( b ) Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken ngeren nee ? ( b ) Kanyi se time sha mi ken kwaghngeren u a dondo nee ? Ka nyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? Or u zenden la , mvershigh u iaven i angahar a nan ngu sha ikyev i nan ga . ” Yesu kaa ér : “ Ma or nana fatyô u gban van her a Mo ga , saa Ter u A tindim la , Una urugh nan . ” Heela tseegh ga , de yer ma or ga , gadia ka Ter wen u Sha . Ka nyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? ( b ) Ka mbampin mba nyi se time sha mini ? Ka Mbashiada mba Yehova ve gber u ye , kpa mba gberen u hegen . Aluer ka nahan yô , a wuese we . Gadia m na jighjigh mer ku shin uma shin mbatyomov mba Shaav shin ugomoti shin akaa a hegen ne , shin akaa a a lu van la , shin mze , shin mze shin mze u akaa a i gbe a cii aa fatyô u paven se a dooshima u Aôndo u a lu ken Kristu Yesu Ter wase la ga . ” ( b ) Kanyi se time sha mi ken kwaghngeren u a dondo nee ? ( b ) Ka nyi se time sha mi ken ngeren nee ? Kpa i bugh ruamabera ugen ; ka ihyurenruamabera i uma je la . □ Kanyi ka i er se zum u se kpe laa ? Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? ( b ) Ka mbampin mba nyi se time sha mi hegene ? Ka nyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? Ka tindi u hemban cii man u hiihii je ne . ” Yesu kaa ér : “ Or u nan we ndor a we yô , nana̱ doo u ishima er we iyol you nahan . ” M ngu a ven ayange ayange zan zan mkurtar je . ” Ne fatyô u eren Aôndo tom kua inyaregh kpaa ga . ” ( Ôr Mateu 24 : 37 - 39 . ) Gba u se eren sha mbamsen asev . Wea fatyô u nan mlumun sha mbampin mba ve dondo ne : ( b ) Kanyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? ( Ôr 2 Timoteu 3 : 1 - 5 , 13 . ) ( Ôr Pasalmi 40 : 8 - 10 . ) ( b ) U kange ishima wer u er nyi ? ( b ) Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken ngeren nee ? ( Ôr Pasalmi 19 : 7 - 11 . ) ( Ôr Mbaefese 5 : 15 , 16 . ) Ishemberti i “ kon u dedoo ” la ngi ôron kwagh u uiyua mban . Jijingi iyol Na ngu eren shiada sha jijingi wase , er se lu ônov mba Aôndo yô . ” ( Ôr 1 Mbakorinte 10 : 13 . ) ( Ôr 2 Kroniku 34 : 1 - 3 . ) • Awashima u Aôndo sha ci u tar ne kanyi ? ( Ôr 1 Timoteu 6 : 17 - 19 . ) ( Ôr Yakobu 1 : 5 - 8 . ) ( Ôr 2 Mbakorinte 5 : 14 , 15 . ) I gema ati agen ken ngeren ne . ( Ôr Mbaromanu 13 : 1 , 2 . ) ( Ôr 1 Mbakorinte 2 : 10 . ) ( Ôr 1 Mbakorinte 6 : 9 - 11 . ) Me er nan orwasen u wasen nan , er orwasen u nan nahan ( Ôr 2 Mbakorinte 13 : 5 . ) ( Ôr 1 Mbakorinte 15 : 58 . ) Dorka yange “ lu a aeren a dedoo man iwua i sha mhôôn . ” Se time sha nyi ken ngeren nee , man ka sha ci u nyi ? ( Ôr Anzaakaa 3 : 5 , 6 . ) ( Ôr Mbaheberu 11 : 24 - 27 . ) “ Mkaanem ma Aôndo ma uma je , ma tem gbilin ga . ” — HEB . Ú ôr akaa a i sember gberen ken Iyoukura ne zulee kpa ? ( Ôr 2 Mbakorinte 1 : 3 , 4 . ) ( Ôr Titu 2 : 3 - 5 . ) ( Ôr Mbaromanu 7 : 21 - 23 . ) ( Ôr Yesaia 63 : 11 - 14 . ) ( Ôr Pasalmi 1 : 1 - 3 . ) ( Ôr Mbaromanu 7 : 21 - 25 . ) ( Ôr 2 Peteru 2 : 5 . ) ( Ôr Yesaia 48 : 17 , 18 . ) ( Ôr Mbaefese 4 : 1 - 3 . ) ( Ôr Mbaheberu 13 : 7 , 17 . ) Wa ikyo sha washika u tesen ér iyua la ka i mimi . Er atindi a i we sha kwagh u kpandegh man atindi a tan kpandegh la a lu a inja yô , gba hange hange u se time sha kwagh u kpandegh ku tan man mbavannya cii ve se mase tsuan gbenda u hemban doon u eren iyua ye . Jighilii yô : Kwaghyan u injaa u Mbashiada mba Yehova ve eren sha ayange a uma ve yô , ka sha u nan ma iyua i dedoo shin sha u koson uma u or u nan lu uma sha shighe u nan lu uma la . ( Ôr Mbaheberu 11 : 17 - 19 . ) Ken Bibilo yô , iwo ia fatyô u tilen sha ityough ki ityartor shin ugomoti . Ne uter kpaa , de eren nen a ônov enev dang ga , sha er asema a̱ de yen ve ga yô . ” Wea soo u seer zuan a iwanger yô , ôr ityough 3 ki takerada u Bibilo Tese Ér Nyi Jimi ? , ka Mbashiada mba Yehova ve gber u ye . ( Ôr 2 Timoteu 1 : 7 . ) ( Ôr 1 Mbatesalonika 5 : 1 - 6 . ) ( Nenge ape i nger ér ATESEN A BIBILO MAN MPIN MBA BIBILO la ) ( Ôr Luka 21 : 1 - 4 . ) Wea soo u seer zuan a iwanger yô , ôr ityough 8 ki takerada u Bibilo Tese Ér Nyi Jimi ? , ka Mbashiada mba Yehova ve gber u ye . ( b ) Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? Tsô mba ve lu ken Yudia , ve̱ yevese ve̱ yem sha iwo ; mba ve lu ken atô u gar la , ve̱ de kera nyer ken a na ga . ” Kanyi se time sha mi ken kwaghngeren u a dondo nee ? Ka Mo TER , Me er kwagh ne sha shighe na ye . ” ( Ôr Luka 10 : 29 - 37 . ) Ka mbampin mba nyi se time sha mi ken ngeren nee ? ( Ôr Mpase 14 : 6 , 7 . ) ( Ôr 1 Mbatesalonika 2 : 13 . ) “ Mbaperapera vea ya dyako u tar , vea lu ken u gbem . ” — Pasalmi 37 : 29 . “ Jighjigh u nan yô , ka u fan kwagh u ishimaverenkeghen yase i lu sha mi la dedoo . ” — HEB . Yesu kaa ér : “ Henpe kwagh u injaa wou a lu yô , ishima you kpaa ia lu . ” “ Saan ior mba TER A lu Aôndo ve la iyol . ” — PS . ( Ôr Yakobu 5 : 14 - 16 . ) ( b ) Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren u a dondo nee ? A nger ér : “ Mo M ngu or u iyolough , m tee ken isholibo . ( Ôr Mbaheberu 10 : 24 , 25 . ) ( Ôr 2 Mbakorinte 8 : 13 - 15 . ) Noa zenden vea Aôndo imôngo . ” — Gen . Anzaakaa 14 : 15 kaa ér : “ Orlanenkwagh ka nan na jighjigh sha hanma kwaghôron cii , kpa orfankwagh yô , ka nan ver ishima sha zende u nan . ” I̱ er ishima You shin tar kpaa vough er i eren i Sha nahan . ” Gadia igbur Yam leghem , ikyav Yav kpaa ka iwanger . ” Aluer ishe you i ken iyan ia na u gbev mbu nôngon yô , dugh i ken a we kera . ” © 2016 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania Er nan ve i lu hange hange u se za hemen u tesen dooshima u anmgbianev laa ? Paulu yange nger Mbaheberu mba ve lu Mbakristu la washika sha ci u nyi ? ( Ôr Mbaheberu 10 : 36 - 39 . ) Hii nan ve i doo u kwagh a gba se sha takerada u Mbaheberu ? Ivur i sha inyom i 2016 ne ér nyi , man er nan ve i lu shami ? I tsua ivur ne ken ivur i sha inyom i 2016 la . Ivur yase i sha inyom i 2016 la kaa ér : “ Dooshima u anmgbianev ve doo ayol a ve la a̱ lu her . ” — Mbaheberu 13 : 1 Mbakristu mba mimi kav inja i dooshima u anmgbianev la nena ? ( a ) Ka ityôkyaa i vesen i nyi i ne ve i doo u se tese dooshima u anmgbianev laa ? ( b ) Tese ityôkyaa igen i i ne ve i lu hange hange u se seer tesen ayol a ase dooshima yô . Yesu yange pase er shighe la una taver kpishi yô . Kanyi i gbe u se er hegen cii ve zegecan la una hii ? ( a ) Ka aan a nyi i gbe u se tese dooshima u anmgbianev la nyiana ? ( b ) Tese akav a a tese er ior mba Yehova ve doo ayol a ve yô . Se ‘ umbur mba ve lu ken purusu ’ la nena ? “ Umbur nen mba i wuhe ve ken gaadi la . ” “ Ivaa i̱ lu kwagh u icivirigh hen ior cii . ” mkom wasen se u tesen dooshima u anmgbianev la nena ? “ Akaa a hegen ne a̱ kuma ne . ” Aluer se mba ‘ taver ishima ’ yô , kwagh ne una wase se u tesen dooshima u anmgbianev la nena ? Se er nan ve mbatamen vea seer doon se ishima ? “ Umbur nen mbahemenev . ” Se za hemen u tesen dooshima u anmgbianev la sha gbenda u vesen nena ? Dooshima u Kristu ngu a mgbegha se u eren nyi ? Dooshima u Aôndo ka a mgbegha se u soon anmgbianev asev nena ? Er nan ve i doo u Aôndo una de se asorabo ase ? 1 , 2 . ( a ) “ Iwua i i gande u ôron ” i Aôndo la wa nyi man nyi kere ? ( Ôr 2 Mbakorinte 1 : 20 . ) 3 , 4 . ( a ) Or ka nana na u iyua nahan i lu u nena ? ( b ) Iyua i injaa ia fatyô u geman uma wou nena ? Iyua i nagh ku ipaan ku Aôndo la hemba nyityô iyua igen cii nena ? ( a ) Ka averen a iyua i Yehova i nyi u lu veren ashe a mini ? ( b ) Ter akaa atar a Aôndo a ne se yô , aa mgbegha se u eren akaa ne . Doo u se nenge dooshima u Kristu nena , man doo u una mgbegha se u eren nyi ? Man hanmô u M doo nan ishima yô , nana doo Terem ishima , man shi Me tese iyol Yam ken igbar je . ” — Yohane 14 : 21 ; 1 Yohane 5 : 3 . Ka mbampin mba nyi se fatyô u pinen ayol a ase ken shighe u M - umbur nee , man mbamlumun mba sha mbampin mban vea mgbegha se u eren nyi ? ( Ôr 1 Timoteu 2 : 9 , 10 . ) ( a ) Mdoo u Yehova man Yesu ve doo se ishima la ngu a mgbegha se u pasen kwagh nena ? ( b ) Dooshima wase una mgbegha se u wasen mbagenev ken tiônnongo nena ? Dooshima u Aôndo una mgbegha se u eren nyi ? Ka ikyav i nyi Yesu a ver sha kwagh u dooshima U fatyô u wasen anmgbian u nomso shin u kwase u beenyol u pasen kwagh kpa ? U er nan ve anmgbianev ou vea doo u ishima ? ( Ôr Luka 14 : 12 - 14 . ) 16 , 17 . ( a ) Injakwagh i Yesu ôr sha kwagh u tor man mbatomov nav la tese se nyi ? ( b ) U gbidyen kwar sha injakwagh i Yesu la yô , u kange ishima wer u er nyi ? Dooshima u Aôndo yange wase anmgbian u kwase ugen u wan ishima a mbamyen mba anmgbian u kwase ugen nena ? M soo u fan un shighe u a lu vough yô . ” “ Iwua i i gande u ôron ” i Aôndo la ia mgbegha u nena ? [ 1 ] ( ikyumhiange i sha 18 ) I gema ati agen ken ngeren ne . Ka akaa a nyi yange er iyange i vesen i Pentekosti , man akaa ne kure kwagh u Ruamabera tsengaôron la nena ? ( a ) Er nan ve i doo u kwagh a gba se sha kwagh u yange er sha iyange i Pentekosti laa ? ( b ) Ka kwagh u injaa ugen u nyi alaghga yange er sha iyange i môm ken ijime laa ? Er nan ve se fe ser ka mba i shigh ve mkurem mbara cii i shighe ve mkurem sha gbenda môm ga ? Mba i shigh ve mkurem cii mba ngohol nyi , man kwagh ne bende a ve nena ? Kanyi i gbe u hanma Orkristu u i shigh nan mkurem cii nana er keng ve nana zua a injar na sha ? Peteru pase kwagh ne nahan ér : “ Anmgbianev , hemba kan nen ishima i tseen cii sha u tindin ne , tsuan nen ayol a en , gadia aluer né eren akaa ne yô , mayange né bunde ga . Man ka sha kwagh ne man á na ne ian i nyôron ken Tartor u tsôron u Ter wase man Oryiman Yesu Kristu ye . ” 8 , 9 . ( a ) Er nan ve ka i taver ior kpishi u kaven kwagh u ka a er zum u or u i shigh nan mkurem laa ? ( b ) Or ka nan fa ér i lôhô nan ér nana yem sha nena ? A kaa a ve ér : “ Ne kera ngohol jijingi u kpan u cian kwagh ga , kpa ne ngohol jijingi u wan , ka sha Jijingi je se yer ser Aba , Tere ! Kwagh u i er ken 1 Yohane 2 : 27 la tese ér gba u Orkristu u i shigh nan mkurem nana tese nan ga nena ? Alaghga Orkristu u i shigh nan mkurem la nana pine ér nyi , kpa mayange je nan ngu a akperan sha nyi ga ? Gbenda u or henen ér nan ngu geman shighe u icighan jijingi a shighe nan mkurem la nena , man kanyi ka i va a mgem nee ? Mba i shigh ve mkurem mbara nenge uma ve shin tar ne nena ? Kanyi i tese ér i shighe or mkurem sha icighan jijingi ga ? Er nan ve se fe ser ka mba ve ngohol jijingi u Aôndo cii i lôhô ve ér ve yem sha ga ? 17 , 18 . ( a ) Ka injar i nyi mbacivir Aôndo kpishi ve lu veren ashe a mi nyiana ? Sekaria 8 : 23 ngu ivin nena ? 1 , 2 . ( a ) Yehova yange kaa ér nyi ia er sha shighe wase nee ? ( b ) Ka mbampin mba nyi se na mlumun sha mi ken ngeren nee ? Er nan ve se fatyô u fan mba vea lu ken iorov 144,000 la jighilii ga ? Ka icintan i nyi i doo u mba i shigh ve mkurem la vea hen sha mini , man ka sha ci u nyi ? Mbakristu mba i shigh ve mkurem mbara ver ishima ér nyi , man ka sha ci u nyi ? Er nan ve i gbe u ú wa ikyo sha gbenda u ú eren kwagh a mba ve ye bredi shi ve me wain sha shighe u M - umbur laa ? ( Nenge ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér “ Dooshima Ngu a Inja Kpishi Ga ” la . ) Yesu yange kaa a mbahenen nav ér : “ Ne cii ne mba anmgbianev . ” U tese icivir sha Mbakristu mba i shigh ve mkurem la nena ? Aluer se palegh “ aeren a doon ” yô , se kura ayol a ase nena ? Er nan ve i doo u ishima ia nyian se sha kwagh u iyenge i mba ve ye bredi shi ve me wain sha shighe u M - umbur la ga ? “ TER fa mba Nav . ” Bibilo ôr se nyi sha kwagh u ingyegh ki mba i shigh ve mkurem , mba vea lu shin tar shighe u zegecan una hii laa ? Ka nyi i gbe u se fa sha kwagh u mba 144,000 mba Yehova a tsough ve laa ? Ka Mbakristu mba i shigh ve mkurem mba sha derianyom u hiihii la tseegh yange i yar tom a ve u ngeren Ruamabera u Mbakristu u ken Zwa Grika la ye . Ka a kporom a vese ikyua a Aôndo man mbagenev kpa ? Shin er Yehova a lu Uhembansha nahan kpa , a lôhô mbagenev ér ve er nyi ? Ka tom u injaa u nyi Yehova yange lôhô Yesu ér a ere ? Yehova yange lôhô Adam ér a er nyi , man lu sha ci u nyi ? U tesen ikyav yô , yange de Adam iti i inyam la . Mbagenev yange ve er tom vea Aôndo sha u kuren awashima na nena ? Ka tom u nyi se fatyô u eren , man yange gba u Yehova una wa se ken tom nee ? Apostoli Paulu nger ér : “ Se mba eren nen tom imôngo a Na , se mba taver ne asema ser , de ngohol mrumun u sha mhôôn u Aôndo man awashima na ga . ” Waniunda u Aôndo yange pase er yange lu un ken ishima shighe u lu eren tom vea Ter na la nena ? Tom u pasen kwagh ne ngu ne se iember sha ci u nyi ? Kanyi mbagenev ve ôr sha kwagh u iember i eren tom vea Yehova laa ? Orgen ken tar u Italia , u i yer un ér Franco la kpa , kaa ér : “ Yehova umbur se hanma iyange er se doo un ishima shi hanma kwagh u se eren sha ci na cii a lu se kwagh u hange hange yô , shin er alaghga se nenge ser se gba kwagh ga nahan kpaa . Ka nahan ve u eren tom vea Aôndo imôngo la ka a na i saan mo iyol shi i saan mo iyol kpaa ye . ” Ka mlu u nyi yange lu hen atô u Yehova man Yesu , man lu sha ci u nyi ? Er nan ve kwaghpasen a kporom a vese ikyua a Aôndo man mbageneve ? A er msen ér : “ Nahan yô , ve̱ lu er se nahan . ” Se hen er i hii ve i doo u se suur sha a na shi se dondo gbendatesen na yô . Se seer kporom ikyua a Yehova man anmgbianev asev ken tar u he la sha ci u nyi ? Orshiada ugen ken tar u Australia nenge kwaghpasen nena ? Anmgbian u kwase ugen ken tar u Australia , u i yer un ér Joel yô , kaa ér : “ Tom u pasen kwagh la wasem u den tom u pasen kwagh la . A umbur mo mbamtaver mba ior ve tagher a mi man mbamtsera mba m zough a mi sha u dondon akaawan a Bibilo ken uma wam la . Tom u pasen kwagh ne wasem u hiden a iyol ijime ; u nam ian i suur sha Yehova man anmgbianev av mba nomso man mba kasev . ” Er nan ve ishimataver i se lu a mi u pasen kwagh la i tese ér jijingi u Aôndo ngu a vese ? U za hemen u eren tom ne a kuma shighe nena ? Tom u pasen loho u dedoo la zua sha awashima u Aôndo a lu a mi sha ci u uumace la nena ? Tom wase u pasen kwagh la zua sha atindi a hemban cii a Aôndo la nena ? U sha uhar yô , or u nan we ndor a we yô , nana̱ doo u ishima er we iyol you nahan . ” U nenge ian i civirigh i pasen loho u dedoo la nena ? M ne u agee am , Bibilo , i i lu Mkaanem ma Aôndo la , shi m ngu suen akar a am a shin tar ne , shi m ngu tsaase we zan zan shighe vough kpaa . ’ Ka kwagh u civirigh kpishi u eren kwagh u Yehova a kaa ér se er shi se eren tom imôngo vea Aôndo wase la ! ” M kaa a orvesen la mer m vande lun ken purusu sha ci u me nôngo ityav ga . YANGE i marem ken inyom i 1926 la ken gar u Crooksville , ken kpentar u Ohio , ken tar u Amerika . Terem man Ngôm lu kwaghaôndo ga , kpa ve kaa a vese ér se mar ônov anigheni se za adua . Margaret Walker ( u sha uhar u a dugh ken imese la ) wasem u henen mimi Hen shighe la , orgen u wan ndor a na , iti na ér Margaret Walker , u a lu Orshiada u Yehova yô , hii u zan ngôm inya shi lamen a na sha kwagh u Bibilo . Kpa m za hemen u keghen ato a ve . Margaret vea kwase na mba za sôron mo yô , ve pinem ér , “ U fa iti i Aôndo kpa ? ” M kaa mer , “ Hanma or fa er i lu Aôndo je la . ” A kaa ér , “ Tôô Bibilo you , nenge Pasalmi 83 : 18 . ” Nahan m mase kaven mer iti i Aôndo ka Yehova . M yevese m za kaa a azende am mer , “ Aluer u zua a anzughul yô , ôr Pasalmi 83 : 18 ken Bibilo shi u nenge kwagh u iti i Aôndo i lu yô . ” Alaghga u kaa wer yange m hii u pasen kwagh ica i gba . M hen Bibilo shi m er batisema ken inyom i 1941 la . Ica i gbe ga yô , i tindim ér m za hen takerada u tiônnongo . M taver ngôm man anmgbianev av mba kasev ishima mer ve va , nahan ve cii ve hii u zan takerada u m henen la . Ashighe agen yange una lu zan zende yô , a yam un , a yem a na hen ya . Kpa lu u una yevese a yem sha hunda ugen , una za mkombo Shi m kaa a mbahemenev mbara mer me kera lu orshoja ga . Usati mba kar uhar yô , orjir la kaa ér : “ Aluer ka mo m lu zan yô , me na u uma . M kaa a na mer : “ Yange ma i tesem ér m ngu ortom . Hanma or yô , ka hunda u nan je m lu pasen ior loho u dedoo u Tartor ne ye . ” Orjir la kaa a iferor la ér : “ U fatyô u tsuan wer gumor ne a lu ortom shin a lu ga ze . U fatyô u tsuan kwagh u ú soo u eren yô , aluer a kaa a we ér u er tom u shoja shin a lu ga kpaa . ” M er msen hen Yehova mer : “ Me fatyô u lun ken ikpa i kuman anyom ataan ga . Kpernan sev mbu aven yô , mbakuran mbara nem ian . Yange m zende m za nyôr ken iyou igen , i wuhe un ken purusu , shi se tile se nenge a windou . A pinem ér , “ Ka nyi u lu ken gar u Shory ? ” M kaa mer , “ M ngu Orshiada u Yehova . ” M kaa mer , “ Mbashiada mba Yehova mba nôngon ityav shi wuan ior ga . ” M kaa mer , “ Ei , m er nahan ga . ” Maa a kaa ér , “ Yange m lu ken purusu ugen anyom 15 , ape m ôr ityakerada yen igen la . ” Yange m lu môm ken Mbashiada mba Yehova mba i wuhe ve ken purusu sha ci u mtil u tilen paleghaa a tar u Ashland , ken kpentar u Kentucky Kape se pasen kwagh sha gbenda u vough je la . Ishima yange i nyian mo sha kwagh u tsombor wam sha ci u terem kaa a mo ér , “ Aluer mea fatyô u been a we yô , me fatyô u sôron ikyaren ne cii . ” Shighe u i due a mo ken purusu la , saan mo iyol kpishi . M kaa a na mer , “ Ka kwagh u dedoo , kpa m ngu zan sha akumautya ga . ” M ôr 2 Timoteu 2 : 3 nahan m kaa mer , “ M vande lun orshoja u Kristu je . ” Fese nahan maa a kaa ér , “ U fatyô u undun . ” Ica i gbe ga yô , m za mkombo u shin Betel ken gar u Cincinnati , ken kpentar u Ohio . Shi m er tom hen Ayou a Mkohol ken gar u New York City . M kôr azende kpishi shin Betel man ken tiônnongo . M hen kwagh u cuku ken zwa China , shi ka i doom u lamen zwa China sha godobi . Ka m ver umagazin 30 shin 40 hen mba i sar ve u fan mimi yô . U pasen ior mba lamen zwa China kwagh ken Brooklyn , New York Shi m hide m za ken tar u China kpaa ! A tôô ve a kaa a mo ér iti na ka Katie . Katie nengen a mo yô , a va u va lamen a mo . Yange m tese un ati a ityamegh ki kon man atamaikyon ken zwa Buter , shi a kimbir mkaanem mara shighe u m lu lamen a na la . Shi m pase un avur a Bibilo , nahan a lumun takerada u Bibilo Tese la . Nahan kpa , ukasua mba kar kpuaa yô , a due . Kpernan sev mbu aven yô , a nam telefon na , a kaa ér , “ U lam a China . ” M kaa mer , “ M fa or môm ken tar u China ga . ” Kpa a gba uwer ga , nahan m tôô telefon m kaa a na mer , “ Hello , ka kwagh u Robison je ne . ” Imo i ken mkur ugen la di kaa ér , “ Robon yô , ka Katie . De tesen un gbenda u ú tesem la . ” M kaa mer , “ Katie , me nôngo sha afatyô wam cii . M wuese kpishi er u pasem ape u lu yô . ” Ica i gbe ga yô , m lam a anmgbian u Katieshi u kwase sha kwa u masetyô . Aluer ka ishima i Aôndo yô , mba hen tsombor wam man azende a am a a kpe la vea hide a lu uma ken tar u he la . Shighe u i lu wan iyol i gberen ngeren ne la , Corwin Robison kpe sha jighjigh u nan hen Yehova . Mfe man mfe u Aberaham yange seer taver jighjigh u nan na nena ? Aberaham yange er nyi sha u taver ikyaryan na vea Aôndo ? U dondo ikyav i Aberaham la sha u yan ikyar a Yehova nena ? 1 , 2 . ( a ) Er nan ve se fe ser uumace vea fatyô u hingir azende a Aôndo ? 3 , 4 . ( a ) Pase kwagh u alaghga yange kar jighjigh u nan u Aberaham la . ( b ) Aberaham yange lumun u nan nagh sha Isaka sha ci u nyi ? Aberaham yange hen kwagh u Yehova nena , man mfe la na un hingir un ken ishima nena ? Se er nan ve se zua a mfe man mfe u una seer taver ikyar i se ye a Yehova laa ? 9 , 10 . ( a ) Gba u ikyaryan ia taver nena ? ( b ) Kanyi i tese ér ikyar i Aberaham ya a Yehova la gba un ishima shi taver un ishima ? Aberaham yange doo un ishima shi za hemen u yan ikyar a Yehova kpaa . Er nan ve yange kwagh gba Aberaham sha kwagh u Sodom man Gomora , man Yehova wase un nena ? 12 , 13 . ( a ) Mfe u Aberaham la yange wase un nena ? ( b ) Kanyi i tese ér Aberaham lu a vangertiôr ken Yehova ? Ka mbamtaver mba nyi u tagher a mi sha u civir Yehova , man ikyav i Aberaham la ia wase u nena ? Aberaham man Sara va hingir u fan Yehova shi civir un Aberaham kpe “ sha iyolbeen , bee iyol , bee iyol , Er nan ve se lu a vangertiôr ser mayange Aberaham vaa afanyô sha m - ongo u ungwan imo i Yehova la ga ? U kange ishima wer u er nyi , man kanyi se time sha mi ken ngeren u a dondo nee ? Yô , se cii se kange nen ishima u dondon ikyav i jighjigh u nan u Aberaham la . ( Ôr Mbaheberu 6 : 10 - 12 . ) Ken ngeren u a dondo ne , se seer timen sha akav atar a mbajighjigh mba ve hingir azende a Aôndo a kôôsôô la . Ikyar i Rutu ya vea Aôndo la tese se nyi ? Er nan ve Hesekia lu ijende i Yehova i ishima ? Ka aeren a nyi yange na ve Maria , ngô u Yesu , ijende i Yehova Aôndo lu a mini ? 1 - 3 . ( a ) Se fatyô u lun a vangertiôr ser se fatyô u hingir azende a Aôndo sha ci u nyi ? ( b ) Ka unô se lu timen sha mi ken ngeren nee ? Ka kwagh u taver u nyi yange gba u Rutu una tsua u erene , man lu sha ci u nyi ? ( a ) Rutu yange tsua kwagh u injaa u nyi ? ( b ) Boashi yange ôr kwagh u Rutu ér un ngu keren ijiir i yeren ken akper a Yehova sha ci u nyi ? Kanyi ia wase mba ve soo u tseghan ayol a ve sha ci u Yehova laa ? 9 , 10 . ( a ) Er nan ve Hesekia yange una ngôôr vihin ishima ga ? ( b ) Doo u ishima ia vihi se a Aôndo ga sha ci u nyi ? ( c ) Er nan ve i doo u se hen ser mlu wase ngu kposo a u or u se vese la ga ? Mbayev kpishi ka ve ngohol mimi shin er tsombor ve u dugh her nahan kpaa . Kanyi yange i na ve Hesekia lu môm ken ator a hemban doon cii a Yuda ? ( Ôr 2 Utor 18 : 5 , 6 . ) Ior kpishi nyian mba akar a Yehova er Hesekia nahan nena ? Er nan ve alaghga lu inja er tom u Maria er la taver yum nahana , kpa yange er nena sha mkaanem ma Gaberiel mara ? Kanyi i tese ér Maria lu or u ungwan kwagha ? Sha ashighe a ahar ne cii , Maria kegh ato zulee , shi umbur kwagh u yange ungwa la zulee . — Ôr Luka 2 : 16 - 19 , 49 , 51 . Gbenda u Maria lamen la tese se nyi ? Ka sha igbenda i nyi nahan se fatyô u dondon jighjigh u nan u Maria laa ? Er se lu dondon ikyav i dedoo i jighjigh u nan u ken Bibilo la yô , se fatyô u lun a vangertiôr ser nyi ? HEN ase sha iyange i i hembe saan we iyol la . Lu shighe u i mar wan wou u hiihii laa ? Alaghga u zua a iember kpishi sha u civir Yehova hii shighe u ú er batisema la je . Ka atôakyaa a nyi se lu a mi a zan hemen u civir Yehova saan saan ? Umbur wer Yesu kaa ér : “ Va nen her a Mo , ne mba i ver ne iyol cii , ikyav mbi yoho ne kpaa , Mo Me na ne mmem . Tôô nen igbur Yam sha ayol a en , va hen nen kwagh sha ikev Yam , gadia M ngu ishima legh legh , man M kehen ityough kpaa ga , tsô né zua a mmem ken ayol a en . Se mba civir Aôndo u saan saan , u a ne se uma la . Nenge ase kwagh u Héctor , u yange er Yehova tom u ortamen u ningir sha anyom 40 la . A kaa ér : “ Shin er ka i vihi kwase wam kpishi u nengen sha a na kure kure , shi taver mo u nengen sha a na nahan kpa , m de mer kwagh ne a yange mo u civir Aôndo u mimi ga . Er m fe mer ka Yehova a gbe or sha ci u awashima yô , ityôkyaa ngi i una doo nan ishima tsung shi nana civir un a ishima i môm yô . Ka m nôngo mer me za hemen u eren tom u pasen kwagh ne kpoghuloo , shi ka m nôngo mer me ver ishimaverenkeghen i Tartor hiihii ken uma wam sha er iember yam ia kera lu ga yô . ” Yehova na nagh ku ipaan sha ci wase , nahan se fatyô u zuan a iember ken uma . Sha kpôô yô , “ tar ne doo Aôndo ishima je , nahan A na Wan Na u môm môm la sha er anti or u nan ne Un jighjigh yô , nana̱ de timin ga kpa nana̱ zua a uma u tsôron . ” Jesús yange gema uma na akuma akuma shi civir Yehova saan anyom imôngo Yange m er kwagh ne sha er me seer zuan a inyaregh yô . Maa m hen kwagh u Yehova man er yange na Wan na u ishima ishima la sha ci u uumace yô . Yange sarem tsung u civir un . Nahan m tsegha iyol yam sha ci u Yehova , shi m er tom vea kômpeni ne anyom 28 yô , m de tom u pasen kwagh hanma shighe la . ” U umbur kwagh u uma wou yange lu cii man u va hingir u fan Yehova kpa ? Apostoli Paulu yange umbur Mbakristu mba ken Roma ér , “ ve lu ikpan i isholibo ” kpa ve hingir “ ikpan i perapera . ” “ Ken anyom a uma wam a a hembe saan mo iyol ne cii , m civir Yehova . ” — Yaime . Jaime kaa ér : “ Tegh tegh tsô , m kav er Aôndo u lun a dooshima man u zungwen mhôônom yô . ” “ M ngu kuran atindi a Yehova a perapera la sha ci wam . Luun er yange mea gema inja ga yô , ma i wem , er azende am a tse la kpa lu nahan . Uma wam hemba saan mo iyol hegen cii . ” Yonatan , wan u Tor Saulu yange civir Yehova sha mimi nena ? Se er nan ve se civir Aôndo sha mimi shighe u i lu se inja er or u nan lu a tahav ga la kuma u se na Aluer mbagenev nzughul a vese shin mba eren a vese dang yô , se fatyô u civir Yehova sha mimi nena ? Er nan ve ikyaryan i Yonatan ya a Davidi la i lu ikyav i tseer tseer i tesen ér un tile sha mimi ? Ka kwagh u vesen u nyi yange hemba gban Yonatan ishima u eren kwagh a Davidi sha mimi , man er nan ve se fe ? ( a ) Kanyi ia na se msaanyol man mkom u mimi ? Er nan ve yange taver Mbaiserael u civir Aôndo sha mimi shighe u Saulu lu tor laa ? Kanyi i tese ér Yonatan yange civir Yehova sha mimi ? Se mba civir Aôndo sha mimi shighe u se lu nan mbautahav icivir la nena ? Yonatan yange fa or u i gbe u una eren kwagh a nan sha mimi la nena ? Mdoo u Aôndo a doo se ishima la una wase se u tilen sha mimi hen a na nena ? U tilen sha mimi hen Aôndo la una wase se u wan ishima a mbamzeyol mba hen tsombor nena ? Aluer anmgbian er kwagh a vese dang yô , doo u se er nena ? Ka ken mbamlu mba nyi nahan i gbe u se civir Aôndo sha mimi shi se lu mba wan ayol a ase ikyo tseegh ga ? [ 1 ] ( ikyumhiange i sha 9 ) I gema ati agen . Er nan ve kwagh u Yonatan er a Davidi la kaha kposo a ieren na laa ? Ka aeren a nyi aa wase se u civir Aôndo sha mimi , man se er kwagh ne nena ? Davidi yange tese ér un civir Aôndo sha mimi nena ? ( a ) Davidi yange ver ikyav i mtil sha mimi hen Aôndo nena ? ( b ) Ka akav agen a nyi se time sha mini ? Kwagh u Abishai er la tese se nyi ? Shin er i lu sha gbaaôndo u eren kwagh a tsombor wase man ahuraior a ase sha mimi nahan kpa , er nan ve i gbe u se wa ikyo ? Anmgbian u kwase ugen yange civir Aôndo sha mimi shighe u lu ken ican la nena ? Ka aeren a nyi aa wase se u civir Aôndo sha mimi ? Akaa a i er ken Bibilo sha kwagh u Abiner man Abesalom man Baruki la aa wase se nena ? Kpa u ngu keren akaa a vesen sha ci wou iyol you . Tese er i hii ve se fatyô u civir Aôndo sha mimi shighe u se lu keren mtsera wase tseegh ga yô . Ka kwagh u yange m er ken msen shi m vaa je la . Natan yange tile sha mimi hen Aôndo man Davidi shighe u Davidi er isholibo la nena ? U er nan ve u er kwagh a Yehova man ijende you sha mimi ? Er nan ve yange gba u Hushai una taver ishima ve una civir Aôndo sha mimi ? Er nan ve i gbe u se taver ishima ve se er kwagh sha mimi ? M er msen mer Aôndo a taver mo ishima m za hemen u eren kwagh u m tsough u eren la . Hegen ieren ve ne taver , nahan me fatyô u zan ve hanma shighe . ” — Ôr Anzaakaa 29 : 25 . [ 1 ] ( ikyumhiange i sha 7 ) I gema ati agen .