"Helianthus\" L.) \u2013 rodzaj ro\u015blin z rodziny astrowatych. Obejmuje ponad 50 gatunk\u00f3w. Wyst\u0119puj\u0105 one naturalnie w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej na obszarze od Kanady po po\u0142udniowy Meksyk. Poza tym rozprzestrzenione zosta\u0142y na wszystkich kontynentach z wyj\u0105tkiem obszar\u00f3w r\u00f3wnikowych. S\u0142onecznik zwyczajny jest wa\u017cn\u0105 ekonomicznie ro\u015blin\u0105 oleist\u0105 \u2013 jego nasiona zawieraj\u0105 25\u201332% t\u0142uszcz\u00f3w. Jest te\u017c ro\u015blin\u0105 jadaln\u0105, ozdobn\u0105 i wykorzystywan\u0105 leczniczo. Jadalnych bulw dostarcza s\u0142onecznik bulwiasty. R\u00f3\u017cne gatunki uprawiane s\u0105 jako ro\u015bliny ozdobne. Nazwa naukowa rodzaju nawi\u0105zuje do kszta\u0142tu koszyczk\u00f3w i utworzona zosta\u0142a z greckich s\u0142\u00f3w \"helios\" znacz\u0105cego s\u0142o\u0144ce i \"anthos\" znacz\u0105cego kwiat. == Morfologia == ; Pokr\u00f3j: Ro\u015bliny jednoroczne i byliny o \u0142odygach wyprostowanych, czasem p\u0142o\u017c\u0105cych i podnosz\u0105cych si\u0119, osi\u0105gaj\u0105cych od kilku cm do 3 m, rzadko nawet 5 m wysoko\u015bci. P\u0119dy","start_idx":47,"end_idx":67}
+{"id":"mrc_8556","question":"jak wygl\u0105da ba\u0142wan?","answer":"Ba\u0142wan \u2013 przypominaj\u0105ca w og\u00f3lnym zarysie cz\u0142owieka figura wykonana ze \u015bniegu, symbolizuj\u0105ca zim\u0119. Lepienie ba\u0142wana jest popularn\u0105 zabaw\u0105. Tradycyjny ba\u0142wan sk\u0142ada si\u0119 z trzech kul \u015bniegowych ustawionych na sobie, tworz\u0105cych g\u0142ow\u0119, tu\u0142\u00f3w i nogi. Oczy, usta i guziki wykonuje si\u0119 z w\u0119gielk\u00f3w, nos z marchewki, r\u0119ce z patyk\u00f3w, natomiast nakrycie g\u0142owy stanowi garnek b\u0105d\u017a wiadro. Czasami ba\u0142wan trzyma te\u017c miot\u0142\u0119.","context":"Ba\u0142wan \u2013 przypominaj\u0105ca w og\u00f3lnym zarysie cz\u0142owieka figura wykonana ze \u015bniegu, symbolizuj\u0105ca zim\u0119. Lepienie ba\u0142wana jest popularn\u0105 zabaw\u0105. Tradycyjny ba\u0142wan sk\u0142ada si\u0119 z trzech kul \u015bniegowych ustawionych na sobie, tworz\u0105cych g\u0142ow\u0119, tu\u0142\u00f3w i nogi. Oczy, usta i guziki wykonuje si\u0119 z w\u0119gielk\u00f3w, nos z marchewki, r\u0119ce z patyk\u00f3w, natomiast nakrycie g\u0142owy stanowi garnek b\u0105d\u017a wiadro. Czasami ba\u0142wan trzyma te\u017c miot\u0142\u0119. == Znane ba\u0142wany == * Ba\u0142wanek Bouli \u2013 bohater francuskiego serialu animowanego. * Ba\u0142wan () \u2013 maskotka Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Innsbrucku w 1976 roku. * Arktos \u2013 czarny charakter niemieckiego serialu animowanego \"Tabaluga\". * Ba\u0142wanek Olaf \u2013 bohater filmu Walta Disneya \"Kraina Lodu\" (stworzony przez kr\u00f3low\u0105 Els\u0119). * Jack Frost, bohater filmu \"Jack Frost\". == Unikod == Symbol ba\u0142wana","start_idx":0,"end_idx":411}
+{"id":"mrc_8557","question":"kim jest g\u0142\u00f3wny bohater powie\u015bci w 80 dni dooko\u0142a \u015bwiata?","answer":"G\u0142\u00f3wnym bohaterem opowie\u015bci jest angielski d\u017centelmen \u2013 Phileas Fogg","context":"W osiemdziesi\u0105t dni dooko\u0142a \u015bwiata (inne wersje tytu\u0142\u00f3w wyda\u0144 po polsku: Podr\u00f3\u017c na oko\u0142o \u015bwiata w osiemdziesi\u0119ciu dniach, Podr\u00f3\u017c naoko\u0142o \u015bwiata w 80-ciu dniach, Podr\u00f3\u017c naoko\u0142o \u015bwiata w o\u015bmdziesi\u0105t dni, W 80 dni dooko\u0142a \u015bwiata) (fr. \"Le tour du monde en quatre-vingt jours\") \u2013 najpopularniejsza jednotomowa powie\u015b\u0107 francuskiego pisarza Juliusza Verne\u2019a, kt\u00f3ra zosta\u0142a opublikowana po raz pierwszy w 1872 roku. Nale\u017cy do cyklu powie\u015bciowego Niezwyk\u0142e podr\u00f3\u017ce. Pierwszy polski przek\u0142ad, dokonany przez J\u00f3zefa Grajnerta, zosta\u0142 wydany w 1873 roku. T\u0142umaczenie Zbigniewa Florczaka osi\u0105gn\u0119\u0142o udokumentowany nak\u0142ad 788620 egzemplarzy. == Tre\u015b\u0107 == G\u0142\u00f3wnym bohaterem opowie\u015bci jest angielski d\u017centelmen \u2013 Phileas Fogg, znany jako stateczny, bogaty acz skromny samotnik. Zaskoczeniem dla wszystkich jest zdarzenie, podczas kt\u00f3rego zak\u0142ada si\u0119 o 20.000 funt\u00f3w szterling\u00f3w ze swoimi","start_idx":640,"end_idx":708}
+{"id":"mrc_8558","question":"na jakich p\u0142ytach le\u017cy azja?","answer":"Azja le\u017cy w wi\u0119kszo\u015bci na p\u0142ycie eurazjatyckiej.","context":"=== Budowa geologiczna === Azja le\u017cy w wi\u0119kszo\u015bci na p\u0142ycie eurazjatyckiej. Wyr\u00f3\u017cni\u0107 mo\u017cna tak\u017ce pozosta\u0142e cztery platformy. Platforma syberyjska sk\u0142ada si\u0119 z prekambryjskich ska\u0142 metamorficznych. Platforma chi\u0144ska by\u0142a pierwotnie p\u00f3\u0142nocn\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 Gondwany i na prze\u0142omie paleozoiku i mezozoiku przy\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 do Azji. Platforma deka\u0144ska oddzieli\u0142a si\u0119 od Gondwany w jurze, do Azji przy\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 w trzeciorz\u0119dzie; obejmuje P\u00f3\u0142wysep Indyjski oraz Cejlon. Platforma Arabska obejmuje P\u00f3\u0142wysep Arabski; oddzieli\u0142a si\u0119 w trzeciorz\u0119dzie od platformy afryka\u0144sko-arabskiej. === Strefy ro\u015blinne === Wieczne lody Arktyki zajmuj\u0105 p\u00f3\u0142nocne kra\u0144ce kontynentu azjatyckiego granicz\u0105ce z Oceanem Arktycznym \u2013 biegunem p\u00f3\u0142nocnym. Wyst\u0119puje tu noc i dzie\u0144 polarny. Wieczne lody Arktyki zwane s\u0105 trafnie pustyni\u0105 lodow\u0105. W tym \u015brodowisku \u017cycie skupia si\u0119 wok\u00f3\u0142 morza. Mimo ekstremalnych warunk\u00f3w pustynie lodowe nie","start_idx":27,"end_idx":75}
+{"id":"mrc_8559","question":"w jaki spos\u00f3b mo\u017cna zmniejszy\u0107 napi\u0119cie powierzchniowe wody?","answer":"poprzez dodanie do nich substancji powierzchniowo czynnych, tzw. surfaktant\u00f3w","context":"by\u0107 zmniejszone poprzez dodanie do nich substancji powierzchniowo czynnych, tzw. surfaktant\u00f3w. Surfaktantami s\u0105 m.in. myd\u0142a, emulgatory oraz detergenty. Cz\u0105steczki surfaktant\u00f3w gromadz\u0105 si\u0119 na granicy faz u\u0142atwiaj\u0105c ich kontakt. S\u0105 one zbudowane z dw\u00f3ch cz\u0119\u015bci, z kt\u00f3rych ka\u017cda odpowiada za \u0142atwe mieszanie si\u0119 z odr\u0119bn\u0105 faz\u0105. Przyk\u0142adowo, cz\u0105steczka surfaktantu zmniejszaj\u0105cego napi\u0119cie mi\u0119dzyfazowe na granicy wody i oleju musi zawiera\u0107 cz\u0119\u015b\u0107 hydrofilow\u0105, u\u0142atwiaj\u0105c\u0105 kontakt z wod\u0105, oraz cz\u0119\u015b\u0107 hydrofobow\u0105, \u0142atwo przylegaj\u0105c\u0105 do niepolarnego oleju. Jedn\u0105 z wa\u017cniejszych wielko\u015bci opisuj\u0105cych roztw\u00f3r substancji powierzchniowo czynnej jest nadmiar powierzchniowy. == Metody pomiaru == Pierwszych pomiar\u00f3w dokona\u0142 w po\u0142owie XIX wieku Ludwig Ferdinand Wilhelmy. Opracowano wiele metod pomiaru, z czego praktyczne znaczenie maj\u0105: * metody kapilarne, polegaj\u0105 na pomiarze wysoko\u015bci wzniesienia kapilarnego w dw\u00f3ch rurkach o","start_idx":16,"end_idx":93}
+{"id":"mrc_8560","question":"czym zako\u0144czy\u0142 si\u0119 potop szwedzki?","answer":"Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660.","context":"Potop szwedzki, wojna polsko-szwedzka (1655\u20131660), VI wojna polsko-szwedzka \u2013 najazd Szwecji na Rzeczpospolit\u0105 w latach 1655\u20131660 b\u0119d\u0105cy jedn\u0105 z ods\u0142on II wojny p\u00f3\u0142nocnej. Formalnie zako\u0144czy\u0142 go pok\u00f3j w Oliwie zawarty w 1660. Wojna ze Szwedami toczy\u0142a si\u0119 r\u00f3wnolegle z wojn\u0105 polsko-rosyjsk\u0105 1654\u20131667. Potop szwedzki by\u0142 jedn\u0105 z ods\u0142on wojen prowadzonych przez Szwecj\u0119, kt\u00f3ra d\u0105\u017cy\u0142a do ca\u0142kowitej dominacji nad Morzem Ba\u0142tyckim, wynikiem czego by\u0142y wcze\u015bniejsze wojny z Polsk\u0105 o uj\u015bcie Wis\u0142y i Inflanty. Konflikt mia\u0142 r\u00f3wnie\u017c swoje korzenie w sporze o tron Szwecji w obr\u0119bie dynastii Waz\u00f3w, do czego zg\u0142aszali pretensje kr\u00f3lowie polscy z tej dynastii. Do najazdu wojsk szwedzkich dosz\u0142o, gdy Rzeczpospolita prowadzi\u0142a wyniszczaj\u0105c\u0105 wojn\u0119 obronn\u0105 z Rosj\u0105, kt\u00f3ra wiosn\u0105 i latem 1654 roku najecha\u0142a ponad po\u0142ow\u0119 jej terytorium (\"potop","start_idx":172,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_8561","question":"dlaczego w ameryce pojawi\u0142a si\u0119 ludno\u015b\u0107 pochodz\u0105ca z afryki?","answer":"wkr\u00f3tce na wielk\u0105 skal\u0119 rozwin\u0105\u0142 si\u0119 handel niewolnikami, sprowadzanymi g\u0142\u00f3wnie z Angoli i Konga.","context":"cz\u0119\u015bci Ameryki Po\u0142udniowej (Wicekr\u00f3lestwo Peru). W obydwu g\u0142\u00f3wnych koloniach kszta\u0142towa\u0142a si\u0119 elita w\u0142adzy \u2013 jej wi\u0119kszo\u015b\u0107 stanowi\u0142a szlachta pochodz\u0105ca z P\u00f3\u0142wyspu Iberyjskiego. Podobne procesy zachodzi\u0142y w portugalskiej Brazylii, cho\u0107 tu przez d\u0142ugi czas system kolonialny rozwija\u0142 si\u0119 w pe\u0142ni tylko na stosunkowo niewielkim obszarze w\u0105skiego pasa przybrze\u017cnego. Autochtonicznej ludno\u015bci india\u0144skiej przypada\u0142a rola si\u0142y roboczej w gospodarce opartej na systemie rozleg\u0142ych monokultur rolnych. Coraz wi\u0119ksze obszary ziemi przeznaczano pod plantacje bawe\u0142ny, tytoniu, kukurydzy, trzciny cukrowej, kakao i kawy lub wypas byd\u0142a. Odkrywano z\u0142o\u017ca z\u0142ota, srebra i diament\u00f3w, powstawa\u0142y liczne kopalnie. Poniewa\u017c zaczyna\u0142o brakowa\u0107 r\u0105k do pracy na plantacjach i w prymitywnych kopalniach, wkr\u00f3tce na wielk\u0105 skal\u0119 rozwin\u0105\u0142 si\u0119 handel niewolnikami, sprowadzanymi g\u0142\u00f3wnie z Angoli i Konga. Pierwszy transport z Afryki na","start_idx":783,"end_idx":880}
+{"id":"mrc_8562","question":"jakie zadania dosta\u0142 bilbo jako w\u0142amywacz?","answer":"Bilbo mia\u0142 s\u0142u\u017cy\u0107 krasnoludom jako w\u0142amywacz, pomocny w przenikni\u0119ciu do wn\u0119trza G\u00f3ry i odzyskania przynajmniej cz\u0119\u015bci zagarni\u0119tych przez smoka skarb\u00f3w.","context":"Gandalf, namawiaj\u0105c go do udzia\u0142u w przygodzie. Okaza\u0142a si\u0119 ni\u0105 planowana wyprawa kompanii krasnolud\u00f3w (pod wodz\u0105 Thorina D\u0119bowej Tarczy), maj\u0105ca na celu odzyskanie ich dawnej siedziby, Samotnej G\u00f3ry (Ereboru), zajmowanej przez smoka Smauga. Zgodnie z planem Gandalfa Bilbo mia\u0142 s\u0142u\u017cy\u0107 krasnoludom jako w\u0142amywacz, pomocny w przenikni\u0119ciu do wn\u0119trza G\u00f3ry i odzyskania przynajmniej cz\u0119\u015bci zagarni\u0119tych przez smoka skarb\u00f3w. Hobbit zdecydowa\u0142 si\u0119 towarzyszy\u0107 krasnoludom, cho\u0107 ci\u0119\u017cko zni\u00f3s\u0142 rozstanie z domowymi wygodami Bag End. Gdy w trakcie przeprawy przez G\u00f3ry Mgliste krasnoludowie i Gandalf wpadli w r\u0119ce goblin\u00f3w, Bilbo b\u0142\u0105dzi\u0142 samotnie w podziemiach. Znalaz\u0142 tam pier\u015bcie\u0144, a tak\u017ce spotka\u0142 Golluma. Nie chc\u0105c pa\u015b\u0107 \u0142upem stwora, przedstawi\u0142 mu si\u0119 i zaproponowa\u0142 gr\u0119 w zagadki. Gollum przyj\u0105\u0142 wyzwanie i zgodzi\u0142 si\u0119 pokaza\u0107 Bagginsowi drog\u0119 na","start_idx":268,"end_idx":420}
+{"id":"mrc_8563","question":"jakie pa\u0144stwa uznaj\u0105 kosowo?","answer":"Stany Zjednoczone i przewa\u017caj\u0105c\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Unii Europejskiej oraz NATO.","context":"pa\u0144stwo zosta\u0142o uznane przez Stany Zjednoczone i przewa\u017caj\u0105c\u0105 wi\u0119kszo\u015b\u0107 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich Unii Europejskiej oraz NATO. W lutym 2018 od 112 do 115 niepodleg\u0142ych kraj\u00f3w oraz 4 inne podmioty prawa mi\u0119dzynarodowego uznawa\u0142y niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Kosowa. Na dzie\u0144 4 wrze\u015bnia 2020 liczba ta spad\u0142a do 97 niepodleg\u0142ych kraj\u00f3w oraz 4 innych podmiot\u00f3w prawa mi\u0119dzynarodowego ze 193 pa\u0144stw cz\u0142onkowskich ONZ, 22 z 27 Unii Europejskiej i 26 z 30 NATO. Uznanie zosta\u0142o cofni\u0119te przez Palau, Madagaskar, Wyspy Salomona, Komory, Dominik\u0119, Surinam, Burundi, Papu\u0119 Now\u0105 Gwine\u0119, Lesotho, Grenad\u0119, Republik\u0119 \u015arodkowoafryka\u0144sk\u0105, Togo oraz Ghan\u0119. 13 listopada 2019 roku Nauru wycofa\u0142o si\u0119 z uznania niepodleg\u0142o\u015bci Kosowa, za\u015b 2 marca 2020 roku uczyni\u0142o to Sierra Leone. === Pa\u0144stwa cz\u0142onkowskie ONZ === === Pa\u0144stwa nieuznawane i terytoria stowarzyszone ===","start_idx":29,"end_idx":121}
+{"id":"mrc_8564","question":"kto jest wsp\u00f3\u0142czesnym prometeuszem?","answer":"Frankenstein","context":"Frankenstein ( \u2013 \"Frankenstein, czyli wsp\u00f3\u0142czesny Prometeusz\"; /\u02c8fr\u00e6\u014b.k\u0259n.\u0283ta\u035cin/ lub, angielska /\u02c8fr\u00e6\u014b.k\u0259n.sta\u026an/) \u2013 powie\u015b\u0107 angielskiej pisarki i poetki okresu romantyzmu Mary Shelley z 1818 roku. Pisarz SF Brian Aldiss uwa\u017ca\u0142 \"Frankensteina\" za pierwsz\u0105 powie\u015b\u0107 SF lub przynajmniej zapowied\u017a tego gatunku. Powie\u015b\u0107 doczeka\u0142a si\u0119 wielu przer\u00f3bek i adaptacji filmowych, kt\u00f3rych wi\u0119kszo\u015b\u0107 zniekszta\u0142ca\u0142a lub sp\u0142yca\u0142a pierwowz\u00f3r. Pierwsza ekranizacja powsta\u0142a w 1910, najs\u0142ynniejsza \u2013 w 1931, a jedna z najbardziej udanych i wiernych orygina\u0142owi \u2013 w 1994. Powie\u015b\u0107 Mary Shelley nie jest bowiem, jak filmowe produkcje hollywoodzkie, prostym dzie\u0142em obliczonym na efekt grozy. Wymowa powie\u015bci obraca si\u0119 wok\u00f3\u0142 dylematu moralnego r\u00f3wnania si\u0119 cz\u0142owieka z Bogiem-stw\u00f3rc\u0105, kwesti\u0105 prawa stw\u00f3rcy do decydowania o losach stworzonej przez siebie istoty oraz zasadniczego tematu: odrzucenia stwora przez ludzi, gdy\u017c","start_idx":0,"end_idx":12}
+{"id":"mrc_8565","question":"jaka strefa czasowa warszawa?","answer":"UTC+01:00","context":"UTC+01:00 (A \u2013 Alpha) \u2013 strefa czasowa, odpowiadaj\u0105ca czasowi s\u0142onecznemu po\u0142udnika 15\u00b0E. Do strefy czasowej UTC+01:00 nale\u017cy czas \u015brodkowoeuropejski (\"CET\", \"Central European Time\"), czas zachodnioafryka\u0144ski (\"WAT\", \"West Africa Time\"), czas zachodnioeuropejski letni (\"WEST\", \"Western European Summer Time\"), czas brytyjski letni (\"BST\", \"British Summer Time\"). W strefie znajduje si\u0119 m.in. Amsterdam, Berlin, Bruksela, Casablanca, Kinszasa, Lagos, Madryt, Oslo, Pary\u017c, Rzym, Warszawa i Wiede\u0144. == Strefa ca\u0142oroczna == Afryka: * * * * * (Kinszasa oraz prowincje: Kongo \u015arodkowe, Kwango, Kwilu, Mai-Ndombe, Mongala, Prowincja R\u00f3wnikowa, Tshuapa, Ubangi P\u00f3\u0142nocne i Ubangi Po\u0142udniowe) * * * * * (opr\u00f3cz Ramadanu) * * * * == Czas standardowy (zimowy) na p\u00f3\u0142kuli p\u00f3\u0142nocnej == Europa: * * * * * * * * * * *","start_idx":0,"end_idx":9}
+{"id":"mrc_8566","question":"w jakich stylach p\u0142ywackich podczas nawrot\u00f3w dotykam \u015bciany basenu obur\u0105cz?","answer":"w delfinie i \u017cabce","context":"do klasycznego; # w przej\u015bciu ze stylu klasycznego (\u017cabki) do kraula. == Przepisy FINA dotycz\u0105ce nawrot\u00f3w == Na zawodach w p\u0142ywaniu technika wykonania nawrotu jest \u015bci\u015ble okre\u015blona przepisami \u015awiatowej Federacji P\u0142ywackiej. Wybrane przepisy dotycz\u0105ce nawrot\u00f3w: * we wszystkich konkurencjach p\u0142ywak podczas nawrotu musi mie\u0107 fizyczny kontakt ze \u015bcian\u0105 p\u0142ywalni. Nawr\u00f3t musi by\u0107 wykonany od \u015bciany i niedozwolone jest odbicie si\u0119 od dna lub zrobienie kroku; * podczas nawrotu w kraulu i stylu grzbietowym \u015bciany nawrotowej nale\u017cy dotkn\u0105\u0107 dowoln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 cia\u0142a, natomiast w delfinie i \u017cabce obur\u0105cz jednocze\u015bnie roz\u0142\u0105czonymi d\u0142o\u0144mi; * po nawrocie dozwolone jest ca\u0142kowite zanurzenie si\u0119 p\u0142ywaka na dystansie nie d\u0142u\u017cszym ni\u017c 15 metr\u00f3w. Przed tym punktem g\u0142owa musi \u201ez\u0142ama\u0107\u201d powierzchni\u0119 wody; * w stylu klasycznym po nawrocie p\u0142ywak","start_idx":569,"end_idx":587}
+{"id":"mrc_8567","question":"gdzie rozgrywany jest us open?","answer":"Od 1978 odbywa si\u0119 w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens na twardych kortach USTA Billie Jean King National Tennis Center we Flushing Meadows\u2013Corona Park.","context":"US Open, \"United States Open\" \u2013 mi\u0119dzynarodowe mistrzostwa USA w tenisie; jeden z czterech turniej\u00f3w zaliczanych do Wielkiego Szlema, rozgrywany w Stanach Zjednoczonych od 1881 roku, na prze\u0142omie sierpnia i wrze\u015bnia. Od 1978 odbywa si\u0119 w Nowym Jorku, w dzielnicy Queens na twardych kortach USTA Billie Jean King National Tennis Center we Flushing Meadows\u2013Corona Park. Pula nagr\u00f3d w 2021 roku wynosi\u0142a 60,1 mln dolar\u00f3w ameryka\u0144skich. Zasada wyp\u0142acania r\u00f3wnych wynagrodze\u0144 dla obu p\u0142ci zosta\u0142a przyj\u0119ta w 1973 roku. Kortem g\u0142\u00f3wnym jest Arthur Ashe Stadium z widowni\u0105 ponad 22,5 tys. os\u00f3b, nazwany na cze\u015b\u0107 Arthura Ashe\u2019a, wybitnego afro-ameryka\u0144skiego tenisisty, zmar\u0142ego w 1993 roku. Nast\u0119pny pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci obiekt, Louis Armstrong Stadium, o pojemno\u015bci 10 tys. widz\u00f3w. Kompleks sportowy sk\u0142ada si\u0119 z 33","start_idx":217,"end_idx":367}
+{"id":"mrc_8568","question":"jakie niedzwiedzie zyja w kanadzie?","answer":"Nied\u017awied\u017a grizli","context":"Nied\u017awied\u017a grizli, grizli, grizzly, nied\u017awied\u017a szary (\"Ursus arctos horribilis\") \u2013 podgatunek nied\u017awiedzia brunatnego, drapie\u017cnego ssaka nale\u017c\u0105cego do rodziny nied\u017awiedziowatych. Pierwotnie zamieszkiwa\u0142 rozleg\u0142e obszary Ameryki P\u00f3\u0142nocnej, obecnie g\u0142\u00f3wnie p\u00f3\u0142nocno-zachodni\u0105 jej cz\u0119\u015b\u0107. == Taksonomia == Takson ten po raz pierwszy naukowo opisa\u0142 w 1815 roku ameryka\u0144ski przyrodnik George Ord, nadaj\u0105c mu nazw\u0119 \"Ursus horribilis\". Jako miejsce typowe od\u0142owu okazu typowego Ord wskaza\u0142 \u201erzek\u0119 Missouri, troch\u0119 powy\u017cej uj\u015bcia rzeki Poplar, na p\u00f3\u0142nocny wsch\u00f3d od Montany\u201d. == Zasi\u0119g wyst\u0119powania == Nied\u017awied\u017a grizli wyst\u0119puje w zach. Kanadzie (Jukon, Terytoria P\u00f3\u0142nocno-Zachodnie, Kolumbia Brytyjska i Alberta) oraz \u015brodkowej cz\u0119\u015bci zach. Stan\u00f3w Zjednoczonych (wyt\u0119piony od p\u0142d. Wyomingu a\u017c do Meksyku). W przesz\u0142o\u015bci nied\u017awiedzie te zasiedla\u0142y znaczn\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 dzisiejszych Stan\u00f3w Zjednoczonych, a ich zasi\u0119g na po\u0142udnie ci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 a\u017c","start_idx":0,"end_idx":17}
+{"id":"mrc_8569","question":"jak stare jest s\u0142o\u0144ce?","answer":"S\u0142o\u0144ce uformowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 4,57 mld lat temu","context":"cz\u0119\u015bci swojego \u017cycia. Nie zmieni\u0142o si\u0119 znacznie w ci\u0105gu ostatnich czterech miliard\u00f3w lat i pozostanie stabilne przez kolejne cztery miliardy. Jednak\u017ce w miar\u0119 ustawania syntezy wodoru w hel w j\u0105drze i przenoszenie si\u0119 jej do wy\u017cszych warstw S\u0142o\u0144ce czekaj\u0105 powa\u017cne zmiany, zar\u00f3wno wewn\u0119trzne, jak i zewn\u0119trzne. === Powstanie === S\u0142o\u0144ce uformowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o 4,57 mld lat temu w wyniku zapadni\u0119cia si\u0119 cz\u0119\u015bci wielkiego ob\u0142oku molekularnego, kt\u00f3ry sk\u0142ada\u0142 si\u0119 g\u0142\u00f3wnie z wodoru oraz helu i przypuszczalnie utworzy\u0142 wiele innych gwiazd, w tym HD 162826. Jego wiek zosta\u0142 oszacowany na podstawie modeli komputerowych ewolucji gwiazd i pomiar\u00f3w zawarto\u015bci ci\u0119\u017ckich radioizotop\u00f3w. Wynik ten jest sp\u00f3jny z datowaniem izotopowym najstarszej materii w Uk\u0142adzie S\u0142onecznym, o wieku 4,567 mld lat. Badania meteoryt\u00f3w ujawni\u0142y \u015blady stabilnych","start_idx":328,"end_idx":373}
+{"id":"mrc_8570","question":"w kt\u00f3rym roku by\u0142 drugi rozbi\u00f3r?","answer":"1793","context":"II rozbi\u00f3r Polski (1793) \u2013 drugi z trzech rozbior\u00f3w Polski, do kt\u00f3rych dosz\u0142o pod koniec XVIII wieku. Dokonany przez Imperium Rosyjskie i Kr\u00f3lestwo Prus, bez udzia\u0142u Austrii. == Historia == Wykorzystuj\u0105c kapitulacj\u0119 Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego po wojnie polsko-rosyjskiej w roku 1792 i przej\u0119cie rz\u0105d\u00f3w w Polsce przez targowiczan, 25 pa\u017adziernika 1792 kr\u00f3l pruski Fryderyk Wilhelm II za\u017c\u0105da\u0142 wcielenia Wielkopolski do Kr\u00f3lestwa Prus. Mia\u0142a by\u0107 ona ekwiwalentem za niepowodzenia armii pruskich w wojnie przeciwko rewolucyjnej Francji, prowadzonej w koalicji absolutystycznych monarchii europejskich. \u017b\u0105danie to warunkowa\u0142 gro\u017ab\u0105 wycofania si\u0119 Prus z koalicji antyfrancuskiej, ale wnet przekszta\u0142ci\u0142o si\u0119 ono w propozycj\u0119 II rozbioru cz\u0119\u015bci ziem Rzeczypospolitej pomi\u0119dzy Rosj\u0119 i Prusy. 23 stycznia 1793 dosz\u0142o do podpisania traktatu podzia\u0142owego mi\u0119dzy Katarzyn\u0105 II a Fryderykiem","start_idx":19,"end_idx":23}
+{"id":"mrc_8571","question":"na kt\u00f3rym kontynencie zamieszkuje najwi\u0119cej ludzi?","answer":"najwi\u0119cej ludzi zamieszkiwa\u0142o Azj\u0119 (ok. 4,31 mld)","context":"Ludno\u015b\u0107 \u015bwiata \u2013 og\u00f3\u0142 wszystkich ludzi zamieszkuj\u0105cy Ziemi\u0119. W dniu 15 listopada 2022 roku ich liczba wynios\u0142a, wed\u0142ug szacunk\u00f3w Funduszu Ludno\u015bciowego Narod\u00f3w Zjednoczonych, osiem miliard\u00f3w. W 2015 najwi\u0119cej ludzi zamieszkiwa\u0142o Azj\u0119 (ok. 4,31 mld), nast\u0119pnie Afryk\u0119 (ok. 1,15 mld), Europ\u0119 (ok. 745 mln), Ameryk\u0119 \u0141aci\u0144sk\u0105 (ok. 617 mln), Ameryk\u0119 P\u00f3\u0142nocn\u0105 (ok. 356 mln bez Ameryki \u015arodkowej i Karaib\u00f3w) i Oceani\u0119 (ok. 37 mln). W ci\u0105gu roku na \u015bwiecie rodzi si\u0119 oko\u0142o 131 mln dzieci i w tym samym czasie umiera 55 mln os\u00f3b, co daje \u015bredni przyrost 76 mln os\u00f3b rocznie. Ekumena zajmuje obecnie oko\u0142o 91% l\u0105dowych obszar\u00f3w Ziemi. Rozmieszczenie ludno\u015bci jest bardzo nier\u00f3wnomierne: oko\u0142o 52% populacji ludzkiej zamieszkuje tereny oddalone od brzegu morza nie wi\u0119cej ni\u017c 200 km, przy","start_idx":199,"end_idx":248}
+{"id":"mrc_8572","question":"jak zgin\u0105\u0142 \u017c\u00f3\u0142kiewski?","answer":"Hetman zgin\u0105\u0142 na polach niedaleko miejscowo\u015bci Otaci","context":"Stanis\u0142aw \u017b\u00f3\u0142kiewski herbu Lubicz (ur. 1547 w Turynce pod Lwowem, zm. 7 pa\u017adziernika 1620 w Berezowce, kilka kilometr\u00f3w od granicy na Dniestrze w Mo\u0142dawii podczas odwrotu z pola bitwy pod Cecor\u0105) \u2013 polski magnat, od 1618 hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny, hetman polny koronny od 1588 do 1618, wojewoda kijowski od 1608, kasztelan lwowski od 1590, sekretarz kr\u00f3lewski od 1573, starosta ka\u0142uski przed 1587 rokiem, starosta kamionacki w 1598 roku, starosta hrubieszowski w 1588 roku, starosta rohaty\u0144ski w 1601 roku, starosta mi\u0119dzyrzecki w 1611 roku, starosta barski w 1613 roku, starosta jaworowski w 1619 roku, w\u00f3jt barski, zwyci\u0119zca w wielu kampaniach przeciwko Rosji, Szwecji, Imperium Osma\u0144skiemu i Tatarom, pisarz i pami\u0119tnikarz. Hetman zgin\u0105\u0142 na polach niedaleko miejscowo\u015bci Otaci","start_idx":749,"end_idx":801}
+{"id":"mrc_8573","question":"od kiedy jest emitowana familiada?","answer":"od 17 wrze\u015bnia 1994 roku","context":"Familiada \u2013 polski teleturniej emitowany na antenie TVP2 od 17 wrze\u015bnia 1994 roku, oparty na ameryka\u0144skim formacie \"Family Feud\". Jego prowadz\u0105cym od samego pocz\u0105tku jest Karol Strasburger, cho\u0107 wed\u0142ug wst\u0119pnych plan\u00f3w funkcj\u0119 t\u0119 mia\u0142 pe\u0142ni\u0107 Pawe\u0142 Wawrzecki. Program nagrywany jest w studiu telewizyjnym w Warszawie przy ul. In\u017cynierskiej 4, w budynku dawnego kina \u201eSyrena\u201d. We wrze\u015bniu 2015 roku nadawca zacz\u0105\u0142 udost\u0119pnia\u0107 bie\u017c\u0105ce odcinki programu w serwisie TVP VOD. Z powodu ogranicze\u0144 licencyjnych kolejne wydania s\u0105 po pewnym czasie wycofywane z platformy. == Historia emisji == Informacje sprzed wrze\u015bnia 2006 roku pochodz\u0105 z archiwalnych program\u00f3w telewizyjnych ze zbior\u00f3w Biblioteki \u015al\u0105skiej w Katowicach. Informacje dotycz\u0105ce emisji po lecie 2006 roku pochodz\u0105 z archiwalnego i bie\u017c\u0105cego programu dla prasy Telewizji Polskiej. Teleturniej po","start_idx":57,"end_idx":81}
+{"id":"mrc_8574","question":"co to znaczy gilbert?","answer":"Gilbert \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia germa\u0144skiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"gisel\" \u2013 przysi\u0119ga i \"beracht\" \u2013 \"jasny\".","context":"Gilbert \u2013 imi\u0119 m\u0119skie pochodzenia germa\u0144skiego. Wywodzi si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"gisel\" \u2013 przysi\u0119ga i \"beracht\" \u2013 \"jasny\". Imi\u0119 zosta\u0142o wprowadzone do j\u0119zyka angielskiego przez Norman\u00f3w, a potem spopularyzowane dzi\u0119ki XII-wiecznemu \u015bw. Gilbertowi. Gilbert imieniny obchodzi: * 4 lutego, jako wspomnienie \u015bw. Gilberta z Sempringham, * 13 lutego, jako wspomnienie \u015bw. Gilberta \u2013 biskupa Meaux, * 16 lutego. Znane osoby nosz\u0105ce imi\u0119 Gilbert: * Gilbert Keith Chesterton, pisarz, eseista, apologeta chrze\u015bcija\u0144ski, konwertyta * Gilberto Agustoni, kardyna\u0142 katolicki * Gilbert B\u00e9caud, francuski piosenkarz, kompozytor i aktor * Gilbert Fuchs, niemiecki \u0142y\u017cwiarz figurowy * Giba \u2013 Gilberto Godoy \u2013 siatkarz brazylijski * Gilbert Van Binst, by\u0142y belgijski pi\u0142karz. Znane osoby nosz\u0105ce nazwisko Gilbert: * William Gilbert \u2013 fizyk * David Gilbert, angielski snookerzysta","start_idx":0,"end_idx":110}
+{"id":"mrc_8575","question":"w jakiej reprezentacji gra aubameyang?","answer":"reprezentant Gabonu.","context":"Pierre-Emerick Emiliano Fran\u00e7ois Aubameyang (ur. 18 czerwca 1989 w Laval) \u2013 gabo\u0144ski pi\u0142karz, wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji napastnika w angielskim klubie Chelsea. W latach 2009\u20132022 reprezentant Gabonu. Uczestnik Pucharu Narod\u00f3w Afryki 2010, 2012, 2015, 2017 i 2021. == Kariera klubowa == === Pocz\u0105tki === Jest wychowankiem AC Milanu, do kt\u00f3rego trafi\u0142 w wieku 17 lat wraz z bra\u0107mi \u2013 Catilin\u0105 i Willym. W przesz\u0142o\u015bci reprezentowa\u0142 barwy Dijon FCO, Lille OSC, AS Monaco i AS Saint-\u00c9tienne. Ten ostatni klub zap\u0142aci\u0142 za Gabo\u0144czyka 2 mln euro. W pierwszym sezonie w AS Saint-\u00c9tienne strzeli\u0142 2 gole w 14 meczach, ale w drugim zdoby\u0142 ich 19 i zaliczy\u0142 8 asyst. Za to osi\u0105gni\u0119cie otrzyma\u0142 nagrod\u0119 Marca-Viviena Fo\u00e9 przyznawan\u0105 najlepszemu afryka\u0144skiemu pi\u0142karzowi w Ligue 1. ===","start_idx":176,"end_idx":196}
+{"id":"mrc_8576","question":"w jakim jezyku mowia na islandii?","answer":"J\u0119zyk islandzki","context":"J\u0119zyk islandzki (isl. \"\u00edslenska\") \u2013 j\u0119zyk z grupy j\u0119zyk\u00f3w nordyckich, kt\u00f3rym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 mieszka\u0144cy Islandii. Pos\u0142uguje si\u0119 nim oko\u0142o 320 tys. os\u00f3b, g\u0142\u00f3wnie Islandczyk\u00f3w w kraju i na emigracji. Zapisywany jest alfabetem \u0142aci\u0144skim. == Historia == Etapy rozwoju j\u0119zyka islandzkiego to okres staroislandzki (do 1550 r.) i nowoislandzki (po 1550 r.). Pocz\u0105tkowo by\u0142 to j\u0119zyk osadnik\u00f3w norweskich, tzw. \"norse\", czyli j\u0119zyk staronordyjski. Z tego pierwotnego j\u0119zyka wykszta\u0142ci\u0142y si\u0119 islandzki i norweski. Jednak ze wzgl\u0119du na izolacj\u0119 wyspy, j\u0119zyk islandzki zmieni\u0142 si\u0119 nieznacznie od pocz\u0105tku drugiego tysi\u0105clecia, dlatego wsp\u00f3\u0142cze\u015bni Islandczycy mog\u0105 bez wcze\u015bniejszego przygotowania czyta\u0107 sagi spisane w XII i XIII wieku. Zasz\u0142y jednak g\u0142\u0119bokie zmiany w artykulacji i wymowie wyraz\u00f3w. Umiej\u0119tno\u015b\u0107 pisania i czytania by\u0142a na Islandii powszechna, nawet w\u015br\u00f3d","start_idx":0,"end_idx":15}
+{"id":"mrc_8577","question":"co by\u0142o skutkiem konstytucji 3 maja?","answer":"Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","context":"Konstytucja 3 maja, w\u0142a\u015bc. Ustawa Rz\u0105dowa z dnia 3 maja \u2013 uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa reguluj\u0105ca ustr\u00f3j prawny Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Powszechnie przyjmuje si\u0119, \u017ce Konstytucja 3 maja by\u0142a pierwsz\u0105 w Europie i drug\u0105 na \u015bwiecie (po konstytucji ameryka\u0144skiej z 1787 r.) spisan\u0105 konstytucj\u0105. Uchwalona przez kr\u00f3la Stanis\u0142awa Augusta Poniatowskiego wraz ze \"stanami skonfederowanemi w liczbie podw\u00f3yney nar\u00f3d Polski reprezentuj\u0105cemi\". Zosta\u0142a zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. Konstytucja zmieni\u0142a ustr\u00f3j pa\u0144stwa na monarchi\u0119 dziedziczn\u0105, ograniczy\u0142a znacz\u0105co demokracj\u0119 szlacheck\u0105, odbieraj\u0105c prawo g\u0142osu i decyzji w sprawach pa\u0144stwa szlachcie nieposiadaj\u0105cej ziemi (go\u0142ocie), wprowadzi\u0142a cz\u0119\u015bciowe zr\u00f3wnanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawia\u0142a ch\u0142op\u00f3w pod ochron\u0105 pa\u0144stwa,","start_idx":619,"end_idx":931}
+{"id":"mrc_8578","question":"czym charakteryzuj\u0105 si\u0119 organizmy \u017cywe?","answer":"Organizm \u2013 istota \u017cywa charakteryzuj\u0105ca si\u0119 procesami \u017cyciowymi (przede wszystkim przemian\u0105 materii), kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe tworz\u0105 funkcjonaln\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 (indywiduum) zdoln\u0105 do samodzielnego \u017cycia.","context":"Organizm \u2013 istota \u017cywa charakteryzuj\u0105ca si\u0119 procesami \u017cyciowymi (przede wszystkim przemian\u0105 materii), kt\u00f3rej cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe tworz\u0105 funkcjonaln\u0105 ca\u0142o\u015b\u0107 (indywiduum) zdoln\u0105 do samodzielnego \u017cycia. Badaniem r\u00f3\u017cnorodno\u015bci organizm\u00f3w i ich klasyfikowaniem zajmuje si\u0119 systematyka organizm\u00f3w. Szcz\u0105tki organizm\u00f3w wymar\u0142ych w odpowiednich warunkach tworz\u0105 skamienia\u0142o\u015bci. Zesp\u00f3\u0142 cech organizmu, na kt\u00f3re wp\u0142ywaj\u0105 czynniki \u015brodowiskowe i genotyp, nazywa si\u0119 fenotypem. == Najwi\u0119ksze i najstarsze organizmy == Najwi\u0119kszy do tej pory odkryty organizm to grzyb opie\u0144ka ciemna \u2013 grzybnia jednego z osobnik\u00f3w ma ok. 9 kilometr\u00f3w kwadratowych. Organizmy rosn\u0105ce klonalnie mog\u0105 osi\u0105ga\u0107 olbrzymie rozmiary (poszczeg\u00f3lne ramety trawy morskiej \"Posidonia oceanica\" s\u0105 oddalone od siebie nawet o 15 km) i \u017cy\u0107 setki tysi\u0119cy, a nawet miliony lat.","start_idx":0,"end_idx":195}
+{"id":"mrc_8579","question":"jaki polak gra w nba?","answer":"Marcin Janusz Gortat","context":"Marcin Janusz Gortat (ur. 17 lutego 1984 w \u0141odzi) \u2013 polski koszykarz wyst\u0119puj\u0105cy na pozycji \u015brodkowego, reprezentant Polski. Jedyny Polak w historii NBA, kt\u00f3ry awansowa\u0142 do jej fina\u0142u. == Pocz\u0105tki kariery == Pocz\u0105tkowo uprawia\u0142 pi\u0142k\u0119 no\u017cn\u0105 i lekkoatletyk\u0119, osi\u0105gaj\u0105c lokalne sukcesy \u2013 w 2000 zosta\u0142 mistrzem \u0141odzi w skoku wzwy\u017c, a w 2001 z dru\u017cyn\u0105 pi\u0142karsk\u0105 \u0141KS \u0141\u00f3d\u017a zdoby\u0142 mistrzostwo regionu \u0142\u00f3dzkiego. Karier\u0119 koszykarsk\u0105 rozpocz\u0105\u0142 dopiero w wieku 18 lat. Po kilku miesi\u0105cach od debiutu dosta\u0142 powo\u0142anie do kadry Polski U-20, w kt\u00f3rej rozegra\u0142 10 mecz\u00f3w. Podczas turnieju we Francji zosta\u0142 dostrze\u017cony przez skaut\u00f3w klubu Rhein Energie K\u00f6ln i w 2003 trafi\u0142 do Niemiec. W klubie z Kolonii wyst\u0119powa\u0142 do 2007, zdobywaj\u0105c w 2005 mistrzostwo kraju i trzykrotnie puchar krajowy.","start_idx":0,"end_idx":20}
+{"id":"mrc_8580","question":"kto przewodniczy\u0142 jakobinom?","answer":"Maximilien Robespierre (przewodnicz\u0105cy)","context":"zbrodni, co doprowadzi\u0142o do spadku popularno\u015bci ugrupowania. 27 lipca 1794 krwawa dyktatura jakobin\u00f3w zosta\u0142a obalona. Klub jakobin\u00f3w zosta\u0142 rozwi\u0105zany przez Konwent Narodowy, jego przyw\u00f3dc\u00f3w stracono, a ocala\u0142ych cz\u0142onk\u00f3w jeszcze przez wiele lat prze\u015bladowano. W 1795 rojali\u015bci zamordowali wielu jakobin\u00f3w na po\u0142udniu Francji (tzw. \u201ebia\u0142y terror\u201d). == Czo\u0142owi liderzy klubu jakobin\u00f3w (po podzia\u0142ach) == * Maximilien Robespierre (przewodnicz\u0105cy) * Antoine Louis Saint-Just * Georges Couthon * Fran\u00e7ois Boissel * Joseph Fouch\u00e9 * Jean Marie Collot d\u2019Herbois * Augustin Robespierre * Jacques Nicolas Billaud-Varenne * Joseph Lebas * Jean-Lambert Tallien * Fran\u00e7ois Hanriot * Pierre Antoine Antonelle * Jean Baptiste Fleuriot * Antoine Simon * Paul Fran\u00e7ois Barras * Jean Baptiste Carrier * Antoine Christophe Saliceti * Gaspard Monge * Jean-Paul Marat.","start_idx":406,"end_idx":445}
+{"id":"mrc_8581","question":"czego dotyczy\u0142 tajny protok\u00f3\u0142 paktu ribbentrop-mo\u0142otow?","answer":"rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.","context":"Pakt Ribbentrop\u2013Mo\u0142otow, te\u017c: \"pakt Hitler\u2013Stalin\" \u2013 umowa mi\u0119dzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, b\u0119d\u0105ca formalnie paktem o nieagresji pomi\u0119dzy III Rzesz\u0105 i Zwi\u0105zkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, kt\u00f3ra zgodnie z tajnym protoko\u0142em dodatkowym, stanowi\u0105cym za\u0142\u0105cznik do oficjalnego dokumentu umowy, dotyczy\u0142a rozbioru terytori\u00f3w lub rozporz\u0105dzenia niepodleg\u0142o\u015bci\u0105 suwerennych pa\u0144stw: Polski, Litwy, \u0141otwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Bywa tak\u017ce okre\u015blany jako IV rozbi\u00f3r Polski. == Geneza paktu i okoliczno\u015bci podpisania == 3 maja 1939 J\u00f3zef Stalin odwo\u0142a\u0142 ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Maksima Litwinowa, zwolennika tzw. zbiorowego bezpiecze\u0144stwa, a na jego miejsce mianowa\u0142 tego samego dnia Wiaczes\u0142awa Mo\u0142otowa \u2013 jednego ze swych najbardziej zaufanych ludzi i \u015bci\u015ble z nim wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cego, kt\u00f3ry od dawna by\u0142 zwolennikiem porozumienia z Niemcami. Litwinow opowiada\u0142 si\u0119 za ewentualnym sojuszem","start_idx":317,"end_idx":443}
+{"id":"mrc_8582","question":"gdzie jest przechowywany ca\u0142un tury\u0144ski?","answer":"Przechowywany jest w Turynie, w kaplicy \u015awi\u0119tego Ca\u0142unu (\"la cappella della Sacra Sindone\") katedry pw. \u015bw. Jana Chrzciciela.","context":"Ca\u0142un Tury\u0144ski \u2013 lniane p\u0142\u00f3tno zawieraj\u0105ce obraz dwustronnego (od przodu i od ty\u0142u) odwzorowania postaci ludzkiej. Na materiale widoczne s\u0105 liczne czerwone \u015blady. Przechowywany jest w Turynie, w kaplicy \u015awi\u0119tego Ca\u0142unu (\"la cappella della Sacra Sindone\") katedry pw. \u015bw. Jana Chrzciciela. Pomimo \u017ce jest on jednym z najcz\u0119\u015bciej analizowanych naukowo przedmiot\u00f3w w historii ludzko\u015bci, powstanie i charakter utrwalonego na p\u0142\u00f3tnie obrazu stanowi wci\u0105\u017c dla wsp\u00f3\u0142czesnej nauki zagadk\u0119. Wed\u0142ug tradycji chrze\u015bcija\u0144skiej w p\u0142\u00f3tno to zosta\u0142 po \u015bmierci owini\u0119ty Jezus Chrystus, a charakter i umiejscowienie \u015blad\u00f3w odpowiada opisowi jego ran w Ewangelii, co pokrywa si\u0119 z wynikami interdyscyplinarnych bada\u0144 ca\u0142unu. Jedn\u0105 z hipotez dotycz\u0105cych powstania obrazu jest jego powstanie pod wp\u0142ywem silnej energii pochodz\u0105cej z cia\u0142a. Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki ani wi\u0119kszo\u015b\u0107 innych chrze\u015bcija\u0144skich","start_idx":163,"end_idx":288}
+{"id":"mrc_8583","question":"kt\u00f3ry z wybitnych kompozytor\u00f3w polskich zdoby\u0142 najwi\u0119ksz\u0105 s\u0142aw\u0119 na \u015bwiecie?","answer":"Najbardziej znanym na \u015bwiecie polskim kompozytorem jest Fryderyk Chopin","context":"(zaginion\u0105) napisa\u0142 Jacek Szczurowski oko\u0142o 1740 roku. == XIX wiek == Najbardziej znanym na \u015bwiecie polskim kompozytorem jest Fryderyk Chopin, autor miniatur, sonat i koncert\u00f3w fortepianowych, kt\u00f3rych znaczenie wykracza poza ramy romantycznej stylistyki. Og\u00f3lno\u015bwiatowy pos\u0142uch mia\u0142y tak\u017ce polonezy Micha\u0142a Ogi\u0144skiego, a na europejskich muzycznych salonach cz\u0119sto go\u015bci\u0142y takie postacie muzyki polskiej jak J\u00f3zef Elsner (kompozycja \u201ePassio Domini Nostri Jesu Christi\u201d), Juliusz Zar\u0119bski (\u201eKwintet fortepianowy g-moll\u201d) czy Karol Kurpi\u0144ski. \u015awiatow\u0105 s\u0142aw\u0119 zyska\u0142 tak\u017ce romantyczny wirtuoz i autor utwor\u00f3w skrzypcowych Henryk Wieniawski, kompozytor, pianista i polityk Ignacy Jan Paderewski, oraz wszechstronny kompozytor muzyki scenicznej i koncertowej Karol Szymanowski. Tw\u00f3rc\u0105 polskiej opery narodowej sta\u0142 si\u0119 Stanis\u0142aw Moniuszko, uwa\u017cany (obok Ignacego Dobrzy\u0144skiego) za najwybitniejszego kompozytora polskiego drugiej po\u0142owy XIX wieku. == XX wiek ==","start_idx":70,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_8584","question":"co to astronom?","answer":"naukowiec, kt\u00f3rego obszarem bada\u0144 jest astronomia lub astrofizyka.","context":"Astronom lub astrofizyk \u2013 naukowiec, kt\u00f3rego obszarem bada\u0144 jest astronomia lub astrofizyka. Zajmuje si\u0119 badaniem kosmosu oraz otaczaj\u0105cego go \u015bwiata w przestrzeni kosmicznej.","start_idx":26,"end_idx":92}
+{"id":"mrc_8585","question":"gdzie zachodzi zap\u0142odnienie?","answer":"e w najcz\u0119\u015bciej w ba\u0144ce jajowodu, aczkolwiek mo\u017ce doj\u015b\u0107 do po\u0142\u0105czenia gamet w innym odcinku uk\u0142adu rozrodczego.","context":"== Przebieg zap\u0142odnienia u zwierz\u0105t == U ssak\u00f3w (w tym cz\u0142owieka) zap\u0142odnienie mo\u017ce by\u0107 skutkiem kopulacji pomi\u0119dzy osobnikami przeciwnych p\u0142ci. Zap\u0142odnienie nast\u0119puje w wyniku wnikni\u0119cia plemnika do kom\u00f3rki jajowej. Ma to miejsce w najcz\u0119\u015bciej w ba\u0144ce jajowodu, aczkolwiek mo\u017ce doj\u015b\u0107 do po\u0142\u0105czenia gamet w innym odcinku uk\u0142adu rozrodczego. Powstanie zygoty jest te\u017c po\u017c\u0105danym wynikiem inseminacji lub metody \"in vitro\". Na zap\u0142odnienie sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 liczne procesy: # Kapacytacja, czyli uzdatnianie plemnik\u00f3w # Przenikanie plemnik\u00f3w przez wieniec promienisty # Penetracja plemnika przez os\u0142onk\u0119 przejrzyst\u0105 # Fuzja plemnika z kom\u00f3rk\u0105 jajow\u0105 # Podj\u0119cie drugiego podzia\u0142u przez oocyt drugiego rz\u0119du # Reakcja korowa # Reakcja os\u0142ony przejrzystej # Blok przeciwko polispermii # Wytworzenie przedj\u0105drzy \u017ce\u0144skich i m\u0119skich # Kondensacja chromosom\u00f3w z przedj\u0105drzy oraz wytworzenie","start_idx":229,"end_idx":340}
+{"id":"mrc_8586","question":"kt\u00f3re staro\u017cytne pa\u0144stwo le\u017cy na terenie mezopotamii?","answer":"i rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy)","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":208,"end_idx":366}
+{"id":"mrc_8587","question":"od jakiego w\u0142oskiego s\u0142owa pochodzi nazwa fraszka?","answer":"\"frasca","context":"Fraszka (w\u0142. \"frasca\" \u2013 ga\u0142\u0105zka, drobiazg, bagatela, b\u0142ahostka) \u2013 kr\u00f3tki utw\u00f3r liryczny, zazwyczaj rymowany lub wierszowany, o r\u00f3\u017cnorodnej tematyce, cz\u0119sto humorystycznej lub ironicznej (satyrycznej). Cz\u0119sto ko\u0144czy si\u0119 wyra\u017an\u0105 puent\u0105. Fraszka wywodzi si\u0119 ze staro\u017cytno\u015bci, swoimi korzeniami si\u0119ga do epigramatu, kt\u00f3rego tw\u00f3rc\u0105 by\u0142 Symonides z Keos. By\u0142y to kr\u00f3tkie napisy na kamieniach nagrobnych (epitafium) i przedmiotach codziennego u\u017cytku. Autorami fraszek by\u0142o wielu znanych polskich poet\u00f3w, mi\u0119dzy innymi Jan Kochanowski i Wac\u0142aw Potocki, w literaturze wsp\u00f3\u0142czesnej Julian Tuwim czy Jan Sztaudynger. Fraszk\u0119 do literatury polskiej wprowadzi\u0142 Jan Kochanowski. Opr\u00f3cz tematyki \u017cartobliwej, np. fraszka \"O doktorze Hiszpanie\", pisywa\u0142 tak\u017ce fraszki refleksyjne (\"O \u017cywocie ludzkim\"), pochwalne, biesiadne, mi\u0142osne (\"Do Kasi\"). Bardzo znane s\u0105: \"Na dom w Czarnolesie\", \"Na lip\u0119\", \"Raki\". Do dzi\u015b zachowa\u0142o si\u0119","start_idx":13,"end_idx":20}
+{"id":"mrc_8588","question":"w jakim stanie znajduje sie cancun?","answer":"stanu Quintana Roo, w Meksyku","context":"Canc\u00fan \u2013 miasto po\u0142o\u017cone w p\u00f3\u0142nocnej cz\u0119\u015bci stanu Quintana Roo, w Meksyku, na wybrze\u017cu Morza Karaibskiego. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od \"Kaan kuum\", co w j\u0119zyku Maj\u00f3w oznacza \u201egniazdo w\u0119\u017cy\u201c. Dzisiejsza pisownia, to fonetyczny zapis tego s\u0142owa po hiszpa\u0144sku. Canc\u00fan jest siedzib\u0105 w\u0142adz gminy Benito Ju\u00e1rez. W mie\u015bcie rozwin\u0105\u0142 si\u0119 przemys\u0142 spo\u017cywczy. == Historia == Historia miasta Canc\u00fan jest kr\u00f3tka, gdy\u017c rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 w latach sze\u015b\u0107dziesi\u0105tych XX w., gdy zapad\u0142a decyzja o budowie miejscowo\u015bci wypoczynkowej, mog\u0105cej konkurowa\u0107 z Acapulco. W 1969 roku zdecydowano, \u017ce inwestycja b\u0119dzie zlokalizowana w Canc\u00fan. Postawiono sobie trzy g\u0142\u00f3wna cele: * zbudowanie miasta, b\u0119d\u0105cego zapleczem us\u0142ugowym miejscowo\u015bci wypoczynkowych, * zbudowanie oddzielnej strefy wypoczynkowej z hotelami, * budow\u0119 mi\u0119dzynarodowego lotniska mog\u0105cego obs\u0142ugiwa\u0107 ruch turystyczny. Pierwszy hotel otwarto w","start_idx":44,"end_idx":73}
+{"id":"mrc_8589","question":"jakie s\u0105 za\u0142o\u017cenia gospodarki zr\u00f3wnowa\u017conej?","answer":"Model takiej gospodarki zak\u0142ada odpowiednio i \u015bwiadomie ukszta\u0142towane relacje pomi\u0119dzy wzrostem gospodarczym, dba\u0142o\u015bci\u0105 o \u015brodowisko (nie tylko przyrodnicze, ale tak\u017ce sztuczne \u2013 wytworzone przez cz\u0142owieka) oraz jako\u015bci\u0105 \u017cycia","context":"Zr\u00f3wnowa\u017cony rozw\u00f3j, trwa\u0142y rozw\u00f3j, trwa\u0142y i zr\u00f3wnowa\u017cony rozw\u00f3j, ekorozw\u00f3j, tak\u017ce og\u00f3lniej: zr\u00f3wnowa\u017cono\u015b\u0107 \u2013 doktryna ekonomii, zak\u0142adaj\u0105ca jako\u015b\u0107 \u017cycia na poziomie, na jaki pozwala obecny rozw\u00f3j cywilizacyjny, w przeciwie\u0144stwie do \u201e\u017celaznej regu\u0142y ekonomii\u201d Malthusa. Ide\u0119 zr\u00f3wnowa\u017conego rozwoju streszcza pierwsze zdanie raportu WCED z 1987 r. \u2013 \"Nasza wsp\u00f3lna przysz\u0142o\u015b\u0107\": \u201eNa obecnym poziomie cywilizacyjnym mo\u017cliwy jest rozw\u00f3j zr\u00f3wnowa\u017cony, to jest taki rozw\u00f3j, w kt\u00f3rym potrzeby obecnego pokolenia mog\u0105 by\u0107 zaspokojone bez umniejszania szans przysz\u0142ych pokole\u0144 na ich zaspokojenie\u201d. Raport \u00f3w dostrzega, \u017ce cywilizacja osi\u0105gn\u0119\u0142a poziom dobrobytu mo\u017cliwy do utrzymania pod warunkiem odpowiedniego gospodarowania. Model takiej gospodarki zak\u0142ada odpowiednio i \u015bwiadomie ukszta\u0142towane relacje pomi\u0119dzy wzrostem gospodarczym, dba\u0142o\u015bci\u0105 o \u015brodowisko (nie tylko przyrodnicze, ale tak\u017ce sztuczne \u2013 wytworzone przez cz\u0142owieka) oraz jako\u015bci\u0105 \u017cycia (w","start_idx":719,"end_idx":945}
+{"id":"mrc_8590","question":"kt\u00f3ry z kr\u00f3l\u00f3w francji twierdzi\u0142 \u017ce jest ze szk\u0142a?","answer":"Karol VI Szalony lub Umi\u0142owany","context":"Karol VI Szalony lub Umi\u0142owany, (ur. 3 grudnia 1368 w Pary\u017cu, zm. 21 pa\u017adziernika 1422 tam\u017ce) \u2013 kr\u00f3l Francji w latach 1380\u20131422 z dynastii Walezjusz\u00f3w. By\u0142 synem kr\u00f3la Karola V M\u0105drego i Joanny de Burbon. == \u017byciorys == W 1392 roku podczas podr\u00f3\u017cy do Orleanu zapad\u0142 niespodziewanie na chorob\u0119 psychiczn\u0105, kt\u00f3ra nie opu\u015bci\u0142a go a\u017c do \u015bmierci. Twierdzi\u0142, \u017ce jest zrobiony ze szk\u0142a i nie wolno go dotyka\u0107. O regencj\u0119 nad szalonym w\u0142adc\u0105 walczy\u0142y dwa stronnictwa, skupione wok\u00f3\u0142 braci kr\u00f3lewskich: rodzonego \u2013 Ludwika, ksi\u0119cia Orlea\u0144skiego, i stryjecznego \u2013 Jana bez Trwogi, ksi\u0119cia Burgundii. Pierwsze lata panowania tego w\u0142adcy przypad\u0142y na okres wzgl\u0119dnego spokoju ze strony Anglii i zamro\u017cenia walk podczas tzw. wojny stuletniej. Natomiast choroba psychiczna Karola VI pog\u0142\u0119bia\u0142a anarchi\u0119","start_idx":0,"end_idx":30}
+{"id":"mrc_8591","question":"po co zbudowano mur berli\u0144ski?","answer":"oddzielenia Berlina Zachodniego","context":"=== Plan budowy muru w Berlinie by\u0142 tajemnic\u0105 rz\u0105du NRD. Robotnicy budowali go na polecenie kierownictwa SED pod nadzorem policji Volkspolizei i \u017co\u0142nierzy Narodowej Armii Ludowej (niem. \"Nationale Volksarmee\", NVA) \u2013 wbrew wcze\u015bniejszym zapewnieniom przewodnicz\u0105cego Rady Pa\u0144stwa NRD, Waltera Ulbrichta, kt\u00f3ry jeszcze 15 czerwca 1961 na konferencji prasowej w Berlinie Wschodnim, na pytanie zachodnioniemieckiej dziennikarki Annamarie Doherr odpar\u0142: Ulbricht by\u0142 tym samym pierwsz\u0105 osob\u0105, kt\u00f3ra u\u017cy\u0142a poj\u0119cia \"mur\" w tym kontek\u015bcie \u2013 na dwa miesi\u0105ce przed jego budow\u0105. Co prawda alianci wiedzieli o planowanych \u201edrastycznych \u015brodkach\u201d oddzielenia Berlina Zachodniego, jednak byli zaskoczeni jego terminem i rozmiarami. Poniewa\u017c nie zablokowano im dost\u0119pu do Berlina Zachodniego, nie dosz\u0142o do konfliktu militarnego. Ministrowie spraw zagranicznych trzech pa\u0144stw alianckich i RFN, podczas spotkania 7","start_idx":635,"end_idx":666}
+{"id":"mrc_8592","question":"czym charakteryzowa\u0142o si\u0119 malarstwo impresjonist\u00f3w?","answer":"Najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0105 malarstwa i rze\u017aby impresjonistycznej by\u0142o d\u0105\u017cenie do oddania zmys\u0142owych, ulotnych moment\u00f3w \u2013 \u201ez\u0142apania uciekaj\u0105cych chwil\u201d.","context":"si\u0119 I wystaw\u0119 grupy artyst\u00f3w zorganizowan\u0105 w atelier fotograficznym Nadara w 1874 roku. Najbardziej charakterystyczn\u0105 cech\u0105 malarstwa i rze\u017aby impresjonistycznej by\u0142o d\u0105\u017cenie do oddania zmys\u0142owych, ulotnych moment\u00f3w \u2013 \u201ez\u0142apania uciekaj\u0105cych chwil\u201d. Nazwa kierunku zosta\u0142a ironicznie nadana przez krytyka sztuki oraz dziennikarza Louisa Leroy i pochodzi od tytu\u0142u obrazu Claude\u2019a Moneta \"Impresja, wsch\u00f3d s\u0142o\u0144ca\". == T\u0142o historyczne == Uczelnia artystyczna za\u0142o\u017cona za panowania Ludwika XIV, \"Kr\u00f3lewska Akademia Malarstwa i Rze\u017aby\" (\"Acad\u00e9mie Royale de Peinture et de Sculpture\"), od samego pocz\u0105tku k\u0142ad\u0142a nacisk na szkolenie umiej\u0119tno\u015bci rysunku wed\u0142ug \u015bci\u015ble okre\u015blonych zasad. By\u0142y one klarowne: uczono si\u0119 uprawiania sztuki wed\u0142ug akademickiej doktryny wyidealizowanego pi\u0119kna, a nieskazitelnymi przyk\u0142adami by\u0142y gipsowe odlewy rze\u017ab staro\u017cytnych, kt\u00f3re kopiowali uczniowie. Kolor by\u0142 traktowany od czas\u00f3w Arystotelesa jako swoisty","start_idx":88,"end_idx":248}
+{"id":"mrc_8593","question":"ilu \u017co\u0142nierzy liczy dywizja?","answer":"Dywizja \u2013 podstawowy zwi\u0105zek taktyczny r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w si\u0142 zbrojnych (5\u201315 tys. \u017co\u0142nierzy)","context":"Dywizja \u2013 podstawowy zwi\u0105zek taktyczny r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w si\u0142 zbrojnych (5\u201315 tys. \u017co\u0142nierzy) sk\u0142adaj\u0105cy si\u0119 zazwyczaj z pu\u0142k\u00f3w lub brygad r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w wojsk (typowych dla danego rodzaju si\u0142 zbrojnych) przeznaczonych do prowadzenia walki oraz oddzia\u0142\u00f3w i samodzielnych pododdzia\u0142\u00f3w przeznaczonych do zabezpieczenia bojowego dzia\u0142a\u0144, zapewnienia zaopatrzenia materia\u0142owego i utrzymania w gotowo\u015bci bojowej sprz\u0119tu technicznego jednostek dywizyjnych. == Typy dywizji == * dywizja artylerii * dywizja artylerii przeciwlotniczej, * dywizja kawalerii powietrznej, * dywizja lotnicza * dywizja obrony powietrznej kraju, * dywizja rakietowa * dywizja (kawalerii) pancerna * dywizja piechoty, * dywizja piechoty g\u00f3rskiej * dywizja piechoty morskiej * dywizja powietrznodesantowa * dywizja zmechanizowana * dywizja zmotoryzowana. Do dawnych rodzaj\u00f3w dywizji nale\u017c\u0105 m.in.: * dywizja kawalerii, * dywizja kawalerii cz. zmotoryzowana. Sk\u0142ad organizacyjny","start_idx":0,"end_idx":91}
+{"id":"mrc_8594","question":"gdzie le\u017cy genewa?","answer":"w zachodniej Szwajcarii.","context":"Genewa (fr. \"Gen\u00e8ve\"; niem. \"Genf\"; gsw. \"G\u00e4mf\", \"G\u00e4nf\"; frp. \"Zeneva\"; w\u0142. \"Ginevra\"; rm. \"Genevra\") \u2013 kanton w zachodniej Szwajcarii. Stolic\u0105 kantonu jest miasto Genewa \"(Gen\u00e8ve, Genf)\". Genewa do\u0142\u0105czy\u0142a do Konfederacji Szwajcarskiej w 1815 roku. Powierzchnia kantonu wynosi 282,49 km\u00b2, a liczba mieszka\u0144c\u00f3w 509 448 (31 grudnia 2021). == Geografia == Najbardziej wysuni\u0119ty na zach\u00f3d szwajcarski kanton otoczony jest niemal ca\u0142kowicie granic\u0105 z Francj\u0105 o d\u0142ugo\u015bci 103 km i le\u017cy nad Jeziorem Genewskim \"(Lac L\u00e9man, Genfersee_\". Tereny rolnicze zajmuj\u0105 45,1%, wody \u2013 14,2%, lasy i zaro\u015bla \u2013 10,6%, parki, ogrody i inne tereny zielone \u2013 2,7% powierzchni. Od strony p\u00f3\u0142nocnej graniczy z kantonem Vaud (granica liczy 4,5 km). Jedna z gmin genewskich (C\u00e9ligny) stanowi ponadto eksklaw\u0119, otoczon\u0105 w ca\u0142o\u015bci przez terytoria","start_idx":111,"end_idx":135}
+{"id":"mrc_8595","question":"kiedy rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 pierwsza wojna \u015bwiatowa?","answer":"28 lipca 1914","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8596","question":"w jakim kraju u\u017cywa si\u0119 cyrylicy?","answer":"cyrylica rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 z Bu\u0142garii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej.","context":"ci\u0105gu X\u2013XII w. cyrylica rozprzestrzeni\u0142a si\u0119 z Bu\u0142garii na tereny Serbii oraz Rusi Kijowskiej. Cyrylica u\u017cywana wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie dla zapisu rozmaitych j\u0119zyk\u00f3w jest alfabetem cz\u0119\u015bciowo zreformowanym i unowocze\u015bnionym w stosunku do wersji pierwotnej i nosi nazw\u0119 \"gra\u017cdanki\" (ros. skr\u00f3t od \"gra\u017cdanskij szrift\", tj. pismo obywatelskie, \u015bwieckie). Reformy cyrylicy dokonano w Rosji na pocz\u0105tku XVIII wieku za spraw\u0105 Piotra Wielkiego. Projekt reformy z osobistymi uwagami cara pochodzi z roku 1709. Pocz\u0105tkowo zreformowanego pisma u\u017cywano wy\u0142\u0105cznie w kancelarii carskiej dla zapisu oficjalnych dokument\u00f3w pa\u0144stwowych, p\u00f3\u017aniej jej u\u017cycie rozszerzy\u0142o si\u0119 tak\u017ce na inne sfery pi\u015bmiennictwa, najpierw rosyjskiego, a nast\u0119pnie tak\u017ce po\u0142udniowos\u0142owia\u0144skiego. Przy pierwotnej wersji cyrylicy pozosta\u0142a cerkiew prawos\u0142awna, wykorzystuj\u0105ca zapisane tym alfabetem ksi\u0119gi liturgiczne w j\u0119zyku cerkiewnos\u0142owia\u0144skim. W Serbii reformy pisma dokona\u0142 w pierwszej","start_idx":15,"end_idx":94}
+{"id":"mrc_8597","question":"kto postawi\u0142 pa\u0142ac saski?","answer":"Jan Andrzej Morsztyn","context":"Pa\u0142ac Saski \u2013 klasycystyczny pa\u0142ac, kt\u00f3ry znajdowa\u0142 si\u0119 przy dzisiejszym placu marsz. J\u00f3zefa Pi\u0142sudskiego w Warszawie. Zosta\u0142 zniszczony przez wojska niemieckie po upadku powstania warszawskiego w grudniu 1944 roku. W 2021 roku podj\u0119to decyzj\u0119 o odbudowie pa\u0142acu. == Historia == === Powstanie pa\u0142acu i czasy saskie === Pierwotnie na miejscu pa\u0142acu sta\u0142 dw\u00f3r Tobiasza Morsztyna. Jego spadkobierca Jan Andrzej Morsztyn na miejscu dworu i cz\u0119\u015bci Wa\u0142u Zygmuntowskiego wybudowa\u0142 po 1661 roku pi\u0119trowy barokowy pa\u0142ac z czterema wie\u017cami. Pa\u0142ac ten zakupi\u0142 w 1713 roku kr\u00f3l August II Mocny, kt\u00f3ry rozpocz\u0105\u0142 jego przebudow\u0119 uko\u0144czon\u0105 w 1724 roku. Pracami kierowali Carl Friedrich P\u00f6ppelmann i Joachim Daniel Jauch. Przebudowany pa\u0142ac stanowi\u0142 jedno z za\u0142o\u017ce\u0144 urbanistycznych Osi Saskiej ci\u0105gn\u0105cej si\u0119 od Krakowskiego Przedmie\u015bcia do Koszar","start_idx":396,"end_idx":416}
+{"id":"mrc_8598","question":"kim byli ba\u0142towie?","answer":"Ba\u0142towie \u2013 indoeuropejska grupa ludno\u015bciowa, zamieszkuj\u0105ca obszar Europy \u015arodkowej, g\u0142\u00f3wnie po\u0142udniowo-wschodnie wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego i pos\u0142uguj\u0105ca si\u0119 j\u0119zykami ba\u0142tyckimi.","context":"Ba\u0142towie \u2013 indoeuropejska grupa ludno\u015bciowa, zamieszkuj\u0105ca obszar Europy \u015arodkowej, g\u0142\u00f3wnie po\u0142udniowo-wschodnie wybrze\u017ca Morza Ba\u0142tyckiego i pos\u0142uguj\u0105ca si\u0119 j\u0119zykami ba\u0142tyckimi. == Pochodzenie == W wyniku bada\u0144 archeologicznych i j\u0119zykoznawczych okre\u015blono, \u017ce Ba\u0142towie przybyli z dorzecza g\u00f3rnego Dniepru i obszaru na po\u0142udnie od \u015brodkowej D\u017awiny. Prawdopodobnie od Scyt\u00f3w przej\u0119li umiej\u0119tno\u015b\u0107 wytopu \u017celaza z rud b\u0142otnych. == Historia == Z kultur archeologicznych z du\u017cym prawdopodobie\u0144stwem z ludami ba\u0142tyckimi identyfikuje si\u0119 kultur\u0119 zachodnioba\u0142tyjsk\u0105, czasem te\u017c kultur\u0119 ceramiki sztrychowanej. W \u017ar\u00f3d\u0142ach staro\u017cytnych i wczesno\u015bredniowiecznych Ba\u0142towie wyst\u0119puj\u0105 jako Estowie (Estiowie). Najstarszy zachowany zapis historyczny pochodzi z I wieku z \"Germanii\" Tacyta: \"Zwracaj\u0105c si\u0119 wi\u0119c w prawo, spotykamy na wybrze\u017cu Morza Swewskiego (Morze Ba\u0142tyckie) oblane nim gminy Est\u00f3w, kt\u00f3rzy maj\u0105 zwyczaje i str\u00f3j Swew\u00f3w, lecz j\u0119zyk zbli\u017cony","start_idx":0,"end_idx":178}
+{"id":"mrc_8599","question":"jak zacz\u0119\u0142o si\u0119 powstanie warszawskie?","answer":"Powstanie warszawskie zosta\u0142o rozpocz\u0119te zbrojnym wyst\u0105pieniem oddzia\u0142\u00f3w Armii Krajowej 1 sierpnia 1944 o godz. 17.00 (tzw. Godzina \u201eW\u201d).","context":"Przebieg powstania == Powstanie warszawskie zosta\u0142o rozpocz\u0119te zbrojnym wyst\u0105pieniem oddzia\u0142\u00f3w Armii Krajowej 1 sierpnia 1944 o godz. 17.00 (tzw. Godzina \u201eW\u201d). Walki zbrojne zako\u0144czy\u0142y si\u0119 natomiast 2 pa\u017adziernika 1944 w godzinach wieczornych. Pu\u0142kownik Adam Borkiewicz zaproponowa\u0142 nast\u0119puj\u0105c\u0105 periodyzacj\u0119 powstania: og\u00f3lne natarcie powsta\u0144cze dla opanowania Warszawy (1\u20134 sierpnia), okres powsta\u0144czej obrony zaczepnej (5 sierpnia \u2013 2 wrze\u015bnia), walka o przetrwanie (3 wrze\u015bnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Genera\u0142 Jerzy Kirchmayer podzieli\u0142 natomiast powstanie na dwa okresy: okres polskiego natarcia (1\u20134 sierpnia) oraz okres polskiej obrony (5 sierpnia \u2013 2 pa\u017adziernika). Plan powstania zosta\u0142 opracowany przez komendanta Okr\u0119gu Warszawskiego AK, pu\u0142kownika Antoniego Chru\u015bciela \u201eMontera\u201d. Przyj\u0119to w nim za\u0142o\u017cenie, \u017ce oddzia\u0142y polskie b\u0119d\u0105 w stanie prowadzi\u0107 dzia\u0142ania zaczepne przez 2\u20133 dni, a w razie niekorzystnego","start_idx":22,"end_idx":159}
+{"id":"mrc_8600","question":"jak w polsce obchodzi si\u0119 \u015bwi\u0119ta bo\u017cego narodzenia?","answer":"Bo\u017ce Narodzenie ma charakter \u015bwi\u0119ta rodzinnego i najcz\u0119\u015bciej jest obchodzone w gronie najbli\u017cszych.","context":"Bo\u017ce Narodzenie w Polsce \u2013 najwa\u017cniejsze i najuroczy\u015bciej obchodzone, obok Wielkanocy, \u015bwi\u0119to religijne w Polsce. Jego tradycje ukszta\u0142towa\u0142y si\u0119 na przestrzeni wiek\u00f3w, gdy zwyczaje pochodz\u0105ce z czas\u00f3w poga\u0144skich poprzeplata\u0142y si\u0119 ze zwyczajami wprowadzonymi przez Ko\u015bci\u00f3\u0142. Na ich kszta\u0142t mia\u0142y tak\u017ce wp\u0142yw inne obrz\u0105dki ko\u015bcielne oraz tradycje ludowe. Obecnie Bo\u017ce Narodzenie ma charakter \u015bwi\u0119ta rodzinnego i najcz\u0119\u015bciej jest obchodzone w gronie najbli\u017cszych. == Adwent == W ko\u015bcielnej liturgii oraz w zwyczajach ludowych Bo\u017ce Narodzenie poprzedzone jest okresem trzytygodniowego oczekiwania (dok\u0142adnie czterech niedziel), zwanego adwentem. W tym okresie wierni bior\u0105 udzia\u0142 w roratach po\u015bwi\u0119conych Naj\u015bwi\u0119tszej Marii Pannie. Dawniej w niekt\u00f3rych regionach Polski wyplata\u0142o si\u0119 tak\u017ce wie\u0144ce adwentowe, kt\u00f3re w pierwsz\u0105 niedziel\u0119 adwentu wiesza\u0142o si\u0119 w domu pod sufitem i zapala\u0142o na nim","start_idx":361,"end_idx":460}
+{"id":"mrc_8601","question":"jaki tytu\u0142 nosi hymn polski?","answer":"Mazurka D\u0105browskiego","context":"Polski hymn narodowy sta\u0142 si\u0119 protoplast\u0105 dla innych s\u0142owia\u0144skich hymn\u00f3w i pie\u015bni. S\u0142owacy \u015bpiewali: \"Hej, Slov\u00e1ci, e\u0161te na\u0161a slovensk\u00e1 re\u010d \u017eije\". Autorem w 1834 r. by\u0142 Samo Tom\u00e1\u0161ik, pastor lutera\u0144ski. Ten tytu\u0142 p\u00f3\u017aniej zosta\u0142 zamieniony przez Czech\u00f3w na \"Hej, Slovan\u00e9\". Pie\u015b\u0144 sta\u0142a si\u0119 pie\u015bni\u0105 wszystkich S\u0142owian po zje\u017adzie wszechs\u0142owia\u0144skim w 1848 roku w Pradze. \u0141u\u017cyczanie maj\u0105 pie\u015b\u0144 \"Hi\u0161\u0107e Serbstwo njezhubjene\" (\"Jeszcze \u0141u\u017cyce nie zgin\u0119\u0142y\") napisan\u0105 przez Handrija Zejlera w 1845 r. na wz\u00f3r \"Mazurka D\u0105browskiego\", a Chorwaci pie\u015b\u0144 \"Jo\u0161 Hrvatska ni propala\" (\"Jeszcze Chorwacja nie umar\u0142a\") z 1833 autorstwa Ferdynanda Livadicia. Tekst ukrai\u0144skiego hymnu narodowego z 1863, zaczynaj\u0105cego si\u0119 od s\u0142\u00f3w \"\u0429\u0435 \u043d\u0435 \u0432\u043c\u0435\u0440\u043b\u0430 \u0423\u043a\u0440\u0430\u0457\u043d\u0430\" (\"Jeszcze nie umar\u0142a Ukraina\"), jest kolejnym przyk\u0142adem, jak polska pie\u015b\u0144 wyzwole\u0144cza, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 p\u00f3\u017aniejszym","start_idx":499,"end_idx":519}
+{"id":"mrc_8602","question":"w jakim celu utworzono lig\u0119 narod\u00f3w?","answer":"Celem Ligi Narod\u00f3w by\u0142o utrzymanie pokoju i wsp\u00f3\u0142pracy na \u015bwiecie, a impulsem do jej utworzenia by\u0142 wielki rozlew krwi podczas I wojny \u015bwiatowej.","context":"Liga Narod\u00f3w (, ) \u2013 istniej\u0105ca w latach 1920-1946 organizacja mi\u0119dzynarodowa powsta\u0142a z inicjatywy prezydenta Stan\u00f3w Zjednoczonych Woodrowa Wilsona podczas paryskiej konferencji pokojowej ko\u0144cz\u0105cej I wojn\u0119 \u015bwiatow\u0105. Statut Ligi zosta\u0142 przyj\u0119ty przez parysk\u0105 konferencj\u0119 pokojow\u0105. Sta\u0142 si\u0119 on pierwsz\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 podpisanego 28 czerwca 1919 traktatu wersalskiego i wszed\u0142 w \u017cycie 10 stycznia 1920, wraz z innymi postanowieniami traktatu. Celem Ligi Narod\u00f3w by\u0142o utrzymanie pokoju i wsp\u00f3\u0142pracy na \u015bwiecie, a impulsem do jej utworzenia by\u0142 wielki rozlew krwi podczas I wojny \u015bwiatowej. Siedzib\u0105 organizacji by\u0142a Genewa. W zwi\u0105zku z powstaniem Organizacji Narod\u00f3w Zjednoczonych w 1945 r., Liga Narod\u00f3w zosta\u0142a formalnie rozwi\u0105zana w 1946 roku, cho\u0107 faktycznie przesta\u0142a funkcjonowa\u0107 ju\u017c podczas II wojny \u015bwiatowej. Ustanowienie Ligi Narod\u00f3w sta\u0142o si\u0119 przyczyn\u0105 odmowy ratyfikacji","start_idx":434,"end_idx":579}
+{"id":"mrc_8603","question":"kim by\u0142a wis\u0142awa szymborska?","answer":"polska poetka, eseistka, krytyczka, t\u0142umaczka, felietonistka; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996), za\u0142o\u017cycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), cz\u0142onkini Polskiej Akademii Umiej\u0119tno\u015bci (1995), dama Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego.","context":"Wis\u0142awa Szymborska, w\u0142a\u015bc. Wis\u0142awa Maria Szymborska-W\u0142odek (ur. 2 lipca 1923 na Prowencie, obecnie cz\u0119\u015b\u0107 K\u00f3rnika, zm. 1 lutego 2012 w Krakowie) \u2013 polska poetka, eseistka, krytyczka, t\u0142umaczka, felietonistka; laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1996), za\u0142o\u017cycielka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (1989), cz\u0142onkini Polskiej Akademii Umiej\u0119tno\u015bci (1995), dama Orderu Or\u0142a Bia\u0142ego. Od 1929 Wis\u0142awa Szymborska mieszka\u0142a w Krakowie, gdzie debiutowa\u0142a w 1945 na \u0142amach \u201eDziennika Polskiego\u201d wierszem \"Szukam s\u0142owa\". W 1952 w Sp\u00f3\u0142dzielni Wydawniczej \u201eCzytelnik\u201d wyda\u0142a pierwszy tom poetycki \"Dlatego \u017cyjemy\", w tym samym roku zosta\u0142a cz\u0142onkini\u0105 Zwi\u0105zku Literat\u00f3w Polskich. W latach 1953\u20131966 by\u0142a kierowniczk\u0105 dzia\u0142u poezji tygodnika \u201e\u017bycie Literackie\u201d, kt\u00f3re pisa\u0142a do 2002. W 1983 nawi\u0105za\u0142a wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z \u201eTygodnikiem Powszechnym\u201d. Od 1988 by\u0142a cz\u0142onkini\u0105 PEN Clubu, a od 2001 cz\u0142onkini\u0105 honorow\u0105","start_idx":146,"end_idx":391}
+{"id":"mrc_8604","question":"kiedy zmar\u0142 stalin?","answer":"5 marca 1953","context":"\u2013 g\u0142\u00f3wnie \u017cydowskiego pochodzenia, kt\u00f3rych oskar\u017cano o rzekomo celowe niew\u0142a\u015bciwe leczenie i u\u015bmiercanie w ten spos\u00f3b dzia\u0142aczy partyjnych. === \u015amier\u0107 === J\u00f3zef Stalin zmar\u0142 5 marca 1953 pr\u00f3buj\u0105c wytrze\u017awie\u0107 w saunie po d\u0142ugiej libacji z Nikit\u0105 Chruszczowem. Wed\u0142ug oficjalnego komunikatu nast\u0105pi\u0142o to o godz. 21:50. Publikowane w prasie propagandowej za agencj\u0105 TASS o\u015bwiadczenia poda\u0142y, \u017ce w nocy 1/2 marca 1953 w swoim mieszkaniu dozna\u0142 wylewu krwi do m\u00f3zgu (do lewej p\u00f3\u0142kuli) na tle choroby nadci\u015bnieniowej i mia\u017cd\u017cycy, w wyniku kt\u00f3rego nast\u0105pi\u0142o pora\u017cenie prawej po\u0142owy cia\u0142a i trwa\u0142a utrata przytomno\u015bci, wobec czego w kolejnych dniach by\u0142 poddawany leczeniu. Pogrzeb odby\u0142 si\u0119 w poniedzia\u0142ek 9 marca 1953 o godz. 12. Trumna z jego cia\u0142em zosta\u0142a przewieziona z Sali Kolumnowej Domu Zwi\u0105zk\u00f3w na","start_idx":174,"end_idx":186}
+{"id":"mrc_8605","question":"kto jest marsza\u0142kiem wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego?","answer":"Jakub Piotr Che\u0142stowski","context":"Jakub Piotr Che\u0142stowski (ur. 7 kwietnia 1981 w Tychach) \u2013 polski samorz\u0105dowiec i mened\u017cer, od 2018 marsza\u0142ek wojew\u00f3dztwa \u015bl\u0105skiego. == \u017byciorys == Uko\u0144czy\u0142 studia magisterskie na Wydziale Nauk Spo\u0142eczno-Pedagogicznych Wy\u017cszej Szkole Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie. Kszta\u0142ci\u0142 si\u0119 podyplomowo w zakresie zarz\u0105dzania w Szkole G\u0142\u00f3wnej Handlowej w Warszawie oraz zarz\u0105dzania projektami europejskimi na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. P\u00f3\u017aniej obj\u0105\u0142 funkcj\u0119 dyrektora do spraw nadzoru w\u0142a\u015bcicielskiego w Towarzystwie Finansowym Silesia. By\u0142 te\u017c prezesem Nadwi\u015bla\u0144skiej Agencji Turystycznej w Tychach. Od 2007 do 2017 by\u0142 wiceprezesem i nast\u0119pnie prezesem stowarzyszenia Tychy Nasz\u0105 Ma\u0142\u0105 Ojczyzn\u0105. Z jego ramienia zdoby\u0142 mandat radnego miejskiego Tych\u00f3w w 2010. W 2014 uzyska\u0142 reelekcj\u0119, dodatkowo ubiega\u0142 si\u0119 wtedy o miejsk\u0105 prezydentur\u0119 (uzyskuj\u0105c 18,76% g\u0142os\u00f3w i zajmuj\u0105c drugie miejsce w\u015br\u00f3d","start_idx":0,"end_idx":23}
+{"id":"mrc_8606","question":"sk\u0105d pochodzi imi\u0119 natalia?","answer":"si\u0119 od m\u0119skiego imienia Natalis.","context":"Natalia (, tj. \"w dniu urodzin Pana\") \u2013 imi\u0119 \u017ce\u0144skie wywodz\u0105ce si\u0119 od m\u0119skiego imienia Natalis. W Polsce to imi\u0119 jest po\u015bwiadczane w formie Natalia w XIV wieku. Dawniej nadawane osobom urodzonym w dniach chrze\u015bcija\u0144skich \u015bwi\u0105t Bo\u017cego Narodzenia. Patronk\u0105 imienia jest \u015bw. Natalia z Nikomedii, m\u0119czennica. Na gruncie j\u0119zyka serbskiego i rosyjskiego Natali\u0119 zdrabnia si\u0119 do \"Nataszy\", kt\u00f3ra to forma w wielu j\u0119zykach zacz\u0119\u0142a by\u0107 nadawana tak\u017ce w charakterze pierwszego imienia. Natalia to \u017ce\u0144ska forma imienia Natal. W\u015br\u00f3d imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom w Polsce Natalia w 2014 roku zajmowa\u0142a 9. miejsce w grupie imion \u017ce\u0144skich. W 2021 roku imi\u0119 to nosi\u0142o ponad 1 800 000 os\u00f3b na \u015bwiecie, w tym prawie 500 tysi\u0119cy os\u00f3b to Ukrainki, ponad 200 tysi\u0119cy","start_idx":63,"end_idx":95}
+{"id":"mrc_8607","question":"do kiedy s\u0142u\u017cba wojskowa?","answer":"Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010 w celu uzawodowienia armii.","context":"Zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa \u2013 forma odbywania czynnej s\u0142u\u017cby wojskowej w Polsce, polegaj\u0105ca na obowi\u0105zkowym przeszkoleniu wojskowym. \u0106wiczenia wojskowe mia\u0142y na celu przygotowanie rezerw osobowych (\u017co\u0142nierzy przeszkolonych do zada\u0144 obronnych) na wypadek wojny. Szkolenia sk\u0142ada\u0142y si\u0119 m.in. z obs\u0142ugi broni, wykorzystania sprz\u0119tu wojskowego. Zosta\u0142a prawnie zawieszona 1 stycznia 2010 w celu uzawodowienia armii. Zgodnie z uzasadnieniem zawieszenia poboru, zasadnicza s\u0142u\u017cba wojskowa ma powr\u00f3ci\u0107, w bli\u017cej nieokre\u015blonym czasie, po utworzeniu nowoczesnych struktur i stan\u00f3w osobowych. == Kwalifikacja wojskowa == M\u0119\u017cczy\u017ani, kt\u00f3rzy w danym roku kalendarzowym ko\u0144cz\u0105 18 lat, s\u0105 ewidencjonowani za pomoc\u0105 numeru PESEL w urz\u0119dach gmin. Rejestracje przeprowadzaj\u0105 w\u00f3jtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Rejestracja ta odbywa si\u0119 bez udzia\u0142u osoby podlegaj\u0105cej kwalifikacji wojskowej. Natomiast m\u0119\u017cczy\u017ani podlegaj\u0105cy kwalifikacji wojskowej, kt\u00f3rzy w danym","start_idx":340,"end_idx":410}
+{"id":"mrc_8608","question":"czym by\u0142a rada nieustaj\u0105ca?","answer":"najwy\u017cszy organ w\u0142adzy rz\u0105dowo-administracyjnej w I Rzeczypospolitej","context":"Rada Nieustaj\u0105ca () \u2013 najwy\u017cszy organ w\u0142adzy rz\u0105dowo-administracyjnej w I Rzeczypospolitej powo\u0142any pod wp\u0142ywem Katarzyny II przez Sejm Rozbiorowy w 1775. Utworzona wed\u0142ug projektu ambasadora rosyjskiego Ottona Magnusa von Stackelberga na wz\u00f3r kontrolowanej przez Rosjan szwedzkiej Rady Pa\u0144stwa. Rada Nieustaj\u0105ca zast\u0119powa\u0142a instytucj\u0119 senator\u00f3w rezydent\u00f3w, ogranicza\u0142a w\u0142adz\u0119 kr\u00f3la i magnaterii, staj\u0105c si\u0119 organem o nowocze\u015bniejszym, rz\u0105dowym charakterze. Przyczyniaj\u0105c si\u0119 do umocnienia administracji i rozwoju gospodarczego kraju. By\u0142a jednak znienawidzona jako narz\u0119dzie i domena wp\u0142yw\u00f3w rosyjskich, i nazywana \"Zdrad\u0105 Nieustaj\u0105c\u0105\". Sw\u0105 rol\u0119 najwy\u017cszej instancji administracyjnej I Rzeczypospolitej pe\u0142ni\u0142a w latach 1776\u20131788 i 1793-1795. Jej pozycj\u0119 pr\u00f3bowa\u0142 podwa\u017cy\u0107 sejm 1778 roku, jednak starania te udaremni\u0142 ambasador rosyjski Stackelberg, odwo\u0142uj\u0105c si\u0119 do gwarancji rosyjskich ustroju Rzeczypospolitej. Rad\u0119 Nieustaj\u0105c\u0105 zni\u00f3s\u0142 Sejm Czteroletni. Po kl\u0119sce wojny","start_idx":22,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_8609","question":"do jakiej kategorii duch\u00f3w nale\u017cy widmo z\u0142ego pana?","answer":"\"ci\u0119\u017ckie","context":"1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do nieba) * \"ci\u0119\u017ckie\" \u2013 widmo z\u0142ego pana (upiora skazanego na wieczn\u0105 m\u0119k\u0119 za z\u0142o wyrz\u0105dzone poddanym, kt\u00f3rzy pod postaci\u0105 \u201e\u017car\u0142ocznego ptactwa\u201d towarzysz\u0105 mu po \u015bmierci) * \"po\u015brednie\" \u2013 duch pasterki Zosi (jej wina polega na tym, \u017ce igra\u0142a z uczuciami innych) Wie\u015bniacy staraj\u0105 si\u0119 w miar\u0119 mo\u017cliwo\u015bci ul\u017cy\u0107 im cierpienia. Kiedy obrz\u0119d dobiega ko\u0144ca, nieoczekiwanie zjawia si\u0119 jednak kolejny duch,","start_idx":383,"end_idx":391}
+{"id":"mrc_8610","question":"kto wymy\u015bli\u0142 akordeon?","answer":"budowniczy organ\u00f3w Cyrill Demian oraz jego synowie Carl i Guido opatentowali instrument o nazwie accordion.","context":"budowniczy organ\u00f3w Cyrill Demian oraz jego synowie Carl i Guido opatentowali instrument o nazwie accordion. Budowniczowie jako najwa\u017cniejsz\u0105 cech\u0119 instrumentu podali mo\u017cliwo\u015b\u0107 gry akordami, st\u0105d jego nazwa \u2013 accordion. Skala accordionu podana w opisie patentowym obejmowa\u0142a d\u017awi\u0119ki od g do d2. Spos\u00f3b gry i trzymania instrumentu by\u0142 odmienny od obecnego. Praw\u0105 r\u0119k\u0105 trzymano miech, kciuk lewej r\u0119ki wk\u0142adano w sk\u00f3rzany pasek przymocowany do gryfu. Miech pracowa\u0142 wertykalnie. Pozosta\u0142e palce lewej r\u0119ki obs\u0142ugiwa\u0142y klawisze == Budowa instrumentu == * Strona basowa: guziki u\u0142o\u017cone w rz\u0119dy i szeregi. Szeregi s\u0105 u\u0142o\u017cone wed\u0142ug ko\u0142a kwintowego, dwa pierwsze rz\u0119dy wydobywaj\u0105 d\u017awi\u0119ki pojedyncze, rz\u0105d trzeci akordy durowe, czwarty akordy mollowe, pi\u0105ty czterod\u017awi\u0119ki septymowe, sz\u00f3sty czterod\u017awi\u0119ki zmniejszone (po stronie basowej w dw\u00f3ch ostatnich rz\u0119dach s\u0105 guziki,","start_idx":0,"end_idx":107}
+{"id":"mrc_8611","question":"ile obiekt\u00f3w unesco znajduje si\u0119 w polsce?","answer":"17 miejsc (15 dziedzictwa kulturowego oraz 2 dziedzictwa przyrodniczego)","context":"Lista \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO w Polsce \u2013 lista miejsc w Polsce wpisanych na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO. Obecnie na li\u015bcie znajduje si\u0119 17 miejsc (15 dziedzictwa kulturowego oraz 2 dziedzictwa przyrodniczego). Na li\u015bcie oczekuj\u0105cych na nominacj\u0119 znajduje si\u0119 za\u015b 5 obiekt\u00f3w. == Obiekty wpisane na list\u0119 \u015bwiatowego dziedzictwa UNESCO w Polsce == == Obiekty na Li\u015bcie Informacyjnej ==","start_idx":150,"end_idx":222}
+{"id":"mrc_8612","question":"kiedy obchodzono dzie\u0144 wojska polskiego?","answer":"15 sierpnia","context":"\u015awi\u0119to Wojska Polskiego \u2013 \u015bwi\u0119to Si\u0142 Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzone 15 sierpnia na pami\u0105tk\u0119 zwyci\u0119skiej Bitwy Warszawskiej w 1920, stoczonej w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Wprowadzone ustaw\u0105 Sejmu z 30 lipca 1992 r. (), zast\u0105pion\u0105 ustaw\u0105 z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (). \u015awi\u0119to to przypada w dzie\u0144 ustawowo wolny od pracy, poniewa\u017c 15 sierpnia jest r\u00f3wnie\u017c liturgicznym \u015bwi\u0119tem Wniebowzi\u0119cia Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny, dla kt\u00f3rego ustawodawca wprowadzi\u0142 wolne. == Historia == Wojsko Polskie od uzyskania niepodleg\u0142o\u015bci przez pa\u0144stwo polskie w 1918 roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewn\u0119trznej strukturze podkre\u015bla\u0142o sw\u00f3j historyczny rodow\u00f3d i sw\u0105 tradycj\u0119, rozumian\u0105 jako trwanie pa\u0144stwa oraz ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 istnienia jego zbrojnego ramienia. Kultywowanie tradycji or\u0119\u017ca polskiego by\u0142o jednym z istotnych czynnik\u00f3w integruj\u0105cych armi\u0119 oraz umacnia\u0142o","start_idx":85,"end_idx":96}
+{"id":"mrc_8613","question":"gdzie organizowane jest euro?","answer":"Polsk\u0119 i Ukrain\u0119.","context":"Mistrzostwa Europy w Pi\u0142ce No\u017cnej 2012 (), oficjalnie UEFA Euro 2012 (ukr. \"\u0423\u0404\u0424\u0410 \u0404\u0432\u0440\u043e 2012\") \u2013 czternasty turniej o mistrzostwo Europy w pi\u0142ce no\u017cnej m\u0119\u017cczyzn, zorganizowany wsp\u00f3lnie przez Polsk\u0119 i Ukrain\u0119. 14 grudnia 2009 na placu Michaj\u0142owskim w Kijowie oficjalnie zaprezentowano logo i has\u0142o \u201eRazem tworzymy przysz\u0142o\u015b\u0107\u201d (ukr. \"\u0422\u0432\u043e\u0440\u0438\u043c\u043e \u0456\u0441\u0442\u043e\u0440\u0456\u044e \u0440\u0430\u0437\u043e\u043c\") Euro 2012. 8 czerwca 2012 turniej rozpocz\u0105\u0142 mecz otwarcia na Stadionie Narodowym w Warszawie, w kt\u00f3rym Polska zremisowa\u0142a z Grecj\u0105, a faza grupowa zako\u0144czy\u0142a si\u0119 19 czerwca. \u0106wier\u0107fina\u0142y zosta\u0142y rozegrane od 21 do 24 czerwca, a p\u00f3\u0142fina\u0142y 27 i 28 czerwca. Fina\u0142 Mistrzostw odby\u0142 si\u0119 1 lipca 2012 na Stadionie Olimpijskim w Kijowie. Na turnieju zosta\u0142o rozegranych 31 mecz\u00f3w. Zagra\u0142o w nich 14 dru\u017cyn narodowych wy\u0142onionych w kwalifikacjach, w","start_idx":189,"end_idx":206}
+{"id":"mrc_8614","question":"kto odkry\u0142 drog\u0119 do indii?","answer":"Vasco da Gama","context":"Vasco da Gama (wym. portugalska ; ur. ok. 1460 lub 1469 w Sines, w niewielkim porcie w prowincji Alentejo, zm. 24 grudnia 1524 w Koczinie) \u2013 portugalski odkrywca, kt\u00f3ry jako pierwszy dotar\u0142 drog\u0105 morsk\u0105 z Europy do Indii, op\u0142ywaj\u0105c Afryk\u0119 od po\u0142udnia, co usprawni\u0142o Europejczykom handel z Azj\u0105 Po\u0142udniow\u0105. == M\u0142odo\u015b\u0107 == Niewiele wiadomo o jego m\u0142odo\u015bci. Wed\u0142ug Antonio de Limy, autora \"Nobiliario\", Vasco da Gama wywodzi\u0142 si\u0119 z rodziny szlacheckiej, o kt\u00f3rej istniej\u0105 wzmianki ju\u017c z 1166 roku, jednak\u017ce m\u0119ska linia rodu bez \u201ebia\u0142ych plam\u201d prowadzi tylko do roku 1280, do Alvaro da Gamy, kt\u00f3rego potomkiem by\u0142 ojciec Vasco \u2013 Est\u00eav\u00e3o da Gama, piastuj\u0105cy funkcj\u0119 gubernatora (\"alcaide mor\") miasta Sines i s\u0119dziego (\"commendador\") Cercal. Matka Vasco da Gamy, Isabel","start_idx":0,"end_idx":13}
+{"id":"mrc_8615","question":"kt\u00f3re gatunki nale\u017c\u0105 do filtrator\u00f3w?","answer":"chru\u015bciki (Hydropsychidae, \"Brachycentrus\"), j\u0119tki, much\u00f3wki z rodziny Simuliidae, ma\u0142\u017ce, p\u0105kle.","context":"Filtratory \u2013 funkcjonalna grupa troficzna bezkr\u0119gowc\u00f3w wodnych od\u017cywiaj\u0105ca si\u0119 ma\u0142ymi fragmentami (poni\u017cej 1 mm) detrytusu i cz\u0105stek organicznych, odfiltrowywanych z wody. Wyst\u0119puj\u0105 r\u00f3\u017cnorodne przystosowania anatomiczne i behawioralne do filtrowania sestonu. Przyk\u0142ady filtrator\u00f3w: chru\u015bciki (Hydropsychidae, \"Brachycentrus\"), j\u0119tki, much\u00f3wki z rodziny Simuliidae, ma\u0142\u017ce, p\u0105kle.","start_idx":282,"end_idx":378}
+{"id":"mrc_8616","question":"z czego sk\u0142ada si\u0119 instalacja wodoci\u0105gowa?","answer":"po\u0142\u0105czonych przewod\u00f3w, armatury i urz\u0105dze\u0144","context":"Instalacja wodoci\u0105gowa (lub instalacja wodna) \u2013 uk\u0142ad po\u0142\u0105czonych przewod\u00f3w, armatury i urz\u0105dze\u0144, s\u0142u\u017c\u0105cy do zaopatrywania budynk\u00f3w w zimn\u0105 i ciep\u0142\u0105 wod\u0119, spe\u0142niaj\u0105cy wymagania jako\u015bciowe (okre\u015blone w przepisach) warunk\u00f3w, jakim powinna odpowiada\u0107 woda do spo\u017cycia przez ludzi. == Podzia\u0142 == Instalacje wodne dzielimy na: * instalacj\u0119 wodoci\u0105gow\u0105 wewn\u0119trzn\u0105 (prowadzon\u0105 wewn\u0105trz budynk\u00f3w) * instalacj\u0119 wodoci\u0105gow\u0105 zewn\u0119trzn\u0105 (prowadzon\u0105 na zewn\u0105trz od budynku do przy\u0142\u0105cza wodoci\u0105gowego) * sieci wodoci\u0105gowe == Materia\u0142y == Materia\u0142y, z kt\u00f3rych mog\u0105 by\u0107 wykonywane przewody instalacji wodnych: * tworzywo sztuczne ** polibutylen (PB) ** polietylen wysokiej g\u0119sto\u015bci usieciowany (PE-X) ** kopolimer blokowy polipropylenu (PP-B) ** kopolimer polipropylenu (PP-H) ** kopolimer statystyczny polipropylenu (random) (PP-R) ** warstwy: polietylenu usieciowanego, aluminium, polietylenu wysokiej g\u0119sto\u015bci (PE-X/Al/PE-HD) ** warstwy: polietylenu usieciowanego, aluminium, polietylenu usieciowanego","start_idx":54,"end_idx":96}
+{"id":"mrc_8617","question":"jakie tereny polskie nalezaly do rosji?","answer":"ziemie litewsko-ruskie (tzw. ziemie zabrane) oraz inne ziemie rdzennie polskie.","context":"1815 Kr\u00f3lestwa Polskiego, b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 Rosji. Zab\u00f3r rosyjski obejmowa\u0142 w 1815 82% terytorium dawnej Rzeczypospolitej w granicach z 1772, tj. ziemie litewsko-ruskie (tzw. ziemie zabrane) oraz inne ziemie rdzennie polskie. Utworzone na cz\u0119\u015bci terytorium zaboru Kr\u00f3lestwo Polskie, straci\u0142o sw\u0105 autonomi\u0119 w wyniku powsta\u0144 narodowych w 1830 i 1863. Po I wojnie \u015bwiatowej i pokoju ryskim (w 1921), ko\u0144cz\u0105cym wojn\u0119 polsko-bolszewick\u0105, znaczna cz\u0119\u015b\u0107 ziem dawnego zaboru rosyjskiego pozosta\u0142a przy ZSRR b\u0105d\u017a znalaz\u0142a si\u0119 w granicach Litwy i \u0141otwy. == Pocz\u0105tki zaboru == Spo\u015br\u00f3d trzech zaborc\u00f3w to Rosja odegra\u0142a rol\u0119 decyduj\u0105c\u0105, nie tylko jako sprawca (wraz z Prusami) rozbior\u00f3w, ale r\u00f3wnie\u017c ze wzgl\u0119du na wielko\u015b\u0107 zagarni\u0119tego przez siebie obszaru. Po III rozbiorze (1795) zaanektowa\u0142a ponad 60% \u00f3wczesnego terytorium Rzeczypospolitej z po\u0142ow\u0105 jej","start_idx":145,"end_idx":224}
+{"id":"mrc_8618","question":"gdzie pracowa\u0142 wokulski?","answer":"w winiarni u Hopfera","context":"Stanis\u0142aw Wokulski \u2013 posta\u0107 literacka, protagonista powie\u015bci \"Lalka\" Boles\u0142awa Prusa; posta\u0107 Wokulskiego sta\u0142a si\u0119 w polskiej kulturze masowej symbolem przedsi\u0119biorczo\u015bci. == \u017byciorys == Urodzony prawdopodobnie w 1832 roku, pochodzi\u0142 ze zubo\u017ca\u0142ej rodziny szlacheckiej. Zmuszony przez ojca, Piotra Wokulskiego, do pracy w Warszawie jako subiekt i kelner w winiarni u Hopfera, gdzie mia\u0142 si\u0119 przyucza\u0107 do zawodu. Tam pozna\u0142 Ignacego Rzeckiego, z kt\u00f3rym zamieszka\u0142, co umo\u017cliwi\u0142o mu podj\u0119cie edukacji. Wokulski najpierw poszed\u0142 do Szko\u0142y Przygotowawczej, p\u00f3\u017aniej do Szko\u0142y G\u0142\u00f3wnej, gdzie rozpocz\u0105\u0142 nauk\u0119 na wydziale matematyczno-fizycznym. Jego wynalazki, to m.in.: model maszyny lataj\u0105cej z ograniczonymi mo\u017cliwo\u015bciami sterowania, maszyna pompuj\u0105ca wod\u0119. Szko\u0142\u0119 porzuci\u0142 po niespe\u0142na roku, gdy wybuch\u0142o powstanie styczniowe. W\u00f3wczas Wokulski zaci\u0105gn\u0105\u0142 si\u0119 do oddzia\u0142u powsta\u0144czego, a po upadku powstania zosta\u0142 zes\u0142any","start_idx":353,"end_idx":373}
+{"id":"mrc_8619","question":"jakie by\u0142y skutki rewolucji neolitycznej?","answer":"Skutki rewolucji neolitycznej: * osiad\u0142y tryb \u017cycia * rolnictwo kopieniacze i irygacyjne * ch\u00f3w zwierz\u0105t * wytwarzanie tzw. produkt\u00f3w wt\u00f3rnych chowu * handel i us\u0142ugi * profesjonalizacja \u017cycia spo\u0142ecznego * wynalezienie garncarstwa i tkactwa * eksplozja demograficzna * stworzenie spo\u0142ecznej hierarchii, powstanie klas * zasiedlanie nowych teren\u00f3w * regulatory przyrostu naturalnego: konflikty zbrojne, kl\u0119ski g\u0142odu i epidemie.","context":"Kret\u0119 i po\u0142udniowe Ba\u0142kany. W VI tysi\u0105cleciu p.n.e. pojawi\u0142y si\u0119 na terenie Iranu, Turkiestanu i po\u0142udniowej Ukrainie. Do oko\u0142o 4500 r. p.n.e. proces osiedlania si\u0119 pierwotnych rolnik\u00f3w obj\u0105\u0142 ju\u017c wi\u0119kszo\u015b\u0107 Europy, w tym Polsk\u0119 (kultura ceramiki wst\u0119gowej). W latach 2500\u20131800 p.n.e. rolnictwo dotar\u0142o do doliny Indusu (Harappa i Mohend\u017co-Daro). W II tysi\u0105cleciu p.n.e. pojawi\u0142o si\u0119 na Dalekim Wschodzie. == Skutki rewolucji neolitycznej == Skutki rewolucji neolitycznej: * osiad\u0142y tryb \u017cycia * rolnictwo kopieniacze i irygacyjne * ch\u00f3w zwierz\u0105t * wytwarzanie tzw. produkt\u00f3w wt\u00f3rnych chowu * handel i us\u0142ugi * profesjonalizacja \u017cycia spo\u0142ecznego * wynalezienie garncarstwa i tkactwa * eksplozja demograficzna * stworzenie spo\u0142ecznej hierarchii, powstanie klas * zasiedlanie nowych teren\u00f3w * regulatory przyrostu naturalnego: konflikty zbrojne, kl\u0119ski g\u0142odu i epidemie.","start_idx":440,"end_idx":867}
+{"id":"mrc_8620","question":"kiedy powsta\u0142a ewangelia \u015bw mateusza?","answer":"Zwykle datuje si\u0119 j\u0105 po roku 70, cho\u0107 nie brak biblist\u00f3w opowiadaj\u0105cych si\u0119 za wcze\u015bniejszym datowaniem.","context":"Ewangelia Mateusza (skr\u00f3t: Mt lub Mat) \u2013 lub Ewangelia wed\u0142ug \u015bwi\u0119tego Mateusza \u2013 jedna z czterech Ewangelii Nowego Testamentu, kt\u00f3rej autorstwo tradycyjnie przypisywano Mateuszowi Ewangeli\u015bcie. Umieszczana w kanonie Nowego Testamentu jako pierwsza. Ewangelia Mateusza nale\u017cy do ewangelii synoptycznych. Miejsce powstania Ewangelii nie zosta\u0142o dot\u0105d rozstrzygni\u0119te i jest przedmiotem nieustaj\u0105cej debaty w\u015br\u00f3d biblist\u00f3w. Oryginalny j\u0119zyk Ewangelii (hebrajski, aramejski, grecki) jest r\u00f3wnie\u017c przedmiotem dyskusji uczonych. Zwykle datuje si\u0119 j\u0105 po roku 70, cho\u0107 nie brak biblist\u00f3w opowiadaj\u0105cych si\u0119 za wcze\u015bniejszym datowaniem. Ewangelia Mateusza cz\u0119\u015bciej ni\u017c inne cytuje Stary Testament, cz\u0119\u015bciej nawi\u0105zuje do zwyczaj\u00f3w i tradycji \u017cydowskich. Autor usi\u0142uje wykaza\u0107, \u017ce Jezus jest oczekiwanym Mesjaszem. Uwa\u017ca si\u0119, \u017ce autor pisa\u0142 sw\u0105 Ewangeli\u0119 dla \u017byd\u00f3w. == Tre\u015b\u0107 i struktura == Podobnie jak w przypadku","start_idx":523,"end_idx":627}
+{"id":"mrc_8621","question":"kiedy by\u0142y wybory na prezydenta polski?","answer":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020.","context":"Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku \u2013 wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzie\u0144 28 czerwca 2020. Zosta\u0142y zarz\u0105dzone po tym, jak w wyniku sytuacji zwi\u0105zanej z epidemi\u0105 COVID-19 nie dosz\u0142o do g\u0142osowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w zwi\u0105zku z czym Pa\u0144stwowa Komisja Wyborcza wyda\u0142a uchwa\u0142\u0119, w kt\u00f3rej dokona\u0142a interpretacji, \u017ce brak mo\u017cliwo\u015bci g\u0142osowania na kandydat\u00f3w by\u0142 r\u00f3wnowa\u017cny w skutkach z sytuacj\u0105 braku kandydat\u00f3w. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysi\u0119cy podpis\u00f3w poparcia uzyskali kandydaci, kt\u00f3rzy byli zarejestrowani w wyborach zarz\u0105dzonych na 10 maja. Wybory zako\u0144czy\u0142y si\u0119 zwyci\u0119stwem urz\u0119duj\u0105cego prezydenta Andrzeja Dudy, kt\u00f3ry zosta\u0142 wybrany na drug\u0105 kadencj\u0119, otrzymuj\u0105c 51,03% g\u0142os\u00f3w w drugiej turze, w kt\u00f3rej pokona\u0142 Rafa\u0142a Trzaskowskiego. == Og\u0142oszony","start_idx":0,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8622","question":"kim jest bohater literacki?","answer":"posta\u0107 fikcyjna ukazana w \u015bwiecie przedstawionym dzie\u0142a literackiego.","context":"Posta\u0107 literacka (\"porte parole\", bohater literacki) \u2013 posta\u0107 fikcyjna ukazana w \u015bwiecie przedstawionym dzie\u0142a literackiego. Mo\u017ce by\u0107 to\u017csama z podmiotem m\u00f3wi\u0105cym dzie\u0142a (liryka, narratorzy pami\u0119tnik\u00f3w itp.), ale najcz\u0119\u015bciej jest od niego r\u00f3\u017cna (epika, dramat). Jest uwidoczniana w tek\u015bcie przez opis \u2013 cech wygl\u0105du i charakteru oraz dzia\u0142a\u0144, a tak\u017ce mo\u017ce wyra\u017ca\u0107 w tek\u015bcie swoje my\u015bli i odczucia. Natomiast jej spos\u00f3b zaistnienia w \u015bwiecie przedstawionym jest uzale\u017cniony od motywacji i charakterystyki. Jest okre\u015blonym uk\u0142adem motyw\u00f3w uzale\u017cnionych od konkretnych zasad scalaj\u0105cych, np.: * stereotypu utrwalonego w danym gatunku literackim, * wzorca osobowego dost\u0119pnego obserwacji w \u015bwiecie rzeczywistym, kt\u00f3rego jest w za\u0142o\u017ceniu literack\u0105 emanacj\u0105, * idea\u0142u, b\u0119d\u0105cego wzorcem wychowawczym godnym rozpowszechniania. W utworach opartych na fabule mo\u017cna dostrzec zazwyczaj hierarchi\u0119 wa\u017cno\u015bci wyst\u0119puj\u0105cych os\u00f3b.","start_idx":55,"end_idx":124}
+{"id":"mrc_8623","question":"jaki materia\u0142 najlepiej przewodzi ciep\u0142o?","answer":"metale, kt\u00f3re s\u0105 najlepszymi przewodnikami elektryczno\u015bci.","context":"wsp\u00f3\u0142czynnika od temperatury. W cia\u0142ach sta\u0142ych przewodzenie ciep\u0142a zachodzi poprzez ruch swobodnych elektron\u00f3w (g\u0142\u00f3wnie dla metali) oraz drgania atom\u00f3w w sieci krystalicznej (dla dielektryk\u00f3w). Najwi\u0119kszymi warto\u015bciami wsp\u00f3\u0142czynnika przewodzenia ciep\u0142a charakteryzuj\u0105 si\u0119 metale, kt\u00f3re s\u0105 najlepszymi przewodnikami elektryczno\u015bci. Dla dielektryk\u00f3w warto\u015b\u0107 \"\u03bb\" waha si\u0119 w granicach od 0,02 do 3,0 W/(m\u00b7K). Dlatego te\u017c materia\u0142y te stosowane s\u0105 jako izolacje cieplne. Stosunkowe niskie warto\u015bci wsp\u00f3\u0142czynnika posiadaj\u0105 gazy oraz ciecze, gdzie mechanizm przewodzenia ciep\u0142a opiera si\u0119 na zderzeniach cz\u0105stek oraz dyfuzji. Z tego wzgl\u0119du materia\u0142y stosowane do izolacji cz\u0119sto posiadaj\u0105 pory wype\u0142nione powietrzem lub innym gazem. Przeprowadzaj\u0105c obliczenia in\u017cynierskie, przyjmuje si\u0119 u\u015brednione warto\u015bci wsp\u00f3\u0142czynnika przewodzenia ciep\u0142a podawane w tablicach. Uwaga: Podane wsp\u00f3\u0142czynniki przewodno\u015bci cieplnej obowi\u0105zuj\u0105 dla temperatury 20 \u00b0C i wilgotno\u015bci wzgl\u0119dnej 50%.","start_idx":273,"end_idx":331}
+{"id":"mrc_8624","question":"jakie czyny dokona\u0142 boles\u0142aw chrobry?","answer":"Wspiera\u0142 chrystianizacj\u0119 Polski oraz wyprawy misyjne Wojciecha S\u0142awnikowica, biskupa praskiego i Brunona z Kwerfurtu.","context":"Boles\u0142aw I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) \u2013 w\u0142adca Polski z dynastii Piast\u00f3w w latach 992\u20131025, ksi\u0105\u017c\u0119 Polski od 992 i pierwszy koronowany kr\u00f3l Polski (od 1025), w latach 1003\u20131004 tak\u017ce ksi\u0105\u017c\u0119 Czech jako \"Boles\u0142aw IV\". By\u0142 synem Mieszka I, ksi\u0119cia Polski i Dobrawy, czeskiej ksi\u0119\u017cniczki. Ani miejsce, ani dok\u0142adna data urodzenia Boles\u0142awa nie s\u0105 znane. Obj\u0105\u0142 rz\u0105dy w 992, wyp\u0119dzaj\u0105c kr\u00f3tko potem swoj\u0105 macoch\u0119 Od\u0119 i przyrodnich braci. Wspiera\u0142 chrystianizacj\u0119 Polski oraz wyprawy misyjne Wojciecha S\u0142awnikowica, biskupa praskiego i Brunona z Kwerfurtu. M\u0119cze\u0144ska \u015bmier\u0107 tego pierwszego (997) i jego rych\u0142a kanonizacja sta\u0142y si\u0119 powodem zorganizowania zjazdu gnie\u017anie\u0144skiego (1000), podczas kt\u00f3rego utworzono polskie arcybiskupstwo (metropoli\u0119 ko\u015bcieln\u0105) w Gnie\u017anie oraz biskupstwa w Krakowie, Wroc\u0142awiu i Ko\u0142obrzegu, a cesarz","start_idx":453,"end_idx":570}
+{"id":"mrc_8625","question":"gdzie powsta\u0142a camorra tajna organizacja przest\u0119pcza?","answer":"Powsta\u0142a w Kr\u00f3lestwie Obojga Sycylii","context":"Camorra (kamorra) \u2013 w\u0142oska organizacja przest\u0119pcza, kt\u00f3rej pocz\u0105tki datuje si\u0119 na rok 1820. Powsta\u0142a w Kr\u00f3lestwie Obojga Sycylii, w okresie rz\u0105d\u00f3w absolutystycznych by\u0142a wykorzystywana do cel\u00f3w politycznych. Kolebk\u0105 Camorry by\u0142y neapolita\u0144skie wi\u0119zienia, a jej g\u0142\u00f3wnym celem by\u0142a ochrona wi\u0119\u017ani\u00f3w (cz\u0142onk\u00f3w) przed innymi wrogimi gangami. Organizacja dopuszcza si\u0119 oszustw, zab\u00f3jstw i rabunk\u00f3w. Po opuszczeniu wi\u0119ziennych mur\u00f3w wielu jej cz\u0142onk\u00f3w, \"camorristi\", przenosi\u0142o swoje wi\u0119zienne zwyczaje na ulice Neapolu i okolic. Tworzyli zorganizowane gangi, kt\u00f3re napada\u0142y na uczciwych ludzi, po czym kazali sobie p\u0142aci\u0107 za ochron\u0119. == Nazwa == Nazwa Camorra mo\u017ce pochodzi\u0107 od s\u0142owa \"chamarra\" oznaczaj\u0105cego hiszpa\u0144sk\u0105, prost\u0105 kurtk\u0119 noszon\u0105 przez hiszpa\u0144skich bandyt\u00f3w w XVIII wieku, cho\u0107 niekt\u00f3rzy badacze wywodz\u0105 nazw\u0119 organizacji od gry hazardowej \"morra\". Pewnym jest, i\u017c camorr\u0105 nazywano od","start_idx":92,"end_idx":128}
+{"id":"mrc_8626","question":"co znajdowa\u0142o si\u0119 na parterze akademii pana kleksa?","answer":"sale szkolne","context":"Akademia pana Kleksa \u2013 ksi\u0105\u017cka dla dzieci napisana przez Jana Brzechw\u0119 i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezg\u00f3dki, kt\u00f3ry zostaje umieszczony w tytu\u0142owej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi ch\u0142opcami \u2013 wszyscy o imionach zaczynaj\u0105cych si\u0119 na liter\u0119 A. Opiekuje si\u0119 nimi pan Kleks z pomoc\u0105 Mateusza \u2013 uczonego szpaka, kt\u00f3ry wymawia jedynie ko\u0144c\u00f3wki wyraz\u00f3w. Kontynuacj\u0105 fantastycznych opowie\u015bci Jana Brzechwy o panu Kleksie s\u0105: \"Podr\u00f3\u017ce pana Kleksa\" oraz \"Tryumf pana Kleksa\". == Opis fabu\u0142y == Akademia znajduje si\u0119 przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypi\u0119trowy gmach. Na parterze mieszcz\u0105 si\u0119 sale szkolne, na pierwszym pi\u0119trze s\u0105 sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje","start_idx":661,"end_idx":673}
+{"id":"mrc_8627","question":"jak nazywa si\u0119 najwi\u0119kszy wulkan na ziemi?","answer":"Mauna Loa","context":"\u2013 813 m n.p.m. * Mayon (Filipiny) \u2013 2463 m n.p.m. === Najwi\u0119ksze wulkany na Ziemi === * Mauna Loa, najwi\u0119kszy czynny wulkan na Ziemi. * Gardner Pinnacles (podmorski, Ocean Spokojny): ok. 150 tys. km\u00b3 obj\u0119to\u015bci, 4500 m wysoko\u015bci (wygas\u0142y). === Najwy\u017csze wulkany na Ziemi === * Ojos del Salado (/) 6880 m n.p.m. * Llullaillaco (/) 6723 m n.p.m. * Antofalla () 6450 m n.p.m. * L\u00e1scar () 5990 m n.p.m. * Cotopaxi () 5897 m n.p.m. * Kilimand\u017caro (szczyt Kibo) (Tanzania) 5895 m n.p.m. * Orizaba () 5700 m n.p.m. === Wulkany poza Ziemi\u0105 === Wulkany mo\u017cna znale\u017a\u0107 tak\u017ce na innych obiektach Uk\u0142adu S\u0142onecznego posiadaj\u0105cych sta\u0142\u0105 powierzchni\u0119 oraz dostatecznie silne wewn\u0119trzne \u017ar\u00f3d\u0142a ciep\u0142a, obecnie lub w przesz\u0142o\u015bci. Wygas\u0142e","start_idx":88,"end_idx":97}
+{"id":"mrc_8628","question":"jaki rz\u0105d by\u0142 w 1997 roku?","answer":"Rz\u0105d Jerzego Buzka","context":"31 pa\u017adziernika 1997 zosta\u0142 zaprzysi\u0119\u017cony ca\u0142y sk\u0142ad Rady Ministr\u00f3w. 10 listopada 1997 premier Jerzy Buzek wyg\u0142osi\u0142 expos\u00e9. 11 listopada Sejm udzieli\u0142 wotum zaufania. Rz\u0105d popar\u0142y w g\u0142osowaniu kluby Akcji Wyborczej Solidarno\u015b\u0107 i Unii Wolno\u015bci, kt\u00f3re tworzy\u0142y koalicj\u0119 rz\u0105dz\u0105c\u0105. Przeciw opowiedzia\u0142y si\u0119 kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W g\u0142osowaniu nie wzi\u0119li udzia\u0142u pos\u0142owie ko\u0142a Ruchu Odbudowy Polski. Unia Wolno\u015bci opu\u015bci\u0142a koalicj\u0119 6 czerwca 2000, w zwi\u0105zku z czym od tego momentu do ko\u0144ca kadencji rz\u0105dzi\u0142 rz\u0105d mniejszo\u015bciowy. Rz\u0105d Jerzego Buzka ust\u0105pi\u0142 19 pa\u017adziernika 2001 w wyniku przegranych wybor\u00f3w parlamentarnych, a prezydent powo\u0142a\u0142 rz\u0105d Leszka Millera. Jerzy Buzek by\u0142 pierwszym premierem w III RP, kt\u00f3ry sprawowa\u0142 sw\u00f3j urz\u0105d przez ca\u0142\u0105, czteroletni\u0105 kadencj\u0119 parlamentarn\u0105. == Wotum zaufania 11 listopada 1997","start_idx":570,"end_idx":588}
+{"id":"mrc_8629","question":"czym s\u0105 liczby niewymierne?","answer":"liczby rzeczywiste nieb\u0119d\u0105ce liczbami wymiernymi, czyli takie liczby rzeczywiste, kt\u00f3rych nie mo\u017cna przedstawi\u0107 w postaci ilorazu liczby ca\u0142kowitej i liczby ca\u0142kowitej r\u00f3\u017cnej od zera.","context":"Liczby niewymierne \u2013 liczby rzeczywiste nieb\u0119d\u0105ce liczbami wymiernymi, czyli takie liczby rzeczywiste, kt\u00f3rych nie mo\u017cna przedstawi\u0107 w postaci ilorazu liczby ca\u0142kowitej i liczby ca\u0142kowitej r\u00f3\u017cnej od zera. Liczby niewymierne wype\u0142niaj\u0105 luki w przekrojach Dedekinda zbioru liczb wymiernych \\mathbb{Q} daj\u0105c w efekcie przestrze\u0144 zupe\u0142n\u0105. Rozwini\u0119cie dziesi\u0119tne liczby niewymiernej jest niesko\u0144czone i nieokresowe. == Historia == Liczby niewymierne odkryli Pitagorejczycy, w zwi\u0105zku z twierdzeniem Pitagorasa. Zauwa\u017cyli oni mianowicie, \u017ce przek\u0105tna kwadratu o boku 1 jest niewsp\u00f3\u0142mierna z bokiem, co w\u0142a\u015bnie oznacza niewymierno\u015b\u0107 liczby \\sqrt{2}. == Przyk\u0142ady == * Pierwiastek arytmetyczny drugiego stopnia z liczby naturalnej jest liczb\u0105 wymiern\u0105 wtedy i tylko wtedy, gdy liczba ta jest kwadratem liczby ca\u0142kowitej. Zatem na przyk\u0142ad \\sqrt{2} oraz \\sqrt{99992} s\u0105 liczbami niewymiernymi (zobacz dow\u00f3d niewymierno\u015bci pierwiastka","start_idx":21,"end_idx":204}
+{"id":"mrc_8630","question":"kiedy \u015bpiewa s\u0142owik?","answer":"w naturze \u015bpiewa on ca\u0142\u0105 dob\u0119.","context":"s\u0142ycha\u0107 co roku w maju, g\u0142os kojarzy\u0142 si\u0119 w wielu krajach z mi\u0142o\u015bci\u0105 i zakochanymi. Melodia rozlegaj\u0105ca si\u0119 w ksi\u0119\u017cycowe noce wi\u0105za\u0142a ptaka z romantycznymi chwilami, cho\u0107 w naturze \u015bpiewa on ca\u0142\u0105 dob\u0119. Wed\u0142ug ludowych wierze\u0144 je\u015bli zobaczy si\u0119 s\u0142owika to oznacza to szcz\u0119\u015bcie w mi\u0142o\u015bci ma\u0142\u017ce\u0144skiej. Uwa\u017ca si\u0119 go te\u017c za zwiastuna wiosny. Ludowa medycyna mi\u0119so nocnego \u015bpiewaka stosowa\u0142a na zapobie\u017cenie nadmiernej senno\u015bci, a jego serce zapewnia\u0142o pi\u0119kny g\u0142os i zdolno\u015bci krasom\u00f3wcze. S\u0142owik umi\u0142owa\u0142 sobie wolno\u015b\u0107 o czym przekonuje przys\u0142owie: \"S\u0142owik w klatce nie za\u015bpiewa\". Na Bliskim Wschodzie, jak i w Europie, \u015bpiew s\u0142owika mia\u0142 zwiastowa\u0107 szcz\u0119\u015bcie. Inni gdy s\u0142yszeli s\u0142owicz\u0105 melodi\u0119 kojarzyli j\u0105 z dochodz\u0105cym z czy\u015b\u0107ca wo\u0142aniem duszy o pomoc lub nawet zapowiada\u0142a ona wed\u0142ug niekt\u00f3rych rych\u0142\u0105","start_idx":171,"end_idx":201}
+{"id":"mrc_8631","question":"kto napisa\u0142 w\u0142adc\u0119 pier\u015bcieni?","answer":"J.R.R. Tolkien","context":"W\u0142adca Pier\u015bcieni (ang. \"The Lord of the Rings\") \u2013 powie\u015b\u0107 \"high fantasy\" J.R.R. Tolkiena, kt\u00f3rej akcja rozgrywa si\u0119 w mitologicznym \u015bwiecie \u015ar\u00f3dziemia. Jest ona kontynuacj\u0105 innej powie\u015bci tego autora zatytu\u0142owanej \"Hobbit, czyli tam i z powrotem\". == Sze\u015b\u0107 ksi\u0105g == \"W\u0142adca Pier\u015bcieni\" jest cz\u0119sto mylnie nazywany trylogi\u0105, cho\u0107 w rzeczywisto\u015bci jest to powie\u015bciowa ca\u0142o\u015b\u0107, podzielona na sze\u015b\u0107 ksi\u0105g. Ze wzgl\u0119du na swoj\u0105 du\u017c\u0105 obj\u0119to\u015b\u0107 zosta\u0142a wydana w trzech tomach z powodu nacisk\u00f3w wydawcy; nie by\u0142o to jednak oryginalne zamierzenie Tolkiena. Powie\u015b\u0107 sk\u0142ada si\u0119 z sze\u015bciu cz\u0119\u015bci: ; Wydane w tomie I \u2013 \"Dru\u017cyna Pier\u015bcienia\" (\"The Fellowship of the Ring\") ;# \"Powr\u00f3t Cienia\" (\"Return of the Shadow\") ;# \"Dru\u017cyna Pier\u015bcienia\" (\"The Fellowship of the Ring\"). ; Wydane w tomie II \u2013","start_idx":74,"end_idx":88}
+{"id":"mrc_8632","question":"kto zdoby\u0142 pierwszy z\u0142oty medal olimpijski?","answer":"Halina Konopacka","context":"Podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich 1928 Polska zdoby\u0142a sw\u00f3j pierwszy z\u0142oty medal olimpijski - w rzucie dyskiem zdoby\u0142a go Halina Konopacka. == Opis == Reprezentanci Polski startowali w 10 dyscyplinach. Tylko w p\u0142ywaniu, \u017ceglarstwie i pi\u0119cioboju nowoczesnym nie uda\u0142o si\u0119 im ani razu zaj\u0105\u0107 miejsca w pierwszej \u00f3semce. Polacy zdobyli \u0142\u0105cznie 5 medali. Br\u0105zowe wywalczyli: wio\u015blarze - czw\u00f3rka ze sternikiem (Franciszek Bronikowski, Edmund Jankowski, Leon Birkholz, Bernard Ormanowski i Boles\u0142aw Drewek), dru\u017cyna szermierzy w konkurencji szabla (Tadeusz Friedrich, Kazimierz Laskowski, W\u0142adys\u0142aw Segda, Adam Pap\u00e9e, Aleksander Ma\u0142ecki i Jerzy Zabielski) pokonuj\u0105c w finale Niemc\u00f3w 9:7 oraz dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji WKKW (Karol R\u00f3mmel, J\u00f3zef Trenkwald, Micha\u0142 Woysym-Antoniewicz). Srebrny medal wywalczy\u0142a dru\u017cyna je\u017ad\u017ac\u00f3w w konkurencji skok\u00f3w przez przeszkody ulegaj\u0105c jedynie dru\u017cynie Hiszpanii. W","start_idx":124,"end_idx":140}
+{"id":"mrc_8633","question":"jakie zwi\u0105zki chemiczne s\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142em wapnia i magnezu?","answer":"soli mineralnych","context":"Sole mineralne \u2013 nieorganiczne zwi\u0105zki chemiczne z grupy soli. Poj\u0119cie to cz\u0119sto odnosi si\u0119 do soli spotykanych w naturze (w organizmach \u017cywych, po\u017cywieniu itp.). Sole mineralne s\u0105 wa\u017cnym sk\u0142adnikiem diety cz\u0142owieka, spe\u0142niaj\u0105 bowiem rol\u0119 budulcow\u0105 oraz regulacyjn\u0105. Stanowi\u0105 oko\u0142o 4\u20135% organizmu cz\u0142owieka (przy czym najwa\u017cniejsze to chlorek sodu, a tak\u017ce sole wapnia i magnezu). Niedostateczna ilo\u015b\u0107 soli mineralnych w diecie mo\u017ce prowadzi\u0107 do powa\u017cnych zaburze\u0144 w organizmie cz\u0142owieka. Przyczyny niedoboru soli mineralnych: * nieprawid\u0142owe, nieurozmaicone od\u017cywianie * du\u017ca potliwo\u015b\u0107 (np. utrata soli w trakcie uprawiania sportu) * biegunka, nudno\u015bci i wymioty * nadmierne wydalanie lub zmniejszone przyjmowanie p\u0142yn\u00f3w W sk\u0142ad soli mineralnych wchodz\u0105 pierwiastki chemiczne (w formie kation\u00f3w lub anion\u00f3w), kt\u00f3re mo\u017cna podzieli\u0107 na dwie grupy: * makroelementy \u2013 wyst\u0119puj\u0105","start_idx":402,"end_idx":418}
+{"id":"mrc_8634","question":"gdzie pojawi\u0142y si\u0119 pierwsze tramwaje elektryczne?","answer":"Wroc\u0142awia","context":"Nowego Jorku do Bostonu. Ju\u017c w latach trzydziestych dawa\u0142a si\u0119 odczu\u0107 konkurencja autobus\u00f3w i transportu indywidualnego, czemu przej\u015bciowo zaradzono wprowadzaj\u0105c cechuj\u0105ce si\u0119 bardzo dobrym przyspieszeniem i wysok\u0105 pr\u0119dko\u015bci\u0105 maksymaln\u0105, a tak\u017ce wyposa\u017cone w hamulce szynowe wagony jednokierunkowe typu PCC (stanowi\u0105 one wzorzec wi\u0119kszo\u015bci wagon\u00f3w u\u017cywanych obecnie w Polsce). ==== W Polsce ==== Na terenie dzisiejszej Polski tramwaje elektryczne po raz pierwszy pojawi\u0142y si\u0119 na ulicach Wroc\u0142awia w 1893, nast\u0119pnie w 1894 we Lwowie (pierwszy w monarchii austro-w\u0119gierskiej, uruchomiony z okazji Powszechnej Wystawy Krajowej), kolejne w 1895 w Bielsku i Elbl\u0105gu, w 1896 w Bydgoszczy, Gda\u0144sku i Grudzi\u0105dzu, w 1897 w Szczecinie i Zgorzelcu, w 1898 na G\u00f3rnym \u015al\u0105sku, w Legnicy, \u0141odzi (pierwsze w Kr\u00f3lestwie Polskim), Poznaniu, S\u0142ubicach i Wa\u0142brzychu, w","start_idx":487,"end_idx":496}
+{"id":"mrc_8635","question":"w jakich latach \u017cy\u0142 moj\u017cesz?","answer":"Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e.","context":"Moj\u017cesz (, hebr. \"\u05de\u05b9\u05e9\u05b6\u05c1\u05d4\" \"Mosze\", arab. \"\u0645\u0648\u0633\u0649,\" \"Musa\", cs. \"Prorok Bogowidiec Moisiej\") \u2013 posta\u0107 biblijna, przyw\u00f3dca Izraelit\u00f3w w okresie ich wyj\u015bcia z Egiptu i w\u0119dr\u00f3wki do Ziemi Obiecanej, \u015bwi\u0119ty prorok. Wed\u0142ug niekt\u00f3rych \u017ar\u00f3de\u0142 \u017cy\u0142 prawdopodobnie w XIII wieku p.n.e. (wed\u0142ug Biblii 120 lat). Syn Amrama i Jokebed (Amram by\u0142 bratankiem swojej \u017cony Jokabed \u2013 Wj 6:20), brat Aarona i Miriam. S\u0105 tak\u017ce badacze, kt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce Moj\u017cesz nie jest postaci\u0105 historyczn\u0105, nie wykluczaj\u0105c jednocze\u015bnie mo\u017cliwo\u015bci istnienia innej osoby, kt\u00f3ra sta\u0142a si\u0119 jego pierwowzorem. == Imi\u0119 == Wed\u0142ug tradycyjnej etymologii imi\u0119 \"Moj\u017cesz\" pochodzi od rdzenia \u05de\u05e9\u05d4 \"wyci\u0105ga\u0107, wyjmowa\u0107, wyj\u0105\u0107\", jako \u017ce zosta\u0142 wyci\u0105gni\u0119ty z rzeki (Nilu) przez c\u00f3rk\u0119 faraona. J\u00f3zef Flawiusz w \"Dawnych dziejach Izraela\" (ks. I 228) uwa\u017ca, \u017ce etymologia","start_idx":207,"end_idx":270}
+{"id":"mrc_8636","question":"jak brzmia\u0142o najstarsze zdanie w j\u0119zyku polskim?","answer":"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj","context":"53) w wierszu 9. od do\u0142u znajduje si\u0119 zdanie, kt\u00f3re jest uwa\u017cane za najstarsze zapisane w j\u0119zyku polskim: W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji mo\u017cna je zapisa\u0107 jako: \"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj\", co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie oznacza: \"Daj, niech ja pomiel\u0119, a ty odpoczywaj\". Zosta\u0142o ono wypowiedziane przez osiad\u0142ego na Dolnym \u015al\u0105sku czeskiego rycerza Boguchwa\u0142a do jego miejscowej \u017cony, gdy ta me\u0142\u0142a ziarno na r\u0119cznych \u017carnach. Znajduje si\u0119 ono w opisie pochodzenia nale\u017c\u0105cej do d\u00f3br klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako \u017ce mielenie ziarna by\u0142o wtedy uwa\u017cane za prac\u0119 niegodn\u0105 m\u0119\u017cczyzny, Czech ten zosta\u0142 nazwany przez s\u0105siad\u00f3w Bruka\u0142\u0105 (zbrukany), a przezwisko to da\u0142o tak\u017ce miano ca\u0142ej osadzie. Zdanie to zosta\u0142o okre\u015blone","start_idx":220,"end_idx":254}
+{"id":"mrc_8637","question":"kim by\u0142 adonis?","answer":"Adonis (gr. Ad\u014dnis, \u0142ac. Adonis) \u2013 posta\u0107 mitologii greckiej, w staro\u017cytno\u015bci podmiot czci boskiej i kultu religijnego, pi\u0119kny m\u0142odzieniec, ulubieniec Afrodyty.","context":"Adonis (gr. Ad\u014dnis, \u0142ac. Adonis) \u2013 posta\u0107 mitologii greckiej, w staro\u017cytno\u015bci podmiot czci boskiej i kultu religijnego, pi\u0119kny m\u0142odzieniec, ulubieniec Afrodyty. Wed\u0142ug Hezjoda (ok. 701 r. p.n.e.) by\u0142 synem Fojniksa i Alfesibei. W p\u00f3\u017aniejszych \u017ar\u00f3d\u0142ach cz\u0119sto pojawia\u0142a si\u0119 informacja, \u017ce by\u0142 synem Myrry z jej kazirodczego zwi\u0105zku z Kinyrasem, b\u0105d\u017a Tejasem. == Pochodzenie kultu == Kult Adonisa dotar\u0142 do Grecji w okresie archaicznym z teren\u00f3w bliskowschodnich. Imi\u0119 b\u00f3stwa pochodzi bezpo\u015brednio od fenickiego tytu\u0142u \"adon\" (\u201epan\u201d), por. hebr. \"adonai\". Grecy nie rozumiej\u0105c semickiego tytu\u0142u, uznali go b\u0142\u0119dnie za imi\u0119 w\u0142asne. == Okoliczno\u015bci narodzin Adonisa == Tejas by\u0142 kr\u00f3lem syryjskim. Wraz ze sw\u0105 \u017con\u0105 (nieznan\u0105 z imienia) mieli c\u00f3rk\u0119 Myrr\u0119. Myrra by\u0142a pi\u0119kn\u0105 dziewczyn\u0105, do tego stopnia, \u017ce jej matka che\u0142pi\u0142a si\u0119","start_idx":0,"end_idx":160}
+{"id":"mrc_8638","question":"jak nazywa\u0142a si\u0119 organizacja powsta\u0144cza za\u0142o\u017cona w 1848?","answer":"Komitet Narodowy","context":"Powstanie wielkopolskie zwane tak\u017ce powstaniem pozna\u0144skim \u2013 powstanie, kt\u00f3re wybuch\u0142o w Wielkopolsce w 1848 roku, jako cz\u0119\u015b\u0107 og\u00f3lnopolskiego planu powstania narodowego w czasie europejskiej Wiosny Lud\u00f3w. == Przebieg == Na wie\u015b\u0107 o berli\u0144skiej rewolucji marcowej utworzono w Poznaniu 20 marca Komitet Narodowy, do kt\u00f3rego przy\u0142\u0105czyli si\u0119 wypuszczeni z pruskiego wi\u0119zienia dzia\u0142acze zwi\u0105zani z przygotowaniami powstania w 1846 roku (Ludwik Mieros\u0142awski i Karol Libelt). Komitet proklamowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015b\u0107, odmawiaj\u0105c bezpo\u015bredniego wcielenia cz\u0119\u015bci Pozna\u0144skiego do Kr\u00f3lestwa Prus i przyst\u0105pi\u0142 do organizacji si\u0142 zbrojnych. Naczelnym wodzem powstania zosta\u0142 Ludwik Mieros\u0142awski. W Komitecie istnia\u0142y dwa skrzyd\u0142a: lewe, kt\u00f3rego celem by\u0142o powstanie ludowe i walka przeciw monarchii, oraz prawe, d\u0105\u017c\u0105ce do porozumienia z kr\u00f3lem pruskim w zamian za uzyskanie autonomii dla Pozna\u0144skiego. Komitet Narodowy proklamowa\u0142 niepodleg\u0142o\u015b\u0107","start_idx":291,"end_idx":307}
+{"id":"mrc_8639","question":"kiedy usa uzyska\u0142y niepodleg\u0142o\u015b\u0107?","answer":"1783","context":"Wojna o niepodleg\u0142o\u015b\u0107 Stan\u00f3w Zjednoczonych, inaczej zwana rewolucj\u0105 ameryka\u0144sk\u0105 \u2013 konflikt zbrojny pomi\u0119dzy Kr\u00f3lestwem Wielkiej Brytanii a jego trzynastoma koloniami w Ameryce P\u00f3\u0142nocnej w latach 1775\u20131783. W wojnie po stronie kolonii brali udzia\u0142 ochotnicy z kilku kraj\u00f3w europejskich, mi\u0119dzy innymi Marie Joseph de La Fayette, Jean-Baptiste de Rochambeau, Friedrich Wilhelm von Steuben, Tadeusz Ko\u015bciuszko, Kazimierz Pu\u0142aski. Po stronie brytyjskiej walczy\u0142a armia najemna Hesji-Kassel i jej dow\u00f3dca Wilhelm von Knyphausen. == Geneza konfliktu == Narastaj\u0105cy od wielu lat konflikt by\u0142 konsekwencj\u0105 rosn\u0105cego sprzeciwu kolonii wobec polityki brytyjskiej, a zw\u0142aszcza d\u0105\u017ce\u0144 Wielkiej Brytanii do ograniczenia ich samorz\u0105du, hamowania rozwoju i zwi\u0119kszania czerpanych z nich dochod\u00f3w, g\u0142\u00f3wnie przez nak\u0142adanie nowych podatk\u00f3w. Nie by\u0142y one jednak wielkie. W roku 1763 przeci\u0119tny Brytyjczyk p\u0142aci\u0142 26","start_idx":200,"end_idx":204}
+{"id":"mrc_8640","question":"jakie by\u0142y najwi\u0119ksze dokonania talesa z miletu?","answer":"G\u0142\u00f3wnym, ale nie jedynym dokonaniem Talesa w dziedzinie astronomii jest przepowiedzenie za\u0107mienia s\u0142o\u0144ca.","context":"i ich wahania. Niewykluczone, \u017ce w zwi\u0105zku z tymi badaniami u\u0142o\u017cy\u0142 kalendarz. G\u0142\u00f3wnym, ale nie jedynym dokonaniem Talesa w dziedzinie astronomii jest przepowiedzenie za\u0107mienia s\u0142o\u0144ca. Tales nie zna\u0142 przyczyny za\u0107mienia, nie znali jej te\u017c jego milezyjscy nast\u0119pcy \u2013 jego przepowiedzenie nie odwo\u0142uje si\u0119 wi\u0119c do wyja\u015bnie\u0144 przyczynowych, ale opiera si\u0119 wy\u0142\u0105cznie na ci\u0105gu d\u0142ugotrwa\u0142ych obserwacji; nie nale\u017cy jej przeto przypisywa\u0107 charakteru naukowego i nie ma ona znaczenia prze\u0142omowego z punktu widzenia rozwoju metodologii nauki. Eudemos mia\u0142 wprawdzie s\u0105dzi\u0107, \u017ce Tales zna\u0142 przyczyny za\u0107mienia, co potwierdza te\u017c Aetios [np. II 24,1 = DK 11 A 17 a], jest to jednak pogl\u0105d b\u0142\u0119dny. W Mezopotamii za\u0107mienia ca\u0142kowite i cz\u0119\u015bciowe obserwowano co najmniej od 721 p.n.e. w celach religijnych, w czasach Talesa babilo\u0144czycy","start_idx":78,"end_idx":183}
+{"id":"mrc_8641","question":"ile gwiazdek michelin ma gordon ramsay?","answer":"Do tej pory zdoby\u0142 ich 15, a w styczniu 2013 w sze\u015bciu","context":"zosta\u0142 uhonorowany tytu\u0142em Kucharza Roku, a w nast\u0119pnym roku otrzyma\u0142 za swoj\u0105 restauracj\u0119 trzy gwiazdki w przewodniku Michelina. W ci\u0105gu kolejnych pi\u0119ciu lat otworzy\u0142 szereg restauracji m.in.: Gordon Ramsay at Claridge\u2019s, P\u00e9trus, The Grill Room, Menu at The Connaught, The Savoy Grill oraz pierwsz\u0105 restauracj\u0119 poza Wielk\u0105 Brytani\u0105 \u2013 Verre w Dubaju. W styczniu 2013 by\u0142 w\u0142a\u015bcicielem lub firmowa\u0142 swoim nazwiskiem 30 restauracji, w tym 11 w Wielkiej Brytanii, 10 w Stanach Zjednoczonych, po dw\u00f3ch we Francji, W\u0142oszech, Katarze i Japonii i jednej w Irlandii. Jest jednym z trzech szef\u00f3w kuchni, obok Alaina Ducasse\u2019a i Joela Robuchona, kt\u00f3rych restauracje w tym samym czasie posiada\u0142y wi\u0119cej ni\u017c 10 gwiazdek. Do tej pory zdoby\u0142 ich 15, a w styczniu 2013 w sze\u015bciu","start_idx":708,"end_idx":762}
+{"id":"mrc_8642","question":"jak na pocz\u0105tku nazywa\u0142 si\u0119 hymn polski?","answer":"Mazurek D\u0105browskiego","context":"Mazurek D\u0105browskiego () \u2013 polska pie\u015b\u0144 patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn pa\u0144stwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == S\u0142owa hymnu \u2013 nazywanego \"Pie\u015bni\u0105 Legion\u00f3w Polskich we W\u0142oszech\" \u2013 zosta\u0142y napisane przez J\u00f3zefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (w\u0142a\u015bciwie mazura) pozostaje nieznany. Pocz\u0105tkowo s\u0105dzono, \u017ce melodi\u0119 t\u0119 skomponowa\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Micha\u0142 Kleofas Ogi\u0144ski (tw\u00f3rca poloneza \u2013 \"Po\u017cegnanie ojczyzny\"), potem materia\u0142y archiwalne temu zaprzeczy\u0142y i do dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej autorzy \u015bpiewnik\u00f3w i prac naukowych podaj\u0105 okre\u015blenie \u201emelodia ludowa\u201d (a niekt\u00f3rzy dodaj\u0105 do tego asekuracyjny znak zapytania). Pie\u015b\u0144 powsta\u0142a w mie\u015bcie Reggio nell\u2019Emilia w \u00f3wczesnej Republice Cisalpi\u0144skiej (obecnie p\u00f3\u0142nocne W\u0142ochy), jednak dok\u0142adna data i okoliczno\u015bci jej napisania oraz pierwszego wykonania nie s\u0105 pewne, do dzi\u015b pozostaj\u0105c przedmiotem","start_idx":0,"end_idx":20}
+{"id":"mrc_8643","question":"ile wynosi rekord w skoku o tyczce?","answer":"rekord \u015bwiata m\u0119\u017cczyzn w skoku o tyczce sztywnej wynosi 4,82 m, a o tyczce nowej generacji 6,21 m.","context":"Dla por\u00f3wnania rekord \u015bwiata m\u0119\u017cczyzn w skoku o tyczce sztywnej wynosi 4,82 m, a o tyczce nowej generacji 6,21 m. == Historia == * 1850 \u2013 rozegranie pierwszych zawod\u00f3w w skoku o tyczce (wykonanej z jesionu) * 1889 \u2013 wprowadzenie w Ameryce techniki skoku polegaj\u0105cej na wzniesieniu n\u00f3g ku g\u00f3rze * 1900 \u2013 u\u017cycie po raz pierwszy bambusowych tyczek (u\u017cywane do 1942 r.) * 1957 ** u\u017cycie przez Boba Gutowskiego aluminiowej, a przez Dona Bragga stalowej tyczki, przy pr\u00f3bach ustanawiania rekordu \u015bwiata ** wprowadzenie mat w celu poprawienia bezpiecze\u0144stwa * 1961 \u2013 ustanowienie pierwszego rekordu \u015bwiata przy u\u017cyciu tyczki z w\u0142\u00f3kna szklanego * 1995 \u2013 rozpocz\u0119cie przez IAAF notowania kobiecych rekord\u00f3w w skoku o tyczce == Sprz\u0119t == * Tyczka","start_idx":15,"end_idx":113}
+{"id":"mrc_8644","question":"czym zako\u0144czona jest lutownica?","answer":"grota","context":"Lutownica to narz\u0119dzie s\u0142u\u017c\u0105ce do lutowania. Sk\u0142ada si\u0119 ona z kolby, s\u0142u\u017c\u0105cej jako uchwyt oraz grota, czyli cz\u0119\u015bci maj\u0105cej bezpo\u015bredni styk ze spoiwem \u2013 lutem. Mo\u017cemy je podzieli\u0107 na: * lutownice transformatorowe, w kt\u00f3rych wysoka temperatura jest uzyskiwana poprzez przep\u0142ywanie pr\u0105du o du\u017cym nat\u0119\u017ceniu przez drut, kt\u00f3ry jest zarazem grotem. Ich nazwa pochodzi od transformatora, kt\u00f3ry jest jej integraln\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105. Lutownice te s\u0105 do\u015b\u0107 popularne, gdy\u017c czas nagrzewania grota jest kr\u00f3tki (kilka sekund). Nowocze\u015bniejsze rozwi\u0105zania posiadaj\u0105 wbudowane o\u015bwietlenie skierowane na miejsce lutowania, oraz kilkuzakresowy prze\u0142\u0105cznik mocy. Ich wad\u0105 jest brak dok\u0142adnej kontroli temperatury grota oraz silne pole elektromagnetyczne wok\u00f3\u0142 grota. * lutownice grza\u0142kowe (oporowe), w kt\u00f3rych metalowy (zazwyczaj miedziany lub wykonany ze stop\u00f3w miedzi) grot podgrzewany jest elektryczn\u0105 grza\u0142k\u0105. Najprostsze","start_idx":95,"end_idx":100}
+{"id":"mrc_8645","question":"kto jest bohaterem?","answer":"osoba, kt\u00f3ra odznaczy\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142ymi czynami, m\u0119stwem, pomoc\u0105 i ofiarno\u015bci\u0105 wobec innych ludzi.","context":"Bohater \u2013 osoba, kt\u00f3ra odznaczy\u0142a si\u0119 niezwyk\u0142ymi czynami, m\u0119stwem, pomoc\u0105 i ofiarno\u015bci\u0105 wobec innych ludzi. Tytu\u0142em \u201ebohater\u201d okre\u015bla si\u0119 tak\u017ce posta\u0107 w utworze literackim, filmie, Biblii itp. \u2013 zast\u0119puje si\u0119 jednak go terminem posta\u0107 literacka, jako \u017ce s\u0142owo bohater posiada ograniczone konotacje heroizmu i pierwszoplanowo\u015bci. Nazwa ma pochodzenie ira\u0144skie \u2013 \"bahadur\" - m\u0119\u017cny, atleta itp., lub w\u0119gierskie \"b\u00e1tor\" \u2013 dzielny, st\u0105d przydomek kr\u00f3la Stefana Batorego. W j\u0119zyku staropolskim odpowiednikiem by\u0142o s\u0142owo \"gardzina\", podobnie w czeskim i s\u0142owackim \"hrdina\". == \u0179r\u00f3d\u0142a kulturowe == Osoby b\u0119d\u0105ce bohaterami cz\u0119sto doczekuj\u0105 si\u0119 po\u015bwi\u0119conych im dzie\u0142 literackich, opowie\u015bci w postaci legend, mit\u00f3w czy epopei. W wielu przypadkach opisywani bohaterowie nie musieli w og\u00f3le istnie\u0107 w rzeczywisto\u015bci, lub ich istnienie jest w\u0105tpliwe. Spo\u0142eczne uznanie jako bohaterowie","start_idx":10,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8646","question":"gdzie przebywa wielki lew?","answer":"Jego siedziba mie\u015bci si\u0119 na pot\u0119\u017cnej g\u00f3rze, po\u0142o\u017conej za oceanem, z kt\u00f3rej wida\u0107 ca\u0142\u0105 Narni\u0119.","context":"lew, jednocze\u015bnie dobry lecz zarazem gro\u017any. Jest synem W\u0142adcy-Zza-Morza. Ma z\u0142ot\u0105, b\u0142yszcz\u0105c\u0105 grzyw\u0119 i powa\u017cne, przenikliwe oczy. Jego g\u0142os jest g\u0142\u0119boki i troch\u0119 dziki. Aslan jest stworzycielem Narnii, a zarazem jej w\u0142adc\u0105 i opiekunem. Jest nie\u015bmierteln\u0105 istot\u0105. Jego siedziba mie\u015bci si\u0119 na pot\u0119\u017cnej g\u00f3rze, po\u0142o\u017conej za oceanem, z kt\u00f3rej wida\u0107 ca\u0142\u0105 Narni\u0119. Jako jedyna posta\u0107 wyst\u0119puje w ka\u017cdej z kronik, maj\u0105ca decyduj\u0105cy wp\u0142yw na losy innych bohater\u00f3w. W \"Lwie, czarownicy i starej szafie\" ukazany jest jako odkupiciel, kt\u00f3ry oddaje swoje \u017cycie, aby uchroni\u0107 innych przed kar\u0105 za grzech (w tym przypadku zdrady Edmunda), a potem zmartwychwstaje. w \"Ksi\u0119ciu Kaspianie\" wyzwala Narni\u0119 spod jarzma okupuj\u0105cych j\u0105 Telmar\u00f3w; w \"Podr\u00f3\u017cy \u201eW\u0119drowca do \u015awitu\u201d\" przyczynia si\u0119 do nawr\u00f3cenia Eustachego, niezno\u015bnego ch\u0142opca przemienionego w","start_idx":264,"end_idx":357}
+{"id":"mrc_8647","question":"w jakich wodach \u017cyje che\u0142bia modra?","answer":"Che\u0142bia modra to gatunek kosmopolityczny zamieszkuj\u0105cy oceany od 70\u00b0 szeroko\u015bci p\u00f3\u0142nocnej do 40\u00b0 szeroko\u015bci po\u0142udniowej, st\u0105d jest najcz\u0119\u015bciej spotykanym przedstawicielem gromady kr\u0105\u017ckop\u0142aw\u00f3w w Ba\u0142tyku.","context":"Che\u0142bia modra (\"Aurelia aurita\") \u2013 gatunek kr\u0105\u017ckop\u0142awa z typu parzyde\u0142kowc\u00f3w (Cnidaria). == Wyst\u0119powanie == Che\u0142bia modra to gatunek kosmopolityczny zamieszkuj\u0105cy oceany od 70\u00b0 szeroko\u015bci p\u00f3\u0142nocnej do 40\u00b0 szeroko\u015bci po\u0142udniowej, st\u0105d jest najcz\u0119\u015bciej spotykanym przedstawicielem gromady kr\u0105\u017ckop\u0142aw\u00f3w w Ba\u0142tyku. == Budowa == Cia\u0142o che\u0142bii pokrywa warstwa kom\u00f3rek o charakterze nab\u0142onka pe\u0142ni\u0105cego funkcj\u0119 ochronn\u0105. Cia\u0142o jest galaretowate i przejrzyste, sk\u0142ada si\u0119 w 98% z wody. Na obwodzie cia\u0142a che\u0142bi wyst\u0119puj\u0105 cia\u0142ka brze\u017cne (ropalia) odbieraj\u0105ce bod\u017ace ze \u015brodowiska, np. \u015bwiat\u0142o. Otw\u00f3r g\u0119bowy s\u0142u\u017cy che\u0142bi do spo\u017cywania pokarmu oraz do wydalania go; kiedy che\u0142bia nie strawi ca\u0142ego pobranego pokarmu, wydala go tym samym otworem. Wok\u00f3\u0142 otworu g\u0119bowego znajduj\u0105 si\u0119 cztery p\u0142aty g\u0119bowe \u2013 ramiona zaopatrzone w kom\u00f3rki parzyde\u0142kowe, wype\u0142nione substancj\u0105 parz\u0105c\u0105, kt\u00f3ra umo\u017cliwia che\u0142bi","start_idx":108,"end_idx":310}
+{"id":"mrc_8648","question":"w jakich jednostkach mierzy si\u0119 \u0142adunek elektryczny?","answer":"Kulomb (C)","context":"Kulomb (C) \u2013 jednostka \u0142adunku elektrycznego w uk\u0142adzie SI (jednostka pochodna uk\u0142adu SI). Nazwa \"kulomb\" pochodzi od nazwiska francuskiego uczonego Charles\u2019a Coulomba. == Definicja == 1 kulomb (1 C) to \u0142adunek elektryczny przenoszony w czasie 1 sekundy (1 s) przez pr\u0105d o nat\u0119\u017ceniu wynosz\u0105cym 1 amper (1 A): : \\mathrm{1\\ C = 1\\ A \\cdot 1\\ s}. Mo\u017ce by\u0107 te\u017c wyra\u017cony przy u\u017cyciu pojemno\u015bci i napi\u0119cia, gdzie 1 kulomb jest r\u00f3wny iloczynowi jednego farada i jednego wolta : \\mathrm{1\\ C = 1\\ F \\cdot 1\\ V}. == Obja\u015bnienia == Jeden kulomb jest z definicji ampera wielokrotno\u015bci\u0105 \u0142adunku elementarnego (\u0142adunku elektronu): : \\mathrm{1\\ C =1 / (1{,}602\\,176\\,634 \\cdot 10^{-19}) = 6{,}241\\,509\\,074\\,460\\ldots \\cdot 10^{18}\\ e}. Kulomb jest tak\u017ce jednostk\u0105 strumienia indukcji elektrycznej.","start_idx":0,"end_idx":10}
+{"id":"mrc_8649","question":"jaki warunek musi by\u0107 spe\u0142niony aby wytr\u0105ci\u0142 si\u0119 osad?","answer":"powstanie odpowiednich warunk\u00f3w do krystalizacji jednego ze sk\u0142adnik\u00f3w roztworu na skutek nag\u0142ego pojawienia si\u0119 w roztworze wi\u0119kszego st\u0119\u017cenia zwi\u0105zku chemicznego ni\u017c wynosi jego rozpuszczalno\u015b\u0107.","context":"do do\u0142u strza\u0142ki (\u2193). Osad mo\u017ce si\u0119 te\u017c wytr\u0105ci\u0107 z roztworu na skutek odparowywania rozpuszczalnika lub och\u0142odzenia roztworu. We wszystkich tych przypadkach bezpo\u015bredni\u0105 przyczyn\u0105 pojawienia si\u0119 osadu jest powstanie odpowiednich warunk\u00f3w do krystalizacji jednego ze sk\u0142adnik\u00f3w roztworu na skutek nag\u0142ego pojawienia si\u0119 w roztworze wi\u0119kszego st\u0119\u017cenia zwi\u0105zku chemicznego ni\u017c wynosi jego rozpuszczalno\u015b\u0107. Osad mo\u017cna oddzieli\u0107 od ciek\u0142ej cz\u0119\u015bci mieszaniny przez: * filtrowanie * sedymentacj\u0119 * dekantowanie * wirowanie. == Rodzaje osad\u00f3w == * Krystaliczne \u2013 z\u0142o\u017cone z cz\u0105stek o uporz\u0105dkowanej budowie sieciowej. Tworz\u0105 podczas rozpuszczania roztwory rzeczywiste. Posta\u0107 osadu zale\u017cy od sposobu jego wytr\u0105cania: ** drobnokrystaliczne (np. BaSO4) ** grubokrystaliczne (np. MgNH4PO4) * Koloidalne \u2013 z\u0142o\u017cone z cz\u0105stek o nieuporz\u0105dkowanej budowie sieciowej. Rozpuszczane w wodzie tworz\u0105 roztwory koloidalne. Dzieli si\u0119","start_idx":206,"end_idx":402}
+{"id":"mrc_8650","question":"ilu ludzi zgin\u0119\u0142o w czasie ii wojny \u015bwiatowej?","answer":"ponad 60 milion\u00f3w ludzi","context":"II wojna \u015bwiatowa zebra\u0142a najobfitsze \u017cniwo \u017cycia ludzkiego w historii \u015bwiata. W ci\u0105gu 6 lat wojny zgin\u0119\u0142o ponad 60 milion\u00f3w ludzi, co stanowi\u0142o oko\u0142o 3% ca\u0142kowitej liczby ludno\u015bci na \u015bwiecie (ok. 2,3 miliarda). Poni\u017csze tabele przedstawiaj\u0105 straty ludzkie poniesione przez poszczeg\u00f3lne pa\u0144stwa. Liczba ofiar \u015bmiertelnych jest szacunkowa i waha si\u0119 w zale\u017cno\u015bci od \u017ar\u00f3d\u0142a, pomi\u0119dzy 50 milionami a ponad 80 milionami ofiar. Wy\u017csza warto\u015b\u0107 \u2013 80 milion\u00f3w ofiar \u015bmiertelnych zawiera tak\u017ce zmar\u0142ych w wyniku chor\u00f3b i g\u0142odu zwi\u0105zanych z konfliktem zbrojnym. Ca\u0142kowita liczba zabitych cywil\u00f3w wynios\u0142a oko\u0142o 50\u201355 milion\u00f3w ludzi, z czego 19\u201328 milion\u00f3w zmar\u0142o w wyniku g\u0142odu i chor\u00f3b. Ca\u0142kowita liczba ofiar militarnych wynosi\u0142a 21\u201325 milion\u00f3w, w tym oko\u0142o 5 milion\u00f3w zmar\u0142ych w niewoli je\u0144c\u00f3w wojennych. Ostatnie badania naukowe","start_idx":107,"end_idx":130}
+{"id":"mrc_8651","question":"jak nazywa si\u0119 obecny prezes nbp?","answer":"Adam Glapi\u0144ski","context":"wchodzi prezes oraz 6\u20138 cz\u0142onk\u00f3w, w tym 2 wiceprezes\u00f3w. Cz\u0142onk\u00f3w powo\u0142uje i odwo\u0142uje prezydent na wniosek prezesa NBP. Do kompetencji zarz\u0105du nale\u017c\u0105: * okresowa ocena obiegu pieni\u0119\u017cnego i rozlicze\u0144 pieni\u0119\u017cnych oraz obrotu dewizowego * nadzorowanie operacji otwartego rynku * ocena funkcjonowania systemu bankowego * przygotowanie i rozpatrywanie projekt\u00f3w uchwa\u0142 i innych materia\u0142\u00f3w kierowanych do Rady. Obecny sk\u0142ad Zarz\u0105du NBP * Adam Glapi\u0144ski \u2013 prezes NBP od 21 czerwca 2016, przewodnicz\u0105cy Zarz\u0105du NBP od 21 czerwca 2016 * Marta Kightley \u2013 wiceprezes NBP od 8 marca 2020, pierwszy zast\u0119pca prezesa NBP od 8 marca 2020 * Adam Lipi\u0144ski \u2013 wiceprezes NBP od 4 listopada 2020 * Marta Gaj\u0119cka * Pawe\u0142 Mucha * Piotr Pogonowski * Rafa\u0142 Sura * Pawe\u0142 Sza\u0142amacha ===","start_idx":431,"end_idx":445}
+{"id":"mrc_8652","question":"kiedy zako\u0144czy\u0142a si\u0119 ii wojna \u015bwiatowa?","answer":"2 wrze\u015bnia 1945 roku.","context":"II wojna \u015bwiatowa \u2013 najwi\u0119ksza wojna w dziejach, zaliczana do wojen totalnych, trwaj\u0105ca od 1 wrze\u015bnia 1939 roku do 2 wrze\u015bnia 1945 roku. Walki toczy\u0142y si\u0119 g\u0142\u00f3wnie w Starym \u015awiecie (Europie, Azji oraz Afryce) i na wszystkich oceanach, cho\u0107 mia\u0142a tak\u017ce epizody w Arktyce i Ameryce P\u00f3\u0142nocnej. Opr\u00f3cz pa\u0144stw Europy, ich kolonii i pa\u0144stw Azji bra\u0142y w niej udzia\u0142 tak\u017ce pa\u0144stwa obu Ameryk. G\u0142\u00f3wnymi stronami konfliktu by\u0142y: * pa\u0144stwa Osi \u2013 Trzecia Rzesza Niemiecka, faszystowskie W\u0142ochy, Imperium Japo\u0144skie i ich sojusznicy, pocz\u0105tkowo wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105ce tak\u017ce ze Zwi\u0105zkiem Radzieckim (ZSRR); * alianci \u2013 pa\u0144stwa koalicji antyhitlerowskiej, zapocz\u0105tkowanej przez Wielk\u0105 Brytani\u0119 i Francj\u0119, do kt\u00f3rych do\u0142\u0105czy\u0142y potem mi\u0119dzy innymi ZSRR, USA i W\u0142ochy. W wojnie uczestniczy\u0142o 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln","start_idx":115,"end_idx":136}
+{"id":"mrc_8653","question":"jakie nagrody otrzyma\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci.","context":"ze wsp\u00f3\u0142za\u0142o\u017cycieli Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W 1916 otrzyma\u0142 Nagrod\u0119 Fundacji Erazma i Anny Jerzmanowskich przyznan\u0105 przez Polsk\u0105 Akademi\u0119 Umiej\u0119tno\u015bci. Cz\u0142onek Warszawskiego Towarzystwa Cyklist\u00f3w, Towarzystwa Historycznego we Lwowie. Henryk Sienkiewicz by\u0142 cz\u0142onkiem zagranicznym Czeskiej i Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk. Zmar\u0142 wieczorem 15 listopada 1916 na anewryzm serca w Vevey i zosta\u0142 tam pochowany. Na jego pogrzeb w katedrze wawelskiej nie zgodzi\u0142 si\u0119 biskup krakowski Adam Sapieha. W 1924, ju\u017c w wolnej Polsce, prochy pisarza uroczy\u015bcie sprowadzono do Polski. W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii i Czechos\u0142owacji sk\u0142adano mu ho\u0142d. 27 pa\u017adziernika 1924 odby\u0142a si\u0119 uroczysto\u015b\u0107 obok pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie przem\u00f3wienie okoliczno\u015bciowe wyg\u0142osi\u0142 Stanis\u0142aw Wojciechowski. Na koniec prochy z\u0142o\u017cono w specjalnie przygotowanej krypcie","start_idx":94,"end_idx":194}
+{"id":"mrc_8654","question":"czym by\u0142y dziady cz 2?","answer":"utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\".","context":"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 II \u2013 utw\u00f3r dramatyczny Adama Mickiewicza nale\u017c\u0105cy do cyklu dramat\u00f3w \"Dziady\". Utw\u00f3r powstawa\u0142 w latach 1821\u20131822 w Kownie. Opublikowany zosta\u0142 w roku 1823 w drugim tomie \"Poezji\" wraz z wierszem \"Upi\u00f3r\" i dramatem \"Dziady cz\u0119\u015b\u0107 IV\". Utw\u00f3r niekiedy okre\u015blany mianem \"Dziady wile\u0144sko-kowie\u0144skie\", ze wzgl\u0119du na miejsce powstania. == Tre\u015b\u0107 == Akcja toczy si\u0119 w Dzie\u0144 Zaduszny z dnia 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebra\u0142a si\u0119 grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrz\u0119d Dziad\u00f3w, kt\u00f3remu przewodniczy Gu\u015blarz. Zebrani wzywaj\u0105 kolejno dusze czy\u015b\u0107cowe chc\u0105c ul\u017cy\u0107 im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywaj\u0105 \"trzy rodzaje duch\u00f3w\": * \"lekkie\" \u2013 J\u00f3zio i R\u00f3zia (s\u0105 to dzieci, kt\u00f3re nie do\u015bwiadczy\u0142y cierpienia i dlatego nie mog\u0105 dosta\u0107 si\u0119 do","start_idx":18,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_8655","question":"jaki pseudonim mia\u0142 henryk sienkiewicz?","answer":"\u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d","context":"Henryk Adam Aleksander Pius Sienkiewicz herbu Oszyk, pseudonim \u201eLitwos\u201d, \u201eMusagetes\u201d, \u201eJuliusz Polkowski\u201d, \u201eK. Dobrzy\u0144ski\u201d (ur. 5 maja 1846 w Woli Okrzejskiej, zm. 15 listopada 1916 w Vevey) \u2013 polski nowelista, powie\u015bciopisarz i publicysta; laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1905) za ca\u0142okszta\u0142t tw\u00f3rczo\u015bci, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy prze\u0142omu XIX i XX w. == \u017byciorys == === Rodzina === Henryk Sienkiewicz urodzi\u0142 si\u0119 we wsi Wola Okrzejska, w zubo\u017ca\u0142ej rodzinie szlacheckiej, piecz\u0119tuj\u0105cej si\u0119 herbem Oszyk, znanej na \u017bmudzi od XVI wieku, wedle niekt\u00f3rych genealog\u00f3w po mieczu wywodz\u0105cej si\u0119 z Tatar\u00f3w osiad\u0142ych na Litwie, czego nie potwierdzaj\u0105 jednak zachowane dokumenty. Jego rodzicami byli J\u00f3zef Sienkiewicz (1813\u20131896) i Stefania Sienkiewicz z domu Cieciszowska (1820\u20131873). Matka, Stefania pochodzi\u0142a ze starej i maj\u0119tnej rodziny","start_idx":63,"end_idx":122}
+{"id":"mrc_8656","question":"gdzie wis\u0142a ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142o?","answer":"\u0179r\u00f3d\u0142a rzeki znajduj\u0105 si\u0119 w po\u0142udniowej Polsce, na wysoko\u015bci 1107 m n.p.m. (Czarna Wise\u0142ka) i 1080 m n.p.m. (Bia\u0142a Wise\u0142ka), na zachodnim stoku Baraniej G\u00f3ry w Beskidzie \u015al\u0105skim.","context":"mieszka\u0144c\u00f3w. == Przebieg i dorzecza == \u0179r\u00f3d\u0142a rzeki znajduj\u0105 si\u0119 w po\u0142udniowej Polsce, na wysoko\u015bci 1107 m n.p.m. (Czarna Wise\u0142ka) i 1080 m n.p.m. (Bia\u0142a Wise\u0142ka), na zachodnim stoku Baraniej G\u00f3ry w Beskidzie \u015al\u0105skim. W sensie geograficznym Wis\u0142a ma dwa potoki \u017ar\u00f3d\u0142owe: Bia\u0142\u0105 Wise\u0142k\u0119 i Czarn\u0105 Wise\u0142k\u0119. Natomiast w sensie hydrologicznym rzeka Wis\u0142a zaczyna si\u0119 w miejscu po\u0142\u0105czenia potoku Malinka z potokiem Wise\u0142ka powsta\u0142ym z po\u0142\u0105czenia Bia\u0142ej i Czarnej Wise\u0142ki uchodz\u0105cych do Jeziora Czernia\u0144skiego. G\u00f3rny odcinek Wis\u0142y a\u017c do uj\u015bcia Przemszy nie jest \u017ceglowny i nosi nazw\u0119 \"Ma\u0142ej Wis\u0142y\". Podzia\u0142 biegu rzeki Wis\u0142y: * bieg g\u00f3rny \u2013 od \u017ar\u00f3de\u0142 do Zawichostu (poni\u017cej uj\u015bcia Sanu) * bieg \u015brodkowy \u2013 od Zawichostu do uj\u015bcia Narwi (operacyjnie cz\u0119sto przyjmuje si\u0119 do stopnia wodnego","start_idx":39,"end_idx":217}
+{"id":"mrc_8657","question":"jak nazywa\u0142 si\u0119 ko\u0144 aleksandra wielkiego?","answer":"Bukefalas","context":"dla m\u0142odzie\u017cy pt. \"Ko\u0144, kt\u00f3ry nazywa\u0142 si\u0119 Bukefalas\" (Warszawa 1989) i \"Ko\u0144, kt\u00f3ry trafi\u0142 do historii\" (Warszawa 2004). Epizodycznie ko\u0144 wyst\u0119puje te\u017c w po\u015bwi\u0119conej Aleksandrowi Wielkiemu trylogii Karola Bunscha (\"Olimpias\", \"Parmenion\", \"Aleksander\"). Epizod z jego widowiskowym poskromieniem i nabyciem zawar\u0142 pisarz w pierwszej powie\u015bci cyklu. W utworach najnowszej kultury masowej Bucefa\u0142 jest imieniem konia nale\u017c\u0105cego do rycerza Reynarta de Bois-Fresnesa \u2013 fikcyjnej postaci z cyklu o wied\u017aminie, w kt\u00f3rym tytu\u0142owym bohaterem jest Geralt z Rivii, a tak\u017ce konia nale\u017c\u0105cego do cesarza Morei w powie\u015bciowej serii \"Syn zdrajcy\" kanadyjskiego pisarza Milesa Camerona. Imi\u0119 to nosi r\u00f3wnie\u017c rumak Ozymandiasza z serialu \"Watchmen\", a tak\u017ce ko\u0144 tytu\u0142owego bohatera z filmu \"Przygody barona M\u00fcnchhausena\". Symboliczn\u0105 nazw\u0119 \u201eBucefa\u0142\u201d nosi ukrai\u0144ski ko\u0142owy transporter opancerzony typu BTR-4.","start_idx":42,"end_idx":51}
+{"id":"mrc_8658","question":"do jakiej grupy j\u0119zyk\u00f3w nale\u017cy j\u0119zyk polski?","answer":"grupy zachodnios\u0142owia\u0144skiej","context":"J\u0119zyk polski, polszczyzna \u2013 j\u0119zyk lechicki z grupy zachodnios\u0142owia\u0144skiej (do kt\u00f3rej nale\u017c\u0105 r\u00f3wnie\u017c czeski, kaszubski, s\u0142owacki i j\u0119zyki \u0142u\u017cyckie), stanowi\u0105cej cz\u0119\u015b\u0107 rodziny indoeuropejskiej. Jest j\u0119zykiem urz\u0119dowym w Polsce oraz nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w Unii Europejskiej. Ocenia si\u0119, \u017ce jest mow\u0105 ojczyst\u0105 ok. 44 mln ludzi na \u015bwiecie (w literaturze naukowej mo\u017cna spotka\u0107 szacunki od 39 do 48 mln). J\u0119zykiem tym pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 przede wszystkim mieszka\u0144cy Polski oraz przedstawiciele tak zwanej Polonii, czyli ludno\u015bci polskiej zamieszka\u0142ej za granic\u0105. Z punktu widzenia typologii jest j\u0119zykiem fleksyjnym, z rozbudowan\u0105 fleksj\u0105 w zakresie morfologii. Akcent w j\u0119zyku polskim pada zwykle na drug\u0105 sylab\u0119 od ko\u0144ca, a w zdaniu przewa\u017ca szyk SVO (podmiot orzeczenie dope\u0142nienie). J\u0119zyk polski ma obecnie najwi\u0119ksz\u0105 spo\u0142eczno\u015b\u0107 u\u017cytkownik\u00f3w w\u015br\u00f3d przedstawicieli s\u0142owia\u0144szczyzny","start_idx":45,"end_idx":72}
+{"id":"mrc_8659","question":"kiedy nast\u0105pi s\u0105d ostateczny?","answer":"S\u0105d ostateczny nast\u0105pi, kiedy to Ahura Mazda zst\u0105pi osobi\u015bcie na ziemi\u0119, oddzieli dobro od z\u0142a i ustanowi z powrotem doskona\u0142y porz\u0105dek, jednak z zachowaniem czasu, ognia i cielesno\u015bci.","context":"Allaha, \u015bmier\u0107 wszystkich niewiernych, zmartwychwstanie wiernych i s\u0105d nad ich czynami. == S\u0105d ostateczny w zaratusztrianizmie == Wed\u0142ug Awesty (ksi\u0119ga uwa\u017cana za natchnion\u0105 przez wyznawc\u00f3w mazdaizmu i zaratusztrianizmu) trwaj\u0105ca obecnie druga epoka, tzn. epoka walki dobra ze z\u0142em, zako\u0144czona zostanie przyj\u015bciem na \u015bwiat ostatniego Saoszjanta, czyli syna Zaratusztry, kt\u00f3ry ma poprowadzi\u0107 zast\u0119py sprawiedliwych do walki z Angra Mainju. S\u0105d ostateczny nast\u0105pi, kiedy to Ahura Mazda zst\u0105pi osobi\u015bcie na ziemi\u0119, oddzieli dobro od z\u0142a i ustanowi z powrotem doskona\u0142y porz\u0105dek, jednak z zachowaniem czasu, ognia i cielesno\u015bci. Nastanie wtedy trzecia epoka, epoka Kr\u00f3lestwa Bo\u017cego na ziemi. W trakcie s\u0105du ostatecznego nast\u0105pi r\u00f3wnie\u017c zmartwychwstanie dusz przebywaj\u0105cych w niebie. == S\u0105d ostateczny w malarstwie == (Mt 24, 27\u201331; 25, 31\u201346; Mk 13, 24\u201327;","start_idx":439,"end_idx":624}
+{"id":"mrc_8660","question":"kto jest autorem ksi\u0105\u017cek o sherlocku holmesie?","answer":"sir Arthura Conana Doyle","context":"Sherlock Holmes (wym. ) \u2013 posta\u0107 fikcyjna, bohater powie\u015bci i opowiada\u0144 kryminalnych sir Arthura Conana Doyle\u2019a. Holmes po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w powie\u015bci \"Studium w szkar\u0142acie\", wydanej w 1887 roku. \u0141\u0105cznie Conan Doyle napisa\u0142 4 powie\u015bci (\"Studium w szkar\u0142acie\", \"Pies Baskerville\u2019\u00f3w\", \"Znak czterech\", \"Dolina trwogi\") i 56 opowiada\u0144 o Holmesie. Conan Doyle, znu\u017cony tworzeniem kolejnych opowiada\u0144, w 1893 roku u\u015bmierci\u0142 posta\u0107 Sherlocka w utworze \"Ostatnia zagadka\". Holmes zgin\u0105\u0142 w walce ze swym najwi\u0119kszym wrogiem, geniuszem \u015bwiata przest\u0119pczego profesorem Moriartym, gdy razem spadli do alpejskiego wodospadu Reichenbach. Jednak czytelnicy brytyjscy tak przywi\u0105zali si\u0119 do genialnego Holmesa, \u017ce po \u201eu\u015bmierceniu\u201d ich bohatera nosili czarne przepaski na znak \u017ca\u0142oby. Protesty czytelnik\u00f3w spowodowa\u0142y, \u017ce detektyw pojawi\u0142 si\u0119 zn\u00f3w (sfingowa\u0142 swoj\u0105 \u015bmier\u0107) w opowiadaniu","start_idx":85,"end_idx":109}
+{"id":"mrc_8661","question":"jak zako\u0144czy\u0142a si\u0119 sprawa amber gold?","answer":"Zosta\u0142o postawione w stan upad\u0142o\u015bci likwidacyjnej 20 wrze\u015bnia 2012 roku; post\u0119powanie w tej sprawie zako\u0144czono 4 pa\u017adziernika 2021.","context":"Amber Gold \u2013 polskie przedsi\u0119biorstwo finansowe z siedzib\u0105 w Gda\u0144sku, powsta\u0142e 27 stycznia 2009. Zosta\u0142o za\u0142o\u017cone przez Marcina Plicht\u0119. By\u0142o g\u0142\u00f3wnym udzia\u0142owcem linii lotniczych OLT Express. Zosta\u0142o postawione w stan upad\u0142o\u015bci likwidacyjnej 20 wrze\u015bnia 2012 roku; post\u0119powanie w tej sprawie zako\u0144czono 4 pa\u017adziernika 2021. Uznawane za tzw. piramid\u0119 finansow\u0105. Straty spowodowane jego dzia\u0142alno\u015bci\u0105 prokuratura ocenia\u0142a w 2014 roku na 851 mln z\u0142. == Historia == Logo firmy przedstawia karawak\u0119 tzw. krzy\u017c morowy z XVI wieku, chroni\u0105cy przed zaraz\u0105. Za\u0142o\u017cycielem przedsi\u0119biorstwa Amber Gold by\u0142 gda\u0144szczanin Marcin Plichta (ur. 1984). W latach 2005\u20132009 by\u0142 on kilkakrotnie skazywany przez s\u0105dy polskie za oszustwa, jednak wymierzane wobec niego kary pozbawienia wolno\u015bci za ka\u017cdym razem by\u0142y warunkowo zawieszane (\u017cadna kara nie zosta\u0142a wykonana). 27 stycznia","start_idx":192,"end_idx":323}
+{"id":"mrc_8662","question":"jak\u0105 dzia\u0142alno\u015b\u0107 prowadzi\u0142 jacek gdy by\u0142 zakonnikiem?","answer":"dzia\u0142alno\u015bci apostolskiej","context":"spowied\u017a. Oddany przede wszystkim pracy misyjnej, mniej czasu ni\u017c wsp\u00f3\u0142bracia po\u015bwi\u0119ca\u0142 na studia i prac\u0119 naukow\u0105, a wi\u0119cej na obcowanie z lud\u017ami. Wst\u0105pi\u0142 do zakonu oko\u0142o 37. roku \u017cycia, a zaprzesta\u0142 dzia\u0142alno\u015bci apostolskiej oko\u0142o 1243 roku, maj\u0105c mniej wi\u0119cej 60 lat. Dobrowolnie podejmowa\u0142 praktyki ascetyczne: sp\u0119dza\u0142 ca\u0142e noce na modlitwie, biczowa\u0142 si\u0119 rzemienn\u0105 dyscyplin\u0105 do krwi, po\u015bci\u0142 o chlebie i wodzie we wszystkie pi\u0105tki, w wigilie \u015bwi\u0105t Matki Bo\u017cej i aposto\u0142\u00f3w. By\u0142 wybitnym kaznodziej\u0105. == Kult == W XVII wieku kult \u015bw. Jacka by\u0142 silny we Francji \u2013 w szczeg\u00f3lno\u015bci w Tuluzie, Pary\u017cu i Chartres \u2013 oraz w Rzymie. Polski \u015bwi\u0119ty by\u0142 postrzegany jako jeden z najwa\u017cniejszych europejskich misjonarzy. Do \u015bw. Jacka zwraca\u0142a si\u0119 \u015bw. Ma\u0142gorzata Maria Alacoque podczas trudno\u015bci","start_idx":200,"end_idx":225}
+{"id":"mrc_8663","question":"ile konkurencji na igrzyskach olimpijskich 2022?","answer":"109","context":"Pekinie w 2022 roku rywalizowa\u0107 b\u0119d\u0105 w 109 konkurencjach w 15 dyscyplinach sportowych. Po raz pierwszy w historii na igrzyskach zostan\u0105 rozegrane nast\u0119puj\u0105ce konkurencje: kobiecy monobob, Big Air w narciarstwie dowolnym, oraz zawody mieszane w: skokach akrobatycznych, skokach narciarskich, Snowcrossie, oraz short tracku. == Pa\u0144stwa bior\u0105ce udzia\u0142 w XXIV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich == Na XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie zakwalifikowali si\u0119 reprezentanci 91 pa\u0144stw. Na zimowych igrzyskach w Pekinie zadebiutowali reprezentanci 2 pa\u0144stw: Arabii Saudyjskiej oraz Haiti. == Kalendarz == W poni\u017cszym kalendarzu zaprezentowano dni, w kt\u00f3rych rozdane zostan\u0105 medale w danej dyscyplinie (\u017c\u00f3\u0142ty kolor), rozegrane zostan\u0105 eliminacje (niebieski kolor), odb\u0119dzie si\u0119 gala \u0142y\u017cwiarzy figurowych (jasno\u017c\u00f3\u0142ty), ceremonia otwarcia (zielony) i zamkni\u0119cia igrzysk (czerwony). == Klasyfikacja medalowa == == Transmisje telewizyjne ==","start_idx":39,"end_idx":42}
+{"id":"mrc_8664","question":"kto u\u017cyczy\u0142 g\u0142osu w grze komputerowej wied\u017amin?","answer":"Jacek Rozenek","context":"w dw\u00f3ch salach studia. Na pocz\u0105tku nagrywano g\u0142osy do wersji angielskiej ze wzgl\u0119du na wymagania Atari. W nagraniach wzi\u0119\u0142o udzia\u0142 prawie 50 profesjonalnych aktor\u00f3w; w rol\u0119 Geralta wcieli\u0142 si\u0119 Jacek Rozenek. Aby wiarygodnie odda\u0107 klimat gry, aktorzy musieli przed dubbingiem przeczyta\u0107 proz\u0119 Sapkowskiego. Muzyk\u0119 do \"Wied\u017amina\" skomponowa\u0142 Adam Skorupa. 21 czerwca 2007 roku udost\u0119pni\u0142 on na stronie g\u0142\u00f3wnej gry dwa utwory: \u201eTrailer Score\u201d i \u201eMystic\u201d. W pa\u017adzierniku 2007 roku ukaza\u0142y si\u0119 dwie p\u0142yty zwi\u0105zane z gr\u0105. Pierwsza zawiera\u0142a oficjaln\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119 d\u017awi\u0119kow\u0105 autorstwa Skorupy i Paw\u0142a B\u0142aszczaka, a druga \u2013 zbi\u00f3r zr\u00f3\u017cnicowanych gatunkowo utwor\u00f3w r\u00f3\u017cnych grup muzycznych, takich jak Habakuk, Rootwater i Vader. Ten ostatni zesp\u00f3\u0142 opublikowa\u0142 w Internecie teledysk do jednego z utwor\u00f3w na p\u0142ycie, \u201eSword of the Witcher\u201d. ==","start_idx":193,"end_idx":206}
+{"id":"mrc_8665","question":"w jakiej gminie jest wroc\u0142aw?","answer":"Wroc\u0142aw jest oddzielnym miastem na prawach powiatu.","context":"Powiat wroc\u0142awski \u2013 powiat w Polsce (wojew\u00f3dztwo dolno\u015bl\u0105skie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzib\u0105 jest miasto Wroc\u0142aw. Obejmuje obszar wok\u00f3\u0142 Wroc\u0142awia, na wsch\u00f3d i po\u0142udnie od miasta, za\u015b sam Wroc\u0142aw jest oddzielnym miastem na prawach powiatu. == Sk\u0142ad powiatu == W sk\u0142ad powiatu wchodz\u0105: * gminy miejsko-wiejskie: K\u0105ty Wroc\u0142awskie, Siechnice, Sob\u00f3tka * gminy wiejskie: Czernica, D\u0142ugo\u0142\u0119ka, Jordan\u00f3w \u015al\u0105ski, Kobierzyce, Mietk\u00f3w, \u017b\u00f3rawina * miasta: K\u0105ty Wroc\u0142awskie, Siechnice, Sob\u00f3tka * liczba miejscowo\u015bci wiejskich: 249 Przed 1 stycznia 1999 r. wszystkie gminy powiatu nale\u017ca\u0142y do wojew\u00f3dztwa wroc\u0142awskiego. == Demografia == * Piramida wieku mieszka\u0144c\u00f3w powiatu wroc\u0142awskiego w 2014 roku. Wed\u0142ug danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwa\u0142o 151 385 os\u00f3b. Natomiast wed\u0142ug danych z 30 czerwca 2020 roku","start_idx":229,"end_idx":280}
+{"id":"mrc_8666","question":"jacy polscy skoczkowie zdobyli z\u0142oty medal na igrzyskach olimpijskich?","answer":"Kamil Stoch","context":"Pjongczangu z\u0142oty medal olimpijski w konkursie skok\u00f3w na skoczni du\u017cej obroni\u0142 Kamil Stoch, a w konkursie dru\u017cynowym, wsp\u00f3lnie z Maciejem Kotem, Stefanem Hul\u0105 i Dawidem Kubackim, zdoby\u0142 br\u0105zowy medal. Kubacki zosta\u0142 r\u00f3wnie\u017c br\u0105zowym medalist\u0105 zawod\u00f3w indywidualnych na normalnej skoczni podczas igrzysk w Pekinie. \u0141\u0105cznie w 24 startach na zimowych igrzyskach olimpijskich Polacy zdobyli 23 medale \u2013 7 z\u0142otych, 7 srebrnych i 9 br\u0105zowych. Najbardziej utytu\u0142owanym polskim olimpijczykiem na zimowych igrzyskach jest Kamil Stoch, kt\u00f3ry zdoby\u0142 trzy z\u0142ote medale i jeden br\u0105zowy. Najwi\u0119ksz\u0105 liczb\u0119 medali wszystkich kolor\u00f3w wywalczy\u0142a natomiast Justyna Kowalczyk, w dorobku kt\u00f3rej znalaz\u0142o si\u0119 pi\u0119\u0107 medali, w tym dwa z\u0142ote. Reprezentanci Polski stawali na podium olimpijskim w pi\u0119ciu dyscyplinach sportowych, z czego najcz\u0119\u015bciej \u2013 dziesi\u0119ciokrotnie \u2013 w skokach narciarskich.","start_idx":79,"end_idx":90}
+{"id":"mrc_8667","question":"jakie silniki maj\u0105 autobusy?","answer":"dwa silniki \u2013 tradycyjny, spalinowy silnik Diesla o mocy 284 kW (386 KM) oraz elektryczny.","context":"Jesieni\u0105 2006 na targach w Hanowerze odby\u0142a si\u0119 \u015bwiatowa premiera autobusu Solaris Urbino 18 Hybrid z nap\u0119dem hybrydowym. Jest to pierwszy na \u015bwiecie autobus z nap\u0119dem hybrydowym w produkcji seryjnej. Model hybrydowy powsta\u0142 dzi\u0119ki wsp\u00f3\u0142pracy o\u015brodka badawczego Solaris z przedsi\u0119biorstwami Allison Transmission i Cummins maj\u0105cymi ju\u017c do\u015bwiadczenie w konstrukcji tego rodzaju nap\u0119du na rynku p\u00f3\u0142nocnoameryka\u0144skim. Autobus wykorzystuje dwa silniki \u2013 tradycyjny, spalinowy silnik Diesla o mocy 284 kW (386 KM) oraz elektryczny. W czasie, gdy pob\u00f3r mocy jest najmniejszy, autobus porusza si\u0119 w trybie bezemisyjnym. W trakcie ruszania, czy te\u017c wi\u0119kszego zapotrzebowania na moc (np. podczas wyjazdu na wzniesienie), uruchamia si\u0119 silnik spalinowy. Autobusy tego typu trafi\u0142y m.in. do Drezna, Poznania, Sosnowca, Lipska i Bochum. W autobusach Urbino 18 hybrid","start_idx":435,"end_idx":525}
+{"id":"mrc_8668","question":"z czego sklada sie sejm walny?","answer":"Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stan\u00f3w sejmuj\u0105cych: kr\u00f3la, pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w.","context":"Sejm walny () \u2013 nazwa parlamentu Korony Kr\u00f3lestwa Polskiego, a od 1569 roku Rzeczypospolitej Obojga Narod\u00f3w. By\u0142o to zgromadzenie decyduj\u0105ce o wa\u017cnych sprawach w pa\u0144stwie. Sejm walny sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch izb: Senatu i Izby Poselskiej oraz z trzech stan\u00f3w sejmuj\u0105cych: kr\u00f3la, pos\u0142\u00f3w i senator\u00f3w. == Geneza == Sejm walny Kr\u00f3lestwa Polskiego po raz pierwszy pojawi\u0142 si\u0119 w latach 1382\u20131386, gdy na og\u00f3lnopolskie zjazdy urz\u0119dnicze zacz\u0119\u0142a przybywa\u0107 szlachta i przedstawiciele miast. 2 lutego 1386 roku na jednym z pierwszych sejm\u00f3w walnych w Lublinie Jagie\u0142\u0142o zosta\u0142 wybrany kr\u00f3lem Polski. Pierwszym sejmem walnym Kr\u00f3lestwa Polskiego z udzia\u0142em pos\u0142\u00f3w wybranych na sejmikach ziemskich by\u0142 sejm w Piotrkowie w 1468 roku. W sk\u0142ad sejmu wchodzili cz\u0142onkowie rady kr\u00f3lewskiej (odgrywaj\u0105cy najwi\u0119ksz\u0105 rol\u0119), ni\u017csi urz\u0119dnicy ziemscy","start_idx":172,"end_idx":293}
+{"id":"mrc_8669","question":"gdzie zosta\u0142 pochowany vasco da gama?","answer":"Obecnie jego gr\u00f3b znajduje si\u0119 w Klasztorze Hieronimit\u00f3w w Bel\u00e9m, na zachodnim przedmie\u015bciu Lizbony.","context":"i pochowano ponownie w Vidigueira. Obecnie jego gr\u00f3b znajduje si\u0119 w Klasztorze Hieronimit\u00f3w w Bel\u00e9m, na zachodnim przedmie\u015bciu Lizbony. == Znaczenie == Da Gama, jak nikt inny po Henryku \u017beglarzu, przyczyni\u0142 si\u0119 do sukces\u00f3w Portugalii i szybkiego wzrostu jej pot\u0119gi kolonialnej. Poza samym faktem pierwszej podr\u00f3\u017cy do Indii, to jego po\u0142\u0105czenie przebieg\u0142o\u015bci z polityk\u0105 oraz z si\u0142\u0105 militarn\u0105 da\u0142o Portugalii siln\u0105 pozycj\u0119 handlow\u0105 na Oceanie Indyjskim. W\u015br\u00f3d rodak\u00f3w Vasco da Gama zyska\u0142 wielk\u0105 popularno\u015b\u0107, jego czyny opiewali poeci i w\u0119drowni \u015bpiewacy. Portugalska epopeja narodowa \"Luzjady\" autorstwa Lu\u00edsa de Cam\u00f5es w du\u017cej mierze dotyczy podr\u00f3\u017cy Vasco da Gamy. == Relacje z podr\u00f3\u017cy == Relacja z pierwszej podro\u017cy Vasco da Gamy do Indii, tzw. \"Di\u00e1rio da viagem de Vasco da Gama\", przypisywana","start_idx":35,"end_idx":135}
+{"id":"mrc_8670","question":"kiedy rozwi\u0105zano pzpr?","answer":"30 stycznia 1990.","context":"Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) \u2013 hegemoniczna partia komunistyczna utworzona 15 grudnia 1948, poprzez po\u0142\u0105czenie Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej, po przeprowadzeniu czystek w ich szeregach. Okre\u015blana r\u00f3wnie\u017c jako realno-socjalistyczna, sprawuj\u0105ca rz\u0105dy w PRL w latach 1948\u20131989. Istnia\u0142a do 30 stycznia 1990. Realizowa\u0142a ideologi\u0119 marksizmu-leninizmu. Zgodnie z obowi\u0105zuj\u0105c\u0105 terminologi\u0105 partyjn\u0105 i deklarowanymi za\u0142o\u017ceniami ideowymi, PZPR stanowi\u0142a awangard\u0119 rz\u0105dz\u0105cej klasy robotniczej. Dzia\u0142alno\u015b\u0107 PZPR (oparta na obowi\u0105zuj\u0105cych w bloku wschodnim modelach: monopartyjnym lub hegemonicznym), w ramach mi\u0119dzynarodowego ruchu komunistycznego i pa\u0144stw demokracji ludowej, podporz\u0105dkowana by\u0142a WKP(b)/KPZR (najbardziej do 1956). PZPR by\u0142a parti\u0105 masow\u0105, kieruj\u0105c\u0105 centralnie zarz\u0105dzan\u0105 i zbiurokratyzowan\u0105 gospodark\u0105, sprawuj\u0105c\u0105 w\u0142adz\u0119 pa\u0144stwow\u0105 w spos\u00f3b totalitarny, d\u0105\u017c\u0105c\u0105 do totalitarnego kontrolowania wszystkich sfer \u017cycia spo\u0142ecznego. == Historia PZPR == === Zjednoczenie PPR","start_idx":334,"end_idx":351}
+{"id":"mrc_8671","question":"co zainspirowa\u0142o wyspia\u0144skiego do napisania wesela?","answer":"Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego.","context":"w bazylice Naj\u015bwi\u0119tszej Maryi Panny w Krakowie, wesele za\u015b w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku W\u0142odzimierza Tetmajera, nazwanym p\u00f3\u017aniej Rydl\u00f3wk\u0105. \u015alub by\u0142 przedmiotem du\u017cych kontrowersji. Pisz\u0105c \"Wesele\", Wyspia\u0144ski inspirowa\u0142 si\u0119 dramatami Mickiewicza, Fredry i S\u0142owackiego oraz malarstwem Malczewskiego i Maksymiliana Gierymskiego. == Budowa i styl dramatu == \"Wesele\" sk\u0142ada si\u0119 z trzech akt\u00f3w. Akt I jest aktem realistycznym, napisanym w konwencji komedii realistycznej, akt II jest natomiast aktem symboliczno-wizyjnym, obie te konwencje przeplataj\u0105 si\u0119 w akcie trzecim. Utw\u00f3r ma budow\u0119 szopkow\u0105. Jest kontynuacj\u0105 dramat\u00f3w romantycznych. Przedstawia sytuacj\u0119 duchow\u0105 narodu, nawi\u0105zuj\u0105c m.in. do rzezi galicyjskiej z 1846. Autor pokazuje, dlaczego Polacy nie potrafi\u0105 wywalczy\u0107 niepodleg\u0142o\u015bci. === Stylizacja j\u0119zykowa === Stylizacja w \"Weselu\" pe\u0142ni funkcj\u0119 lokalizuj\u0105c\u0105, charakteryzuj\u0105c\u0105 i indywidualizuj\u0105c\u0105. Wyspia\u0144ski wykorzysta\u0142 elementy","start_idx":193,"end_idx":338}
+{"id":"mrc_8672","question":"kiedy teatr wybrze\u017ce?","answer":"zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1946","context":"Teatr Wybrze\u017ce (dawniej \"Miejski Teatr Wybrze\u017ce\" i \"Pa\u0144stwowy Teatr Wybrze\u017ce w Gda\u0144sku\") \u2013 teatr, instytucja kultury wpisana do rejestru wojew\u00f3dztwa pomorskiego, maj\u0105ca swoj\u0105 g\u0142\u00f3wn\u0105 scen\u0119 w Gda\u0144sku i scen\u0119 kameraln\u0105 w Sopocie. W latach 2006-2012 teatr ten, obok Teatru Narodowego w Warszawie i Teatru Starego w Krakowie, by\u0142 jedn\u0105 z trzech narodowych scen dramatycznych, podlegaj\u0105cych bezpo\u015brednio Ministrowi Kultury. == Historia == Teatr zosta\u0142 za\u0142o\u017cony w 1946. Pocz\u0105tkowo dzia\u0142a\u0142 pod nazw\u0105 \"Miejski Teatr Wybrze\u017ce\" z siedzib\u0105 w Gdyni i sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z kilku scen r\u00f3wnie\u017c w Gda\u0144sku i w Sopocie. Od 1960 teatr prowadzi\u0142 dzia\u0142alno\u015b\u0107 na dw\u00f3ch scenach (gda\u0144skiej i sopockiej). W 1967 Teatr Wybrze\u017ce przeprowadzi\u0142 si\u0119 do nowej siedziby na gda\u0144skim G\u0142\u00f3wnym Mie\u015bcie, przy Targu W\u0119glowym (zbudowanej w miejscu pochodz\u0105cego","start_idx":439,"end_idx":461}
+{"id":"mrc_8673","question":"z jakich element\u00f3w zbudowany jest plemnik?","answer":"g\u0142\u00f3wki i wici, zwanej te\u017c ogonkiem.","context":"Plemnik, spermatozoid \u2013 gameta m\u0119ska, haploidalna kom\u00f3rka rozrodcza wytwarzana przez gonad\u0119 osobnika p\u0142ci m\u0119skiej s\u0142u\u017c\u0105ca do rozmna\u017cania p\u0142ciowego. Plemniki wyst\u0119puj\u0105 zar\u00f3wno u zwierz\u0105t, jak i u ro\u015blin, cho\u0107 r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 budow\u0105. Plemniki po raz pierwszy zaobserwowa\u0142 w 1677 roku Antoni van Leeuwenhoek. U cz\u0142owieka zwykle w jednej porcji nasienia wydzielanego podczas wytrysku jest od 100 do 500 milion\u00f3w plemnik\u00f3w. == Morfologia plemnika == U wi\u0119kszo\u015bci grup systematycznych zwierz\u0105t plemniki zbudowane s\u0105 g\u0142\u00f3wki i wici, zwanej te\u017c ogonkiem. G\u0142\u00f3wka zawiera zwykle j\u0105dro kom\u00f3rkowe, akrosom, cytoszkielet i niewielk\u0105 ilo\u015b\u0107 cytoplazmy. U r\u00f3\u017cnych organizm\u00f3w ma r\u00f3\u017cny kszta\u0142t, np. u g\u0105bek jest kulista, u owad\u00f3w pa\u0142eczkowata, u gryzoni sierpowata lub owalna i sp\u0142aszczona, ten ostatni kszta\u0142t ma tak\u017ce g\u0142\u00f3wka u cz\u0142owieka i kr\u00f3lika. Wielko\u015b\u0107","start_idx":505,"end_idx":540}
+{"id":"mrc_8674","question":"kto by\u0142 pierwszym w\u0142adc\u0105 niemiec kt\u00f3ry koronowa\u0142 si\u0119 na cesarza?","answer":"Otton I","context":"by\u0142 wybranym cesarzem rzymskim, a jego koregent nosi\u0142 tytu\u0142 kr\u00f3la Rzymian. === Dynastia franko\u0144ska === === Ludolfingowie === W 919 r., po \u015bmierci Konrada I, na kr\u00f3la Niemiec zostaje wybrany ksi\u0105\u017c\u0119 Saksonii, Henryk I z rodu Ludolfing\u00f3w. Od tej pory w\u0142adc\u0119 wybierano spo\u015br\u00f3d cz\u0142onk\u00f3w panuj\u0105cej dynastii. W 962 Otton I koronuje si\u0119 w Rzymie na cesarza. Niemcy staj\u0105 si\u0119 rdzeniem \u015awi\u0119tego Cesarstwa Rzymskiego. === Dynastia salicka === === Supplinburgowie === === Hohenstaufowie === === Welfowie === 1198 \u2013 przeciwnicy Hohenstauf\u00f3w wybrali na kr\u00f3la Ottona Welfa, kt\u00f3ry po \u015bmierci prawowitego w\u0142adcy Filipa Szwabskiego w 1208 roku zosta\u0142 jedynow\u0142adc\u0105 Niemiec. === Hohenstaufowie === === \"Wielkie Bezkr\u00f3lewie\" === 1254 \u2013 Po \u015bmierci Konrada IV rozpocz\u0105\u0142 si\u0119 okres chaosu politycznego i walk wewn\u0119trznych, podczas","start_idx":308,"end_idx":315}
+{"id":"mrc_8675","question":"jakie za\u0142o\u017cenia w sztuce kierunek nazywany realizmem?","answer":"* odej\u015bcie od romantycznej inspiracji wyobra\u017ani\u0105, * rezygnacja z akademickiego idealizowania tematu malarskiego. Zamiast tego proponowali: * przedstawianie spraw przyziemnych, * zaakcentowanie \u017cycia zwyk\u0142ych ludzi, ich problem\u00f3w, pracy i trosk (niekt\u00f3rzy malarze byli bliscy programowi socjalist\u00f3w), * uproszczenie kompozycji p\u0142\u00f3tna, rezygnacj\u0119 z ozdobnik\u00f3w, przesadnie \u017cywych kolor\u00f3w i promiennego o\u015bwietlenia.","context":"i program == Najwa\u017cniejsz\u0105 postaci\u0105 realizmu by\u0142 Francuz Gustave Courbet. Po francuskiej rewolucji lutowej w 1848 roku, gdy coraz wi\u0119cej malarzy odwr\u00f3ci\u0142o si\u0119 od romantyzmu i akademizmu, obj\u0105\u0142 nieformalne przyw\u00f3dztwo nad grup\u0105 tych artyst\u00f3w. On te\u017c u\u017cy\u0142 po raz pierwszy terminu \u201erealizm\u201d w odniesieniu do wsp\u00f3\u0142czesnego mu pr\u0105du artystycznego. \u0179r\u00f3d\u0142os\u0142\u00f3w tego poj\u0119cia zdradza nam najwa\u017cniejsze postulaty kierunku: * odej\u015bcie od romantycznej inspiracji wyobra\u017ani\u0105, * rezygnacja z akademickiego idealizowania tematu malarskiego. Zamiast tego proponowali: * przedstawianie spraw przyziemnych, * zaakcentowanie \u017cycia zwyk\u0142ych ludzi, ich problem\u00f3w, pracy i trosk (niekt\u00f3rzy malarze byli bliscy programowi socjalist\u00f3w), * uproszczenie kompozycji p\u0142\u00f3tna, rezygnacj\u0119 z ozdobnik\u00f3w, przesadnie \u017cywych kolor\u00f3w i promiennego o\u015bwietlenia. S\u0142owa Courbeta \u201ePoka\u017ccie mi anio\u0142a, to go namaluj\u0119!\u201d obrazuj\u0105 w dosadny spos\u00f3b program realist\u00f3w.","start_idx":413,"end_idx":824}
+{"id":"mrc_8676","question":"kim by\u0142 cz\u0142owiek neandertalski?","answer":"\u2013 wymar\u0142y przedstawiciel rodzaju \"Homo\" (cz\u0142owiek), znany z plejstocenu (ok. 400 000 do ok. 24 500 lat temu), w zale\u017cno\u015bci od autor\u00f3w klasyfikowany jako podgatunek cz\u0142owieka rozumnego \u2013 \"Homo sapiens neanderthalensis\" \u2013 lub odr\u0119bny od niego gatunek \u2013 \"Homo neanderthalensis\".","context":"Cz\u0142owiek neandertalski, neandertalczyk \u2013 wymar\u0142y przedstawiciel rodzaju \"Homo\" (cz\u0142owiek), znany z plejstocenu (ok. 400 000 do ok. 24 500 lat temu), w zale\u017cno\u015bci od autor\u00f3w klasyfikowany jako podgatunek cz\u0142owieka rozumnego \u2013 \"Homo sapiens neanderthalensis\" \u2013 lub odr\u0119bny od niego gatunek \u2013 \"Homo neanderthalensis\". == Historia odkry\u0107 == Jednym z pierwszych znalezisk o cechach neandertalczyka by\u0142 wykopany w 1856 roku w niemieckim Neanderthalu niekompletny szkielet o mocnym ko\u015b\u0107cu i grubym wale nadoczodo\u0142owym. By\u0142y to ko\u015bci podobne do ludzkich, ale o znacznie bardziej pierwotnych cechach. Przyrodnicze ksi\u0105\u017cki z tego okresu pe\u0142ne s\u0105 artystycznych rekonstrukcji ukazuj\u0105cych neandertalczyk\u00f3w jako istoty w\u0142ochate i oci\u0119\u017ca\u0142e, niewiele r\u00f3\u017cni\u0105ce si\u0119 wygl\u0105dem od ma\u0142p, o t\u0119pym wyrazie twarzy. Gdy w 1859 roku Karol Darwin opublikowa\u0142 swoj\u0105 prac\u0119 \"O powstawaniu","start_idx":39,"end_idx":314}
+{"id":"mrc_8677","question":"kto walczy\u0142 z troj\u0105?","answer":"Agamemnon","context":"bliski upadek Troi. Nast\u0119pnego dnia Agamemnon wyst\u0105pi\u0142 do walki z Trojanami. Gdy jego brat Menelaos ju\u017c niemal zwyci\u0119\u017cy\u0142 w pojedynku z Parysem, Afrodyta porwa\u0142a kr\u00f3lewicza troja\u0144skiego i natchn\u0119\u0142a Pandarosa do wypuszczenia strza\u0142y w kr\u00f3la Sparty. Niekiedy interwencja boska w wojnie ko\u0144czy\u0142a si\u0119 zranieniem bog\u00f3w: Diomedes dotkliwie zrani\u0142 Aresa i Afrodyt\u0119. Bogowie nieustannie k\u0142\u00f3cili si\u0119 mi\u0119dzy sob\u0105, oszukiwali i krzywdzili si\u0119 nawzajem. Z r\u00f3\u017cnych pobudek niekt\u00f3rzy z nich reprezentowali Trojan, inni \u2013 Achaj\u00f3w. Zeus nie mia\u0142 autorytetu moralnego, by\u0142 s\u0142abo zorientowany w sprawach swojego kr\u00f3lestwa. Gdy m\u00f3wi\u0142 o swojej w\u0142adzy, powo\u0142ywa\u0142 si\u0119 jedynie na swoj\u0105 si\u0142\u0119 fizyczn\u0105. \u0141atwo go by\u0142o ok\u0142ama\u0107, a w decyduj\u0105cych momentach nie wiedzia\u0142, jak post\u0105pi\u0107, tak\u017ce nie mo\u017cna mu by\u0142o przypisa\u0107 jednoznacznie strony, po kt\u00f3rej wyst\u0119powa\u0142. Przedstawiany","start_idx":36,"end_idx":45}
+{"id":"mrc_8678","question":"kto wed\u0142ug greckiej legendy pokona\u0142 sfinksa?","answer":"Edyp","context":"Sfinks \u2013 w mitologii greckiej uskrzydlony potw\u00f3r o ciele lwa oraz g\u0142owie i piersiach kobiety. Wed\u0142ug Hezjoda c\u00f3rka Chimery i Ortrosa, w innych przekazach \u2013 c\u00f3rka Tyfona i Echidny. Pilnowa\u0142a dost\u0119pu do Teb, siedz\u0105c na skale w w\u0105wozie i po\u017ceraj\u0105c ludzi, kt\u00f3rzy nie potrafili rozwi\u0105za\u0107 jej zagadki. Zadawa\u0142a pytanie, kt\u00f3rego nauczy\u0142a si\u0119 od muz: \u201eCo to za zwierz\u0119, kt\u00f3re rano chodzi na czterech nogach, w po\u0142udnie na dw\u00f3ch, a wieczorem na trzech?\u201d Edyp po wr\u00f3\u017cebnym \u015bnie rozwi\u0105za\u0142 jej zagadk\u0119 odpowiadaj\u0105c, \u017ce to cz\u0142owiek (dzie\u0144 to \u017cycie cz\u0142owieka, kt\u00f3ry w dzieci\u0144stwie raczkuje, jako doros\u0142y chodzi na dw\u00f3ch nogach, a na staro\u015b\u0107 cz\u0119sto u\u017cywa trzeciej nogi, czyli laski). Rozwi\u0105zanie zagadki spowodowa\u0142o \u015bmier\u0107 potwora, kt\u00f3ry rzuci\u0142 si\u0119 w przepa\u015b\u0107. Sfinks zadawa\u0142a jeszcze jedno","start_idx":445,"end_idx":449}
+{"id":"mrc_8679","question":"w jakim mie\u015bcie urodzi\u0142a si\u0119 maria sk\u0142odowska-curie?","answer":"Maria Sk\u0142odowska urodzi\u0142a si\u0119 w Warszawie","context":"i Ir\u00e8ne Joliot-Curie. == \u017byciorys == === Dzieci\u0144stwo i m\u0142odo\u015b\u0107 w Kr\u00f3lestwie Polskim === Maria Sk\u0142odowska urodzi\u0142a si\u0119 w Warszawie (wtedy znajduj\u0105cej si\u0119 w Kr\u00f3lestwie Polskim, b\u0119d\u0105cym cz\u0119\u015bci\u0105 Imperium Rosyjskiego) jako pi\u0105te i ostatnie dziecko w rodzinie nauczycielskiej, wywodz\u0105cej si\u0119 z drobnej szlachty. Jej ojciec W\u0142adys\u0142aw, pochodzi\u0142 z rodziny, kt\u00f3ra mia\u0142a prawo do pos\u0142ugiwania si\u0119 herbem Do\u0142\u0119ga, za\u015b matka z rodziny z herbem Top\u00f3r. Dziadek J\u00f3zef Sk\u0142odowski by\u0142 szanowanym lubelskim pedagogiem. Ojciec W\u0142adys\u0142aw Sk\u0142odowski by\u0142 nauczycielem matematyki i fizyki oraz dyrektorem kolejno dw\u00f3ch warszawskich gimnazj\u00f3w m\u0119skich, zmuszony przez w\u0142adze carskie prowadzi\u0142 r\u00f3wnie\u017c w domu stancj\u0119 dla ch\u0142opc\u00f3w. Matka Bronis\u0142awa Boguska, by\u0142a prze\u0142o\u017con\u0105 warszawskiej pensji dla dziewcz\u0105t z dobrych dom\u00f3w. Oboje rodzice wychowywali swoje dzieci w duchu g\u0142\u0119bokiego patriotyzmu. Rodze\u0144stwem Marii","start_idx":88,"end_idx":129}
+{"id":"mrc_8680","question":"jakie jest po\u0142o\u017cenie geograficzne polski?","answer":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry.","context":"Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) \u2013 pa\u0144stwo unitarne w Europie \u015arodkowej, po\u0142o\u017cone mi\u0119dzy Morzem Ba\u0142tyckim na p\u00f3\u0142nocy a Sudetami i Karpatami na po\u0142udniu, w przewa\u017caj\u0105cej cz\u0119\u015bci w dorzeczu Wis\u0142y i Odry. Od p\u00f3\u0142nocy Polska graniczy z Rosj\u0105 (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litw\u0105, od wschodu z Bia\u0142orusi\u0105 i Ukrain\u0105, od po\u0142udnia ze S\u0142owacj\u0105 i Czechami, od zachodu z Niemcami. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 p\u00f3\u0142nocnej granicy Polski wyznacza wybrze\u017ce Morza Ba\u0142tyckiego. Polska Wy\u0142\u0105czna Strefa Ekonomiczna na Ba\u0142tyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrain\u0105, Bia\u0142orusi\u0105 i Rosj\u0105 stanowi\u0105 r\u00f3wnocze\u015bnie granic\u0119 zewn\u0119trzn\u0105 Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km\u00b2 i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod wzgl\u0119dem liczby ludno\u015bci 38. miejsce na","start_idx":0,"end_idx":202}
+{"id":"mrc_8681","question":"jak brzmia\u0142o najstarsze zdanie wypowiedziane w j\u0119zyku polskim wikipedia?","answer":"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj","context":"53) w wierszu 9. od do\u0142u znajduje si\u0119 zdanie, kt\u00f3re jest uwa\u017cane za najstarsze zapisane w j\u0119zyku polskim: W transliteracji zdanie to brzmi: Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, w wyniku transkrypcji mo\u017cna je zapisa\u0107 jako: \"Daj, a\u0107 ja pobrusz\u0119, a ty poczywaj\", co wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie oznacza: \"Daj, niech ja pomiel\u0119, a ty odpoczywaj\". Zosta\u0142o ono wypowiedziane przez osiad\u0142ego na Dolnym \u015al\u0105sku czeskiego rycerza Boguchwa\u0142a do jego miejscowej \u017cony, gdy ta me\u0142\u0142a ziarno na r\u0119cznych \u017carnach. Znajduje si\u0119 ono w opisie pochodzenia nale\u017c\u0105cej do d\u00f3br klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Jako \u017ce mielenie ziarna by\u0142o wtedy uwa\u017cane za prac\u0119 niegodn\u0105 m\u0119\u017cczyzny, Czech ten zosta\u0142 nazwany przez s\u0105siad\u00f3w Bruka\u0142\u0105 (zbrukany), a przezwisko to da\u0142o tak\u017ce miano ca\u0142ej osadzie. Zdanie to zosta\u0142o okre\u015blone","start_idx":220,"end_idx":254}
+{"id":"mrc_8682","question":"jak wygl\u0105da\u0142a telimena?","answer":"To kobieta dojrza\u0142a o kruczych w\u0142osach, czarnych oczach, bladej cerze.","context":"Telimena \u2013 jedna z bohaterek \"Pana Tadeusza\", epopei Adama Mickiewicza, daleka krewna S\u0119dziego, opiekunka Zosi, typ damy modnej, poluj\u0105cej na m\u0119\u017ca. Kokietuje Tadeusza, Hrabiego i Asesora, zar\u0119cza si\u0119 z Rejentem. Zwraca uwag\u0119 urod\u0105 i zbyt wykwintnym jak na wiejski dw\u00f3r ubiorem oraz zachowaniem. To kobieta dojrza\u0142a o kruczych w\u0142osach, czarnych oczach, bladej cerze. Mieszka\u0142a w Petersburgu i che\u0142pi si\u0119 sw\u0105 znajomo\u015bci\u0105 Rosji oraz jej wielkopa\u0144skich stosunk\u00f3w. Wyzuta z uczu\u0107 patriotycznych, ceni to, co zagraniczne, nie widzi nic z\u0142ego w robieniu kariery u Rosjan. Potrafi prowadzi\u0107 rozmow\u0119 o literaturze, malarstwie, rze\u017abie, muzyce i ta\u0144cu jak typowa salonowa lwica. Ceni wy\u0142\u0105cznie sztuk\u0119 obc\u0105 (literatur\u0119 francusk\u0105, malarstwo w\u0142oskie), jej upodobania estetyczne pokrywaj\u0105 si\u0119 z gustami Hrabiego. Wci\u0105\u017c pozuje, by osi\u0105gn\u0105\u0107 sw\u00f3j cel. Nie","start_idx":295,"end_idx":365}
+{"id":"mrc_8683","question":"kiedy zosta\u0142 wynaleziony komputer?","answer":"Mimo \u017ce mechaniczne maszyny licz\u0105ce istnia\u0142y od wielu stuleci, komputery w sensie wsp\u00f3\u0142czesnym pojawi\u0142y si\u0119 dopiero w po\u0142owie XX wieku, gdy zbudowano pierwsze komputery elektroniczne.","context":"Komputer (od ); dawniej: m\u00f3zg elektronowy, elektroniczna maszyna cyfrowa, maszyna matematyczna * \u2013 maszyna przeznaczona do przetwarzania informacji, kt\u00f3re da si\u0119 zapisa\u0107 w formie ci\u0105gu cyfr albo sygna\u0142u ci\u0105g\u0142ego. Maszyna roku tygodnika \u201eTime\u201d w 1982 roku. Mimo \u017ce mechaniczne maszyny licz\u0105ce istnia\u0142y od wielu stuleci, komputery w sensie wsp\u00f3\u0142czesnym pojawi\u0142y si\u0119 dopiero w po\u0142owie XX wieku, gdy zbudowano pierwsze komputery elektroniczne. Mia\u0142y one rozmiary sporych pomieszcze\u0144 i zu\u017cywa\u0142y kilkaset razy wi\u0119cej energii ni\u017c wsp\u00f3\u0142czesne komputery osobiste (PC), a jednocze\u015bnie mia\u0142y miliardy razy mniejsz\u0105 moc obliczeniow\u0105. Wsp\u00f3\u0142cze\u015bnie s\u0105 prowadzone tak\u017ce badania nad komputerami biologicznymi i optycznymi. Ma\u0142e komputery mog\u0105 zmie\u015bci\u0107 si\u0119 nawet w zegarku i s\u0105 zasilane bateri\u0105. Komputery osobiste sta\u0142y si\u0119 symbolem ery informatycznej. Najliczniejszymi maszynami licz\u0105cymi s\u0105 systemy wbudowane","start_idx":256,"end_idx":439}
+{"id":"mrc_8684","question":"na czym polega\u0142o znaczenie wynalazku jamesa watta?","answer":"tw\u00f3rca kilku kluczowych ulepsze\u0144 konstrukcji maszyny parowej, dzi\u0119ki kt\u00f3rym maszyny te zapocz\u0105tkowa\u0142y rewolucj\u0119 przemys\u0142ow\u0105.","context":"James Watt (//, ur. w Greenock, zm. 25 sierpnia 1819) \u2013 szkocki in\u017cynier i wynalazca, tw\u00f3rca kilku kluczowych ulepsze\u0144 konstrukcji maszyny parowej, dzi\u0119ki kt\u00f3rym maszyny te zapocz\u0105tkowa\u0142y rewolucj\u0119 przemys\u0142ow\u0105. == \u017byciorys == Urodzi\u0142 si\u0119 w Greenock jako syn cie\u015bli Jamesa i Agnes. Boryka\u0142 si\u0119 z problemami zdrowotnymi, st\u0105d pocz\u0105tkowo uczy\u0142 si\u0119 w domu. P\u00f3\u017aniej jednak poszed\u0142 do szko\u0142y, gdzie ujawni\u0142y si\u0119 jego zdolno\u015bci matematyczne oraz manualne. W 1755 rozpocz\u0105\u0142 prac\u0119 wytw\u00f3rcy przyrz\u0105d\u00f3w precyzyjnych w firmie Johna Morgana w Londynie. Uda\u0142o mu si\u0119 unikn\u0105\u0107 poboru w wojnie siedmioletniej. Po odbyciu praktyk, z powodu z\u0142ego stanu zdrowia wr\u00f3ci\u0142 do Greenock. Nast\u0119pnie otrzyma\u0142 stanowisko konstruktora przyrz\u0105d\u00f3w na Uniwersytecie Glasgow, na kt\u00f3rym zaprzyja\u017ani\u0142 si\u0119 z chemikiem i odkrywc\u0105 dwutlenku w\u0119gla \u2013 Josephem Blackiem, kt\u00f3ry","start_idx":86,"end_idx":210}
+{"id":"mrc_8685","question":"kiedy odkryto supernowa?","answer":"Supernowa zosta\u0142a pierwszy raz zaobserwowana 9 pa\u017adziernika 1604.","context":"Nowa Keplera od nazwiska Johannesa Keplera, kt\u00f3ry j\u0105 opisa\u0142. == Odkrycie == Supernowa zosta\u0142a pierwszy raz zaobserwowana 9 pa\u017adziernika 1604. Niemiecki astronom Johannes Kepler zauwa\u017cy\u0142 j\u0105 pierwszy raz 17 pa\u017adziernika i opisa\u0142 w ksi\u0105\u017cce \"De Stella nova in pede Serpentarii\" (\"Nowa gwiazda na stopie W\u0119\u017cownika\"). Supernowa by\u0142a widoczna go\u0142ym okiem. W czasie szczytowej jasno\u015bci by\u0142a najja\u015bniejszym obiektem na nocnym niebie, \u0142\u0105cznie z wszystkimi planetami pr\u00f3cz Wenus, z jasno\u015bci\u0105 gwiazdow\u0105 r\u00f3wn\u0105 \u22122,5. == Charakterystyka == Notatki Keplera na temat gwiazdy s\u0105 na tyle szczeg\u00f3\u0142owe, \u017ce pozwoli\u0142y zidentyfikowa\u0107 supernow\u0105 jako supernow\u0105 termonuklearn\u0105, czyli typu Ia. Tego typu supernowe mog\u0105 powstawa\u0107 w wyniku kolizji dw\u00f3ch bia\u0142ych kar\u0142\u00f3w lub przez akrecj\u0119 materii na powierzchni jednego bia\u0142ego kar\u0142a w ciasnym uk\u0142adzie podw\u00f3jnym. W przypadku Gwiazdy","start_idx":76,"end_idx":141}
+{"id":"mrc_8686","question":"kto zabi\u0142 merkucja?","answer":"Merkucjo ginie w walce ulicznej, zabity przez Tybalta bratanka pani Kapulet","context":"Merkucjo (ang. \"Mercutio\") - drugoplanowy bohater jednej z najs\u0142awniejszych tragedii Szekspira - \"Romea i Julii\". Krewny ksi\u0119cia Escalusa (nie nale\u017cy do rodu Montecchich), najlepszy i najwierniejszy przyjaciel g\u0142\u00f3wnego bohatera tragedii - Romea. Posta\u0107 komediowa, kt\u00f3rej obecno\u015b\u0107 w tragedii stanowi przyk\u0142ad z\u0142amania zasady decorum. Jego wypowiedzi s\u0105 dowcipne, pe\u0142ne b\u0142yskotliwego humoru. Merkucjo wyg\u0142asza d\u0142ugie monologi, z kt\u00f3rych najs\u0142awniejszym jest ten o Kr\u00f3lowej Mab. Merkucjo ginie w walce ulicznej, zabity przez Tybalta bratanka pani Kapulet, broni\u0105c honoru przyjaciela (Romeo odm\u00f3wi\u0142 walki, czym narazi\u0142 si\u0119 na ha\u0144b\u0119). Jego tragiczna \u015bmier\u0107 jest postrzegana jako \u015bmier\u0107 komedii, a zarazem pocz\u0105tek tragedii (umieraj\u0105c, Merkucjo trzy razy \u201erzuca kl\u0105tw\u0119\u201d na domy Montecchich i Kapuletich: \"Zaraza na obydwa wasze domy!\"). Jednak nawet w chwili \u015bmierci Merkucjo nie powstrzymuje","start_idx":476,"end_idx":551}
+{"id":"mrc_8687","question":"kt\u00f3re pa\u0144stwa maj\u0105 bro\u0144 atomow\u0105?","answer":"Stany Zjednoczone, Rosja, Wielka Brytania, Francja i Chi\u0144ska Republika Ludowa.","context":"Pa\u0144stwa posiadaj\u0105ce bro\u0144 j\u0105drow\u0105 \u2013 istnieje dziewi\u0119\u0107 pa\u0144stw na \u015bwiecie, posiadaj\u0105cych bro\u0144 j\u0105drow\u0105. Pi\u0119\u0107 spo\u015br\u00f3d nich jest okre\u015blanych jako \u201epa\u0144stwa nuklearne\u201d () w uk\u0142adzie o nierozprzestrzenianiu broni j\u0105drowej (Non Proliferation Treaty). Tymi pa\u0144stwami s\u0105: Stany Zjednoczone, Rosja, Wielka Brytania, Francja i Chi\u0144ska Republika Ludowa. Od kiedy w 1970 wszed\u0142 w \u017cycie uk\u0142ad o nierozprzestrzenianiu broni j\u0105drowej, trzy pa\u0144stwa nie wzi\u0119\u0142y w nim udzia\u0142u i przeprowadza\u0142y testy j\u0105drowe: Indie, Pakistan, oraz Korea P\u00f3\u0142nocna. Korea by\u0142a cz\u0142onkiem uk\u0142adu o nierozprzestrzenianiu, jednak wyst\u0105pi\u0142a w 2003 roku. Ponadto nieoficjalnym posiadaczem broni j\u0105drowej jest tak\u017ce Izrael. Wed\u0142ug Sztokholmskiego Mi\u0119dzynarodowego Instytutu Bada\u0144 nad Pokojem Izrael posiada oko\u0142o 80 g\u0142owic j\u0105drowych. Z kolei wed\u0142ug Bulletin of the Atomic Scientists w 2014 na ca\u0142ym \u015bwiecie znajdowa\u0142o si\u0119 oko\u0142o","start_idx":260,"end_idx":338}
+{"id":"mrc_8688","question":"co nazywamy w\u0142oszczyzn\u0105?","answer":"korzenie marchwi, pietruszki, selera oraz li\u015bcie pora i kapusty w\u0142oskiej.","context":"W\u0142oszczyzna \u2013 zestaw warzyw sprzedawany w sklepach i na straganach, s\u0142u\u017c\u0105cy jako uniwersalny zbi\u00f3r sk\u0142adnik\u00f3w ro\u015blinnych do przygotowania wywaru do niekt\u00f3rych zup (np. zupa jarzynowa, ros\u00f3\u0142) w tak zwanych p\u0119czkach (w siatce lub z\u0142\u0105czone recepturk\u0105). Na w\u0142oszczyzn\u0119 sk\u0142adaj\u0105 si\u0119 porcje nast\u0119puj\u0105cych ro\u015blin: korzenie marchwi, pietruszki, selera oraz li\u015bcie pora i kapusty w\u0142oskiej. Cz\u0119sto dodawana jest cebula i na\u0107 pietruszki, sporadycznie \u0142odyga i li\u015bcie selera. Przyk\u0142adowy zestaw w\u0142oszczyzny: * 3-4 korzenie marchwi * 2-3 korzenie pietruszki * 1/4 niedu\u017cej bulwy selera korzeniowego * 1/8 ma\u0142ej g\u0142\u00f3wki kapusty w\u0142oskiej * 1 por (bia\u0142a cz\u0119\u015b\u0107) * 1-2 ma\u0142e cebule Przy sporz\u0105dzaniu wywar\u00f3w jarskich zazwyczaj odrzuca si\u0119 kapust\u0119 i cebul\u0119. W przypadku wywar\u00f3w mi\u0119snych, zw\u0142aszcza roso\u0142u, cz\u0119sto opala si\u0119 cebul\u0119 nad ogniem a\u017c do","start_idx":307,"end_idx":380}
+{"id":"mrc_8689","question":"kto to historyk?","answer":"historyk \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 zawodowo badaniem historii","context":"* historyk \u2013 osoba zajmuj\u0105ca si\u0119 zawodowo badaniem historii * \"Historyk\" \u2013 powie\u015b\u0107 autorstwa Elizabeth Kostovy Zobacz te\u017c: * \"Historyk i kameleony\" \u2013 alba\u0144ski film fabularny z roku 1989 w re\u017cyserii Saimira Kumbaro.","start_idx":2,"end_idx":59}
+{"id":"mrc_8690","question":"nad jakimi rzekami le\u017ca\u0142a mezopotamia?","answer":"Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu.","context":"Mezopotamia, , w znaczeniu dos\u0142ownym \"mi\u0119dzyrzecze\" (nazwa przej\u0119ta z \"Miyanrudan\" i \"Bet-Nahrain\") \u2013 staro\u017cytna kraina na Bliskim Wschodzie le\u017c\u0105ca w dorzeczu Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w staro\u017cytno\u015bci rozwija\u0142 si\u0119 szereg kultur, pa\u0144stw i imperi\u00f3w, kt\u00f3rych tw\u00f3rcami by\u0142y r\u00f3\u017cne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuuj\u0105ce jednak wsp\u00f3lne dziedzictwo kulturowe. Przyjmuje si\u0119, \u017ce na terenach Mezopotamii narodzi\u0142a si\u0119 pierwsza cywilizacja. == Po\u0142o\u017cenie geograficzno-historyczne == Mezopotamia le\u017cy w dorzeczu dw\u00f3ch wielkich rzek: Eufratu i Tygrysu. Jej obszar (cz\u0119sto r\u00f3\u017cnie pojmowany, je\u015bli chodzi o zasi\u0119g) rozci\u0105ga si\u0119 od p\u00f3\u0142nocnej Syrii a\u017c po Zatok\u0119 Persk\u0105 i od Iranu a\u017c po Arabi\u0119. W innym, bardziej precyzyjnym uj\u0119ciu, mo\u017cna Mezopotami\u0119 zamkn\u0105\u0107 w tr\u00f3jk\u0105cie: Aleppo \u2013 jezioro Urmia na p\u00f3\u0142nocy i uj\u015bcie rzeki","start_idx":538,"end_idx":605}
+{"id":"mrc_8691","question":"ilu zawodnik\u00f3w liczy dru\u017cyna koszyk\u00f3wki?","answer":"maksymalnie 12 uprawnionych do gry cz\u0142onk\u00f3w dru\u017cyny (w tym kapitana)","context":"W sk\u0142ad dru\u017cyny koszykarskiej wchodz\u0105 nast\u0119puj\u0105ce osoby: * maksymalnie 12 uprawnionych do gry cz\u0142onk\u00f3w dru\u017cyny (w tym kapitana) * trener i ewentualnie jego asystent * maksymalnie 5 os\u00f3b towarzysz\u0105cych. W trakcie gry na boisku musi znajdowa\u0107 si\u0119 po 5 zawodnik\u00f3w z ka\u017cdej z dw\u00f3ch dru\u017cyn bior\u0105cych udzia\u0142 w meczu. Osoby wchodz\u0105ce w sk\u0142ad dru\u017cyny koszykarskiej maj\u0105 prawo przebywa\u0107 w strefie \u0142awki dru\u017cyny.","start_idx":59,"end_idx":127}
+{"id":"mrc_8692","question":"od kiedy angielski jest j\u0119zykiem mi\u0119dzynarodowym?","answer":"od XX wieku jest najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym j\u0119zykiem w kontaktach mi\u0119dzynarodowych.","context":"J\u0119zyk angielski, angielszczyzna (ang. , ) \u2013 j\u0119zyk z grupy zachodniej rodziny j\u0119zyk\u00f3w germa\u0144skich, powszechnie u\u017cywany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zale\u017cnych oraz w wielu by\u0142ych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pe\u0142ni funkcj\u0119 j\u0119zyka oficjalnego b\u0105d\u017a p\u00f3\u0142oficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest \"de facto\" j\u0119zykiem urz\u0119dowym, cho\u0107 formalnie pa\u0144stwa te nie obj\u0119\u0142y takim statusem \u017cadnego j\u0119zyka. Angielszczyzna nale\u017cy do oficjalnych j\u0119zyk\u00f3w ONZ, a od XX wieku jest najcz\u0119\u015bciej u\u017cywanym j\u0119zykiem w kontaktach mi\u0119dzynarodowych. Bywa okre\u015blana jako pierwszy uniwersalny nowo\u017cytny j\u0119zyk ludzko\u015bci. Stanowi g\u0142\u00f3wny j\u0119zyk nauki, handlu i polityki, a w niekt\u00f3rych krajach tak\u017ce kszta\u0142cenia wy\u017cszego. Angielszczyzna wykazuje silne zr\u00f3\u017cnicowanie na pod\u0142o\u017cu geograficznym i socjalnym.","start_idx":584,"end_idx":661}
+{"id":"mrc_8693","question":"co nazywamy ruchem?","answer":"Ruch w fizyce \u2013 zmiana po\u0142o\u017cenia cia\u0142a odbywaj\u0105ca si\u0119 w czasie wzgl\u0119dem okre\u015blonego uk\u0142adu odniesienia. Tak\u017ce: zmiana p\u00f3l fizycznych \u2013 rozchodzenie si\u0119 ich zaburze\u0144.","context":"Ruch w fizyce \u2013 zmiana po\u0142o\u017cenia cia\u0142a odbywaj\u0105ca si\u0119 w czasie wzgl\u0119dem okre\u015blonego uk\u0142adu odniesienia. Tak\u017ce: zmiana p\u00f3l fizycznych \u2013 rozchodzenie si\u0119 ich zaburze\u0144. Parametry opisuj\u0105ce ruch: * przemieszczenie (zmiana po\u0142o\u017cenia) \u2013 r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy po\u0142o\u017ceniem ko\u0144cowym a pocz\u0105tkowym, * tor \u2013 linia, po kt\u00f3rej porusza si\u0119 cia\u0142o: ** w ruchu prostoliniowym torem jest linia prosta, ** w ruchu krzywoliniowym torem jest linia krzywa, * droga \u2013 d\u0142ugo\u015b\u0107 odcinka toru, * czas \u2013 r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy chwil\u0105 ko\u0144cow\u0105 a pocz\u0105tkow\u0105 ruchu, * pr\u0119dko\u015b\u0107 - przyrost drogi w jednostce czasu, * przy\u015bpieszenie - przyrost pr\u0119dko\u015bci w jednostce czasu. Podstawowe prawa rz\u0105dz\u0105ce ruchem sformu\u0142owa\u0142 Izaak Newton i uznawano je za dok\u0142adne do ko\u0144ca XIX wieku. Obecnie ruch cia\u0142 fizycznych opisuj\u0105 trzy teorie: * mechanika","start_idx":0,"end_idx":165}
+{"id":"mrc_8694","question":"gdzie le\u017c\u0105 malediwy?","answer":"na Oceanie Indyjskim, ok. 500 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od po\u0142udniowego kra\u0144ca Indii.","context":"Malediwy (, \"Diwehi Rad\u017ad\u017ae\"; ofic. Republika Malediw\u00f3w, maled. , \"Diwehi Rad\u017ad\u017aege D\u017aumhurijja\") \u2013 archipelag oraz pa\u0144stwo wyspiarskie o tej samej nazwie, po\u0142o\u017cone na Oceanie Indyjskim, ok. 500 km na po\u0142udniowy zach\u00f3d od po\u0142udniowego kra\u0144ca Indii. W XVI wieku wyspami starali si\u0119 zaw\u0142adn\u0105\u0107 Portugalczycy i Holendrzy. Od roku 1796 (a formalnie od 1887) sta\u0142y si\u0119 brytyjskim protektoratem. W 1965 roku Malediwy uzyska\u0142y niepodleg\u0142o\u015b\u0107, jako monarchia (su\u0142tanat). Po trzech latach przeprowadzono referendum (w marcu 1968) i w listopadzie tego\u017c roku proklamowano republik\u0119. Malediwy s\u0105 krajem muzu\u0142ma\u0144skim. == Geografia == Archipelag to ok. 1190 wysepek osadzonych na 26 atolach koralowych naros\u0142ych na podmorskim \u0142a\u0144cuchu wulkanicznym, ci\u0105gn\u0105cym si\u0119 przez 820 km z p\u00f3\u0142nocy na po\u0142udnie i 120 km ze wschodu na zach\u00f3d, 202 z","start_idx":165,"end_idx":248}
+{"id":"mrc_8695","question":"jaki narz\u0105d produkuje \u017c\u00f3\u0142\u0107?","answer":"w\u0105troby","context":"\u017b\u00f3\u0142\u0107 (\u0142ac. \"bilis\" lub \"fel\", gr. \"chole\") \u2013 p\u0142ynna wydzielina w\u0105troby kr\u0119gowc\u00f3w uczestnicz\u0105ca w trawieniu i wch\u0142anianiu t\u0142uszcz\u00f3w. \u017b\u00f3\u0142\u0107 wspomaga trawienie poprzez udzia\u0142 w rozk\u0142adzie t\u0142uszcz\u00f3w oraz poprzez zapewnienie optymalnego pH dla enzym\u00f3w trzustkowych i enzym\u00f3w jelitowych. Jest to wodny roztw\u00f3r o brunatno\u017c\u00f3\u0142tej lub zielonej barwie i gorzkim smaku. Jest wytwarzana przez hepatocyty, z kt\u00f3rych zostaje wydzielona jako \u017c\u00f3\u0142\u0107 kanalikowa. Zawiera kwasy \u017c\u00f3\u0142ciowe, fosfolipidy, pozosta\u0142o\u015bci b\u0142ony kom\u00f3rkowej, cholesterol oraz produkty rozk\u0142adu porfiryn hemu \u2013 barwniki \u017c\u00f3\u0142ciowe (np. bilirubina), a tak\u017ce leki i toksyny. Nab\u0142onek kanalik\u00f3w wyprowadzaj\u0105cych zmienia sk\u0142ad \u017c\u00f3\u0142ci, wzbogacaj\u0105c j\u0105 o dwuw\u0119glany, elektrolity i wod\u0119. Kanalikami \u017c\u00f3\u0142\u0107 dostaje si\u0119 do p\u0119cherzyka \u017c\u00f3\u0142ciowego, gdzie jest odwadniana i magazynowana. Tre\u015b\u0107 pokarmowa bogata w t\u0142uszcze powoduje uwolnienie \u017c\u00f3\u0142ci z p\u0119cherzyka do dwunastnicy.","start_idx":63,"end_idx":70}
+{"id":"mrc_8696","question":"jaki kraj ma \u017c\u00f3\u0142te tablice rejestracyjne?","answer":"Luksemburg","context":"Luksemburskie tablice rejestracyjne - zawieraj\u0105 maksymalnie sze\u015b\u0107 znak\u00f3w, w dowolnej z nast\u0119puj\u0105cych kombinacji: dwie litery i cztery cyfry (XY 1234), liter\u0119 i cztery cyfry (P 1234), pi\u0119\u0107 cyfr (12345) lub cztery cyfry (1234). Maj\u0105 \u017c\u00f3\u0142te t\u0142o i obecnie euroband. W mi\u0119dzynarodowym kodzie samochodowym Luksemburg ma symbol - L. == Stare tablice == Starsze tablice rejestracyjne u\u017cywaj\u0105 formatu XY 123, s\u0105 ju\u017c niewytwarzane i stopniowo wycofywane. Maj\u0105 flag\u0119 Unii Europejskiej po lewej stronie, ale nie maj\u0105 kodu kraju. Nowy numer rejestracyjny jest przydzielany za ka\u017cdym razem, gdy pojazd jest sprzedawany lub kupowany.","start_idx":299,"end_idx":309}
+{"id":"mrc_8697","question":"kim by\u0142 janusz christa?","answer":"polski autor komiks\u00f3w, rysownik i scenarzysta","context":"Janusz Wincenty Christa (ur. 19 lipca 1934 w Wilnie, zm. 15 listopada 2008 w Sopocie) \u2013 polski autor komiks\u00f3w, rysownik i scenarzysta, z wykszta\u0142cenia ekonomista. Autor jednej z najpopularniejszych polskich serii komiks\u00f3w \u2013 \"Kajko i Kokosz\". == \u017byciorys == Zadebiutowa\u0142 w 1957. Nie wiadomo, czy pocz\u0105tkiem by\u0142y jednostronicowe historyjki o dw\u00f3ch ch\u0142opcach, \"Kuku Ryku\", publikowane w magazynie \"Przygoda\" czy ca\u0142ostronicowy komiks bez dymk\u00f3w \"Opowie\u015b\u0107 o Armstrongu\", drukowany w magazynie \u201eJazz\u201d. W 1958 zwi\u0105za\u0142 si\u0119 z \u201eWieczorem Wybrze\u017ca\u201d i drukowa\u0142 w nim najpierw przygody \"Kajtka-Majtka\", potem \"Kajtka i Koka\" (z najd\u0142u\u017csz\u0105 polsk\u0105 epopej\u0105 komiksow\u0105 \"W Kosmosie\"), oraz trzy pierwsze historyjki o Kajku i Kokoszu (\"Z\u0142oty puchar\", \"Szranki i konkury\", \"Woje Mirmi\u0142a\"). Jego najpopularniejsze dzie\u0142o, \"Kajko i Kokosz\", powsta\u0142o w 1972 i","start_idx":88,"end_idx":133}
+{"id":"mrc_8698","question":"ile odcink\u00f3w liczy serial zranione ptaki?","answer":"Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w.","context":"Zranione ptaki (tr. \"Yaral\u0131 Ku\u015flar\") \u2013 turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odby\u0142a si\u0119 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do orygina\u0142u podzia\u0142 tre\u015bci na odcinki; ma to zwi\u0105zek z tym, \u017ce jeden odcinek tureckiego orygina\u0142u ma d\u0142ugo\u015b\u0107 ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcj\u0119 w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywaj\u0105 si\u0119. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcink\u00f3w. Ostatni odcinek wyemitowany zosta\u0142 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabu\u0142y == Akcja serialu rozgrywa si\u0119 we wsp\u00f3\u0142czesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodze\u0144stwa \u2013 Meryem \u00c7elik i jej m\u0142odszego brata \u00d6mera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego ch\u0142opca i traktuje","start_idx":475,"end_idx":519}
+{"id":"mrc_8699","question":"ile os\u00f3b by\u0142o na polandrock 2022?","answer":"25 tys. os\u00f3b.","context":"W festiwalu uczestniczy\u0142o 25 tys. os\u00f3b. === 28. Pol\u2019and\u2019Rock Festival (Czaplinek-Broczyno, 2022) === 28. edycja festiwalu odby\u0142a si\u0119 w dniach 4\u20136 sierpnia 2022 w Broczynie na l\u0105dowisku Czaplinek-Broczyno. Na du\u017cej scenie zagrali: Clutch, , , , Fun Lovin\u2019 Criminals, Gwar, Inclusion, Jinjer, Kwiat Jab\u0142oni, , Luxtorpeda, Me and That Man, , \u00d8rganek, Piotr Bukartyk, Skindred, , Strachy na Lachy, Sztywny Pal Azji, , Voo Voo, , \u017burkowski. Na du\u017cej scenie mia\u0142 te\u017c zagra\u0107 zesp\u00f3\u0142 Limp Bizkit, ale z powodu problem\u00f3w zdrowotnych wokalisty Freda Dursta koncert zosta\u0142 odwo\u0142any. W ostatniej chwili zosta\u0142 odwo\u0142any koncert zespo\u0142u King Gizzard & the Lizard Wizard. Imprez\u0119 okrzykiem \u201eodjazd!\u201d oficjalnie otworzy\u0142 Roman Pola\u0144ski \u2013 emerytowany zawiadowca ze stacji kolejowej w \u017barach, kt\u00f3ry rozpoczyna wydarzenie od 1997","start_idx":26,"end_idx":39}
+{"id":"mrc_8700","question":"w kt\u00f3rym roku rozpocz\u0119\u0142a si\u0119 i wojna \u015bwiatowa?","answer":"28 lipca 1914","context":"I wojna \u015bwiatowa (przed II wojn\u0105 \u015bwiatow\u0105 nazywana Wielk\u0105 Wojn\u0105) \u2013 wojna \u015bwiatowa, trwaj\u0105ca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomi\u0119dzy entent\u0105 (Tr\u00f3jporozumieniem), tj. Wielk\u0105 Brytani\u0105, Francj\u0105, Rosj\u0105, Serbi\u0105, Japoni\u0105, W\u0142ochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a pa\u0144stwami centralnymi (Tr\u00f3jprzymierzem), tj. Austro-W\u0119grami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osma\u0144skie oraz Bu\u0142gari\u0119. By\u0142 to najwi\u0119kszy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleo\u0144skich. Wojna zako\u0144czy\u0142a si\u0119 kl\u0119sk\u0105 pa\u0144stw centralnych, likwidacj\u0105 mocarstw \u015awi\u0119tego Przymierza oraz powstaniem w Europie \u015arodkowej i Po\u0142udniowej licznych pa\u0144stw narodowych. By\u0142a te\u017c jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji pa\u017adziernikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zgin\u0119\u0142o ponad 14 milion\u00f3w ludzi. Mimo ogromu strat i wstrz\u0105su wywo\u0142anego nimi, wojna ta nie rozwi\u0105za\u0142a wi\u0119kszo\u015bci","start_idx":95,"end_idx":108}
+{"id":"mrc_8701","question":"kto kupi\u0142 wedla?","answer":"nowym w\u0142a\u015bcicielem zosta\u0142 japo\u0144sko-korea\u0144ski koncern Lotte Group.","context":"jest zak\u0142adowy miesi\u0119cznik \u201eCzekoladomo\u015bci\u201d. W styczniu 2010 sp\u00f3\u0142ka Cadbury Wedel zosta\u0142a kupiona przez ameryka\u0144ski koncern spo\u017cywczy Kraft Foods. Komisja Europejska, nie chc\u0105c dopu\u015bci\u0107 do zmonopolizowania przez Krafta rynku czekolad w Polsce (a tak\u017ce w Rumunii), nakaza\u0142a sprzeda\u017c Wedla (logo, sklep\u00f3w, sieci pijalni czekolady i fabryki w Warszawie). Przetarg trwa\u0142 do ko\u0144ca czerwca 2010 \u2013 nowym w\u0142a\u015bcicielem zosta\u0142 japo\u0144sko-korea\u0144ski koncern Lotte Group. Ceny nie ujawniono, lecz szacunki wskazuj\u0105 na kwot\u0119 ok. 1 mld z\u0142. Od 2004 zacz\u0119\u0142y powstawa\u0107 Pijalnie Czekolady Wedel. W 2021 bylo ich 30 w ca\u0142ym kraju. 29 marca 2011 E. Wedel zosta\u0142 pierwszym narodowym sponsorem Mistrzostw UEFA Euro 2012. Po 31 marca 2011 fabryka mia\u0142a otrzyma\u0107 maszyny oraz kontynuowa\u0107 produkcj\u0119 dawnych produkt\u00f3w Cadbury z zamykanej wbrew wcze\u015bniejszym zapowiedziom,","start_idx":391,"end_idx":456}